ĐỀ TÀI QUY TRÌNH NHUỘM VẢI LEN 1st.NGUYỄN HOÀNG LINH

1. BỘ CÔNG THƯƠNG
TRƯỜNG ĐH CÔNG NGHIỆP THỰC PHẨM TPHCM
KHOA CÔNG NGHỆ HÓA HỌC
MÔN: KỸ THUẬT NHUỘMMÔN: KỸ THUẬT NHUỘM
ĐỀ TÀI: QUY TRÌNH NHUỘM VẢI LEN
Nhóm 10
1
GVHD: Phan Thị Thanh Diệu

2. 1) NGUYỄN HOÀNG LINH
2) NGUYỄN THỊ MỸ HẠNH
3) TRANG NGUYỄN DUY LINH3) TRANG NGUYỄN DUY LINH
4) HUỲNH THỊ THÙY DUYÊN
5) TRẦN NGỌC LINH
6) HUỲNH VĂN TRÚC
2

3. 1. Khái niệm
Len (bắt nguồn từ từ tiếng Pháp: laine) là một
loại sợi dệt thu được từ lông cừu và một số
loài động vật khác, như dê, lạc đà...
Chất lượng của len
được xác định bởi
đường kính sợi, quáđường kính sợi, quá
trình uốn, năng suất,
màu sắc, và độ bền
trong đó đường kính
sợi là chất lượng quan
trọng nhất để xác định
đặc tính và giá cả
3

4. 2. Phân loại
Trong thực tế thì có nhiều
loại len và chất lượng của
chúng khác nhau:
Len lông cừu
Len Cashmere
Len Angora:
Len lông cừu Merino
Len Alpaca:
Hình 1: Len từ vật liệu tổng hợp
có mặt khắp nơi với đủ kích thước
màu sắc và giá cả phải chăng
4

5. Len lông cừu thường: mềm mại và đàn
hồi tốt hơn. Vậy nên, chúng sẽ ấm và bền
hơn
2. Phân loại
Hình 2: Lông cừu
5

6. Len Cashmere : có
khả năng cách
nhiệt gấp 8 lần so
với len thường,
1: Phân loại
giúp nó giữ ấm
vào mùa đông.
Đây còn là một
loại len siêu nhẹ. Hình 3: Các nhà khoa học
và dê nhân bản Noori
6

7. Len Angora:
Sợi len loại
này mềm, mịn,
1.1: Phân loại7
này mềm, mịn,
mỏng và rất
bông. Hình 4: Dê Angoraziege
10/26/2017

8. Len lông cừu Merino: mềm nhất trong
các loại lông cừu, có khả năng giữ nhiệt
tuyệt vời, bền đẹp và không gây khó
chịu cho da.
1.1: Phân loại8
chịu cho da.
10/26/2017

9. Len Alpaca: Loại
loại len này có lông
mềm như Cashmere
và nhẹ hơn lông
1.1: Phân loại9
và nhẹ hơn lông
cừu thông thường.
Lông Alpaca giữ
nhiệt tốt, mềm và
bền.
Hình 5: Cừu Alpaca
10/26/2017

10. Nhược
điểm
Ưu
điểm
10
1.2.Tính
chất
chung
điểm
10/26/2017

11. 2. Cấu tạo xơ len :
Lớp vảy: nằm ngoài cùng, nằm xuôi chiều
như vảy cá. Lớp vảy này là đặc thù riêng
của len.
Lớp vỏ: là phần chính của xơ len, nằm tiếp
11
Lớp vỏ: là phần chính của xơ len, nằm tiếp
theo lớp vảy. Lớp vỏ được cấu tạo từ nhiều
tế bào hình ống, nằm dọc theo trục xơ, tạo
thành thớ xơ.
Lớp lõi: lớp lõi cấu tạo từ những tế bào hình
dạng khác nhau, nằm xen kẽ với những
khoảng trống chứa không khí. 10/26/2017

12. 3. Thành phần hoá học:
Nonkeratin
(mỡ sáp, nhân
tế bào..).
Chiếm 7-10%
12
Keratin
chiếm 90-
93%
Chiếm 7-10%
Sợi len
10/26/2017

