Subject: Filipino Grade 10 El Filibusterismo by: Dr. Jose Rizal

1. ARALIN 6
KABANATA 33-39

3. Isang hapon ay nagkulong si Simoun sa kaniyang
kuwarto at ayaw magpaabala. Tanging si Basilio
lamang daw ang papapasukin kapag dumating ito.
Ilang sandali pa ay dumating na rin ang binata.
Laking gulat ni Simoun sa hitusra ni Basilio. Payat na
payat ito, magulo ang pananamit, at tila isang patay
na nabigyan lamang muli ng buhay.

4. Agad na ipinarating ni Basilio ang kagustuhan nitong umanib kay Simoun at
sumama sa mga plano nito na dati ay tinanggihan niya. Naisip daw kasi niya
na hindi pa niya naigaganti ang kaniyang magulang at kapatid na yumao.
Natuwa naman si Simoun at nagpunta sila sa laboratoryo at doon ay ipinakita
ang isang pampasabog. Sabi ni Simoun ay gagamitin daw ito sa Kapistahan.
Tila isang ilawan o lampara ang anyo ng pampasabog na gagamitin nila.
Nagbilin si Simoun na magkita sila ni Basilip sa tapat ng parokya ng San
Sebastian para sa huling pagpaplano.

5. ARAL NG
KABANATA
33
Kahit na nag-iisip ng
matuwid ang isang tao,
may mga pagkakataong
kakapit din siya sa
patalim dahil
nabubulagan ng mga
suliranin at
pinagdaraanan sa
buhay.

7. Nasa lansangan si Basilio at tumungo sa kaibigang si
Isagani upang makituloy. Ngunit wala ang kaibigan
sa bahay nito at maghapon daw na di umuwi.
Iniisip ni Basilio ang magaganap na pagsabog.
Ikawalo na ng gabi at kakaunting sandali na lamang
ay sasabog na ang lampara.

8. Nakita niyang bumaba sina Paulito at Juanito sa sasakyan
bilang bagong kasal. Nahabag siya para sa kaibigang si
Isagani.
Inisip niyang ayain ito sa himagsikan ngunit naisip niyang di
ito papayag dahil wala pa namang pasakit na naranasan sa
buhay. Naisip din ni Basilio ang ina at kapatid. Kaya hindi na
rin siya makapaghintay sa mangyayaring pagsabog.

9. Dumating na rin si Simoun sa bahay ni Kapitan
Tiago kung saan gaganapin ang piging. Dala nito
ang lamparang mayroong pampasabog.
Nanumbalik sa alaala ni Basilio ang mga panahong
nasa tahanan siya ni Tiago. Nakita niya kung gaano
karangya ang bahay at kagamitan sa tahanan ni
Kapitan Tiago.

10. ARAL NG
KABANATA
34
Mayroon tayong mga
ginagawa at ninanais na
hindi para sa ating mga
sarili. Maaaring ito ay sa
mga kaanak o
minamahal sa buhay na
gusto nating pasayahin.

12. Nag-umpisa nang dumating ang mga bisita sa piging. Naroon na ang bagong
kasal kasama si Donya Victorina. Nasa loob na rin ng bulwagan si Padre Salvi
pero ang heneral ay hindi pa dumarating.
Nakita na rin ni Basilio si Simoun dala ang ilawan na pampasabog. Nang mga
oras na iyon, nag-iba ang pananaw ni Basilio at nais nang maligtas ang mga tao
sa loob sa nakatakdang pasabog mula sa lampara. Ngunit hindi siya pinapasok
dahil sa madungis niyang anyo.
Sa di kalayuan ay nakita niya ang kaibigang si Isagani. Dali-daling umalis ang
binata mula sa usapan dahil naisip si Paulita.

13. Habang nasa itaas naman, nakita nila ang isang papel na may
nakasulat na “MANE THACEL PAHRES JUAN CRISOSTOMO
IBARRA.”
Sabi ng ilan ay biro lamang iyon ngunit nangangamba na ang ilan
na gaganti si Ibarra. Sinabi ni Don Custodio na baka lasunin sila ni
Ibarra kaya binitiwan nila ang mga kasangkapan sa pagkain.
Nawalan naman ng ilaw ang lampara. Itataas sana ang mitsa ng
ilawa nang pumasok naman si Isagani at kinuha ang ilawan at
itinapon sa ilog mula sa asotea.

14. ARAL NG
KABANATA
35
Namamayani pa rin sa
ilan ang kabutihang
loob kahit na
mayroong
pagnanasang gumanti
sa kapuwa. Bandang
huli, ang paghihiganti
ay hindi lunas sa sugat
ng kahapon.

16. Agad na umuwi si Ben Zayb mula sa bahay ni Kapitan Tiago at
hindi makatulog. Dito ay nakaisip na naman niyang gumawa ng
balita na bayani raw ang kapitan, ang mga prayleng sina Salvi at
Irene, at si Don Custodio.
Gayunman, ibinalik ng patnugot ng kanilang diyaryo ang sulat
ni Ben dahil ipinagbawal daw ng heneral ang pag-alala sa
anumang nangyari noong gabing iyon.
Nabalitaan naman ni Ben ang pagsulob sa Ilog Pasig. Ninais na
naman niyang gumawa ng balita ukol doon.

