Masalah Hibah dan Hukum-hukumnya

1. ‫ابرأٍه‬ ‫حر‬ ‫بيت‬ ٘‫مؤمٔي‬
12DT067
‫تادْم‬:َّ٘‫ِب‬ٍ
‫حديث‬‫احهاو‬

2. ََٗ‫ر‬َِٓ‫ر‬ٍُ ِٕ‫ب‬َ‫أ‬ ًَِ‫ع‬ََ ِ‫ض‬َ‫ر‬َ‫ه‬َّ‫ل‬َ‫س‬َّ َُِٔ‫ل‬َ‫ع‬ ‫اهلل‬ َّٙ‫ل‬َ‫ص‬ ِّ‫يب‬َِّ‫ي‬‫ال‬ ًَِ‫ع‬ ُُِ‫ي‬َ‫ع‬ ‫اهلل‬
َ‫ل‬َ‫ا‬‫ق‬:ًَِ‫س‬ِ‫ر‬ِ‫ؾ‬ َِْ‫ل‬َّ ‫َا‬َِ‫ت‬َ‫ر‬‫َا‬‫ذ‬ِ‫ل‬ ٌَٗ‫ر‬‫َا‬‫د‬ ٌََّ‫ر‬ِ‫ك‬ِ‫ح‬َ‫ت‬ َ‫ال‬ ِ‫ت‬‫َا‬‫ن‬ِ‫ل‬ِ‫س‬ُ‫ن‬ْ‫ل‬‫ا‬ َ‫ء‬‫َا‬‫س‬ِ‫ى‬ ‫َا‬ٓ
ٍٗ‫َا‬‫ش‬
‫ارتٔح‬:
ٗ‫ٍرٓر‬ ٕ‫اب‬ ٖ‫در‬‫رض‬،‫ّسله‬ ُٔ‫عل‬ ‫اهلل‬ ٙ‫صل‬ ‫ىيب‬ ٖ‫در‬ ُ‫عي‬ ‫اهلل‬
‫برسبدا‬ ‫بضٔيدا‬،"‫مػػضـ‬ ْ‫نام‬ ُ‫داغيل‬ ‫مسلنات‬ ‫قْو‬ ٖ‫ّاٍا‬
‫ننبٔؼ‬ ٕ‫نان‬ ‫برّؾا‬ ‫ٍاخ‬ ْ‫ّل‬ ‫تتػض‬ ‫سسؤرؽ‬ ًٓ‫ؾنرب‬ ُٔ‫رمي‬."

3. ‫بَاس‬:ًٓ‫ؾنرب‬
‫شرع‬ ‫اصطالح‬:
‫سساّرؽ‬‫ؾد‬‫ماس‬‫ٍٔدّؾح‬ً‫ممربٓه‬ْ‫سسْات‬‫ٍرتا‬ْ‫ات‬‫با‬‫ر‬ً‫غ‬‫مٔلٔكح‬
‫نؿد‬‫اّرؽ‬ًٓ‫ال‬‫سذارا‬‫ؾرخْما‬‫تيؿا‬‫دؾكسا‬ً‫دغ‬‫تٔدم‬ً‫مػَارؾه‬
ً‫بالس‬ْ‫ات‬ً‫ؾْلػ‬ْ‫ات‬ً‫ؾرتْلْغ‬ٌ‫دا‬‫تٔدم‬ٖ‫ممؿْثأ‬‫سبارؽ‬‫مكصْد‬
‫ٓؼ‬ًٓ‫ال‬ً‫دغ‬‫ؾنربٓيح‬‫آت‬.

