SlideShare a Scribd company logo
Hat
Dengeleme
Hat Dengeleme : Hedefler
 Düzenli bir malzeme akışını sağlamak
 İnsangücü ve kapasitelerinin en yüksek
oranda kullanılmasını sağlamak
 İşlemleri en kısa sürede tamamlamak
 Hat üzerindeki iş istasyonu sayısını
enazlamak.
 Boş (idle) süreleri enazlamak
 Boş süreleri iş istasyonları arasında düzgün
bir şekilde dağıtmak
 Üretim maliyetlerini enküçüklemek.
Hat Dengeleme : Hedefler
 Bu hedeflerin bazıları birbirleri ile
çelişecek ve bütün hedeflerin en üst
düzeyde gerçekleştirilmesi mümkün
olmayacaktır. Bu durumda amaç,
gerçekleştirilebilecek en uygun çözüme
ulaşılması ve bunu yaparken maliyetin
en düşük seviyede tutulmasıdır.
Hat Dengeleme : Kısıtlar
 Çevrim süresi
 Öncelik ilişkileri
 Konum kısıtı
 Sabit Donanım kısıtı
 İstasyon yükü
 Aynı istasyona atanması istenen iş öğeleri
 Aynı istasyona atanmaması gereken iş
öğeleri
Hat Dengeleme - Tanımlar
 İş öğesi (task): Toplam işin, uygun ve pratik en
küçük alt parçalarıdır
 İş istasyonu (work-station): Bir veya birden fazla iş
öğesinin, bir veya birden fazla işgücü tarafından
yapıldığı hat üzerindeki bir iş merkezi.
 Toplam iş süresi T: Montaj hattı üzerinde
üretilecek ürünün montaj için gerekli olan süre
veya işi oluşturan iş öğelerinin standart süreleri
toplamıdır. N: iş öğresi sayısı ve ti: i no’lu iş
öğesinin işlem süresi olmak üzere
∑=
=
N
i
itT
1
Hat Dengeleme: Tanımlar
 İş istasyonu süresi: Bir iş istasyonunda yapılması
gerekli olan iş öğelerinin standart süreleri
toplamıdır
 Çevrim süresi (Cycle time) C: Üretim hızına göre,
biten ürünleri bitiş zamanları arasındaki fark.
Üretim hızı saatte 10 adet ise ÇevrimSüresi 6
dakidadır.
C=(Kullanılabilir üretim süresi) / (Ürün Sayısı)
Hat Dengeleme: Tanımlar
 Gerekli en az iş istasyonu sayısı:
 Çevrim süresinin yarısından büyük süreye
sahip iş öğeleri sayısı nolası ise
nenaz=Enbüyük(nenk;nolası)
 Ortalama iş istasyonu süresi:
+
=
∑= ]/[
1
Ctn
N
i
ienk
*
1
*
,/ CCnnntC enaz
N
i
i ≥≥= ∑=
Hat Dengeleme: Tanımlar
 Esneklik oranı: Bir montaj sürecinin öncelik
yapısının belirlenmesinde kullanılan bir ölçüt. Y:
öncelik matrisinde 0 değere sahip göz sayısı, N
iş öğesi sayısı olmak üzere
E=(2Y) / [N (N-1)]
 Denge Kaybı (balance loss): İşlerin işlemciler
veya istasyonlara dağıtımının ne ölçüde dengeli
olduğunu gösteren ölçüttür.
∑=
−=−=
N
i
i nCtnCCCCD
1
*
100)]/()[(100]/)[((%)
Hat Dengeleme: Tanımlar
 Düzgünlük indeksi: Montaj hattındaki iş
istasyonlarının işlem sürelerinin düzgülüğünü
gösterir:
Di : Düzgünlük indeksi
Tenb: İş istasyonu sürelerinin en büyüğü
Ti : i. iş istasyonu süresi
olmak üzere:
100)]/()([(%) 2
nCTTDİ ienb∑ −=
Hat Dengeleme: Tanımlar
 Hat Etkinliği:
 Kuramsal Etkinlik:
100]/[%
1
nCtHE
N
i
i∑=
=
100]/[%
1
CntKE enaz
N
i
i∑=
=
Montaj Hatları
 Tek modelli hatlar: Tek bir model veya ürünün
