1. BAB KANDUNGAN MUKA SURAT
Pendahuluan 1-8
Sistem Pemerintahan Jepun di Tanah Melayu 9-15
Politik,Ekonomi dan sosial.
Sistem Pentadbiran Jepun di Sarawak 15-16
Sistem Pentadbiran Jepun di Sarawak 17-22
Politik,Ekonomi dan sosial
Rumusan 22-23
Rujukan 24
1

2. Penjajahan Jepun di Tanah Melayu merupakan satu turutan pertempuran yang singkat
tetapi sengit dan merupakan satu detik perubahan antara pemerintahan daripada orang
putih (British) kepada pemerintah Jepun. Ini merupakan konsep baru yang tidak pernah
terlintas dalam pemikiran orang-orang Melayu umum — pemerintahan oleh bangsa lain
selain daripada mereka yang berkulit putih sebelum ini. Pertempuran ini membabitkan
tentera negara-negara Komanwel, terdiri daripada British, India, Australia dan penduduk
Melayu dari pasukan Negeri-negeri Melayu Bersekutu, dengan Tentera Empayar Jepun
bermula dari 8 Disember 1941 sehingga 31 Januari 1942 semasa Perang Dunia II.
Latar belakang
Sewaktu antara tempoh perperangan, strategi tentera British di Timur Tengah
dilemahkan oleh kurang perhatian dan belanjawan.
Rancangan kerajaan British bergantung sepenuhnya dengan meletakkan angkatan laut
yang kuat di Singapura, apabila berlakunya sebarang pergeseran dengan
musuh,pangkalan tentera laut Singapura dapat melindungi kepentingan British di Asia
Tenggara, Timur Tengah dan laluan ke Australia.
Sebaik sahaja Perang Dunia II meletus, Britain, Timur Tengah dan Soviet Union
dianggap lebih penting dalam pembahagian sumber tenaga manusia dan peralatan,
sehinggakan angkatan tentera udara Tanah Melayu yang dirancang antara 300 hingga
500 kapal terbang tidak pernah tercapai dan bilamana tentera Jepun menjajah dengan
dua ratus kereta kebal tentera British di Tanah Melayu tidak mempunyai walau satu
kereta kebal pun mereka kekurangan alatan peperangan dan askar.
2

3. Penjajahan Jepun
Penjajahan Jepun di Tanah Melayu bermula apabila Tentera ke-25 menyerang Tanah
Melayu pada 8 Disember 1941. Tentera Jepun melancarkan serangan serangan amfibi
(amfibious assault) di pantai utara Tanah Melayu di Kota Bharu dan mula maju
kebawah ke pantai timur Tanah Melayu. Ini dilakukan bersama dengan pendaratan di
Pattani dan Singgora di Thailand, di mana mereka bergerak keselatan melalui jalan
darat menyeberangi sempadan Malaysia-Thailand untuk menyerang sebelah barat
Tanah Melayu.
Jepun mendarat di Pantai Padang Pak Amat sejurus selepas tengah malam 8 Disember
1941, dan mencetuskan pertempuran hebat antara tentera India British dan tentera
Jepun, hanya sejam sebelum berlakunya Serangan ke atas Pelabuhan Pearl.
Pertempuran itu merupakan detik rasmi permulaan Perang Pasifik serta merupakan
permulaan sejarah pendaratan Jepun di Tanah Melayu. Pihak Jepun mengalami jumlah
korban yang tinggi. Serangan demi serangan pihak Jepun yang menyerbu ke pantai
menyebabkan pihak British terpaksa berundur. Oleh itu, mereka bergerak dan
menawan lapangan terbang Kota Baharu. Pada masa yang sama, pihak Jepun
menyerang Singapura, Hong Kong dan Pelabuhan Pearl melalui udara.
3

4. Lt. Jeneral Yamashita, Komander tentera Jepun
Lt. Jeneral Percival, Pegawai Jeneral Pemerintah Tanah Melayu
4

5. Lockheed Hudson Mk V
Pihak Jepun berjaya menawan Lapangan Terbang Sungai Petani, Butterworth dan Alor
Star pada 9 Disember 1941. Pada 10 Disember 1941, kapal tempur HMS Prince of
Wales dan HMS Repulse bergerak di persisiran timur Tanah Melayu menuju ke arah
tempat pendaratan Jepun di Kuantan. Tanpa perlindungan udara, pesawat Jepun
menyerang dan berjaya menenggelamkan kedua-dua buah kapal tersebut. Kehadiran
Tentera Laut British dihapuskan dalam masa yang singkat.
Tentera Jepun yang mendarat di Kota Bharu berpecah kepada dua bahagian. Salah
satu bergerak ke pantai timur menuju ke Kuantan, dan satu lagi ke selatan menuju
Sungai Perak. Pada 11 Disember 1941, pihak Jepun mulai mengebom Pulau Pinang.
Jitra jatuh ke dalam tangan Jepun pada 12 Disember 1941, dan kemudiannya Alor Star
pada hari yang sama. Tentera British terpaksa berundur ke selatan. Pada 16 Disember
1941, pihak British meninggalkan Pulau Pinang kepada pihak Jepun yang
5

