SlideShare a Scribd company logo
1 
www.mizoramsynod.org
2 
KHAWVÊL SUNDAY SCHOOL NI 
November 2, 2014 
NAUPANG SUNDAY SCHOOL 
www.mizoramsynod.org 
Thupui 
NL. R. LALBIAKCHHÛNGI 
CHANCHIN 
Ziaktu 
Rev. Lalzuithanga 
SYNOD LITERATURE & PUBLICATION BOARD
3 
www.mizoramsynod.org 
Published by 
Synod Literature & Publication Board 
for 
Mizo Sunday School Union 
Chhut khatna 2014 
Copies - 5500 
(All rights reserved) 
Printed at 
Synod Press 
Aizawl - 796 001 
Mizoram
4 
A chhûnga thu awmte 
Thuhmahruai 4 
Programme 5 
www.mizoramsynod.org 
|HEN KHATNA 
A hun hmasa lam leh a rawngbâwl dân 
1. A pian leh mûrna 7 
2. A naupan lai 8 
3. Tlângpuitê-ah an kîr leh 10 
4. A lehkha zir dân 11 
A rawngbâwl dân 
1. Kohna a dawn dân 12 
2. A thawhna Manipur ram chanchin 13 
3. Manipur rama rawngbâwl dân 13 
4. Machhûngi rawngbâwl dân 14 
5. A thawhpuiten an duhsak 15 
|HEN HNIHNA 
A hun hnuhnûng lam 
1. A thih dân 16 
2. Vui tûra inbuatsaihna 18 
3. Vuina inkhâwm 18 
4. A thihna thubuai 19 
5. A thihnain a nghawng 20 
6. Hriat rengna lungphun 21 
7. Tlângkawmna 23 
Thu lâknate 24
5 
THUHMAHRUAI 
Mizoram Presbyterian Kohhran chuan kum tin November 
Pathianni hmasa berah Khawvêl Sunday School Ni hi a hmang 
hîn a. Hemi nia zir tûr thupui thlan, a bu ziaktu ruat leh zir theih tûra 
a bua chhuah hi MSSU Committee mawhphurhna a ni. Kum 2001 
aangin naupang leh puitlingin a hranga hun an hman tâk avângin zir 
tûr pawh a hrangin buatsaih hin a ni ta. 
Kum 2014 Khawvêl Sunday School Ni naupang lam zir atân 
Nl. R. Lalbiakchhûngi, missionary mârtar chanchin zir tûra thlan a 
ni a, a ziaktu atân Rev. Lalzuithanga ruat a ni bawk a. Anin uluk tak 
leh ngaihnawm takin, a chhiartu leh ngaithlatute tâna thinlung khawih 
takin a rawn ziak a, a hun takah a rawn theh lût thei bawk a, a 
lâwmawm hle. 
Nl. R. Lalbiakchhûngi hi Synod Mission Board hnuaia 
missionary mârtarte zînga pakhat a ni a, a nun leh rawngbâwlnaah 
entawn tlâk tak a ni a, a thawhna hmun Manipur-a mite pawhin an 
ngainain an ui êm êm a ni. Rawngbâwltu chhuanawm leh ngainatawm 
tak a ni a, Krista tâna a mârtarna hian rawngbâwl tûrin mi dangte a 
cho chhuak a, tûna Khawvêl Sunday School Nia a chanchin naupang 
lama zir pawh hian mi tam tak nunah thusawiin, Lalpa rawngbâwltu 
tam zâwk a chher chhuah ngei ka beisei. Mârtarte thisen chu 
kohhranho tân chi a ni si a. |halai ngat mai Krista leh a Chanchin 
|ha avânga mârtar huaisen kan neih avângin Pathian hnênah lâwm 
thu i sawi ang u. He lehkhabu chhiara ngaithlatu zawng zawngte 
Lalpan malsâwm rawh se. 
(REV. LALRAMLIANA PACHUAU) 
Executive Secretary i/c MSSU 
www.mizoramsynod.org
6 
KHAWVÊL SUNDAY SCHOOL NI 
NOVEMBER 2, 2014 
NAUPANG SUNDAY SCHOOL PROGRAMME 
CHAWHMA INKHÂWM 
Hruaitu : Asst. Superintendent i/c NPSS 
|antu chhiar tûr : Tirhkohte 7:54-60 
Hla sak ho : NPHB No. 153 
Krista thisen hlua tlansate chuan 
Châng sawi rual : Beginner Department 
Thilpêk lâk khâwm leh hlan 
Châng sawi rual : Junior Department 
Thupui sawi : Nl. R. Lalbiakchhûngi chanchin 
www.mizoramsynod.org 
|hen khatna 
Zaipâwl : Senior Department 
Hla sak ho : NPHB No. 166 
Mi thianghlimte lênna khawpui chu 
Bânna 
CHAWHNU INKHÂWM 
Hruaitu : Leader, Senior Department 
|antu chhiar tûr : Hebrai 11:32-40 
Hla sak ho : NPHB No. 126 
Lalpa Chanchin |ha puangtute 
Châng sawi rual : Primary Department 
Thupui sawi : Nl. R. Lalbiakchhûngi chanchin 
|hen hnihna 
Zaipâwl : Intermediate & Sacrament Deptt. 
Hla sak ho : NPHB No. 131 
Lal Emanuela ram zauh tûr leh 
Bânna 
(Thawhlâwm hi Bial Treasurer kal tlangin Synod-ah theh luh 
tûr a ni).
7 
www.mizoramsynod.org
8 
MISSIONARY CHHUANAWM 
NULA R. LALBIAKCHHÛNGI CHANCHIN 
www.mizoramsynod.org 
|HEN KHATNA 
A HUN HMASA LAM LEH 
A RAWNGBÂWL DÂN 
Thuhmahruai: Kum tinin November thla Pathianni hmasa ber hi 
Khawvêl Sunday School Ni atân kan hmang hîn a, he ni-ah hian 
Krista tâna rawngbâwltu, mi ropui tak tak chanchin kan zir hîn a 
ni. Nikum 2013-ah pawh khân Bible humhimtute chanchin kan 
zir a, a ngaihnawm kan ti heuhin ka ring. Kuminah hi chuan kan 
Mizo missionary pakhat, nula R. Lalbiakchhûngi, Krista tâna 
mârtar chanchin kan zir dâwn a ni. Ani hi Manipur-a Synod Mis-sion 
Board hnuaia rawngbâwltu a ni a, a rawngbâwl chhûng hi a 
rei lo hle a, kum thum (April 1986 – April 1989) chhûng chauh 
rawng a bâwl hman a ni. Synod Mission Board hnuaia rawng a 
bâwl chhûng hi rei lo hle mah se, a thih dân râpthlâk tak avâng 
hian mi lainat leh hriat a hlawh hle a. Tûn thleng hian Kristian 
|halai Pawl Branch henkhat chuan a hming hi an group hmingah 
te an hmang hlawm a ni. 
1. A pian leh mûrna : R. Lalbiakchhûngi hi May 27, 1967 
khân Tlângpuitê (tûnah chuan Tlângmawi tiin an thlâk tawh a) 
khuaah a lo piang a. A pa hi an khuaa Kohhran Upa a ni a, a hming 
chu Sânghleia a ni. A nu chu Khuanghnûni a ni a, pianpui unau mipa 
3 leh hmeichhia 4 a nei a, an vaiin 8 an ni. Ani hi an unaua naupang 
ber a nih avângin an duat hîn hle a, ‘Machhûng’ tiin an ko hîn. 
A pianna khua Tlângpuitê hi khaw tê tak tê, in 40 emaw chauh 
awmna khua a ni a, Tuichâng lui chhak lama awm, Khawhai leh
9 
Sialhâwk inkâr thlang lam tlâng dunga awm a ni. An khaw chhim 
lamah chuan Tlângpui khua a awm a, hmâr lamah Lungtan khua a 
awm bawk a, an khaw thlang lamah Ngentiang khua a awm thung 
a ni. An khua hi tê hle mah se an inlungrual a, unau ang maia khawsa 
ho an nih avângin nuam an ti hle hîn. Political Party boruakin a 
tibuai ve ngai lo va, khawtlang hruaitu (Village Council) tûrte hi 
thlang lovin, tlâwmngai tûrin mi an inngên a, chûng mi fel tak takte 
chuan an khawtlâng chu an enkawl mai hîn a, khawtlâng hmasâwn 
nân theihtâwpin an thawk ho mai hîn a ni. 
Tlângpuitê khua hi an taimain, buh leh bâlah an intodelh hle 
hîn a, khaw henawma ei tûr nei lote pawhin pûr châwk nân an 
hmang hial hîn a, an theih ang tâwk tâwkin an lo anpui hîn a ni. 
Buh leh bâlah an intodelh mai a ni lo va, chawhmeh tûr pawh an 
hnianghnâr hle a, ram vah hrât deuhte chuan chawhmeh tui tak tak 
hi an hmeh deuh reng thei a ni. 
Machhûngi pa hi pa taima, lo lamah hahnemngai taka thawk 
hîn a ni a, buh leh bâl pawh hi Pathian zârah a nei thei hle a ni. 
Kum 1959 kuma mau a tâm lai pawh khân ei tûr a tlachham ve lo 
va, mi dang anpuitu a ni zâwk a ni. A fate hi sakhaw lamah 
theihtâwpin a enkawl hîn a, zân mutnaah te hian Josefa chanchin 
te, Daniela leh Davida chanchin te, zâwlneite chanchin te hi a hrilh 
hîn a, a fate hian ngaihthlâk nuam an ti hle hîn a ni. An inkhâwm 
loh te hi a hre theiin, pawi a ti hle hîn a, an inkhâwm loh chhan te hi 
a zâwt vek hîn a ni. Ni tina chhûng inkhâwm hi an ngai pawimawh 
hîn hle a, harsatna bîk tak a awm loh chuan ni tin, tlai lamah chhûng 
inkhâwm hi an nei hîn a, phûr takin chhûngkuain an inawngai 
chhâwk hîn a ni. 
2. A naupan lai: Machhûngi hi Mizoram buai vânglai taka piang 
a ni a, March 1, 1966 aangin Mizoram a buai a, India sipai leh 
Mizo sipaite an inkâp hîn a, mi tam takin nunna an chân a ni. 
Tlângpuitê khua hi chu khaw tê reuh tê a nih avângin India sipai 
pawh an thleng har hle a; chuvâng chuan, Mizo sipaiten an awmchilh 
www.mizoramsynod.org
10 
deuh reng hîn a ni. Hêng Mizo sipai lo kalte hi an ei leh in tûr 
ngaihtuah a ngai hîn a, an ei tûr buhfai leh chawhmeh te hi an 
khawnsak deuh reng mai a ni. An khaw henawm Khawhaia sipai 
an rawn awm aang phei chuan sipai camp sain an hnatlâng deuh 
reng mai a; tin, an khuaa sipai an lo kal châng te hian an thawmhnaw 
phura kulia an a ngai hîn a, pavalai deuh leh tlangvâl deuhte chu 
sipai puak phur (kuli)-in an hah hle hîn a ni. 
Kum 1967 aang khân Mizoram khaw tam tak chu sâwi 
khâwm a ni a. An khua pawh hi October 1968 khân Khawhaiah 
sâwi khâwm an ni ve a, in an insak chawp a, mahni in heuh sak a 
ngaih avângin inpui tûr chuang an awm lo va, an hahin an buai hle 
hîn a ni. Khawhaiah hian khaw 5 – Chhawrtui te, Tlângpui te, 
Tlângpuitê te, Lungtan leh Vângtlâng khua te sawi khâwm an ni a. 
Chhawrtui khua phei hi chu an khua an hâlsak a, bungrua eng mah 
lâk an phal lo va, an hâk lai leh sin lai chauh nên Khawhaiah sawi 
khâwm an ni a, a râpthlâk hle a ni. An chênna in tûr chu hnatlânga 
sak a ni a; mahse, ei tûr an nei lo va, chaw chhum tûr leh bêl leh 
chaw eina tûr thleng pawh an nei lo a ni. A thei leh nei deuhten an 
thil neihte an pe khâwm a, thlasika mut lumna tûr puanthuah tak 
ngial pawh an nei zo lo va, an khawngaihthlâk hle a ni. Hei chauh hi 
a ni lo va, ei tûr an neih loh avângin mi chaw ei dâwnte hian chaw 
an khawn hîn a, zîng chaw mai chu an tân a tâwk lo va, chhûn leh 
tlaia an ei tûr te an khawn a ngai a, a râpthlâkin an khawngaihthlâk 
êm êm a ni. 
Khawhai ram chu zau hle mah se, an khaw mihring aia tamin 
an awm belh tâk avângin lo neihna hmun te hi a hla êm êm mai a, 
sipaiin ram riah an phal bawk si loh avângin hma deuh taka hâwn a 
ngai a, Mizo sipaite khuaa an luh lohna tûrin khua chu thing tuaia 
hung chhuah vek a ni a, an lâwn luh theih loh nân a hungnaah chuan 
mau zum an thiat bûr fur bawk a, feh kal leh hâwng te hi gate-ah 
sipaiten an lo check hîn a, a châng phei chuan sipaite chuan feh 
hâwng te hi an man leh mai hîn a ni. Zânah curfew a ni a, tu mah 
www.mizoramsynod.org
11 
chhuah phal a ni lo, sipaite chu khawlaiah duty-in an vâk vêl a, mei 
tihên an phal lo va, mei êng an hmuh chuan an pan thuai a, a tiêngtute 
chu an hau hrep mai hîn a ni. A chângin mi in an dap a, an rinhlelh 
deuhte in phei chu an hual khup khup hîn. Pathian ni a lo thlen hi 
chuan inkhâwm an phalsak a, a châng chuan zân lama inkhâwm an 
phal lo va, a manganthlâk hle hîn a ni. Hetiang taka nun a chêp 
avâng hian miten Pathian an au nasa hle a, inkhâwm te hi nuam an 
tiin, an phûr thei hle hîn a ni. 
Kan sawi tawh angin Khawhaiah hian khaw hrang hrang 5 lai 
hruai khâwm an nih avângin awm ho thiam a harsa hle hîn a, a 
châng chuan tlangvâlte hi an insual leh luai luai mai hîn. Khua leh 
khua, vêng leh vêng inhmuh thiam loh pawh a awlsam êm êm a ni. 
Khawtlâng hruaitute tân pawh rorêl thiam a harsa hle hîn. Hetih 
laia khawtlang khai khâwmtu ber chu kohhranhote hi an ni a, 
Kohhran Upaten mipuite chu awm ho dân hrilhin, theihtâwpin an 
an la hîn a ni. Hetiang khawvelah hian Machhûngi chu tukhaw 
hriat lohvin a lo khawsa ve nawk nawk a, a nu leh a pate zirtîrna 
leh kaihhruaina hnuaiah a lo hang lian ve zêl a ni. 
Kan sawi hmaih hauh loh tûr chu santên natna hri lêng kha a 
ni; kum 1973 khân Khawhaiah hian santên hri a lêng vak mai a, mi 
tam tak an thi a, damdawia inenkawlna a hat loh avângin a râpthlâk 
hle a ni. He santên natna hi Machhûngi nu pawhin a kai ve a, a thih 
phah helh nghe nghe a. A dam hnu pawhin mi ei ang leh in ang te a 
ei ve thei ta lo va, a ei châk zâwng tak ngial pawh a ei ha ngam ta 
lo va, a khawngaihthlâk hle a ni. Chutiang taka a nuin harsatna a 
tâwk chung pawhin Machhûngi chu Pathianin he santên natna hri 
lêng lakah hian a humhim tlat a ni. 
3. Tlângpuitê-ah an kîr leh: Kan sawi tawh angin Khawhaiah 
chuan eizawn a harsa hle a; chuvâng chuan, kum 1974-ah 
Tlângpuitê khaw lamah an kîr leh ta a ni. Hetih lai hian sawrkâr 
pawhin khaw hlui lama kîr leh a phal tawh a, mi tam tak chu an 
khaw lamah an kîr leh hlawm a ni. Hetianga an khaw hlui lama an 
www.mizoramsynod.org
12 
kîr leh tâk avâng hian sawrkar hnênah zirtîrtu an dîl a, sawrkârin a 
pêk theih hma pawhin, khawtlângin zirtîrtu an rawih a ûl a, anni 
pawh hian Primary Sikul an din a, zirtîrtu pakhatin ‘A’ pâwl aanga 
pâwl thum thlengin a zirtîr hîn a ni. Machhûngi pawh an khua 
Tlângpuitê-ah hian Primary School chu a zir zo va, nungchang ha 
tak a nih avângin hian leh duhsaktu tam tak a nei a ni. 
Tlângpuitêa an kîr leh hnu hian Khawhai Pastor Bialah te, 
Sialhâwk Pastor Bialah te an awm hîn a. Tlângpuitê hi khaw tê tak 
