1. 1 Energia 2013/05/9
AURKIBIDEA
1. Sarrera orokorra.
2. Energia sarrera.
2.1. Zer da energia?
2.2. Energia motak.
3. Energiaren ezaugarriak eta propietateak, eta egunero egiten ditugun ekintzak.
3.1. Energia iturriak.
4. Renewable energy sources.
4.1. Types.
4.2. Features.
4.3. Conclusion.
5. No renewable energy sources.
5.1.Types.
5.2. Features.
5.3. Conclusion.
6. Energía en la historia.
6.1. Emisiones de CO2.
7. Energia kontsumoa eta bere ondorioak.
7.1. Aztarna ekologikoa.
7.2. Aurrezteko neurriak.
8. Etxebizitzak eta energia historian zehar.
9. Ariketa gehigarriak.
10. Txostenaren autoebaluazioa.
11. Ondorio orokorrak.
12. Bibliografia eta web-grafia.
2. 2 Energia 2013/05/9
SARRERA OROKORRA
Txosten honetan, azken astean energiari buruz landutako,multidiziplina proiektuan ikasitakoa
aurkezten dugu. Txosten hau garatzeko, pelikulak ikusi dugu eta apunteak hartu ditugu,
hitzaldi bat jaso dugu, web-gune mota desberdinak aztertu ditugu eta irakasleen eskutik
energiarekin lotutako azalpenak jaso ditugu.
ENERGIA SARRERA
Zer da energia?
Energia ez da ikusten ezta sentitzen, baina horrez gizakiak; energia ikusezin horren beharra
dugu bizi irauteko. Energia magnitude fisikoa da eta gorputzean aldaketak eragiteko ahalmena
du. Egun hotzetan beroa egotea ahalbidetzen du, gorputz osoko mugimenduak eragiten ditu,
bonbillak argia isurtzea egiten du … Gaur egun ezingo genuke energia barik bizi, energia
gizakion motorra delako.
Energia motak:
Energia mekanikoa, bi energiaren batura da.
- Energia zinetikoa, mugitzen ari diren gorputzek
duten energia mota da.
- Energia potentziala, gorputzek beren posizioan
daudenean duten energia da.
Energia elektrikoa:
- Elektrizitatez kargatutako partikulak, noranzko berean mugitzen
direnean agertzen den energia da.
Barne energia.
- Gorputzek beren molekulen edo atomoen higiduraren ondorioz sortzen duten
energia da.
Energia elektromagnetikoa edo irradiatze-energia.
3. 3 Energia 2013/05/9
- Uhinen bidez garraiatzen den energia da.
Energia kimikoa.
- Konposatu kimikoen energia da.
Energia nuklearra, atomoen nukleoetatik lortzen den energia da.
- Fisioa, nukleo atomiko bat bi zatitan zatitzen denean.
- Fusioa, atomo arinen nukleoak bateratzen direnean.
Fisio nuklearra Fusio nuklearra
ENERGIAREN EZAUGARRIAK ETA PROPIETATEAK, ETA
EGUNERO EGITEN DITUGUN EKINTZAK.
Esnatzen garenetik energia erabiltzen dugu, mugitzerakoan, argia piztean, musika entzutean...
Baina, nondik dator energia hori?
Energia iturri desberdinetatik dator,
- Energia-iturriberriztagarriak, etengabeberritzendiren energía iturriakdira.
- Energia-iturriberriztaezinak, gizakiarendenbora-eskalanberritzenezdiren energía
iturriakdira.
RENEWABLE ENERGY SOURCES
4. 4 Energia 2013/05/9
There are six energy sources:
1. Hydraulic energy:
We get this energy in dams, of the waters coming from the rivers. It has got strong and weak
points:
Strong points:
- It doesn´t produce rubbish.
- Dams control the floods and if dry year, the people will use the dams water.
Weak points:
- If the dam fills, it will be broken. If it passes, there will be dangerous floods in the
near area.
- It needs water to make energy, so the amount energy depends on the climate.