6. mendudukinya pada hari yang sama. Kebangkitan Jepun sebagai sebuah kuasa
imperialis bermula dengan pemerintahan Maharaja Meiji pada tahun 1868. Ia dikenali
sebagai Kebangkitan Meiji. 2. Kemenangan Jepun yang telah menewaskan Russia
dalam Perang Russia-Jepun pada tahun 1905 menyebabkan Jepun dianggap sebagai
kuasa besar. Jepun menakluki Korea dan Manchuria pada tahun 1931, dan sebahagian
besar timur negara China sejak tahun 1937.
Sebab-sebab Jepun menakluki Asia Tenggara ialah hendak mendapatkan bahan
mentah bagi kegiatan industrinya, mendapatkan pasaran baru bagi barangan buatan
Jepun ,mendapatkan kawasan baru untuk pertanian dan menampung penduduknya
yang semakin bertambah, Kebangkitan pengaruh ketenteraan Jepun dalam pentadbiran
serta Amerkia Syarikat telah mengenakan sekatan ekonomi ke atas Jepun. Ini
menyebabkan Jepun terdesak dan menyerang Asia Tenggara.
Jepun dalam propagandanya telah menggunakan slogan dalam melaksanakan dasar
perluasan kuasa untuk mempengaruhi penduduk Asia Tenggara. Slogan itu ialah Asia
untuk Asia – bermaksud : negara Asia untuk orang Asia dan ia tidak wajar dijajah Barat
dan Semangat Asia- bermaksud negara Asia juga kuat. Kawasan Kesemakmuran
Bersama Asia Timur Raya –bermaksud : rancangan Jepun mewujudkan zon ekonomi di
kalangan negara negara Asia.
Sebab Kejayaan Tentera Jepun Di Tanah MelayuTentera British
Tentera British di Tanah Melayu tidak bersedia untuk menghadapi serangan Jepun.
Lagipun, British tidak menyangka serangan akan dilancarkan dari bahagian
6

7. utara.Dengan itu, pertahanan British tertumpu di selatan terutamanya di Singapura.
Pihak British yakin pertahanan di Singapura tidak dapat ditembusi oleh tentera
Jepun.Tambahan pula, British telah tersilap jangkaan mengenai kekuatan dan
kecekapan tentera Jepun.Pada masa yang sama, British telah menumpukan
perhatiannya dalam perang menentang Kuasa-kuasa Paksi di Eropah.British tidak
mampu menghantar lebih banyak kapal-kapal perang dan tentera untuk
mempertahankan tanah jajahannya di Timur.
Berikutan peristiwa kemusnahan kapal Prince of Wales dan Repulse, kebanyakan
tentera British mula kehilangan semangat untuk berperang.Kapal-kapal tersebut
ditenggelamkan kerana kekurangan kapal terbang untuk melindunginya dari
udara.Askar-askar India dalam tentera British hilang kepercayaan apabila pengintip-
pengintip Jepun menyebarkan khabar angin yang mencemarkan nama orang British.
Kekuatan Tentera Jepun
Tentera Jepun mempunyai rancangan serangan yang teliti. Tenteranya telah
dilengkapkan supaya bersedia menyerang Tanah Melayu.Sebelum serangan
dilancarkan, Jepun menjalankan pengintipan di seluruh Asia Tenggara.Dengan cara
tersebut, mereka dapat mengumpul maklumat lengkap tentang keadaan bentuk muka
bumi Tanah Melayu untuk mengatur strategi serangan.Melalui pengintipan, pihak Jepun
mendapat tahu bahawa pertahanan di Singapura sukar ditembusi dari laut. Oleh itu,
mereka menyerang dari utara.Askar-askar Jepun juga menerima latihan khas dalam
peperangan di hutan.
7