tê ni mah sela an lungrual avângin kohhran ha tak an nei leh an ta 
a ni. Sunday School ha tak an nei a, naupang inkhâwmpuiah te 
hian an tel ve hrâm hrâm hîn. An Bial chhûnga kohhran tê ber an 
nih avângin an Bial Kohhran dangte pawh hian an khawngaih hle 
hîn a, Tlângpuitê naupangin inkhâwmpuia Thu leh Hla an han sawia, 
an han sak chângte hian an lo en hap hin a. An tlêm avângin an aw 
a rual a, an dingte hi an ding rual hap hîn a ni. Hetiang hi a nih 
avângin a hniam berah an awm ngai mang lo va, an Bial khaw 
dangte pawh hian an lawmpui thiam êm êm hîn a ni. Hetiang 
inkhâwmpui an neih chângte hian an zâm hle hîn a, Machhûngi hi a 
uteho chuan hmathehah an hmang fo hîn a ni. A nui sen sen a, a 
thlen in te hian an duhsak hle hîn a, mi tihtlângnêl dan te hi a thiam 
êm êm a ni. 
4. A lehkha zir dân: Kan sawi tawh angin Machhûngi hian 
Tlângpuitê khua aangin Primary School a zo va, an khuaah Middle 
School a awm loh avângin kum 1978 khân West Phailengah pâwl 
li a zir a, pâwl nga leh pâwl ruk chu Khawhai Middle School-ah a 
zir. Pawl ruk a passed hnu chuan JL High School, Khatla, Aizawlah 
a zir chhunzawm a, JL High School aang hian pawl 10 thleng a zir 
a, hetih lai hian a ute nên Kâwltheihuan (Khatla)-ah an chhûngte in 
luahin an awm a, Matric hi second division-ah a passed a ni. 
High School a zawh hnu hian Pachhûnga University College-ah 
PU (Science) a zir a, a zir zawh hmain Manipur lamah mission-ary 
hna thawk tûrin a kal ta a ni. Lehkha a zir chhûng hian Machhûngi 
www.mizoramsynod.org
13 
hian hian tam tak a nei a, hêng a hiante hi a rawngbâwlna atâna 
awngaisak hîntu leh duhsaktute an ni a, missionary-a a kal hnu 
pawhin hêng a hiante hi a ngai thei hle hîn a ni. Amah hi mi hlim 
thei, hian ngaina tak leh hian siam thiam tak a ni a. Zai te hi a 
ngainain inkhâwm te hi a dam phawt chuan a hulh ngai mang lo a 
ni. Pawl 10 a zir lai hian harhna a chang ve a, harhna a chan hnu hi 
chuan Pathian rawngbâwl hi a châk ber a ni hîn. 
A RAWNGBÂWL DÂN 
Machhûngi hian rawngbâwlna hun a nei tlêm hle a, kum thum 
chauh rawng a bâwl hman a ni. A rawngbâwl chhûng hi rei lo hle 
mah se Pathianin a hruai dân hi a makin a ropui hle mai a, rawngbâwl 
tûra a koh dân te, a rawngbâwl dân leh a thih thu te, a thihnain mi 
thinglunga thu a sawi dân te hi a makin, a ropui a, chûng chu kan 
sawi dâwn a ni. 
1. Kohna a dawn dân: Machhûngi hi Kristian chhûngkaw ha 
tak aanga sei lian a ni a, a nungchang pawh a mawi viau hîn. Kum 
1984 khân a lawina Khatla Kohhranah chuan harhna nasa tak a 
thleng a, harhna chang henkhat chu a hnung zâwng te hian an kal 
(back) a, an tlân leh dâwr dâwr bawk hîn a; an lâm te hi an bu 
nghawng nghawng hîn a ni. Hetianga harhna a lo thlen hian 
Machhûngi pawhin harhna chu a chang ve a, a lâm te hi a bu ve 
dâwrh dâwrh hîn a ni. Khatla Kohhranah hian kum li zet a awm a, 
Sunday School-ah pawh ha takin a kai hîn a, hmêlhriat leh hian 
tam tak a nei a ni. 
He harhna hian a nunah nasa takin hna a thawk a, Lal Isua 
Krista la hre lote hi a veiin missionary hnathawh hi a tih tûr leh 
Pathian kohna niin a ngai ta tlat mai a ni. Hetianga missionary-a kal 
a duh thu hi a pa hnênah a sawi a, a pa pawh chuan Pathian kohna 
nia a rinpui avângin missionary hna dîl pawh chu a phalsak ta a, 
Synod Mission Board-ah dîlna a theh lût ve ta a ni. Vânneihthlâk 
takin a hna duh ber thawk tûrin Synod Mission Board chuan April 
www.mizoramsynod.org
14 
14, 1986 khân a lo la ve ta a, a thawhna tûr hmun chu Manipur 
Mission Field a ni a, Field-a a kal hma pawhin ni tin Mission Of-fice- 
www.mizoramsynod.org 
ah kalin Meitei awng a zir hîn a ni. 
2. A thawhna Manipur ram chanchin: A thawhna tûr Manipur 
ram hi Mizoram hmâr lama awm a ni a, an khawpui chu Imphal a 
ni. Manipur state hi 22,327 sq.km-a zau a ni a. Kum 1972, 
Mizoram UT-a hlân kai a nih kum khân India rama state pakhat 
atân siam a ni a. Kum 2011 chhiarpuiah khân mihring 27,21,756 
an awm a, Mizoram mipui lêt thum an tling helh a ni. 
Manipur ram hi a mawi hle a, a ram lailiah phaizâwl a awm a, 
tlângramin a hual chhuak vek a, phaizâwlah chuan Meitei hnam an 
tam ber a, an ram mihring 60% zet an ni. Tlângramah chuan tlângmi 
hnam chi hrang hrang an awm a, a ram mihring 40% lai an ni. Tin, 
an ramah hian sakhaw hrang hrang betu an awm a, Hindu sakhaw 
bia an tam ber a, 46.01% an ni a, Kristian hi 34.04% an awm a, 
Islam sakhaw zuitu hi 8.81% vêl an ni a, a dang 10.56% chu sakhaw 
dang betute an ni. 
3. Manipur rama rawngbâwl dân: Kan sawi tawh angin 
Mizoram Presbyterian Kohhran chuan Manipur rama Mission 
rawngbâwl hna a thawh hian an khawpui Imphal-ah Field Head-quarters 
a nei a, an ram phaizâwla Meitei khaw hrang hrangah 
rawng an bâwl a ni. Manipur Mission Field hi hetih lai hi chuan kan 
Mission Field hrang hrangah kan thawh nasatna ber a ni hial âwm 
e. Kum 1989 Synod Bua a lan dân chuan thawktu 118 lai an awm 
a, thawktute zîngah missionary hmeichhia 9 an awm a, mipa 29 an 
ni a, a ram mi thawktu 80 lai an awm a ni. Hêng kan thawktute hi 
school-ah 18 an thawk a, a dang zawng chu Meitei khaw hrang 
hrangah thawkin, mite hnênah Chanchin |ha an hril a, kohhran din 
tumin theihtâwpin an an la a ni. 
Hêng kan thawktute hi Field Headquarters, Imphal aangin 
Field Secretary-in a enkawl a, hetih laia an Field Secretary chu
15 
Rev. Vânlalchhûnga (Rtd) a ni. Ani hian theihtâwp chhuahin 
thawktute a enkawl hîn a, hnathawktute hnathawh enpuiin a zin 
kual reng hîn a ni. Field Office-ah hian thawktu chi hrang hrang an 
awm a, a hente chu Meitei awnga Bible track leh lehkhabu 
buatsaihtu te an ni a, lehkhabu zawrhna bookroom pawh a awm 
bawk a ni. 
4. Machhûngi rawngbâwl dân: Machhûngi chu Manipur a 
thlen veleh Meitei awng a zir nghâl a, a la naupan deuh avângin 
awng pawh a thiam chak hle a ni. |awng a thiam deuh hnu chuan 
Imphal khaw thlang lama Mission Centre pakhat Awangkhonou 
an tihah a thawk a. He hmunah hian rei vak lo a thawh hnuin Wangoi 
khuaa vêng pakhat, Leiphrakpam an tihah sawn a ni a, he khua hi 
Imphal khaw chhak lam motor-a minute 40 vêl kal a ni. He Mis-sion 
Centre-ah hian Meitei Evangelist pahnih Pu H. Ebomcha te 
chhungkua leh Pu H. Jagoia te chhûngkua an awm ve a, he mite 
chhûngkua hian ha takin an lo dawngsawng a, hlim tak leh 
thlamuang takin an zîngah hian a thawk ve ta a ni. He a thawhna 
khua Wangoi Leiphrakpam-ah hian kum 1986 khân Pu R. Dâra, 
Aizawl Electrict vênga mi chuan Biak In leh quarters sakna tûr ram 
a leisak a, he ramah hian Aizawl Electrict Vêng Branch K|P te 
chuan Biak In an sa a, chênna tûr quarters pahnih Field lamin an 
saksak thung a ni. 
Manipur Mission Field-a thawktu, Evangelist te chu ni tin ring 
lo mite hnêna kalin, Gospel track te an sem hîn a, an theih ang 
tâwk tâwkin Chanchin |ha an hrilh bawk hîn a ni. Mite hnêna 
Chanchin |ha hrilh hi thil harsa tak a ni a, hiana siam leh anmahni 
tihtlângnêl deuhte hi a ngai hîn a; chuvângin, ring lote pawh hiana 
siam tûrin theihtâwpin an an la hîn a ni. Machhûngi pawh hian a 
thawhna khua leh an khaw henawmah te hian a siam hman nual a. 
A awmna kohhran, Wangoi Leiphrakpam hi Mayang Imphal Pas-tor 
Bial chhûnga awm a ni a, Bial inkhâwmpui te, Kohhran Hmeichhe 
inkhâwmpui leh Naupang inkhâwmpuite hi an nei ve hîn. Machhûngi 
www.mizoramsynod.org
16 
chu an Pastor Bial Kohhran Hmeichhe inkhâwmpuiah sum vawngtu 
(Treasurer) a ni a; tin, an inkhâwmpuiah te hian zaipâwl te an nei ve 
hîn a, theihtâwpin hla te a zirtîrin, a kaihruai hîn a ni. 
Naupang zînga rawngbâwl hi nuam a ti hle hîn a, tlai lam hun 
remchângah naupangte Bible châng a zirtîr hîn a, hlate pawh a 
zirtîr bawk hîn. Mizo hla pahnih Meitei awngin a letling a, a hla 
lehlinte chu naupangte a zirtîr hîn. Naupangte pawhin hla sak leh 
Bible châng zir chu nuam an ti hle hîn a, a thih hnua amah an 
ngaihna chhan ber pakhat pawh a ni. 
5. A thawhpuiten an duhsak: Machhûngi hi kum 19 mi chauh 
a nih laia missionary-a kal chhuak a ni a, a la naupan deuh avângin 
a thawhpuite pawhin an hre thiamin, a bîk takin Field lama an hotute 
pawhin an hre thiam hle a ni. A thawhpui Mizo leh Meitei-hote 
pawhin an duhsakin, a tlin lohna leh fel lohnaah pawh an hliahkhuh 
zung zung hîn. Hetiang taka a thawhpuiten an duhsaka, an hriat 
thiam avâng hian amah pawhin nuam a ti hle hîn a, a nu leh pate 
hnênah pawh a thawhpuite chunga a lâwmzia hi a sawi fo hîn a ni. 
www.mizoramsynod.org 
...
17 
www.mizoramsynod.org 
|HEN HNIHNA 
A HUN HNUHNÛNG LAM 
Kan sawi tawh angin Machhûngi hian a thawhpuite bâkah 
ring lote pawh hian a nei nual a, hêng a hiante inah hian chaw te 
eiin, a tlawh kual fo hîn a ni. 
April 19, 1989 zîng dâr 6:30 vêlah Mission Compound hungin 
Wangoi Leiphrakpam Kohhrante chu an hnatlâng a, Machhûngi 
pawh phûr takin a hnatlâng ve a. Zîng dâr 7:30 vêlah chuan a 
hiante hnênah, “Samurou khuaa ka hiannuin zîng chaw ei tûrin 
min sâwm a, ka kawr huitîr lam nghâl ka duh bawk a, ka va kal 
ang e,” tiin a hnathawhpuite chu a hrilh a. A hiante chuan, “E, va 
kal rawh, hei kan bâng êp tawh alâwm,” an ti ve mai a. Samurou 
khua hi Wangoi Leiphrakpam aanga hnai tê a ni a, Wangoi bazâr 
aang phei chuan kilometer chanve emaw chauha hla a ni a, motor 
kawngpui kama awm a ni. Machhûngi chuan a thîrsakawr (cycle) 
a la chhuak a, Samurou khaw pan chuan a kal ta a ni. 
1. A thih dân: Samurou khaw pana a kal chu Wangoi bazâr leh 
Samurou khaw inkâr kawng chanve vêl a thlen chuan Meitei mipa 
pahnih, Okram Mohan Singh (kum 32) leh a hianpa Koizam Ranjan 
Singh (kum 30) IND Suzuki motorcycle, MN D-6892-a chuangte 
chuan an rawn chhaih buai ta a, an bike hmang chuan an tlân hual 
vêl a. Machhûngi chuan a hlau hle mai a, mangang takin anpuitu a 
au tuar tuar a; mahse, hêng mi pahnihte hian an tlânsan duh chuang 
lo va, a mangang au te chu an lâwm zâwk mah emaw tih tûrin an 
chhaih zui zêl a. Machhûngi mangang au aw chu an piah lawka bus 
nghâktute pawhin an hria a, an lo en reng a ni. 
Vânduaithlâk takin amah chhaih buaitute chuan Machhûngi 
cycle chu an rawn su tlu tawp mai a, an bike-ah chuan a thirsakawr 
(cycle) chu a tâng ta tlat mai a, Machhungi pawh chu a cycle-ah
18 
chuan a tâng bawk si a, chuti chung chuan Machhûngi leh a 
thîrsakawr chu ft. 171 zeta thui an hnûk ta a, a lu-ah an chîl zui ta 
bawk a. Chu lai kawngpuiah chuan Machhûngi chu nikhaw hre 
lovin a awm zui ta a ni. An bike aanga Machhûngi leh a thîrsakawr 
a tlâk hran hnu chuan mi sual pahnihte chu tlân bo tumin an tlân a; 
mahse, vânneihthlâk takin bus station-a lo awmte chuan an lo man 
a, a vuakte pawh an vaw bawk a, an address-te an chhinchhiah a, 
an chhuah leh ta a ni. 
Hetih lai hian Assam Rifles motor a lo kal hlauh mai a, anni 
chuan Machhûngi chu Wangoi Public Health Centre (PHC)-ah an 
kalpui vat a, chuta thawktute chuan theihtâwp chhuahin an lo buaipui 
naa, an chhan zo ta lo. Missionary, hat lai hun Lalpa rawngbâwl 
nâna pea, hahnemngai taka thawktu chuan April 19, 1989 zîng 
dâr 8:30 vêlah khân chatuana châwl tûrin khawvêl a lo chhuahsan 
ta a ni. 
Machhûngi chanchin hi Health Centre-a thawktute chuan 
Wangoi Mission compound-a awmte an hrilh a, a thawhpuiten an 
lo hriat veleh rang takin Health Centre-ah chuan an va kal a, 
chutianga Machhûngi a lo awm ta mai chuan a barakhaihin, an 
lainat hle a ni. A thih thu an hriat hun hi chawhma dar 10:00 vêl a ni 
tawh a, Imphal-a Mission Field Office an hriattîr nghâl a, office 
lam chuan Field-a thawktu, hmun hrang hranga awmte chu an hrilh 
darh nghâl bawk a. Tin, Imphal khawpui chhûnga Mizo awm te, 
officer-te leh a hria apiangte chu Field Office-ah an tlân khâwm a, 
tih tûr ûl awm apiangte an ti fel a, Aizawla Synod Office pawh an 
hriattîr nghâl bawk a ni. 
Machhûngi ruang chu Wangoi Public Health Centre aangin 