2. Sun energy:
This energy comes from the sun, as electromagnetic settling. It has got strong and weak
points:
Strong points:
- It doesn´t worn out.
- It is clean energy.
Weak points:
- You can´t transform it and you most change quickly to perform in energy.
- To use in big scale you need energy join systems and that system takes a big ground.
3. Wind energy:
Kinetic energy is one type, and propels the movement of the wind. This energy has strong and
weak points:
Strong points:
5. 5 Energia 2013/05/9
- The wind doesn´t run out and it is free.
- Wind generators system preserve doesn´t cost much.
- They have a high performance.
Weak points:
- Is in the possession of the wind, if it isn´t wind it isn´t energy.
- Wind generators there are dangerous for the birds.
4. Biomass:
Animals or plants are organic materials. Being alive changes comes from natural and
artificial. It has strong and weak points:
Strong points:
- It became no much rubbish and what it become is biodegradable.
- Bio fuels make less fossil fuel pollution.
Weak points:
- Energy performance isn´t big.
- When it is cool, it has a big volume; so, it isn´t easy to manage and move.
5. Geothermal energy:
It is the energy that can be obtained from the heat accumulated inside the Earth. It has got
strong and wake points:
Strong points:
- It doesn´t get rubbish and it is endless energy.
- In some villages it is profitable use this energy to create electricity.
Wake points:
- It is difficult and expensive find the geothermal sources.
- Keep this energy is very expensive.
6. Tidal energy:
We get this energy of the movements of the sea water. It has got strong and weak points:
6. 6 Energia 2013/05/9
Strong points:
- It is clean energy.
- It doesn´t produce rubbish.
- It is an almost endless energy.
Weak points:
- It has got an impact on near ecosystems.
- Energy efficiency is low.
Conclusion:
Renewable energy makes less pollution and that is why is the less used, for lots of reasons.
Installations are very expensive, the production of the energy depends on the clime, keeping it
is physically impossible and machines occupy big area.
NO RENOWABLE ENERGY SOURCES
There are four types:
1. Coal:
Million years ago, was a lot of plants residue were bury in small land depth (lakes and bogs).
This plants residues were pile, some of them were in pressure and temperature conditions.
There are four types of coal:
Anthracite.
Coal stone.
Lignite.
Barrow.
For some things we use the coal:
They use like a fuel, in thermal station.
In houses: in the kitchen…
To get some products
2. Petroleum:
7. 7 Energia 2013/05/9
Today is the most used energy. Is better than the coal, because it makes more hot. Millions
years ago it creates when the plankton stack in the bottom of the sea. The petroleum goes out
raw and you have to do a use process. The name of this process is distillation. They carry the
petroleum in oil pipelines and in petroleum ships. Petroleum is used like a fuel.
3. Natural gas:
One gas-mixtures name is natural gas. It has the same descent of the petroleum. In this
mixture is a gas, methane. To carry we use gas pipeline. If the travel is to long they use
special ships to carry the gas.
The natural gas has a very big hot capacity. This is the reason to nowadays those is very high.
There are big natural gas reserves, and they think, that there are not found natural gas graves.
It can replace the coal and the petroleum in the almost uses.
4. Uranium:
The uranium is an unstable atom element. To make the nuclear energy the essential fuel is the
uranium. In nuclear centrals, with nuclear fission reactions the uranium atoms break and
create those things:
Hot water.
Vapor water.
Radioactive residues.
ENERGÍA EN LA HISTORIA
El primer paso tuvo lugar en la
prehistoria, en 800.000 a. C. En esta
época los humanos utilizaban sus fuerzas
para alimentarse. Más adelante, en
600.000 a. C. nuestros antecesores
encontraron la primera fuente de energía,
el fuego (biomasa). Pero no aprendieron a
utilizarla hasta 30.000 a.C.
En 1.000 a. C. empezaron a utilizar la
energía hidráulica. Después, en el año 1.000 fue el comienzo del uso de la energía eólica.