8. Jeneral Yamashita merupakan seorang pemimpin tentera yang berkebolehan dan
berkaliber. Beliau mempunyai banyak pengalaman.Tambahan pula, pasukan Jepun
mempunyai angkatan tentera yang kuat lagi lengkap.Kapal terbang perang jenis Zero
telah membolehkan tentera Jepun menguasai ruang udara.Tentera Jepun juga
menggunakan kereta kebal.
Untuk menempuh hutan dengan lebih mudah, cepat dan senyap, tentera Jepun
menggunakan basikal dalam kemaraannya ke bahagian selatan Tanah Melayu.Askar-
askar Jepun mempunyai disiplin dan semangat nasionalisme yang kuat.Juruterbang
Jepun rela melakukan serangan kamikaze ketika menyerang pangkalan laut Amerika di
Pearl Harbour.Serangan jenis ini memerlukan pengorbanan nyawa sendiri untuk
membunuh musuh.Penduduk tempatan juga banyak memberi bantuan dan kerjasama
kepada pihak Jepun.Mereka percaya bahawa Jepun akan menunaikan janjinya selepas
ia membebaskan negara mereka daripada kuasa-kuasa Barat.
8

9. Sistem Pentadbiran Jepun Di Tanah Melayu
Politik
Ketika pendudukan Jepun, pentadbiran negara dikuasai sepenuhnya oleh Jepun.Sistem
pentadbiran yang diamalkan oleh Jepun ialah kerajaan tentera dan dikenali sebagai
Pemerintahan Tentera Tanah Melayu.Tanah Melayu dan Sumatera disatukan di bawah
satu pentadbiran.Pusat kerajaan Jepun ialah di Singapura atau Syonan.Tanah Melayu
dibahagikan kepada 7 buah wilayah. Setiap wilayah diperintah oleh seorang Gabenor
Jepun.
Perlis, Kedah, Kelantan dan Terengganu diserahkan kepada Thailand pada akhir tahun
1943 sebagai tanda penghargaan Jepun kepada kerajaan Thailand.Gabenor Jepun di
peringkat negeri menerima arahan terus daripada ketua pemerintah tentera Tanah
Melayu.Jepun menganggap Tanah Melayu sebagai tanah jajahannya dan enggan
mengiktiraf taraf raja-raja Melayu sebagai Sultan.
9

10. Akan tetapi, pihak Jepun terpaksa mengubah dasarnya terhadap raja-raja Melayu.Ini
kerana pihak Jepun berpendapat bahawa orang Melayu tidak akan menentang mereka
sekiranya Sultan-sultan dilayan dengan baik.Maka, raja-raja Melayu dibenarkan
menggunakan gelaran 'Sultan' dan mereka diberi kuasa ke atas perkara-perkara yang
menyentuh adat resam Melayu dan agama Islam.
Elaun juga akan diberi kepada Sultan-sultan dan ini bergantung kepada kerjasama
yang diberikan kepada pihak Jepun.Jepun tidak mempunyai ramai pegawai untuk
mengendalikan pentadbiran Tanah Melayu.Oleh itu, orang Melayu diambil untuk
menyandang jawatan-jawatan pentadbiran yang dahulunya dikhaskan untuk orang
British.
Pentadbiran Pusat
Pentadbiran Tanah Melayu diletakkan di bawah kuasa pentadbiran tentera.Jepun
memerintah Tanah Melayu sebagai sebuah tanah jajahan.Pada mulanya, Tanah
Melayu dan Sumatera disatukan tetapi pada April 1943, Sumatera diasingkan.Negeri-
negeri Perak, Selangor, Pahang, Negeri Sembilan, Johor, Pulau Pinang dan Melaka
yang dikelaakan sebagai daerah diletakkan di bawah kawalan Gabenor atau
'Mayor'.Negeri-negeri Melayu Utara terletak di bawah pemerintahan Siam.Setiap
daerah dibahagikan lagi kepada kawasan kecil untuk memudahkan pentadbiran dan
kawalan iaitu kampung,Jiran tetangga dan keluargaSistem pendaftaran keluarga
dijalankan dan setiap keluarga diberi sijil yang bergelar 'Sijil Kehidupan Dan
Keamanan'.
10