Imphal-a Regional Medical College-ah postmortem tûrin an la 
thla a, doctor-ten postmortem an tih zawh vek hnu chuan a ruang 
chu Mission Field Secretary, Rev. Vânlalchhûnga quarters-ah lâk 
a ni a, hetih hun hi tlai dâr 6:00 vêl a ni tawh a ni. A ruang hi 
Imphal-a Mizo nula leh tlangvâl, nu leh paten zaiin an tlaivârpui a, 
www.mizoramsynod.org
19 
kohhran pâwl hrang hrangte pawhin an râl bâkah puanin an tuam 
hlawm a ni. 
2. Vui tûra inbuatsaihna: Manipur-a kan Mission hotute chuan 
Machhûngi thih thu an hriat veleh Aizâwla kan Synod hotute an 
hrilh nghâl a, Synod hotute chuan a thih thu hi Mizorama 
kohhranhote an hriattîr nghâl thuai a, chanchinbu hrang hrangah leh 
All India Radio-ah te an puang a, a thih thu hian Mizoram chu rei lo 
tê chhûngin a fan chhuak nghâl a ni. Kohhranhote an awngai a, 
kan Synod hotuten tih tûr leh pawimawh zawng zawngte an ti nghâl 
bawk a, Machhûngi nu leh pa hmun kilkhâwr taka awm pawhin 
rang takin an lo hria a, an khuaa kohhranhoten a chhûngte khawhara 
an awm loh nân an lênpui nghâl bawk a ni. 
April 20, 1989 chuan Machhûngi chu Manipur-a vui tûra 
buatsaih a ni a, hetih lai hian Mizoram sawrkâr chuan Aizawl leh 
Imphal inkârah Helicopter service a siam hlauh mai a, hemi nia kal 
tûr ticket lo nei tawh henkhatte chu cancelled-sakin kan Mission 
Board Secretary leh Machhûngi u-te pathum an kaltîr ta zâwk a. 
Mizoram sawrkârin theihtâwpa an a lâkna azârah kan Mission 
Board hotute leh a chhûngte chu a vuinaah an han tel thei ta a ni. 
3. Vuina inkhâwm: Nl R. Lalbiakchhûngi vuinaa tel tûrin mi 
tam tak an lo kal khâwm a. A ruang chu Moirang Mission Com-pound 
Biak Inah lâk luh a ni a, a vuina inkhâwm programme hi 
uluk leh urhsûn taka buatsaih a ni. Vuina inkhâwm hi Rev. 
Vânlalchhûngan kaihruaiin a thih dân chanchin leh sawi tûr ûl 
dangte a sawi hnuah a awngai a. Thil ûl dangte tih zawh a nih 
hnu chuan, mi hrang hrangin thlahna thu an sawi a; Synod Mis-sion 
Board aiawhin Upa Lalliansâwta, Synod Mission Board 
Secretary, Manipur Presbyterian Kohhran aiawhin Evangelist 
S. Sanayaima, (Sanazaima), a awmna Kohhran (Wangoi 
Kohhran) aiawhin Pu Jagoia ten an sawi a, chhûngkaw aiawhin 
a u Rev. Dr. R. Lalbiakmawian a sawi bawk a ni. A thlahna 
inkhâwmah hian Imphal Mission Compound naupangten Meitei 
www.mizoramsynod.org
20 
awnga Machhûngi hla lehlin pahnih – “Sâwm ka tidam” tih leh 
“Aw Hmangaihna hi a va ropui êm” tih te chu an sa a, mite rilru 
a khawih hle a ni. 
Biak Ina inkhâwmpui a nih hnu chuan Machhûngi duh ang 
ngeiin a ruang chu a thawhna ram Manipur, Moirang-a Mission 
thlânmual panpui a ni ta a. Mission bus-in a ruang chu phurh a ni a, 
Mizo officer-ten a vuinaa kal duhte tâna an ngaihtuahsak motor chi 
hrang hrang hmangin thlânmual hi panpui a ni a. Meitei Pastor kan 
neih hmasak ber Rev. Gorongo Singh-an thlânmualah a vui a. Mis-sionary 
duhawm, Lalpa tâna hahnemngai leh inpe zo, hat lai hun 
Lalpa tâna hlântu ruang chu ui leh lainat takin, bianga mittui luang 
ngiai ngiai chungin, dim leh zah tak chungin thlânah chuan thlah 
liam a ni ta a ni. 
Machhûngi thih thuah hian Manipur-a Mizo awmte an 
fakawmin, an angkai hle a, a thlân te laiin, thil ûl ang angte an 
buaipui vek a ni. A vuina inkhâwmah pawh hian Manipur-a kohhran 
hrang hrang aiawhte an lo kal khâwm a, Churachandpur lama Pres-byterian 
Kohhran hruaitute leh kohhran member tam tak an lo tel 
phei bawk a. Lalpa tâna rawngbâwltu hahnemngai tak, a hun zawng 
zawng Lalpa tâna hlântu chu amah kotu Lalpa chuan “Bâwih ha 
leh rinawm, i ti ha e, i pu lâwmnaah chuan lût rawh” tiin chatuana 
châwl tawh tûrin a ko haw ta a ni. “Tin, a fingate chu vân êng angin 
an êng ang a, mi tam tak felnaa hawi kîrtîrtute chu arsi angin 
kumkhaw tlaitluanin an êng ang.” 
4. A thihna thubuai: Hetianga Machhûngi a han thih hian kan 
Mission hotute chuan police-ah report-in, case an file nghâl a. Po-lice- 
te pawhin a tihlumtute chu an man thuai a, Mayang Imphal 
police station-ah an dah ta a ni. Mission hotute chuan Imphal-a 
Mizo officer awmte leh ukilte sâwmin a bawh zui zêl dân tûr an 
ngaihtuah a, an thu tlûknaah chuan, ‘a tihlumtute hian thupha chawi 
nân Rs. 30,000 talin ngaihdam dîl se’ hain an hria a; mahse, a 
tihlumtute hian kan hotute thil phût chu an pêk mai loh avângin Pu 
www.mizoramsynod.org
21 
Sawngboi Serto, Advocate kutah dahin a tûl anga lo bawh zui tûra 
tih a ni ta a ni. 
Machhûngi tihlumtute hian hetiang taka Mission lamin hma an 
lâk tâk avâng hian an thil phût chu namnûl mai mai chi a ni lo tih 
hriain, ngaihdam dîl nân Rs. 30,000 chu an rawn pe ta a. Manipur 
Mission Field hotute chuan Synod Mission Board-ah an rawn hlân 
leh a, anni chuan Machhûngi nu leh pate hnênah pawisa chu pêk an 
tum a. Mahse, Machhûngi nu leh pate chuan, “Kan fanu hi Mission 
Board ta a ni tawh a, ngaihdam an dîlna pawisa pawh chu Mission 
Board-in ûl leh ha an tih anga hman tûr a ni ang” an ti a. Mission 
Board chuan Manipur Mission rawngbâwlna atân Bank-ah an dah 
a, hetianga inremna an siam theih tâk avâng hian case an neih pawh 
tihtâwp a ni ta a ni. 
5. A thihnain a nghawng: Kan sawi tawh angin Machhûngi 
thih thu hian Mizoram a dêng chhuak thuai a. Kohhranho te, a 
chhûngte leh a thawhna Mission Field tân nasa takin an awngai a, 
a ruang hi Manipur-ah phûm ni mah se mi tam tak Machhûngi nu 
leh pa hnêma, thlamuan tûrin an inah an kal a, Tlângpuitê khua phei 
chuan an khawhar hlauvin an lênpui reng hîn a ni. Khaw henawm 
kohhran leh Kristian |halai Pâwl te pawhin an tlawh bawk hîn a, 
halaite rilruah phei chuan Pathianin nasa takin hna a thawk a, a 
hnathawh chhunzawm tûrin mi tam tak missionary tûrin an inpêk 
phah a ni. Hêng zînga kan sawi hmaih theih hauh loh pakhat chu – 
Biate khaw nula Vânlalzawngi kha a ni. An Branch-in Machhûngi 
nu leh pa an tlawh um khân a ap bâng hlei thei lo va, a rilruah 
Pathianin nasa takin hna a thawk a, missionary atân a inpe ve ta 
tawp mai a ni. Synod Mission Board-ah missionary hna thawk 
tûrin a dîl a, vânneihthlâk takin Synod Mission Board chuan a lo la 
a. Home Mission South-a Lungsen Pastor Bial chhûnga khaw 
pakhat Phairuangkaia Bru-ho zînga rawngbâwl tûrin an dah ta a. A 
thawh hnu rei vak lovah vânduaina tâwkin Phairuang luiah ni 
25.7.1989-ah a chesual a, a thi ta hlauh a. Ama duhthlanna ngeiin 
www.mizoramsynod.org
22 
a thawhna khua Phairuangkaiah chuan an phûm ta a ni. Tûnah hian 
he khua hi an rauhsan tâk avângin Lungsen Pastor Bial chuan a 
ruang chu phawrhin Lungsen Biak In Compound-ah an phûm leh 
ta a ni. 
Rawngbâwltu chhuanawm tak thihna hian Nl. Vânlalzawngi 
thinlungah chauh thu a sawi a ni lo va, tûna kan missionary thawk 
lai eng emaw zât hian, “Nl. R. Lalbiakchhûngi thihna khân ka rilru 
a tawk lutuk a, khata ang khân Pathian tâna rawngbâwl duhna ka 
nei ta a, dam chhûnga a rawngbâwl tûrin ka inpe ve ta a ni,” an ti 
hlawm, a ropui hle mai. Lalpa rawngbâwltute hi tlâwmin, chak lovin, 
rethei hle hîn mah ila, Pathian chuan min hmang duh a, Machhûngi 
thihna hmanga mite thinlunga thu a sawi hîn ang hian kan tawrhna 
leh Pathian tâna rawng kan bâwl vena te hi Lalpan a ropui nân a 
hmang zêl hîn a ni. 
6. Hriat rengna lungphun: Kan sawi tawh angin Machhûngi 
ruang chu Manipur Mission thlânmualah phûm a ni a, a hriat rengna 
lungphun pawh Synod Mission Board-in ropui takin a buatsaih leh 
ta a ni. A thlân siamna atâna thil ûl zawng zawng chu Manipur 
Mission Field-in a buaipui vek a, a sênso ûl zawng zawng erawh 
chu Synod Mission Board-in a tum vek thung a ni. A lungphun ni 
chu October 1, 1990 a ni a. Thlânmualah Pastor Chawnghrângan 
a kaihruai a, Synod Moderator Rev. Vânlalhruaian thlânlung mawi 
taka an siam chu hawngin, a awngai a. Moirang Mission com-pound 
lamah kîr lehin inkhâwmna hun hman zui a ni. He Lungphun 
inkhâwm hi Rev. Vânlalchhûnga Field Secretary-in a kaihruai a, 
Pu H.T. Sangliana, IPS te, Rev. Lalpianga, Mission Board Secre-tary 
leh Pu Lianhmingthanga, IAS ten thu an sawi a, chhûngkaw 
aiawhin Machhûngi pa, Upa Sânghleian thu a sawi bawk. Imphal 
Mission compound zaipâwl (The Angelic Voice) te, Loktak Chris-tian 
Model School naupang te leh Moirang Mission Compound 
naupangten special item an nei bawk a ni. He lungphun inkhâwmah 
hian Mizoram aang leh Manipur hmun hrang hrang aangin mi tam 
www.mizoramsynod.org
23 
tak an lo kal khâwm a, a ropui hle a ni. A thlânah chuan heti hian 
ziak a ni – 
www.mizoramsynod.org 
REST IN PEACE 
Smt. R. LALBIAKCHHÛNGI 
A Beloved Lady Missionary 
Serving in Manipur 
From 14-4-1986 to 19-4-1989 
Synod Mission Board Aizawl 
Amah hi Khatla Kohhrana lawi hîn a nih avângin Khatla 
Kohhran chuan neitu chan chang takin hma a la chho nghâl a. A 
thih tûka a chuanna thîrsakawr, ama ta chu Khatla, Aizâwlah la 
thlain an Kohhran Hall-ah an dah ha a, a dahna pawh siam ha 
zêlin a thlalâkte nên tûnah hian an Kohhran Hall hmun ualau lai tak, 
miten awlsam taka an hmuh mai theih tûrin an dah ta a ni. Tin, 
Manipur-a Machhûngi thlan hi a lo hluiin a lo awngrawp ta hle a, 
kum 2014 hian Khatla Kohhran chuan siam hat ûl apiangte siam 
hain, mawi takin an chei ha chhunzawm zêl a, a lâwmawm hle a 
ni. Tin, Imphal khaw chhûnga kan Mission hmunpui pakhat 
Kwakeithel-ah amah hriat rengna tûrin in (building) Synod Mis-sion 
Board-in an sa bawk a, he in hi Training chi hrang hrang neih 
nân Manipur Mission Field chuan angkai takin a hmang zui ta a ni. 
Tin, Machhûngi thawmhnaw henkhat chu Mission Foundation 
Movement, Upa R. Vânlalzauva ten an Mission School Museum-ah 
an kawl ha a, angkai takin an hmang hîn. Tin, missionary Train-ing 
College pawhin an Archive-ah a thawmhnaw henkhat chu an 
kawl a, hmuh mai theih tûrin an vawng ha bawk a ni. 
A sei lenna khua Tlângpuitê Kohhran K|P pawhin Machhûngi 
hriat reng nân June 10, 1989 khân an Biak In hung chhûngah lung 
an phun bawk a, hetiang hian an ziak –
24 
KRISTA TÂNA MÂRTAR 
Evan. R. LALBIAKCHHÛNGI 22 
Kum 1967 May ni 27-ah Tlângpuitêah a lo piang a. 
Kum 1984-ah Matric a pass a. 
Kum 1986-ah Mizo Synod Ramthar Board-in 
Manipur-ah Missionary hna thawk tûrin a la a. 
Hmuhsitna leh nêkchêpna kârah Hmangaihtu Lalpa 
Rawng chu kum 3 a bâwl hman a. Ni 19 April, 1989 
(Nilaini) zîng 8:30 a.m. khân Wangoi leh Samurou 
Inkârah ringlo miten Bike-in ft.171 an hnûk a, 
Chumi hnuah chuan a boral ta a ni. 
A mi thianghlimte thihna chu 
LALPA ngaih chuan hlu tak a ni (Sam 116:15). 
Khawngaihna rawngbâwl hna hi (v-2) 
Lâwm chungin i thawk zêl ang u 
Lal Isuan min hruai dâwn si. 
7. Tlângkawmna: Synod Mission Board hnuaia rawngbâwltu 
chhuanawm tak, Nl. R. Lalbiakchhûngi chanchin leh a râwngbawl 
dân te, a thih dân leh a thih hnua rawngbâwltu duhawm tak takten 
a rawngbâwlna an chhunzawm dânte kan sawi ta a. Tûnah hian a 
thawhna Manipur Mission Field chu Synod ni tûra buatsaih chhoh 
mêk a lo ni ta a. Kum 2013 April thla khân Presbyterian Church of 
India Moderator-in General Assembly enkawlna hnuaia Adminis-trative 
Unit ni tûrin a hawng a, kum 2014 Presbyterian Church of 
www.mizoramsynod.org
25 
India General Assembly May 15–18, 2014 chuan Provisional Synod 
atân a hlângkai leh ta a ni. Pathian hruaina ropui tak azârah Synod 
puitling an nih ve thuai theih nân leh Synod ha tak, thlarau bo tam 
tak Lal Isua Krista hnêna hruaitu an lo nih theih nân kohhranhoten 
i awngaipui zêl ang u. 
www.mizoramsynod.org 
... 
Thu lâknate 
1. Ralte, Dr. Lalrinawmi. Mizo Nula Huaisen Mârtarte, An 
vânglai huna Pathian tâna inhmang ral hakte chu. Rose 
Print, 31 Arabinda Road; Nahaiti, 24 Parganas (N). 
2. Ramthar, January 1991. 
3. Synod Bu 1989, Synod Ramthar Board Report. 
4. Colney, Rev. Zosangliana. Nilai leh Beihrual Thupui. Aizawl: 
Synod Literature & Publication Board, 2012. 
.....
26 
www.mizoramsynod.org

