Parametrik Testler: Kovaryans Analizi

1. İstatistik ve Bilimsel
Araştırma Yöntemleri
Kovaryans Analizi
Uzm. Psk. Gizem TURGUT

2. Kovaryans Analizi (ANCOVA)
› Kovaryans analizi yapmadaki amaç; bir araştırmada etkisi
araştırılan bir etmenin veya etmenlerin dışında, bağımlı
değişken ile ilişkisi bulunan bir değişkeni veya değişkenleri
istatistiksel olarak kontrol altına almaktır.
› Ancova yalnızca olası ortak bir değişkene ilişkin olarak
gruplararasında anlamlı farkların olması durumunda değil
ortak değişkenle bağımlı değişken arasında doğrusal bir
ilişkinin gözlemlenmesi durumunda ilk başta grup
ortalama puanlarının eşit olması durumunda bile tercih
edilen güçlü bir istatistiktir.

3. Kovaryans Analizi (ANCOVA)
› Ancova regresyon ve ANOVA’yı birleştiren bir analiz
yöntemi olduğu için verinin hem regresyon analizi
yapmaya hem de ANOVA testi yapmaya uygun olması
gerekmektedir.

4. Kovaryans Analizi (ANCOVA) Senaryosu
Spreitzer Psikolojik Güçlendirme Ölçeği’nden alınan puanlar
kontrol edildiğinde katılımcıların öz etkililik yeterlilik
düzeyleri eğitim durumuna göre farklılık göstermekte midir?

5. Kovaryans Analizi (ANCOVA) Adımları
› Analyze  General Linear Model
› Univariate
› Açılan pencerede öz etkililik – yeterlilik düzeyini Dependent Variable kutusuna aktar. Etkisi araştırılan
eğitim durumu değişkenini Fixed Faktor(s) kutusuna aktar. Ortak değişken olan psikolojik güçlendirme
düzeyini de Covariate(s) kutusuna aktar.
› Univariate penceresinde Post Hoc’u tıkla. Açılan Univariate: Model penceresinde Specify Model’ın
altındaki Custom’u seç. Factors and Covariate(s) kutusundan eğitim durumu ve psikolojik
güçlendirme düzeyini model kutusuna önce ayrı ayrı aktar. Sonrasında ise birlikte aktar.
› Continue’ya bas.
› Univariate penceresinde Options düğmesini tıkla. Açılan Univariate: Options penceresinde Estimated
Marginal Means kutusundan eğitim durumu değişkenini Display Means for kutusuna aktar. Compare
Main Effect’i seç ve aktif hale gelen Confidence Interval Adjustment açılır menüsünden Bonferroni’yi
seç. Display kısmından Descriptive statistics ve Homogenity tests’i seç.
› Continue.
› Ok.

6. Kovaryans Analizi (ANCOVA) Adımları

7. Kovaryans Analizi (ANCOVA) Adımları

8. Kovaryans Analizi (ANCOVA) Adımları

9. Kovaryans Analizi (ANCOVA) Adımları

10. Kovaryans Analizi (ANCOVA) Adımları

11. Kovaryans Analizi (ANCOVA) Adımları

12. Kovaryans Analizi (ANCOVA) Adımları

13. Kovaryans Analizi (ANCOVA) Adımları

14. Kovaryans Analizi (ANCOVA) Adımları

15. Kovaryans Analizi (ANCOVA) Rapor Örneği

16. Kovaryans Analizi (ANCOVA) Rapor Örneği

17. Kovaryans Analizi (ANCOVA) Rapor Örneği

18. Kovaryans Analizi (ANCOVA) Rapor Örneği
Eğitim Durumu N Ortalama Düzeltilmiş Ortalama
İlköğretim 16 93,2500 91,343
Ortaöğretim 7 88,0000 91,378
Lise 36 94,8333 95,144
Üniversite ve Üstü 11 94,3636 94,919
Katılımcıların psikolojik güçlendirme puanlarına göre düzeltilmiş öz etkililik yeterlilik ortalama
puanları incelendiğinde; öz etkililik yeterlilik ortalama puanları ilköğretim mezunları için 91,34; orta
öğretim mezunları için 91,37; lise mezunları için 95,14 ve üniversite mezunları veya üniversiteden
sonra lisans üstü eğitimden mezun olanlar için 94,91 olarak hesaplanmıştır. Katılımcıların psikolojik
güçlendirme puanları kontrol edilmeden önceki ortalamalara göre ilköğretim mezunlarının öz etkililik
yeterlilik ortalama puanlarında fark edilecek düzeyde bir düşme ve ortaöğretim mezunlarının öz
etkililik yeterlilik ortalama puanlarında da fark edilcek düzeyde bir yükselme gözlemlenmiştir.
Düzeltilmiş puanlara göre katılımcıların öz etkililik yeterlilik ortalama puanları bir sıralamaya
koyulursa; öz etkililik yeterlilik ortalama puanı en düşük olan grup ilköğretim mezunları, sonrasında
ortaöğretim mezunları sonrasında üniversite veya lisans üstü mezunlarıdır. Düzeltilmiş puanlara göre
katılımcıların öz etkililik yeterlilik ortalama puanları bir sıralamaya koyulursa; öz etkililik yeterlilik
ortalama puanı en yüksek olan grup ise lise mezunlarıdır.

19. Kovaryans Analizi (ANCOVA) Rapor Örneği
Varyansın Kaynağı Kareler
Toplamı
sd Kareler
Ortalaması
F Anlamlılık
Düzeyi
Psikolojik Güçlendirme Düzeyi
Eğitim Durumu
Hata
Toplam
189,362
319,827
3857,785
619438,000
1
3
62
70
189,362
106,609
62,222
3,043
1,713
,086
,173
Düzeltilmiş öz etkililik öz yeterlilik ortalama puanları arasındaki
farklılığın anlamlı olup olmadığına ilişkin yapılan ANCOVA sonuçlarına
göre; katılımcıların psikolojik güçlendirme düzeylerinin öz etkililik
yeterlilik düzeylerine etkisinde eğitim durumunun anlamlı bir etkisi
yoktur; F(3, 62)= 1,713; p>0,05.
Not: Sonuçlar anlamlı çıksaydı Pairwise Comparisons tablosuna
bakılıp farkın hangi gruplar arası farklılıktan kaynaklandığı rapor
edilecekti.