SlideShare a Scribd company logo
1
www.mizoramsynod.org
2
www.mizoramsynod.org
KHAWVÊLSUNDAYSCHOOLNI
November 2, 2014
PUITLING SUNDAY SCHOOL
THUPUI
REV. ZAIREMA CHANCHIN
Ziaktu
Rev. Chuauhuama
SYNOD LITERATURE & PUBLICATION BOARD
3
www.mizoramsynod.org
Published by
Synod Literature & Publication Board
for
Mizo Sunday School Union
Chhut khatna 2014
Copies - 5500
(All rights reserved)
Printed at
Synod Press
Aizawl - 796 001
Mizoram
4
www.mizoramsynod.org
Achhungathuawmte
Thuhmahruai 4
Programme 5
|HEN KHATNA
A chanchin tlangpui
1. Pian leh mûrna 7
2. Zirna lam 8
3. An chhûngkua 9
4. Pathian kohna a dawn dân 9
5. Pathian thu a zir ta 11
6. Rawngbâwlna lam 13
7. Khawtlâng tâna a inhmanna 14
8. A thu ziakte 15
9. Rev. Dr. Zairema hun hnuhnûng 16
|HEN HNIHNA
A mizia leh amah aanga zir tûr
1. Pa ngawichawi a ni 18
2. Mi thiam a ni 19
3. Mi tlâwmngai a ni 19
4. Mi dang ngaihsak mi a ni 20
5. Zirna a ngaisâng 21
6. Ram a hmangaih 22
7. Mizo awng a hre ril 24
8. Bible letlingtu ropui a ni 25
9. Miten amah an hmuh dân 27
Thu dawnna hnârte 30
5
www.mizoramsynod.org
THUHMAHRUAI
Philadelphia khuaa Tabernacle Presbyterian Church
Kohhran Upa, Dr. George W. Bailey-a rawtna anga kum 1910-
a Khawvêl SundaySchool Ni hman an a nih aang khân kumin
hi a kum 105-na a lo ni ta reng mai! Mizoramah pawh kum
1944 aangin he ni hi kan hmang ve an a. Kum 1949 aang phei
chuan thupui thlan bîk zir hovin November Pathianni hmasa
berah hman a ni ta a, kum 2001 aangin puitling leh naupang
lamin thupui hran zirin a hrangin hun hman a ni ta bawk.
Kum 2014 Khawvêl Sunday School Ni, puitling lam zir
atân MSSU Committee chuan Rev. Dr. Zairema chanchin a
thlang a, a ziaktu atân Rev. Chuauhuama a ruat bawk a.Ani hi
mi taima leh zir chiang peih a ni a, Rev. Dr. Zairema chanchin
ropui tak mai, mi nazawngina kan hriat phâk loh thlenga hai
chhuakin, amah ngeiin Rev. Dr. Zairema a kawmna aanga a thil
hriat te nên ngaihnawm takin a rawn ziak a, a lâwmawm hle.
Rev. Dr. Zairema hi mi ropui tak, a bêl chiang apiangin a
talent ropuizia leh kohhran leh ram tâna a hnathawh
pawimawhzia an hmu a, a hun laia kan hriat phâk loh, a thih
hnualahlutelhtelhtûrthil tamtakati a,ainpêknalehahnathawh
ropuizia hi hangtharten kan la hmu zêl dâwn a ni.
(REV. LALRAMLIANAPACHUAU)
Executive Secretary
i/c MSSU, etc.
6
www.mizoramsynod.org
KHAWVÊL SUNDAY SCHOOL NI
NOVEMBER 2, 2014
PUITLING SUNDAY SCHOOL PROGRAMME
CHAWHMA INKHÂWM
Hruaitu : Superintendent
|antu chhiar tûr : Heb 13:7; Phil 3:17
Hla sak ho : KHB No. 434
Aw Lalpa, chungnung ber, kan
fak hle a che
Thilpêk lâk khâwm leh hlan
Thupui sawi : Rev. Dr. Zairema chanchin
|hen khatna
Hla sak ho : KHB No. 8
Aw Haleluia, Lalpa ropui ber
Bânna
CHAWHNU INKHÂWM
Hruaitu : Asst. Superintendent
|antu chhiar tûr : 2 Tim 4:6-8
Hla sak ho : KHB No. 361
Kan Kohhranho lungphûm chu
Thupui sawi : Rev. Dr. Zairema chanchin
|hen hnihna
Hla sak ho : KHB No. 500
Mi thianghlim kalna kawng
hlui kha zawhin
Bânna
(Thawhlâwm hi Bial Treasurer kal tlangin Synod-ah theh
luh tûr a ni)
7
www.mizoramsynod.org
8
www.mizoramsynod.org
REV. DR. ZAIREMA
B.Sc, BD, DD, D.Litt.
Kum zabi 20-na chhûnga Mizo zînga pa ropui ber pakhata
chhiar tel ngeitùr chuRev.Dr.Zairema hi a ni ang.Achanchin hi
amah ngei pawhin ngaihnawm takin ‘INi Min Pêk Hi’tih buah a
ziak tawh a. Tûn umah hian Khawvêl SundaySchool Ni-a um
hnihzirtùrinatawitheianginkanziakdâwna.|henkhatnaahhian
a chanchin tlângpui kan zir anga; |hen hnihnaah chuan a mizia,
amah aanga zir chhuah tùr, kohhran leh ram leh hnam tâna a
angkainalam ziraniang.
|HEN KHATNA
A CHANCHIN TLÂNGPUI
1. Pian leh mûrna: Rev. Dr. Zairema hi Zirtîrtu Doliana
KhawlhringlehAibuani(LêngLalSaihnûnafarnu)fapapathumte
zîngaupaberniinMarch4,1917chhûndârhnihvêlahHmunhmêlha
khuaah alo pianga.Anthlahtutehi Burmaram Khawlhringtlâng
aangaMizoramalolût,khawthlanglamatlathla,chutaangaAizâwla
lolûtchho,Zokhawsângachêngtaannia.Aizâwlkhawbul vêlah
kuli-a inchhawr a nasat deuh avàngin Khandaih khuaah an pêm
chho a.Khandaihaanawm laichuanKristiantetihduhdahanni a.
Rev.Dr.ZairemapaDolianachhangtuChalêkachutleirâwlchhuak
hlim, tivedeuhthêngthâwnganihavàngintihduhdahnatuarnasa
pâwl ani a; a chhûngten anvuakhlum mai anhlauhavàngin kum
1911 vêlahkhânHmunhmêlhaahanpêmtaani.
Rev. Dr. Zairema pa Doliana hian Rev. F.J. Sandy (Sandy
Sâp) kaihhruaiin solfate a thiam a.Hmunhmêlha tlangvâlte chu
solfaazirtîrhîn a; zaipâwl tepawha dina. Chumiavàngchuana
9
www.mizoramsynod.org
fapa lo piang hmasa ber hmingahchuan Zairema an sa a ni. Rev.
Dr.ZairemapahiankhatihlaihunaKristianHlaBu-ahla365zînga
329 khaa thiam a ni àwm e. Hlalehlinpawh 3 a neivea; chûngte
chu, “Chu! Beràm vèn zanlaiah chuan” (KHB No. 103); “Ngai
teh, nunnatui thisen hlu”(KHBNo. 175) leh“Thlêmnaahlût suh
la” (KHB No. 406) te hi a ni.
Rev. Dr. Zairemapa Dolianachu a hianpaR.Dâla thawhna
Manipur-ahTirhkohachhuahaduharehhleitheilova.Kum1922-
ah khán kohhran inkhâwmpuiin a dîlna chu an phalsak a.Akal
hmain chhûngkaw ching fel tùrin a haw a.Anupui chu thingai
chhehpuiatumaniang,thingrophurtùraanchhuakdùnchuthing
a thlákna lamah a tla a, a lu chu lungah a sawh a. Damdawi inah
kalpui mah se, a nunna anchhan thei ta lova; a tûk May6, 1922-
ahchuankum32milekniinathitaani.HetihlaihianZairemachu
naupang â tak a la ni a; a pa thi pawh ui nachâng a la hre lo.Apa
thihnichuanruahasûrdeuha;anauThanseianèntuihâwkkhuapin
anthawkchhuaka,rannungsendeuhanhmuhchu“Kapathlarau
a ni ang”tiin an tlànchhiat phaha.Apa thi chuah nachângpawh
an la hre lo.
2. Zirna lam: Rev. Zairema chu a pa sikulah a kal ve hman a;
amasawi dànin“a aw tlândarhka kai vehmana ni” ati.Apachu
a hlau hle a ni ang, a kekawr hi a huh deuh dup fo a ni.Apa thih
hnuahChamphaiChawnchhimaanginHmunhmêlhaahaninsuan
leh a; chutah chuan sikul a kal chhunzawm a.Apa dam lai kha
chuansikul talunglehkhaahmanghîna.Apathihhnuahchuana
lo pachhetadeuh ani ang,lunglehkha kâwm nei lo,akil bal tawh
hi a hmang ta a ni. Hmunhmêlhaah hian a awm zui rei lo; a nu
chuan lehkhazirzêl tùraaduhavànginapanauRualkhûma,kum
1918-aFranceramkalve,overseerhnathawk,Aizâwlamihnênah
chuan a awmtîr ta a ni.
Aizâwlahchuankum1925-1928chhûnginDàwrpuiPrimary
School-ah a lût a. Kum 1928-ah Primary chu a exam a ni. Kum
10
www.mizoramsynod.org
1929-ah a pa Rualkhûma chu Lungleiah sawn a nih avàngin
Lungleiah sikul a kal leh a; mahse, Lungleiah hian anawm rei lo.
Aizâwlaanlopheilehhnuahkum1930-31chhûngkhânSikulpuiah
akalchhunzawmleha; ClassVIchuFirst Division-ahapassani.
High School aanga BD a pass thlenga a zirna chu hetiang hian
khaikhâwm ila– (1) High School: Govt. High School, Shillong
(1932-1936); (2) College: Cotton College, Gauhati (1936-1940;
B.Sc (Hons in Chemistry); (3) Theology(BD): Serampore Col-
lege, Serampore (1941-1945).
Acertificatedegreedawntepawhhetianghianlokhaikhâwm
ila– (1)Matric: IDiv. Calcutta University(1936); (2) I.Sc: IDiv.
CalcuttaUniversity(1938);(3)B.Sc.(HonsinChemistry),Calcutta
University(1940); (4) B.D. First Class First, Serampore College
(1945); (5) D.D. (Honoris Causa), Serampore College, 1988;
(6) D.Litt (Honoris Causa) NEHU (1991).
3. An chhûngkua:Rev.Dr.Zairemahiankum 30anihkum,a
pian champhaphâk ni tak, March 4, 1947-ah khán Dàwrpui nula
Thangdailovi(d/oChawnga)chunupuiahaneia.Rev.Dr.Zairema
hipangawichawihmingthangasawianihlaiinanupuierawhchu
nuawngduh,mipawisawisiloania.PiThangdailovihianapasal
ngawihchawih hi a kêp hneh hle a. Fapa 3 leh fanu 4 an nei. Rev.
Dr. ZairemahianSeptember2,1917-ahkhánPastorVànchhûnga
kutah baptisma a chang a. Nupui a neiha inneihtîrtu erawh chu
PastorThangaani.Kum1945-aPastoratânnemnghehanihkhán
Pastor Vànchhûngachuawngaisaktu anilehbawk.
4. Pathian kohnaadawn dàn:Rev.Dr.Zairemanrawngbâwl
tùra Pathian kohna a dawn dàn hi a dangdai angrenghle. Khatia
kum 1940-ahB.Sc (Hons) a hanpass hnu khán Rev.Dr. Zairema
chuan doctor (MBBS) lam zir ve mai tùr emaw a ti a, dîl pawh a
dîl ve nghe nghe a. Khatih lai hunah khánAssam ram chhûngah
doctor zirna a awm lo va, Calcutta-ah chauh a awm a. Mahse,
11
www.mizoramsynod.org
doctor zirna chu a chang ta lo va, a aiah Khasi pakhat an la a; dîl
nawn lehpawhatum chuanglo.Khatihlai khánBodo-hoawmna
Harasinga-ah Middle School a awm a; chutah chuan thawk tùrin
awngkamhainansâwma.Chutihlai chuanapanauRualkhûma
kha Pasighat-ah a awm a. Rev. Dr. Zairema chu Mizoramah han
haw chhuak pawhni se,mikhual takinmi a hanbèldâwnemawa
ni tho si a.Ansàwmna chu pawminHarasingaMiddle School-ah
chuan kum 1940-1941 chhûng khán Headmaster hna a thawk ta
rihani.Hesikulaathawhchhûngreilotê-ahhianHighSchool-ah
ahlângkai hmannghengheani.
Harasingasikulaathawhlaichuanamalarianeihalochhuak
leh a;akhawsiksânzâwngpawh106laiatlinga.Thil sawiûlina
hriaa;harhrengchungchuanthuengemawasawiasawitamaia.
Eng nge a sawi pawh a hre vek a. Ngaihtuah saa sawi ni lovin
hnawhtuaawmvàngasawiani.Anautehongaihpawhahalohial
a, zirtîrtute nèn an lo pung khâwm a. Chumi zànah chuan a dam
chhûnghnatùrchuchiangtakinahmutaa;tûnhmaakhawikawng
nge ka zawh ang tia a lo buaina te kha a reh ta vek a ni.
A kalkawng tùrah chuan kal a tum ta a; chuta ang chuan a
hawikîrlehtawhngailo.Piangtharvervurainhriatnaaneichuang
lo va; thil mak danglam sawi tùr pawh a dawng chuang lo. Ram
chinhriatlohvakal,ramchinhretaangmaihianainhretaa.Adam
hnu chuanSynod-ahlehkhaaziaknghâl a.Khatihlaikhánhunrei
fêchu Synod-insumaneihlohavànginPathianthuzirtùranlotîr
thei tawh lo va. Synod-a Pathian thu zir a han dîl pawh chuan an
mangang deuh a. Mahni suma zir tùr a nih thu a han sawi pawh
chuanangaihnaanhrevakchuanglova;azirchhuahhunahanruai
theingeiangemtihanhretheiloani.Chutihlaiatihdànpângngaiin
khawpuikohhranpathumMissionVêng,DàwrpuilehDurtlângBiak
Inah te thusawi tùrin an lo phût ve a ni.
MissionVêngBiakInaathusawi chumissionary-tekhánan
en ho mai si a; a khûr nasa hle a ni àwm e, “Thusawitu hliah tùra
12
www.mizoramsynod.org
pulpit bangan losiam hianfinghlein kahria”a tih phahhial a ni.
AssemblyStandingCommittee (tûnah chuan SEC)hmaah an ko
va, achâk chhante an zâwt a; a chhànna pakhat chu, “Bible pawh
kan lanei kim si lova,lehlinhnatepawhkanthawkangchu”tiha
ni a. Hetih laia a chhànna ang takin a pension hnuah hun puma
Bible lehlin hnaah a inhmang ta nge nge a; a typewriter-in Bible
lehlintharhivawililaiachhuchhuaknghengheani.
5. Pathianthuazirta:Kum1941kumchanvehnulamahchuan
Pathian thu zir tùrin Serampore College chu a zuk thlengthla ve
râwih a. SeramporeCollege-aArts & Sciencezirna lamah chuan
Brig.|henphungaSailolehMajorLalhminglianateanloawmve
a. Rev. Dr. Zairema chu science zir, B.Sc. a nih avàngin a tîrah
chuan a tuipui chiah lo a ni àwm e.Amah ngeiin a sawi dàn chu,
“Varaktuialeihangberinkainhria”atia;chumiawmziachuhriat
awmlovinaliampuatzêlatihnaani.HebrailehGrikawnganzir
erawhchuvawnngunngaichianihavànginziaawminahriaa,rilru
tihchi-ai chhantùrhranpaawminahrelothungani.
Pathian thu a han zir hnu rei vak lovah malaria bawkin a na
leh a. Nakin deuhah phei chuan ‘Black-water fever’an tih chu a
vei a, CalcuttaTropical Hospital-ah an dah ta hial a.Anatna chu
a na viau a ni ang, thih te pawh a inring deuh a. Chutih laia
Calcutta-a awm Mizo zirlai, a ruangbuaipuitu tùraa ngaihte chu
a rilruin a chhiar dan dan hîn a ni.Adam loh chhûng hian amah
pawh a chêrin a rihna pawh a tlahniam nasa a, kgs 42 emaw
chauh ani nghenghea.Chutiangaanat chiamavàngchuantlêma
alo hat chhuahlehchuanarâwp hleani ang,azànmumangahte
chuan sa ruh hi a lo fêp bap bap hîn a. Damdawi ina a chhuah
hnuah ahiantehonènadamlàwmintlai khat chuBengal Restau-
rant-ah chaw an ei a. Thlêng ruk a ei hnu chuan, “I la duh em?”
an ti a, a la hnial lêm chuang lo va. Mahse, a hiante chuan “A
zahthlâk tawh e, tâwk rawh se,” tiin an tihtàwpsak ta a; puar
thawkhat chuan a inhria.
13
www.mizoramsynod.org
Kum1942JulythlaahchuanSerampore-ahazirnachhunzawm
tùrinachhuklehtaa.SeramporeazukthlenchuananCollegechu
sipaiinanluahavànginTheologyDepartmentchuChandernagore-
ah an lo sawn a. Serampore-ahkha chuanArts & Science zirlaite
nèn Libraryan inawm a. Librarykhàr hun te an nei a; duh angin
Library-ah hun a hmang rei thei lo va. Chandernagore-ah erawh
chuan LibrarychuHostel Hall kawtahan dah a.Rev.Dr. Zairema
khum leh Librarychu a inzawm a ni mai a.Ani chuan chutianga
Librarynèna inhne renga awm chu vànneihthlâk takah a ngai a;
lehkhaazirtam theihphahani.
Rev. Dr.ZairemateBDzirlai chuankumthum chhûnginpa-
per27zawh tùra ni a. Kum khatnaahpaper12 an bei a,kum tèlin
atlêmtialtiala;kumthumnaahchuanThesisziaknânhunanhmang
tam hle thung. Khatih lai khân Hebrai leh Grik chu Compulsory
paperania.KumtàwpahchuanHebraiawngahmipahnihchiahin
an pass a.Pakhat chuan marks96ahmu a,ahniam zâwkinmarks
35 ahmuthung; asângzâwkchu Rev. Dr. Zairemaani.Infiamna
lam Inter-Class Sport-ah te Theologyzirlaitechu an tel vehîn a.
Rev.Dr.Zairemapawhaaiainkhèllomikhaanlotamveavàngin
atelveziah a.Tumahhlauhannei bîklonainsi15teanphurhîn
a; si 20 an phurh chuan an tuar na ve viau hîn a ni àwm e.
Rev. Dr. Zaireman BD kum hnihna a zir zawh chuan
Mizoramahalochuangchhuakleha.Chawlhahmanchhûnghian
aThesisziaktùrMizo sakhuaatân Mizoram chhim lehhmàra mi
tamtakakâwma.MizoPastorzîngaupalamtepawhkàwmvekin
a insawi. Rev. Dr. Zairema hian BDThesis “The Religion of the
Lushais” chu a ziak ha hle ani ang, a endiktute pawhinan fak a;
marks 78 lai an pe a ni.
Amahina sawi dànin First Class hmuhtum nachângpawh a
hrelêm lova,pass ringawt tum lovathiam tumaziranihavàngin
BD chu First Class-ah a pass ta niin a inhria. Rev. Dr. Zairema te
hun lai khân BD First Class chu za zêla 60 hmu chin an ni a.Ani
14
www.mizoramsynod.org
chu SeramporeCollegeaangaBD First Class-a pass hmasabera
ni a.ABD Certificate-ah chuanSerampore College Principal-in
kut ziak ngatinHebraisubject achhânnaahexamendiktutelunga
awi hleani tihaziaknghenghe.
6. Rawngbàwlnalam:Rev.Dr.Zairemahiankum 1945-1982
thleng, kum 37 chhûng hun puma rawngbàwl hna hi a thawk a;
kum 1982-ah khánkum 65anihinapension taani.Arawngbàwl
chhûng hi arei a, thawh apui pawh a ngah a, sûlhnupawh a ngah
bawka;kimchangtakasawihleihtheihlohvahdahmaiila.Atlângpui
chauh akhaikhâwmnaanglekinkan sawidâwna ni.
BDzirzovaalochhuakchuzirlehzêlduhmahsela,zirzêlhlei
theiahainngailo.Amasawidànin,“Thiamtâwkahkainngailova,mi
thiam tia sawi tùr kan tlêm lutuk a,kei chuan title ropui tak nei lo
mahilanaupanglamhlànkaichhohhikantihtùrniinkahria.Athiam
hmasatenminlohlângchhova,kankaltheitatepawhaniang,mi
dangkanhlângchhoveanga,minlakhûmveangtihrilrupuinzirzêl
lova Zoramathawhchu ka thlangtaa... Kan Synodkutah ka inpe
lût ta a, Pathian aw ka ngaihthlâkna tûr pawh Synod kal tlang ni
