UNESCO has recommendations on the teaches or the teaching professions half a century ago. Still teachers are struggling for the rights on the professional. These slides in Nepali language for the seminar purposes.

1. शिक्षकको मर्यादय/हैशिर्त/प्रशतष्ठयिम्बन्धी
अन्तर्याशरिर् श्रम िंगठनर् र्ुनेस्कोकोशिफयरर्ि
Laxman Sharma
GS, NNTA
2072.11.23

2. १.परर्भयषय
• शिक्षक भन्नयले शिद्ययर्थीहरुको शिक्षयको शहतकोलयशग शिम्मेियर् िबै
व्र्शिहरुलयई िमेट्दछ।
• शिक्षकको हैशिर्त भन्नयले शिक्षकले गर्ेको कयमको महत्िको कदर्, कयम
गने ियतयिर्ण,अन्र् व्र्िियशर्क िमूह िर्ह पयरर्श्रशमकर् अन्र् भौशतकिेिय
िुशिधयहरुिंगिम्बशन्धत .....

3. २. क्षेत्र
• नीशि तर्थयियिािशनक
• निार्ी, शकण्डर्गयडेन,प्रयशि, आधयर्भूत,मयध्र्शमक, प्रयशिशधकधयर् िबै
खयलकय शिक्षकहरु।

4. ३. शनदेिक शिध्दयन्त
• शिक्षय शिद्ययलर्कय प्रयर्शम्भक िषाहरुदेशखनै मयनिीर् व्र्शित्िको िियांशगण
शिकयि, िमुदयर्को ियमयशिक, ियंस्कृशतक,आशर्थाक, नैशतक, तर्थय
अध्र्यशत्मकशिकयिको ियर्थियर्थै मयनि अशधकयर्र्आधयर्भूत
स्ितन्त्रप्रशतकोगशहर्ो िम्मयनभयि शिियर्ोपण गना तफा शनदेशित हुनुपदाछ।

5. ४. िैशक्षक उध्देश्र्तर्थयनीशतहरु
• र्यरिकोव्र्यपकिैशक्षकनीशत शनमयाणहुनुपदाछ।र्िो गदया शिक्षकलयईपयनेअिर्र्प्रभयिबयर्े
िचेतहुनुपछा।
• शिक्षयमूलतर्यज्र्को दयशर्त्िहुनुपदाछ।
• शनिुल्कशिक्षय,शिक्षणियमयग्रीकोलयशगआिश्र्कतयअनुियर्िहर्ोग
• अशभभयिकलेआफ्नय नयबयलककोशिद्ययलर्छनौटगने अशधकयर्र्हनेछ।
• शिक्षककोपेियपूिातयशलम
• शिक्षकिंगठनहरु,अशभभयिकिंगठन, र्ोिगयर्दयतयहरु, तयशलमशनकयर् आशदशबचिहकयर्ा ।
• िर्कयर्लेशिक्षयक्षेत्रमयउच्चप्रयर्थशमकतयकोियर्थर्र्थेष्ट बिेट छुट्र्यउनुपने।

6. ५. शिक्षकको लयशग उच्चशिक्षय / अशतरर्क्षशिक्षय र् र्थप शिक्षय
• शिक्षयको गुणस्तर्, शिक्षयको शिषर्िस्तुर्शिक्षय शिशध तरर्कयमय प्रकृर्यगतिुधयर् को
लयशग िेियकयशलन शिक्षय
• र्ोनीशत शनमयाणमय शिक्षक िंगठनहरुको िहभयशगतय
• पूनः तयिगी कयर्ाक्रम
• शिक्षकले आिान गनुाभएको ज्ञयन िीपलयई शिद्ययलर् कक्षयकोठयमयशभत्र्र्यउन हर् िम्भि
प्रर्त्न
• शिक्षकहरुको र्थप अध्र्र्नको व्र्िस्र्थय र् देि बयशहर् िमेत शिस्तयर्को लयशग आशर्थाक
प्रयशिशधक िहर्ोगको लयशग अन्तर्याशरिर् प्रिन्ध।

7. ६.पेियकोलयशग तर्यर्ी
• शिक्षण छनौट- छनौटमय नै आधयर्शनधयार्ण, आकषाकअििर्,स्तर्ीर्
पयठ्र्क्रम कोषा, गुणस्तर्मयपक िशहतको प्रयशज्ञक आिश्र्कतय, अनुभिको
गणनय,
• कोषाकोलयशगपर्याप्त आशर्थाकप्रिन्ध।
• शिक्षण तर्यर्ी कयर्ाक्रममय– ियधयर्ण अध्र्र्न, पूणाकयशलन पढयई, शिक्षक
तर्यर्ी गने िंस्र्थयहरु