More Related Content

Similar to Nl R.Lalbiakchhungi Chanchin (Khawvel Sunday School Ni)

12.02.2023 Siloam.pdf
12.02.2023 Siloam.pdf12.02.2023 Siloam.pdf
12.02.2023 Siloam.pdfRRalte1
 
Rev Dr.Zairema chanchin (Khawvel Sunday School Ni)
Rev Dr.Zairema chanchin (Khawvel Sunday School Ni)Rev Dr.Zairema chanchin (Khawvel Sunday School Ni)
Rev Dr.Zairema chanchin (Khawvel Sunday School Ni)Mahruaia Colney
 
Connection EBCC Bangalore Monthly Newsletter | April 2014
Connection EBCC Bangalore Monthly Newsletter | April 2014Connection EBCC Bangalore Monthly Newsletter | April 2014
Connection EBCC Bangalore Monthly Newsletter | April 2014ConnectionEBCC
 
26.02.2023 Siloam.pdf
26.02.2023 Siloam.pdf26.02.2023 Siloam.pdf
26.02.2023 Siloam.pdfRRalte1
 
EBCC Bangalore Connection May 2014
EBCC Bangalore Connection May 2014EBCC Bangalore Connection May 2014
EBCC Bangalore Connection May 2014ConnectionEBCC
 
History of rokham
History of rokhamHistory of rokham
History of rokhamVannunsiam
 
V E N G L A I 28. 11. 2010
V E N G L A I  28. 11. 2010V E N G L A I  28. 11. 2010
V E N G L A I 28. 11. 2010Ellis Pachuau
 
Venglai 28. 11. 2010
Venglai  28. 11. 2010Venglai  28. 11. 2010
Venglai 28. 11. 2010Ellis Pachuau
 
EBCC Bangalore | Connection July 2014
EBCC Bangalore | Connection July 2014EBCC Bangalore | Connection July 2014
EBCC Bangalore | Connection July 2014ConnectionEBCC
 
V E N G L A I 21. 11. 2010
V E N G L A I  21. 11. 2010V E N G L A I  21. 11. 2010
V E N G L A I 21. 11. 2010Ellis Pachuau
 
KVSS Ni-2017-MPSS-Adoniram Judson-a chanchin
KVSS Ni-2017-MPSS-Adoniram Judson-a chanchinKVSS Ni-2017-MPSS-Adoniram Judson-a chanchin
KVSS Ni-2017-MPSS-Adoniram Judson-a chanchinLehkhabu Khawvel
 
Capital letter mangdan
Capital letter mangdanCapital letter mangdan
Capital letter mangdanVannunsiam
 
Rilru Hrisêl by Dr. Lalhrekima
Rilru Hrisêl  by Dr. LalhrekimaRilru Hrisêl  by Dr. Lalhrekima
Rilru Hrisêl by Dr. LalhrekimaLehkhabu Khawvel
 
Rilru hrisêl- By: Dr. D. Lalhrekima
Rilru hrisêl- By: Dr. D. LalhrekimaRilru hrisêl- By: Dr. D. Lalhrekima
Rilru hrisêl- By: Dr. D. LalhrekimaJoseph Saia
 
22.01.2023 Siloam.pdf
22.01.2023 Siloam.pdf22.01.2023 Siloam.pdf
22.01.2023 Siloam.pdfRRalte1
 

Similar to Nl R.Lalbiakchhungi Chanchin (Khawvel Sunday School Ni) (20)

12.02.2023 Siloam.pdf
12.02.2023 Siloam.pdf12.02.2023 Siloam.pdf
12.02.2023 Siloam.pdf
 
Rev Dr.Zairema chanchin (Khawvel Sunday School Ni)
Rev Dr.Zairema chanchin (Khawvel Sunday School Ni)Rev Dr.Zairema chanchin (Khawvel Sunday School Ni)
Rev Dr.Zairema chanchin (Khawvel Sunday School Ni)
 
Connection EBCC Bangalore Monthly Newsletter | April 2014
Connection EBCC Bangalore Monthly Newsletter | April 2014Connection EBCC Bangalore Monthly Newsletter | April 2014
Connection EBCC Bangalore Monthly Newsletter | April 2014
 
26.02.2023 Siloam.pdf
26.02.2023 Siloam.pdf26.02.2023 Siloam.pdf
26.02.2023 Siloam.pdf
 
EBCC Bangalore Connection May 2014
EBCC Bangalore Connection May 2014EBCC Bangalore Connection May 2014
EBCC Bangalore Connection May 2014
 
History of rokham
History of rokhamHistory of rokham
History of rokham
 
110514
110514110514
110514
 
Hruaitu 1.1.2017
Hruaitu 1.1.2017Hruaitu 1.1.2017
Hruaitu 1.1.2017
 
V E N G L A I 28. 11. 2010
V E N G L A I  28. 11. 2010V E N G L A I  28. 11. 2010
V E N G L A I 28. 11. 2010
 
V E N G L A I 28. 11. 2010
V E N G L A I  28. 11. 2010V E N G L A I  28. 11. 2010
V E N G L A I 28. 11. 2010
 
Venglai 28. 11. 2010
Venglai  28. 11. 2010Venglai  28. 11. 2010
Venglai 28. 11. 2010
 