4. ٌْ‫رّن‬۲٘‫ٍب‬
‫ا‬.ٖ‫ؾنرب‬
‫اا‬.‫ؾيرميا‬
‫ااا‬.ً‫دبرٓه‬ ‫ٓؼ‬ ‫بارؽ‬
‫ا‬‫ۏ‬.‫صيغة‬﴿‫ا‬‫جي‬‫قابْل‬ ٌ‫دا‬ ‫ا‬﴾

5. ‫شرط‬۲ٖ‫ؾنرب‬
‫ا‬.‫صح‬ ‫اّرغٔؼ‬ً‫مػضْىان‬‫ٍرتاخ‬
‫مؿلٔس‬ ٌ‫نرا‬ ‫ٍرتاخ‬ ً‫مػضْىان‬ ُ‫دتض‬ ‫تٔدم‬ ،‫برعكل‬ ،‫بالؼ‬
‫اا‬.ً‫دبرٓه‬ ‫ٓؼ‬ ‫بارؽ‬ ‫ؾنٔلٔو‬
‫ااا‬.‫دؾكسا‬ ٌ‫نادأ‬ ‫دامل‬ ‫تٔدم‬
‫شرط‬۲‫ؾيرميا‬
‫ٍرتا‬ ٕ‫ممٔلٔك‬ ُٔ‫بْل‬ ‫اّرغٔؼ‬
•ً‫نيدّغ‬ ‫دامل‬ ُٔ‫ماس‬ ‫ٓؼ‬ ‫اىل‬
•‫ناىل‬۲‫نذٔل‬

6. ‫شرط‬۲٘‫ٍب‬ ً‫بارغ‬
.iٕ‫سْد‬
.ii‫اد‬‫ميؿػتح‬
.iiiً‫دسراٍه‬ ‫داؾت‬
.ivٖ‫ؾنرب‬ ٌ‫نهْاسأ‬ ٌ‫دا‬ ‫مٔللٔو‬ ‫دامل‬ ‫اد‬
.v‫آت‬ ً‫بارغ‬ ٍْٖ‫مػتا‬ ْ‫ات‬ ‫معلْو‬ ‫ؾيرميا‬ ٌ‫دا‬ ٖ‫ؾنرب‬

7. ‫شرط‬۲‫صيغة‬
‫ا‬.‫قابْلح‬ ٌ‫دا‬ ‫ادا‬ ‫ؾد‬ ٌ‫برمسأ‬
‫اا‬.‫سضرا‬ ً‫دغ‬ ‫قابْل‬ ً‫دغ‬ ‫ادا‬ ‫لؿظ‬ ً‫دغ‬ ٕ‫دآرٓػ‬
‫ااا‬.‫ؾرنارا‬ ْ‫سسْات‬ ً‫دغ‬ ً‫دتانلٔهه‬ ‫تٔدم‬
‫ا‬‫ۏ‬.ِْ‫تٔنؿ‬ ‫تٔاد‬‫ا‬‫ّق‬‫ا‬‫ت‬

8. ٘‫ٍب‬ ‫حهْو‬
٘‫سي‬ ُ‫ادال‬ ‫حهْمح‬.٘‫ٍب‬ ً‫مالنْن‬ ً‫دّادبه‬ ‫تٔدم‬.
ٌ‫جتْا‬ ً‫دغ‬ ‫آال‬ ‫آت‬ ٘‫ٍب‬ ً‫مالنْن‬ ‫سسؤرؽ‬ ‫سبب‬ ‫داىتارا‬
‫مميؿػتهيح‬ ‫داؾت‬ ‫آت‬ ٘‫ٍب‬ ٖ‫دبر‬ ‫ٓؼ‬ ‫اّرؽ‬ ‫اضر‬