üretimine ayrılmış hatlar
 Çok modelli hatlar: Farklı ürünler veya aynı
ürünün iki ya da daha çok benzer tipinin, ayrı
yığınlar halinde üretildiği hatlar
 Karışık modelli hatlar: İki veya daha çok
benzer ürünün veya bir ürünün farklı
modellerinin aynı anda ve karışık olarak
üretildiği montaj hatları
Hat Dengeleme Problemlerinin
tanımlanması
Genel Hat Dengeleme Problemi:
Bir montajın gerçekleştirilebilmesi için gereken iş öğelerinin, ilgili
süre, öncelik yapısı ve konum kısıtları ile bilinmesi durumunda,
belirli bir çevrim süresini gerçekleştirebilmek için gerekli işgücü/iş
öğesi dağılımının yapılması.
Bu problem genellikle aşağıdaki iki durumun iteratif olarak
çözülmesi ile gerçekleştirilir:
Her iş öğesinin süre, öncelik ve konum kısıtı belli iken
1.) Belirli bir çevrim süresine göre, ve işlerin gerçekleştirilmesi için
gereken en az işgücü(veya iş istasyonu) sayısının hesaplanması
2.) Belirli işgücü/iş istasyonu sayısına göre en düşük çevrim
süresinin hesaplanması
Örnek
İş öğesi süreleri: a1=3, a2=1, a3=2, a4=5, a5=4, a6=4, a7=7, a8=1 ; C=9
Hat Etkinlikleri: HEa=100x(9+9+9)/(9x3)=%100, HEb=100x(8+7+7+5)/(9x4)=%75
Station1 İstasyon etkinliği= 8x100/9=% 88,9
Hat Dengeleme Yöntemlerinin
Sınıflandırılması:
Probleme göre sınıflandırma:
 Amaç Sayısı
 İşlem süreleri
 Ürün/Model Sayısı
 Paralel Tezgah
durumu
 İstasyondaki işçi
sayısı
 Hattın durumu
 İstasyon durumu
 Kaynak kısıtı
 Malzeme ikamesi
 Kusur oranlarının
verilmesi durumu
 Özel Problemler
Hat Dengeleme Yöntemlerinin
Sınıflandırılması:
Çözüm yaklaşımına göre sınıflandırma:
 Sezgisel (Heuristic) Yöntemler
 Helgeson-Birnie
 Kilbridge-Wester
 …..
 Analitik yöntemler
 Bowman: Doğrusal tamsayılı progr.
 0-1 tamsayılı programlama
 Simülasyon Teknikleri
Hat Dengeleme Yöntemlerinin
Sınıflandırılması:
İşlem sürelerinin deterministik olup
olmamasına göre sınıflandırma:
 Tek modelli Hatlar –
 Deterministik
 Deterministik olmayan
 Çok modelli Hatlar –
 Deterministik
 Deterministik olmayan
Örnek Sezgisel Çözüm Yöntemi:
Konum Ağırlıklı Dengeleme Yöntemi
(Helgeson-Bernie)
 Her iş öğesi için konum ağırlığı belirlenir (=iş öğesinin
kendi süresi + o iş öğesinden etkilenen tüm iş
öğelerinin süreleri toplamı)
 İş öğeleri konum ağırlıklarına göre sıralanır
 İş öğeleri istasyonlara, konum ağırlık sıralarına göre,
öncelikler de göz önüne alınarak atanmaya başlanır
 İstenilen çevrim süresine erişilene kadar atamaya
devam edilir. Çevrim süresine erişince diğer
istasyona geçilir
 Atama işlemi, tüm iş öğeleri bir istasyona atanana
dek sürdürülür
Örnek Problem
Örnek Problem
Çözüm
Örnek 6.2 (Tanyaş-Baskak)
Örnek 6.2 (Tanyaş-Baskak)
İş Öğesi İşlem Süresi (dk.) Öncül Öğe(ler)
1 1 -
2 2 1
3 3 2
4 4 2
5 2 1
6 4 3-4-5
7 6 6
8 8 5
9 2 7-8
10 3 9
11 4 10
12 5 10
13 6 11
14 7 12-13
Örnek 6.2 (Tanyaş-Baskak)
Örnek 6.2 (Tanyaş-Baskak)

