Ang dokumento ay tungkol sa tamang pag-aalaga sa mga matatanda, maysakit, at mga sanggol. Ipinapakita nito ang mga wastong pamamaraan at mahahalagang impormasyon na dapat isaalang-alang sa pag-aalaga, mula sa pagpapanatiling malinis at maaliwalas ng silid hanggang sa pagbibigay ng atensyon at paggalang. Ang pamilya ay nagtutulungan at nag-iingat sa isa't isa, lalo na sa mga pagkakataong may nangangailangan ng dagdag na suporta dahil sa sakit o pagkakaroon ng bagong sanggol.

1. EPP-Home Economics
Aralin 10
Pag-aalaga sa mga Matatanda
at Iba Pang Kasapi ng Pamilya
Editha T.Honradez
Pasolo Elementary School

2. Piliin ang titik ng tamang sagot:
1. Ang silid ng may sakit ay kailangang
mapanatiling kaaya-aya at ___________ .
a.malinis b. malamig
b. maaliwalas d. mabango
2. Hayaang palaging bukas ang bintana ng
silid ng maysakit upang makapasok ang __ .
a. huni ng ibon b. sikat ng araw
c. sariwang hangin d. mga bisita

3. 3. Kinakailangang punasan ang maysakit ng _____ na tubig
upang maging maginhawa ang pakiramdam.
a. malamig b. Mainit
c. may yelo d. maligamgam
4. Bukod sa mga katas ng prutas maaring bigyan ang maysakit
ng ______ .
a. tubig b. kape
c. softdrinks d. lemonade
5. Upang hindi makalimutan ng kasapi ng mag-anak ang oras
at paraan ng pag-papainom ng gamot, magpaskil sa isang
lantad na lugar ang _____ .
a. iskedyul b. oras
c. pangalang ng gamot d. mga pangalan ng kasambahay

5. Si Lola Leoncia
Ang mag-asawang sina Mang Lito at Aling
Lita ay biniyayaan ng tatlong anak na babae.
Sina Lala, Lirio, at Lina. Ang panganay nila
na si Lala ay may asawa, at may isang anak,
na si Lans, walong buwan gulang pa lamang.
Sama-sama silang nakatira sa isan bahay
kasama ang nanay ni Aling Lita na si Aling
Leoncia, 75 taong gulang. Pagsasaka ang
ikinabubuhay ng mag-anak.

6. Masaya ang mag-anak sa piling ng isa’t
isa. Nagtutulungan,nag-uunawaan,
nagbibigayan, naggagalangan, at nagpaparaya
ang bawat isa kung kinakailangan.
Isang araw, sa hindi inaasahang
pangyayari inatake sa puso si Aling Leoncia na
naging dahilan ng pagkaparalisa ng kalahati ng
kaniyang katawan. Naging alagain si Aling
Leoncia at nangangailangan ng matinding pag-
aalaga ng bawat kasapi ng pamilya.

7. Kinakailangan ding maghanap
ng trabaho si Lala, upang may
panustos sa gatas ng kaniyang
anak. Kung kaya’t naging problema
ni Aling Lita ang pag-aalaga kay
Aling Leoncia at kay Lans, ang
anak ni Lala.

8. Nalaman ni Lirio at Lina ang problema ng
kanilang ina. Nagprisinta ang dalawang
bata na sila na ang mag-aalaga kay Aling
Leoncia at kay Lans dahil natutunan na nila
sa paaralan ang pag-aalaga sa matatanda,
pag-aalaga sa maysakit, pag-aalaga sa
sanggol, at nakababatang kapatid.
Kung kaya’t natuwa si Aling Lita at si
Lala.

9. Sagutin ang sumusunod:
1.Batay sa kuwento, sino-sino
ang nangangailangan ng pag-aalaga
ng mga kasapi ng pamilya?
2.Paano kaya ang gagawing pag-
aalaga nila Lirio at Lina kay Aling
Leoncia at kay Lans?

10. UnangAraw
Mag brainstorming
tungkol sa paksa:
Paano ginagawa ang
pag-aalaga sa

11. Wastong Paraan ng
Pag-aalaga sa
Matanda

12. Panatilihing
malinis at
maaliwalas
ang silid.

13. Panatilihin ding
malinis ang kaniyang
mga kagamitan tulad
ng mga gamit sa
pagkain (baso,
pinggan, atbp.)
Hugasan agad ang mga
ito pagkatapos
kumain.