9. ‫سر‬ٗ‫بارؽ‬ ‫ترميا‬
‫صح‬
•‫جمَْل‬ ‫ٓؼ‬ ْ‫سسْات‬ ً‫مػَب٘ن‬﴿‫نربادا‬ ٍْٖ‫دنتا‬ ‫تٔدم‬‫ىح‬‫دلس‬ ً‫دغ‬﴾
‫آت‬ ُ‫ٍٔب‬ ٌ‫نرا‬ ‫صح‬ ً‫دحهْمه‬‫صؿتح‬‫درما‬ ٕ‫سؿرت‬ ُ‫ادال‬.‫سساّرؽ‬ُٔ‫ممؿرّل‬ ُٔ‫بْل‬ ‫آت‬
‫اؾا‬ ً‫ميداؾته‬ ‫تٔدم‬ ْ‫ات‬ ً‫نأّىتْغ‬۲ٌ‫نرا‬٘‫ٍب‬ٕ‫رّض‬ ْ‫ات‬ ‫اّىتْؽ‬ ٘‫برصؿ‬ ً‫بْن‬.
•ٖ‫ا‬ ْ‫الل‬ ًٓ‫اّرغال‬ ‫نؿد‬ ْ‫سسْات‬ ً‫مػَب٘ن‬ ‫سساّرؽ‬ٕ‫مات‬‫مسؿت‬ ‫آت‬ ‫بارؽ‬ ‫سبلْو‬
٘‫ٍب‬ ‫ؾيرميا‬ ‫نؿد‬ ً‫دبرٓه‬.‫بارؽ‬ ً‫مجراٍه‬ ُٔ‫بْل‬ ٘‫ٍب‬ ٖ‫ؾنرب‬ ‫ّارٓح‬ ٕ‫اٍل‬ ‫سبب‬ ‫صح‬ ‫حهْمح‬
‫ترسبْت‬.

10. ٘‫ٍب‬ ٖ‫ماللْء‬ ًٓ‫اّرغال‬ ‫ٍْتؼ‬ ً‫مػضْضْرن‬ ‫حهْو‬.
‫صح‬
‫دلس‬ ‫ٓؼ‬ ‫بيدا‬ ‫ٍرتا‬ ‫برّؾا‬ ُ‫ٍارّسل‬ ‫ترسبْت‬ ‫ٍْتؼ‬.‫خْىتٍْح‬ ‫دلس‬ ‫تٔدم‬ ّ‫ناال‬
‫تؿْؽ‬ ٌ‫دا‬ ‫ضيدّو‬ ‫برّؾا‬ ‫ٓؼ‬ ‫ٍْتؼ‬ ٖ‫ممؿْخأ‬ ‫سساّرؽ‬.‫ٍْتؼ‬ ً‫ممربٓه‬ ‫اّرغٔؼ‬ ْ‫الل‬
‫ٍْتػح‬ ‫درؾد‬ ْ‫سات‬ ُ‫سال‬ ً‫مػحالله‬ ٖ‫ا‬ ‫برنات‬.‫تٔدم‬ ‫سبب‬ ‫صح‬ ‫تٔدم‬ ‫حهْمح‬
‫دحاللهيح‬ ‫ٓؼ‬ ْ‫سات‬ ٌ‫ما‬ ‫دلس‬.
‫صح‬ ‫تٔدم‬
‫ٓؼ‬ ‫نؿد‬ ‫برٍْتؼ‬ ‫اّرغٔؼ‬ ‫ٍْتؼ‬ ً‫ممبٔبسه‬ ‫سساّرؽ‬ ‫ّانٔل‬ ٖ‫ميذاد‬ ‫اّرغٔؼ‬ ‫اؾابٔال‬
‫مْانٔلهيح‬.‫ساّرؽ‬ٌ‫دا‬ ‫مْانٔلهيح‬ ‫اّرغٔؼ‬ ‫ٍرتا‬ ً‫مػضْىان‬ ُٔ‫بْل‬ ‫ٍاخ‬ ‫ّانٔل‬
‫ميدرمانيح‬ ً‫بْن‬.