More Related Content

What's hot

Iş etüdü proje sunumu
Iş etüdü proje sunumuIş etüdü proje sunumu
Iş etüdü proje sunumu
merve yazıcı
 
Uretim Yonetimi 4 Bölümü
Uretim Yonetimi 4 BölümüUretim Yonetimi 4 Bölümü
Uretim Yonetimi 4 Bölümü
Aretiasus
 
Uretim Yonetimi 5-a Bölümü
Uretim Yonetimi 5-a BölümüUretim Yonetimi 5-a Bölümü
Uretim Yonetimi 5-a Bölümü
Aretiasus
 
3. bölüm fabrika yeri seçimi
3. bölüm fabrika yeri seçimi3. bölüm fabrika yeri seçimi
3. bölüm fabrika yeri seçimiSuleyman Bayindir
 
Tedarik zincirinde Kpi Yönetimi
Tedarik zincirinde Kpi YönetimiTedarik zincirinde Kpi Yönetimi
Tedarik zincirinde Kpi Yönetimi
Can Atasoy
 
Tekstil Sektörü Yalın Üretim Projesi
Tekstil Sektörü Yalın Üretim ProjesiTekstil Sektörü Yalın Üretim Projesi
Tekstil Sektörü Yalın Üretim Projesi
YalnLiderGeliimAkade
 
Tahminleme yöntemleri - Mrp ve Bağımlı Talep Tahmini
Tahminleme yöntemleri  - Mrp ve Bağımlı Talep TahminiTahminleme yöntemleri  - Mrp ve Bağımlı Talep Tahmini
Tahminleme yöntemleri - Mrp ve Bağımlı Talep Tahmini
Gülper Basmacı
 
Tam zamanında üsdfsdfretim 1
Tam zamanında üsdfsdfretim 1Tam zamanında üsdfsdfretim 1
Tam zamanında üsdfsdfretim 1
onurkoseoglu
 
Surec yonetimi
Surec yonetimiSurec yonetimi
Surec yonetimi
Hakan Doyuran
 
Kazançlı Kaizen Çalışmaları
Kazançlı Kaizen ÇalışmalarıKazançlı Kaizen Çalışmaları
Kazançlı Kaizen Çalışmaları
Gemba Partner  Lean Management Consulting
 
Yalin Üretim
Yalin ÜretimYalin Üretim
Yalin Üretim
NimetBalc
 
İTÜ İşletme ve Teknoloji Yönetimi - BİTİRME PROJESİ
İTÜ İşletme ve Teknoloji Yönetimi - BİTİRME PROJESİİTÜ İşletme ve Teknoloji Yönetimi - BİTİRME PROJESİ
İTÜ İşletme ve Teknoloji Yönetimi - BİTİRME PROJESİ
Elif Tuygan Arslançeri
 
Topsis-Çok kriterli karar verme
Topsis-Çok kriterli karar vermeTopsis-Çok kriterli karar verme
Topsis-Çok kriterli karar vermeSelin Kadıoğlu
 
Sunum 4
Sunum 4Sunum 4
Sunum 4
endohem
 
Just in Time , Tam Zamanında Üretim
Just in Time , Tam Zamanında ÜretimJust in Time , Tam Zamanında Üretim
Just in Time , Tam Zamanında ÜretimEvren E
 
