2. Isang pansariling tuklas
Isang proseso ng pag-usisa
Isang paglalabas ng damdaming bumubukal at
nagpapahinog sa diwa’t isipan
Isang malikhaing gawaing inilapat sa papel/
kompyuter
Pagbibigay sustansya sa mga bagay na
maaring sa iba’y walang kahulugan
Isang pagbibigay impormasyon sa kapwa
Isang malayang proseso ng pagsusulat
Isang uri ng pakikipag-usap sa tao.
5. A. Ganap na kawastuhan – kawastuhang
paktuwal, tunay na pangyayari,katumpukan
ng pangkalahatang impresyon, kaayusan ng
mga detalye, tamang pagbibigay diin, hindi
magulo at masalimuot ang diwa.
Dead on arrival sa Ospital ng Tagum ang 54 anyos
na si Tekla Di Maswerte sanhi ng pagkabasag ng
bungo at pinsala sa katawan matapos na salpukin
ng dump truck ang kanilang Trisibot kahapon ng
madaling araw sa Talaingod.
6. B. Timbang-kaukulang diin sa bawat
katotohanan, kaugnay ng iba pang tunay na
pangyayari; kawastuhan (paglalakip ng tunay
at napapanahong pangyayari lamang.
Ayon sa ulat dakong alas – 12:30 ng madaling
araw kahapon nang maganap ang insidente sa
gate ng bahay ng biktima ng naturang lugar.
Nabatid na naglalakad pauwi ang biktima
matapos na makipag-inuman sa ilang kapitbahay
at nang papasok sa kanilang gate ng bahay ay
biglang sumulpot ang suspek mula sa isang
madilim na bahagi hawak ang di-mabatid na
kalibre ng baril.
7. C. Walang kinikilingan
Inamin ni Pinduko na siya mismo ang may
kasalanan dahil nagulat siya nang biglang
sumulpot ang van. Iginiit din niyang naka-green
light kaya tuloy-tuloy siya.
Sinalungat naman ng isang trisibot driver na si
Marcelito Inalisngaw, 29, ng Holy Spirit, Laak
City, ang pahayag ng driver ng dump truck. Sinabi
niya na kasunod siya ng sasakyan ni Pinduko at
naka-green light sila.
8. Isulat ang buod
Itala ang mga pangyayari ayon sa pababa o
paliit na kahalagahan
Hanapin ang impormasyong itatampok sa
pamatnubay. Unahin ang pinakatampok.
Isulat ang balita ayon sa pagkasunod-sunod
na pangyayari batay sa pababang
kahalagahan
9. Isang ideya lamang sa bawat pangungusap
Limitahan ang bilang ng mga salita sa pangungusap.
Hangga’t maari ay 23-25 lamang ang gamitin.
Huwag gumamit ng maraming kuwit sa paglalahad
Gumamit ng mga matitindi at maaalab na pandiwa na nasa
aktibong tinig (active voice).
Piliin ang mg angkop na salita para sa mga tiyak na gamit
sa balita
Huwag gumamit ng parehong salita sa isang pangungusap
Ibigay ang buong pangalan ng tao sa unang pagbanggit.
Pagkatapos ay gamitin na lamang ang G., Bb. O Gng. Sa
anumang titulong nabanggit
Sumulat ng mabisang pamatnubay.Iwasan ang pagsisimula
ng pamatnubay na numero,pantukoy na ang, ang mga at sa
mga panlinaw na sa, ito, may, mayroon at doon.
Ilagay ang tuwiran at di-tuwirang sabi sa magkahiwalay na
talata.
10. 1.AKSYON O PAKIKIHAMOK
Hindi sa dating labanang super feather weight
division maaring magkitang muli sina Filipino
boxing hero Manny Pacquiao at Mexican World
champion Juan Manuel Marquez.