13. 4. Tính chất
lý - hoá của
xơ len:
10/26/2017 13

14. 4. Tính chất lý – hóa của xơ len:
4.2. Tính chất hoá lý:
Mạch có nhiều nhóm –NH2,-
COOH,-NH-CO có cấu trúc mắt
lưới không có vùng tinh thể nên len
14
lưới không có vùng tinh thể nên len
có thể hấp thụ 30-35% hơi nước
Kém bền kiềm, các liên kết amid
(-NH-OH-) bị thuỷ phân, nếu ở
nồng độ thấp làm len vàng và thô
cứng.
10/26/2017

15. 5. Xử lý vải len5. Xử lý vải len
15

16. 5.1. Đốt đầu sơ
• Ngoại trừ vải nỉ, dạ,
các loại vải len nên
đốt đầu xơ. Tốc độ
vãi trong máy từ 60-
90 m/phút. Vải nỉ90 m/phút.
Vải len
Vải nỉ
Vải len pha với cellulose
mới cần qua bộ phận
dập lửa sau khi đốt.
16

17. 5.2. Giặt len
• Giặt xơ: người ta dùng
Washing-machine
“Leviathans”.
• Máy này có nhiều thùng• Máy này có nhiều thùng
lớn chứa dụng dịch giặt
tẩy, len sẽ được đi lần lượt
qua các thùng theo
phương pháp chia nhánh
hoặc gạt nghiên.
Máy giặt công nghiệp
17

18. • Giặt vải
Mục đích: đó là tách chất bôi trơn và chất
hồ (nếu có), vì chất bôi trơn dễ làm vải bị oxy
hóa.
5.2. Giặt len
hóa.
Các phương pháp giặt như:
Trích ly bằng các dung môi hòa tan chất
béo.
Hấp thụ chất béo bằng chất hấp thụ.
Xà phòng hóa và nhũ hóa 18

19. 5.3. Tẩy len
• Trong tự nhiên các hạt Pigment màu vàng
nằm sâu trong tế bào hình hình ống của sơ, để
loại bỏ cần tẩy trắng, dùng hóa chất để phá
hủy hạt pigment này.
• Có hai phương pháp để tẩy len:• Có hai phương pháp để tẩy len:
Dùng chất khử: SO2, Na2HSO3, Na2S2O4……
Dùng chất oxy hóa: cho độ trắng cao hơn và
ưu điểm hơn pp chất khử: H2O2,Na2O2....
Thường thì dùng H2O2 tốt hơn.
19

20. 5.4. Tạo nhung (cán mịn vãi len).
• Mục đích:
oTạo cho vải dày, tạo độ
cách điện và cách nhiệt
oLàm tăng độ đẹp chooLàm tăng độ đẹp cho
vải.
oLàm cho các xơ len ma
sát với nhau. Vãi Len
20

21. • Các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng:
Bề mặt ngoài của xơ len có lớp vẩy bao phủ
Độ co giãn của xơ len.
5.4.Tạo nhung (cán mịn vãi len).
Độ co giãn của xơ len.
Xơ len càng mảnh thì độ tao nhung càng
cao.
Len có thể tạo nhung trong môi trường acid
hoặc kiềm trung bình
Nhiệt độ.
21

22. •Định hình nhiệt
ẩm làm thay đổi
các tính chất cơ
lý, kích thước
5.5.Định hình
•Làm cho xơ sạch và
bóng hơn.
•Làm cho len có khả
năng hấp phụlý, kích thước
của vải dưới tác
dụng của nhiệt
và ẩm.
22
năng hấp phụ
thuốc nhuộm cao
hơn.

23. 5.6. Cacbon hóa
• Nhằm loại bỏ hết
tạp chất thực vật ra
khỏi len.
Các tạp chất thựcCác tạp chất thực
vật này làm cho vải
xấu đi, không ăn
màu thuốc nhuộm,
giảm độ bền
màu…..
23
Nguyên tố Cacbon

24. 6. NHUỘM BẰNG
10/26/2017 24
6. NHUỘM BẰNG
THUỐC NHUỘM ACID

25. 6.1. Ái lực thuốc nhuộm
Ái lực cao
• Môi trường có
độ pH= 6-7.
Ái lực TB
• Môi trường
có pH= 6.
• Thuốc
Ái lực thấp
• Môi trường
có pH= 2-4
• Acid
ammonium
acelate
• Thuốc
nhuộm là
acid acetic.
• Với H2SO4
chất làm đều
màu
25
• Sử dụng acid
H2SO4 làm
thuốc nhuộm.

