1. İsmin halları
Azərbaycan dilində ismin 6 halı var:
Adlıq kim? nə? hara? -
Yiyəlik kimin? nəyin? haranın? -ın , -nın 4 4
Yönlük kimə? nəyə? haraya? -a², -ya²
Təsirlik kimi? nəyi? haranı? -ı , -nı
4 4
Yerlik kimdə? nədə? harada? -da²
Çıxışlıq kimdən? nədən? haradan? -dan²
Qeyd: su və nə sözləri hallandıqda yiyəlik və
təsirlik halda y bitişdirici samitindən istifadə
olunacaq. Məsələn, suyun, nəyin? suya, nəyə?

2. * Adlıq hal – xüsusi şəkilçisi yoxdur. Lakin
adlıq halda olan isimlər cəm, mənsubiyyət və
xəbərlik (şəxs) şəkilçisi qəbul edə bilərlər.
Məsələn, kitab→kitablar→kitabımız→kitabdır
sözlərinin hər biri adlıq haldadır.
* Adlıq halda olan söz cümlədəı ya mübtəda ya
da ismi xəbər vəzifəsində işlənə bilir.
Məsələn, Kitab bilik mənbəyidir. Bu, çox maraqlı
kitabdır. – cümlələrinin I-sində kitab sözü
mübtəda, digərində xəbər vəzifəsindədir; hər iki söz
adlıq haldadır.

3. Yiyəlik hal 2 yerə bölünür:
1. Müəyyən yiyəlik hal – şəkilçi ilə işlənir, kimin? nəyin? haranın?
suallarından birinə cavab verir. Məsələn, evin, dağın, üzüyün, quzunun
və s.
- Müəyyən yiyəlik halda olan söz təklikdə cümlədə yalnız ismi xəbər
vəzifəsində işlənə bilər. Məsələn, Kitab Azərindir.
- Müəyyən yiyəlik halda olan söz III növ təyini söz birləşməsinin
asılı (birinci) tərəfi olur və bütövlükdə cümlənin bir mürəkkəb üzvü
olur. Məsələn, Evin qapısı dəmirdən idi.
2. Qeyri-müəyyən yiyəlik hal şəkilçisiz işlənir və nə? sualına cavab verir.
- Qeyri-müəyyən yiyəlik halda olan söz təklikdə heç bir cümlə üzvü
olmur. O, yalnız II növ təyini söz birləşməsinin tərkibində (asılı tərəf
kimi) cümlə üzvü kimi təhlil edilə bilər.
Məsələn, Muğam ustaları gözəl çıxış etdilər.
Pəncərə şüşəsi sınıb yerə töküldü və s.
Qeyd: Yiyəlik hal sahiblik, yiyəlik məzmunu ifadə edir.

4. Təsirlik hal 2 yerə bölünür:
1. Müəyyən təsirlik hal – şəkilçi ilə işlənir. Məsələn, Evi (nəyi?)
yığışdır. Aybənizi (kimi?) çağır.
2. Qeyri-müəyyən təsirlik hal – şəkilçisiz işlənir, nə? sualına cavab
verir. Məsələn, Dünən maraqlı bir film (nə?) seyr etdim.
Yaddaş: Qeyri-müəyyən təsirik hal şəkilçisiz işlənməsinə və sualına
görə adlıq hala bənzəyir. Fərqləri:
• Təsirlik hal şəkilçisi əlavə etmək Dünən maraqlı bir filmi
(nəyi?) seyr etdim.
• Qeyri-müəyyən təsirik halda olan sözdən əvvəl o, bu işarə
əvəzliklərini işlətmək. Məısələn, Quzu (nə?) su (nə?) içir. O
(bu) quzu su içir. Quzu o (bu) suyu içir.
• Felin yanından uzaqlaşdırmaq: Maraqlı filmi dünən seyr etdim.
Qeyd 1: Təsirlik halda olan söz sualından asılı olmayaraq cümlədə
həmişə tamamlıq olur.
Qeyd 2: Təsirlik halda olan söz heç vaxt xəbər vəzifəsində işlənmir!

5. Yönlük hal – yön, istiqamət bildirir.
kimə? nəyə? – tamamlıq Dostuma (kimə?) məktub yazıram. Filmə
(nəyə?) baxıram.
haraya? - yer zərfliyi Şəhərə (haraya?) gedirəm.
Yerlik hal – yer, məkan anlayışı ifadə edir.
kimdə? nədə? – tamamlıq İmlada (nədə?) iki orfoqrafik səhvə yol
vermişdim; Bacımda (kimdə?) çoxlu maraqlı kitab var.
harada? –yer zərfliyi Bu il Bakıda (harada?) möhtəşəm bir sərgi
təşkil olunacaq.
Çıxışlıq hal – çıxış, başlanğıc nöqtəsini bildirir. Yönlük halla əkslik,
ziddiyyət təşkil edir.
kimdən? nədən? – tamamlıq Kəmalədən (kimdən?) narazıyam.
Kitabdan (nədən?) köçürmə.
haradan? – yer zərfliyi Evdən (haradan?) gəlirəm.