Λογισμικό παρουσίασης από τους μαθητές του Β1 τμήματος του γυμνασίου Δομένικου. Υπεύθυνη καθηγήτρια Τσάπρα Κωνσταντία ΠΕ02

1. Η ενετική οικονομικήΗ ενετική οικονομική
διείσδυση και το σχίσμα τωνδιείσδυση και το σχίσμα των
Εκκλησιών.Εκκλησιών.
Βυζαντινή Ιστορία Τάξη: ΒΒυζαντινή Ιστορία Τάξη: Β
Τμήμα:Β1΄Τμήμα:Β1΄
Γυμνάσιο ΔΟΜΕΝΙΚΟΥΓυμνάσιο ΔΟΜΕΝΙΚΟΥ
Β1 ΔΟΜΕΝΙΚΟΥΒ1 ΔΟΜΕΝΙΚΟΥ 11

2. Γιατί ο Αλέξιος ζήτησε την βοήθειαΓιατί ο Αλέξιος ζήτησε την βοήθεια
των Βενετώντων Βενετών
 Ο Αλέξιος ζήτησε τη βοήθεια από τουςΟ Αλέξιος ζήτησε τη βοήθεια από τους
Βενετούς γιατί έπρεπε να αποκρούσει τουςΒενετούς γιατί έπρεπε να αποκρούσει τους
Νορμανδούς της Ιταλίας που ήταν έτοιμοιΝορμανδούς της Ιταλίας που ήταν έτοιμοι
να βαδίσουν προς τη βυζαντινήνα βαδίσουν προς τη βυζαντινή
αυτοκρατορία για αυτό ο Αλέξιος ζήτησεαυτοκρατορία για αυτό ο Αλέξιος ζήτησε
βοήθεια από τους Βενετούς.βοήθεια από τους Βενετούς.
Β1 ΔΟΜΕΝΙΚΟΥΒ1 ΔΟΜΕΝΙΚΟΥ 22

3. ΧΡΥΣΟΒΟΥΛΟΧΡΥΣΟΒΟΥΛΟ
 Για να ανταμείψει τους συμμάχους του, ο
Αλέξιος A' τους έδωσε προνόμια με το
ΧΡΥΣΟΒΟΥΛΟ, επίσημη έγγραφη
συμφωνία, υπογεγραμμένη από τον
αυτοκράτορα και σφραγισμένη με τη χρυσή
του βούλα (1082).
Β1 ΔΟΜΕΝΙΚΟΥΒ1 ΔΟΜΕΝΙΚΟΥ 33

4. Τι προνόμια έδωσε ο Αλέξιος στους ΒένετουςΤι προνόμια έδωσε ο Αλέξιος στους Βένετους
για τη βοήθεια που του έδωσαν;για τη βοήθεια που του έδωσαν;
 Παραχώρησε τίτλους και χρηματικές χορηγίεςΠαραχώρησε τίτλους και χρηματικές χορηγίες
στους κοσμικούς και εκκλησιαστικούς άρχοντεςστους κοσμικούς και εκκλησιαστικούς άρχοντες
της Βενετίας.της Βενετίας.
 Παραχώρησε στους εμπόρους της ΒενετίαςΠαραχώρησε στους εμπόρους της Βενετίας
σκάλες και εμπορικά καταστήματα στηνσκάλες και εμπορικά καταστήματα στην
προκυμαία της πρωτεύουσας.προκυμαία της πρωτεύουσας.
 Επέτρεψε τους Βένετους να εμπορεύονταιΕπέτρεψε τους Βένετους να εμπορεύονται
ελεύθερα χωρίς να πληρώνουν δασμούς σε όλα ταελεύθερα χωρίς να πληρώνουν δασμούς σε όλα τα
βυζαντινά λιμάνια.βυζαντινά λιμάνια.
Β1 ΔΟΜΕΝΙΚΟΥΒ1 ΔΟΜΕΝΙΚΟΥ 44

5. Βενετοί έμποροι στις
προκυμαίες της Κων/λης.
Μικρογραφία από το
Βιβλίο των Θαυμάτων
του Μάρκο Πόλο.
Χειρόγραφο του 15ου αι.
Παρίσι.
Εθνική Βιβλιοθήκη.
Β1 ΔΟΜΕΝΙΚΟΥΒ1 ΔΟΜΕΝΙΚΟΥ 55