26. 6.2. QUY TRÌNH CÔNG NGHỆ
Cần chú ý:
Độ pH, nhiệt độ.
Chất xúc tác làm tác dụng của nhuộm xảy ra
chậm (thường dùng dung dịch sodium sulfate).
10/26/2017 26
chậm (thường dùng dung dịch sodium sulfate).
Thuốc nhuộm pH sodium sulfate ( % )
ái lực thấp 2-4 10-20
ái lực trung bình 4-6 10-20
ái lực cao 6-7 5-10

27. 6.2. QUY TRÌNH CÔNG NGHỆ
10/26/2017 27

28. 7. NHUỘM BẰNG THUỐC
NHUỘM PHỨC KIM LOẠI
10/26/2017
28

29. 7.1. GIỚI THIỆU
- Phức kim loại có chất phức
chrome.
- Ổn định, độ bền giặt của vải
len.
29
len.
-Dễ nhuộm, cho độ đều về màu
sắc, độ bền ánh sáng và giặt tốt
đối với xơ len.

30. 7.2.QUY TRÌNH CÔNG NGHỆ CHO
THUỐC NHUỘM, KIM LOẠI 1:1
•
10/26/2017
30

31. 7.2. QUY TRÌNH CÔNG NGHỆ CHO
THUỐC NHUỘM, KIM LOẠI 1:1
Ngâm vải ở 600C, có chất trợ ướt cho và hỗn
hợp acid và chất đều màu vào, giữ trong
một thời gian ngắn không gia nhiệt.
10/26/2017
31
Cho thuốc nhuộm đã hòa tan ở nhiệt độ sôi
vào.
Nâng nhiệt từ từ lên tới nhiệt độ sôi (trong
khoảng thời gian 30 phút), giữ nhiệt độ này
trong khoảng 90 phút.
Giặt xả với dung dịch 5% sodium acetat

32. 7.2. QUY TRÌNH CÔNG NGHỆ CHO
THUỐC NHUỘM, KIM LOẠI 1:2
• Có 1 nguyên tử
chrome kết hợp với 2
phân tử thuốc nhuộm.
Dung dịch nhuộm bao
10/26/2017 32
Dung dịch nhuộm bao
gồm: acetic acid
(80%), ammonium
sulfate: 1-2g/l; chất
đều màu: 0,5-1%,
pH=5.
Phân tử
ammonium sulfate

33. 7.2. QUY TRÌNH CÔNG NGHỆ CHO
THUỐC NHUỘM, KIM LOẠI 1:2
Vải được ngâm trong vài phút ở 400C
Nâng nhiệt độ đến gần nhiệt độ sôi, giữ
nhiệt độ này trong vòng 30-45 phút, giảm
nhiệt độ từ từ và giặt xả.
10/26/2017 33
nhiệt độ từ từ và giặt xả.
Một vài loại len nhạy cảm, thích hợp
với quy trình nhuộm ở 850C, trong
khoản 45 phút, sau đó đem giặt xả ở
1000C (15 phút)

34. 8. NHUỘM BẰNG THUỐC NHUỘM
HOẠT TÍNH
• Gắn lên sơ bằng mối liên kết đồng hóa trị ở
nhiệt độ sôi, pH=7.
• Tỉ lệ tận trích khi dùng loại thuốc nhuôm
này cao.này cao.
• Có 2 phương pháp chọn thuốc nhuộm: tận
tích hay cuộn ủ lạnh, cần kiểm soát nhiệt
độ và độ pH cẩn thận.
10/26/2017
34

35. 8. NHUỘM BẰNG THUỐC NHUỘM
HOẠT TÍNH
10/26/2017
35

36. 8. NHUỘM BẰNG THUỐC NHUỘM
HOẠT TÍNH
10/26/2017
36

37. 8. NHUỘM BẰNG THUỐC NHUỘM
HOẠT TÍNH
10/26/2017
37

38. •Có 3 quy trình nhuộm vải len là
•1. Nhuộm bằng thuốc nhuộm acid
TỔNG KẾT
•1. