Entrevista realizada a Xose Miranda por parte do alumnado de Literatura Galega do s.XX e da actualidade do IES Manuel García Barros

1. Xosé Miranda
Entrevista
IES Manuel García Barros
A Estrada
Literatura Galega
do Século XX e da Actualidade
Texto: © Cc-by-sa-3.0
Fotos: © Todos os dereitos reservados
Xosé Miranda (Lugo,1955). É Licenciado en Bioloxía
pola Universidade de Compostela. Na actualidade é
profesor de Bioloxía e Xeoloxía no Instituto Xoán
Montes de Lugo.
Gañou o Premio García Barros no 1990, por Historia
dun paraugas azul e tamén o Premio Xerais no 1998,
por Morning Star. É un dos grandes estudosos da nosa
etnografía.
martes 20 de octubre de 2015

2. Sempre é difícil compaxinar dúas actividades tan absorbentes, pola falta de tempo. Ademais, aínda que ambas actividades deberan
ser predominantemente creativas, a actividade do profesor conleva cada vez máis una morea de burocracia, que ocupa moito
tempo e me parece completamente inútil. Pero é o que hai: en vez de escritores, prefiren escribientes. Por outro lado, a xiria ou
“jerga” teoricamente pedagóxica que traen as novas e nefastas leis de educación aburre a un santo. Pero ser profesor e ser escritor
non pegan mal, todo o contrario. E se a pregunta é pola cuestión das ciencias e as letras, sinxelamente non creo nesa división. Non
son Jekyll e Hyde.
Xosé Miranda
1. Dáse en Vostede unha circunstancia que para nós, o alumnado, resulta un tanto curiosa: profesor de ciencias e escritor... por
outro lado bastante recorrente -como temos visto noutras entrevistas-... É doado compaxinar estas dúas calidades nunha mesma
persoa?
2. E teimando no anterior, que foi primeiro, o biólogo ou o escritor?
Primeiro foron os versos, pero non publiquei ata moito máis tarde, cando xa encarreirara a vida.
3. Vostede un gran “coleccionista” de premios, xa sexan narrativos ou líricos, sen esquecer os ensaísticos... Que supoñen estes
premios para Vostede? É certo que nesta nosa literatura en proceso de normalización un premio é un extra máis cara á
publicación?
Totalmente certo. Así empecei a publicar. Os premios son una oportunidade, un xeito de rachar o silencio e de asomar a cabeza, e
tamén conta a parte económica, porque o público galego é limitado.
martes 20 de octubre de 2015

3. De feito, case sempre: somos seres humanos, logo o antropolóxico nunca nos é alleo. Non me
refiro só aos contos e lendas, etc, senón a como somos os galegos, cal é a nosa concepción do
mundo, polo menos a miña. Por exemplo, o que pesa a emigración nas nosas vidas, aínda que
nós en persoa nunca emigrásemos.
Xosé Miranda
4. É Vostede un gran estudoso na nosa etnografía... cantas veces a súa obra literaria bebeu nesta etnografía?
5. Xa estamos afecéndonos a que o espertar literario das nosas escritoras e escritoras sexa ben
precoz... por que en Vostede a publicación chegou pasada xa a trintena?
Porque eu non son Rimbaud, e ademais estiven sempre fóra dos círculos e os cenáculos. As
présas son malas conselleiras. Eu escribía, pero non publicaba. Publiquei cando estiven
convencido e convencín a outros.
6. A literatura infantil e xuvenil tamén ocupa un gran espazo da súa obra literaria... ben
seguro que aquí si que a etnografía ten abondo que ver, non?
Claro, despois de ler a Calvino e as súas fiabe italiane pensei que tamén nós debiamos facer o mesmo e aí empecei un camiño que
nunca se afastou moito dos nosos mitos populares: Pel de lobo, Lúa e os nubeiros, Álvaro e Álvaro, a serie do mago Amancio Amigo,
etc
Portada: “Morning Star”
martes 20 de octubre de 2015

4. Significou poder publicar e que a crítica e o público soubesen da miña existencia. É como un
bautismo.
Xosé Miranda
7. O seu primeiro gran premio literario foi precisamente aquí na Estrada no segundo Premio de
Novela Manuel García Barros coa obra Historia dun paraugas azul... Que supuxo este gran
premio de narrativa para Vostede?
8. É Vostede un escritor case integramente monolingüe en galego... nunca se lle ocorreu
escribir noutro idioma ou ben na tradución das súas obras como feito de universalizar un
tanto a súa obra?
Son monolingüe porque iso é o normal. Escribo en galego porque son militante da idea de que a
Galiza é un país. Se vivise en Inglaterra, como Conrad, sería outra cousa. Pero vivo en Lugo, non
en Madrid. Algúns libros meus traducíronse e publicáronse en catalán ou en castelán. Se non se
traduciron máis as editoriais españolas saberán por que. No caso de Morning Star, por exemplo,
que é un dos libros máis vendidos en galego, é incomprensible que non teña tradución. Pero eu
non son responsable diso.
9. É Vostede o clásico escritor autocrítico que lle está a dar voltas a unha obra incluso despois de estar practicamente rematada
ou unha vez chegado ao remate xa a dá como apta para a súa publicación?
Depende. Normalmente, non dou as páxinas por rematadas ata que teñen a forma case definitiva. Fíxome moito no conxunto, pero
tamén en cada frase.
Foto: Eduardo Castro / Fonte: AELG
martes 20 de octubre de 2015