6. Από το χρυσόβουλο του έτους 1082
 Επιπροσθέτως παραχωρούμε στους Βενετούς τα εργαστήρια μαζί με τους επάνω ορόφους που
βρίσκονται στη συνοικία του Περάματος (σημείο επιβίβασης για τη συνοικία του Γαλατά),
που εκτείνεται από την Εβραϊκή Πύλη (Τσιφούτ-Καπού) ως την Πύλη της Βίγλας (Οντούν-
Καπί), όπου ζουν Βενετοί και Έλληνες• και [τους παραχωρούμε] τρεις σκάλες που
καταλήγουν σ' αυτή την περιοχή [...]. Δίνεται επίσης στους Βενετούς το δικαίωμα να κάνουν
εμπόριο με κάθε λογής εμπορεύματα σ' όλα τα μέρη της Ρωμανίας, γύρω από τη μεγάλη
Λαοδικεία, την Αντιόχεια, τη Μάμιστρα, τα Άδανα, την Ταρσό, την Αττάλεια, τη Στρόβιλο,
τη Χίο, τον Θεολόγο (= Έφεσος), τη Φώκαια, το Δυρράχιο, την Αυλώνα, την Κορυφώ
(=Κέρκυρα), τη Βονδιτσα (=Βόνιτσα), τη Μεθώνη, την Κορώνη, τη Ναυπλία (το Ναύπλιο),
την Κόρινθο, τις Θήβες, την Αθήνα, τον Εύριπο (= Χαλκίδα), τη Δημητριάδα, τη
Θεσσαλονίκη, τη Χρυσόπολη, το Περιθεώριον, την Άβυδο, τη Ραιδεστό, την Αδριανούπολη,
την Άπρο, την Ηράκλεια, τη Σηλυμβρία, και την ίδια τη Μεγαλόπολη Κωνσταντινούπολη)
 και γενικά όλα τα μέρη που είναι κάτω από την εξουσία της ευσεβούς και ελεήμονος
Εξοχότητάς μας, χωρίς να πληρώνουν εντελώς τίποτε για τις δραστηριότητές τους, δηλ. το
κομμέρκιον και τους άλλους δασμούς που μπαίνουν στο δημόσιο ταμείο, το ξυλοκάλαμον, το
λιμεν(ι)ατικόν, το ποριατικόν, το κανίσκιον, τις εξαφόλλεις, το αρχοντίκιον και τους άλλους
εμπορικούς δασμούς. Σε όλους αυτούς τους το πους η αυτοκρατορική μου εξουσία τους δίνει
το δικαίωμα να μη δέχονται οποιοδήποτε έλεγχο.
 G. L. Fr. Tafel - G. M. Thomas, Urkunden zur alteren Handels- und Staatsgeschichte der
Republik Venedig mit besonderer Beziehung auf Byzanz und die Levante vom 9. bis zum
Ausgang des 15. Jh.s, πρώτο μέρος, Βιέννη
1856 (ανατύπ.: 'Αμστερνταμ 1964), 51-53.
Β1 ΔΟΜΕΝΙΚΟΥΒ1 ΔΟΜΕΝΙΚΟΥ 66

7. Ποιες ήταν οι συνέπειες της παραχώρησηςΠοιες ήταν οι συνέπειες της παραχώρησης
προνομίων στους Βενετούς ;προνομίων στους Βενετούς ;
1.Το Βυζάντιο παραιτήθηκε από τα1.Το Βυζάντιο παραιτήθηκε από τα
φορολογικά , ναυτιλιακά και οικονομικάφορολογικά , ναυτιλιακά και οικονομικά
δικαιώματα τα οποία δόθηκαν ως προνόμιαδικαιώματα τα οποία δόθηκαν ως προνόμια
στους Βενετούς.στους Βενετούς.
2.Οι Βενετοί διείσδυσαν οικονομικά και2.Οι Βενετοί διείσδυσαν οικονομικά και
ίδρυσαν μια πανίσχυρη αποικιακήίδρυσαν μια πανίσχυρη αποικιακή
αυτοκρατορία στην Ανατολή.αυτοκρατορία στην Ανατολή.
3.Το Βυζάντιο έχασε την κυρίαρχη3.Το Βυζάντιο έχασε την κυρίαρχη
θέση του στο εμπόριο τηςθέση του στο εμπόριο της
Μεσογείου.Μεσογείου.
Β1 ΔΟΜΕΝΙΚΟΥΒ1 ΔΟΜΕΝΙΚΟΥ 77