11. Majlis Mesyuarat Negeri
Sebelum pendudukan Jepun, Sultan-sultan adalah Pengerusi Majlis Mesyuarat
Negeri.Akan tetapi, apabila Jepun memerintah Tanah Melayu, Gabenor Jepun menjabi
Pengerusi manakala Sultan hanya merupakan Naib Pengerusi.Majlis Mesyuarat Negeri
tidak lagi diberi kuasa untuk membuat undang-undang. lahanya merupakan badan
penasihat.
Kempetai
Kempetai ialah pasukan polis Jepun yang ditubuhkan untuk menggantikan polis
tempatan.Kempetai sangat ditakuti kerana kekejaman dan cara-cara penyeksaan yang
diamalkan oleh mereka.Ramai orang yang anti Jepun dibunuh oleh Kempetai.Pasukan
kempetai menjalankan tugas dengan menyeksa dan membunuh orang yang disyaki
menentang Jepun. dan memastikan penduduk tempatan mematuhi undang-undang
pemerintahan tentera Jepun.
Semasa pemerintahan Inggeris, wujud fahaman kebangsaan yang berjuang untuk
membebaskan Tanah Melayu daripada cengkaman Inggeris. Pergerakan ini yang
dipimpin oleh Ibrahim Yaakob, mempunyai matlamat untuk menyatukan Malaysia dan
Indonesia dengan konsep Melayu Raya. Pada Mei 1937 pergerakan ini menubuhkan
sebuah pertubuhan yang dikenali sebagai Kesatuan Melayu Muda. Menyedari bahawa
11

12. pertubuhan ini akan mengugat pengaruh Inggeris, pada 1940 pemimpin pertubuhan ini
telah ditangkap dan dipenjarakan. Sewaktu Jepun memerintah Tanah Melayu, kerajaan
Jepun telah membebaskan pemimpin tersebut yang kemudiannya telah menubuhkan
badan yang dikenali sebagai Pembela Tanahair (PETA).
Walau bagaimanapun disebabkan aktiviti yang dijalankan oleh PETA tidak sehaluan
dengan pemerintah Jepun, badan ini kemudiannya diharamkan. Namun begitu aktiviti
PETA masih terus berjalan dan kemuncaknya pada 1945 Ibrahim Yaakob dan Dr.
Burhanuddin telah merancang penyatuan Tanah Melayu dan Indonesia yang dikenali
sebagai KRIS( Kesatuan Indonesia Semenanjung).Tetapi rancangan ini tidak sempat
dilaksanakan kerana pemerintah Jepun telah menyerah kalah. Kejayaan Jepun
mengalahkan Inggerisserta pengalaman orang Melayu memerintah Tanah Melayu yang
diberikan oleh Jepun bagi mengisi jawatan yang sebelum ini dikuasai oleh pentadbir
Inggeris juga telah berjaya membangkitkan kesedaran politik khususnya di kalangan
orang Melayu. Disebabkan kesedaran politik inilah rancangan Inggeris untuk
menubuhkan Malayan Union selepas berakhirnya pendudukan Jepun telah mendapat
tentangan yang meluas daripada orang Melayu sehingga menyebabkan rancangan
Malayan Union tidak dapat dilaksanakan.
12

13. Ekonomi
Ekonomi Tanah Melayu dieksploitasi untuk kegiatan perindustrian dan membiayai
peperangan. Mata wang Jepun diperkenalkan.pengenalan dasar ekonomi kawalan.
Ekonomi sara diri untuk pengeluaran makanan harian digiatkan. Catuan makanan
dilaksanakan untuk mengatasi kekurangan bahan keperluan harian. Layanan istimewa
diberikan kepada ―kaisha‖(syarikat Jepun).
Sewaktu pemerintah Inggeris meninggalkan Tanah Melayu pelbagaiinfrastruktur asas
telah dimusnahkan bagi memastikan penjajah Jepun menghadapi kesukaran untuk
membangunkan dan menguasai ekonomi Tanah Melayu. Dalam usaha memulihkan
ekonomi Tanah Melayu, pentadbiran Jepun telah memperkenalkan mata wang barudi
Tanah Melayu. Walau bagaimanapun disebabkan pengeluaran mata wang yang tidak
terkawal, inflasi telah berlaku di Tanah Melayu. Di samping itu, perdagangan import-
eksport Tanah Melayu dengan dunia luar juga semakin lumpuh. Pengeluaran getah dan
bijih timah telah terjejas teruk akibat peperangan. Pengangguran juga semakin ketara
selain beberapa keperluan asas dan barang makanan semakin sukar diperoleh.
13