14. Iabot sa kaniya
nang may pag-iingat
at paggalang ang
lahat at ang mga
pangunahin niyang
pangangailangan.

15. Kung hindi na kayang
maglinis ng katawan
ang matanda; punasan
siya ng maaligamgam
na tubig araw-araw o
paliguan kung hindi
makakasama sa
kaniyang kalalagayan.

16. •Pagsuutin siya ng
maginhawang
damit-pambahay.
•Hainan siya ng
pagkain sa
kaniyang silid kung
hindi na niya
kayang pumunta sa
hapag-kainan.

17. •Pakinggan siya kapag
nagkukuwento.
•Kausapin nang
madalas ang
matanda, upang
maramdaman niyang
mahalaga pa rin siya.

18. •Dalawin sa
kaniyang silid
nang madalas
kung hindi na
niya kayang
lumabas.

19. •Maaaring ipasyal
ang matanda
paminsan-minsan
upangmakalanghap
ng sariwang
hangin.

20. Lagyan ng (/) ang pangungusap na
nagpapakita ng wastong paraan ng pag-
aalaga sa mga matatanda at (X) kung
hindi.
_____1. Iaabot nang padabog ang
lipinaaabot sa inyo ng inyong mga lolo at
lola.
_____2.Huwag pansinin ang anumang

21. _____3.Ugaliin ang pakikipag –usap
ng may paggalang sa mga
matatanda.
_____4. Hayaang magpalaboy-
labaoy ang mga matatanda sa kalye.
_____5. Kausapin nang madalas ang
matanda, upang maramdaman

24. 1.Panatilihing malinis at maaliwalas
ang silid ng maysakit. Alisin ang mga
sampay na maaaring pamahayan ng
lamok.
2. Ilagay sa kaniyang silid ang mga
pangunahin niyang
pangangailangan at iba pang
mahalagang gamit.
3. Panatilihing bukas ang bintana
upang makapasok ang sariwang
hangin

25. 4. Ipaskil sa isang
lantad na lugar ang
iskedyul ng pagpa-
painom ng gamot para
sa kaalaman ng
kasambahay. Maglaan
ng sadyang lalagyan ng
mga gamot.

26. 5.Iwasang maalis ang
etiketa label ng mga
ito. Alisin kaagad ang
mga boteng walang
laman, mga balat ng
gamot at mga gamot
na hindi na kailangan.

27. 6.Panatilihing malinis
ang kagamitan ng
maysakit tulad ng
baso, kutsara, at
takalan ng gamot.
Hugasan agad ang
mga ito pagkatapos
gamitin.

28. Gawing maginhawa
ang pakiramdam ng
maysakit. Punasan
siya ng maligamgam
na tubig araw-araw o
paliguan kung hindi
makasasama sa
kaniyang kalagayan.

29. • Pagsuutin siya ng
maluwag at
maginhawang damit-
pambahay.
• Sikaping
makapagsipilyo siya ng
ngipin araw-araw

30.  Kung gumagamit siya ng
arinola, sikaping maitapon
agad ang laman nito.
 Bigyan ng sapat na panahon
na makapagpahinga ang
maysakit. Iwasan ang
pagtigil ng mga bata sa silid
kung nakagagambala sa
kaniya ang ingay ng mga ito.

31. Mga karagdagang impormasyon
at mga mungkahing gawain sa
pag-aalaga ng maysakit:
 Kung may lagnat, sipon, at
ubo:
 Bigyan ng gamot para sa
sipon at ubo at pampababa ng
lagnat ayon sa reseta ng doktor.

32.  Bigyan ng sapat na inumin ang
maysakit. Maaari siyang bigyan ng
malinis na tubig, salabat, lemonada o
anumang inuming galing sa katas ng
prutas.
Hayaang presko ang silid ngunit tiyaking
hindi naman giginawin ang maysakit.
Bigyan ng kumot ang maysakit upang
hindi ginawin.