8. Με ποιον τρόπο προσπάθησαν ναΜε ποιον τρόπο προσπάθησαν να
αντιδράσουν οι αυτοκράτορες στααντιδράσουν οι αυτοκράτορες στα
προνόμια που απέκτησαν οι Βενετοίπρονόμια που απέκτησαν οι Βενετοί;;
 Οι αυτοκράτορες προσπάθησαν ναΟι αυτοκράτορες προσπάθησαν να
αντιδράσουναντιδράσουν
1.Δημευοντας τις περιουσίες των βενετών1.Δημευοντας τις περιουσίες των βενετών
2.Υποκινώντας βιαιότητες του πληθυσμού της2.Υποκινώντας βιαιότητες του πληθυσμού της
πρωτεύουσας εναντίον των Βενετώνπρωτεύουσας εναντίον των Βενετών
3.Παραχωρώντας προνόμια και στις άλλες3.Παραχωρώντας προνόμια και στις άλλες
ναυτικές ιταλικές πόλεις (Πίζα, Γένουα)ναυτικές ιταλικές πόλεις (Πίζα, Γένουα)
Μέτρο του Μανουήλ Κομνηνού που πέτυχε να
διχάσει τους αντιπάλους του και να παρέμβει
στρατιωτικά στην Ιταλία.
Β1 ΔΟΜΕΝΙΚΟΥΒ1 ΔΟΜΕΝΙΚΟΥ
88

9. ΤΙ ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ ΓΙΑ ΤΟ ΣΧΙΣΜΑ ΤΩΝΤΙ ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ ΓΙΑ ΤΟ ΣΧΙΣΜΑ ΤΩΝ
ΔΥΟ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ;ΔΥΟ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ;
 Κύριο ζήτημα μεταξύ Ανατολή και Δύσης που αφορούσεΚύριο ζήτημα μεταξύ Ανατολή και Δύσης που αφορούσε
την κυριαρχίας επί της χριστιανικής οικουμένηςτην κυριαρχίας επί της χριστιανικής οικουμένης
(ορθόδοξη, καθολική) οδηγήθηκε στη ρήξη….(ορθόδοξη, καθολική) οδηγήθηκε στη ρήξη….
 Σύμμαχοι του πατριαρχείου Κων/λης ήταν τα πατριαρχείαΣύμμαχοι του πατριαρχείου Κων/λης ήταν τα πατριαρχεία
Αντιοχείας, Ιεροσολύμων και Αλεξάνδρειας …Αντιοχείας, Ιεροσολύμων και Αλεξάνδρειας …
 Έτσι οδηγηθήκαμε στο ΣΧΙΣΜΑ ΤΩΝ ΔΥΟΈτσι οδηγηθήκαμε στο ΣΧΙΣΜΑ ΤΩΝ ΔΥΟ
ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ 1054ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ 1054
Β1 ΔΟΜΕΝΙΚΟΥΒ1 ΔΟΜΕΝΙΚΟΥ 99

10. ΤΟ ΣΧΙΣΜΑ 1054ΤΟ ΣΧΙΣΜΑ 1054
Τα γεγονόταΤα γεγονότα
Ο Ουμβερτος επισκέφτηκε την Κων/πόλη για ναΟ Ουμβερτος επισκέφτηκε την Κων/πόλη για να
συζητήσουν με τον Μιχαήλ Κηρουλαριο για τη λύσησυζητήσουν με τον Μιχαήλ Κηρουλαριο για τη λύση
των δογματικών διαφορών.των δογματικών διαφορών.
Η αλαζονεία των διαπραγματευτών οδήγησε σεΗ αλαζονεία των διαπραγματευτών οδήγησε σε
οριστική ρήξη μεταξύ των δύο πατριαρχείων, ταοριστική ρήξη μεταξύ των δύο πατριαρχείων, τα
οποία στο εξής αντιπροσωπεύουν δύο χωριστέςοποία στο εξής αντιπροσωπεύουν δύο χωριστές
χριστιανικές εκκλησίες (την Ορθόδοξη και τηχριστιανικές εκκλησίες (την Ορθόδοξη και τη
Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία).Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία).
Β1 ΔΟΜΕΝΙΚΟΥΒ1 ΔΟΜΕΝΙΚΟΥ 1010

11. Η εξέλιξη αυτήΗ εξέλιξη αυτή
προκάλεσεπροκάλεσε
μεγάλημεγάλη
αντιπαλότητα καιαντιπαλότητα και
μίσος μεταξύμίσος μεταξύ
Ανατολής καιΑνατολής και
Δύσης.Δύσης.
Β1 ΔΟΜΕΝΙΚΟΥΒ1 ΔΟΜΕΝΙΚΟΥ 1111