EBCC Bangalore | Connection July 2014
EBCC Bangalore | Connection July 2014EBCC Bangalore | Connection July 2014
EBCC Bangalore | Connection July 2014
 
V E N G L A I 21. 11. 2010
V E N G L A I  21. 11. 2010V E N G L A I  21. 11. 2010
V E N G L A I 21. 11. 2010
 
V E N G L A I 21. 11. 2010
V E N G L A I  21. 11. 2010V E N G L A I  21. 11. 2010
V E N G L A I 21. 11. 2010
 
Mizo - The Epistles of Paul the Apostle to Seneca, with Seneca's to Paul.pdf
Mizo - The Epistles of Paul the Apostle to Seneca, with Seneca's to Paul.pdfMizo - The Epistles of Paul the Apostle to Seneca, with Seneca's to Paul.pdf
Mizo - The Epistles of Paul the Apostle to Seneca, with Seneca's to Paul.pdf
 
KVSS Ni-2017-MPSS-Adoniram Judson-a chanchin
KVSS Ni-2017-MPSS-Adoniram Judson-a chanchinKVSS Ni-2017-MPSS-Adoniram Judson-a chanchin
KVSS Ni-2017-MPSS-Adoniram Judson-a chanchin
 
Capital letter mangdan
Capital letter mangdanCapital letter mangdan
Capital letter mangdan
 
Rilru Hrisêl by Dr. Lalhrekima
Rilru Hrisêl  by Dr. LalhrekimaRilru Hrisêl  by Dr. Lalhrekima
Rilru Hrisêl by Dr. Lalhrekima
 
Rilru hrisêl- By: Dr. D. Lalhrekima
Rilru hrisêl- By: Dr. D. LalhrekimaRilru hrisêl- By: Dr. D. Lalhrekima
Rilru hrisêl- By: Dr. D. Lalhrekima
 
22.01.2023 Siloam.pdf
22.01.2023 Siloam.pdf22.01.2023 Siloam.pdf
22.01.2023 Siloam.pdf
 

Recently uploaded

Non-Financial Information and Firm Risk Non-Financial Information and Firm Risk
Non-Financial Information and Firm Risk Non-Financial Information and Firm RiskNon-Financial Information and Firm Risk Non-Financial Information and Firm Risk
Non-Financial Information and Firm Risk Non-Financial Information and Firm RiskAJHSSR Journal
 
Children's Data Privacy_April-22_2024.pdf
Children's Data Privacy_April-22_2024.pdfChildren's Data Privacy_April-22_2024.pdf
Children's Data Privacy_April-22_2024.pdfSiobhan O'Flynn
 
Get Ahead with YouTube Growth Services....
Get Ahead with YouTube Growth Services....Get Ahead with YouTube Growth Services....
Get Ahead with YouTube Growth Services....SocioCosmos
 
Call Girls Dehradun | ₹,9500 Pay Cash 9719300533 Free Home Delivery Escorts S...
Call Girls Dehradun | ₹,9500 Pay Cash 9719300533 Free Home Delivery Escorts S...Call Girls Dehradun | ₹,9500 Pay Cash 9719300533 Free Home Delivery Escorts S...
Call Girls Dehradun | ₹,9500 Pay Cash 9719300533 Free Home Delivery Escorts S...prithvikumar6695#S07
 
Looking to Drive Traffic from Pinterest?
Looking to Drive Traffic from Pinterest?Looking to Drive Traffic from Pinterest?
Looking to Drive Traffic from Pinterest?SocioCosmos
 
Top 10 Best Motivational Movies Of Bollywood
Top 10 Best Motivational Movies Of BollywoodTop 10 Best Motivational Movies Of Bollywood
Top 10 Best Motivational Movies Of Bollywoodsingsanjib421
 
Want to Amplify Your Pinterest Content?...
Want to Amplify Your Pinterest Content?...Want to Amplify Your Pinterest Content?...
Want to Amplify Your Pinterest Content?...SocioCosmos
 
How to blow up on social media simple di
How to blow up on social media simple diHow to blow up on social media simple di
How to blow up on social media simple diRachaelOnuche
 
Social Media kdjhadhnjbdsjbdff fjkjasfkl
Social Media kdjhadhnjbdsjbdff fjkjasfklSocial Media kdjhadhnjbdsjbdff fjkjasfkl
Social Media kdjhadhnjbdsjbdff fjkjasfklmdigitalmarketing001
 
Experience genuine and sustainable growth on TikTok.
Experience genuine and sustainable growth on TikTok.Experience genuine and sustainable growth on TikTok.
Experience genuine and sustainable growth on TikTok.SocioCosmos
 
Grow Your Instagram Profile Organically A Guide to Real Engagement.pdf
Grow Your Instagram Profile Organically A Guide to Real Engagement.pdfGrow Your Instagram Profile Organically A Guide to Real Engagement.pdf
Grow Your Instagram Profile Organically A Guide to Real Engagement.pdfSocioCosmos
 

Recently uploaded (11)

Non-Financial Information and Firm Risk Non-Financial Information and Firm Risk
Non-Financial Information and Firm Risk Non-Financial Information and Firm RiskNon-Financial Information and Firm Risk Non-Financial Information and Firm Risk
Non-Financial Information and Firm Risk Non-Financial Information and Firm Risk
 
Children's Data Privacy_April-22_2024.pdf
Children's Data Privacy_April-22_2024.pdfChildren's Data Privacy_April-22_2024.pdf
Children's Data Privacy_April-22_2024.pdf
 
Get Ahead with YouTube Growth Services....
Get Ahead with YouTube Growth Services....Get Ahead with YouTube Growth Services....
Get Ahead with YouTube Growth Services....
 
Call Girls Dehradun | ₹,9500 Pay Cash 9719300533 Free Home Delivery Escorts S...
Call Girls Dehradun | ₹,9500 Pay Cash 9719300533 Free Home Delivery Escorts S...Call Girls Dehradun | ₹,9500 Pay Cash 9719300533 Free Home Delivery Escorts S...
Call Girls Dehradun | ₹,9500 Pay Cash 9719300533 Free Home Delivery Escorts S...
 
Looking to Drive Traffic from Pinterest?
Looking to Drive Traffic from Pinterest?Looking to Drive Traffic from Pinterest?
Looking to Drive Traffic from Pinterest?
 
Top 10 Best Motivational Movies Of Bollywood
Top 10 Best Motivational Movies Of BollywoodTop 10 Best Motivational Movies Of Bollywood
Top 10 Best Motivational Movies Of Bollywood
 
Want to Amplify Your Pinterest Content?...
Want to Amplify Your Pinterest Content?...Want to Amplify Your Pinterest Content?...
Want to Amplify Your Pinterest Content?...
 
How to blow up on social media simple di
How to blow up on social media simple diHow to blow up on social media simple di
How to blow up on social media simple di
 
Social Media kdjhadhnjbdsjbdff fjkjasfkl
Social Media kdjhadhnjbdsjbdff fjkjasfklSocial Media kdjhadhnjbdsjbdff fjkjasfkl
Social Media kdjhadhnjbdsjbdff fjkjasfkl
 
Experience genuine and sustainable growth on TikTok.
Experience genuine and sustainable growth on TikTok.Experience genuine and sustainable growth on TikTok.
Experience genuine and sustainable growth on TikTok.
 
Grow Your Instagram Profile Organically A Guide to Real Engagement.pdf
Grow Your Instagram Profile Organically A Guide to Real Engagement.pdfGrow Your Instagram Profile Organically A Guide to Real Engagement.pdf
Grow Your Instagram Profile Organically A Guide to Real Engagement.pdf
 

Nl R.Lalbiakchhungi Chanchin (Khawvel Sunday School Ni)

