De kerndoelstelling van sociale ondernemingen bestaat uit het creëren van sociale meerwaarde, tegelijk moeten ze ook oog hebben voor economische en financiële aspecten. Precies dat moeilijke evenwicht tussen financiële winst en sociale meerwaarde maakt sociale ondernemers uniek, maar blijkt vaak een struikelblok. In deze presentatie wordt de Impact Driven Business Modelling (IDBM) toegelicht aan de hand van concrete cases. Het Impact Driven Business Modelling (IDBM) is een tool om een businessmodel te ontwerpen dat de sociale én economische doelstellingen integreert.

1. Impactgedreven
Ondernemen
Aan de slag met sociale businessmodellen
Manager@breakfast PXL
26 maart 2015
Tom Van Wassenhove

2. Agenda
1. About me
2. Impactgedreven ondernemen, aan de slag met sociale
businessmodellen
3. Highlights uit onderzoeksresultaten + aandachtspunten
4. Questions

3. About me

11. “The world no longer cares what you know,
but what you can do with what you know”

15. Impactgedreven ondernemen
Aan de slag met sociale businessmodellen

16. Aantal vaststellingen

17. Als milieu- en sociale aspecten worden genegeerd…

21. MVO als antwoord?

22. Definitie MVO (EU)
“MVO is een concept waarbij bedrijven in
het kader van hun bedrijfsactiviteiten en
in hun relaties met andere partijen
(stakeholders) vrijwillig aandacht aan
sociale kwesties en het milieu schenken.”

23. Verschillende maturiteitsniveau’s in MVO
(Wayne Visser, The Age of Responsibility (2011)
1. Ad-hoc interventies

25. Verschillende maturiteitsniveau’s in MVO
(Wayne Visser, The Age of Responsibility (2011)
1. Ad-hoc interventies
2. Liefdadigheidsprojecten voor bepaalde externe doelgroepen

27. Verschillende maturiteitsniveau’s in MVO
(Wayne Visser, The Age of Responsibility (2011)
1. Ad-hoc interventies
2. Liefdadigheidsprojecten voor bepaalde externe doelgroepen
3. Promotionele focus: ondernemingen gebruiken MVO om zicht te
profileren

30. Verschillende maturiteitsniveau’s in MVO
(Wayne Visser, The Age of Responsibility (2011)
1. Ad-hoc interventies
2. Liefdadigheidsprojecten voor bepaalde externe doelgroepen
3. Promotionele focus: ondernemingen gebruiken MVO om zicht te
profileren
4. Strategisch: MVO integreren in bedrijfsbeleid/rapporteren over
milieu- en sociale impact activiteiten

36. Bovendien: wereldproblemen…
• Pollution
• Limited resources
• Economic crisis
• Water crisis
• Global warming
• …

37. “MVO heeft gefaald en is dringend aan
herbronning toe: alle MVO-initiatieven ten spijt,
blijft de gezondheid van zowel planeet als
maatschappij achteruit gaan. Dus is er behoefte
aan een meer fundamentele benadering van
MVO.”
(Wayne Visser)

38. Sociaal ondernemerschap als
antwoord!

39. Verschillende maturiteitsniveau’s in MVO
(Wayne Visser, The Age of Responsibility (2011)
1. Ad-hoc interventies
2. Liefdadigheidsprojecten voor bepaalde externe doelgroepen
3. Promotionele focus: ondernemingen gebruiken MVO om zicht te
profileren
4. Strategisch: MVO integreren in bedrijfsbeleid/rapporteren over
milieu- en sociale impact activiteiten
5. Ontwerpen en toepassen van verantwoordelijk en duurzaam
businessmodel waarbij het maatschappelijke doel moet (mee)
centraal staan = SOCIAAL ONDERNEMERSCHAP

40. Definitie sociaal ondernemerschap
Sociaal ondernemerschap impliceert dat een bedrijf rond een
sociale missie een economische activiteit creëert, op zo’n
manier dat niet alleen financiële maar ook sociale
meerwaarde wordt tot stand gebracht. Die sociale
meerwaarde kan betrekking kan hebben op diverse
thematieken zoals tewerkstelling van kansengroepen,
milieubescherming, volksgezondheid, armoedebestrijding,
mobiliteit, ouderenzorg, e.d. (of een combinatie daarvan).

