Anyo o Kayarian ng Pangngalan
Ang pangngalan ay may apat na anyo o kayarian
1.Payak
2.Maylapi
3.Inuulit
4.Tambalan
2 Uri ng Pangngalan
a.Tambalang Ganap
b.Tambalang-Di-Ganap
Anyo o Kayarian ng Pangngalan
Ang pangngalan ay may apat na anyo o kayarian
1.Payak
2.Maylapi
3.Inuulit
4.Tambalan
2 Uri ng Pangngalan
a.Tambalang Ganap
b.Tambalang-Di-Ganap
Ito ay isang powerpoint presentation na tumatalakay sa paksang tungkol sa mga uri ng pangatnig. Dito din matatagpuan ang mga kahulugan at mga halimbawa ng bawat uri ng pangatnig.
ASPETO NG PANDIWA
-ay nagpapakita kung kailan nangyari, nangyayari, mangyayari o kung ipagpapatuloy pa ang nagaganap na kilos. Matutuloy ito sa pamamagitan ng pagkilatis sa panlapi na ginagamit sa pandiwa.
Aspektong Naganap o Perpektibo
Ito ay nagsasaad na tapos nang gawin ang kilos.
Ginagamit ito ng:
unlaping –nag
gitlaping –um o –in at
hulaping –an
PERPEKTIBONG KATATAPOS
Katatapos pa lamang ang kilos bago nagsimula ang pagsasalita. Ito
ay nasailalim ng perpektibo.
Ginagamitan ito ng:
unlaping - ka at inuulit ang pantig ng salitang-ugat.
ASPEKTONG NAGAGANAP O IMPERPEKTIBO
Ito ay nagsasaad na ang sinumulang kilos ay ginagawa at hindi pa tapos.
Ginagamitan ito ng:
unlaping –nag, gitlaping –um at inuulit ang unang pantig ng salitang-ugat at dinudugtungan ng hulaping –an kung kinakailangan.
ASPETONG KONTEMPLATIBO
Ang kilos ay hindi pa inuumpisahan at gagawin pa lamang.
Ginagamitan ito ng:
unlaping –mag at inuulit ang unang pantig ng salitang-ugat o di kaya ay pag-uulit lamang ng isang pantig ng salitang-ugat at lalagyan ng hulaping -an
Panghalip Panao
Ang panghalip panao ay ang panghalip na humahalili sa pangngalang pantao.
Ito ay may tatlong kakanyahan.
1. Kaukulan
2.Panauhan
3.Kailanan
Tatlo ang kaukulan ng panghalip panao:
1.Palagyo
2.Paari
3.Paukol/Palayon
Palagyo
panghalip panaong ginagamit na simuno at kaganapang pansimunong pangungusap.
PANGHALIP
-salita o katagang panghalip sa pangngalan.
URI NG PANGHALIP
PANAO
-panghalili sa ngalan ng tao.
PAMATLIG
-ginagamit sa pagtuturo o paghihimaton ng pangngalan.
PRONOMINAL
ito , nitro , dito , iyan , niyan , diyan , iyon , noon , doon .
PANAWAG-PANSIN
eto o heto , ayan o hayan , ayun o hayun.
PATULAD
ganito-(gaya nito – ganito) ganyan o ganiyan-(gaya niyan – ganiyan o ganyan)
ganoon/gayon-(gaya noon – ganoon , gaya niyon o gayon
PANAKLAW
-panghalip na sumasaklaw sa kaisahan namin , dami o kalahatang tinutukoy.
PANANONG
-panghalilisa ngalan ng tao , bagay at iba pang ginagamit sa pagtatanong. Kaganapang Pansimuno ang gamit ng mga ito.
Kaukulan ng Pangngalan
Simuno
Pinag-uusapan sa pangungusap
Pantawag
Pangngalang sinasambit o tinatawag sa pangngusap.
Kaganapang Pansimuno
Ang simuno at ang isa pang pangngalan sa panaguri ay iisa.
Pamuno
Ang pangngalang tumutukoy sa simuno at bahagi rin ng simuno.
Gamit ng Pangngalan
Ang pangngalan ay may iba’t-ibang gamit sa pangungusap.
Simuno o Paksa
Pangngalan pinag-uusapan sa pangungusap.
Halimbawa:
Nawala ang pitaka ni Davin.
Nagpunta ng Palawan si Missy.
Kaganapang Pansimuno
Ang pangngalan ito at ang simuno ay tumutukoy sa iisang tao, bagay, hayop, o lugar lamang. Lagi ito sumusunod sa panandang “ay”. Nasa unahan naman ito kung walang panandang "ay" sa pangungusap.
KASARIAN NG PANGNGALAN
Pambabae
pangngalan para sa babae.
Halimbawa:
Nanay,Madre,Tindera,Ninang
Panlalaki
Pangngalan para sa lalaki.
Halimbawa:
Tatay,Pari,Tindero,Kuya,
Di - Tiyak
pangngalan di matukoy kung sa lalaki o babae.
Halimbawa:
Pinsan, Pulis, Guro,Pamangkin
Ang Kawayan (Ang Kalasag ng Kabataan, Lagitik ng Katotohanan)Bryan Ben Orcenado
Ang Opisyal na Pahayagan ng Mataas na Paaralan ng Madrid Surigao del Sur Division
Tomo 1 Bilang 1 │ Agosto 2023 - Mayo 2024. Ang pampaaralang pahayagang ito ay kuwalipikado para sa National Schools Press Conference 2024 na gaganapin sa Carcar City, Cebu ngayong Hulyo.
2. - lipon ng mga salitang hindi
buo ang diwa : bahagi lamang ng
pangungusap
Halimbawa:
Isang batang kundoctor
Nagmamadaling isumbong sa kotse
PARIRALA
3.
-lipon ng mga salitang may simuno
at panaguri subalit buo ang diwa.Sugnay
na di-makapag-iisaang tawag dito.Ito ay
bahagi lamang ng pangungusap.
Halimbawa:
May tatlong uri ng sugnay na di-
makapag-iisa.
SUGNAY
4.
-ito ay buong simuno ng
pangungusap.
Halimbawa:
Na darating si kuya sa Linggo ay
panaginip ko lang.
Totoo //nahindi na ako babalik sa
Amerika.
SUGNAY NA
PANGNGALAN
5.
-ito ay ginagamit sa
panlarawan sa
pangngalang sinusundan
nito .Ang simuno nito ay
ang na , -ng o –g na
kumakatawan sa simuno
ng pangungusap.
SUGNAY SA PANG-
URI
7.
-ito ay may simuno at panag-uri
opangungusap na may pangatnig sa
unahang bahagi ng pangungusap na
nagbibigay ng dahilan o sanhi ,bunga o
kundisyon: maaaring gamitin ang mga
pangatnig na dahil , sapgkat , kung ,
kapag , kaya , upang , sakali at nang sa
unahan ng sugnay na di-makapag-iisa.
SUGNAY NA
PANG-ABAY
8.
Member: Denzel Mathew Buenaventura
Alyanna Dale D. Villareal
Mikaela R. Pangilinan
Dara Lindsae S. Borlongan
Therese Sofia A. Flores
Karlmelo Anthony D. David
Sophia Cassandra Santos
Zhamel S. Abejo
Reynaldo Francisco III
GROUP III