1. Улаанбаатар Их Сургууль
Бизнес менежментийн тэнхим
Хичээлийн нэр
Лекц :№ 4
Сэдвийн нэр: Монгол орны байгалийн мужууд
Хичээлийн кредит: 3кр
Хичээлийн индекс: ВА335
Судлах анги: АЖМ-3
2. Монгол орны байгалийн муж
Тухайн газар орныг байгалийн бүхий л нөхцөл буюу
геологий тогтоц, хотгор гүдгэр, уур амьсгал, ус зүй, хөрс,
ургамалшил, амьтны аймгийнх ялгаатай байдлаар ялгаатай
хэсгүүдэд хуваахыг байгалийн мужлалт гэнэ.
•
•
•
•
Хангай-Хэнтийн уулархаг их муж
Алтайн уулархаг их муж
Говь-хээрийн талархаг их муж
Их Хянганы их муж
4. Алтайн уулархаг их муж: Энэ их муж нь
манай орны баруун хэсэгт орших Монгол
Алтай, Сийлхэмийн нуруу, Хархираа,
Түргэний уулс болон Говь-Алтайн нурууг
хамран байрлана. Зүүн талаараа ГовьХээрийн талархаг ба Хангай-Хэнтийн
уулархаг их мужтай хиллэнэ. Мужийн
гадаргын ихэнхийг Алтайн уулархаг орон
эзэлнэ.
5. Говь-Хээрийн талархаг их муж: Их мужийг дотор нь
Говийн ба Дорнод талын гэж ялгана.
Говийн муж нь манай орны өмнөд хэсэг, Увс аймгийн төв
хэсэг, Завхан аймгийн баруун, баруун өмнөд хэсгийг эзлэн
оршино.
Дорнод талын муж байгалийн хээрийн бүсийг бүхэлд нь
хамарна. Хойгуураа Хангайн-Хэнтийн уулархаг их
мужтай, баруун ба өмнөд талаараа Говийн мужтай
хиллэнэ.
Говь хээрийн талархаг их мужийн гадарга нь ерөнхийдөө
нам, мөн өргөн уудам хөндийнүүдээс бүрдэнэ.
6. Их хянганы уулархаг их муж: Манай орны
хамгийн зүүн захад оршино. 1400-1500
орчим метр өндөртэй намхан уулс голлох ба
хамгийн өндөр уул нь 1504 метр өндөр
Соѐл уул юм. Энэ их муж бусад их
мужуудыг бодвол илүү чийглэг, сэрүүн.
Жилд 300-400 мм, түүнээс ч их хур тунадас
унана. Жилийн дундаж температур -20С-аас
бага. Их мужид Халх гол түүний цутгал
Дэгээ, Нөмрөг голууд урсана.
7. Ашиглах материал
• Ш.Шагдар “Монгол орноор аялах зуун зам” 2003 он
• Р.Чимэд-Очир “Монгол орны байгалийн бүсчлэл” 2004 он
• Д.Мэндбаяр “Монгол орны байгалийн мужлал түүний
аялал жуулчлалд нөлөөлөх нөлөөлөл” 2007 он