tùrah kangaithlapa,lungsi takinkathawktaani,”ati.Mi dangte
hlànkaichhohlehamahkhûmhialtùraaduhnahiaropuiinaentawn
tlákhle.Kohhranrawngbàwlhnaachelhtawhtehiatamthamdeuh
avànginatlângpuiinhetianghiankhaikhâwmtamaiila–
Synod/AssemblySecretarykum sarih (1946-1952); Educa-
tion Secretarykum ruk (1954-1959); SynodModerator um hnih
(1953,1975); General Secretary, Mizoram Synod (1968-1973);
Senior Executive Secretary, Mizoram Synod (1974-1978); SEC
Member (1983-1985); Synod Nomination Committtee (1959,
1979, 1980-82, 1983-85). Hêng bâkah hian Hospital Board,
Ramthar Board, Music Committee, Press & Bookroom, Synod
Literature Committee,Synod Pension Fund Board,Synod Com-
municationBoard,SynodTheologicalEducationBoardlehMSSU
Committee-ah te a tel tawh bawk.
15
www.mizoramsynod.org
PresbyterianChurchof India (PCI)-a mawhphurhnaa chelh
tawhte chu–AssemblyOfficer, Silchar (1959-68); PCIGeneral
AssemblySecretary(1953); PCIModerator (1959); PCIExecu-
tive Committee (1980-82, 1983-85); Committee on Evangelism
(1980-82) leh PCI Trust Committee member kum 2006 thleng
khán a ni bawk.
IndiarampumlehHmârchhakaKristianteinsuihkhâwmnaah
pawhmawhphurhnapawimawhachelhnualbawka.Chûngtechu
President,Assam ChristianCouncil (1961-62); President, North
East India Christian Council (1969-70); Executive Committee
Member(NCCI)teani a.Silchar-aaawm laiinUnitedChurchof
NorthIndiaaiawhapalaiinWorldReformedChurchInkhâwmpui,
Brazil ram khawpui Sao Paulo-ah a kal a; hemi um hian Brazil
PresbyterianChurchCentenarylawmnaahatelnghâl bawk.
Rev.Dr.ZairemahiBiblelehlinlamahainhmangnasaêmêm
a;athawhhlâwkziapawhsawisènanilovang.BSIlamaainhmanna
tlângpuichuhetianghiankhaikhâwmtaila–Translator-ahkum35
(1946-1981); Treasurer,AizâwlAssociateAuxiliary; Treasurer,
AizâwlAuxiliary;Secretary,MizoBibleTranslation(1964);Chief
Translator(1982-1995).AkaihhruainahnuaiahMizoBiblehman
lai en hain Pulpit Bible siam a ni a.Akaihhruaina hnuaiah bawk
Mizo Biblelehlintharchuzawhfelanibawk.
7. Khawtlâng tâna a inhmanna: Rev. Dr. Zairema kha
khawtlâng hatna tùr ngai pawimawh mi tak a ni a. Chuvàngin,
khawtlângsiam hatnalamathawktupâwllianberYMA-ahpawh
hruaitu a lo ni tawh. CentralYMA-ah hiankum 1946-47 chhûng
khán General Secretary a ni a. YMA General Secretary a nih
chhûnga YMA hnathawh langsàr ber pakhat chu Burma rama
Chanchin |hadâkthawnchhuahkhaa ni.Chanchin |hadâk han
sawihichuanakhaipabernialangmitlêmazâwnglolanghinchu
Pu Robuanga leh Pu Vànlallàwma te an ni lo thei lo va. Mi tam
16
www.mizoramsynod.org
takin Rev. Dr. Zairema hi a tel ve tih pawh an hre kher lo vang.
Amaherawhchu, mi langsàrte phènah khán abulhut lamah Rev.
Dr. Zairema chuan nasa takin a lo thawk a; khati taka Chanchin
|ha dâk hlawhtlinnaah khán a phèna mi pawimawh ber pakhat a
loni.
SeramporeCollegePrincipal-inRev.Dr.ZairemanBDapass
hlima lehkha a siamsakah khân kawng engkima hman tlák a nih
dàn tùr aziak a ni ber mai a. Chutiangchuan Rev.Dr. Zairema hi
Mizovin ‘ren tin daih’ kan tih ang chi hi a ni a. MZP-ah pawh a
thusapâwlahaloangtawha.LushaiStudentsAssociation(LSA)
tihMizoZirlaiPâwl(MZP)tiathlâktutezîngahatela.MZPHead-
quarters-ah kum 1948-50 khân President a ni bawk.
8. Athu ziakte: Rev.Dr. Zairema hian lehkhabubâkah article
chi hranghrangtam takaziaka; athuziakte hi chhût chiana dâwl
a, athûka, angaihnawm bawk.Adam laiaalehkhabuziakteleha
thuziakchihranghrang,athihhnualehkhabuasiamlehtechuhêngte
hiani–
(1) BilâtLeiHnathawhDàn
(2) GenesisThlanChhuahHrilhfiahna
(3) MarkaHrilhfiahna(1970)
(4) JohanaHrilhfiahna(1973)
(5) Seventh DayAdventist (Uar Bîk Nei Pâwlte)
(6) Khati Khán KanHril |hînA
(7) God’s MiraclesinMizoram
(8) Apokrifa(Lehlin)
(9) KanBibleHi
(10) Pi Pûte Biak Hi
(11) I Ni Min Pêk Hi
(12)ThukhawchângMi Pêkte Hi
(13) RandomNotes(English)
(14) IsuaRilru(Sermon)
17
www.mizoramsynod.org
(15) |hianLehkhathawn
(16) LehkhabuTêPasarih
A lehkhabu No. 9-na ‘Kan Bible Hi’ tih hi Mizo Acad-
emy of Letters (MAL) chuan kum 2003-a Mizo lehkhabu
chhuak ha ber ‘Book of the Year - 2003’atân a thlang a. No.
12-na, ‘Thukhawchâng Mi Pêkte Hi’ tih hi a article chi hrang
hrang 83 lák khâwm a ni a. Christian Media Society chuan
kum 2009-a Mizo awng lehkhabu ha pathumnaah a thlang
bawk a. MizoAcademy of Letters chuan kum 2010-ah khán
Rev. Dr. Zairema chu chawimawina sàng ‘AcademyAward -
2010’ a hlàn bawk a ni.
9. Rev.Dr.Zairemahunhnuhnûng:MizoramSynodaangin
kum 1983-ahpension-in chhuakmahserawngbàwlnaerawhchu
chawlhsan thei rual a ni lo.Bible Societyof India(AizâwlAuxil-
iary)-ah Biblelehlinhnaachhunzawm a,kum1982-1995chhûng
khán Chief Translator a ni a.Akaihhruaina hnuaiah Mizo Bible
lehlintharpawhkum1995-ahkhántihchhuahani.Apensionhnuah
sawrkarlamaangaanhmannalangsàrzualte chu–
(1) Member, MizoCustomaryLaw;
(2) Member,MillenniumCelebrationSub-Committee;
(3) Member,MizoramLanguageBoard;
(4) Member,MizoramPlanningBoard;
(5) Member, Review Committee of Mizoram Land Rev-
enueandReforms;
(6) Member, Science, Technology & Environment Cell,
PlanningDepartment;
(7) Subject Expert for Evaluation ofTeachers for Promo-
tionunderCareerAdvancementScheme(MizoramUni-
versity);
(8) External Expert ofthe BoardoftheSchool ofHumani-
ties&Education,MizoramUniversity.
18
www.mizoramsynod.org
Aupatlamahpawhthilzirahulhchuanglova.Kum80ràla
kaitawhhnuahcomputerhmanazirhnuhnawha.Alehkhabupakhat
‘KanBibleHi’tihpawhhiamachhutvekani.Kumlamtamzêlta
na nánà chu achaklo chhawm ve zêl a. Kum 84 anih kum 2001-
ah khân Escort Hospital, New Delhi-ah a lung zai a ni a. Chuta
ang chuan tûn hma angin a chak ta lo deuh a. Pathian biak
inkhâwmah pawhatel kim hleithei talo.Kum2006GoodFriday
nia athusawichuBiakinaathusawi hnuhnûngbera nitaa ni.
Anatnaavànginataksachaklohnachuazual vezêl a.Chuti
chungchuanamahkantutechuhlimtakinalochhàwnhîna.Damlo
ni mah se a awng tam hlei hleiah a ang hîn a; a chauh phah a
hlauhawm avàngina bulah awm rei ngam pawh a ni lo mah mah
zâwk ani.Anupuiinathihsantawhbawknèn,akhuaaharvehîn
aniang,amahkantutehnênahchuan,“Lolênglehrawhuaw”tiin
a chah hrâm hîn a.
Nat zual lutuk nei lovin December 17, 2008 zîng dâr 7-ah
thlamuangtakinaLalpahnênahachâwltaa.Heminihiandâr1-ah
inlamahDâwrpuiBialvawngtuPastor,Rev.Vànlalchhûnganavui
a, dâr 3-ah Zàrkawt Biak Inah Synod Moderator Rev. H.
Lalchhanhimanavuileha.Kumzabi 20chhûngaMizofatezînga
mi ropuileh danglam takchukanthlahliam taani.
...
19
www.mizoramsynod.org
|HEN HNIHNA
AMIZIALEHAMAHA|ANGAZIR TÛR
Rev. Dr.Zairemakhapalianchuani lo; mahse,arilruerawh
chu a lian thung a. Mi tumruh, rilru nghet, engemaw hleka rilru
sawhsawnmaimailolehawmdàntidanglamvemaimailomiani.
1. Pangawichawiani:MiinRev.Dr.Zairemachanchinansawia
an sawi uar tak pakhat chu pa ngawichawi a nih thu hi a ni. A
rawngbàwlpuitepawhbiakmanglohachhuahtâwkangahhlea,a
lakavuitâwkpawhanawmhîn.Engvàngangawichawiviaunge
a nih hi hriat theih a ni chiah lo va. Naupan laia a sikul kalpui,
Synod Office-a rei tak thawhpui lehtu Upa C. Rokhûma chuan,
“Ani hichu anaupanlaipawhinahmêlhianpuakatilêmlobawk
a, aawngmawh a, naupangmah ni se,achêt zia a upachêt tlat a,
zah phur tak a ni sa rêng a ni,” a ti. A ngawihchawih hi dem a
hlawhnaberpakhatanihlaiinRev.Dr.Lalngûrauvaerawhchuan
amaharohlu(asset)niinasawivethung,“Thilngaihtuahnasamia
ni a; ngawi renga thil a ngaihtuah ngut nguta, Pathianthu aanga
tehaangaihtuahchhuahchuthilhatakani,”ati.Angawihchawih
êm avàng hian mi chanchin pawh a chhe lam a sawi leh mi a rèl
sawi tùrhriachu antlêmhle ang.
Pa ngawichawi tak e ti lo chuan a tar lamahchuan mi awng
duh tak a ni ve leh hlauh thung a.Amah kàwmtute chuan a bulah
chuan awnghun an chang hlei thei mang lo.Vawi khat chu kum
1986-ah khánMadras-ahBible chhut lai endik tùrin a kal a; Ban-
galore-ah lopheiinRev.C.Rosiamateinahathlenga.Chutihlaia
CambridgeUniversityaangalokalProf.JohnEmerton-achuThe
NewEnglishBiblelehlinnaatel a ni tih ahanhriatchuan akàwm
chák ta êm êm mai a.An han inkàwm ta a le – Prof. Emerton-an
sawi tùr ngahsi, Rev. Dr. Zairemalahin sawi tùr pai tam bawk si,
20
www.mizoramsynod.org
awngna tùr hun an inchan ngang lo va, “Rev. Dr. Zairema a
ngawichàwi tihtechutih sa lohloha ni,”tih tùrkhawpin aawng
tamhmanani.
2. Mi thiama ni: ‘Mi thiam leh thil hre taka ni’ hantih ngawt
mai bákchu sawi ngaihnaaawm manglo.Rev.Dr.Zairemakhán
engkim a hre ta mai emaw tih tùr a ni a.Athil hriat nasat dàn kha
sawiin asiaklozâwkhial ani.Amahkàwm chiangapianginathil
hriatziaanhrilhfákzêl.UpaC.Rokhûmachuan,“PuZairemaropui
êm êmna bîk chu, ka zawh apiang min hrilh theih loh a nei rêng
rêng lo kha a ni... Mi thiam dang M.Sc. leh Lecturer ka mi rin
zâwngtekazawhpawha‘Kahrengailove’antihmaihinavànga
kabeidawnhnuaanikazawhhian,‘Chutianglamchuaniange’a
ti theizêl a, a thunèna loinmilchiahmai si hîna,makkati,”ati.
3. Mitlàwmngaiani:Mizotehianmitlàwmngaikanngaisâng
êmêma,‘tlàwmngaihna’tihawngkamhiMizotechauhneih,hnam
dangzîngaawmveloanghialasawitâwkpawhanawm.Hmànlaiin
mi tlàwmngaitechu nopui an dawmtîrhîn.Rev.Dr.Zairemahi a
naupanlailehlehkhaazirlaiaanginmitlàwmngaitak,hianchhan
thihngamantihanghiani.Chutiangmianihdànchuhiantetâna
athiltihpahnihkhat aanginahriat chiantheihkhawpmai.
Tûn hma chuanTB natna hi miinan hlau êm êm a; TB veite
chuandahhranga,anlamhawipawhinanthawngammanglohîn
a ni. Rev. Dr. Zaireman Guwahati-a lehkha a zir laiin a hianpa
Biakliana s/o Rev. Liangkhaia chu a damlo va, thiin a luak a.
Damdawi inah ankalpui a, an X-rayhnu chuan TB a lovei tih an
hmu chhuak a. Guwahati aang chuan a pa te an chah a. Rev. Dr.
ZairemachuanGuwahatiaangaSilcharthlengahanthlaha.Silchar-
ahchuanWelshMissionHostel,Rev.Hrânghnûnaenkawllaipindan
pakhatahandaha.TBnatnaveichutupawhinanlaihêmavàngin
Biakliana pawh chu an dah fâl a, naupang a chhaih pawh an phal
lo. Rev. Dr.Zairema chuan a pate lo thlen hma zawngchuan a lo
enkawl a; ei tùr a pe a, a thlèng a silsak a, a bual hîn.
21
www.mizoramsynod.org
B.SckumthumnaanzirkuminNagazirlaiSusangAochuTB
bawkin a na leh a. A Naga-puiten an ten a, an buaipui duh lo.
Jorhat damdawi inahruai tùr a ni a; tu mah kalpui duh an awm si
lohavànginRev.Dr.Zairemabawkchuantlàwmngaihchhuahina
kalpui leh ta a. SusangAo chu a lâwm khawp mai a.Thil ei tùr a
neih apiangchuRev.Dr.Zairemapêkatum hîna; anilahchuana
lohlaurilruvedeuhsi.NililaiCollegekalahulhavànginzirlaithar
Calculus an lo zir hman a, lecture tam fê a chàn avàngin hnufual
phah hlein a inhria a ni. Thil dangah pawh Rev. Dr. Zairema
tlàwmngaihziasawitùrtamtakawmmahse,khatihhunlaianatna
ihbaiawmberpâwlangaihTBveiteaenkawllehbuaipuidànaang
hianmitlàwmngailehhianchhanthihngamanihziaalangchiang
tâwk hlea ni.
4. Midangngaihsak mi ani:Rev.Dr.Zairemaziaahkhánthil
inkáwlkalh (paradox) tam tak hi hmuh tùr a awm rêng a; chûng
zînga pakhat chumi dangtea ngaihsak dànhi ani.
Sawrkâr lama minister emaw, officer lian emaw te hi an
bengvàrlehvàrlohemaw,anhuihruaiteanngaihsaklehngaihsak
lohemawhianchanchinathillangsàrtakani.Ministerlehofficer
lian henkhat chuanan zin veivahnaah an driver-tengei pawh an
ngaihsak tâwk lofo va; ei leh in thuah te hrilhhai leh riltâm titiha
dah tâwk an awm hîn niin an sawi. Rev. Dr. Zairema erawh chu
chutiangani ve lo. Hunrei tak chhûngSynod motor khalha Rev.
Dr.ZairemalohruaikualhîntuPuZosânglianachuan,“Zànlamah
a chhuah dâwna zanriah ei nghâl tùr a nih chuan min ko phawt a,
‘Han haw la, in nu hnênah chaw min lo chhum kêp suh, hmun
dangah châw kan ei dâwn han ti rawh’ a ti thlap hîn a. Kan va
kalna in neitutehnênahkhán,‘Kandriver hi chawloeitîrangche
u’ a ti a. Kan haw dâwnah kal hmain, ‘Chaw i ei em?’ tiin min
zâwtlehziaha.Tichuan,kanhawchauhhîn.Riltâmakanawmhi
a hlau êm êm a ni,” tiin a sawi.
22
www.mizoramsynod.org
Rev.Dr.Zairemachuanmiretheitehiangaihsakêmêmbawk
a.AmahovaSynodHousehmasasakanih laikhán thingtlângmi
harsa zâwkte tân inhlawhna a siamsak hrâm hrâm hîn a. Synod
Housetharhiahlaikhán,“SynodHousekansaklaikhánthingtláng
mi harsate inhlawhnaatam thei angber kan siamsak khaha ka ti
êm êm a. Tûnah a thar an sak pawh hian mi harsa zâwkte tân
inhlawhnasiamsaktamthei sekaduhhlemai,”tiinasawiani.An
inahkutdawhlokalseengmahpelovachhuahtîrlehaduhngailo
va.Achhûngtehnênahpawhkutdawhlokalapiangchuengemaw
tal lo pe hîn tùrin achah a ni.
5. Zirna a ngaisâng: Rev. Dr. Zairema hi Mizote zînga B.Sc
(Hons) hmasa ber leh BD (First Class) hmasa ber a ni a. Lehkha
thiam thei tak a ni a; lehkha a zir chhûngin Class VIaangin BD
thlengin First Class-aha pass zêl a ni.Serampore College-ah BD
a zir tirh lamah khán a hrisèlna hat táwk loh avàngin kum 1941
tàwplamaangakum 1942JunethlathlenginAizâwlahachàwla.
ChutihlaichuanPuLalbuaianènHighSchooldindîlinBawrhsâp
A.G. McCall-a kha an va bia a; Bawrhsâp chuan a lo hau hrep
nghe nghe a ni. Khatih hunlai kha chuan Bawrhsâp biak kha thil
namên a ni lo, mi tin hlauhngawih ngawih a ni. BDa pass hnuah
MizoramahlochhuakinMizoHighSchooldingtîrahkhánzirtîrtu
hnaathawk a.ChutihlaiaHeadmasterchuRev.J.M.Lloyd-akha
a ni a; kum 1948-1954 chhûngphei kha chuan Rev. Dr. Zairema
chu zirtîrtu pângngaini mai lovinAssistant Headmasterani nghe
nghe a. Mizo High School-a a thawh tawh loh hnuah Synod-ah
hun puma thawk tùrin a lo kîr a; chutih lai chuan Synod hnuaiah
PrimarySchooltamtakaawma;chûngPrimarySchoolenkawltu
atân chuanEducationSecretary-ahkum 1954-1959chhûngkhán
a thawkleh a ni.
Rev.Dr.Zairemahikohhranmirinkailehzirnalamaakhaipaa
hman ani ringawt lova;sawrkarlehUniversitylampawhinanmi
rinakaipháka.CalcuttaUniversitylehGuwahatiUniversitychuan
23
www.mizoramsynod.org
Mizoawngsubjectzawhnasiamtulehexampaperendiktuahkum
25zet(1946-1970)anhmanga.MizoramUniversitypawhinMZU
hnuaiazirtîrtukaisângtùrteendiktuahahmanga;chuchauhchuni
lovin ExternalExpertoftheBoardoftheSchoolofHumanities &
Education atâna thih ni thlengina angbawk. Mizoram Board of
School Education (MBSE)alo dinkhánhunengemawti chhûng
chu Science leh Mathematics zawhna siamtuah hman a ni leh a.
MizoramUTnihhnuahMizoramCivilService(MCS)examhmasa
berah khán English Paper endiktuah hman a ni bawk. Hêng kan
sawi tákte báka sawrkârin Rev. Dr. Zairema a hmanna langsàr
zualtechu–
(1) Aizawl Night College Organising Body Committee
(tûnahPachhûngaUniversityCollege);
(2) BoardtoexamineAdult EducationProgramme(1974);
(3) Chairman,EnquiryCommissionofHighFailureinHSLC
Examination(1975);
(4) Member, Mizoram Council of Science,Technology&
Environment(2004);
(5) Member, NationalAwardee forTeachers (1974);
(6) Member, School Text Book Committee (1973-1977);
(7) Member, Science, Technology & Environment Cell,
PlanningDepartment(1993).
6. Ram a hmangaih: Rev. Dr. Zairema hi ram leh hnam