  • 2. 2 KHAWVÊL SUNDAY SCHOOL NI November 2, 2014 NAUPANG SUNDAY SCHOOL www.mizoramsynod.org Thupui NL. R. LALBIAKCHHÛNGI CHANCHIN Ziaktu Rev. Lalzuithanga SYNOD LITERATURE & PUBLICATION BOARD
  • 3. 3 www.mizoramsynod.org Published by Synod Literature & Publication Board for Mizo Sunday School Union Chhut khatna 2014 Copies - 5500 (All rights reserved) Printed at Synod Press Aizawl - 796 001 Mizoram
  • 4. 4 A chhûnga thu awmte Thuhmahruai 4 Programme 5 www.mizoramsynod.org |HEN KHATNA A hun hmasa lam leh a rawngbâwl dân 1. A pian leh mûrna 7 2. A naupan lai 8 3. Tlângpuitê-ah an kîr leh 10 4. A lehkha zir dân 11 A rawngbâwl dân 1. Kohna a dawn dân 12 2. A thawhna Manipur ram chanchin 13 3. Manipur rama rawngbâwl dân 13 4. Machhûngi rawngbâwl dân 14 5. A thawhpuiten an duhsak 15 |HEN HNIHNA A hun hnuhnûng lam 1. A thih dân 16 2. Vui tûra inbuatsaihna 18 3. Vuina inkhâwm 18 4. A thihna thubuai 19 5. A thihnain a nghawng 20 6. Hriat rengna lungphun 21 7. Tlângkawmna 23 Thu lâknate 24
  • 5. 5 THUHMAHRUAI Mizoram Presbyterian Kohhran chuan kum tin November Pathianni hmasa berah Khawvêl Sunday School Ni hi a hmang hîn a. Hemi nia zir tûr thupui thlan, a bu ziaktu ruat leh zir theih tûra a bua chhuah hi MSSU Committee mawhphurhna a ni. Kum 2001 aangin naupang leh puitlingin a hranga hun an hman tâk avângin zir tûr pawh a hrangin buatsaih hin a ni ta. Kum 2014 Khawvêl Sunday School Ni naupang lam zir atân Nl. R. Lalbiakchhûngi, missionary mârtar chanchin zir tûra thlan a ni a, a ziaktu atân Rev. Lalzuithanga ruat a ni bawk a. Anin uluk tak leh ngaihnawm takin, a chhiartu leh ngaithlatute tâna thinlung khawih takin a rawn ziak a, a hun takah a rawn theh lût thei bawk a, a lâwmawm hle. Nl. R. Lalbiakchhûngi hi Synod Mission Board hnuaia missionary mârtarte zînga pakhat a ni a, a nun leh rawngbâwlnaah entawn tlâk tak a ni a, a thawhna hmun Manipur-a mite pawhin an ngainain an ui êm êm a ni. Rawngbâwltu chhuanawm leh ngainatawm tak a ni a, Krista tâna a mârtarna hian rawngbâwl tûrin mi dangte a cho chhuak a, tûna Khawvêl Sunday School Nia a chanchin naupang lama zir pawh hian mi tam tak nunah thusawiin, Lalpa rawngbâwltu tam zâwk a chher chhuah ngei ka beisei. Mârtarte thisen chu kohhranho tân chi a ni si a. |halai ngat mai Krista leh a Chanchin |ha avânga mârtar huaisen kan neih avângin Pathian hnênah lâwm thu i sawi ang u. He lehkhabu chhiara ngaithlatu zawng zawngte Lalpan malsâwm rawh se. (REV. LALRAMLIANA PACHUAU) Executive Secretary i/c MSSU www.mizoramsynod.org
  • 6. 6 KHAWVÊL SUNDAY SCHOOL NI NOVEMBER 2, 2014 NAUPANG SUNDAY SCHOOL PROGRAMME CHAWHMA INKHÂWM Hruaitu : Asst. Superintendent i/c NPSS |antu chhiar tûr : Tirhkohte 7:54-60 Hla sak ho : NPHB No. 153 Krista thisen hlua tlansate chuan Châng sawi rual : Beginner Department Thilpêk lâk khâwm leh hlan Châng sawi rual : Junior Department Thupui sawi : Nl. R. Lalbiakchhûngi chanchin www.mizoramsynod.org |hen khatna Zaipâwl : Senior Department Hla sak ho : NPHB No. 166 Mi thianghlimte lênna khawpui chu Bânna CHAWHNU INKHÂWM Hruaitu : Leader, Senior Department |antu chhiar tûr : Hebrai 11:32-40 Hla sak ho : NPHB No. 126 Lalpa Chanchin |ha puangtute Châng sawi rual : Primary Department Thupui sawi : Nl. R. Lalbiakchhûngi chanchin |hen hnihna Zaipâwl : Intermediate & Sacrament Deptt. Hla sak ho : NPHB No. 131 Lal Emanuela ram zauh tûr leh Bânna (Thawhlâwm hi Bial Treasurer kal tlangin Synod-ah theh luh tûr a ni).
  • 8. 8 MISSIONARY CHHUANAWM NULA R. LALBIAKCHHÛNGI CHANCHIN www.mizoramsynod.org |HEN KHATNA A HUN HMASA LAM LEH A RAWNGBÂWL DÂN Thuhmahruai: Kum tinin November thla Pathianni hmasa ber hi Khawvêl Sunday School Ni atân kan hmang hîn a, he ni-ah hian Krista tâna rawngbâwltu, mi ropui tak tak chanchin kan zir hîn a ni. Nikum 2013-ah pawh khân Bible humhimtute chanchin kan zir a, a ngaihnawm kan ti heuhin ka ring. Kuminah hi chuan kan Mizo missionary pakhat, nula R. Lalbiakchhûngi, Krista tâna mârtar chanchin kan zir dâwn a ni. Ani hi Manipur-a Synod Mis-sion Board hnuaia rawngbâwltu a ni a, a rawngbâwl chhûng hi a rei lo hle a, kum thum (April 1986 – April 1989) chhûng chauh rawng a bâwl hman a ni. Synod Mission Board hnuaia rawng a bâwl chhûng hi rei lo hle mah se, a thih dân râpthlâk tak avâng hian mi lainat leh hriat a hlawh hle a. Tûn thleng hian Kristian |halai Pawl Branch henkhat chuan a hming hi an group hmingah te an hmang hlawm a ni. 1. A pian leh mûrna : R. Lalbiakchhûngi hi May 27, 1967 khân Tlângpuitê (tûnah chuan Tlângmawi tiin an thlâk tawh a) khuaah a lo piang a. A pa hi an khuaa Kohhran Upa a ni a, a hming chu Sânghleia a ni. A nu chu Khuanghnûni a ni a, pianpui unau mipa 3 leh hmeichhia 4 a nei a, an vaiin 8 an ni. Ani hi an unaua naupang ber a nih avângin an duat hîn hle a, ‘Machhûng’ tiin an ko hîn. A pianna khua Tlângpuitê hi khaw tê tak tê, in 40 emaw chauh awmna khua a ni a, Tuichâng lui chhak lama awm, Khawhai leh
  • 9. 9 Sialhâwk inkâr thlang lam tlâng dunga awm a ni. An khaw chhim lamah chuan Tlângpui khua a awm a, hmâr lamah Lungtan khua a awm bawk a, an khaw thlang lamah Ngentiang khua a awm thung a ni. An khua hi tê hle mah se an inlungrual a, unau ang maia khawsa ho an nih avângin nuam an ti hle hîn. Political Party boruakin a tibuai ve ngai lo va, khawtlang hruaitu (Village Council) tûrte hi thlang lovin, tlâwmngai tûrin mi an inngên a, chûng mi fel tak takte chuan an khawtlâng chu an enkawl mai hîn a, khawtlâng hmasâwn nân theihtâwpin an thawk ho mai hîn a ni. Tlângpuitê khua hi an taimain, buh leh bâlah an intodelh hle hîn a, khaw henawma ei tûr nei lote pawhin pûr châwk nân an hmang hial hîn a, an theih ang tâwk tâwkin an lo anpui hîn a ni. Buh leh bâlah an intodelh mai a ni lo va, chawhmeh tûr pawh an hnianghnâr hle a, ram vah hrât deuhte chuan chawhmeh tui tak tak hi an hmeh deuh reng thei a ni. Machhûngi pa hi pa taima, lo lamah hahnemngai taka thawk hîn a ni a, buh leh bâl pawh hi Pathian zârah a nei thei hle a ni. Kum 1959 kuma mau a tâm lai pawh khân ei tûr a tlachham ve lo va, mi dang anpuitu a ni zâwk a ni. A fate hi sakhaw lamah theihtâwpin a enkawl hîn a, zân mutnaah te hian Josefa chanchin te, Daniela leh Davida chanchin te, zâwlneite chanchin te hi a hrilh hîn a, a fate hian ngaihthlâk nuam an ti hle hîn a ni. An inkhâwm loh te hi a hre theiin, pawi a ti hle hîn a, an inkhâwm loh chhan te hi a zâwt vek hîn a ni. Ni tina chhûng inkhâwm hi an ngai pawimawh hîn hle a, harsatna bîk tak a awm loh chuan ni tin, tlai lamah chhûng inkhâwm hi an nei hîn a, phûr takin chhûngkuain an inawngai chhâwk hîn a ni. 2. A naupan lai: Machhûngi hi Mizoram buai vânglai taka piang a ni a, March 1, 1966 aangin Mizoram a buai a, India sipai leh Mizo sipaite an inkâp hîn a, mi tam takin nunna an chân a ni. Tlângpuitê khua hi chu khaw tê reuh tê a nih avângin India sipai pawh an thleng har hle a; chuvâng chuan, Mizo sipaiten an awmchilh www.mizoramsynod.org
  • 10. 10 deuh reng hîn a ni. Hêng Mizo sipai lo kalte hi an ei leh in tûr ngaihtuah a ngai hîn a, an ei tûr buhfai leh chawhmeh te hi an khawnsak deuh reng mai a ni. An khaw henawm Khawhaia sipai an rawn awm aang phei chuan sipai camp sain an hnatlâng deuh reng mai a; tin, an khuaa sipai an lo kal châng te hian an thawmhnaw phura kulia an a ngai hîn a, pavalai deuh leh tlangvâl deuhte chu sipai puak phur (kuli)-in an hah hle hîn a ni. Kum 1967 aang khân Mizoram khaw tam tak chu sâwi khâwm a ni a. An khua pawh hi October 1968 khân Khawhaiah sâwi khâwm an ni ve a, in an insak chawp a, mahni in heuh sak a ngaih avângin inpui tûr chuang an awm lo va, an hahin an buai hle hîn a ni. Khawhaiah hian khaw 5 – Chhawrtui te, Tlângpui te, Tlângpuitê te, Lungtan leh Vângtlâng khua te sawi khâwm an ni a. Chhawrtui khua phei hi chu an khua an hâlsak a, bungrua eng mah lâk an phal lo va, an hâk lai leh sin lai chauh nên Khawhaiah sawi khâwm an ni a, a râpthlâk hle a ni. An chênna in tûr chu hnatlânga sak a ni a; mahse, ei tûr an nei lo va, chaw chhum tûr leh bêl leh chaw eina tûr thleng pawh an nei lo a ni. A thei leh nei deuhten an thil neihte an pe khâwm a, thlasika mut lumna tûr puanthuah tak ngial pawh an nei zo lo va, an khawngaihthlâk hle a ni. Hei chauh hi a ni lo va, ei tûr an neih loh avângin mi chaw ei dâwnte hian chaw an khawn hîn a, zîng chaw mai chu an tân a tâwk lo va, chhûn leh tlaia an ei tûr te an khawn a ngai a, a râpthlâkin an khawngaihthlâk êm êm a ni. Khawhai ram chu zau hle mah se, an khaw mihring aia tamin an awm belh tâk avângin lo neihna hmun te hi a hla êm êm mai a, sipaiin ram riah an phal bawk si loh avângin hma deuh taka hâwn a ngai a, Mizo sipaite khuaa an luh lohna tûrin khua chu thing tuaia hung chhuah vek a ni a, an lâwn luh theih loh nân a hungnaah chuan mau zum an thiat bûr fur bawk a, feh kal leh hâwng te hi gate-ah sipaiten an lo check hîn a, a châng phei chuan sipaite chuan feh hâwng te hi an man leh mai hîn a ni. Zânah curfew a ni a, tu mah www.mizoramsynod.org
  • 11. 11 chhuah phal a ni lo, sipaite chu khawlaiah duty-in an vâk vêl a, mei tihên an phal lo va, mei êng an hmuh chuan an pan thuai a, a tiêngtute chu an hau hrep mai hîn a ni. A chângin mi in an dap a, an rinhlelh deuhte in phei chu an hual khup khup hîn. Pathian ni a lo thlen hi chuan inkhâwm an phalsak a, a châng chuan zân lama inkhâwm an phal lo va, a manganthlâk hle hîn a ni. Hetiang taka nun a chêp avâng hian miten Pathian an au nasa hle a, inkhâwm te hi nuam an tiin, an phûr thei hle hîn a ni. Kan sawi tawh angin Khawhaiah hian khaw hrang hrang 5 lai hruai khâwm an nih avângin awm ho thiam a harsa hle hîn a, a châng chuan tlangvâlte hi an insual leh luai luai mai hîn. Khua leh khua, vêng leh vêng inhmuh thiam loh pawh a awlsam êm êm a ni. Khawtlâng hruaitute tân pawh rorêl thiam a harsa hle hîn. Hetih laia khawtlang khai khâwmtu ber chu kohhranhote hi an ni a, Kohhran Upaten mipuite chu awm ho dân hrilhin, theihtâwpin an an la hîn a ni. Hetiang khawvelah hian Machhûngi chu tukhaw hriat lohvin a lo khawsa ve nawk nawk a, a nu leh a pate zirtîrna leh kaihhruaina hnuaiah a lo hang lian ve zêl a ni. Kan sawi hmaih hauh loh tûr chu santên natna hri lêng kha a ni; kum 1973 khân Khawhaiah hian santên hri a lêng vak mai a, mi tam tak an thi a, damdawia inenkawlna a hat loh avângin a râpthlâk hle a ni. He santên natna hi Machhûngi nu pawhin a kai ve a, a thih phah helh nghe nghe a. A dam hnu pawhin mi ei ang leh in ang te a ei ve thei ta lo va, a ei châk zâwng tak ngial pawh a ei ha ngam ta lo va, a khawngaihthlâk hle a ni. Chutiang taka a nuin harsatna a tâwk chung pawhin Machhûngi chu Pathianin he santên natna hri lêng lakah hian a humhim tlat a ni. 3. Tlângpuitê-ah an kîr leh: Kan sawi tawh angin Khawhaiah chuan eizawn a harsa hle a; chuvâng chuan, kum 1974-ah Tlângpuitê khaw lamah an kîr leh ta a ni. Hetih lai hian sawrkâr pawhin khaw hlui lama kîr leh a phal tawh a, mi tam tak chu an khaw lamah an kîr leh hlawm a ni. Hetianga an khaw hlui lama an www.mizoramsynod.org