8. 8 Energia 2013/05/9
Durante la revolución industrial, en el año 1.750 tuvo enorme importancia, el carbón. En el
siglo IX (1.848), en una primera perforación en Bakú (Azerbaiyán) se encontró petróleo.
En 1.880 se construyó la primera central hidroeléctrica, en Northumberland (Gran Bretaña).
Siete años más tarde se crearon los primeros aerogeneradores. Ya en el siglo XX (1954) se
puso en marcha la primera central nuclear en Obninsk (Rusia), siendo su fuente de energía el
uranio.
La energía es un recurso que llevamos utilizando desde hace muchísimos años. Aunque su
consumo ha ido subiendo con el paso de los años; por el crecimiento de la población y por la
necesidad de más energía.
Y desde que en la revolución industrial a favor del progreso, los antiguos métodos de uso de
la energía fueron desapareciendo, buscando una manera de vivir más fácil y confortable, que a
la vez ha resultado ser más contaminante.
EMISIONES DE CO2
En los últimos años las emisiones de CO2 han subiendo por el
aumento de la populación en todo el planeta. El comienzo esta
peligrosa emisión de CO2 fue en la revolución industrial, porque
el consumo de los combustibles fósiles se empezó a utilizar sin
medida.
En este gráfico se puede observar la emisión de CO2 de los países
más contaminantes del mundo en 2006.
Como se puede ver,los países que más CO2 emiten son los que tienen mayor populación o los
más grandes, como China (populación de
1.344.130.000 habitantes), Estados Unidos
(tercer o cuarto país más grande del mundo),
India (el segundo país más poblado de
planeta)…
Link:
9. 9 Energia 2013/05/9
Una animación, donde se puede apreciar la crecida de la emisión de CO2 desde 1975 hasta el
2006
http://www.washingtonpost.com/wp-srv/special/climate-change/global-emissions.html?ad=inw
AZTARNA EKOLOGIKOA:
Aztarna ekologikoa, planeta baten edo leku baten kontsumitzenden materiaren
azalera neurtzen duena da. Adibidez, Euskal Herriko aztarna ekologikoa
biztanleko 4,7 hektareakoa da. Nahiz eta, biztanleekiko karga ahalmena
(karga ahalmenak, gure kontsumoaren mugak ezagutzeko aukerak
ematen digu) munduan 1,8 hektareakoa izan.
Jakinda Euskal Herriko biztanle batek munduan kontsumitu beharko zena baino 2,9 hektarea
gehiago kontsumitzen dituela, nondik ateratzen ditugu beste 2,9 hektarea horiek? Gezurra
dirudi, baina beste herrialde batzuetatik hartzen dugu.
Gu 4,7 hektarea kontsumitzen dugun bitartean, beste herrialde batzuetan (Filipinas, Etiopia,
Egipto…) 0,8 hektarea kontsumitzen dituzte ezin dutelako gehiago kontsumitu.
Biztanle guztiak A.E.B. bezala kontsumituko bagenu
2,5 planeta beharko genituzke eta bakarra daukagu.
Munduko aztarna ekologikoaren datuak:
10. 10 Energia 2013/05/9
Energia aurrezteko neurriak:
Kontsumo baxuko bonbillak erabili.
Argia amatatu behar ez duzunean.
Saiatu zaitez argi naturala erabiltzen gortinak
zabalik edukitzen.
Kalefakzioa 20ºC- tara jarriz eta arropa gehiago jantziz,
gasaren kontsumoaren %7-a aurreztuko duzu.
Jan zeure herrian lantzen diren elikagaiak.
Desizoztu zure hozteko - aparatua izotz zuria
txarra da eta.
Erabili kontsumo baxuko elektrotresnak.
Zarratu hermetikoki frigorifikoa hotza irten ez dadin.
Amatatu ordenagailua erabiltzen ez duzunean.
Deskonektatu erabiltzen ez dituzun aparatu elektriko guztiak.
Erabili adibidez, generadore eolikoak, plaka fotovoltaikoak
elektrizitatea sortzeko.