hmangaihtu a ni a. Calcutta-a BD a zir lai kha Indopui II vànglai
tak ani a. Khatih lai khán India mite zîngah independence duhna
rilru a lian hle tawh a; chu chuan a ngaihtuahna pawh a kaihruai
hmanhleaniharinawm.MizoramahpoliticalpartyMizoUniona
lo dinkhán khatih laia kohhranhruaitute kha member anni fur a.
Rev. Dr. Zairemangei pawhMizo Union membersatliahni lovin
Councillor zînga pakhat a ni.Amaherawhchu,Mizoramah party
dang United Mizo Freedom Organisation (UMFO) a lo din ve
24
www.mizoramsynod.org
tákah khán party pahnihte inepna boruak a len ták êm avàngin
kohhranhruaitutechupartypoliticsaangchuananinthiarfihlîmta
ani.
Kum 1957-ahRev. Dr.Zaireman ‘Bilât Lei Hnathawh Dàn’
tih lehkhabupan têa ziaka.Mi henkhat chuanamahsawisèl nân
lehfiamthuthawhnânanhmanghîn,“MizozîngaBDpasshmasa
berchuanPathianthulamziaklovin‘BilâtLeiHnathawhDàn’tih
mai mai a ziak” tiin an nuihzat deuh hîn. Amaherawhchu, he
lehkhabuaziahhiMizoteahmangaihvàngaziakani.Kum1957-
ah khán Mizoramhmunhranghrangahtuikhursiamnatùrpawisa
sem ani a; mahse, cement hmanga hnathawh khaMizotenkan la
thiam lo va,tui tlingthei tuikhursiam thei anawmlo.Tuikhurha
siamdànkaihhruainatùrin‘BilâtLeiHnathawhDàn’tihkhaaziak
ta a, kha lehkhabuin a sawi ang taka tuikhur siam chu kum 50
hnuah pawh a la ha êm êm a ni.
Rev. Dr. Zairemahi a pension hma lehpension hnuah pawh
ram leh hnam thil hranghrangaha inhmangnasa hlea.Apension
hnuah ram leh khawtlâng tâna a inhmanna huang a zauh zêl a.
Sawrkâr lamin amah an hmanna piah lamah Mizoramah diknaa
rorêl a nih theihna tùrin theihtàwp chhuahin a bei a. Sawrkâr hi
khalhngîltheihanihbeiseiinmihahnemngaidangtenènangrualin
MizoramVigilanceCouncilandina.SualDoPâwlahpawhChair-
man a lo ni tawh a. Citizens’ Common Front (CCF) din lai khán
Patron-ahaangbawk.Mizorammipuitenthudikkanhriattheihna
a nih beiseiin MizoramAssemblyHouse chhûngah meuh an au
chhuahpui Kau-TlabungProjectchungchângathil dikloawm nia
lang chuhai lan tumin SupremeCourt-ah meuh pawh PILa theh
lût ngam ani.Ama sawi dànchuan, “Mi malin tu mahka haw lo;
AssemblyHouse-ahmeuhsawichhuahnitachuchhuichianhain
ka hriaa. Thu dik alo lan hunah chuanatidik lotu chua mualpho
anga;adik aniherawhchuanpolitics-ahachanahasawtangtih
karinga.Chuvàngin,thudiklaihlannânPILhi kathehlûtani,”a
25
www.mizoramsynod.org
ti. Rev.Dr. Zairemakhán diknaa ngaina a; diklona ná nàchuhai
lanin awm ngei sea duha ni.
7. Mizo awng a hre ril: Rev. Dr. Zairema kha Mizo awng
tihhmasâwn kawngah nihna hrang hrang a lo chelh tawh nual a.
MizoAcademyof Letters (MAL)-ah member a ni a. Sawrkârin
a din Mizoram Language Board (1999)-ah member a ni bawk.
‘Mizo awng a thiam’ kan tih chuan mi henkhatin a awngkam
luang ha zân lo avàng hian pawm harsa an ti deuh ang a. Mizo
awng a hre ril hle kan tih erawh chuan kan hnial lo tlâng heuh
àwm e. Mizo awng a hre ril kan tih hian a awmzia chhût thûk
lama a rilzia kan sawina a ni. Rev. Dr. Zairema tluka chhût thûk
thiam hi Mizozîngah an awm anih pawhin an tam lo viau ang.
Mizo awng ziah dàn, zawm leh zawm loh tùr nasa takin a
chhui hîna.Angaihdànchuanthulamkhat(onesyllable)awmze
nei chin hi a hrangin ziak vek mai ila, tihsual tlêm berin a ring.
Mizo awngah hian thlûk a tam êm avàngin thlûkna chi hrang
hrang, a tam thei angbera hmana duh a.Vowel tinhian thlûk dàn
pariat heuh neiah a ngai a. Chutiang mil tùra a duh ang taka
hawrawp siam Zairema Fonts chu a thih hnuah siam chhuaha ni
a;chumiFontshmangchuanthuziakahnutchhiahlehkhabutechu
chhut a ni.
Rev.Dr.Zairemachhuidànaangapawmnahawmtakpakhat
chu awng lam awlsam apiang hi lam harsa zâwk aiin a naupang
zàwkaniangtihhiania.Mizovin“Enga?”kantihchuHualngoho
chuan “Zenga?” an ti a; ‘eng ’ tih ai chuan ‘zeng’ tih chu a lam a
hahdam deuh zâwk. Chutiang bawkin Hmàrhovin “chun” an tih
chu Mizovin“chuan”kan ti a; ‘chuan’ tih ai chuan‘chun’ tih chu
a lam a hahdam zâwk a; a naupang zâwk a ni ang; ‘banhla’ tih
pawh hi ‘balhla’tihai chuanalam ahahthlâkzâwka, ‘balhla’tih
hi a naupang zâwk a ni ang. Heti zâwnga chhût hian awng upa
leh naupangzâwk chu eng emaw chen a chhui theih a ni.
26
www.mizoramsynod.org
Kum1940vêlaangkhánarticleaziakana.Athuziahhmasak
deuhtechu–Zùn(1940),MaiMaiFakna(1940),Thukhuh(1940)
lehTawrhna(1946)tehianiang.Athuziahtehihanchhiaraluang
nalhzaihchuanihranlo;mahse,chhûtchianerawhadâwlthunga
ni.Aarticle ziah zînga lâr ber pakhat chu ‘Ano ber mai, no ber
mai’tih hi a ni a. Khawi lam nula hmêlha nge Rev. Dr. Zairema
hian a sep ták chiam mai chu le tih mai tùr a nih laiin a tàwpah
chuan bâwngêk anam a fakna lek a lo ni rengsi a.Articlea ziak
zawngzawnghiadahhathlipthlepvekloaniang.Athihhnuaha
article ziah hmuh theih zawng zawng 83 chu lehkhabu pakhat
‘ThukhawchângMiPêkteHi’tiinchhuahani.
8. Bible letlingtu ropui a ni: BD zir tûra kohhran hruaitute
hmaa a interview umin Pathian thu zir a duh chhan an zawhin
“Bible pawh kan la nei kim si lo va, lehlin hna te pawh kan
thawk ang chu,” tiin a chhâng a. BD zir zova a lo chhuah hnu
lawk kum 1946 aangin Bible lehlin lamah chuan a inhmang an
ta nghâl a ni.Arawngbàwl chhûng zawng bákah a pension hnu
kum 1995thlengkhánBiblelehlinlamahhianainhmanga.Mizo
Bible lehlin tharah hian mi malah chuan a sûlhnu a tam ber ti ila
kan tisual hauh lo vang.
MizoBiblelehlintharhiangialnganalehlinnilovinaawmzia
phawk chhuaktùrzâwngalehlin ani. Mizo Biblehmanlai hi kan
hre bel tawha, a awngkam tehi a bo kan duhvaklo. Chuvàngin,
lehlintharhikanngainavakloniinalang.Amaherawhchu,athua
fiahzâwkhlesiani.TûnhmachuanMatthaia11:19tàwplamchu,
“Nimahsela,athiltihtenFingianthiame”tihania.Rev.Dr.Zairema
hova Bible an enhat aanga tihchhuah Pulpit Bible-ah khán,
“Nimahsela,finnachuathiltihaanginadikziaalangani”tihania.
Biblelehlintharahchuan,“Pathianfinziachuathiltihahalangani”
tih ani ta thên a.Aawmzia chu a chiangta hle ani. Matthaia 5:3-
11-aengthâwltihzawngzawngchu“anchanahae”tihanitavek
a.Atîrah phei khachuan‘nihlawh’tihani.“Miinkhàwnvàr hâlin
27
www.mizoramsynod.org
hrai hnuaiah andahngai lo”tihpawh tûnlaiin ‘hrai’hreloantam
ták avàngin “khoinan khuh ngai lo” tih a ni a. Hei pawh hi tûnlai
chuan ‘kho’ hre lo an tam tawh a; lehlin ennawn hunah chuan
tihdanglamangailehtawhmaitheiani.
Bible lehlintharamipuiin kanhriat thiam lohtakpakhat chu
Novalawngchàrphuina‘fârhnai’tihhinkha‘alkatra’tihanitahi
ani(Gen6:14).MizoBibleletlinghmasatutekhánkanhriatthiam
theih tùrinthil banberaanhriatfârhnaikhaanlohmangmaia;fâr
hnai chu a ban khawp a, ke khi chàr phuina atân pawh an hmang
hînanti.Aawngbul(Heb.kôpher)lamhianfârhnaiakâwkrêng
rêng lo. Chuvàngin,awngbul lama a awmziaphawk chhuak ha
takin ‘alkatra’ tih chu an rawn hmang ta a ni. Chutiang bawkin
Mosiaanthuhrûknaphairuanglawngtêpawhkhaalkatrahmanga
chàrphuianibawk(Ex2:3).‘Fârhnai’tihaia‘alkatra’ hmananih
ták avànga sawisêltute a chhànna ang deuhin Rev. Dr. Zaireman
hetihianaziaka,“Dumkabialaangakanunaukanramainhlawhfate
nèninzawmhleakanhriatalkatrahikanhrehnehhle.Atlâwmhle
a, Bible-a chuang meuhah chuan kan iai deuh a ni thei a. Bible-a
thu chuang chu eng emaw deuh tak, hriat har fû ni se kan làwm
deuh emawtihtùrani,”tiin.
Mizo Biblehmanlaialehlinfuh tâwk lopakhat chuGenesis
5:1-3 thu hi a ni. Hetah hian Genesis 1:27-a Pathianin mipa leh
hmeichhiasiamthusawitawhkhathlîrlêtinmihringsiamthukha
sawichhuahania.MizoBibleletlinghmasatutekhánHebraiawnga
bara (Heb. arb) chu thil awm lo aanga thil siam (creation out of
nothing) anga an ngaih avàngin ‘Pathianin thu ngawta mihringa
siamnikhán...”tiin‘thungawt’tihhivawithumlaihmannawnani
a. Tûn hma chuan bara hi thil awm lo aanga thil siam sawina
(creatio ex-nihilo)anginanlongai hîna.Mahse,chutiangngawt
chualonilêmlo;thilawmtawhsaaangathilsiamsawinapawha
nitheitho.Mihringkhathilawmtawhsa‘lei’hmanginPathianina
siamani.Amaherawhchu,Hebrai awngabarahmannaapiangah
28
www.mizoramsynod.org
a titu (subject) erawh chu mihringni lovin Pathian ani zêl thung.
Biblelehlintharahchuan‘thungawt’tihhianrawnpaihtaa;Hebrai
awngaawmzediktakhmangaRev.Dr.Zairemalehathawhpuite
hiananletlinghatahi alàwmawmhleani.
Thilpakhathansawilehila.BiblehmanlaiahchuanIsaia9:6-
ah, “AhmingahchuanMaka,Remruattua...”tihani hîna.Hei hi
English Bible an behchhan ber Revised Version (1885) leh
AuthorisedVersion(1611)zuiaanlehlinvàngania.Tûnlai erawh
chuanEnglishBiblelehlintharzêlah‘WonderfulCounsellor’tiha
nitaveka.ChumizuichuanRev.Dr.Zairematechuan‘Remruattu
Maka’ tiin anrawn dah ve taa; hei hian Hebrai awngaziak dàn a
phawk chhuakdik zâwk a,alàwmawm hle. Mizo Biblehman lai
tihchhuah hnuhnûngber(2014)-ah pawhhianlehlinthar hi zuiin
‘RemruattuMaka’tihaniveta.MitamtakinBiblelehlintharhian
hnualsuat deuh hîn a; mahse, hnualsuat tùr a ni lo. Mizo Bible
hman laiaiinaawmziaachiangzâwkfova;chuvàngin,kanBible
hman laia thuawmzia chiangchiah lo awmziachiangzâwk hriat
duh chuanMizoBiblelehlintharhienmaitùrani.
9. Miten amah an hmuh dàn: Rev. Dr. Zairema chanchin hi
sawi tùr a tam a, sawi sên a ni lo. Kan thu tàwp nân chuan miten
eng angin ngeRev. Dr.Zairema khaansawi tih hitelha ni.
Rev. Dr. Zairemaa thih khánkhatihlaia Serampore College
Principal, Rev. Dr. Lalchungnunga chuan tuarpuina thu a rawn
thawnah, “Rev. Dr. Zairema hi kum 1940 hnu lam, Indopui IIlai
khánSeramporeCollege-ahBDazira.Zirlaihruaitutezîngapakhat
ania.Athawhrimzialehzirnalamamichungchuanganihhiamah
an hriat rengdànani,”tiina ziakani.Rev.Dr.Zairemaa hanthih
tákah khán naupanlai aanga a lehkha zirpui leh Synod-ah pawh
hun rei tak a lo thawhpui tawh Upa C. Rokhûma chuan, “Pu
ZairemateangmihringPathianinMizoramlehhnamminpehikan
vànnei êm êm a ni.Ahming a dai tawh lo vang. Mi tak, hriatna
khurpuichuanmualminliamsantaani,”tiinasawi.
29
www.mizoramsynod.org
MizoBiblelehlinnalamahunreitakathawhpuiRev.Dr.H.S.
LuaiachuRev.Dr.Zairemathihthuphone-inanvahrilha,“Ihianpa
Rev.Dr.Zairemaachatthlata,kahanhrilhvecheani,”tiin.Chuta
arilrualolanghmasaberchu‘Hmàrarsilianaherliamtamaw!’tih
hi a ni. “Ka hianpa Zairema hi mi chhel takmai a ni a.Ram buai
laia kan thlen inten ramhnuaia an puan an thuhrûk avànga puan
pakhatinzàwnapuanpakhatkanphahpawhinaphunnawingailo.
Ramhnuainisahnuaiakeakankalhinlaipawhinkeinichuankhum
kan nei hîn a, ani chuan a hau tuar mai hîn a ni. Chuvàngin kei
chuan ‘HMARARSILIAN’ka ti a ni,” a ti.
Rev.H.Chalbuangapawhinhetihianasawi,“Rev.Dr.Zairema
himifinglehhruaitutlingtezîngahmiril,thilhriaanihziaalanghîn.
Chûngho zîngah chuan mi awng duh, sâp awngthiam a nihzia
hmu vein kainhria.Keiniho aiinBSIhruaitutenanngaisângin an
zah zâwkinkahria. Hnathawh laklawhlaia ênglo thim thutah te,
boruak danglotlazepah te achi-aivein aângchhuak vengai lo, a
chhiar lai a keng reng a, a èn hunah a chhunzawm leh mai thei.
Chawlehahmehatuiloanihpawhinsawisêllovinaeitlêmmaia,
a che zia hi pa tak a ni ringawt mai,” a ti.
Rev. Robâwiha (Ex-Moderator) chuan, “Rev. Dr. Zairema,
MizotetânaPathianthilpêkhluinmualminliamsantaruairuaimai
chuMizomipuitelehkohhranhotetânavauihawmtakêm!Hetiang
mitak,mispecialhikhawvêltânPathianinarawntîrzeuhzeuhhîn
a, kan ramleh kohhrantânahuntakahRev.Dr.Zairema pawh hi,
vawiinkandinhmunkanthlentheihnabanpawimawhberzîngami
pakhatminpêkanitihlohrualanilo.Rev.Dr.Zairemakangaihtuah
chângakarilrualangsàrêmêmmaichu,kanLalIsuanNathanaela
chungchâng thu a sawi a, ‘En teh u, Israel mi tak, ngamthlèmna
rêng nei lo saw,’a tih hi a ni,” a ti.
Rev.Thangzauva(Ex-Moderator)chuan,“Miawngmawha
sawi,asawiduhzâwngchochhuahlohavàngmaiamingawichawi
ni lawi, vision nei ha, mi nghet, dawhthei leh insûm thei, ngawi
30
www.mizoramsynod.org
rengaahutpawhamitithlamuang,writerropui,hangtharrilruhre
phák, tar ât aia tar fin ngah, zir reng nun nei, theologian ropui,
scientist,politician,athinlungathutaktaksawimi,thupawimawh
lehharsabîkaKohhranInkhâwmpuiLianlehCommitteesângina
kamchâng an ngaihchàn, tûnlai huna Presbyterian Kohhran Pa
‘VàrparhArsi’êng tak a ni,” a ti.
Mizo zînga lehkhabu ziak lama thawh hlâwk tak Pu B.
Lalthangliana chuan Rev. Dr. Zairema chanchin heti hian a sawi
a, “Rev. Dr. Zairema hi Pathian thu zir sâng hmasa,
rawngbàwlnaa hun pum hmang a ni tih kan hre heuh a. Chuti
chung chuan Mizo culture te, awng te leh hmànlai Mizo nun
ramah a tui a, a zir a, a chhui bawk a.Aremchàn dàn ang angin
a ziak bawk a. Essayha tak tak, chhui chet leh belh chian dâwl
tak takte a ziak hlawm a, a hlu hle hlawm...Amah hi pa inthup,
uang lo leh chapo lo, awngkam leh thusawi fahranah pawh uar
ngai lo a ni nghe nghe,” a ti.
PuBualhrângachuan,“Miawngtlêmtak,ahunlehhmunah
erawhchuanthuangkai lehkoritutham taksawihîn,Pathianthu
pawh henrual kawmna satliahah chuan sawi tam lo tak; mahse,
Pathianthuinmihringtenunkawngminkawhhmuhanganuntum
hîn, henleh rualte chanchin a chhe lam sawi hrehtak, an hatna
lamsawihinmi,mahninihnaaiaropuialanchhuahtumngai lo...
hiantetânadamna,nunnalehhimnatùranihphawtchuanmahni
nunna pawh chân huam khawpa tlàwmngaihna sâng vawngtlat,
dinhmunhlauhawmaawmlaipawhahlau,zâmlehthlabârhmêlpu
ngai lo, hmunhrehawm beraawm lai pawha hrehawm tihmêl pu
ngai lo, kutkelehthluak ngaihtuahna hmangarimtakahna thawk
rengmi...thilhalehangkainiaangaihchuhlauhnaneimiahlova,
tuhriatpawhhlawhlovahmalamaihîn,atàwpthlengahmasâwn
zâwngainzirchhorengmi,nuntak,nghettaklehrinawmnavawng
tlattu,hênghikhawvêlaaawmchhûngaRev.Dr.Zairemanunzia,
entawntùrminhnutchhiahchuani”ati.
31
www.mizoramsynod.org
Rev.Dr.ZairemanunahhianBDazirzawhhlimaSerampore
College-in lehkha an siamsaka an thuziak, “Amah hi eng hnaah
pawh, khawi hmunah pawh, zirtîrtuah emaw, thuhriltuah emaw,
thuziakmiahemaw,thilrêlbâwltuahemaw,azavaiahemawpawh
hian ang sela hnuhma pawimawh tak nei thei tùr chi a ni” an tih
kha atakin a lo thlengta a ni.
...
THU DAWNNAHNÂRTE
Rev. Zairema chanchin hi ziah tùr a tam a, ziah sèn a ni lo
zâwk hiala.Achanchin ziaknânarinpui ber pakhatchuamahina
ziah‘INiMi PêkteHi’tihania.Alehkhabudangpawhhmanani
bawk a.Achanchinkanziahtamtakhichutûnaachanchinziaktu
nènaaninkawmnaaangadawnani.Achanchinziakahhianfoot-
notes/endnotes dah kan han tum deuh zet ná a, a thu chhiar vêl a
tinuamlovinatibawlmaimaidâwnahriainfootnotes/endnotesdah
a ni ta lo.
Rev. Zairema ziak lehkhabu hman zual deuh bîkte
Bilât LeiHnathawhDàn (1957)
GenesisThlanChhuahHrilhfiahna(1957/1998)
MarkaHrilhfiahna(1970)
JohanaHrilhfiahna(1974)
Kan BibleHi (2002)
I Ni Min Pêkte Hi (2009)
ThukhawchângMiPêkteHi (2009)
Isua Rilru(2009)
|hian Lehkhathawn(2009)
RambuaiaKohhranbânphar“RemnaLamtluang”Published
by MPCC, 2006
32
www.mizoramsynod.org
Mi mal kawmte
Rev.Dr.Lalngûrauva,MissionVêngthlang
Rev.Dr.Lalsâwma,MissionVêngthlang
UpaC.Rokhûma,MissionVêngthlang
.....
33
www.mizoramsynod.org