8. ७. र्ोिगयर्तर्थयकयर्ा शिभयिन
• प्रिेि नीशत
• उन्नशत र् बढुिय
• व्र्िियशर्क िंशहतय उल्लंघन िम्बन्धी अनुियिनको कयर्ियही
• स्ियस््र् परर्क्षण
• पयरर्ियरर्क शिम्मेियर्ी उत्तर्दयशर्त्ि भएकय मशहलय शिक्षकहरु
• आंशिक िेिय

9. ८. शिक्षककय अशधकयर् र्उत्तर्दयशर्त्ि
• पेियगत स्ितंत्रतय
• िमग्र शिक्षय िेियर् शिक्षकहरुबीचकोिम्बन्ध
• शिक्षककय अशधकयर्हरु

10. ९. प्रभयिकयर्ी शिक्षणर्शिकयइको ितानयमय
• कक्षयकोआकयर्
• िहर्ोगी कमाचयर्ी
• शिक्षण ियमयग्री
• तलबीियशषाकशिदय
• अध्र्र्नशिदय
• शििेष शिदय
• शिर्यमी शिदय र् िुत्के र्ीशिदय
• शिक्षक आदयनप्रदयन शिद्ययलर् भिन

11. १०.शिक्षकको तलब
• िबैभन्दय महत्िपूणा तत्ि।
• िमयन र्ोग्र्तय चयशहने अन्र् पेियिेिय अनुियर्को
• चयडबयड ियंस्कृशतकव्र्िहयर् मयन्न धयन्न।
• शिक्षक िंगठनहरुिंगको िम्झौतय अनुियर्।
• अस्र्थयर्ीहरुलयई कमगनानपयइने।
• र्थप शपरर्र्डको र्थप मूल्र्।
• र्थप तयशलमिीपअनुभि कोआधयर्मय बढ्दैियनेपरर्पयटी।
• तलबपेन्िन शदकोशनधयार्ण शिक्षक िंगठनहरुको िहमशत अनुियर्।

12. ११.ियमयशिकिुर्क्षय
• ियधयर्ण व्र्िस्र्थय
• औषोधपचयर्
• शिर्यमी िुशिधय / भत्तय लयमो अिधीको तलबी शबर्यमी शिदय ( आिश्र्क पर्ेको
खण्डमय)
• िेियमय र्हँदय हुनेचोटपटकिम्बशन्ध व्र्िस्र्थय
• अर्ोग्र्तयको िेिय िुशिधय
• दीघािीिीिुशिधय
• शिक्षकहरुलयईियमयशिक िुर्क्षय उपलव्धगर्यउने मयध्र्म

13. १२.शिक्षकको अभयि
• अभयि पूशता िम्बशन्धस्पष्ट नीशत
• अध्र्र्न, तयशलममय हुने अभयिमय शिकल्प
• शनर्शमत िुपेरर्िेक्षणकोप्रिन्ध
(अशधकयर् प्रयप्त िैशक्षक शनकयर्हरुले शिक्षकको ियमयशिक आशर्थाकहैशिर्तमय िुधयर्,
उनीहरुको िीिनस्तर् र्कयम गने ियतयिर्णमय िुधयर्, उनीहरुको र्ोिगयर्ीकय िताहरु,
उनीहरुको कयर्ा िीिनको उन्नशत नै दक्ष तर्थयअनुभिी शिक्षकहरुको अभयिलयई हटयउने र्
दक्ष व्र्शिहरुलयई पर्याप्त िंख्र्यमय शिक्षण पेियमय आकशषातगने र् पेियमय र्ही र्हन लगयउने
अशतउत्तम उपयर्हरु हुन्भन्ने कुर्यलयई आत्मियत गनुापदाछ) ।

14. १३.अशन्तमअिस्र्थय
शिक्षकहरुलेशनशितआधयर्मय व्र्िियशर्क हैशिर्त पयउनुपदाछ र् त्र्ो हैशिर्त
र्ो शिफयरर्िमय उल्लेख गरर्एको भन्दय पशन बशढ अनुकूलहुनुपछा। तर्
शिक्षकलयई शदइिके को हैशिर्तलयइ खयर्ेि गरर्नुहुदैन।