2. EZAUGARRIAK SAILKAPENA
LANDARAK
NUTRIZINOA UGALKETA
3. EZAUGARRIAK
Berdeak dira klorofilari esker Autorotrofoak dira euren elikagaia
sortu daitekeelako.
Lurrari lotuta bizi dira. Sustraiak, hostoak eta zurtoina
Daukiez sarritan lorak erebai.
Itzuli
eskemara
4. ITZULI ESKEMARA
LANDAREN EZAUGARRIAK
Zurtoinak landarari
tente mantentzen
deutso. Argia
dagoan lekurentz
begiratzen du beti
Lorak landaren
eta 2 hodi mota
ugalketa aparatua
dauzka:zurkarak eta
dira. Loretatik
liberiarrak.
fruituak sortsen
diralako
Sustraiak txano
batzuez babestuta
dago eta landarak
behar dauzan ura
Hostoak ura eta gatz eta gatz minerala
mineralalandarearentz xurgatzen du ule
ako elikagai bihurttzen xurgatzaileari esker.
dabez.estoma izeneko
zulo batzuk daukiez et
horren bidez arnasa
artzen dabe
5. LANDAREN SAILKAPENA
Fanerogamoak hau da lorak daukien Lora bako landarak esporen bidez
landarak, hazien bidez ugaltzen dira. ugaltzen dira eta ez dabe hazirik.
Batzuk lora oso ikusgarriak daukiez Talde bi tan banatzen dira: irtazeak
eta beste batzuk oso txikiak adib.. eta goroldioak.
Pinua. Iratzeek ondo bereiztuta daukiez
Denek daukie sustraiak, zurtoina… sustraiak, zurtoina eta hostoak eta
Batzuk badaukie fruituan hazi bat, elikagaiak landararen zehar
fruitu garraiatzen dabez hodi sistemaren
barruan adib. Sagarra. bidez. Esporak soro izeneko
Landarak fanerogamoak zakutxoetan banatuta dagoz, hostoen
gimnospermoak eta angiospermoak behean.
dagoz. Goroldioek sustrai, zurtoin eta
Gimnospermoak lora bakunak hosto oso txikiak dabez ia
daukiez eta ez daukie haziak bereizezinak. Hortik aparte, ez
babesteko adib. Izeiak. daukie substantziak landaran zehar
Angiospermoak landara talde barreiatzeko hodirik. Esporak kapsula
ugarienak dira. Lora ikusgarriak izeneko zakutxoen barruan batuta
daukiez eta haziak babesteko daukiez.
fruituak sortsen dabez. Aranondoa
eta jasmina dira angiospermoak.
6. NUTRIZINOA
Landaren nutrizino funtzinoaren faseak honexek dira:
1.- xurgatzea: landarak sustraietatik ule xurgatzaileen bidez behar dauzan ura eta gatz
mineralak hartzen dauz lurretik. Uraren eta gatz mineralaren nahazturak izerdi landubakoa
dauka izena. Gainera estomekaz landarak karbono dioxidoa hartzen du.
2.- zirkulazioa: izerdi landubakoa zurtoinetik gora igotzen da eta baso zurkarren bidez.
3.- fotosintesia: izerdi landubakoa eta karbono dioxidoa hostoetan nahasten dau eguzkiari
esker. Eguzki energia klorofilari esker bereganatzen dabe landarek energia eta horri esker
euren elikagaia sortzen dabe izerdi landua deitutakoa. Izerdi landubakoa izerdi landu
bihurtzen dauan aldaketa honi fotosintesia deitsen jako, eta oxigenoa sortzeko erabiltzen
da.
4.- zirkulazioa: izerdi landua hostoetatik landara osora barreizen da hodi liberiarraren
bidez. Halan landarea funtzino guztiak beteteko eta hazteko gai da fotosintesiko elikagaiari
esker.
5.- arnasketa: landarek, animaliek bezela arnastu egiten dabe. Estomen bitartez artzen
dabe; horren bidez oxigenoa hartu eta karbono dioxidoa botatzen dabe atmosferara.
Landarek arnastutakoa eta elikagaiak nahasten dabez bizi funtzinoaren energia artzeko.
6.-Transpirazinoa: landarek xurgatzen daben ura apurtxo bat atmosferara doa estomen
bidez.
Giro hezoetan estomak zabaldu egiten dira eta giro lehorretan ostera uzkurtu eta zarratu
egiten dira.
7. ITZULI ESKEMARA
UGALKETA SEXUALA
Landaren ugalketa prozezua hau da:
Haizearen eraginez edo eulia, erlea...- ren bidez polena obulura jausten da eta
prozezu horri polinizazinoa deitsen jako.
Jarraian polena estiloan behera obulutegira jaisten da. Polenak eta obuluak bat
egiten dabenean hazia sortzen dabe eta denborea igaro ta gero hazi hori fruitu
transformatzen da. Horrek ernalketa du izena.
Lorak hiartu egiten dira, eta zati guztiak jauzten jakez, obulutegia izanezik.
Obulutegia puztu egiten da hazia fruituarekin babesteko eta hazia fruitua irteten
danean fruitu barruan dago hazia. Halan fruitua sortzen da.
Haziak lurzoru egiten dirajauzi eskero erne eta landara bat sortu daike. Haziak
iraunkiorrak dira eta urte askoren ostean ere ernetzen dira.
8. UGALKETA ASEXUALA
Ugalketa asexualaren bidez landarak beste landara askotan bihurtu daikez zelula sexualek
bat egin barik. Loradun landarek beste beralako berdin batzuk sortu leikiez euren zati
batetik abiatuta, aldaxken, tuberkuluen, erraboilen edo estoloien bidez