More Related Content

Viewers also liked

1 St Qtr. 2008 Pri Retail Analytics
1 St Qtr. 2008 Pri Retail Analytics1 St Qtr. 2008 Pri Retail Analytics
1 St Qtr. 2008 Pri Retail Analytics
digital.signage
 
Robert Brooks, PwC
Robert Brooks, PwCRobert Brooks, PwC
Robert Brooks, PwC
CSSaunders
 
Rev Dr.Zairema chanchin (Khawvel Sunday School Ni)
Rev Dr.Zairema chanchin (Khawvel Sunday School Ni)Rev Dr.Zairema chanchin (Khawvel Sunday School Ni)
Rev Dr.Zairema chanchin (Khawvel Sunday School Ni)
Mahruaia Colney
 
Digital Portfolio - David Hronek, LEED AP
Digital Portfolio - David Hronek, LEED APDigital Portfolio - David Hronek, LEED AP
Digital Portfolio - David Hronek, LEED AP
davidhronek
 
Mnu Annual Report Draft V8
Mnu Annual Report Draft V8Mnu Annual Report Draft V8
Mnu Annual Report Draft V8
MichaelJohnsono
 
Santiago Martin
Santiago MartinSantiago Martin
Santiago Martin
moorthynsn
 
G.o. 41.073
G.o. 41.073G.o. 41.073
G.o. 41.073
Diana Padrón
 
A day in the life of a pharmaceutical physician
A day in the life of a pharmaceutical physicianA day in the life of a pharmaceutical physician
A day in the life of a pharmaceutical physician
Only Medics
 
Bloomberg Market Concepts (BMC)
Bloomberg Market Concepts (BMC)Bloomberg Market Concepts (BMC)
Bloomberg Market Concepts (BMC)
Chuan Wang
 
Finance in Cornwall 2014 Segment 2 'Developed Business'
Finance in Cornwall 2014 Segment 2 'Developed Business'Finance in Cornwall 2014 Segment 2 'Developed Business'
Finance in Cornwall 2014 Segment 2 'Developed Business'
PKF Francis Clark
 
Sintesis informativa 25 06 2013
Sintesis informativa 25 06 2013Sintesis informativa 25 06 2013
Sintesis informativa 25 06 2013
megaradioexpress
 
2012ar_webready_final_med
2012ar_webready_final_med2012ar_webready_final_med
2012ar_webready_final_med
Sheena K. Fallon
 
About University of the People
About University of the PeopleAbout University of the People
About University of the People
University of the People
 
The Manual of Ideas - The Berkshire Hathaway Issue (Preview)
The Manual of Ideas - The Berkshire Hathaway Issue (Preview)The Manual of Ideas - The Berkshire Hathaway Issue (Preview)
The Manual of Ideas - The Berkshire Hathaway Issue (Preview)
valueconferences
 

Viewers also liked (14)

1 St Qtr. 2008 Pri Retail Analytics
1 St Qtr. 2008 Pri Retail Analytics1 St Qtr. 2008 Pri Retail Analytics
1 St Qtr. 2008 Pri Retail Analytics
 
Robert Brooks, PwC
Robert Brooks, PwCRobert Brooks, PwC
Robert Brooks, PwC
 
Rev Dr.Zairema chanchin (Khawvel Sunday School Ni)
Rev Dr.Zairema chanchin (Khawvel Sunday School Ni)Rev Dr.Zairema chanchin (Khawvel Sunday School Ni)
Rev Dr.Zairema chanchin (Khawvel Sunday School Ni)
 
Digital Portfolio - David Hronek, LEED AP
Digital Portfolio - David Hronek, LEED APDigital Portfolio - David Hronek, LEED AP
Digital Portfolio - David Hronek, LEED AP
 
Mnu Annual Report Draft V8
Mnu Annual Report Draft V8Mnu Annual Report Draft V8
Mnu Annual Report Draft V8
 
Santiago Martin
Santiago MartinSantiago Martin
Santiago Martin
 
G.o. 41.073
G.o. 41.073G.o. 41.073
G.o. 41.073
 
A day in the life of a pharmaceutical physician
A day in the life of a pharmaceutical physicianA day in the life of a pharmaceutical physician
A day in the life of a pharmaceutical physician
 
Bloomberg Market Concepts (BMC)
Bloomberg Market Concepts (BMC)Bloomberg Market Concepts (BMC)
Bloomberg Market Concepts (BMC)
 
Finance in Cornwall 2014 Segment 2 'Developed Business'
Finance in Cornwall 2014 Segment 2 'Developed Business'Finance in Cornwall 2014 Segment 2 'Developed Business'
Finance in Cornwall 2014 Segment 2 'Developed Business'
 
Sintesis informativa 25 06 2013
Sintesis informativa 25 06 2013Sintesis informativa 25 06 2013
Sintesis informativa 25 06 2013
 
2012ar_webready_final_med
2012ar_webready_final_med2012ar_webready_final_med
2012ar_webready_final_med
 
About University of the People
About University of the PeopleAbout University of the People
About University of the People
 
The Manual of Ideas - The Berkshire Hathaway Issue (Preview)
The Manual of Ideas - The Berkshire Hathaway Issue (Preview)The Manual of Ideas - The Berkshire Hathaway Issue (Preview)
The Manual of Ideas - The Berkshire Hathaway Issue (Preview)
 

Similar to Khawvel Sunday School Ni 2014-Puitling Sunday School, Rev. Dr. Zairema Chanchin

Nl R.Lalbiakchhungi Chanchin (Khawvel Sunday School Ni)
Nl R.Lalbiakchhungi Chanchin (Khawvel Sunday School Ni)Nl R.Lalbiakchhungi Chanchin (Khawvel Sunday School Ni)
Nl R.Lalbiakchhungi Chanchin (Khawvel Sunday School Ni)
Mahruaia Colney
 
KVSS Ni 2016-Pu Muka Chanchin- Puitling Sunday SChool
KVSS Ni 2016-Pu Muka Chanchin- Puitling Sunday SChool KVSS Ni 2016-Pu Muka Chanchin- Puitling Sunday SChool
KVSS Ni 2016-Pu Muka Chanchin- Puitling Sunday SChool
Lehkhabu Khawvel
 
KVSS Ni-2017-MPSS-Adoniram Judson-a chanchin
KVSS Ni-2017-MPSS-Adoniram Judson-a chanchinKVSS Ni-2017-MPSS-Adoniram Judson-a chanchin
KVSS Ni-2017-MPSS-Adoniram Judson-a chanchin
Lehkhabu Khawvel
 
Puitling SS Zirlai 2016-Thlarau Thianghlim
Puitling SS Zirlai 2016-Thlarau ThianghlimPuitling SS Zirlai 2016-Thlarau Thianghlim
Puitling SS Zirlai 2016-Thlarau Thianghlim
Lehkhabu Khawvel
 
Puitling SS Zirlai 2015 Kohhran Thurin
Puitling SS Zirlai 2015   Kohhran ThurinPuitling SS Zirlai 2015   Kohhran Thurin
Puitling SS Zirlai 2015 Kohhran Thurin
Lehkhabu Khawvel
 
Hruaitu 8.1.2017
Hruaitu 8.1.2017Hruaitu 8.1.2017
Hruaitu 8.1.2017
remruatfela chawngthu
 
History of rokham
History of rokhamHistory of rokham
History of rokham
Vannunsiam
 
Yma wnl 30 10-11.
Yma wnl 30 10-11.Yma wnl 30 10-11.
Yma wnl 30 10-11.
YMA Lamka
 
Thalai Entu 07 02 2010
Thalai Entu 07 02 2010Thalai Entu 07 02 2010
Thalai Entu 07 02 2010
rollick
 
26.02.2023 Siloam.pdf
26.02.2023 Siloam.pdf26.02.2023 Siloam.pdf
26.02.2023 Siloam.pdf
RRalte1
 
J Lalsangzuala Chanchin
J Lalsangzuala ChanchinJ Lalsangzuala Chanchin
J Lalsangzuala Chanchin
guestc8a202
 
YMA NEWS 09 jan 11
YMA NEWS 09 jan 11YMA NEWS 09 jan 11
YMA NEWS 09 jan 11
Lalrinsanga Khawlhring
 
Connection EBCC Bangalore Monthly Newsletter | April 2014
Connection EBCC Bangalore Monthly Newsletter | April 2014Connection EBCC Bangalore Monthly Newsletter | April 2014
Connection EBCC Bangalore Monthly Newsletter | April 2014
ConnectionEBCC
 
12.02.2023 Siloam.pdf
12.02.2023 Siloam.pdf12.02.2023 Siloam.pdf
12.02.2023 Siloam.pdf
RRalte1
 
V E N G L A I 10.10. 2010
V E N G L A I 10.10. 2010V E N G L A I 10.10. 2010
V E N G L A I 10.10. 2010
Aizawl Venglai Ktp
 
V E N G L A I 10.10. 2010
V E N G L A I 10.10. 2010V E N G L A I 10.10. 2010
V E N G L A I 10.10. 2010
Ellis Pachuau
 
Yma wnl 12 19-10
Yma wnl 12 19-10Yma wnl 12 19-10
Yma wnl 12 19-10
Lalrinsanga Khawlhring
 
Kan then tak : O B E D A R O S I A M K I M A C H A N C H I N2..
Kan then tak : O B E D A  R O S I A M K I M A  C H A N C H I N2..Kan then tak : O B E D A  R O S I A M K I M A  C H A N C H I N2..
Kan then tak : O B E D A R O S I A M K I M A C H A N C H I N2..
Ellis Pachuau
 
V E N G L A I 21. 11. 2010
V E N G L A I  21. 11. 2010V E N G L A I  21. 11. 2010
V E N G L A I 21. 11. 2010
Aizawl Venglai Ktp
 
V E N G L A I 21. 11. 2010
V E N G L A I  21. 11. 2010V E N G L A I  21. 11. 2010
V E N G L A I 21. 11. 2010
Ellis Pachuau
 

Similar to Khawvel Sunday School Ni 2014-Puitling Sunday School, Rev. Dr. Zairema Chanchin (20)

Nl R.Lalbiakchhungi Chanchin (Khawvel Sunday School Ni)
Nl R.Lalbiakchhungi Chanchin (Khawvel Sunday School Ni)Nl R.Lalbiakchhungi Chanchin (Khawvel Sunday School Ni)
Nl R.Lalbiakchhungi Chanchin (Khawvel Sunday School Ni)
 
KVSS Ni 2016-Pu Muka Chanchin- Puitling Sunday SChool
KVSS Ni 2016-Pu Muka Chanchin- Puitling Sunday SChool KVSS Ni 2016-Pu Muka Chanchin- Puitling Sunday SChool
KVSS Ni 2016-Pu Muka Chanchin- Puitling Sunday SChool
 
KVSS Ni-2017-MPSS-Adoniram Judson-a chanchin
KVSS Ni-2017-MPSS-Adoniram Judson-a chanchinKVSS Ni-2017-MPSS-Adoniram Judson-a chanchin
KVSS Ni-2017-MPSS-Adoniram Judson-a chanchin
 
Puitling SS Zirlai 2016-Thlarau Thianghlim
Puitling SS Zirlai 2016-Thlarau ThianghlimPuitling SS Zirlai 2016-Thlarau Thianghlim
Puitling SS Zirlai 2016-Thlarau Thianghlim
 
Puitling SS Zirlai 2015 Kohhran Thurin
Puitling SS Zirlai 2015   Kohhran ThurinPuitling SS Zirlai 2015   Kohhran Thurin
Puitling SS Zirlai 2015 Kohhran Thurin
 
Hruaitu 8.1.2017
Hruaitu 8.1.2017Hruaitu 8.1.2017
Hruaitu 8.1.2017
 
History of rokham
History of rokhamHistory of rokham
History of rokham
 
Yma wnl 30 10-11.
Yma wnl 30 10-11.Yma wnl 30 10-11.
Yma wnl 30 10-11.
 
Thalai Entu 07 02 2010
Thalai Entu 07 02 2010Thalai Entu 07 02 2010
Thalai Entu 07 02 2010
 
26.02.2023 Siloam.pdf
26.02.2023 Siloam.pdf26.02.2023 Siloam.pdf
26.02.2023 Siloam.pdf
 
J Lalsangzuala Chanchin
J Lalsangzuala ChanchinJ Lalsangzuala Chanchin
J Lalsangzuala Chanchin
 
YMA NEWS 09 jan 11
YMA NEWS 09 jan 11YMA NEWS 09 jan 11
YMA NEWS 09 jan 11
 
Connection EBCC Bangalore Monthly Newsletter | April 2014
Connection EBCC Bangalore Monthly Newsletter | April 2014Connection EBCC Bangalore Monthly Newsletter | April 2014
Connection EBCC Bangalore Monthly Newsletter | April 2014
 
12.02.2023 Siloam.pdf
12.02.2023 Siloam.pdf12.02.2023 Siloam.pdf
12.02.2023 Siloam.pdf
 
V E N G L A I 10.10. 2010
V E N G L A I 10.10. 2010V E N G L A I 10.10. 2010
V E N G L A I 10.10. 2010
 
V E N G L A I 10.10. 2010
V E N G L A I 10.10. 2010V E N G L A I 10.10. 2010
V E N G L A I 10.10. 2010
 
Yma wnl 12 19-10
Yma wnl 12 19-10Yma wnl 12 19-10
Yma wnl 12 19-10
 
Kan then tak : O B E D A R O S I A M K I M A C H A N C H I N2..
Kan then tak : O B E D A  R O S I A M K I M A  C H A N C H I N2..Kan then tak : O B E D A  R O S I A M K I M A  C H A N C H I N2..
Kan then tak : O B E D A R O S I A M K I M A C H A N C H I N2..
 
