Anyo o Kayarian ng Pangngalan
Ang pangngalan ay may apat na anyo o kayarian
1.Payak
2.Maylapi
3.Inuulit
4.Tambalan
2 Uri ng Pangngalan
a.Tambalang Ganap
b.Tambalang-Di-Ganap
Gamit ng Pangngalan
Ang pangngalan ay may iba’t-ibang gamit sa pangungusap.
Simuno o Paksa
Pangngalan pinag-uusapan sa pangungusap.
Halimbawa:
Nawala ang pitaka ni Davin.
Nagpunta ng Palawan si Missy.
Kaganapang Pansimuno
Ang pangngalan ito at ang simuno ay tumutukoy sa iisang tao, bagay, hayop, o lugar lamang. Lagi ito sumusunod sa panandang “ay”. Nasa unahan naman ito kung walang panandang "ay" sa pangungusap.
Anyo o Kayarian ng Pangngalan
Ang pangngalan ay may apat na anyo o kayarian
1.Payak
2.Maylapi
3.Inuulit
4.Tambalan
2 Uri ng Pangngalan
a.Tambalang Ganap
b.Tambalang-Di-Ganap
Gamit ng Pangngalan
Ang pangngalan ay may iba’t-ibang gamit sa pangungusap.
Simuno o Paksa
Pangngalan pinag-uusapan sa pangungusap.
Halimbawa:
Nawala ang pitaka ni Davin.
Nagpunta ng Palawan si Missy.
Kaganapang Pansimuno
Ang pangngalan ito at ang simuno ay tumutukoy sa iisang tao, bagay, hayop, o lugar lamang. Lagi ito sumusunod sa panandang “ay”. Nasa unahan naman ito kung walang panandang "ay" sa pangungusap.
Panghalip Panao
Ang panghalip panao ay ang panghalip na humahalili sa pangngalang pantao.
Ito ay may tatlong kakanyahan.
1. Kaukulan
2.Panauhan
3.Kailanan
Tatlo ang kaukulan ng panghalip panao:
1.Palagyo
2.Paari
3.Paukol/Palayon
Palagyo
panghalip panaong ginagamit na simuno at kaganapang pansimunong pangungusap.
Kaukulan ng Pangngalan
Simuno
Pinag-uusapan sa pangungusap
Pantawag
Pangngalang sinasambit o tinatawag sa pangngusap.
Kaganapang Pansimuno
Ang simuno at ang isa pang pangngalan sa panaguri ay iisa.
Pamuno
Ang pangngalang tumutukoy sa simuno at bahagi rin ng simuno.
Panghalip Panao
Ang panghalip panao ay ang panghalip na humahalili sa pangngalang pantao.
Ito ay may tatlong kakanyahan.
1. Kaukulan
2.Panauhan
3.Kailanan
Tatlo ang kaukulan ng panghalip panao:
1.Palagyo
2.Paari
3.Paukol/Palayon
Palagyo
panghalip panaong ginagamit na simuno at kaganapang pansimunong pangungusap.
Kaukulan ng Pangngalan
Simuno
Pinag-uusapan sa pangungusap
Pantawag
Pangngalang sinasambit o tinatawag sa pangngusap.
Kaganapang Pansimuno
Ang simuno at ang isa pang pangngalan sa panaguri ay iisa.
Pamuno
Ang pangngalang tumutukoy sa simuno at bahagi rin ng simuno.
ASPETO NG PANDIWA
-ay nagpapakita kung kailan nangyari, nangyayari, mangyayari o kung ipagpapatuloy pa ang nagaganap na kilos. Matutuloy ito sa pamamagitan ng pagkilatis sa panlapi na ginagamit sa pandiwa.
Aspektong Naganap o Perpektibo
Ito ay nagsasaad na tapos nang gawin ang kilos.
Ginagamit ito ng:
unlaping –nag
gitlaping –um o –in at
hulaping –an
PERPEKTIBONG KATATAPOS
Katatapos pa lamang ang kilos bago nagsimula ang pagsasalita. Ito
ay nasailalim ng perpektibo.
Ginagamitan ito ng:
unlaping - ka at inuulit ang pantig ng salitang-ugat.
ASPEKTONG NAGAGANAP O IMPERPEKTIBO
Ito ay nagsasaad na ang sinumulang kilos ay ginagawa at hindi pa tapos.
Ginagamitan ito ng:
unlaping –nag, gitlaping –um at inuulit ang unang pantig ng salitang-ugat at dinudugtungan ng hulaping –an kung kinakailangan.
ASPETONG KONTEMPLATIBO
Ang kilos ay hindi pa inuumpisahan at gagawin pa lamang.
Ginagamitan ito ng:
unlaping –mag at inuulit ang unang pantig ng salitang-ugat o di kaya ay pag-uulit lamang ng isang pantig ng salitang-ugat at lalagyan ng hulaping -an
PANGHALIP
-salita o katagang panghalip sa pangngalan.
URI NG PANGHALIP
PANAO
-panghalili sa ngalan ng tao.
PAMATLIG
-ginagamit sa pagtuturo o paghihimaton ng pangngalan.
PRONOMINAL
ito , nitro , dito , iyan , niyan , diyan , iyon , noon , doon .
PANAWAG-PANSIN
eto o heto , ayan o hayan , ayun o hayun.
PATULAD
ganito-(gaya nito – ganito) ganyan o ganiyan-(gaya niyan – ganiyan o ganyan)
ganoon/gayon-(gaya noon – ganoon , gaya niyon o gayon
PANAKLAW
-panghalip na sumasaklaw sa kaisahan namin , dami o kalahatang tinutukoy.
PANANONG
-panghalilisa ngalan ng tao , bagay at iba pang ginagamit sa pagtatanong. Kaganapang Pansimuno ang gamit ng mga ito.
KASARIAN NG PANGNGALAN
Pambabae
pangngalan para sa babae.
Halimbawa:
Nanay,Madre,Tindera,Ninang
Panlalaki
Pangngalan para sa lalaki.
Halimbawa:
Tatay,Pari,Tindero,Kuya,
Di - Tiyak
pangngalan di matukoy kung sa lalaki o babae.
Halimbawa:
Pinsan, Pulis, Guro,Pamangkin