งานนี้อยู่ในส่วนหนึ่งของวิชาชีววิทยา ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2562 โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา

1. พืชตัวอย่างในสวนพฤกษศาสตร์โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา
ตามโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดาริ
สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี
พืชตัวอย่างที่ศึกษา : สารพัดพิษ Sophora tomentosa L.

2. คุณครูผู้สอน
นายวิชัย ลิขิตพรรักษ์
ตาแหน่งครู ค.ศ.1 สาขาชีววิทยา
กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา

3. สมาชิก
นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 ห้อง 825 กลุ่มที่ 2
เรียงจากซ้ายไปขวา
นายภูดิศ ศิริรัตน์มงคล เลขที่ 41
นายวงศธร วงศ์สุขสวัสดิ์ เลขที่ 43
นายวรภัทร์ เจริญวนิชชากร เลขที่ 44
นายศุภกฤต นิธิเกตุกุล เลขที่ 46

4. คานา
รายงานฉบับนี้เป็นส่วนหนึ่งของรายวิชาชีววิทยา 3 (ว 30243) ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5
ห้อง 825 โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา โดยมีจุดประสงค์เพื่อนาเสนอข้อมูลทาง
พฤกษศาสตร์ของต้นสารพัดพิษเป็นการบูรณาการรายวิชาชีววิทยากับสวนพฤกษศาสตร์
ซึ่งข้อมูลจะประกอบด้วย ชื่อวิทยาศาสตร์ ชื่อสามัญ ลักษณะทางพฤกษศาสตร์พอสังเขป
และประโยชน์ในด้านต่างๆของพืชนั้นๆ
คณะผู้จัดทาหวังเป็นอย่างยิ่งว่างานนาเสนอนี้จะเป็นประโยชน์ทางข้อมูลแก่บุคคลที่มี
ความสนใจในหัวข้อเหล่านี้ไม่มากก็น้อย
คณะผู้จัดทา

5. สารบัญ หน้า
ครูผู้สอน 1
สมาชิก 2
คานา 3
สารบัญ 4
ข้อมูลลักษณะทางพฤกษศาสตร์ 5-7
ประโยชน์และสรรพคุณ 8-12
บรรณานุกรม 13
กิตติกรรมประกาศ 14
ภาคผนวก 15-20

6. ข้อมูลลักษณะทางพฤกษศาสตร์
สารพัดพิษ (Necklace Pod) จัดเป็ นพรรณไม้ป่ าที่มีพิษชนิดหนึ่ง ซึ่งหากได้รับเข้าไปมาก
จะมีผลทาลายระบบประสาท แต่ก็มีบางรายงานที่กล่าวถึงสรรพคุณของสารพัดพิษ โดยเฉพาะ
สรรพคุณในการถอนพิษงูหรือพิษจากสัตว์มีพิษต่างๆได้ดี คาว่า สารพัดพิษ อาจตั้งขึ้นด้วย
คุณสมบัติของพืชใน 2 แง่ คือ
1. สารพัดพิษ เพราะเป็ นพืชมีพิษ
2. สารพัดพิษ เพราะสามารถรักษาพิษสัตว์กัดต่อยได้หลายชนิด
• ชื่อวงศ์ : Leguminosae หรือ Fabaceae
• ชื่อวิทยาศาสตร์ : Sophora tomentosa L.
• ชื่อสามัญ :Necklace Pod,Yellow Necklace Pod,Silverbush
• ชื่อท้องถิ่น :สารพัดพิษ,ซับพิษ,ส้มพอ,กักไม้ฝอย,สะนาน

7. ข้อมูลลักษณะทางพฤกษศาสตร์
ลาต้น
สารพัดพิษ เป็นไม้ล้มลุกที่มีอายุนาน 20-30 ปี ลาต้นแตกกิ่งเป็นทรงพุ่ม สูงประมาณ
1-3 เมตร ลาต้นอ่อน และกิ่งอ่อนมีเปลือกสีเขียวนวล ลาต้นที่โตเต็มที่ และกิ่งแก่มีสีเทาอม
น้าตาล และมีขนสีนวลปกคลุม
ใบ
ใบสารพัดพิษ ใบประกอบแบบขนนกแบบใบเดี่ยว (ใบสุดท้ายมีใบเดียว) ประกอบด้วย
ก้านใบหลัก ยาวประมาณ 30-40 เซนติเมตร บนก้านใบหลักมีใบย่อย 13-21 ใบ ใบย่อยมี
รูปไข่กลับ โคนใบ และปลายใบโค้งมน บางชนิดปลายสุดของใบเป็นติ่งแหลม ขนาดใบกว้าง
ประมาณ 1.5-3 เซนติเมตร ยาวประมาณ 3-7 เซนติเมตร

8. ข้อมูลลักษณะทางพฤกษศาสตร์
ดอก
ดอกสารพัดพิษออกเป็นช่อ แทงออกที่ปลายยอดในแต่ละกิ่ง ก้านช่อดอกยาวประมาณ 30-
60 เซนติเมตร แต่ละก้านช่อมีดอกย่อย 15-40 ดอก ดอกย่อยมีลักษณะทรงกระบอก คล้าย
ดอกแคบ้าน ยาวประมาณ 2.5-3 เซนติเมตร ประกอบด้วยกลีบเลี้ยงที่มีลักษณะเป็นรูปถ้วยสี
เหลืองอมเขียวห่อหุ้มดอกไว้ ถัดมาเป็นกลีบดอกที่มีลักษณะรียาว จานวน 5 กลีบ แต่ละกลีบยาว
ประมาณ 1.2-2 เซนติเมตร แผ่นกลีบดอกมีสีเหลือง
ผล
ผลสารพัดพิษ เรียกเป็นฝัก ออกเป็นผลเดี่ยว ผลมีลักษณะแปลก คือ ผลมีลักษณะขอดเป็น
ข้อหรือก้อนนูน 1-10 ขอด เรียงกันยาวคล้ายสร้อยลูกปัด ฝักอ่อนมีสีเขียวสด และมีขนนวล
ปกคลุม ฝักแก่เปลี่ยนเป็นสีเหลืองอมน้าตาล แล้วแห้งกลายเป็นสีดา