2. NAKAGAGANYAK SA MGA TAO
Ayon kay Duque, kailangang pag-aralan kung ano
ang nagtulak sa 12 anyos na bata na kitlin ang
kanyang buhay. Si Maria Ambrosia ay nagbigti
nang di maibigay ng ama na si Isabelo ang Php
100 na gagamitin sa school project.
11. 3. KAKAIBA
Inilabas na kahapon sa ICU ng Davao Regional
Hospital ang isang buwang sanggol na pinapak ng
mga naglalakihang daga, kamakailan sa nabanggit
na lungsod upang isalang naman sa surgical
operation.
4. NAGAGANAP SA KASALUKUYAN
Nanindigan kahapon si Sen. Bong Revilla Jr. na
ipapasa na sa 2011 ang kaukulang budget para sa
dagdag-sahod sa mga guro sa pampublikong
paaralan.
12. 5. NAGANAP SA MALAPIT NA POOK
Patay ang apat katao, marami pa ang nasugatan,
habang anim namang kabahayan ang nawasak
matapos ang isang malakas na pagsabog sa isang
umano’y pagawaan ng bomba sa isang subdivison
sa Panabo, Davao del Norte kahapon ng hapon
6. PAGSULONG
Isinusulong ng Dangerous Drugs Board sa Kongreso
ang pagpapasa ng batas upang payagan ang mga
law enforcement agencies na magsagawa ng
wiretapping sa paglaban sa ilegal na droga sa
Pilipinas.
13. 7. ROMANSA O PAKIKIPAGSAPALARAN
Isang 18-1nyos na dalaga na nagpatiwakal sa
pamamagitan ng pag-inom ng lason matapos
nitong malaman na nakabuntis ng ibang babae
ang kanyang nobyo kahapon ng umaga sa Panabo
City.
8. BILANG O ESTADISTIKA
-Natuklasan ng isang grupo sa University of
Mindanao na ang mga taong may normal blood
zinc ay halos 50% malayong magkaroon ng
pneumonia.
14. 1. KOMBENSYONAL – nilalaman nito ang
kasagutan sa mga tanong na ano, sino, bakit,
kailan at paano.
A. Binibigyang diin ang tao ( sino)
Bumuo kahapon si Pangulong Gloria Macapagal Arroyo
ng Anti Kotong at Anti Colorum task force bilang tugon
sa panawagan ng transport section na magtaas ng
pasahe dahil sa patuloy na pagtaas ng presyo ng
produktong petrolyo.
B. Binibigyang- diin ang pamamaraan (paano)
Malaking tulong ang computer sa ating mga anak sa
pagri-research. Pero minsan, naabuso rin ito kapag
masyado na silang nalilibang lalo na sa paggamit ng
Internet.
15. C. BINIBIGYANG- DIIN ANG SANHI O DAHILAN
(bakit)
Binabantayan umanong mabuti ng Philippine National
Police ang ilang lugar sa Mindanao na posibleng
gamitin ng kontrobersyal na dating Election
Supervisor na si Lintang Bedol na labasan patungo sa
ibang bansa.
D. BINIBIGYANG-DIIN ANG PANGYAYARI – (ANO)
Isang nakagigimbal na na opresa ang ibinigay kagabi
ng papasikat na cue artist na si Joven Bustamante ng
Pilipinas kay dating World Pool Champion Wu Chia
Ching ng Taipie matapos itakas ang 10-8 tagumpay at
isulong sa round of 16 ang laban sa prestihiyosong
2007 World Pool Championship sa Big Dome.
16. E. Binibigyang – diin ang lugar o pook na
pinagganapan (Saan)
Bacoor, Cavite – Tatlo katao ang namatay, 12
sugatan at 14 na bahay ang nasira nang sumabog
ang mga dinamitang ina-assemble sa isang bahay.
F. Binibigyang-diin ang araw o petsa – ( kailan)
Lilipad ngayong linggo patungong Beijing, China
nag National Wushu Squad upang lumahok sa
prestihiyosong 9th World Wushu Championship
mula Nobyembre 11-15.