V E N G L A I 21. 11. 2010
V E N G L A I  21. 11. 2010V E N G L A I  21. 11. 2010
V E N G L A I 21. 11. 2010
 
V E N G L A I 21. 11. 2010
V E N G L A I  21. 11. 2010V E N G L A I  21. 11. 2010
V E N G L A I 21. 11. 2010
 

More from Lehkhabu Khawvel

Suu kyi International Awards, Honors & Appointments
Suu kyi  International Awards, Honors & AppointmentsSuu kyi  International Awards, Honors & Appointments
Suu kyi International Awards, Honors & Appointments
Lehkhabu Khawvel
 
Nelson Mandela- International Awards, Honors & Appointments
Nelson Mandela- International Awards, Honors & AppointmentsNelson Mandela- International Awards, Honors & Appointments
Nelson Mandela- International Awards, Honors & Appointments
Lehkhabu Khawvel
 
K. Zawla
K. Zawla  K. Zawla
K. Zawla
Lehkhabu Khawvel
 
Mizo pasaltha taitesena-chanchin-ed-1st
Mizo pasaltha taitesena-chanchin-ed-1stMizo pasaltha taitesena-chanchin-ed-1st
Mizo pasaltha taitesena-chanchin-ed-1st
Lehkhabu Khawvel
 
Pu Tawma In
Pu Tawma InPu Tawma In
Pu Tawma In
Lehkhabu Khawvel
 
Thlarau mi Pu chawngkhupa
Thlarau mi Pu chawngkhupaThlarau mi Pu chawngkhupa
Thlarau mi Pu chawngkhupa
Lehkhabu Khawvel
 
Rilru Hrisêl by Dr. Lalhrekima
Rilru Hrisêl  by Dr. LalhrekimaRilru Hrisêl  by Dr. Lalhrekima
Rilru Hrisêl by Dr. Lalhrekima
Lehkhabu Khawvel
 
KVSS Ni 2016- CT Studd-a Chanchin (Naupang Sunday School)
KVSS Ni 2016- CT Studd-a Chanchin (Naupang Sunday School)KVSS Ni 2016- CT Studd-a Chanchin (Naupang Sunday School)
KVSS Ni 2016- CT Studd-a Chanchin (Naupang Sunday School)
Lehkhabu Khawvel
 
Theology101
Theology101Theology101
Theology101
Lehkhabu Khawvel
 
An Hlauhawm Tak Tak Em? Rev. C. Lianzuala
An Hlauhawm Tak Tak Em?  Rev. C. LianzualaAn Hlauhawm Tak Tak Em?  Rev. C. Lianzuala
An Hlauhawm Tak Tak Em? Rev. C. Lianzuala
Lehkhabu Khawvel
 
Albert Einstein-By: U San Lwin
Albert Einstein-By: U San LwinAlbert Einstein-By: U San Lwin
Albert Einstein-By: U San Lwin
Lehkhabu Khawvel
 
Solfa Zir Dan Bu- By: Pi Zaii & Pu Muka
Solfa Zir Dan Bu- By: Pi Zaii & Pu MukaSolfa Zir Dan Bu- By: Pi Zaii & Pu Muka
Solfa Zir Dan Bu- By: Pi Zaii & Pu Muka
Lehkhabu Khawvel
 
Esopa Thawnthu Fing- By: Synod Bookroom
Esopa Thawnthu Fing- By: Synod BookroomEsopa Thawnthu Fing- By: Synod Bookroom
Esopa Thawnthu Fing- By: Synod Bookroom
Lehkhabu Khawvel
 
Hlawhtlinna Thuruk- 2nd Ed. By: V.L. Zaikima
Hlawhtlinna Thuruk- 2nd Ed. By: V.L. ZaikimaHlawhtlinna Thuruk- 2nd Ed. By: V.L. Zaikima
Hlawhtlinna Thuruk- 2nd Ed. By: V.L. Zaikima
Lehkhabu Khawvel
 
History of Mizo Israel- By: Dr. T. Sholomon DD
History of Mizo Israel- By: Dr. T. Sholomon DDHistory of Mizo Israel- By: Dr. T. Sholomon DD
History of Mizo Israel- By: Dr. T. Sholomon DD
Lehkhabu Khawvel
 
Tuarna Thuruk- By: Rev. V.L. Zaithanga
Tuarna Thuruk- By: Rev. V.L. ZaithangaTuarna Thuruk- By: Rev. V.L. Zaithanga
Tuarna Thuruk- By: Rev. V.L. Zaithanga
Lehkhabu Khawvel
 
Pi Pute Tawngkauchheh- By: C. Saizawna
Pi Pute Tawngkauchheh- By: C. Saizawna Pi Pute Tawngkauchheh- By: C. Saizawna
Pi Pute Tawngkauchheh- By: C. Saizawna
Lehkhabu Khawvel
 
Catacomb Martarte- By: Chawngzika
Catacomb Martarte- By: ChawngzikaCatacomb Martarte- By: Chawngzika
Catacomb Martarte- By: Chawngzika
Lehkhabu Khawvel
 
Burma Prebyterian Kohhran Chanchin- By: Rev. L.R. Bawla
Burma Prebyterian Kohhran Chanchin- By: Rev. L.R. BawlaBurma Prebyterian Kohhran Chanchin- By: Rev. L.R. Bawla
Burma Prebyterian Kohhran Chanchin- By: Rev. L.R. Bawla
Lehkhabu Khawvel
 
Kohhran Hmasa Chanchin- By: Rev. Lalchhuanliana
Kohhran Hmasa Chanchin- By: Rev. LalchhuanlianaKohhran Hmasa Chanchin- By: Rev. Lalchhuanliana
Kohhran Hmasa Chanchin- By: Rev. Lalchhuanliana
Lehkhabu Khawvel
 

More from Lehkhabu Khawvel (20)

Suu kyi International Awards, Honors & Appointments
Suu kyi  International Awards, Honors & AppointmentsSuu kyi  International Awards, Honors & Appointments
Suu kyi International Awards, Honors & Appointments
 
Nelson Mandela- International Awards, Honors & Appointments
Nelson Mandela- International Awards, Honors & AppointmentsNelson Mandela- International Awards, Honors & Appointments
Nelson Mandela- International Awards, Honors & Appointments
 
K. Zawla
K. Zawla  K. Zawla
K. Zawla
 
Mizo pasaltha taitesena-chanchin-ed-1st
Mizo pasaltha taitesena-chanchin-ed-1stMizo pasaltha taitesena-chanchin-ed-1st
Mizo pasaltha taitesena-chanchin-ed-1st
 
Pu Tawma In
Pu Tawma InPu Tawma In
Pu Tawma In
 
Thlarau mi Pu chawngkhupa
Thlarau mi Pu chawngkhupaThlarau mi Pu chawngkhupa
Thlarau mi Pu chawngkhupa
 
Rilru Hrisêl by Dr. Lalhrekima
Rilru Hrisêl  by Dr. LalhrekimaRilru Hrisêl  by Dr. Lalhrekima
Rilru Hrisêl by Dr. Lalhrekima
 
KVSS Ni 2016- CT Studd-a Chanchin (Naupang Sunday School)
KVSS Ni 2016- CT Studd-a Chanchin (Naupang Sunday School)KVSS Ni 2016- CT Studd-a Chanchin (Naupang Sunday School)
KVSS Ni 2016- CT Studd-a Chanchin (Naupang Sunday School)
 
Theology101
Theology101Theology101
Theology101
 
An Hlauhawm Tak Tak Em? Rev. C. Lianzuala
An Hlauhawm Tak Tak Em?  Rev. C. LianzualaAn Hlauhawm Tak Tak Em?  Rev. C. Lianzuala
An Hlauhawm Tak Tak Em? Rev. C. Lianzuala
 
Albert Einstein-By: U San Lwin
Albert Einstein-By: U San LwinAlbert Einstein-By: U San Lwin
Albert Einstein-By: U San Lwin
 
Solfa Zir Dan Bu- By: Pi Zaii & Pu Muka
Solfa Zir Dan Bu- By: Pi Zaii & Pu MukaSolfa Zir Dan Bu- By: Pi Zaii & Pu Muka
Solfa Zir Dan Bu- By: Pi Zaii & Pu Muka
 
Esopa Thawnthu Fing- By: Synod Bookroom
Esopa Thawnthu Fing- By: Synod BookroomEsopa Thawnthu Fing- By: Synod Bookroom
Esopa Thawnthu Fing- By: Synod Bookroom
 
Hlawhtlinna Thuruk- 2nd Ed. By: V.L. Zaikima
Hlawhtlinna Thuruk- 2nd Ed. By: V.L. ZaikimaHlawhtlinna Thuruk- 2nd Ed. By: V.L. Zaikima
Hlawhtlinna Thuruk- 2nd Ed. By: V.L. Zaikima
 
History of Mizo Israel- By: Dr. T. Sholomon DD
History of Mizo Israel- By: Dr. T. Sholomon DDHistory of Mizo Israel- By: Dr. T. Sholomon DD
History of Mizo Israel- By: Dr. T. Sholomon DD
 
Tuarna Thuruk- By: Rev. V.L. Zaithanga
Tuarna Thuruk- By: Rev. V.L. ZaithangaTuarna Thuruk- By: Rev. V.L. Zaithanga
Tuarna Thuruk- By: Rev. V.L. Zaithanga
 
Pi Pute Tawngkauchheh- By: C. Saizawna
Pi Pute Tawngkauchheh- By: C. Saizawna Pi Pute Tawngkauchheh- By: C. Saizawna
Pi Pute Tawngkauchheh- By: C. Saizawna
 
Catacomb Martarte- By: Chawngzika
Catacomb Martarte- By: ChawngzikaCatacomb Martarte- By: Chawngzika
Catacomb Martarte- By: Chawngzika
 
Burma Prebyterian Kohhran Chanchin- By: Rev. L.R. Bawla
Burma Prebyterian Kohhran Chanchin- By: Rev. L.R. BawlaBurma Prebyterian Kohhran Chanchin- By: Rev. L.R. Bawla
Burma Prebyterian Kohhran Chanchin- By: Rev. L.R. Bawla
 
Kohhran Hmasa Chanchin- By: Rev. Lalchhuanliana
Kohhran Hmasa Chanchin- By: Rev. LalchhuanlianaKohhran Hmasa Chanchin- By: Rev. Lalchhuanliana
Kohhran Hmasa Chanchin- By: Rev. Lalchhuanliana
 

Recently uploaded

The pervasiveness of Lying in today's World.pptx
The pervasiveness of Lying in today's World.pptxThe pervasiveness of Lying in today's World.pptx
The pervasiveness of Lying in today's World.pptx
niwres
 
New York City love spells in Dallas, TX.
New York City love spells in Dallas, TX.New York City love spells in Dallas, TX.
New York City love spells in Dallas, TX.
spellshealer8
 
Monthly Khazina-e-Ruhaniyaat Jun’2024 (Vol.15, Issue 2)
Monthly Khazina-e-Ruhaniyaat Jun’2024 (Vol.15, Issue 2)Monthly Khazina-e-Ruhaniyaat Jun’2024 (Vol.15, Issue 2)
Monthly Khazina-e-Ruhaniyaat Jun’2024 (Vol.15, Issue 2)
Darul Amal Chishtia
 
Heartfulness Magazine - June 2024 (Volume 9, Issue 6)
Heartfulness Magazine - June 2024 (Volume 9, Issue 6)Heartfulness Magazine - June 2024 (Volume 9, Issue 6)
Heartfulness Magazine - June 2024 (Volume 9, Issue 6)
heartfulness
 
B. V. Raman Hindu Predictive Astrology 1996.pdf
B. V. Raman Hindu Predictive Astrology  1996.pdfB. V. Raman Hindu Predictive Astrology  1996.pdf
B. V. Raman Hindu Predictive Astrology 1996.pdf
TerapeutaRaquelParab1
 
UofT毕业证书咨询办理
UofT毕业证书咨询办理UofT毕业证书咨询办理
UofT毕业证书咨询办理
xkoue
 
Deerfoot Church of Christ Bulletin 6 16 24
Deerfoot Church of Christ Bulletin 6 16 24Deerfoot Church of Christ Bulletin 6 16 24
Deerfoot Church of Christ Bulletin 6 16 24
deerfootcoc
 
Lesson 12 - The Blessed Hope: The Mark of the Christian.pptx
Lesson 12 - The Blessed Hope: The Mark of the Christian.pptxLesson 12 - The Blessed Hope: The Mark of the Christian.pptx
Lesson 12 - The Blessed Hope: The Mark of the Christian.pptx
Celso Napoleon
 
Is Lucid Dreaming Dangerous? Risks and Benefits!
Is Lucid Dreaming Dangerous? Risks and Benefits!Is Lucid Dreaming Dangerous? Risks and Benefits!
Is Lucid Dreaming Dangerous? Risks and Benefits!
Symbolic Whispers
 
sanskrit yoga mantras chanting for yoga class
sanskrit yoga mantras chanting for yoga classsanskrit yoga mantras chanting for yoga class
sanskrit yoga mantras chanting for yoga class
Karuna Yoga Vidya Peetham
 
Ashtanga Vinyasa Yoga - concept and its method
Ashtanga Vinyasa Yoga - concept and its methodAshtanga Vinyasa Yoga - concept and its method
Ashtanga Vinyasa Yoga - concept and its method
Karuna Yoga Vidya Peetham
 
THE IMPORTANCE OF AWARENESS AND CONSCIOUSNESS
THE IMPORTANCE OF AWARENESS AND CONSCIOUSNESSTHE IMPORTANCE OF AWARENESS AND CONSCIOUSNESS
THE IMPORTANCE OF AWARENESS AND CONSCIOUSNESS
giankumarmarketing
 
Astronism, Cosmism and Cosmodeism: the space religions espousing the doctrine...
Astronism, Cosmism and Cosmodeism: the space religions espousing the doctrine...Astronism, Cosmism and Cosmodeism: the space religions espousing the doctrine...
Astronism, Cosmism and Cosmodeism: the space religions espousing the doctrine...
Cometan
 
Tracking "The Blessing" - Christianity · Spiritual Growth · Success
Tracking "The Blessing" - Christianity · Spiritual Growth · SuccessTracking "The Blessing" - Christianity · Spiritual Growth · Success
Tracking "The Blessing" - Christianity · Spiritual Growth · Success
Jeff Zahorsky (tkg.tf)
 
Tales of This and Another Life - Chapters.pdf
Tales of This and Another Life - Chapters.pdfTales of This and Another Life - Chapters.pdf
Tales of This and Another Life - Chapters.pdf
MashaL38
 
Powerful Magic Rings+27604255576 for Money Fame Job Promotions Gambling in So...
Powerful Magic Rings+27604255576 for Money Fame Job Promotions Gambling in So...Powerful Magic Rings+27604255576 for Money Fame Job Promotions Gambling in So...
Powerful Magic Rings+27604255576 for Money Fame Job Promotions Gambling in So...
MalikAliMohamad1
 
Lição 12: João 15 a 17 – O Espírito Santo e a Oração Sacerdotal | 2° Trimestr...
Lição 12: João 15 a 17 – O Espírito Santo e a Oração Sacerdotal | 2° Trimestr...Lição 12: João 15 a 17 – O Espírito Santo e a Oração Sacerdotal | 2° Trimestr...
Lição 12: João 15 a 17 – O Espírito Santo e a Oração Sacerdotal | 2° Trimestr...
OmarBarrezueta1
 
The Significance of the Locust Army in Revelation 9
The Significance of the Locust Army in Revelation 9The Significance of the Locust Army in Revelation 9
The Significance of the Locust Army in Revelation 9
bluetroyvictorVinay
 

Recently uploaded (18)

The pervasiveness of Lying in today's World.pptx
The pervasiveness of Lying in today's World.pptxThe pervasiveness of Lying in today's World.pptx
The pervasiveness of Lying in today's World.pptx
 
New York City love spells in Dallas, TX.
New York City love spells in Dallas, TX.New York City love spells in Dallas, TX.
New York City love spells in Dallas, TX.
 
Monthly Khazina-e-Ruhaniyaat Jun’2024 (Vol.15, Issue 2)
Monthly Khazina-e-Ruhaniyaat Jun’2024 (Vol.15, Issue 2)Monthly Khazina-e-Ruhaniyaat Jun’2024 (Vol.15, Issue 2)
Monthly Khazina-e-Ruhaniyaat Jun’2024 (Vol.15, Issue 2)
 
Heartfulness Magazine - June 2024 (Volume 9, Issue 6)
Heartfulness Magazine - June 2024 (Volume 9, Issue 6)Heartfulness Magazine - June 2024 (Volume 9, Issue 6)
Heartfulness Magazine - June 2024 (Volume 9, Issue 6)
 
B. V. Raman Hindu Predictive Astrology 1996.pdf
B. V. Raman Hindu Predictive Astrology  1996.pdfB. V. Raman Hindu Predictive Astrology  1996.pdf
B. V. Raman Hindu Predictive Astrology 1996.pdf
 
UofT毕业证书咨询办理
UofT毕业证书咨询办理UofT毕业证书咨询办理
UofT毕业证书咨询办理
 
Deerfoot Church of Christ Bulletin 6 16 24
Deerfoot Church of Christ Bulletin 6 16 24Deerfoot Church of Christ Bulletin 6 16 24
Deerfoot Church of Christ Bulletin 6 16 24
 
Lesson 12 - The Blessed Hope: The Mark of the Christian.pptx
Lesson 12 - The Blessed Hope: The Mark of the Christian.pptxLesson 12 - The Blessed Hope: The Mark of the Christian.pptx
Lesson 12 - The Blessed Hope: The Mark of the Christian.pptx
 
Is Lucid Dreaming Dangerous? Risks and Benefits!
Is Lucid Dreaming Dangerous? Risks and Benefits!Is Lucid Dreaming Dangerous? Risks and Benefits!
Is Lucid Dreaming Dangerous? Risks and Benefits!
 
sanskrit yoga mantras chanting for yoga class
sanskrit yoga mantras chanting for yoga classsanskrit yoga mantras chanting for yoga class
sanskrit yoga mantras chanting for yoga class
 
Ashtanga Vinyasa Yoga - concept and its method
Ashtanga Vinyasa Yoga - concept and its methodAshtanga Vinyasa Yoga - concept and its method
Ashtanga Vinyasa Yoga - concept and its method
 
THE IMPORTANCE OF AWARENESS AND CONSCIOUSNESS
THE IMPORTANCE OF AWARENESS AND CONSCIOUSNESSTHE IMPORTANCE OF AWARENESS AND CONSCIOUSNESS
THE IMPORTANCE OF AWARENESS AND CONSCIOUSNESS
 
Astronism, Cosmism and Cosmodeism: the space religions espousing the doctrine...
Astronism, Cosmism and Cosmodeism: the space religions espousing the doctrine...Astronism, Cosmism and Cosmodeism: the space religions espousing the doctrine...
Astronism, Cosmism and Cosmodeism: the space religions espousing the doctrine...
 
Tracking "The Blessing" - Christianity · Spiritual Growth · Success
Tracking "The Blessing" - Christianity · Spiritual Growth · SuccessTracking "The Blessing" - Christianity · Spiritual Growth · Success
Tracking "The Blessing" - Christianity · Spiritual Growth · Success
 
Tales of This and Another Life - Chapters.pdf
Tales of This and Another Life - Chapters.pdfTales of This and Another Life - Chapters.pdf
Tales of This and Another Life - Chapters.pdf
 
Powerful Magic Rings+27604255576 for Money Fame Job Promotions Gambling in So...
Powerful Magic Rings+27604255576 for Money Fame Job Promotions Gambling in So...Powerful Magic Rings+27604255576 for Money Fame Job Promotions Gambling in So...
Powerful Magic Rings+27604255576 for Money Fame Job Promotions Gambling in So...
 
Lição 12: João 15 a 17 – O Espírito Santo e a Oração Sacerdotal | 2° Trimestr...
Lição 12: João 15 a 17 – O Espírito Santo e a Oração Sacerdotal | 2° Trimestr...Lição 12: João 15 a 17 – O Espírito Santo e a Oração Sacerdotal | 2° Trimestr...
Lição 12: João 15 a 17 – O Espírito Santo e a Oração Sacerdotal | 2° Trimestr...
 