14. Sosial
Pengaruh Barat dan cina dihapuskan. Sekolah Inggeris dan cina ditutup bagi
menghapuskan pengaruh Barat. Kesetiaan terhadap Jepun; kesetiaan penduduk Tanah
Melayu ditumpu kepada maharaja. Kimigayo (Lagu Kebangsaan Jepun) dinyanyikan
pada setiap pagi di sekolah. Galakan budaya Jepun apabila Nippon_go (bahasa Jepun)
menjadi bahasa pengantar di sekolah. Cuti sempena hari-hari perayaan Negara jepun
diperkenalkan. Orang melayu dilayan dengan baik untuk mendapatkan kerjasama
mereka bagi meneruskan pemerintahan. Orang Cina dilayan dengan kasar kerana
menyokong kerajaan China dalam perang China-Jepun. Orang India dilayan dengan
baik kerana Jepun inginkan kerjasama mereka bagi mengusir British di India.
Dalam usaha untuk menyemai sikap anti penjajah Barat, tentera Jepun telah
menjadikan Bahasa Jepun sebagai bahasa pengantar di sekolah. Pendudukan Jepun
juga telah mengamalkan sikap anti-Cina. Keadaan ini menyebabkan sebahagian
daripada orang Cina telah melarikan diri ke hutan dan menyertai tentera MPAJA.
Sebaliknya pada masa yang sama, ramai orang Melayu yang bekerja dengan tentera
14

15. Jepun sebagai askar dan polis. Ini menyebabkan apabila berlakunya pertempuran
antara tentera Jepun dengan MPAJA, maka pertempuran ini melibatkan orang Melayu
dengan orang Cina. Keadaan ini secara tidak langsung telah memperlihatkan
permusuhan antara orang Melayu dengan orang Cina. Pergeseran ini semakin buruk
khususnya selepas Jepun menyerah kalah. Kesempatan ini telah digunakan oleh orang
Cina yang menganggotai MPAJA untuk membalas dendam bukan sahaja kepada orang
Melayu yang menganggotai tentera Jepun tetapi juga kepada orang Melayu yang lain.
Lantas hubungan kedua-dua kaum tersebut menjadi renggang. Di samping itu,
pendudukan Jepun di Tanah Melayu juga telah menyebabkan taraf hidup dan kesihatan
penduduk Tanah Melayu semakin merosot dan pelbagai penyakit berjangkit telah
merebak. Kesukaran untuk mendapatkan makanan yang berzat ditambah lagi dengan
kemudahan perubatan yang terhad telah menjejaskan mutu dan tarafkesihatan
penduduk di Tanah Melayu. Di samping itu, ramai rakyat Tanah Melayu telah dikerah
untuk bertugas bagi membina landasan kereta api di antara Burma dengan Thailand,
yang juga dikenali sebagai landasan keretapi maut.
Pentadbiran Jepun di Sarawak
Pada masa tentera Jepun menyerang Sarawak ketika Raja Charles Vyner Brooke
berada di Australia.Tentera Jepun mula-mula mendarat di Miri pada 16 Disember 1941.
Walaupun kawasan lombong minyak ditawan, tentera Jepun tidak dapat memperolehi
minyak kerana semua mesin dan peralatan telah dimusnahkan oleh tentera
British.Selepas itu, Kuching dibom dan ditawan pada 25 Disember 1941.Manakala Sibu
15

16. jatuh ke tangan Jepun pada 27 Disember 1941.Askar-askar British cuba melarikan diri
ke Kalimantan tetapi ditangkap dan dijadikan orang tawanan perang di batu Lintang.
Serangan Jepun ke atas Sarawak menerima hanya sedikit tentangan kerana
pertahanan Sarawak tidak tersusun.Tambahan pula, angkatan tenteranya juga
kurangbersedia untukberperang.Sarawak hanya dipertahankan oleh pasukan tempatan
dan pasukan Regimen Punjabi. Sehubungan dengan itu, Sarawak tidak ada pemimpin
kerana Raja Charles Vyner Brooke tidak berada di Sarawak pada masa itu. Tentera
Jepun lebih ramai daripada tentera British menyebabkan mereka mudah menawan
Sarawak. Ketika itu, penduduk tidak menyangka negeri mereka akan diserang. Mereka
tidak memberi tentangan ketika diserang.
Penduduk Sarawak menderita semasa pemerintahan Jepun kerana bekalan makanan,
ubat dan pakaian amat kekurangan.Ramai penduduk ditawan dan dimasukkan ke
dalam penjara.Dengan itu, apabila pihak British menghantar tenteranya ke Bahagian
Keempat, mereka dibantu oleh penduduk tempatan.Australia juga menghantar bantuan
tentera. Pada 15 Ogos 1945, Jepun menyerah kalah.Sarawak bebas daripada
penjajahan Jepun pada 11 September 1945.
Pentadbiran Jepun di Sabah dan dan Sarawak juga bercorak ketenteraan.Negeri
Sabah, Sarawak dan Brunei digabungkan ke dalam satu unit pentadbiran yang dikenali
sebagai Borneo Utara. Borneo Utara dibahagikan kepada 5 wilayah
pentadbiran.Gabenor Jeneral adalah ketua tertinggi kerajaan. Beliau bertanggungjawab
ke atas sistem pentadbiran di Sabah, Sarawak dan Brunei.Pusat pentadbirannya
terletak di Kuching. la kemudiannya dipindahkan ke Sabah selepas tahun 1943.
16