12. Η θεολογική έριδα που οδήγησε στο Σχίσμα
του 1054
 "Αυτά λοιπόν που κάνουν (οι Λατίνοι) κατά μίμηση των Ιουδαίων είναι τα εξής: Εκτός από
την κατηγορία για τα άζυμα που επικρέμεται εναντίον τους, είναι επιπλέον ότι τρώνε πνιγμένα
ζώα, ότι ξυρίζονται [...] ότι τρώνε μιαρά φαγητά [...] ότι τρώνε κρέας την πρώτη εβδομάδα
των νηστειών και την αποκριά και την τυρηνή, όπως επίσης και την Τετάρτη, ότι την
Παρασκευή τρώνε τυρί και αυγά, ενώ το Σάββατο νηστεύουν όλην τη μέρα. 'Aλλα εκτός από
αυτά είναι και τα παρακάτω: Στο άγιο σύμβολο (της Πίστεως) κάνουν μια κακόφρονη και
επικίνδυνη προσθήκη [...]. Επιπλέον απαγορεύουν το γάμο των ιερέων [...]. Και (επιτρέπουν)
σε δύο αδελφές να παντρεύονται δύο (αδελφούς) [...]. Επιπλέον πηγαίνουν στον πόλεμο και
βάφουν τα χέρια τους με αίμα, αλλά και τις ψυχές τους φονεύοντας και φονευόμενοι..."
 C. Will, Acta et scripta quae de controversiis ecclesiae Graecae et Latinae saeculo undecimo
composita extant, Λειψία-Marbourg 1861, 180-182.
Aπό: Kazhdan, A.P.-Wharton Epstein, A., Αλλαγές στον Βυζαντινό πολιτισμό κατά τον 11ο και
12ο αιώνα, Αθήνα 1997, σ. 451-452 (μετάφραση Δ. Τσουγκαράκης
Β1 ΔΟΜΕΝΙΚΟΥΒ1 ΔΟΜΕΝΙΚΟΥ 1212

13. Ποιες διαφορές μεταξύ των δυο εκκλησιώνΠοιες διαφορές μεταξύ των δυο εκκλησιών
σύμφωνα με το παράθεμα του σχολικούσύμφωνα με το παράθεμα του σχολικού
βιβλίου σελίδα 58 και στο προηγούμενοβιβλίου σελίδα 58 και στο προηγούμενο
παράθεμαπαράθεμα ;;
Οι Καθολικοί:Οι Καθολικοί:
 τρώνε άζυματρώνε άζυμα
 τρώνε πνιγμένα ζώατρώνε πνιγμένα ζώα
 ξυρίζονταιξυρίζονται
 τρώνε μιαρά φαγητάτρώνε μιαρά φαγητά
 επιτρέπονται σε δυο αδερφές να παντρεύονται δυο αδερφούςεπιτρέπονται σε δυο αδερφές να παντρεύονται δυο αδερφούς
 τρώνε κρέας την πρώτη εβδομάδα των νηστειών και την Αποκριά και τηντρώνε κρέας την πρώτη εβδομάδα των νηστειών και την Αποκριά και την
ΤυρίνηΤυρίνη
 επιτρέπεται ο γάμος των ιερώνεπιτρέπεται ο γάμος των ιερών
 Το Άγιο πνεύμα εκπορεύεται από τον Πατέρα και τον ΥιόΤο Άγιο πνεύμα εκπορεύεται από τον Πατέρα και τον Υιό
 Επιτρέπεται την Τετάρτη και Παρασκευή να τρώνε τυρί και αυγά ενώ τοΕπιτρέπεται την Τετάρτη και Παρασκευή να τρώνε τυρί και αυγά ενώ το
Σάββατο νηστεύουν όλοι την μέραΣάββατο νηστεύουν όλοι την μέρα
 πηγαίνουν στον πόλεμο και βάφουν τα χέρια τους με αίμα , αλλά και της ψυχέςπηγαίνουν στον πόλεμο και βάφουν τα χέρια τους με αίμα , αλλά και της ψυχές
στους φονεύοντας και φονευμένοι…στους φονεύοντας και φονευμένοι…
Β1 ΔΟΜΕΝΙΚΟΥΒ1 ΔΟΜΕΝΙΚΟΥ 1313