ETXEBIZITZAK HISTORIAN ZEHAR
Historian zehar, etxeak eraikitzerako orduan, izakiak energia eta errekurtsoak erabili ditu
modu eraginkor batean:
Erdi Aroa
- Erlijio asko zeudenez, kristautasunean jainkoa adierazteko, etxeak eraikitzerakoan
argitasuna erabiltzen zuten eta islamiarreko erlijioan itzalak erabiltzen zituzten.
Aro modernoa:
- Estilo asko egon ziran aro honetan. Eraikinak monumentalak ziran eta eguzkiaren
energia erabiltzen zuten, beroa eta argia lortzeko.
Iraultza industriala
- Lehen erabiltzen ziren errekurtso naturalak alde batera utzi ziran. Erregaien
kontsumoaren igoeraren ondorioz, asmakizun asko asmatu zituzten. Haietako bat,
eguzki energia hartzeko ahalmena. Eraikinak beiratez beteaz zeuden berotegi
efektua ahalbidetzeko.
Gaur egun:
11. 11 Energia 2013/05/9
- Kontsumizmoaren ondorioz ikasi dugu gure errekurtsoak horrela tratatuz amaituko
direla. Horregatik gaur egun etxe iraunkorrak dagoz, energia berriztagarriak
erabiltzeko.
Beste kultura batzuetako etxebizitzak
- Musulmandarren etxeak:
Eraikin baxuak ziran, inguruan zegoen paisaiarekin harmonian egoteko. Etxeak
eraikitzen zutenean argia, ura eta landaredia kontuan hartzen.
- Amerikako indioen etxeak:
Eraikinak egitean inguruko errekurtsoak erabiltzen zituzten. Gehienetan kono
itxurakoak ziran, sua adierazteko.
- Inuiten etxeak:
Iglua, izotzez eginda zeuden eta eguzkirako eta haizerako zuloak zituen.
Barnea larruekin, adarrekin eta goroldioarekin estalita zegoan bitartean.
Eraikinak desnibel bat zuten, haizearen korronteak ebakitzeko.
ENERGIARI BURUZKO GALDETEGIA (GEHIGARRIA)
1.- Gizakiak betidanik erabili du energia baina zertarako? Nondik lortzen zen energia hori?
Eta gaur egun, zertarako erabiltzen dugu, gehienbat?Zeintzuk dira energia horien iturri
nagusiak? Noiztik erabiltzen da iturri bakoitza? Erantzun guztiak laburbildu honelako taula
batetan:
12. 12 Energia 2013/05/9
Energiaren
erabilpena
Iturria Noiztik?
Lehen Uraren
mugimendua,
haizea, biomasa …
Duela 300.000 urte
Gaur egun Petroleoa, uranioa,
gasa
Duela 200 urte
2.- Herri garatuak eta garabidean daudenak “Energia elektrikoaren adiktoak” bihurtu
garela esaten da. Zer esan nahi du horrek? Azaldu adibide baten bidez.
Gaur egun ezin dugulako energia barik bizi eta kontsumitzen dugun energia izugarria delako.
Energia eguneroko ekintzetan erabiltzen dugulako, adibidez, iratzargailurako, argiapiztuteko,
teknologia erabiltzeko …
3.- Energia elektrikoaren eta petrolioaren menpekotasun handi horrek “energia arazo”
bihurtu da eta horreri irtenbidea emateko neurri batzuk hartu dira. Osotu taula hau
bideoko informazioarekin:
ARAZOAK ARAZO ZEHATZAK EKIDITZEKO
NEURRIAK
Ingurumenean Kutsadura asko sortzen dela
eta errekurtsoa amaitzeko
arriskutsua dago.
Energia berriztagarriak
erabiltzea.
Ekonomian Petroleoa gure eskuetaraino
heltzeko kostu handia duela,
beste herrialde batzuetatik
ekarri behar delako.
Gure lurraldeko energia
berriztagarriak erabiltzea.
Politikan Herrialdeen artean gatazkak
sortzen dira, zeren eta guztiok
petrolioa gura dute.