Stok yöneti̇mi̇
Stok yöneti̇mi̇Stok yöneti̇mi̇
Stok yöneti̇mi̇
Selman Kaymaz
 

What's hot (20)

Promodel ödev
Promodel ödevPromodel ödev
Promodel ödev
 
Iş etüdü proje sunumu
Iş etüdü proje sunumuIş etüdü proje sunumu
Iş etüdü proje sunumu
 
Uretim Yonetimi 4 Bölümü
Uretim Yonetimi 4 BölümüUretim Yonetimi 4 Bölümü
Uretim Yonetimi 4 Bölümü
 
Uretim Yonetimi 5-a Bölümü
Uretim Yonetimi 5-a BölümüUretim Yonetimi 5-a Bölümü
Uretim Yonetimi 5-a Bölümü
 
3. bölüm fabrika yeri seçimi
3. bölüm fabrika yeri seçimi3. bölüm fabrika yeri seçimi
3. bölüm fabrika yeri seçimi
 
Tedarik zincirinde Kpi Yönetimi
Tedarik zincirinde Kpi YönetimiTedarik zincirinde Kpi Yönetimi
Tedarik zincirinde Kpi Yönetimi
 
Tekstil Sektörü Yalın Üretim Projesi
Tekstil Sektörü Yalın Üretim ProjesiTekstil Sektörü Yalın Üretim Projesi
Tekstil Sektörü Yalın Üretim Projesi
 
Tahminleme yöntemleri - Mrp ve Bağımlı Talep Tahmini
Tahminleme yöntemleri  - Mrp ve Bağımlı Talep TahminiTahminleme yöntemleri  - Mrp ve Bağımlı Talep Tahmini
Tahminleme yöntemleri - Mrp ve Bağımlı Talep Tahmini
 
Cevik uretim
Cevik uretimCevik uretim
Cevik uretim
 
Tam zamanında üsdfsdfretim 1
Tam zamanında üsdfsdfretim 1Tam zamanında üsdfsdfretim 1
Tam zamanında üsdfsdfretim 1
 
Surec yonetimi
Surec yonetimiSurec yonetimi
Surec yonetimi
 
Kazançlı Kaizen Çalışmaları
Kazançlı Kaizen ÇalışmalarıKazançlı Kaizen Çalışmaları
Kazançlı Kaizen Çalışmaları
 
Yalin Üretim
Yalin ÜretimYalin Üretim
Yalin Üretim
 
İTÜ İşletme ve Teknoloji Yönetimi - BİTİRME PROJESİ
İTÜ İşletme ve Teknoloji Yönetimi - BİTİRME PROJESİİTÜ İşletme ve Teknoloji Yönetimi - BİTİRME PROJESİ
İTÜ İşletme ve Teknoloji Yönetimi - BİTİRME PROJESİ
 
Kaizen sunum
Kaizen sunumKaizen sunum
Kaizen sunum
 
Topsis-Çok kriterli karar verme
Topsis-Çok kriterli karar vermeTopsis-Çok kriterli karar verme
Topsis-Çok kriterli karar verme
 
Sunum 4
Sunum 4Sunum 4
Sunum 4
 
Just in Time , Tam Zamanında Üretim
Just in Time , Tam Zamanında ÜretimJust in Time , Tam Zamanında Üretim
Just in Time , Tam Zamanında Üretim
 
Stok yöneti̇mi̇
Stok yöneti̇mi̇Stok yöneti̇mi̇
Stok yöneti̇mi̇
 
6.bölüm i̇ş anali̇zi̇
6.bölüm i̇ş anali̇zi̇6.bölüm i̇ş anali̇zi̇
6.bölüm i̇ş anali̇zi̇
 