33. B. Kung may diarrhea o nagdudumi ang may
sakit:
Bigyan siya ng sapat na likido katulad ng:
a. gatas ng ina
b. malabnaw na lugaw
c. sopas
d. bula ng sinaing na kanin o am
e. katas ng prutas
f. sabaw ng buko

34. Gumamit ng ORS o Oral
Rehydration Salt ayon sa
mungkahi ng doktor.
Dalhin sa manggagamot
kung kinakailangan.

35. Lagyan ng (/) ang pangungusap na
nagpapakita ng wastong paraan ng pag-
aalaga sa mga matatanda at (X) kung
hindi.
_____1. Iaabot nang padabog ang
lipinaaabot sa inyo ng inyong mga lolo at
lola.
_____2.Huwag pansinin ang anumang

36. _____3.Ugaliin ang pakikipag –usap
ng may paggalang sa mga
matatanda.
_____4. Hayaang magpalaboy-
labaoy ang mga matatanda sa kalye.
_____5. Kausapin nang madalas ang
matanda, upang maramdaman

37. Piliin at isulat ang pinakatamang sagot sa patlang
bago ang bilang.
__6. Ang silid ng may sakit ay kailangang
mapanatiling kaaya-aya at ______.
a.malinis b.maaliwalas
c.mabango d.malamig
__7. Hayaang palagiang bukas ang bintana ng silid
ng may sakit upang makapasok ang ____.
a.huni ng ibon b. sikat ng araw
c. sariwang hangin d. mga bisita

38. __8. Kinakailangang punasan ang maysakit ng ____na tubig
upang maging mginhawa ang pakiramdam.
a.malamig b.mainit
c. may yelo d. maligamgam
__9. Bukod sa mga katas ng prutas maaring bigyan ang
maysakit ng _______.
a.tubig b.softdrinks
c. Kape d.lemonade
__10. Upang hindi maklimutan ng kasapi ng mag-anak ang oras
at paraan ng pagpapainom ng gamot, kailangang magpaskil sa
isang lugar ng _____.
a. iskedyul b. mga pangalan ng gamot
c. mga pangalan ng kasambahay d. oras

39. Ang sumusunod ay
ilan sa mga paraan sa
pag-aalaga ng sanggol
at nakababatang
kapatid:

42. A. Pagpapaligo:
•Paliguan ang bata sa tamang oras
tuwing umaga.
•Ihanda ang lahat na gagamitin sa
pagpapaligo tulad ng palangganang
may maligamgam na tubig at tubig na
pambanlaw, bimpo, tuwalyang malaki,
sabon, langis o lotion, at malinis na
damit na isusuot.

43. •Gumamit ng sabong
pambata na hindi
matapang sa balat at
mata. Sabuning
mabuti ang kaniyang
katawan at gawin ito
nang banayad.

44. •Ilapag ang
sanggol sa
mesang
paliguan.
Hubarin ang
kaniyang damit.

45.  Basain ang bimpo ng
maligamgam na tubig. Punasan
ang mukha, mata, ilong, tainga,
at ulo ng sanggol.

46.  Buhatin ang sanggol at
itapat sa palangganang
may tubig at banlawan
siyang mabuti.
Suportahang mabuti ang
kaniyang likod sa
pamamagitan ng iyong
braso. Gawing mabilis ang
pagbabanlaw para hindi
ginawin ang bata.

47. •Ilapag ang sanggol
sa tuwalyang
malaki at dampian
ang katawan nito
upang matuyo agad.
•Maaaring lagyan ng
langis o lotion ang
katawan ng sanggol.

49. B. Pagbibihis
•Palitan ang damit ng
bata kung ito ay basa o
kung kinakailangan.
•Ang damit ng bata ay
kailangang maginhawa,
maluwag, at madaling
isuot.

50.  Kailangan ding ito
ay madaling labhan
at hindi inaalmirolan.
 Dahan-dahan ang
pagbibihis sa bata
upang hindi siya
masaktan.

52. C. Pagpapakain:
•Ang pagpapakain
ay dapat ihanda na
ng ina bago umalis
upang matiyak na
wasto ang pagkaing
ibinibigay.