11. ٕ‫بل‬ ‫ددْال‬ ُٔ‫بْل‬ ‫ٓؼ‬ ‫بارؽ‬ ً‫مػَب٘ن‬ ‫حهْو‬
‫صح‬
ً‫سْٔان‬ ٖ‫ا‬ ‫ٓؼ‬ ‫بارؽ‬ ً‫مػَب٘ن‬ ‫سساّرؽ‬.‫تٔدم‬ ‫آت‬ ٘‫ٍب‬ ‫ميرميا‬ ‫اّرغٔؼ‬
ٍْ‫تٔنؿ‬ ٕ‫سالض‬ ‫آت‬ ‫سْٔا‬ ُ‫رّم‬ ٖ‫در‬ ٘‫ميؿع‬ ‫مػنبٔل‬ ُٔ‫بْل‬‫ح‬‫ٍابٔس‬ ‫بلْو‬.
‫صح‬ ‫تٔدم‬
‫ّقـ‬ ‫بارؽ‬ ً‫مػَب٘ن‬ ‫سساّرؽ‬.ٕ‫بل‬ ‫ددْال‬ ُٔ‫بْل‬ ‫تٔدم‬ ‫ّقـ‬ ‫بارؽ‬
‫اهلل‬ ‫مٔلٔل‬ ُ‫ادال‬ ‫آاخ‬ ٌ‫نرا‬.
‫برستاتْس‬ ُٔ‫ماس‬ ‫آت‬ ‫بارؽ‬ ‫سبب‬ ً‫دضادٓه‬ ‫ٓؼ‬ ‫بارؽ‬ ً‫مػَب٘ن‬ ‫سساّرؽ‬
ًٓ‫ضادا‬.

12. ٘‫ٍب‬ ‫بالٔل‬ ‫ميارٓل‬ ‫حهْو‬
‫حراو‬
ْ‫سات‬ ‫دامل‬ ‫برادا‬ ‫مرٓو‬ ‫سداؽ‬ ًٓ‫ال‬ ‫اّرؽ‬ ‫نؿد‬ ْ‫سسْات‬ ً‫مػَب٘ن‬ ‫سساّرؽ‬ ‫دو‬
٘‫ٍب‬ ‫ؾيرميا‬ ُٔ‫اّل‬ ‫دترميا‬ ُ‫تل‬ ‫آت‬ ُ‫ٍٔب‬ ٌ‫دا‬ ‫جملٔس‬.‫ٍب٘خ‬ ‫بالٔل‬ ‫ميارٓل‬ ‫باضٔح‬ ‫حراو‬
٘‫ٍب‬ ‫ؾيرميا‬ ‫مٔلٔل‬ ٖ‫ميذاد‬ ُ‫تل‬ ‫آاخ‬ ٌ‫نرا‬.
‫صح‬
‫شرط‬ ً‫دغ‬ ‫اىكح‬ ‫نؿد‬ ً‫دبرٓه‬ ‫ٓؼ‬ ٘‫ٍب‬ ‫بالٔل‬ ‫ميارٓل‬ ُٓ‫ا‬ ‫سساّرؽ‬.
‫ا‬.‫اىكح‬ ‫نؿد‬ ‫مْضرات‬ ً‫ميداتػه‬ ‫تٔدم‬ ‫آاخ‬
‫اا‬.‫ممرلْنيح‬ ‫تٔدم‬ ‫ترسبْت‬ ‫اىل‬

13. ٌ‫ؾػادر‬
•ٖ‫ؾنرب‬ ‫اىتارا‬ ‫د‬ ‫الرحٔه‬ ٘‫صل‬ ً‫مػإرته‬ ٌ‫دا‬ ‫ميذالني‬ ‫داؾت‬
٘‫ٍب‬ ‫ؾيرميا‬ ٌ‫دا‬
•‫ؾرَٓاتني‬ ‫برسٔهـ‬ ‫سسؤرؽ‬ ‫اخالم‬ ‫ممبيتْم‬ ‫داؾت‬
ْ‫بيت‬ ٖ‫مجنإ‬ ٖ‫مجنإ‬ ٌ‫دا‬ ْ‫ممؿ‬ ‫نْرؽ‬ ‫ٓؼ‬ ً‫ضْلْغ‬ ‫ترٍادف‬-
ْ‫ممبيت‬.
•ٌ‫دا‬ ‫مصارنت‬ ‫دامل‬ ‫ميرميا‬ ٌ‫دا‬ ٖ‫ممرب‬ ‫بْدٓا‬ ً‫مالٍرين‬
ُٔ‫ناس‬ ‫برترميا‬ ٍْ‫تا‬