The Significance of the Locust Army in Revelation 9
The Significance of the Locust Army in Revelation 9The Significance of the Locust Army in Revelation 9
The Significance of the Locust Army in Revelation 9
 

Khawvel Sunday School Ni 2014-Puitling Sunday School, Rev. Dr. Zairema Chanchin

  • 2. 2 www.mizoramsynod.org KHAWVÊLSUNDAYSCHOOLNI November 2, 2014 PUITLING SUNDAY SCHOOL THUPUI REV. ZAIREMA CHANCHIN Ziaktu Rev. Chuauhuama SYNOD LITERATURE & PUBLICATION BOARD
  • 3. 3 www.mizoramsynod.org Published by Synod Literature & Publication Board for Mizo Sunday School Union Chhut khatna 2014 Copies - 5500 (All rights reserved) Printed at Synod Press Aizawl - 796 001 Mizoram
  • 4. 4 www.mizoramsynod.org Achhungathuawmte Thuhmahruai 4 Programme 5 |HEN KHATNA A chanchin tlangpui 1. Pian leh mûrna 7 2. Zirna lam 8 3. An chhûngkua 9 4. Pathian kohna a dawn dân 9 5. Pathian thu a zir ta 11 6. Rawngbâwlna lam 13 7. Khawtlâng tâna a inhmanna 14 8. A thu ziakte 15 9. Rev. Dr. Zairema hun hnuhnûng 16 |HEN HNIHNA A mizia leh amah aanga zir tûr 1. Pa ngawichawi a ni 18 2. Mi thiam a ni 19 3. Mi tlâwmngai a ni 19 4. Mi dang ngaihsak mi a ni 20 5. Zirna a ngaisâng 21 6. Ram a hmangaih 22 7. Mizo awng a hre ril 24 8. Bible letlingtu ropui a ni 25 9. Miten amah an hmuh dân 27 Thu dawnna hnârte 30
  • 5. 5 www.mizoramsynod.org THUHMAHRUAI Philadelphia khuaa Tabernacle Presbyterian Church Kohhran Upa, Dr. George W. Bailey-a rawtna anga kum 1910- a Khawvêl SundaySchool Ni hman an a nih aang khân kumin hi a kum 105-na a lo ni ta reng mai! Mizoramah pawh kum 1944 aangin he ni hi kan hmang ve an a. Kum 1949 aang phei chuan thupui thlan bîk zir hovin November Pathianni hmasa berah hman a ni ta a, kum 2001 aangin puitling leh naupang lamin thupui hran zirin a hrangin hun hman a ni ta bawk. Kum 2014 Khawvêl Sunday School Ni, puitling lam zir atân MSSU Committee chuan Rev. Dr. Zairema chanchin a thlang a, a ziaktu atân Rev. Chuauhuama a ruat bawk a.Ani hi mi taima leh zir chiang peih a ni a, Rev. Dr. Zairema chanchin ropui tak mai, mi nazawngina kan hriat phâk loh thlenga hai chhuakin, amah ngeiin Rev. Dr. Zairema a kawmna aanga a thil hriat te nên ngaihnawm takin a rawn ziak a, a lâwmawm hle. Rev. Dr. Zairema hi mi ropui tak, a bêl chiang apiangin a talent ropuizia leh kohhran leh ram tâna a hnathawh pawimawhzia an hmu a, a hun laia kan hriat phâk loh, a thih hnualahlutelhtelhtûrthil tamtakati a,ainpêknalehahnathawh ropuizia hi hangtharten kan la hmu zêl dâwn a ni. (REV. LALRAMLIANAPACHUAU) Executive Secretary i/c MSSU, etc.
  • 6. 6 www.mizoramsynod.org KHAWVÊL SUNDAY SCHOOL NI NOVEMBER 2, 2014 PUITLING SUNDAY SCHOOL PROGRAMME CHAWHMA INKHÂWM Hruaitu : Superintendent |antu chhiar tûr : Heb 13:7; Phil 3:17 Hla sak ho : KHB No. 434 Aw Lalpa, chungnung ber, kan fak hle a che Thilpêk lâk khâwm leh hlan Thupui sawi : Rev. Dr. Zairema chanchin |hen khatna Hla sak ho : KHB No. 8 Aw Haleluia, Lalpa ropui ber Bânna CHAWHNU INKHÂWM Hruaitu : Asst. Superintendent |antu chhiar tûr : 2 Tim 4:6-8 Hla sak ho : KHB No. 361 Kan Kohhranho lungphûm chu Thupui sawi : Rev. Dr. Zairema chanchin |hen hnihna Hla sak ho : KHB No. 500 Mi thianghlim kalna kawng hlui kha zawhin Bânna (Thawhlâwm hi Bial Treasurer kal tlangin Synod-ah theh luh tûr a ni)
  • 8. 8 www.mizoramsynod.org REV. DR. ZAIREMA B.Sc, BD, DD, D.Litt. Kum zabi 20-na chhûnga Mizo zînga pa ropui ber pakhata chhiar tel ngeitùr chuRev.Dr.Zairema hi a ni ang.Achanchin hi amah ngei pawhin ngaihnawm takin ‘INi Min Pêk Hi’tih buah a ziak tawh a. Tûn umah hian Khawvêl SundaySchool Ni-a um hnihzirtùrinatawitheianginkanziakdâwna.|henkhatnaahhian a chanchin tlângpui kan zir anga; |hen hnihnaah chuan a mizia, amah aanga zir chhuah tùr, kohhran leh ram leh hnam tâna a angkainalam ziraniang. |HEN KHATNA A CHANCHIN TLÂNGPUI 1. Pian leh mûrna: Rev. Dr. Zairema hi Zirtîrtu Doliana KhawlhringlehAibuani(LêngLalSaihnûnafarnu)fapapathumte zîngaupaberniinMarch4,1917chhûndârhnihvêlahHmunhmêlha khuaah alo pianga.Anthlahtutehi Burmaram Khawlhringtlâng aangaMizoramalolût,khawthlanglamatlathla,chutaangaAizâwla lolûtchho,Zokhawsângachêngtaannia.Aizâwlkhawbul vêlah kuli-a inchhawr a nasat deuh avàngin Khandaih khuaah an pêm chho a.Khandaihaanawm laichuanKristiantetihduhdahanni a. Rev.Dr.ZairemapaDolianachhangtuChalêkachutleirâwlchhuak hlim, tivedeuhthêngthâwnganihavàngintihduhdahnatuarnasa pâwl ani a; a chhûngten anvuakhlum mai anhlauhavàngin kum 1911 vêlahkhânHmunhmêlhaahanpêmtaani. Rev. Dr. Zairema pa Doliana hian Rev. F.J. Sandy (Sandy Sâp) kaihhruaiin solfate a thiam a.Hmunhmêlha tlangvâlte chu solfaazirtîrhîn a; zaipâwl tepawha dina. Chumiavàngchuana
  • 9. 9 www.mizoramsynod.org fapa lo piang hmasa ber hmingahchuan Zairema an sa a ni. Rev. Dr.ZairemapahiankhatihlaihunaKristianHlaBu-ahla365zînga 329 khaa thiam a ni àwm e. Hlalehlinpawh 3 a neivea; chûngte chu, “Chu! Beràm vèn zanlaiah chuan” (KHB No. 103); “Ngai teh, nunnatui thisen hlu”(KHBNo. 175) leh“Thlêmnaahlût suh la” (KHB No. 406) te hi a ni. Rev. Dr. Zairemapa Dolianachu a hianpaR.Dâla thawhna Manipur-ahTirhkohachhuahaduharehhleitheilova.Kum1922- ah khán kohhran inkhâwmpuiin a dîlna chu an phalsak a.Akal hmain chhûngkaw ching fel tùrin a haw a.Anupui chu thingai chhehpuiatumaniang,thingrophurtùraanchhuakdùnchuthing a thlákna lamah a tla a, a lu chu lungah a sawh a. Damdawi inah kalpui mah se, a nunna anchhan thei ta lova; a tûk May6, 1922- ahchuankum32milekniinathitaani.HetihlaihianZairemachu naupang â tak a la ni a; a pa thi pawh ui nachâng a la hre lo.Apa thihnichuanruahasûrdeuha;anauThanseianèntuihâwkkhuapin anthawkchhuaka,rannungsendeuhanhmuhchu“Kapathlarau a ni ang”tiin an tlànchhiat phaha.Apa thi chuah nachângpawh an la hre lo. 2. Zirna lam: Rev. Zairema chu a pa sikulah a kal ve hman a; amasawi dànin“a aw tlândarhka kai vehmana ni” ati.Apachu a hlau hle a ni ang, a kekawr hi a huh deuh dup fo a ni.Apa thih hnuahChamphaiChawnchhimaanginHmunhmêlhaahaninsuan leh a; chutah chuan sikul a kal chhunzawm a.Apa dam lai kha chuansikul talunglehkhaahmanghîna.Apathihhnuahchuana lo pachhetadeuh ani ang,lunglehkha kâwm nei lo,akil bal tawh hi a hmang ta a ni. Hmunhmêlhaah hian a awm zui rei lo; a nu chuan lehkhazirzêl tùraaduhavànginapanauRualkhûma,kum 1918-aFranceramkalve,overseerhnathawk,Aizâwlamihnênah chuan a awmtîr ta a ni. Aizâwlahchuankum1925-1928chhûnginDàwrpuiPrimary School-ah a lût a. Kum 1928-ah Primary chu a exam a ni. Kum
  • 10. 10 www.mizoramsynod.org 1929-ah a pa Rualkhûma chu Lungleiah sawn a nih avàngin Lungleiah sikul a kal leh a; mahse, Lungleiah hian anawm rei lo. Aizâwlaanlopheilehhnuahkum1930-31chhûngkhânSikulpuiah akalchhunzawmleha; ClassVIchuFirst Division-ahapassani. High School aanga BD a pass thlenga a zirna chu hetiang hian khaikhâwm ila– (1) High School: Govt. High School, Shillong (1932-1936); (2) College: Cotton College, Gauhati (1936-1940; B.Sc (Hons in Chemistry); (3) Theology(BD): Serampore Col- lege, Serampore (1941-1945). Acertificatedegreedawntepawhhetianghianlokhaikhâwm ila– (1)Matric: IDiv. Calcutta University(1936); (2) I.Sc: IDiv. CalcuttaUniversity(1938);(3)B.Sc.(HonsinChemistry),Calcutta University(1940); (4) B.D. First Class First, Serampore College (1945); (5) D.D. (Honoris Causa), Serampore College, 1988; (6) D.Litt (Honoris Causa) NEHU (1991). 3. An chhûngkua:Rev.Dr.Zairemahiankum 30anihkum,a pian champhaphâk ni tak, March 4, 1947-ah khán Dàwrpui nula Thangdailovi(d/oChawnga)chunupuiahaneia.Rev.Dr.Zairema hipangawichawihmingthangasawianihlaiinanupuierawhchu nuawngduh,mipawisawisiloania.PiThangdailovihianapasal ngawihchawih hi a kêp hneh hle a. Fapa 3 leh fanu 4 an nei. Rev. Dr. ZairemahianSeptember2,1917-ahkhánPastorVànchhûnga kutah baptisma a chang a. Nupui a neiha inneihtîrtu erawh chu PastorThangaani.Kum1945-aPastoratânnemnghehanihkhán Pastor Vànchhûngachuawngaisaktu anilehbawk. 4. Pathian kohnaadawn dàn:Rev.Dr.Zairemanrawngbâwl tùra Pathian kohna a dawn dàn hi a dangdai angrenghle. Khatia kum 1940-ahB.Sc (Hons) a hanpass hnu khán Rev.Dr. Zairema chuan doctor (MBBS) lam zir ve mai tùr emaw a ti a, dîl pawh a dîl ve nghe nghe a. Khatih lai hunah khánAssam ram chhûngah doctor zirna a awm lo va, Calcutta-ah chauh a awm a. Mahse,
  • 11. 11 www.mizoramsynod.org doctor zirna chu a chang ta lo va, a aiah Khasi pakhat an la a; dîl nawn lehpawhatum chuanglo.Khatihlai khánBodo-hoawmna Harasinga-ah Middle School a awm a; chutah chuan thawk tùrin awngkamhainansâwma.Chutihlai chuanapanauRualkhûma kha Pasighat-ah a awm a. Rev. Dr. Zairema chu Mizoramah han haw chhuak pawhni se,mikhual takinmi a hanbèldâwnemawa ni tho si a.Ansàwmna chu pawminHarasingaMiddle School-ah chuan kum 1940-1941 chhûng khán Headmaster hna a thawk ta rihani.Hesikulaathawhchhûngreilotê-ahhianHighSchool-ah ahlângkai hmannghengheani. Harasingasikulaathawhlaichuanamalarianeihalochhuak leh a;akhawsiksânzâwngpawh106laiatlinga.Thil sawiûlina hriaa;harhrengchungchuanthuengemawasawiasawitamaia. Eng nge a sawi pawh a hre vek a. Ngaihtuah saa sawi ni lovin hnawhtuaawmvàngasawiani.Anautehongaihpawhahalohial a, zirtîrtute nèn an lo pung khâwm a. Chumi zànah chuan a dam chhûnghnatùrchuchiangtakinahmutaa;tûnhmaakhawikawng nge ka zawh ang tia a lo buaina te kha a reh ta vek a ni. A kalkawng tùrah chuan kal a tum ta a; chuta ang chuan a hawikîrlehtawhngailo.Piangtharvervurainhriatnaaneichuang lo va; thil mak danglam sawi tùr pawh a dawng chuang lo. Ram chinhriatlohvakal,ramchinhretaangmaihianainhretaa.Adam hnu chuanSynod-ahlehkhaaziaknghâl a.Khatihlaikhánhunrei fêchu Synod-insumaneihlohavànginPathianthuzirtùranlotîr thei tawh lo va. Synod-a Pathian thu zir a han dîl pawh chuan an mangang deuh a. Mahni suma zir tùr a nih thu a han sawi pawh chuanangaihnaanhrevakchuanglova;azirchhuahhunahanruai theingeiangemtihanhretheiloani.Chutihlaiatihdànpângngaiin khawpuikohhranpathumMissionVêng,DàwrpuilehDurtlângBiak Inah te thusawi tùrin an lo phût ve a ni. MissionVêngBiakInaathusawi chumissionary-tekhánan en ho mai si a; a khûr nasa hle a ni àwm e, “Thusawitu hliah tùra
  • 12. 12 www.mizoramsynod.org pulpit bangan losiam hianfinghlein kahria”a tih phahhial a ni. AssemblyStandingCommittee (tûnah chuan SEC)hmaah an ko va, achâk chhante an zâwt a; a chhànna pakhat chu, “Bible pawh kan lanei kim si lova,lehlinhnatepawhkanthawkangchu”tiha ni a. Hetih laia a chhànna ang takin a pension hnuah hun puma Bible lehlin hnaah a inhmang ta nge nge a; a typewriter-in Bible lehlintharhivawililaiachhuchhuaknghengheani. 5. Pathianthuazirta:Kum1941kumchanvehnulamahchuan Pathian thu zir tùrin Serampore College chu a zuk thlengthla ve râwih a. SeramporeCollege-aArts & Sciencezirna lamah chuan Brig.|henphungaSailolehMajorLalhminglianateanloawmve a. Rev. Dr. Zairema chu science zir, B.Sc. a nih avàngin a tîrah chuan a tuipui chiah lo a ni àwm e.Amah ngeiin a sawi dàn chu, “Varaktuialeihangberinkainhria”atia;chumiawmziachuhriat awmlovinaliampuatzêlatihnaani.HebrailehGrikawnganzir erawhchuvawnngunngaichianihavànginziaawminahriaa,rilru tihchi-ai chhantùrhranpaawminahrelothungani. Pathian thu a han zir hnu rei vak lovah malaria bawkin a na leh a. Nakin deuhah phei chuan ‘Black-water fever’an tih chu a vei a, CalcuttaTropical Hospital-ah an dah ta hial a.Anatna chu a na viau a ni ang, thih te pawh a inring deuh a. Chutih laia Calcutta-a awm Mizo zirlai, a ruangbuaipuitu tùraa ngaihte chu a rilruin a chhiar dan dan hîn a ni.Adam loh chhûng hian amah pawh a chêrin a rihna pawh a tlahniam nasa a, kgs 42 emaw chauh ani nghenghea.Chutiangaanat chiamavàngchuantlêma alo hat chhuahlehchuanarâwp hleani ang,azànmumangahte chuan sa ruh hi a lo fêp bap bap hîn a. Damdawi ina a chhuah hnuah ahiantehonènadamlàwmintlai khat chuBengal Restau- rant-ah chaw an ei a. Thlêng ruk a ei hnu chuan, “I la duh em?” an ti a, a la hnial lêm chuang lo va. Mahse, a hiante chuan “A zahthlâk tawh e, tâwk rawh se,” tiin an tihtàwpsak ta a; puar thawkhat chuan a inhria.
  • 13. 13 www.mizoramsynod.org Kum1942JulythlaahchuanSerampore-ahazirnachhunzawm tùrinachhuklehtaa.SeramporeazukthlenchuananCollegechu sipaiinanluahavànginTheologyDepartmentchuChandernagore- ah an lo sawn a. Serampore-ahkha chuanArts & Science zirlaite nèn Libraryan inawm a. Librarykhàr hun te an nei a; duh angin Library-ah hun a hmang rei thei lo va. Chandernagore-ah erawh chuan LibrarychuHostel Hall kawtahan dah a.Rev.Dr. Zairema khum leh Librarychu a inzawm a ni mai a.Ani chuan chutianga Librarynèna inhne renga awm chu vànneihthlâk takah a ngai a; lehkhaazirtam theihphahani. Rev. Dr.ZairemateBDzirlai chuankumthum chhûnginpa- per27zawh tùra ni a. Kum khatnaahpaper12 an bei a,kum tèlin atlêmtialtiala;kumthumnaahchuanThesisziaknânhunanhmang tam hle thung. Khatih lai khân Hebrai leh Grik chu Compulsory paperania.KumtàwpahchuanHebraiawngahmipahnihchiahin an pass a.Pakhat chuan marks96ahmu a,ahniam zâwkinmarks 35 ahmuthung; asângzâwkchu Rev. Dr. Zairemaani.Infiamna lam Inter-Class Sport-ah te Theologyzirlaitechu an tel vehîn a. Rev.Dr.Zairemapawhaaiainkhèllomikhaanlotamveavàngin atelveziah a.Tumahhlauhannei bîklonainsi15teanphurhîn a; si 20 an phurh chuan an tuar na ve viau hîn a ni àwm e. Rev. Dr. Zaireman BD kum hnihna a zir zawh chuan Mizoramahalochuangchhuakleha.Chawlhahmanchhûnghian aThesisziaktùrMizo sakhuaatân Mizoram chhim lehhmàra mi tamtakakâwma.MizoPastorzîngaupalamtepawhkàwmvekin a insawi. Rev. Dr. Zairema hian BDThesis “The Religion of the Lushais” chu a ziak ha hle ani ang, a endiktute pawhinan fak a; marks 78 lai an pe a ni. Amahina sawi dànin First Class hmuhtum nachângpawh a hrelêm lova,pass ringawt tum lovathiam tumaziranihavàngin BD chu First Class-ah a pass ta niin a inhria. Rev. Dr. Zairema te hun lai khân BD First Class chu za zêla 60 hmu chin an ni a.Ani