41. HoGent criteria voor sociaal
ondernemerschap
• Geïntegreerde sociale doelstelling
• Inkomsten hoofdzakelijk uit economische activiteiten
• Geen/beperkte winstuitkering

45. Case 1 – De Stuyverij

49. “Het samenbrengen van en bruggen bouwen
tussen mensen van verschillende generaties,
met verschillende achtergronden en het
samen denken over hoe het mogelijk is om
het beter te maken voor iedereen”

51. Activiteiten
- Stuifsessies
- Initiatieven door/met andere organisaties
- Ruilsysteem Lets
- Ateliers en workshops Verhuur ruimte
- Families, bedrijven
- Co-werkplek, Flexdesk
- Restaurant
Andere Activiteiten
- Subsidie IWT
- Indirect: inkomen beroepsactiviteit echtgenoot
(coördinatrice Eefje Cottenier hoeft zich daardoor in
beginfase geen loon uit te betalen)
Uitgangspunten
- Ecologie en gezondheid
- Creativiteit
- Ondernemerschap

55. Product-marktcombinaties

57. Activiteiten
- Stuifsessies
- Initiatieven door/met andere organisaties
- Ruilsysteem Lets
- Ateliers en workshops Verhuur ruimte
- Families, bedrijven
- Co-werkplek, Flexdesk
- Restaurant
Andere Activiteiten
- Subsidie IWT
- Indirect: inkomen beroepsactiviteit echtgenoot
(coördinatrice Eefje Cottenier hoeft zich daardoor in
beginfase geen loon uit te betalen)

59. Infrastructuur
- groot gebouw (privé-eigendom initiatiefneemster, De Stuyverij
betaalt nog geen huur)
Medewerkers
- Eefje Cottenier
- 1 medewerker, 2 dagen per week (organisatie stuifsessies +
administratie)
- Prof. Frank Verzele (medevennoot, Vlerick)
- Vrijwilligers:
• mensen van sociale werkplaats voor stuifsessies
• buurtbewoners die solidaire kinderopvang organiseren
• politiek vluchtelingen die koken
sociale integratie +
uitbouw
activiteitenaanbod

60. Juridische structuur
VZW
BVBA

61. Case 1 – De Stuyverij
Hybride
verdienmodel

62. Case 2 – FIT CLASS

65. “Mensen in beweging krijgen”

66. Activiteiten
- Driehoek Jongeren-ouderen-scholen
- Inrichten van een fitnessruimte binnen scholen
- Gratis te gebruiken door scholen
- Moderne apparatuur kan jongeren aansporen om sportief
bezig te zijn, op hun eigen niveau, zonder competitief te
zijn
- Na de schooluren wordt de fitnessruimte commercieel
uitgebaat door een door Fitclass geselecteerde en opgeleide
franchisenemer voor ouders, leerkrachten, omwonenden

70. Juridische structuur
VZW Fitclass België
NV Fit Systems

71. Case 2 – FIT CLASS
Hybride
verdienmodel

72. CASE 3 – Passwerk

73. “Mensen met een
autismestoornis
integreren in de reguliere
arbeidsmarkt”

74. • Dienstverlenend bedrijf dat
mensen met een
autismestoornis inzet voor
softwaretesting bij andere
bedrijven
• CVBA-VSO
• 50 mensen
• Sociale inclusie

75. Sociaal oogmerk
- Aandeelhouders: o.a. 2 grote IT-spelers  openden deuren bij
klanten
- Geen enkele aandeelhouder mag zijn aandelen verkopen met
een hogere waarde dan ze intitieel gekost hebben  LT-
engagement
- RvB: alle aandeelhouders hebben evenveel macht
- Wel: denken en handelen als privé-onderneming 
investeringsmaatschappijen!
Instroom
- Intens en grondig rekruteringsproces
- Intake, testen, assessments olv jobcoaches
- 3 weken
- Soorten contracten
- Site survey
- Subsidies

76. Highlights uit
onderzoeksresultaten
+ aandachtspunten

77. Onderzoek HoGent
• For profit social entrepreneurs
• Geïntegreerde sociale doelstelling
• Inkomsten hoofdzakelijk uit economische activiteiten
• Geen/beperkte winstuitkering
• Totale steekproefkader: n = 483
• Vragenlijst sociale oriëntatie: n = 173
• Diepte-interview: n = 74 (leeftijd: <15j)

78. 1. Sociale doelstellingen realiseren zijn van
primordiaal belang

79. 2. De managers hebben een uitgesproken sociale
identiteit en een op-anderen-gericht
waardenprofiel

80. 3. Hoofdzakelijk lokale spelers in variatie aan
sectoren

81. 4. Operationeel meest aandacht voor
klantenbinding en algemeen welzijn van
medewerkers

82. 5. Werken met kansengroepen: een delicaat
evenwicht
•Veel goodwill om met kansengroepen te werken:
belang van persoonlijke betrokkenheid en (on
the job) training
•Teleurstellingen komen vaak voor…
- … aantal en schaalbaarheid?
- … sector matters

83. 6. Financiële performantie van het bedrijf is
essentiële contextuele variabele

85. Contact
tom.vanwassenhove@hogent.be
pol.bracke@hogent.be