  • 12. 12 kîr leh tâk avâng hian sawrkar hnênah zirtîrtu an dîl a, sawrkârin a pêk theih hma pawhin, khawtlângin zirtîrtu an rawih a ûl a, anni pawh hian Primary Sikul an din a, zirtîrtu pakhatin ‘A’ pâwl aanga pâwl thum thlengin a zirtîr hîn a ni. Machhûngi pawh an khua Tlângpuitê-ah hian Primary School chu a zir zo va, nungchang ha tak a nih avângin hian leh duhsaktu tam tak a nei a ni. Tlângpuitêa an kîr leh hnu hian Khawhai Pastor Bialah te, Sialhâwk Pastor Bialah te an awm hîn a. Tlângpuitê hi khaw tê tak tê ni mah sela an lungrual avângin kohhran ha tak an nei leh an ta a ni. Sunday School ha tak an nei a, naupang inkhâwmpuiah te hian an tel ve hrâm hrâm hîn. An Bial chhûnga kohhran tê ber an nih avângin an Bial Kohhran dangte pawh hian an khawngaih hle hîn a, Tlângpuitê naupangin inkhâwmpuia Thu leh Hla an han sawia, an han sak chângte hian an lo en hap hin a. An tlêm avângin an aw a rual a, an dingte hi an ding rual hap hîn a ni. Hetiang hi a nih avângin a hniam berah an awm ngai mang lo va, an Bial khaw dangte pawh hian an lawmpui thiam êm êm hîn a ni. Hetiang inkhâwmpui an neih chângte hian an zâm hle hîn a, Machhûngi hi a uteho chuan hmathehah an hmang fo hîn a ni. A nui sen sen a, a thlen in te hian an duhsak hle hîn a, mi tihtlângnêl dan te hi a thiam êm êm a ni. 4. A lehkha zir dân: Kan sawi tawh angin Machhûngi hian Tlângpuitê khua aangin Primary School a zo va, an khuaah Middle School a awm loh avângin kum 1978 khân West Phailengah pâwl li a zir a, pâwl nga leh pâwl ruk chu Khawhai Middle School-ah a zir. Pawl ruk a passed hnu chuan JL High School, Khatla, Aizawlah a zir chhunzawm a, JL High School aang hian pawl 10 thleng a zir a, hetih lai hian a ute nên Kâwltheihuan (Khatla)-ah an chhûngte in luahin an awm a, Matric hi second division-ah a passed a ni. High School a zawh hnu hian Pachhûnga University College-ah PU (Science) a zir a, a zir zawh hmain Manipur lamah mission-ary hna thawk tûrin a kal ta a ni. Lehkha a zir chhûng hian Machhûngi www.mizoramsynod.org
  • 13. 13 hian hian tam tak a nei a, hêng a hiante hi a rawngbâwlna atâna awngaisak hîntu leh duhsaktute an ni a, missionary-a a kal hnu pawhin hêng a hiante hi a ngai thei hle hîn a ni. Amah hi mi hlim thei, hian ngaina tak leh hian siam thiam tak a ni a. Zai te hi a ngainain inkhâwm te hi a dam phawt chuan a hulh ngai mang lo a ni. Pawl 10 a zir lai hian harhna a chang ve a, harhna a chan hnu hi chuan Pathian rawngbâwl hi a châk ber a ni hîn. A RAWNGBÂWL DÂN Machhûngi hian rawngbâwlna hun a nei tlêm hle a, kum thum chauh rawng a bâwl hman a ni. A rawngbâwl chhûng hi rei lo hle mah se Pathianin a hruai dân hi a makin a ropui hle mai a, rawngbâwl tûra a koh dân te, a rawngbâwl dân leh a thih thu te, a thihnain mi thinglunga thu a sawi dân te hi a makin, a ropui a, chûng chu kan sawi dâwn a ni. 1. Kohna a dawn dân: Machhûngi hi Kristian chhûngkaw ha tak aanga sei lian a ni a, a nungchang pawh a mawi viau hîn. Kum 1984 khân a lawina Khatla Kohhranah chuan harhna nasa tak a thleng a, harhna chang henkhat chu a hnung zâwng te hian an kal (back) a, an tlân leh dâwr dâwr bawk hîn a; an lâm te hi an bu nghawng nghawng hîn a ni. Hetianga harhna a lo thlen hian Machhûngi pawhin harhna chu a chang ve a, a lâm te hi a bu ve dâwrh dâwrh hîn a ni. Khatla Kohhranah hian kum li zet a awm a, Sunday School-ah pawh ha takin a kai hîn a, hmêlhriat leh hian tam tak a nei a ni. He harhna hian a nunah nasa takin hna a thawk a, Lal Isua Krista la hre lote hi a veiin missionary hnathawh hi a tih tûr leh Pathian kohna niin a ngai ta tlat mai a ni. Hetianga missionary-a kal a duh thu hi a pa hnênah a sawi a, a pa pawh chuan Pathian kohna nia a rinpui avângin missionary hna dîl pawh chu a phalsak ta a, Synod Mission Board-ah dîlna a theh lût ve ta a ni. Vânneihthlâk takin a hna duh ber thawk tûrin Synod Mission Board chuan April www.mizoramsynod.org
  • 14. 14 14, 1986 khân a lo la ve ta a, a thawhna tûr hmun chu Manipur Mission Field a ni a, Field-a a kal hma pawhin ni tin Mission Of-fice- www.mizoramsynod.org ah kalin Meitei awng a zir hîn a ni. 2. A thawhna Manipur ram chanchin: A thawhna tûr Manipur ram hi Mizoram hmâr lama awm a ni a, an khawpui chu Imphal a ni. Manipur state hi 22,327 sq.km-a zau a ni a. Kum 1972, Mizoram UT-a hlân kai a nih kum khân India rama state pakhat atân siam a ni a. Kum 2011 chhiarpuiah khân mihring 27,21,756 an awm a, Mizoram mipui lêt thum an tling helh a ni. Manipur ram hi a mawi hle a, a ram lailiah phaizâwl a awm a, tlângramin a hual chhuak vek a, phaizâwlah chuan Meitei hnam an tam ber a, an ram mihring 60% zet an ni. Tlângramah chuan tlângmi hnam chi hrang hrang an awm a, a ram mihring 40% lai an ni. Tin, an ramah hian sakhaw hrang hrang betu an awm a, Hindu sakhaw bia an tam ber a, 46.01% an ni a, Kristian hi 34.04% an awm a, Islam sakhaw zuitu hi 8.81% vêl an ni a, a dang 10.56% chu sakhaw dang betute an ni. 3. Manipur rama rawngbâwl dân: Kan sawi tawh angin Mizoram Presbyterian Kohhran chuan Manipur rama Mission rawngbâwl hna a thawh hian an khawpui Imphal-ah Field Head-quarters a nei a, an ram phaizâwla Meitei khaw hrang hrangah rawng an bâwl a ni. Manipur Mission Field hi hetih lai hi chuan kan Mission Field hrang hrangah kan thawh nasatna ber a ni hial âwm e. Kum 1989 Synod Bua a lan dân chuan thawktu 118 lai an awm a, thawktute zîngah missionary hmeichhia 9 an awm a, mipa 29 an ni a, a ram mi thawktu 80 lai an awm a ni. Hêng kan thawktute hi school-ah 18 an thawk a, a dang zawng chu Meitei khaw hrang hrangah thawkin, mite hnênah Chanchin |ha an hril a, kohhran din tumin theihtâwpin an an la a ni. Hêng kan thawktute hi Field Headquarters, Imphal aangin Field Secretary-in a enkawl a, hetih laia an Field Secretary chu
  • 15. 15 Rev. Vânlalchhûnga (Rtd) a ni. Ani hian theihtâwp chhuahin thawktute a enkawl hîn a, hnathawktute hnathawh enpuiin a zin kual reng hîn a ni. Field Office-ah hian thawktu chi hrang hrang an awm a, a hente chu Meitei awnga Bible track leh lehkhabu buatsaihtu te an ni a, lehkhabu zawrhna bookroom pawh a awm bawk a ni. 4. Machhûngi rawngbâwl dân: Machhûngi chu Manipur a thlen veleh Meitei awng a zir nghâl a, a la naupan deuh avângin awng pawh a thiam chak hle a ni. |awng a thiam deuh hnu chuan Imphal khaw thlang lama Mission Centre pakhat Awangkhonou an tihah a thawk a. He hmunah hian rei vak lo a thawh hnuin Wangoi khuaa vêng pakhat, Leiphrakpam an tihah sawn a ni a, he khua hi Imphal khaw chhak lam motor-a minute 40 vêl kal a ni. He Mis-sion Centre-ah hian Meitei Evangelist pahnih Pu H. Ebomcha te chhungkua leh Pu H. Jagoia te chhûngkua an awm ve a, he mite chhûngkua hian ha takin an lo dawngsawng a, hlim tak leh thlamuang takin an zîngah hian a thawk ve ta a ni. He a thawhna khua Wangoi Leiphrakpam-ah hian kum 1986 khân Pu R. Dâra, Aizawl Electrict vênga mi chuan Biak In leh quarters sakna tûr ram a leisak a, he ramah hian Aizawl Electrict Vêng Branch K|P te chuan Biak In an sa a, chênna tûr quarters pahnih Field lamin an saksak thung a ni. Manipur Mission Field-a thawktu, Evangelist te chu ni tin ring lo mite hnêna kalin, Gospel track te an sem hîn a, an theih ang tâwk tâwkin Chanchin |ha an hrilh bawk hîn a ni. Mite hnêna Chanchin |ha hrilh hi thil harsa tak a ni a, hiana siam leh anmahni tihtlângnêl deuhte hi a ngai hîn a; chuvângin, ring lote pawh hiana siam tûrin theihtâwpin an an la hîn a ni. Machhûngi pawh hian a thawhna khua leh an khaw henawmah te hian a siam hman nual a. A awmna kohhran, Wangoi Leiphrakpam hi Mayang Imphal Pas-tor Bial chhûnga awm a ni a, Bial inkhâwmpui te, Kohhran Hmeichhe inkhâwmpui leh Naupang inkhâwmpuite hi an nei ve hîn. Machhûngi www.mizoramsynod.org
  • 16. 16 chu an Pastor Bial Kohhran Hmeichhe inkhâwmpuiah sum vawngtu (Treasurer) a ni a; tin, an inkhâwmpuiah te hian zaipâwl te an nei ve hîn a, theihtâwpin hla te a zirtîrin, a kaihruai hîn a ni. Naupang zînga rawngbâwl hi nuam a ti hle hîn a, tlai lam hun remchângah naupangte Bible châng a zirtîr hîn a, hlate pawh a zirtîr bawk hîn. Mizo hla pahnih Meitei awngin a letling a, a hla lehlinte chu naupangte a zirtîr hîn. Naupangte pawhin hla sak leh Bible châng zir chu nuam an ti hle hîn a, a thih hnua amah an ngaihna chhan ber pakhat pawh a ni. 5. A thawhpuiten an duhsak: Machhûngi hi kum 19 mi chauh a nih laia missionary-a kal chhuak a ni a, a la naupan deuh avângin a thawhpuite pawhin an hre thiamin, a bîk takin Field lama an hotute pawhin an hre thiam hle a ni. A thawhpui Mizo leh Meitei-hote pawhin an duhsakin, a tlin lohna leh fel lohnaah pawh an hliahkhuh zung zung hîn. Hetiang taka a thawhpuiten an duhsaka, an hriat thiam avâng hian amah pawhin nuam a ti hle hîn a, a nu leh pate hnênah pawh a thawhpuite chunga a lâwmzia hi a sawi fo hîn a ni. www.mizoramsynod.org ...
  • 17. 17 www.mizoramsynod.org |HEN HNIHNA A HUN HNUHNÛNG LAM Kan sawi tawh angin Machhûngi hian a thawhpuite bâkah ring lote pawh hian a nei nual a, hêng a hiante inah hian chaw te eiin, a tlawh kual fo hîn a ni. April 19, 1989 zîng dâr 6:30 vêlah Mission Compound hungin Wangoi Leiphrakpam Kohhrante chu an hnatlâng a, Machhûngi pawh phûr takin a hnatlâng ve a. Zîng dâr 7:30 vêlah chuan a hiante hnênah, “Samurou khuaa ka hiannuin zîng chaw ei tûrin min sâwm a, ka kawr huitîr lam nghâl ka duh bawk a, ka va kal ang e,” tiin a hnathawhpuite chu a hrilh a. A hiante chuan, “E, va kal rawh, hei kan bâng êp tawh alâwm,” an ti ve mai a. Samurou khua hi Wangoi Leiphrakpam aanga hnai tê a ni a, Wangoi bazâr aang phei chuan kilometer chanve emaw chauha hla a ni a, motor kawngpui kama awm a ni. Machhûngi chuan a thîrsakawr (cycle) a la chhuak a, Samurou khaw pan chuan a kal ta a ni. 1. A thih dân: Samurou khaw pana a kal chu Wangoi bazâr leh Samurou khaw inkâr kawng chanve vêl a thlen chuan Meitei mipa pahnih, Okram Mohan Singh (kum 32) leh a hianpa Koizam Ranjan Singh (kum 30) IND Suzuki motorcycle, MN D-6892-a chuangte chuan an rawn chhaih buai ta a, an bike hmang chuan an tlân hual vêl a. Machhûngi chuan a hlau hle mai a, mangang takin anpuitu a au tuar tuar a; mahse, hêng mi pahnihte hian an tlânsan duh chuang lo va, a mangang au te chu an lâwm zâwk mah emaw tih tûrin an chhaih zui zêl a. Machhûngi mangang au aw chu an piah lawka bus nghâktute pawhin an hria a, an lo en reng a ni. Vânduaithlâk takin amah chhaih buaitute chuan Machhûngi cycle chu an rawn su tlu tawp mai a, an bike-ah chuan a thirsakawr (cycle) chu a tâng ta tlat mai a, Machhungi pawh chu a cycle-ah
  • 18. 18 chuan a tâng bawk si a, chuti chung chuan Machhûngi leh a thîrsakawr chu ft. 171 zeta thui an hnûk ta a, a lu-ah an chîl zui ta bawk a. Chu lai kawngpuiah chuan Machhûngi chu nikhaw hre lovin a awm zui ta a ni. An bike aanga Machhûngi leh a thîrsakawr a tlâk hran hnu chuan mi sual pahnihte chu tlân bo tumin an tlân a; mahse, vânneihthlâk takin bus station-a lo awmte chuan an lo man a, a vuakte pawh an vaw bawk a, an address-te an chhinchhiah a, an chhuah leh ta a ni. Hetih lai hian Assam Rifles motor a lo kal hlauh mai a, anni chuan Machhûngi chu Wangoi Public Health Centre (PHC)-ah an kalpui vat a, chuta thawktute chuan theihtâwp chhuahin an lo buaipui naa, an chhan zo ta lo. Missionary, hat lai hun Lalpa rawngbâwl nâna pea, hahnemngai taka thawktu chuan April 19, 1989 zîng dâr 8:30 vêlah khân chatuana châwl tûrin khawvêl a lo chhuahsan ta a ni. Machhûngi chanchin hi Health Centre-a thawktute chuan Wangoi Mission compound-a awmte an hrilh a, a thawhpuiten an lo hriat veleh rang takin Health Centre-ah chuan an va kal a, chutianga Machhûngi a lo awm ta mai chuan a barakhaihin, an lainat hle a ni. A thih thu an hriat hun hi chawhma dar 10:00 vêl a ni tawh a, Imphal-a Mission Field Office an hriattîr nghâl a, office lam chuan Field-a thawktu, hmun hrang hranga awmte chu an hrilh darh nghâl bawk a. Tin, Imphal khawpui chhûnga Mizo awm te, officer-te leh a hria apiangte chu Field Office-ah an tlân khâwm a, tih tûr ûl awm apiangte an ti fel a, Aizawla Synod Office pawh an hriattîr nghâl bawk a ni. Machhûngi ruang chu Wangoi Public Health Centre aangin Imphal-a Regional Medical College-ah postmortem tûrin an la thla a, doctor-ten postmortem an tih zawh vek hnu chuan a ruang chu Mission Field Secretary, Rev. Vânlalchhûnga quarters-ah lâk a ni a, hetih hun hi tlai dâr 6:00 vêl a ni tawh a ni. A ruang hi Imphal-a Mizo nula leh tlangvâl, nu leh paten zaiin an tlaivârpui a, www.mizoramsynod.org