  • 14. 14 www.mizoramsynod.org chu SeramporeCollegeaangaBD First Class-a pass hmasabera ni a.ABD Certificate-ah chuanSerampore College Principal-in kut ziak ngatinHebraisubject achhânnaahexamendiktutelunga awi hleani tihaziaknghenghe. 6. Rawngbàwlnalam:Rev.Dr.Zairemahiankum 1945-1982 thleng, kum 37 chhûng hun puma rawngbàwl hna hi a thawk a; kum 1982-ah khánkum 65anihinapension taani.Arawngbàwl chhûng hi arei a, thawh apui pawh a ngah a, sûlhnupawh a ngah bawka;kimchangtakasawihleihtheihlohvahdahmaiila.Atlângpui chauh akhaikhâwmnaanglekinkan sawidâwna ni. BDzirzovaalochhuakchuzirlehzêlduhmahsela,zirzêlhlei theiahainngailo.Amasawidànin,“Thiamtâwkahkainngailova,mi thiam tia sawi tùr kan tlêm lutuk a,kei chuan title ropui tak nei lo mahilanaupanglamhlànkaichhohhikantihtùrniinkahria.Athiam hmasatenminlohlângchhova,kankaltheitatepawhaniang,mi dangkanhlângchhoveanga,minlakhûmveangtihrilrupuinzirzêl lova Zoramathawhchu ka thlangtaa... Kan Synodkutah ka inpe lût ta a, Pathian aw ka ngaihthlâkna tûr pawh Synod kal tlang ni tùrah kangaithlapa,lungsi takinkathawktaani,”ati.Mi dangte hlànkaichhohlehamahkhûmhialtùraaduhnahiaropuiinaentawn tlákhle.Kohhranrawngbàwlhnaachelhtawhtehiatamthamdeuh avànginatlângpuiinhetianghiankhaikhâwmtamaiila– Synod/AssemblySecretarykum sarih (1946-1952); Educa- tion Secretarykum ruk (1954-1959); SynodModerator um hnih (1953,1975); General Secretary, Mizoram Synod (1968-1973); Senior Executive Secretary, Mizoram Synod (1974-1978); SEC Member (1983-1985); Synod Nomination Committtee (1959, 1979, 1980-82, 1983-85). Hêng bâkah hian Hospital Board, Ramthar Board, Music Committee, Press & Bookroom, Synod Literature Committee,Synod Pension Fund Board,Synod Com- municationBoard,SynodTheologicalEducationBoardlehMSSU Committee-ah te a tel tawh bawk.
  • 15. 15 www.mizoramsynod.org PresbyterianChurchof India (PCI)-a mawhphurhnaa chelh tawhte chu–AssemblyOfficer, Silchar (1959-68); PCIGeneral AssemblySecretary(1953); PCIModerator (1959); PCIExecu- tive Committee (1980-82, 1983-85); Committee on Evangelism (1980-82) leh PCI Trust Committee member kum 2006 thleng khán a ni bawk. IndiarampumlehHmârchhakaKristianteinsuihkhâwmnaah pawhmawhphurhnapawimawhachelhnualbawka.Chûngtechu President,Assam ChristianCouncil (1961-62); President, North East India Christian Council (1969-70); Executive Committee Member(NCCI)teani a.Silchar-aaawm laiinUnitedChurchof NorthIndiaaiawhapalaiinWorldReformedChurchInkhâwmpui, Brazil ram khawpui Sao Paulo-ah a kal a; hemi um hian Brazil PresbyterianChurchCentenarylawmnaahatelnghâl bawk. Rev.Dr.ZairemahiBiblelehlinlamahainhmangnasaêmêm a;athawhhlâwkziapawhsawisènanilovang.BSIlamaainhmanna tlângpuichuhetianghiankhaikhâwmtaila–Translator-ahkum35 (1946-1981); Treasurer,AizâwlAssociateAuxiliary; Treasurer, AizâwlAuxiliary;Secretary,MizoBibleTranslation(1964);Chief Translator(1982-1995).AkaihhruainahnuaiahMizoBiblehman lai en hain Pulpit Bible siam a ni a.Akaihhruaina hnuaiah bawk Mizo Biblelehlintharchuzawhfelanibawk. 7. Khawtlâng tâna a inhmanna: Rev. Dr. Zairema kha khawtlâng hatna tùr ngai pawimawh mi tak a ni a. Chuvàngin, khawtlângsiam hatnalamathawktupâwllianberYMA-ahpawh hruaitu a lo ni tawh. CentralYMA-ah hiankum 1946-47 chhûng khán General Secretary a ni a. YMA General Secretary a nih chhûnga YMA hnathawh langsàr ber pakhat chu Burma rama Chanchin |hadâkthawnchhuahkhaa ni.Chanchin |hadâk han sawihichuanakhaipabernialangmitlêmazâwnglolanghinchu Pu Robuanga leh Pu Vànlallàwma te an ni lo thei lo va. Mi tam
  • 16. 16 www.mizoramsynod.org takin Rev. Dr. Zairema hi a tel ve tih pawh an hre kher lo vang. Amaherawhchu, mi langsàrte phènah khán abulhut lamah Rev. Dr. Zairema chuan nasa takin a lo thawk a; khati taka Chanchin |ha dâk hlawhtlinnaah khán a phèna mi pawimawh ber pakhat a loni. SeramporeCollegePrincipal-inRev.Dr.ZairemanBDapass hlima lehkha a siamsakah khân kawng engkima hman tlák a nih dàn tùr aziak a ni ber mai a. Chutiangchuan Rev.Dr. Zairema hi Mizovin ‘ren tin daih’ kan tih ang chi hi a ni a. MZP-ah pawh a thusapâwlahaloangtawha.LushaiStudentsAssociation(LSA) tihMizoZirlaiPâwl(MZP)tiathlâktutezîngahatela.MZPHead- quarters-ah kum 1948-50 khân President a ni bawk. 8. Athu ziakte: Rev.Dr. Zairema hian lehkhabubâkah article chi hranghrangtam takaziaka; athuziakte hi chhût chiana dâwl a, athûka, angaihnawm bawk.Adam laiaalehkhabuziakteleha thuziakchihranghrang,athihhnualehkhabuasiamlehtechuhêngte hiani– (1) BilâtLeiHnathawhDàn (2) GenesisThlanChhuahHrilhfiahna (3) MarkaHrilhfiahna(1970) (4) JohanaHrilhfiahna(1973) (5) Seventh DayAdventist (Uar Bîk Nei Pâwlte) (6) Khati Khán KanHril |hînA (7) God’s MiraclesinMizoram (8) Apokrifa(Lehlin) (9) KanBibleHi (10) Pi Pûte Biak Hi (11) I Ni Min Pêk Hi (12)ThukhawchângMi Pêkte Hi (13) RandomNotes(English) (14) IsuaRilru(Sermon)
  • 17. 17 www.mizoramsynod.org (15) |hianLehkhathawn (16) LehkhabuTêPasarih A lehkhabu No. 9-na ‘Kan Bible Hi’ tih hi Mizo Acad- emy of Letters (MAL) chuan kum 2003-a Mizo lehkhabu chhuak ha ber ‘Book of the Year - 2003’atân a thlang a. No. 12-na, ‘Thukhawchâng Mi Pêkte Hi’ tih hi a article chi hrang hrang 83 lák khâwm a ni a. Christian Media Society chuan kum 2009-a Mizo awng lehkhabu ha pathumnaah a thlang bawk a. MizoAcademy of Letters chuan kum 2010-ah khán Rev. Dr. Zairema chu chawimawina sàng ‘AcademyAward - 2010’ a hlàn bawk a ni. 9. Rev.Dr.Zairemahunhnuhnûng:MizoramSynodaangin kum 1983-ahpension-in chhuakmahserawngbàwlnaerawhchu chawlhsan thei rual a ni lo.Bible Societyof India(AizâwlAuxil- iary)-ah Biblelehlinhnaachhunzawm a,kum1982-1995chhûng khán Chief Translator a ni a.Akaihhruaina hnuaiah Mizo Bible lehlintharpawhkum1995-ahkhántihchhuahani.Apensionhnuah sawrkarlamaangaanhmannalangsàrzualte chu– (1) Member, MizoCustomaryLaw; (2) Member,MillenniumCelebrationSub-Committee; (3) Member,MizoramLanguageBoard; (4) Member,MizoramPlanningBoard; (5) Member, Review Committee of Mizoram Land Rev- enueandReforms; (6) Member, Science, Technology & Environment Cell, PlanningDepartment; (7) Subject Expert for Evaluation ofTeachers for Promo- tionunderCareerAdvancementScheme(MizoramUni- versity); (8) External Expert ofthe BoardoftheSchool ofHumani- ties&Education,MizoramUniversity.
  • 18. 18 www.mizoramsynod.org Aupatlamahpawhthilzirahulhchuanglova.Kum80ràla kaitawhhnuahcomputerhmanazirhnuhnawha.Alehkhabupakhat ‘KanBibleHi’tihpawhhiamachhutvekani.Kumlamtamzêlta na nánà chu achaklo chhawm ve zêl a. Kum 84 anih kum 2001- ah khân Escort Hospital, New Delhi-ah a lung zai a ni a. Chuta ang chuan tûn hma angin a chak ta lo deuh a. Pathian biak inkhâwmah pawhatel kim hleithei talo.Kum2006GoodFriday nia athusawichuBiakinaathusawi hnuhnûngbera nitaa ni. Anatnaavànginataksachaklohnachuazual vezêl a.Chuti chungchuanamahkantutechuhlimtakinalochhàwnhîna.Damlo ni mah se a awng tam hlei hleiah a ang hîn a; a chauh phah a hlauhawm avàngina bulah awm rei ngam pawh a ni lo mah mah zâwk ani.Anupuiinathihsantawhbawknèn,akhuaaharvehîn aniang,amahkantutehnênahchuan,“Lolênglehrawhuaw”tiin a chah hrâm hîn a. Nat zual lutuk nei lovin December 17, 2008 zîng dâr 7-ah thlamuangtakinaLalpahnênahachâwltaa.Heminihiandâr1-ah inlamahDâwrpuiBialvawngtuPastor,Rev.Vànlalchhûnganavui a, dâr 3-ah Zàrkawt Biak Inah Synod Moderator Rev. H. Lalchhanhimanavuileha.Kumzabi 20chhûngaMizofatezînga mi ropuileh danglam takchukanthlahliam taani. ...
  • 19. 19 www.mizoramsynod.org |HEN HNIHNA AMIZIALEHAMAHA|ANGAZIR TÛR Rev. Dr.Zairemakhapalianchuani lo; mahse,arilruerawh chu a lian thung a. Mi tumruh, rilru nghet, engemaw hleka rilru sawhsawnmaimailolehawmdàntidanglamvemaimailomiani. 1. Pangawichawiani:MiinRev.Dr.Zairemachanchinansawia an sawi uar tak pakhat chu pa ngawichawi a nih thu hi a ni. A rawngbàwlpuitepawhbiakmanglohachhuahtâwkangahhlea,a lakavuitâwkpawhanawmhîn.Engvàngangawichawiviaunge a nih hi hriat theih a ni chiah lo va. Naupan laia a sikul kalpui, Synod Office-a rei tak thawhpui lehtu Upa C. Rokhûma chuan, “Ani hichu anaupanlaipawhinahmêlhianpuakatilêmlobawk a, aawngmawh a, naupangmah ni se,achêt zia a upachêt tlat a, zah phur tak a ni sa rêng a ni,” a ti. A ngawihchawih hi dem a hlawhnaberpakhatanihlaiinRev.Dr.Lalngûrauvaerawhchuan amaharohlu(asset)niinasawivethung,“Thilngaihtuahnasamia ni a; ngawi renga thil a ngaihtuah ngut nguta, Pathianthu aanga tehaangaihtuahchhuahchuthilhatakani,”ati.Angawihchawih êm avàng hian mi chanchin pawh a chhe lam a sawi leh mi a rèl sawi tùrhriachu antlêmhle ang. Pa ngawichawi tak e ti lo chuan a tar lamahchuan mi awng duh tak a ni ve leh hlauh thung a.Amah kàwmtute chuan a bulah chuan awnghun an chang hlei thei mang lo.Vawi khat chu kum 1986-ah khánMadras-ahBible chhut lai endik tùrin a kal a; Ban- galore-ah lopheiinRev.C.Rosiamateinahathlenga.Chutihlaia CambridgeUniversityaangalokalProf.JohnEmerton-achuThe NewEnglishBiblelehlinnaatel a ni tih ahanhriatchuan akàwm chák ta êm êm mai a.An han inkàwm ta a le – Prof. Emerton-an sawi tùr ngahsi, Rev. Dr. Zairemalahin sawi tùr pai tam bawk si,
  • 20. 20 www.mizoramsynod.org awngna tùr hun an inchan ngang lo va, “Rev. Dr. Zairema a ngawichàwi tihtechutih sa lohloha ni,”tih tùrkhawpin aawng tamhmanani. 2. Mi thiama ni: ‘Mi thiam leh thil hre taka ni’ hantih ngawt mai bákchu sawi ngaihnaaawm manglo.Rev.Dr.Zairemakhán engkim a hre ta mai emaw tih tùr a ni a.Athil hriat nasat dàn kha sawiin asiaklozâwkhial ani.Amahkàwm chiangapianginathil hriatziaanhrilhfákzêl.UpaC.Rokhûmachuan,“PuZairemaropui êm êmna bîk chu, ka zawh apiang min hrilh theih loh a nei rêng rêng lo kha a ni... Mi thiam dang M.Sc. leh Lecturer ka mi rin zâwngtekazawhpawha‘Kahrengailove’antihmaihinavànga kabeidawnhnuaanikazawhhian,‘Chutianglamchuaniange’a ti theizêl a, a thunèna loinmilchiahmai si hîna,makkati,”ati. 3. Mitlàwmngaiani:Mizotehianmitlàwmngaikanngaisâng êmêma,‘tlàwmngaihna’tihawngkamhiMizotechauhneih,hnam dangzîngaawmveloanghialasawitâwkpawhanawm.Hmànlaiin mi tlàwmngaitechu nopui an dawmtîrhîn.Rev.Dr.Zairemahi a naupanlailehlehkhaazirlaiaanginmitlàwmngaitak,hianchhan thihngamantihanghiani.Chutiangmianihdànchuhiantetâna athiltihpahnihkhat aanginahriat chiantheihkhawpmai. Tûn hma chuanTB natna hi miinan hlau êm êm a; TB veite chuandahhranga,anlamhawipawhinanthawngammanglohîn a ni. Rev. Dr. Zaireman Guwahati-a lehkha a zir laiin a hianpa Biakliana s/o Rev. Liangkhaia chu a damlo va, thiin a luak a. Damdawi inah ankalpui a, an X-rayhnu chuan TB a lovei tih an hmu chhuak a. Guwahati aang chuan a pa te an chah a. Rev. Dr. ZairemachuanGuwahatiaangaSilcharthlengahanthlaha.Silchar- ahchuanWelshMissionHostel,Rev.Hrânghnûnaenkawllaipindan pakhatahandaha.TBnatnaveichutupawhinanlaihêmavàngin Biakliana pawh chu an dah fâl a, naupang a chhaih pawh an phal lo. Rev. Dr.Zairema chuan a pate lo thlen hma zawngchuan a lo enkawl a; ei tùr a pe a, a thlèng a silsak a, a bual hîn.
  • 21. 21 www.mizoramsynod.org B.SckumthumnaanzirkuminNagazirlaiSusangAochuTB bawkin a na leh a. A Naga-puiten an ten a, an buaipui duh lo. Jorhat damdawi inahruai tùr a ni a; tu mah kalpui duh an awm si lohavànginRev.Dr.Zairemabawkchuantlàwmngaihchhuahina kalpui leh ta a. SusangAo chu a lâwm khawp mai a.Thil ei tùr a neih apiangchuRev.Dr.Zairemapêkatum hîna; anilahchuana lohlaurilruvedeuhsi.NililaiCollegekalahulhavànginzirlaithar Calculus an lo zir hman a, lecture tam fê a chàn avàngin hnufual phah hlein a inhria a ni. Thil dangah pawh Rev. Dr. Zairema tlàwmngaihziasawitùrtamtakawmmahse,khatihhunlaianatna ihbaiawmberpâwlangaihTBveiteaenkawllehbuaipuidànaang hianmitlàwmngailehhianchhanthihngamanihziaalangchiang tâwk hlea ni. 4. Midangngaihsak mi ani:Rev.Dr.Zairemaziaahkhánthil inkáwlkalh (paradox) tam tak hi hmuh tùr a awm rêng a; chûng zînga pakhat chumi dangtea ngaihsak dànhi ani. Sawrkâr lama minister emaw, officer lian emaw te hi an bengvàrlehvàrlohemaw,anhuihruaiteanngaihsaklehngaihsak lohemawhianchanchinathillangsàrtakani.Ministerlehofficer lian henkhat chuanan zin veivahnaah an driver-tengei pawh an ngaihsak tâwk lofo va; ei leh in thuah te hrilhhai leh riltâm titiha dah tâwk an awm hîn niin an sawi. Rev. Dr. Zairema erawh chu chutiangani ve lo. Hunrei tak chhûngSynod motor khalha Rev. Dr.ZairemalohruaikualhîntuPuZosânglianachuan,“Zànlamah a chhuah dâwna zanriah ei nghâl tùr a nih chuan min ko phawt a, ‘Han haw la, in nu hnênah chaw min lo chhum kêp suh, hmun dangah châw kan ei dâwn han ti rawh’ a ti thlap hîn a. Kan va kalna in neitutehnênahkhán,‘Kandriver hi chawloeitîrangche u’ a ti a. Kan haw dâwnah kal hmain, ‘Chaw i ei em?’ tiin min zâwtlehziaha.Tichuan,kanhawchauhhîn.Riltâmakanawmhi a hlau êm êm a ni,” tiin a sawi.
  • 22. 22 www.mizoramsynod.org Rev.Dr.Zairemachuanmiretheitehiangaihsakêmêmbawk a.AmahovaSynodHousehmasasakanih laikhán thingtlângmi harsa zâwkte tân inhlawhna a siamsak hrâm hrâm hîn a. Synod Housetharhiahlaikhán,“SynodHousekansaklaikhánthingtláng mi harsate inhlawhnaatam thei angber kan siamsak khaha ka ti êm êm a. Tûnah a thar an sak pawh hian mi harsa zâwkte tân inhlawhnasiamsaktamthei sekaduhhlemai,”tiinasawiani.An inahkutdawhlokalseengmahpelovachhuahtîrlehaduhngailo va.Achhûngtehnênahpawhkutdawhlokalapiangchuengemaw tal lo pe hîn tùrin achah a ni. 5. Zirna a ngaisâng: Rev. Dr. Zairema hi Mizote zînga B.Sc (Hons) hmasa ber leh BD (First Class) hmasa ber a ni a. Lehkha thiam thei tak a ni a; lehkha a zir chhûngin Class VIaangin BD thlengin First Class-aha pass zêl a ni.Serampore College-ah BD a zir tirh lamah khán a hrisèlna hat táwk loh avàngin kum 1941 tàwplamaangakum 1942JunethlathlenginAizâwlahachàwla. ChutihlaichuanPuLalbuaianènHighSchooldindîlinBawrhsâp A.G. McCall-a kha an va bia a; Bawrhsâp chuan a lo hau hrep nghe nghe a ni. Khatih hunlai kha chuan Bawrhsâp biak kha thil namên a ni lo, mi tin hlauhngawih ngawih a ni. BDa pass hnuah MizoramahlochhuakinMizoHighSchooldingtîrahkhánzirtîrtu hnaathawk a.ChutihlaiaHeadmasterchuRev.J.M.Lloyd-akha a ni a; kum 1948-1954 chhûngphei kha chuan Rev. Dr. Zairema chu zirtîrtu pângngaini mai lovinAssistant Headmasterani nghe nghe a. Mizo High School-a a thawh tawh loh hnuah Synod-ah hun puma thawk tùrin a lo kîr a; chutih lai chuan Synod hnuaiah PrimarySchooltamtakaawma;chûngPrimarySchoolenkawltu atân chuanEducationSecretary-ahkum 1954-1959chhûngkhán a thawkleh a ni. Rev.Dr.Zairemahikohhranmirinkailehzirnalamaakhaipaa hman ani ringawt lova;sawrkarlehUniversitylampawhinanmi rinakaipháka.CalcuttaUniversitylehGuwahatiUniversitychuan
  • 23. 23 www.mizoramsynod.org Mizoawngsubjectzawhnasiamtulehexampaperendiktuahkum 25zet(1946-1970)anhmanga.MizoramUniversitypawhinMZU hnuaiazirtîrtukaisângtùrteendiktuahahmanga;chuchauhchuni lovin ExternalExpertoftheBoardoftheSchoolofHumanities & Education atâna thih ni thlengina angbawk. Mizoram Board of School Education (MBSE)alo dinkhánhunengemawti chhûng chu Science leh Mathematics zawhna siamtuah hman a ni leh a. MizoramUTnihhnuahMizoramCivilService(MCS)examhmasa berah khán English Paper endiktuah hman a ni bawk. Hêng kan sawi tákte báka sawrkârin Rev. Dr. Zairema a hmanna langsàr zualtechu– (1) Aizawl Night College Organising Body Committee (tûnahPachhûngaUniversityCollege); (2) BoardtoexamineAdult EducationProgramme(1974); (3) Chairman,EnquiryCommissionofHighFailureinHSLC Examination(1975); (4) Member, Mizoram Council of Science,Technology& Environment(2004); (5) Member, NationalAwardee forTeachers (1974); (6) Member, School Text Book Committee (1973-1977); (7) Member, Science, Technology & Environment Cell, PlanningDepartment(1993). 6. Ram a hmangaih: Rev. Dr. Zairema hi ram leh hnam hmangaihtu a ni a. Calcutta-a BD a zir lai kha Indopui II vànglai tak ani a. Khatih lai khán India mite zîngah independence duhna rilru a lian hle tawh a; chu chuan a ngaihtuahna pawh a kaihruai hmanhleaniharinawm.MizoramahpoliticalpartyMizoUniona lo dinkhán khatih laia kohhranhruaitute kha member anni fur a. Rev. Dr. Zairemangei pawhMizo Union membersatliahni lovin Councillor zînga pakhat a ni.Amaherawhchu,Mizoramah party dang United Mizo Freedom Organisation (UMFO) a lo din ve