17. Ngunit natagpuan niya ang sugatang si Padre Camorra na pinagnakawan
daw ng mga naghimagsik. Gustong dagdagan ni Ben ang bilang ng mga
lumusob.
`May nahuli sa mga tulisang naghimagsik. Umamin itong kasama sila sa
pangkat ng isang alyas Matanglawin. Hudyat dawn g paglusob nila ang
pagputok na nangyari.
Di naniniwala ang mga nag-aklas na si Simoun ang pinuno nila. Ngunit
nawawala na si Simoun at wala na rin ang mga armas doon.

18. ARAL NG
KABANATA
36
May mga kuwento at
bali-balitang ginagawa
at pinalalala lamang ng
mga mananahi ng
istorya. May mga taong
napapahamak at
naniniwala kaya
kailangan ay maging
mapagmatiyag.

20. Kahit na gumawa ng hakbang ang pamahalaan ay lumaganap pa rin ang balita sa
mga mamamayan. Isa sa mga sanhi ng pagkalat ng balita ay si Chikoy na nagdala
ng alahas kay Paulita.
Kaniya-kaniya nang hula ang mga tao sa kung sino ang maysala. May nagsasabi
na si Don Timoteo o si Isagani na kaagaw ni Juanito kay Paulita. Binalaan si
Isagani ng may-ari ng tinutuluyan ngunit di ito nakinig.
Nagpatuloy ang mga usapan tungkol sa pagsabog. Lumakas ang hinala ng mga
naroon nang maisip nila si Simoun.
Kapansin-pansin daw kasi ang pag-alis niya bago ang hapunan. Sila rin umano ni
Don Timoteo ang nag-ayos ng piging at pinaalis ang lahat.

21. May mga nagsabi naman na baka mga prayle
ang nagpasabog. Mayroon ding naniniwala na
si Quiroga o si Makaraig.
Ngunit buo na sa isip nila na si Simoun dahil
kasalukuyan na ring nawawala ito at pinaghahanap
na ng mga sundalo.

22. ARAL NG
KABANATA
37
Bahagi na ng kulturang
Pilipino ang tsismis o
pagpapalitan nang hindi
kumpirmadong balita.
Nag-uugat ito madalas
sa kalituhan at
nakadaragdag pa sa
suliranin.

24. Pinagdadakip ng pamahalaan ang pinaghihinalaang tulisan upang mawala ang kanilang
mga kinatatakutan.
Ang mag dinadakip ay pinahihirapan ng mga sibil na Pilipino. Iginagapos ang mga ito at
pinalalakad ng tanghali. Ginagawa nila nang walang anumang pananggalang sa init sa
tanghali ng Mayo.
Nagwika si Mautang na isang Pilipinong guwardiya sibil na may karapatan silang
pahirapan ang mga nakapiit dahil pare-parehas naman silang mga Pilipino.
Maya-maya pa ay may mga tulisang sumugod at pinaulanan sila ng bala. Nasawi si
Mautang at ang ilan pang mga sibil.

25. May nakita naman si Carolino na isang lalaki sa may talampas
na itinataas ang kaniyang baril ngunit di niya ito makita nang
maayos dahil tirik ang araw.
Nakita ni Carolino ang isa sa mga nabaril nila. Nakita niyang
iyon ang kaniyang Lolo Selo. Tumuturo ito sa talampas na ilang
sandali lang ay nawalan na ng buhay. Hindi makapaniwala si
Carolino na mapapatay niya ang kaniyang lolo.

26. ARAL NG
KABANATA
38
Sa paggawa ng
karahasan o masasamang
bagay, kung minsan ay
nadadamay ang ating
mga mahal sa buhay.
Direkta man o hindi ang
epekto nito sa kanila, hindi
naman alintana ang
kapighatiang naidudulot
nito sa kanila.

28. Nagmamadaling umalis si Don Tiburcio dahil akala ay siya ang pinadadakip na Kastila.
Ngunit ang tinutukoy ay si Simoun na nasa puder ni Don Florentino.
Natagpuan niya si Simoun na sugatan at sinabi naman ng alahero na nakuha niya ang
sugat sa isang aksidente.
Naghihinala naman ang pari sa katotohanan. Nalaman niyang isang tulisan si Simoun
nang mabasa ang telegrama. Tanging si Don Tiburcio lamang ang nais ni Simoun na mag-
alaga sa kaniya.
Tumigil sa pagtugtog ng kaniyang harmonya ang pari. Naisip kasi nito ang pakutyang pag-
ngiti ni Simoun.

29. Nanumbalik ang lahat ng ginawa ni Simoun—ang pagpapalaya ni
Simoun kay Isagani sa piitan at ang paggawa nito ng paraan
upang makasal sina Paulita at Juanito.
Agad na pinuntahan ng pari si Simoun sa silid nito. Nakita niyang
tila nanghihina na ang alahero, tila may malubhang sakit.
Nalaman ng pari na nagpatiwakal ito at uminom ng lason.
Dinasalan ng pari ang binata hanggang nalagutan ng hininga.

30. ARAL NG
KABANATA
39
Kamatayan ang naiisip
na sagot ng ilan sa
mga paghihirap na sila
din naman ang naging
sanhi. Ngunit ang
totoo, mas marami
pang ibang solusyon
sa mga kapighatiang
hinaharap.