  • 19. 19 kohhran pâwl hrang hrangte pawhin an râl bâkah puanin an tuam hlawm a ni. 2. Vui tûra inbuatsaihna: Manipur-a kan Mission hotute chuan Machhûngi thih thu an hriat veleh Aizâwla kan Synod hotute an hrilh nghâl a, Synod hotute chuan a thih thu hi Mizorama kohhranhote an hriattîr nghâl thuai a, chanchinbu hrang hrangah leh All India Radio-ah te an puang a, a thih thu hian Mizoram chu rei lo tê chhûngin a fan chhuak nghâl a ni. Kohhranhote an awngai a, kan Synod hotuten tih tûr leh pawimawh zawng zawngte an ti nghâl bawk a, Machhûngi nu leh pa hmun kilkhâwr taka awm pawhin rang takin an lo hria a, an khuaa kohhranhoten a chhûngte khawhara an awm loh nân an lênpui nghâl bawk a ni. April 20, 1989 chuan Machhûngi chu Manipur-a vui tûra buatsaih a ni a, hetih lai hian Mizoram sawrkâr chuan Aizawl leh Imphal inkârah Helicopter service a siam hlauh mai a, hemi nia kal tûr ticket lo nei tawh henkhatte chu cancelled-sakin kan Mission Board Secretary leh Machhûngi u-te pathum an kaltîr ta zâwk a. Mizoram sawrkârin theihtâwpa an a lâkna azârah kan Mission Board hotute leh a chhûngte chu a vuinaah an han tel thei ta a ni. 3. Vuina inkhâwm: Nl R. Lalbiakchhûngi vuinaa tel tûrin mi tam tak an lo kal khâwm a. A ruang chu Moirang Mission Com-pound Biak Inah lâk luh a ni a, a vuina inkhâwm programme hi uluk leh urhsûn taka buatsaih a ni. Vuina inkhâwm hi Rev. Vânlalchhûngan kaihruaiin a thih dân chanchin leh sawi tûr ûl dangte a sawi hnuah a awngai a. Thil ûl dangte tih zawh a nih hnu chuan, mi hrang hrangin thlahna thu an sawi a; Synod Mis-sion Board aiawhin Upa Lalliansâwta, Synod Mission Board Secretary, Manipur Presbyterian Kohhran aiawhin Evangelist S. Sanayaima, (Sanazaima), a awmna Kohhran (Wangoi Kohhran) aiawhin Pu Jagoia ten an sawi a, chhûngkaw aiawhin a u Rev. Dr. R. Lalbiakmawian a sawi bawk a ni. A thlahna inkhâwmah hian Imphal Mission Compound naupangten Meitei www.mizoramsynod.org
  • 20. 20 awnga Machhûngi hla lehlin pahnih – “Sâwm ka tidam” tih leh “Aw Hmangaihna hi a va ropui êm” tih te chu an sa a, mite rilru a khawih hle a ni. Biak Ina inkhâwmpui a nih hnu chuan Machhûngi duh ang ngeiin a ruang chu a thawhna ram Manipur, Moirang-a Mission thlânmual panpui a ni ta a. Mission bus-in a ruang chu phurh a ni a, Mizo officer-ten a vuinaa kal duhte tâna an ngaihtuahsak motor chi hrang hrang hmangin thlânmual hi panpui a ni a. Meitei Pastor kan neih hmasak ber Rev. Gorongo Singh-an thlânmualah a vui a. Mis-sionary duhawm, Lalpa tâna hahnemngai leh inpe zo, hat lai hun Lalpa tâna hlântu ruang chu ui leh lainat takin, bianga mittui luang ngiai ngiai chungin, dim leh zah tak chungin thlânah chuan thlah liam a ni ta a ni. Machhûngi thih thuah hian Manipur-a Mizo awmte an fakawmin, an angkai hle a, a thlân te laiin, thil ûl ang angte an buaipui vek a ni. A vuina inkhâwmah pawh hian Manipur-a kohhran hrang hrang aiawhte an lo kal khâwm a, Churachandpur lama Pres-byterian Kohhran hruaitute leh kohhran member tam tak an lo tel phei bawk a. Lalpa tâna rawngbâwltu hahnemngai tak, a hun zawng zawng Lalpa tâna hlântu chu amah kotu Lalpa chuan “Bâwih ha leh rinawm, i ti ha e, i pu lâwmnaah chuan lût rawh” tiin chatuana châwl tawh tûrin a ko haw ta a ni. “Tin, a fingate chu vân êng angin an êng ang a, mi tam tak felnaa hawi kîrtîrtute chu arsi angin kumkhaw tlaitluanin an êng ang.” 4. A thihna thubuai: Hetianga Machhûngi a han thih hian kan Mission hotute chuan police-ah report-in, case an file nghâl a. Po-lice- te pawhin a tihlumtute chu an man thuai a, Mayang Imphal police station-ah an dah ta a ni. Mission hotute chuan Imphal-a Mizo officer awmte leh ukilte sâwmin a bawh zui zêl dân tûr an ngaihtuah a, an thu tlûknaah chuan, ‘a tihlumtute hian thupha chawi nân Rs. 30,000 talin ngaihdam dîl se’ hain an hria a; mahse, a tihlumtute hian kan hotute thil phût chu an pêk mai loh avângin Pu www.mizoramsynod.org
  • 21. 21 Sawngboi Serto, Advocate kutah dahin a tûl anga lo bawh zui tûra tih a ni ta a ni. Machhûngi tihlumtute hian hetiang taka Mission lamin hma an lâk tâk avâng hian an thil phût chu namnûl mai mai chi a ni lo tih hriain, ngaihdam dîl nân Rs. 30,000 chu an rawn pe ta a. Manipur Mission Field hotute chuan Synod Mission Board-ah an rawn hlân leh a, anni chuan Machhûngi nu leh pate hnênah pawisa chu pêk an tum a. Mahse, Machhûngi nu leh pate chuan, “Kan fanu hi Mission Board ta a ni tawh a, ngaihdam an dîlna pawisa pawh chu Mission Board-in ûl leh ha an tih anga hman tûr a ni ang” an ti a. Mission Board chuan Manipur Mission rawngbâwlna atân Bank-ah an dah a, hetianga inremna an siam theih tâk avâng hian case an neih pawh tihtâwp a ni ta a ni. 5. A thihnain a nghawng: Kan sawi tawh angin Machhûngi thih thu hian Mizoram a dêng chhuak thuai a. Kohhranho te, a chhûngte leh a thawhna Mission Field tân nasa takin an awngai a, a ruang hi Manipur-ah phûm ni mah se mi tam tak Machhûngi nu leh pa hnêma, thlamuan tûrin an inah an kal a, Tlângpuitê khua phei chuan an khawhar hlauvin an lênpui reng hîn a ni. Khaw henawm kohhran leh Kristian |halai Pâwl te pawhin an tlawh bawk hîn a, halaite rilruah phei chuan Pathianin nasa takin hna a thawk a, a hnathawh chhunzawm tûrin mi tam tak missionary tûrin an inpêk phah a ni. Hêng zînga kan sawi hmaih theih hauh loh pakhat chu – Biate khaw nula Vânlalzawngi kha a ni. An Branch-in Machhûngi nu leh pa an tlawh um khân a ap bâng hlei thei lo va, a rilruah Pathianin nasa takin hna a thawk a, missionary atân a inpe ve ta tawp mai a ni. Synod Mission Board-ah missionary hna thawk tûrin a dîl a, vânneihthlâk takin Synod Mission Board chuan a lo la a. Home Mission South-a Lungsen Pastor Bial chhûnga khaw pakhat Phairuangkaia Bru-ho zînga rawngbâwl tûrin an dah ta a. A thawh hnu rei vak lovah vânduaina tâwkin Phairuang luiah ni 25.7.1989-ah a chesual a, a thi ta hlauh a. Ama duhthlanna ngeiin www.mizoramsynod.org
  • 22. 22 a thawhna khua Phairuangkaiah chuan an phûm ta a ni. Tûnah hian he khua hi an rauhsan tâk avângin Lungsen Pastor Bial chuan a ruang chu phawrhin Lungsen Biak In Compound-ah an phûm leh ta a ni. Rawngbâwltu chhuanawm tak thihna hian Nl. Vânlalzawngi thinlungah chauh thu a sawi a ni lo va, tûna kan missionary thawk lai eng emaw zât hian, “Nl. R. Lalbiakchhûngi thihna khân ka rilru a tawk lutuk a, khata ang khân Pathian tâna rawngbâwl duhna ka nei ta a, dam chhûnga a rawngbâwl tûrin ka inpe ve ta a ni,” an ti hlawm, a ropui hle mai. Lalpa rawngbâwltute hi tlâwmin, chak lovin, rethei hle hîn mah ila, Pathian chuan min hmang duh a, Machhûngi thihna hmanga mite thinlunga thu a sawi hîn ang hian kan tawrhna leh Pathian tâna rawng kan bâwl vena te hi Lalpan a ropui nân a hmang zêl hîn a ni. 6. Hriat rengna lungphun: Kan sawi tawh angin Machhûngi ruang chu Manipur Mission thlânmualah phûm a ni a, a hriat rengna lungphun pawh Synod Mission Board-in ropui takin a buatsaih leh ta a ni. A thlân siamna atâna thil ûl zawng zawng chu Manipur Mission Field-in a buaipui vek a, a sênso ûl zawng zawng erawh chu Synod Mission Board-in a tum vek thung a ni. A lungphun ni chu October 1, 1990 a ni a. Thlânmualah Pastor Chawnghrângan a kaihruai a, Synod Moderator Rev. Vânlalhruaian thlânlung mawi taka an siam chu hawngin, a awngai a. Moirang Mission com-pound lamah kîr lehin inkhâwmna hun hman zui a ni. He Lungphun inkhâwm hi Rev. Vânlalchhûnga Field Secretary-in a kaihruai a, Pu H.T. Sangliana, IPS te, Rev. Lalpianga, Mission Board Secre-tary leh Pu Lianhmingthanga, IAS ten thu an sawi a, chhûngkaw aiawhin Machhûngi pa, Upa Sânghleian thu a sawi bawk. Imphal Mission compound zaipâwl (The Angelic Voice) te, Loktak Chris-tian Model School naupang te leh Moirang Mission Compound naupangten special item an nei bawk a ni. He lungphun inkhâwmah hian Mizoram aang leh Manipur hmun hrang hrang aangin mi tam www.mizoramsynod.org
  • 23. 23 tak an lo kal khâwm a, a ropui hle a ni. A thlânah chuan heti hian ziak a ni – www.mizoramsynod.org REST IN PEACE Smt. R. LALBIAKCHHÛNGI A Beloved Lady Missionary Serving in Manipur From 14-4-1986 to 19-4-1989 Synod Mission Board Aizawl Amah hi Khatla Kohhrana lawi hîn a nih avângin Khatla Kohhran chuan neitu chan chang takin hma a la chho nghâl a. A thih tûka a chuanna thîrsakawr, ama ta chu Khatla, Aizâwlah la thlain an Kohhran Hall-ah an dah ha a, a dahna pawh siam ha zêlin a thlalâkte nên tûnah hian an Kohhran Hall hmun ualau lai tak, miten awlsam taka an hmuh mai theih tûrin an dah ta a ni. Tin, Manipur-a Machhûngi thlan hi a lo hluiin a lo awngrawp ta hle a, kum 2014 hian Khatla Kohhran chuan siam hat ûl apiangte siam hain, mawi takin an chei ha chhunzawm zêl a, a lâwmawm hle a ni. Tin, Imphal khaw chhûnga kan Mission hmunpui pakhat Kwakeithel-ah amah hriat rengna tûrin in (building) Synod Mis-sion Board-in an sa bawk a, he in hi Training chi hrang hrang neih nân Manipur Mission Field chuan angkai takin a hmang zui ta a ni. Tin, Machhûngi thawmhnaw henkhat chu Mission Foundation Movement, Upa R. Vânlalzauva ten an Mission School Museum-ah an kawl ha a, angkai takin an hmang hîn. Tin, missionary Train-ing College pawhin an Archive-ah a thawmhnaw henkhat chu an kawl a, hmuh mai theih tûrin an vawng ha bawk a ni. A sei lenna khua Tlângpuitê Kohhran K|P pawhin Machhûngi hriat reng nân June 10, 1989 khân an Biak In hung chhûngah lung an phun bawk a, hetiang hian an ziak –
  • 24. 24 KRISTA TÂNA MÂRTAR Evan. R. LALBIAKCHHÛNGI 22 Kum 1967 May ni 27-ah Tlângpuitêah a lo piang a. Kum 1984-ah Matric a pass a. Kum 1986-ah Mizo Synod Ramthar Board-in Manipur-ah Missionary hna thawk tûrin a la a. Hmuhsitna leh nêkchêpna kârah Hmangaihtu Lalpa Rawng chu kum 3 a bâwl hman a. Ni 19 April, 1989 (Nilaini) zîng 8:30 a.m. khân Wangoi leh Samurou Inkârah ringlo miten Bike-in ft.171 an hnûk a, Chumi hnuah chuan a boral ta a ni. A mi thianghlimte thihna chu LALPA ngaih chuan hlu tak a ni (Sam 116:15). Khawngaihna rawngbâwl hna hi (v-2) Lâwm chungin i thawk zêl ang u Lal Isuan min hruai dâwn si. 7. Tlângkawmna: Synod Mission Board hnuaia rawngbâwltu chhuanawm tak, Nl. R. Lalbiakchhûngi chanchin leh a râwngbawl dân te, a thih dân leh a thih hnua rawngbâwltu duhawm tak takten a rawngbâwlna an chhunzawm dânte kan sawi ta a. Tûnah hian a thawhna Manipur Mission Field chu Synod ni tûra buatsaih chhoh mêk a lo ni ta a. Kum 2013 April thla khân Presbyterian Church of India Moderator-in General Assembly enkawlna hnuaia Adminis-trative Unit ni tûrin a hawng a, kum 2014 Presbyterian Church of www.mizoramsynod.org
  • 25. 25 India General Assembly May 15–18, 2014 chuan Provisional Synod atân a hlângkai leh ta a ni. Pathian hruaina ropui tak azârah Synod puitling an nih ve thuai theih nân leh Synod ha tak, thlarau bo tam tak Lal Isua Krista hnêna hruaitu an lo nih theih nân kohhranhoten i awngaipui zêl ang u. www.mizoramsynod.org ... Thu lâknate 1. Ralte, Dr. Lalrinawmi. Mizo Nula Huaisen Mârtarte, An vânglai huna Pathian tâna inhmang ral hakte chu. Rose Print, 31 Arabinda Road; Nahaiti, 24 Parganas (N). 2. Ramthar, January 1991. 3. Synod Bu 1989, Synod Ramthar Board Report. 4. Colney, Rev. Zosangliana. Nilai leh Beihrual Thupui. Aizawl: Synod Literature & Publication Board, 2012. .....