  • 24. 24 www.mizoramsynod.org tákah khán party pahnihte inepna boruak a len ták êm avàngin kohhranhruaitutechupartypoliticsaangchuananinthiarfihlîmta ani. Kum 1957-ahRev. Dr.Zaireman ‘Bilât Lei Hnathawh Dàn’ tih lehkhabupan têa ziaka.Mi henkhat chuanamahsawisèl nân lehfiamthuthawhnânanhmanghîn,“MizozîngaBDpasshmasa berchuanPathianthulamziaklovin‘BilâtLeiHnathawhDàn’tih mai mai a ziak” tiin an nuihzat deuh hîn. Amaherawhchu, he lehkhabuaziahhiMizoteahmangaihvàngaziakani.Kum1957- ah khán Mizoramhmunhranghrangahtuikhursiamnatùrpawisa sem ani a; mahse, cement hmanga hnathawh khaMizotenkan la thiam lo va,tui tlingthei tuikhursiam thei anawmlo.Tuikhurha siamdànkaihhruainatùrin‘BilâtLeiHnathawhDàn’tihkhaaziak ta a, kha lehkhabuin a sawi ang taka tuikhur siam chu kum 50 hnuah pawh a la ha êm êm a ni. Rev. Dr. Zairemahi a pension hma lehpension hnuah pawh ram leh hnam thil hranghrangaha inhmangnasa hlea.Apension hnuah ram leh khawtlâng tâna a inhmanna huang a zauh zêl a. Sawrkâr lamin amah an hmanna piah lamah Mizoramah diknaa rorêl a nih theihna tùrin theihtàwp chhuahin a bei a. Sawrkâr hi khalhngîltheihanihbeiseiinmihahnemngaidangtenènangrualin MizoramVigilanceCouncilandina.SualDoPâwlahpawhChair- man a lo ni tawh a. Citizens’ Common Front (CCF) din lai khán Patron-ahaangbawk.Mizorammipuitenthudikkanhriattheihna a nih beiseiin MizoramAssemblyHouse chhûngah meuh an au chhuahpui Kau-TlabungProjectchungchângathil dikloawm nia lang chuhai lan tumin SupremeCourt-ah meuh pawh PILa theh lût ngam ani.Ama sawi dànchuan, “Mi malin tu mahka haw lo; AssemblyHouse-ahmeuhsawichhuahnitachuchhuichianhain ka hriaa. Thu dik alo lan hunah chuanatidik lotu chua mualpho anga;adik aniherawhchuanpolitics-ahachanahasawtangtih karinga.Chuvàngin,thudiklaihlannânPILhi kathehlûtani,”a
  • 25. 25 www.mizoramsynod.org ti. Rev.Dr. Zairemakhán diknaa ngaina a; diklona ná nàchuhai lanin awm ngei sea duha ni. 7. Mizo awng a hre ril: Rev. Dr. Zairema kha Mizo awng tihhmasâwn kawngah nihna hrang hrang a lo chelh tawh nual a. MizoAcademyof Letters (MAL)-ah member a ni a. Sawrkârin a din Mizoram Language Board (1999)-ah member a ni bawk. ‘Mizo awng a thiam’ kan tih chuan mi henkhatin a awngkam luang ha zân lo avàng hian pawm harsa an ti deuh ang a. Mizo awng a hre ril hle kan tih erawh chuan kan hnial lo tlâng heuh àwm e. Mizo awng a hre ril kan tih hian a awmzia chhût thûk lama a rilzia kan sawina a ni. Rev. Dr. Zairema tluka chhût thûk thiam hi Mizozîngah an awm anih pawhin an tam lo viau ang. Mizo awng ziah dàn, zawm leh zawm loh tùr nasa takin a chhui hîna.Angaihdànchuanthulamkhat(onesyllable)awmze nei chin hi a hrangin ziak vek mai ila, tihsual tlêm berin a ring. Mizo awngah hian thlûk a tam êm avàngin thlûkna chi hrang hrang, a tam thei angbera hmana duh a.Vowel tinhian thlûk dàn pariat heuh neiah a ngai a. Chutiang mil tùra a duh ang taka hawrawp siam Zairema Fonts chu a thih hnuah siam chhuaha ni a;chumiFontshmangchuanthuziakahnutchhiahlehkhabutechu chhut a ni. Rev.Dr.Zairemachhuidànaangapawmnahawmtakpakhat chu awng lam awlsam apiang hi lam harsa zâwk aiin a naupang zàwkaniangtihhiania.Mizovin“Enga?”kantihchuHualngoho chuan “Zenga?” an ti a; ‘eng ’ tih ai chuan ‘zeng’ tih chu a lam a hahdam deuh zâwk. Chutiang bawkin Hmàrhovin “chun” an tih chu Mizovin“chuan”kan ti a; ‘chuan’ tih ai chuan‘chun’ tih chu a lam a hahdam zâwk a; a naupang zâwk a ni ang; ‘banhla’ tih pawh hi ‘balhla’tihai chuanalam ahahthlâkzâwka, ‘balhla’tih hi a naupang zâwk a ni ang. Heti zâwnga chhût hian awng upa leh naupangzâwk chu eng emaw chen a chhui theih a ni.
  • 26. 26 www.mizoramsynod.org Kum1940vêlaangkhánarticleaziakana.Athuziahhmasak deuhtechu–Zùn(1940),MaiMaiFakna(1940),Thukhuh(1940) lehTawrhna(1946)tehianiang.Athuziahtehihanchhiaraluang nalhzaihchuanihranlo;mahse,chhûtchianerawhadâwlthunga ni.Aarticle ziah zînga lâr ber pakhat chu ‘Ano ber mai, no ber mai’tih hi a ni a. Khawi lam nula hmêlha nge Rev. Dr. Zairema hian a sep ták chiam mai chu le tih mai tùr a nih laiin a tàwpah chuan bâwngêk anam a fakna lek a lo ni rengsi a.Articlea ziak zawngzawnghiadahhathlipthlepvekloaniang.Athihhnuaha article ziah hmuh theih zawng zawng 83 chu lehkhabu pakhat ‘ThukhawchângMiPêkteHi’tiinchhuahani. 8. Bible letlingtu ropui a ni: BD zir tûra kohhran hruaitute hmaa a interview umin Pathian thu zir a duh chhan an zawhin “Bible pawh kan la nei kim si lo va, lehlin hna te pawh kan thawk ang chu,” tiin a chhâng a. BD zir zova a lo chhuah hnu lawk kum 1946 aangin Bible lehlin lamah chuan a inhmang an ta nghâl a ni.Arawngbàwl chhûng zawng bákah a pension hnu kum 1995thlengkhánBiblelehlinlamahhianainhmanga.Mizo Bible lehlin tharah hian mi malah chuan a sûlhnu a tam ber ti ila kan tisual hauh lo vang. MizoBiblelehlintharhiangialnganalehlinnilovinaawmzia phawk chhuaktùrzâwngalehlin ani. Mizo Biblehmanlai hi kan hre bel tawha, a awngkam tehi a bo kan duhvaklo. Chuvàngin, lehlintharhikanngainavakloniinalang.Amaherawhchu,athua fiahzâwkhlesiani.TûnhmachuanMatthaia11:19tàwplamchu, “Nimahsela,athiltihtenFingianthiame”tihania.Rev.Dr.Zairema hova Bible an enhat aanga tihchhuah Pulpit Bible-ah khán, “Nimahsela,finnachuathiltihaanginadikziaalangani”tihania. Biblelehlintharahchuan,“Pathianfinziachuathiltihahalangani” tih ani ta thên a.Aawmzia chu a chiangta hle ani. Matthaia 5:3- 11-aengthâwltihzawngzawngchu“anchanahae”tihanitavek a.Atîrah phei khachuan‘nihlawh’tihani.“Miinkhàwnvàr hâlin
  • 27. 27 www.mizoramsynod.org hrai hnuaiah andahngai lo”tihpawh tûnlaiin ‘hrai’hreloantam ták avàngin “khoinan khuh ngai lo” tih a ni a. Hei pawh hi tûnlai chuan ‘kho’ hre lo an tam tawh a; lehlin ennawn hunah chuan tihdanglamangailehtawhmaitheiani. Bible lehlintharamipuiin kanhriat thiam lohtakpakhat chu Novalawngchàrphuina‘fârhnai’tihhinkha‘alkatra’tihanitahi ani(Gen6:14).MizoBibleletlinghmasatutekhánkanhriatthiam theih tùrinthil banberaanhriatfârhnaikhaanlohmangmaia;fâr hnai chu a ban khawp a, ke khi chàr phuina atân pawh an hmang hînanti.Aawngbul(Heb.kôpher)lamhianfârhnaiakâwkrêng rêng lo. Chuvàngin,awngbul lama a awmziaphawk chhuak ha takin ‘alkatra’ tih chu an rawn hmang ta a ni. Chutiang bawkin Mosiaanthuhrûknaphairuanglawngtêpawhkhaalkatrahmanga chàrphuianibawk(Ex2:3).‘Fârhnai’tihaia‘alkatra’ hmananih ták avànga sawisêltute a chhànna ang deuhin Rev. Dr. Zaireman hetihianaziaka,“Dumkabialaangakanunaukanramainhlawhfate nèninzawmhleakanhriatalkatrahikanhrehnehhle.Atlâwmhle a, Bible-a chuang meuhah chuan kan iai deuh a ni thei a. Bible-a thu chuang chu eng emaw deuh tak, hriat har fû ni se kan làwm deuh emawtihtùrani,”tiin. Mizo Biblehmanlaialehlinfuh tâwk lopakhat chuGenesis 5:1-3 thu hi a ni. Hetah hian Genesis 1:27-a Pathianin mipa leh hmeichhiasiamthusawitawhkhathlîrlêtinmihringsiamthukha sawichhuahania.MizoBibleletlinghmasatutekhánHebraiawnga bara (Heb. arb) chu thil awm lo aanga thil siam (creation out of nothing) anga an ngaih avàngin ‘Pathianin thu ngawta mihringa siamnikhán...”tiin‘thungawt’tihhivawithumlaihmannawnani a. Tûn hma chuan bara hi thil awm lo aanga thil siam sawina (creatio ex-nihilo)anginanlongai hîna.Mahse,chutiangngawt chualonilêmlo;thilawmtawhsaaangathilsiamsawinapawha nitheitho.Mihringkhathilawmtawhsa‘lei’hmanginPathianina siamani.Amaherawhchu,Hebrai awngabarahmannaapiangah
  • 28. 28 www.mizoramsynod.org a titu (subject) erawh chu mihringni lovin Pathian ani zêl thung. Biblelehlintharahchuan‘thungawt’tihhianrawnpaihtaa;Hebrai awngaawmzediktakhmangaRev.Dr.Zairemalehathawhpuite hiananletlinghatahi alàwmawmhleani. Thilpakhathansawilehila.BiblehmanlaiahchuanIsaia9:6- ah, “AhmingahchuanMaka,Remruattua...”tihani hîna.Hei hi English Bible an behchhan ber Revised Version (1885) leh AuthorisedVersion(1611)zuiaanlehlinvàngania.Tûnlai erawh chuanEnglishBiblelehlintharzêlah‘WonderfulCounsellor’tiha nitaveka.ChumizuichuanRev.Dr.Zairematechuan‘Remruattu Maka’ tiin anrawn dah ve taa; hei hian Hebrai awngaziak dàn a phawk chhuakdik zâwk a,alàwmawm hle. Mizo Biblehman lai tihchhuah hnuhnûngber(2014)-ah pawhhianlehlinthar hi zuiin ‘RemruattuMaka’tihaniveta.MitamtakinBiblelehlintharhian hnualsuat deuh hîn a; mahse, hnualsuat tùr a ni lo. Mizo Bible hman laiaiinaawmziaachiangzâwkfova;chuvàngin,kanBible hman laia thuawmzia chiangchiah lo awmziachiangzâwk hriat duh chuanMizoBiblelehlintharhienmaitùrani. 9. Miten amah an hmuh dàn: Rev. Dr. Zairema chanchin hi sawi tùr a tam a, sawi sên a ni lo. Kan thu tàwp nân chuan miten eng angin ngeRev. Dr.Zairema khaansawi tih hitelha ni. Rev. Dr. Zairemaa thih khánkhatihlaia Serampore College Principal, Rev. Dr. Lalchungnunga chuan tuarpuina thu a rawn thawnah, “Rev. Dr. Zairema hi kum 1940 hnu lam, Indopui IIlai khánSeramporeCollege-ahBDazira.Zirlaihruaitutezîngapakhat ania.Athawhrimzialehzirnalamamichungchuanganihhiamah an hriat rengdànani,”tiina ziakani.Rev.Dr.Zairemaa hanthih tákah khán naupanlai aanga a lehkha zirpui leh Synod-ah pawh hun rei tak a lo thawhpui tawh Upa C. Rokhûma chuan, “Pu ZairemateangmihringPathianinMizoramlehhnamminpehikan vànnei êm êm a ni.Ahming a dai tawh lo vang. Mi tak, hriatna khurpuichuanmualminliamsantaani,”tiinasawi.
  • 29. 29 www.mizoramsynod.org MizoBiblelehlinnalamahunreitakathawhpuiRev.Dr.H.S. LuaiachuRev.Dr.Zairemathihthuphone-inanvahrilha,“Ihianpa Rev.Dr.Zairemaachatthlata,kahanhrilhvecheani,”tiin.Chuta arilrualolanghmasaberchu‘Hmàrarsilianaherliamtamaw!’tih hi a ni. “Ka hianpa Zairema hi mi chhel takmai a ni a.Ram buai laia kan thlen inten ramhnuaia an puan an thuhrûk avànga puan pakhatinzàwnapuanpakhatkanphahpawhinaphunnawingailo. Ramhnuainisahnuaiakeakankalhinlaipawhinkeinichuankhum kan nei hîn a, ani chuan a hau tuar mai hîn a ni. Chuvàngin kei chuan ‘HMARARSILIAN’ka ti a ni,” a ti. Rev.H.Chalbuangapawhinhetihianasawi,“Rev.Dr.Zairema himifinglehhruaitutlingtezîngahmiril,thilhriaanihziaalanghîn. Chûngho zîngah chuan mi awng duh, sâp awngthiam a nihzia hmu vein kainhria.Keiniho aiinBSIhruaitutenanngaisângin an zah zâwkinkahria. Hnathawh laklawhlaia ênglo thim thutah te, boruak danglotlazepah te achi-aivein aângchhuak vengai lo, a chhiar lai a keng reng a, a èn hunah a chhunzawm leh mai thei. Chawlehahmehatuiloanihpawhinsawisêllovinaeitlêmmaia, a che zia hi pa tak a ni ringawt mai,” a ti. Rev. Robâwiha (Ex-Moderator) chuan, “Rev. Dr. Zairema, MizotetânaPathianthilpêkhluinmualminliamsantaruairuaimai chuMizomipuitelehkohhranhotetânavauihawmtakêm!Hetiang mitak,mispecialhikhawvêltânPathianinarawntîrzeuhzeuhhîn a, kan ramleh kohhrantânahuntakahRev.Dr.Zairema pawh hi, vawiinkandinhmunkanthlentheihnabanpawimawhberzîngami pakhatminpêkanitihlohrualanilo.Rev.Dr.Zairemakangaihtuah chângakarilrualangsàrêmêmmaichu,kanLalIsuanNathanaela chungchâng thu a sawi a, ‘En teh u, Israel mi tak, ngamthlèmna rêng nei lo saw,’a tih hi a ni,” a ti. Rev.Thangzauva(Ex-Moderator)chuan,“Miawngmawha sawi,asawiduhzâwngchochhuahlohavàngmaiamingawichawi ni lawi, vision nei ha, mi nghet, dawhthei leh insûm thei, ngawi
  • 30. 30 www.mizoramsynod.org rengaahutpawhamitithlamuang,writerropui,hangtharrilruhre phák, tar ât aia tar fin ngah, zir reng nun nei, theologian ropui, scientist,politician,athinlungathutaktaksawimi,thupawimawh lehharsabîkaKohhranInkhâwmpuiLianlehCommitteesângina kamchâng an ngaihchàn, tûnlai huna Presbyterian Kohhran Pa ‘VàrparhArsi’êng tak a ni,” a ti. Mizo zînga lehkhabu ziak lama thawh hlâwk tak Pu B. Lalthangliana chuan Rev. Dr. Zairema chanchin heti hian a sawi a, “Rev. Dr. Zairema hi Pathian thu zir sâng hmasa, rawngbàwlnaa hun pum hmang a ni tih kan hre heuh a. Chuti chung chuan Mizo culture te, awng te leh hmànlai Mizo nun ramah a tui a, a zir a, a chhui bawk a.Aremchàn dàn ang angin a ziak bawk a. Essayha tak tak, chhui chet leh belh chian dâwl tak takte a ziak hlawm a, a hlu hle hlawm...Amah hi pa inthup, uang lo leh chapo lo, awngkam leh thusawi fahranah pawh uar ngai lo a ni nghe nghe,” a ti. PuBualhrângachuan,“Miawngtlêmtak,ahunlehhmunah erawhchuanthuangkai lehkoritutham taksawihîn,Pathianthu pawh henrual kawmna satliahah chuan sawi tam lo tak; mahse, Pathianthuinmihringtenunkawngminkawhhmuhanganuntum hîn, henleh rualte chanchin a chhe lam sawi hrehtak, an hatna lamsawihinmi,mahninihnaaiaropuialanchhuahtumngai lo... hiantetânadamna,nunnalehhimnatùranihphawtchuanmahni nunna pawh chân huam khawpa tlàwmngaihna sâng vawngtlat, dinhmunhlauhawmaawmlaipawhahlau,zâmlehthlabârhmêlpu ngai lo, hmunhrehawm beraawm lai pawha hrehawm tihmêl pu ngai lo, kutkelehthluak ngaihtuahna hmangarimtakahna thawk rengmi...thilhalehangkainiaangaihchuhlauhnaneimiahlova, tuhriatpawhhlawhlovahmalamaihîn,atàwpthlengahmasâwn zâwngainzirchhorengmi,nuntak,nghettaklehrinawmnavawng tlattu,hênghikhawvêlaaawmchhûngaRev.Dr.Zairemanunzia, entawntùrminhnutchhiahchuani”ati.
  • 31. 31 www.mizoramsynod.org Rev.Dr.ZairemanunahhianBDazirzawhhlimaSerampore College-in lehkha an siamsaka an thuziak, “Amah hi eng hnaah pawh, khawi hmunah pawh, zirtîrtuah emaw, thuhriltuah emaw, thuziakmiahemaw,thilrêlbâwltuahemaw,azavaiahemawpawh hian ang sela hnuhma pawimawh tak nei thei tùr chi a ni” an tih kha atakin a lo thlengta a ni. ... THU DAWNNAHNÂRTE Rev. Zairema chanchin hi ziah tùr a tam a, ziah sèn a ni lo zâwk hiala.Achanchin ziaknânarinpui ber pakhatchuamahina ziah‘INiMi PêkteHi’tihania.Alehkhabudangpawhhmanani bawk a.Achanchinkanziahtamtakhichutûnaachanchinziaktu nènaaninkawmnaaangadawnani.Achanchinziakahhianfoot- notes/endnotes dah kan han tum deuh zet ná a, a thu chhiar vêl a tinuamlovinatibawlmaimaidâwnahriainfootnotes/endnotesdah a ni ta lo. Rev. Zairema ziak lehkhabu hman zual deuh bîkte Bilât LeiHnathawhDàn (1957) GenesisThlanChhuahHrilhfiahna(1957/1998) MarkaHrilhfiahna(1970) JohanaHrilhfiahna(1974) Kan BibleHi (2002) I Ni Min Pêkte Hi (2009) ThukhawchângMiPêkteHi (2009) Isua Rilru(2009) |hian Lehkhathawn(2009) RambuaiaKohhranbânphar“RemnaLamtluang”Published by MPCC, 2006