Hori gelditzea energia
berriztagarriak bultzatuz,
herrialde guztietan haizea, ura
13. 13 Energia 2013/05/9
4.- Konparatu energiaren kontsumoa Ipar eta Hego hemisferioetan eta erantzun:
-Zelakoa izango da kontsumo horren eboluzioa hurrengo 5-6 urteetan?Ze ondorio
ekarriko ditu?
Ipar hemisferioan, erregai fosilen erabilpena , gora egiten dabil. Berriz hego hemisferioan,
erregai fosilen erabilpena berdin gelditu da.
Gutxika-gutxika, ipar hemisferioko erregai fosilak amaitu egingo dira, beraz momentu bat
helduko da, non hego hemisferioko erregaiak, ipar hemisferioak kontsumituko duela.
5.- Gaur egun hainbat pertsonak beraien beharrizan energetikoak asetzeko soilik,
energia iturri berriztagarriak erabiltzen dituzte, hain zuzen ere, biomasa.
-Zenbat dira?
Oso gutxi dira energia berriztagarriak erabiltzen dutenak.
-Non bizi dira gehienak?
Herrialde azpigaratuetan, ezin dutelako beste energia batzuk erabiltzeko aukera.
-Nondik lortzen dute biomasa hori? Ze abantaila eta desabantaila ditu horrek?
Ingurumenetik lortzen dute. Abantaila, kutsatzen ez duela eta desabantaila biomasak ez duela
energia asko sortzen.
-Zelako eragina du beraien bizi garapenean edo bizi kalitatean? Eta ingurumenean?
Bizi garapena ez da hain azkarra,gaur egungo teknologia berriak egotea, energiak
ahalbidetzen duelako, eta berdina bizi kalitatean. Aldiz ingurumena ez dago kutsaturik,
erabiltzen duten energia iturria berriztagarria delako.
eta eguzkia dagoelako.
14. 14 Energia 2013/05/9
ONDORIO OROKORRAK
Talde moduan ondo egon gara nahiz etagure artean gatazkak eduki. Konturatu gara energia
agortu ahal dela eta ze o zer egin behar dugula hori ez gertatzeko, energia berriztagarriak
erabiliz, aurrezten... Ikusi dugu beste herrialde batzuetan egoera txarretan bizi direla gure
energia kontsumoagatik.
15. 15 Energia 2013/05/9
BIBLIOGRAFIA ETA WEBGRAFIA:
Webgrafia:
- La energía en la historia:http://es.paperblog.com/la-energia-en-la-historia-de-la-
arquitectura-1581573/
- Evolucionhistorica de lasemisiones de CO2:
http://idiotsingracia.blogspot.com.es/2010/01/evolucion-historica-de-las-
emisiones-de.html
- Las emisiones de dioxido de carbono:
http://www.terra.org/categorias/articulos/las-emisiones-de-dioxido-de-carbono-se-
aceleran-rapidamente
- Consejosapraahorrar energia:http://yoahorroenergia.blogspot.com.es/2011/10/16-
consejos-apra-ahorrar-energia.html
- Aztarna geologikoa:http://eu.wikipedia.org/wiki/Aztarna_ekologiko
- Huellaecologica:http://www.miliarium.com/Formularios/HuellaEcologicaA.asp
- Berde berdea:http://www.berde-berdea.net/archivos_recursos/energia/index-
eu.htm
- Sustainableenergyforall:http://www.un.org/es/events/sustainableenergyforall/index
.shtml
- Medioambiente:http://revista.consumer.es/web/eu/20010901/medioambiente/2768
9.php
- Ometeca:http://www.ometeca.org/HTML/conf2005/Garcia.htm
- Arquitecturaislamica:
http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:Y88m6FvtL9kJ:historia.i
esramonolleros.es/arte_islamico/arquitectura.htm+&cd=3&hl=es&ct=clnk&gl=es
Biblografia:
- BRANDI FERNÁNDEZ, Antonio; BASTERRETZEA LLONA, Ainhoa (2008-
04-01). Natura zientziak2dbh. Zubia Santillana: Etxebarri, Bizkaia