17. Pentadbiran Jepun di Sabah
Pada 1 Januari 1942, Jepun menyerang Labuan, Membakut dan Beaufort.Kira-Kira satu
minggu kemudian, Jesselton (Kota Kinabalu) ditawan dan diikuti oleh Sandakan pada
19 Januari 1942.Tawau jatuh pada 24 Januari 1942 dan Lahad Datu tiga hari
kemudiannya.Pada 1 Februari 1942, tentera Jepun menduduki Kudat dan seluruh
negeri Sabah jatuh kepada tentera Jepun.Jepun memperkuatkan kedudukan mereka
dengan menubuhkan garison-garison di Pensiangan, Tenom, Keningau, Beaufort dan
Ranau.British tidak dapat mempertahankan Sabah kerana pasukan pertahanannya
Kecil dan lemah.Sabah dipertahankan oleh The North Borneo Armed Constabulary dan
Pasukan Sukarelawan yang terdiri daripada penduduk bumiputera, orang India, Cina
dan Eropah.Perdagangan di Sabah tergendala akibat serangan Jepun. Penduduk
mengalami kekurangan makanan dan barang keperluan harian.Perkhidmatan kesihatan
tidak dapat. diteruskan kerana kekurangan ubat dan alat-alat kelengkapan lain.
Wabak penyakit seperti beri-beri dan cirit-birit mengancam penduduk Sabah.Penduduk
tempatan dan orang tawanan perang dijadikan buruh paksa untuk membina jalan raya
yang menghubungkan Keningau dan Api-api.
Sabah seperti juga Sarawak berada dalam keadaan yang tenang di bawah
pemerintahan Syarikat Berpiagam Sabah. Pada 1 Januari 1942, apabila Pulau Labuan
ditawan,bilangan askar Jepun ialah kira-kira 25,000 orang. Pada bulan Mei 1942,
seluruh Sabah telah ditawan dan berada di bawah pemerintahan Jepun sehingga tahun
17

18. 1945. Satu perjanjian dineterai antara pemerintahan Jepun dengan Residen Syarikat di
Jesselton pada 13 Januari 1942. Jepun membenarkan aktiviti harian seperti pertanian,
perniagaan, komunikasi, kebudayaan, pelajaran dan keagamaan diteruskan seperti
biasa. Askar Jepun ditempatkan di Jesselton dan Beaufortdan dibenarkan mendapat
bekalan makanan daripada penduduk tempatan melalui kawalann pemerintahan
tempatan askar Jepun. Pemerintah Jepun membenarkan kakitangan awam
meneruskan khidmat mereka tetapi segala urusan penting kerajaan perlu dibincangkan
dengan mereka. Polis tempatan dibenarkan mengawasi ketenteraman awam dan
menguatkuasakan undang-undang tetapi semua perkara yang berkaitan dengan aspek
persenjataan dan peluru diletakkan di bawah kawalan pemerintahan Jepun. Undang-
undang yang sedia ada diteruskan dengan memansuhkan apa-apa perundangan yang
bertentangan dengan undang-undang Jepun. Nilai mata wangJepun disamakan dengan
mata wang Sabah. Segala janji manis Jepun itu tinggal janji kosong apabila mereka
kemudiannya menghadapi pelbagai masalah dan terpaksa meneruskan pemerintahan
secara tegas dan keras.
Pada 19 Januari 1942,askar Jepun tiba di Sandakan, ibu negeri Sabah. Apabila
Gabenor Syarikat mengeluarkan arahan supaya kakitangan awam Eropah
meninggalkan tugas, mereka telah ditahan oleh Jepun,kecuali pegawai perubatan ,
jurutera elektrik dan beberapa pengembara Eropah yang berada jauh di pedalam.
Orang Eropah yang ditawan dan ditahan telah dihantar ke kem tahanan di Pulau
Berhala, Sandakan.
Sabah diletakkan di bawah pemerintahan tentera Jepun. Askar Jepun telah
membahagikan kawasan pentadbirannya kepada dua wilayah pentadbiran, iaitu
18