Hat dengeleme1

  • 2. Hat Dengeleme : Hedefler  Düzenli bir malzeme akışını sağlamak  İnsangücü ve kapasitelerinin en yüksek oranda kullanılmasını sağlamak  İşlemleri en kısa sürede tamamlamak  Hat üzerindeki iş istasyonu sayısını enazlamak.  Boş (idle) süreleri enazlamak  Boş süreleri iş istasyonları arasında düzgün bir şekilde dağıtmak  Üretim maliyetlerini enküçüklemek.
  • 3. Hat Dengeleme : Hedefler  Bu hedeflerin bazıları birbirleri ile çelişecek ve bütün hedeflerin en üst düzeyde gerçekleştirilmesi mümkün olmayacaktır. Bu durumda amaç, gerçekleştirilebilecek en uygun çözüme ulaşılması ve bunu yaparken maliyetin en düşük seviyede tutulmasıdır.
  • 4. Hat Dengeleme : Kısıtlar  Çevrim süresi  Öncelik ilişkileri  Konum kısıtı  Sabit Donanım kısıtı  İstasyon yükü  Aynı istasyona atanması istenen iş öğeleri  Aynı istasyona atanmaması gereken iş öğeleri
  • 5. Hat Dengeleme - Tanımlar  İş öğesi (task): Toplam işin, uygun ve pratik en küçük alt parçalarıdır  İş istasyonu (work-station): Bir veya birden fazla iş öğesinin, bir veya birden fazla işgücü tarafından yapıldığı hat üzerindeki bir iş merkezi.  Toplam iş süresi T: Montaj hattı üzerinde üretilecek ürünün montaj için gerekli olan süre veya işi oluşturan iş öğelerinin standart süreleri toplamıdır. N: iş öğresi sayısı ve ti: i no’lu iş öğesinin işlem süresi olmak üzere ∑= = N i itT 1
  • 6. Hat Dengeleme: Tanımlar  İş istasyonu süresi: Bir iş istasyonunda yapılması gerekli olan iş öğelerinin standart süreleri toplamıdır  Çevrim süresi (Cycle time) C: Üretim hızına göre, biten ürünleri bitiş zamanları arasındaki fark. Üretim hızı saatte 10 adet ise ÇevrimSüresi 6 dakidadır. C=(Kullanılabilir üretim süresi) / (Ürün Sayısı)
  • 7. Hat Dengeleme: Tanımlar  Gerekli en az iş istasyonu sayısı:  Çevrim süresinin yarısından büyük süreye sahip iş öğeleri sayısı nolası ise nenaz=Enbüyük(nenk;nolası)  Ortalama iş istasyonu süresi: + = ∑= ]/[ 1 Ctn N i ienk * 1 * ,/ CCnnntC enaz N i i ≥≥= ∑=
  • 8. Hat Dengeleme: Tanımlar  Esneklik oranı: Bir montaj sürecinin öncelik yapısının belirlenmesinde kullanılan bir ölçüt. Y: öncelik matrisinde 0 değere sahip göz sayısı, N iş öğesi sayısı olmak üzere E=(2Y) / [N (N-1)]  Denge Kaybı (balance loss): İşlerin işlemciler veya istasyonlara dağıtımının ne ölçüde dengeli olduğunu gösteren ölçüttür. ∑= −=−= N i i nCtnCCCCD 1 * 100)]/()[(100]/)[((%)
  • 9. Hat Dengeleme: Tanımlar  Düzgünlük indeksi: Montaj hattındaki iş istasyonlarının işlem sürelerinin düzgülüğünü gösterir: Di : Düzgünlük indeksi Tenb: İş istasyonu sürelerinin en büyüğü Ti : i. iş istasyonu süresi olmak üzere: 100)]/()([(%) 2 nCTTDİ ienb∑ −=
  • 10. Hat Dengeleme: Tanımlar  Hat Etkinliği:  Kuramsal Etkinlik: 100]/[% 1 nCtHE N i i∑= = 100]/[% 1 CntKE enaz N i i∑= =
