ASPETO NG PANDIWA
-ay nagpapakita kung kailan nangyari, nangyayari, mangyayari o kung ipagpapatuloy pa ang nagaganap na kilos. Matutuloy ito sa pamamagitan ng pagkilatis sa panlapi na ginagamit sa pandiwa.
Aspektong Naganap o Perpektibo
Ito ay nagsasaad na tapos nang gawin ang kilos.
Ginagamit ito ng:
unlaping –nag
gitlaping –um o –in at
hulaping –an
PERPEKTIBONG KATATAPOS
Katatapos pa lamang ang kilos bago nagsimula ang pagsasalita. Ito
ay nasailalim ng perpektibo.
Ginagamitan ito ng:
unlaping - ka at inuulit ang pantig ng salitang-ugat.
ASPEKTONG NAGAGANAP O IMPERPEKTIBO
Ito ay nagsasaad na ang sinumulang kilos ay ginagawa at hindi pa tapos.
Ginagamitan ito ng:
unlaping –nag, gitlaping –um at inuulit ang unang pantig ng salitang-ugat at dinudugtungan ng hulaping –an kung kinakailangan.
ASPETONG KONTEMPLATIBO
Ang kilos ay hindi pa inuumpisahan at gagawin pa lamang.
Ginagamitan ito ng:
unlaping –mag at inuulit ang unang pantig ng salitang-ugat o di kaya ay pag-uulit lamang ng isang pantig ng salitang-ugat at lalagyan ng hulaping -an
Panghalip Panao
Ang panghalip panao ay ang panghalip na humahalili sa pangngalang pantao.
Ito ay may tatlong kakanyahan.
1. Kaukulan
2.Panauhan
3.Kailanan
Tatlo ang kaukulan ng panghalip panao:
1.Palagyo
2.Paari
3.Paukol/Palayon
Palagyo
panghalip panaong ginagamit na simuno at kaganapang pansimunong pangungusap.
PANGHALIP
-salita o katagang panghalip sa pangngalan.
URI NG PANGHALIP
PANAO
-panghalili sa ngalan ng tao.
PAMATLIG
-ginagamit sa pagtuturo o paghihimaton ng pangngalan.
PRONOMINAL
ito , nitro , dito , iyan , niyan , diyan , iyon , noon , doon .
PANAWAG-PANSIN
eto o heto , ayan o hayan , ayun o hayun.
PATULAD
ganito-(gaya nito – ganito) ganyan o ganiyan-(gaya niyan – ganiyan o ganyan)
ganoon/gayon-(gaya noon – ganoon , gaya niyon o gayon
PANAKLAW
-panghalip na sumasaklaw sa kaisahan namin , dami o kalahatang tinutukoy.
PANANONG
-panghalilisa ngalan ng tao , bagay at iba pang ginagamit sa pagtatanong. Kaganapang Pansimuno ang gamit ng mga ito.
Kaukulan ng Pangngalan
Simuno
Pinag-uusapan sa pangungusap
Pantawag
Pangngalang sinasambit o tinatawag sa pangngusap.
Kaganapang Pansimuno
Ang simuno at ang isa pang pangngalan sa panaguri ay iisa.
Pamuno
Ang pangngalang tumutukoy sa simuno at bahagi rin ng simuno.
Anyo o Kayarian ng Pangngalan
Ang pangngalan ay may apat na anyo o kayarian
1.Payak
2.Maylapi
3.Inuulit
4.Tambalan
2 Uri ng Pangngalan
a.Tambalang Ganap
b.Tambalang-Di-Ganap
Gamit ng Pangngalan
Ang pangngalan ay may iba’t-ibang gamit sa pangungusap.
Simuno o Paksa
Pangngalan pinag-uusapan sa pangungusap.
Halimbawa:
Nawala ang pitaka ni Davin.
Nagpunta ng Palawan si Missy.
Kaganapang Pansimuno
Ang pangngalan ito at ang simuno ay tumutukoy sa iisang tao, bagay, hayop, o lugar lamang. Lagi ito sumusunod sa panandang “ay”. Nasa unahan naman ito kung walang panandang "ay" sa pangungusap.
KASARIAN NG PANGNGALAN
Pambabae
pangngalan para sa babae.
Halimbawa:
Nanay,Madre,Tindera,Ninang
Panlalaki
Pangngalan para sa lalaki.
Halimbawa:
Tatay,Pari,Tindero,Kuya,
Di - Tiyak
pangngalan di matukoy kung sa lalaki o babae.
Halimbawa:
Pinsan, Pulis, Guro,Pamangkin
Ang Kawayan (Ang Kalasag ng Kabataan, Lagitik ng Katotohanan)Bryan Ben Orcenado
Ang Opisyal na Pahayagan ng Mataas na Paaralan ng Madrid Surigao del Sur Division
Tomo 1 Bilang 1 │ Agosto 2023 - Mayo 2024. Ang pampaaralang pahayagang ito ay kuwalipikado para sa National Schools Press Conference 2024 na gaganapin sa Carcar City, Cebu ngayong Hulyo.
THE WORSHIP OF THE BODY - CORPUS CHRISTI (Filippino).pptx
Group 3 uri ng pangungusap ayon sa kayarian o pagkakabuo
1.
2.
3. -pangungusap na binubuo ng isang diwa
lamang. Ito ay maaaring ipakita sa apat na
pangungusap ng sinuno at panaguri.
A. Payak na simuno at payak na panagati
(PS – PP).
Halimbawa :
Ang kapatid ay mahigpit nilang niyakap.
Nagsisi na ang mga mapagmataas.
4. B. Tambalang simuno at payak na panaguri
(TS – PP).
Halimbawa :
Ang mga lalaki at babae ay nagtutulungan.
Masayang nagbibidahan sina Arnie, Tina, at Martin.
C. Payak na simuno at tambalang panaguri
(PS – TP).
Halimbawa :
Si benadette ay mahusay umawit at sumayaw.
Namalengke at nagluto ng pagkain ang nanay .
5. D. Tambalang simuno at payak na panaguri
(TS – TP).
Halimbawa :
Lumuwas ng Maynila at naghanap ng trabaho sina
Neri at Sandy.
Ang mga bahay at paaralan ay gumuho pero
itinayong muli.
Ang salitang payak sa araling ito ay
nangangahulugang.
6. 1. Bilang ng isa lamang gaya ng isang
simuno o isang panaguri.
2. 2. Pangungusap na binubuo ng
isang diwa lamang. Ang salitang
tambalang sa araling ito ay
nangangahulugang bilang ng dalawa
o higit pa gaya ng simuno o dalawa
o higit pang panaguri.