19. bahagian pantai barat dinamakan Seikal Shiu dan bahagian pantai timur pula sebagai
Tokai Shiu. Wilayah pantai barat merangkumi Kudat dan daerah pedalaman manakala
wilayah pantai timur pula termasuk Sandakan dan Tawau. Labuan pula dinamakn
semula sebagai Maedashima, mengambil sempena nama pemerintahan askar Jepun
yang berjaya menakluki Pulau Borneo, Jeneral Maeda. Bandar Jesselton ditukarkan
namanya kepada api-api dan Sandakan kepa Elopura
Jepun telah meletakkan seorang Gabenor Jeneral sebagai pemerintah tertinggi yang
bertanggungjawab mengawasi pentadbiran di Borneo. Pada mulanya Gabenor Jeneral
ditempatkan di Kuching tetapi dipindahkan ke Sandakan selepas bulan Oktober1943.
Pemerintahan Jepun memberikan perhatian dan tumpuan kepada kawasan pedalaman.
Unit pengawal keselamaab ditubuhkan dengan dianggotai oleh penduduk tempatan dan
bertanggungjawab kepada Ketua Kampung dan Ketua Anak Negeri. Pentadbiran
kampung juga berfungsi sebagai polis rahsia dan penyebar dakyah Jepun.
Jepun mendirikan markas mereka hampir di semua kawasan pedalaman seperti di
Ranau, Keningau , Pensiangan, Penungah, Tenom, Lamag dan sebagainya. Ranau
dipilih sebagai pusat pentadbiran dan pertahanan bagi Seikai Shiu kerana
kedudukannya dapat menghubungkannya dengan daerah Pensiangan di kawasan
pedalaman Sabah. Penubuhan pusat pentadbiran di kawasan pedalaman dibuat kerana
Jepun memerlukan kawasan untuk membekalkan makanan bagi kegunaan askar Jepun
khasnya dan penduduk Sabah amnya. Penubuhan pusat-pusat pentadbiran di kawasan
19

20. pedalaman itu telah meninggalkan kesan yang penting dari segi kemajuan sisitem
perhubungan di Sabah.
Bagi mengukuhkan keselamatan negeri,askar Jepun telah ditempatkan di semua pusat
pentadbiran dan pertahanan yang diwujudkan di seluruh Sabah. Bilangannya ditambah
dengan memaksa penduduk tempatan menyertai pasukan sukarela atau Giyu Gun.
Ketua kampung juga diarah untuk mengumpulkan pemuda-pemuda kampung untuk
menjadi askar sukarela. Namun begitu, kebanyakan pemuda tempatan keberatan
menyertai pasukan tersebut. Penduduk tempatan juga dilantik sebagai anggota polis
yang baru. Terdapat juga pasukan polis tentera Jepun yang dikenali sebagai Kempeitai
ditempatkan di seluruh negeri. Jepun juga melantik beberapa orang penduduk
tempatan yang dinamakn Jikidan untuk membantu menjalankan pentadbiran dan juga
menyebarkan dakyah Jepun di peringkat kampung serta bertanggungjawab kepada
ketua kampung.
Disebabkan tumpuan yang berlebihan diberikan kepada bidang pentadbiran dan
peperangan, pembangunan sektor ekonomi telah tidak dapat dilaksanakan dengan
baik. Perkembangan ekonomi di Sabah tidak memberangsangkan. Jepun
melaksanakan dasar ekonomi kawalan iaitu bertindak memenuhi keperluan makanan
bagi penduduknya melalui kegiatan pengumpulan makanan. Kegiatan import dan
eksport terhenti akibat peperangan. Oleh itu, penduduk Sabah terpaksa melibatkan diri
dalam kegiatan yang bercorak sara diri seperti menanam padi, buah-buahan dan sayur-
sayuran. Namun demikian, masih berlaku kekurangan makanan yang menyebabkan
penduduk menghadapi kesengsaraan hidup. Rakyat menghadapi masalah kekurangan
zat makanan dan merebaknya penyakit berjangkit seperti malaria dan beri-beri.
20