53.  Sundin ang tagubilin ng nanay tungkol sa
tamang oras ng pagbibigay ng pagkain.
 Gamitin sa pagpapakain ng bata ang
kaniyang pansariling kagamitan tulad ng
pinggan, kutsara, tinidor, at baso. Linisin
at iligpit ang mga ito, pagkatapos pakainin
ang bata.

55. D. Paglalaro:
•Ang sala o silid-tulugan ang
mabuting lugar para sa
paglalaro sa loob ng bahay.
•Ang lugar ay dapat
maaliwalas at walang
kasangkapang makasasagabal
sa pagtakbo.
•Ito ay dapat may sapat na
bintana upang makapasok
ang sariwang hangin.

57. E. Pagpapatulog:
•Ang sanggol ay karaniwang
natutulog sa iba’t ibang oras sa
isang araw, lalo na pagkatapos
kumain. Naririto ang dapat
isaalang-alang sa pagpapatulog
ng sanggol:

58. •Tiyaking malinis, tuyo, at
komportable ang lugar.
•Dapat ligtas, mahangin,
maliwanag at hindi daanan
ng tao upang hindi
magambala sa pagtulog
ang sanggol.
•Ipaghele ang bata sa iyong
bisig bago ihiga sa higaan.

59. •Lagyan ito ng kulambo upang
huwag siyang madapuan ng
lamok at iba pang insekto.
•Ibahin ang posisyon ng
pagkakahiga ng bata matapos
ang isang oras upang hindi
siya mangawit.

60. Pangatlong Araw
Pangkatang Gawain:
Gawain C:
a. Pangkat I-Pagpapaligo at
Pagbibihis
b. Pangkat II-Pagpapakain
c. Pangkat III-Pagpapatulog
d. Pangkat IV- Paglalaro

61. Wastong Paraan ng Pag-aalaga ng
Sanggol
Pagpapaligo Pagbibihis Pagpapakain Pagpapatulog Paglalaro

62. Ang pagsunod sa wastong pag-
aalaga ng matanda, maysakit,
sanggol, o nakababatang kapatid
ay nagdudulot ng kaginhawahan
sa tagapag-alaga, gayon din sa
mga kasapi ng mag-anak

63. Punan ng angkop na salita ang bawat
patlang upang mabuo ang diwa ng mga
pangungusap.
1.Ang silid ng maysakit ay kailangang
mapanatiling kaaya-aya at __________.
2.Hayaang palagiang bukas ang
bintana ng silid ng maysakit upang
makapasok ang ______________.

64. 3.Kinakailangang punasan ang maysakit
ng___________________upang maging
maginhawa ang kaniyang pakiramdam.
4.Bukod sa mga katas ng prutas maaaring
bigyan ang maysakit ng ________________.
5.Upang hindi makalimutan ng kasapi ng
mag-anak ang oras at paraan ng
pagpapainom ng gamot, kailangang
magpaskil sa isang lantad na lugar
ang_____________________.

65. 6.Paliguan ang bata
sa _________oras
araw-araw.
7.Basain ang bimpo
ng _________ na tubig.

66. 8.Gamitin sa pagpapakain ng
bata ang kaniyang __________
kagamitan.
9._______________ ang bata sa
iyong bisig bago ihiga sa kama.
10. Lagyan ng
________________ang katawan
ng bata pagkatapos maligo.

67. Itala ang tatlong wasto at
aktwal na pamamaraan sa pag-
aalaga ng sumusunod:
a. Matanda
1. ________________
2._________________
3._________________

68. b. Sanggol
1.______________________
2.______________________
3.______________________
c. Maysakit
1.______________________
2.______________________
3.______________________

69. Ano-ano ang mga katangian ng
tagapag-alaga?
____________________________________________________________________
________________
____________________________________________________________________
_________________
____________________________________________________________________
_________________
____________________________________________________________________
_________________
____________________________________________________________________
__________________

70. Gawain D:
Ipakita sa pamamagitan ng
pagsasadula ang wastong pag-
aalaga sa:
matanda
maysakit
sanggol

71. Ipaliwanag:
Paano ka makatutulong
sa pag-aalaga ng matanda,
maysakit, at iba pang
kasapi ng pamilya na
nangangailangan ng pag-
aaruga o pag-aalaga?