9. ประโยชน์และสรรพคุณ
ในเอกสารหลายฉบับกล่าวถึงสรรพคุณของสารพัดไว้หลายประการ แต่ควรพิจารณาให้
รอบคอบหากนาไปใช้ เพราะต้นสารพัดก็มีเอกสารหลายฉบับกล่าวถึงเฉพาะพิษที่รุนแรงเช่นกัน
โดยสรรพคุณที่มีกล่าวกล่าวถึง ได้แก่
• ลูกสด และเมล็ด (รสเย็น)
– แก้ไข้เซื่องซึม
– ใช้บดทารักษาฝีหนอง

10. ประโยชน์และสรรพคุณ
• ราก (รสฝาดเฝื่ อน ใช้ต้มดื่ม)
– แก้พิษร้อน
– แก้ร้อนใน บรรเทาอาการกระหายน้า
– แก้ปวดเมื่อยตามร่างกาย
• ราก (บดหรือฝนทาภายนอก)
– ใช้ทาแก้แก้พิษงู พิษแมลงป่ อง และตะขาบต่อย
– ใช้ทาแก้ปวดฝี
– ใช้ทาผิวบริเวณร้อนใน แก้ปวดแสบปวดร้อน

11. • ฝัก และเมล็ด (ต้มดื่ม)
– แก้พิษร้อน
– แก้ร้อนในกระหายน้า
– แก้ไข้เซื่องซึม
– แก้พิษไข้
– รักษาบิดเรื้อรัง
– รักษาอาการท้องเสีย
ประโยชน์และสรรพคุณ

12. ประโยชน์และสรรพคุณ
• ใบ (นามาต้มดื่ม)
– ใช้ถอนพิษงู และพิษจากสัตว์
• ใบ (ใช้ภายนอก)
– ใช้ถอนพิษงู และพิษจากสัตว์
– รักษาแผลน้าร้อนลวก แผลไฟไหม้ ช่วยบรรเทาอาการปวดแสบ
ปวดร้อน ทาให้แผลหายเร็ว

13. ตารายาไทย บรรยายการนาสารพัดพิษมาใช้ถอนพิษงู โดยนาเอาใบของ
สารพัดพิษมาตาโขลก และผสมกับเหล้าโรง แล้วคั้นเอาน้ามาดื่ม และนาส่วนของ
รากให้นามาตาบดเช่นกันแล้วนามาพอกบริเวณแผลงูกัด ซึ่งสามารถดับพิษได้
ภายใน 1-2 ชั่วโมง รวมถึงสามารถนาไปใช้ดับพิษสัตว์ชนิดอื่นๆ อาทิ พิษแมง
ป่ อง พิษและตะขาบ เป็นต้น
การใช้สารพัดพิษสาหรับบรรเทาอาการปวดแสบปวดร้อนจากน้าร้อนลวก
ให้นาใบสารพัดพิษมาคั่วไฟกับน้ามันพืช น้ามันมะพร้าว ก่อนนาน้ามัน และใบที่
เคี่ยวแล้วมาทารักษาแผลไฟไหม้ แผลน้าร้อนลวก
ประโยชน์และสรรพคุณ

14.  https://th.wikipedia.org/wiki/สารพัดพิษ
 https://puechkaset.com/สารพัดพิษ/
 https://herb.in.th/ต้นสารพัดพิษ-ต้น/
บรรณานุกรม

15. กิตติกรรมประกาศ
โครงงานHERBARIUMชิ้นนี้สาเร็จลุล่วงได้ก็ด้วยความกรุณาและการกากับดูแลจาก
อาจารย์วิชัย ลิขิตพรรักษ์ อาจารย์ที่ปรึกษาโครงงานนี้ ที่ได้ให้คาเสนอแนะ แนวความคิด
ตลอดจนช่วยแก้ไขข้อบกพร่องต่างๆในโครงงานชิ้นนี้มาโดยตลอด จนโครงงานชิ้นนี้เสร็จ
สมบูรณ์ ผู้จัดทาโครงงานนี้จึงขอกราบขอบพระคุณเป็นอย่างสูง
คณะผู้จัดทา

16. ภาคผนวก

17. เก็บตัวอย่างสดชิ้นส่วนต้นสารพัดพิษ
จากบริเวณหลังตึก 60 ปี โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา
เก็บเมื่อวันที่ 7/6/62

18. คัดเลือกตัวอย่างพืช

19. การจัดเก็บ

20. การตรวจติดตาม

21. จัดวางชิ้นส่วนต้นสารพัดพิษที่แห้งสนิทแล้วโดยติดเข้ากับ
กระดาษแข็ง100ปอนด์ ขนาดA3 พับครึ่ง และเขียนข้อมูลต่างๆพอ
สังเขปลงแผ่นตัวอย่างพฤกษศาสตร์ ตกแต่งให้สวยงาม