21. Dari segi sosial pula,Jepun telah melaksanakan dasar penjepunan dalam semua
bidang, terutama dalam bidang pentadbiran dan pendidikan. Pelajar sekolah diajar
memuja dan mentaati Jepun untuk membina negara order baru yang berteraskan
perpaduan sejati, etika kerja yang murni dan bersemangat tinggi. Bahasa Jepun ,
Nippongo dan tulisan Jepun, tulisan Katakan dan tulisan kanji diajar di sekolah-sekolah.
Guru-guru juga digalakkkan menguasai bahasa Jepun. Semua pengaruh barat
dihapuskan dengan menutup sekolah-sekolah Inggeris dan melarang penggunaan
bahasa Inggeris di sekolah dan dalam pergaulan.
Apabila Jepun menyerang negara China pada tahun 1937, orang-orang China yang
berada di seberang laut, termasuk yang berada di Sabah telah menghantar bantuan ke
negara mereka melalui sumbangan kepada tabung peperangan Kerajaan China.
Selepas Jepun menguasai Sabah, layanan buruk diberikan kepada orang China kerana
sifat dendam mereka. Penduduk Cina yang dewasa dikenakan membayar cukai kepala
sebanyak $6.00 seorang. Pada pertengahan tahun 1942, penduduk Cina di Sabah
dikehendaki memberikan sumbangan sebanyak $1,000,000 kepada pemerintah Jepun
sebagai derma atau sumbangan untuk menunjukkan kesetiaan mereka kepada
Jepun.kesukaran untuk mendapatkan wang bagi menyara kehidupan dan membayar
sumbangan wang menyebabkan tauke-tauke Cina melarikan diri ke kawasan yang jauh
dari bandar dan memulakan kehidupan dengan berkebun. Contohnya, orang Cina di
bandar Kota Kindabalu telah melarikan diri ke kawasan Kinarut dan Penampang,
manakala orang Cina di Sandakan ke Batu Sapi dan Pasir Putih.
Penduduk peribumi yang dicurigai oleh Jepun, khususnya yang pernah berkhidmat
sebagai polis dan askar sukarela Syarikat Berpiagam Sabah menerima layanan buruk.
21

22. Kebanyakan orang Eropah, termasuk tahanan perang dan pegawai tadbir dipenjarakan.
Tahanan perang ditempatkan di Pulau Berhala di Sandakan pada peringkat awal tetapi
kemudiannya dipindahkan ke kem tahanan di Kuching. Penduduk peribumi juga dikerah
menjai buruh paksa untuk membina jalanraya dan landasan kapalterbang di Jesselton,
Sandakan, Kudat dan Keningau. Jepun juga membenci agama Kristian kerana
perkaitan agama tersebut dengan British. Golongan mubaligh Kristian yang berbangsa
Eropah dan juga Cina dipenjarakan dan gereja-gereja mereka dirampas untuk dijadikan
stesen radio dan pelbagai kegunaan lain.
Rumusan
Pendudukan dan pemerintahan Jepun di Tanah Melayu, Sarawak dan Sabah telah
meninggalkan pelbagai kesan yang merangkumi aspek-aspek politik, sosial, ekonomi
dan nasionalisme kepada penduduk tempatan. Di samping kesan-kesan negtif seperti
penindasan, penderitaan dan kezaliman terdapat juga kesan positif akibat daripada
dasar-dasar yang dilaksanakan oleh pihak Jepun. Kesan jangka panjang yang berlaku
ialah wujud semangat nasionalisme dalam kalangan rakyat iaitu keinginan untuk
memerintah sendiri dan mencapai kemerdekaan. Penjajahan Jepun dapat memberi
pengajaran kepada rakyat..
Berdasarkan aspek pengukuran di atas Jepun sebenarnya gagal dalam menjana
ekonomi Tanah Melayu dan Sarawak dan Sabah. ini merupakan salah satu sebab
mengapa Jepun akhirnya ditentang oleh masyarakat pribumi. Sebagai kesimpulannya,
niat negara-negara Imperialisme ini bukan untuk merubah negara yang dijajah mereka,
22

23. tetapi lebih kepada mencari keuntungan untuk memantapkan mereka sebagai sebuah
kuasa besar dunia. Dalam hal ini, Pendudukan Jepun yang singkat telah mengubah
keadaan sosial , politik dan ekonomi Tanah Melayu, Sarawak dan Sabah.Pengalaman
hidup di bawah pemerintahan tentera Jepun telah menyumbang kepada semaraknya
semangat nasionalisme Melayu.Pengalaman mentadbir di bawah Jepun menyedarkan
mereka supaya menjaga kepentingan tanah air seterusnya membawa kepada
kesedaran untuk menuntut kemerdekaan.
23

24. SEKOLAH PENDIDIKAN DAN PEMBANGUNAN SOSIAL
PROGRAM PENSISWAZAHAN GURU(PPG)
KOD KURSUS : TH10203 SEJARAH MALAYSIA: ABAD
KE-20 HINGGA PRA KEMERDEKAAN
TUGASAN : 4. Bandingkan corak pemerintahan Jepun di Tanah
Melayu dengan Sarawak dan Sabah.
NAMA : ZAINALIUS KIBAK
NOMBOR MATRIK : CT10210836
24

25. 25