17. - nagsisimula ito sa payak na pahayag o sanligan
nang nangyari nang balita na may karugtong sa
kasalukuyang balita.
A. Payak na Pahayag
Hiniling ng Catholic Bishops Conference of the
Philippines sa Business Leaders na tumulong para
maibsan ang kahirapan at dami ng mga nagugutom.
B. Nakaraang Balita na karugtong ng bagong balita
Agad na nakiramay si Pangulong Gloria Macapagal
Arroyo sa sinapit na trahedya ni dating Sen. Rene
saguisag at may bahay nitong si Dulce na naaksidente
sa makati City kahapon ng madaling araw.
18. C. SINIPING SABI (siniping pahayag)
“Gov’t wag sisihin sa suicide”
Ayon kay Pangulong Arroyo, di dapat sisihin ang gobyerno
sa pagpapakamatay ni Marianet Amper dahil ang Davao
City ay highly urbanized at di kabilang sa priority area.
Ang lalawigan ay di rin kabilang sa 10 pinakamahirap na
bansa.
D. PAGTATANONG NA SINASAGOT KAAGAD NG SUMULAT
UPANG LINAWIN SA MAMBABASA ANG TINATALAKAY
Kung mataas ang LPG dama mo ba ang malakas na piso?
Umabot na sa S 100 kada bariles ang presyo ng petrolyo
sa world market! Nangangahulugan na lolobo sa Php3
hanggang Php5 ang presyo ng kada litro ng petrolyo. Kaya
kahit bumaba ang dolyar kontra piso ay patuloy pa ring
magiging kawawa ang mga obrerong apektado ng pagtaas
ng langis.
19. E. PAGLALAHAD NG KAIBAHAN
Higit na mataas ang populasyon ng mga mag-
aaral sa Pilipinas na umabot sa 18 Milyon lamang
kumpara nang nagdaang tatlong taon na may 15
milyon lamang na nagpatalang mag-aaral.
F. HINDI HAYAGANG SINABI NG NAGSASALITA
Malaki ang paniniwala ng Philippine National
Police (PNP) na posibleng nakatakas na palabas
ng bansa ang wanted na Election Supervisor na si
Lintang Bedol sa pamamagitan ng pagdaan nito
sa “ southern backdoor” bago pa man
magpalabas ng kautusan ang Comelec na hulihin
siya.
20. 1.“Quoted statement”
2.Ito ang binitiwang pahayag …..
3.INDIRECT STATEMENT ( Dagdag pa ni ____na…
4.HANGO SA TEMANG, “…….
tampok na gawain sa dalawang araw na pagtitipon (
events)
5. Pipili ng limang mananalo sa bawat paligsahan sa
kategoryang English at Filipino samantalang lima sa
pagkuha ng Larawan at Kartuning na kakatawan sa
Sangay ng Tagum City sa darating na RSSPC sa (petsa)
at (lugar)
6.Mula sa mapipiling mananalo kukunin ang kakatawan
sa bawat paaralan sa paligsahan sa talento…
7. Inaasahang makukuha muli ng Panabo City ang
kampeonato sa Elementarya at Sekondarya.
21. 1.Isa ang namatay at sampu ang nasugatan nang biglang
sumabog ang isang bomba na naging sanhi ng pagkawatak-
watak ng mga delegadong kalahok sa ginanap na DSPC
2010.
2.Nangyari ang pagsabog habang ginaganap ang
Pambungad na Palatuntunan na hudyat ng pagsisimula ng
taunang Presscon……
3.Datapwa’t nangyari ang insidente, idineklara pa ring
tuloy ang nasabing paligsahan……..
4. Ayon sa isinagawang imbestigasyon ng mga
rumesponding pulis sa pangunguna ng Station Commander
Pytagonras Cervantes ay hindi pa matukoy kung sini at ano
ang dahilan ng pambobomba.
Hango sa temang……
Dagdag…..
Dagdag……