5. Xosé Miranda
10. Sempre se di que un autor non bebe de outro, que a arte literaria é universal... bebeu Vostede ou inspirouse noutras autorías á
hora de se pór a escribir?
Non existen os escritores que non len, nin os músicos que non escoitan música. A literatura
vive da literatura (e da vida). A mesma vida é literatura, sempre estamos contando e
escoitando, ou así era ata agora.
11. Se antes falabamos do premio acadado aquí na Estrada, non dubidamos que o acadou a súa
obra Morning Star (Premio Xerais) foi coma unha realidade consolidada, non?
12. Que pensa Vostede cando o definiron como “un «sabio» de todo canto se refire á cultura popular galega” (Marcos Valcárcel)?
Ata ese premio crin ser o Home Invisible. Pero teño masa e carga. Estou aquí.
Marcos era un grande amigo. O sabio, un sabio oteriano, era el.
Foto: Santos Díez / Fonte: AELG
martes 20 de octubre de 2015

6. 14. E para rematarmos, aínda queda abondo que descubrir da nosa etnografía...
Xosé Miranda
É urxente recoller todo o que se poida e estudalo mellor. Poño por caso, hai mitos
propiamente galegos, pero os estudosos ata agora negárono ou silenciárono, pensando ou
dando a entender que eran lendas ou contos. Pero son restos fosilizados dunha relixión
anterior ao cristianismo e do cristianismo medieval.
13. Cando Vostede se puxo mans á obra recolleitando contos populares para unha
antoloxía... dende logo que tería que ter uns moi fortes criterios para ir seleccionando
neles dada a inxente cantidade e variedade, non?
O que quixemos facer cos contos do Cabalo Buligán, foi o que fixeran Calvino, Perrault, os
Grimm, Afanassiev, Andersen cos contos dos seus países. Unha edición dignificada, que
lles devolvese o seu verdadeiro valor, una edición ilustrada, marabillosa, para que os
nenos galegos coñecesen os descoñecidos contos galegos. Fixádevos, os nenos galegos
coñecían os contos dos Grimm e non os propios. Ademais, poñelos en contacto cos contos
de todo o mundo, e para iso recorremos ao catálogo de Aarne e Thompson. O criterio foi o
da autenticidade para que se vise, precisamente, que somos un país como os outros, que
os nosos contos son os “mesmos” e teñen o mesmo valor, que os italianos, os franceses ou
os alemáns. Somos un pobo normal: só temos que crer máis en nós mesmos. Entre todas as
versións que hai de cada conto eliximos sempre as máis lindas ou as máis íntegras.
Portada: “Historia dun paraguas azul”
martes 20 de octubre de 2015

7. CUESTIONARIO
martes 20 de octubre de 2015

8. StonehengeUn monumento
salientábel?
Manuel Antonio. “De
catro a catro”
Un/ha autor/-a e unha obra
literaria galegos?
Afonso de Lanzós e
Cabalo Tolo (Tasunka
Witko, Craz Horse)
Un personaxe galego e
un estranxeiro?
Marcel Schwob “Vies
imaginaires”
Un/ha autor/-a e unha obra
Tom Sawyer
Un personaxe literario co que
se identifique?
A vida
Cal é a súa fonte de
inspiración
“Amarcord” de Fellini
Unha película de cine?
Unha obra teatral?
Hamlet
martes 20 de octubre de 2015

9. A revolución
Un anceio por realizar?
Todo
Mundo rural/urbano?
Praia/montaña?
Florencia. A miña casa.
Un lugar para visitar? e un lugar
para descansar?
A Revolución
Francesa
Un feito histórico?
A república galega
socialista
Unha utopía?
Calquera sitio senruido
Un lugar axeitado para a
lectura?
O fado, a bossa-nova etodo José Afonso.“Valzer per un amore”,de Fabrizio de André
Un tipo de música? Unhacanción?
Aquilino Ribeiro
Un/ha autor/-a con quen se
identifique?
A música, a natureza, o
cine
Outro entretemento
ademais da lectura?
martes 20 de octubre de 2015