  • 11. Montaj Hatları  Tek modelli hatlar: Tek bir model veya ürünün üretimine ayrılmış hatlar  Çok modelli hatlar: Farklı ürünler veya aynı ürünün iki ya da daha çok benzer tipinin, ayrı yığınlar halinde üretildiği hatlar  Karışık modelli hatlar: İki veya daha çok benzer ürünün veya bir ürünün farklı modellerinin aynı anda ve karışık olarak üretildiği montaj hatları
  • 12. Hat Dengeleme Problemlerinin tanımlanması Genel Hat Dengeleme Problemi: Bir montajın gerçekleştirilebilmesi için gereken iş öğelerinin, ilgili süre, öncelik yapısı ve konum kısıtları ile bilinmesi durumunda, belirli bir çevrim süresini gerçekleştirebilmek için gerekli işgücü/iş öğesi dağılımının yapılması. Bu problem genellikle aşağıdaki iki durumun iteratif olarak çözülmesi ile gerçekleştirilir: Her iş öğesinin süre, öncelik ve konum kısıtı belli iken 1.) Belirli bir çevrim süresine göre, ve işlerin gerçekleştirilmesi için gereken en az işgücü(veya iş istasyonu) sayısının hesaplanması 2.) Belirli işgücü/iş istasyonu sayısına göre en düşük çevrim süresinin hesaplanması
  • 13. Örnek İş öğesi süreleri: a1=3, a2=1, a3=2, a4=5, a5=4, a6=4, a7=7, a8=1 ; C=9 Hat Etkinlikleri: HEa=100x(9+9+9)/(9x3)=%100, HEb=100x(8+7+7+5)/(9x4)=%75 Station1 İstasyon etkinliği= 8x100/9=% 88,9
  • 14. Hat Dengeleme Yöntemlerinin Sınıflandırılması: Probleme göre sınıflandırma:  Amaç Sayısı  İşlem süreleri  Ürün/Model Sayısı  Paralel Tezgah durumu  İstasyondaki işçi sayısı  Hattın durumu  İstasyon durumu  Kaynak kısıtı  Malzeme ikamesi  Kusur oranlarının verilmesi durumu  Özel Problemler
  • 15. Hat Dengeleme Yöntemlerinin Sınıflandırılması: Çözüm yaklaşımına göre sınıflandırma:  Sezgisel (Heuristic) Yöntemler  Helgeson-Birnie  Kilbridge-Wester  …..  Analitik yöntemler  Bowman: Doğrusal tamsayılı progr.  0-1 tamsayılı programlama  Simülasyon Teknikleri
  • 16. Hat Dengeleme Yöntemlerinin Sınıflandırılması: İşlem sürelerinin deterministik olup olmamasına göre sınıflandırma:  Tek modelli Hatlar –  Deterministik  Deterministik olmayan  Çok modelli Hatlar –  Deterministik  Deterministik olmayan
  • 17. Örnek Sezgisel Çözüm Yöntemi: Konum Ağırlıklı Dengeleme Yöntemi (Helgeson-Bernie)  Her iş öğesi için konum ağırlığı belirlenir (=iş öğesinin kendi süresi + o iş öğesinden etkilenen tüm iş öğelerinin süreleri toplamı)  İş öğeleri konum ağırlıklarına göre sıralanır  İş öğeleri istasyonlara, konum ağırlık sıralarına göre, öncelikler de göz önüne alınarak atanmaya başlanır  İstenilen çevrim süresine erişilene kadar atamaya devam edilir. Çevrim süresine erişince diğer istasyona geçilir  Atama işlemi, tüm iş öğeleri bir istasyona atanana dek sürdürülür
  • 22. Örnek 6.2 (Tanyaş-Baskak) İş Öğesi İşlem Süresi (dk.) Öncül Öğe(ler) 1 1 - 2 2 1 3 3 2 4 4 2 5 2 1 6 4 3-4-5 7 6 6 8 8 5 9 2 7-8 10 3 9 11 4 10 12 5 10 13 6 11 14 7 12-13