2. ENERGIA MOTAK
ENERGIA : gure inguruan gertatzen diran aldaketa guztien erantzulea
da .Energia ezinbestekoa da,edozein ekintza edo aldaketa egiteko eta
modu askotan agiri da .
* ENERGIA MEKANIKOA : energia hau gorputzek mogitzean lortzen
dabena da .Adibidez : haizeak edo olatuek daukiena .
Energia zinetikoaren eta energia potentzialaren gehiketa da .
* ARGI ENERGIA : hainbat gorputzek argi moduan igorten dabena da.
Gorputz argidunak naturalak ( eguzkia ) edo artifizialak ( bonbillea)
izan daitekez .
Eguzkia , energia iturri agortezina eta berriztagarria da.
* BERO ENERGIA : gorputzek bero moduan igorten dabena da ,
adibidez , Eguzkiak edo suak igorten dabena .Barne energia bezala,
beroa , gorputz edo sistema batetik beste batera tenperatura
diferentzia baten ondorioz transferitzen dan energia da .
3. * ENERGIA NUKLEARRA : hainbat substantziatatik lortzen da,
adibidez , uraniotik , erradiotik eta poloniotik .
Fusio eta fisio-erreakzio nuklearretatik datorren energia mota da.
* ENERGIA ELEKTRIKOA : etxeetan gehien erabiltzen dan energia
da. Korronte elektrikoak daukana da .
Errez lortzen da ur jauzien, Eguzkiaren argiaren nahiz airearen
higidurearen bidez .
Energia elektrikoa, bi punturen arteko desberdintasun potentzialetik
sortutako energiari deitzen jako .
* ENERGIA KIMIKOA : naturako konposatu guztiek daukatena da,
barneko loturen energiaren kausaz . Haibat substantziatan batzen
dan energia da : adibidez, petrolioan, elikagaietan edo dinamitan
batzen dana ; eta substantzia horreek erretean, oxidatzean edo
lehertzean askatzen da .
5. ENERGIA ALDATU EGITEN DA
Energia
hainbat
dira .
Energia
energia
ez da sortzen, ezta suntsitzen ere; aldatu egiten da .Hau da,
motatako energiak beste mota batzuetako energiak bihurtzen
elektrikoa errez lortu daiteke eta beste hainbat motatako
bihurtu daiteke.
ZENTRAL
HIDROELEKTRIKOAK
Zentral hidroelektrikoetan energia elektrikoa lortzen da , uraren
mogimenduari esker .
Uraren energia zinetiko (ur lasterraren abiadura ) edo potentzialagaz
( ur lasterraren altuera-desberdintasunaz) baliatuz lortzen dan energia
orori “energia hidrauliko “ deritzo . Baina lortutako energia elektrikoa
bada, “ energia hidroelektrikoa “ deituko deutsagu .
6. ABANTAILAK eta DESABANTAILAK
Hidroelektrizitateak abantaila nabariak daukaz.Batetik energia
bihurketaren etekina oso handia da eta bestetik, tamaina txikiko
sistemetan, eragin ekologiko kaltegarria txikia da, edo izan daiteke.
Gaur egun, energia-iturri berrizgarrietan erabiliena da.
7. Tamaina txikiko zentraletan eragin ekologiko kaltegarria txikia dela
esan dogu , baina egon badago .
Zentral hidroelektrikoek ura kontsumitzen eta poluitzen ez daben
arren, arrainen migrazioa eta ibaien behera elikagaiak behar bezala
garraiatzea oztopatzen dabe; ibaiaren dinamika erabat aldatzen dabe,
ibilguaren zenbait zatitan ur-emaria biziki murriztuz .
Presa txikien ordez, urtegiak dagozanean, hauek erikitzeak aldaketa
itzelak sortzen dauz urperatutako lurraldeetan , bai ekologikoak eta
bai sozialak .
Izan ere, presa eta urtegi handiak eraikitzen diran tokiak, askotan
balio ekologiko handikoak izaten dira eta gainera bertako biztanle
askok beste toki batzuetara alde egin behar izaten dabe .
EGILEA : IBON LAKA 6.B.
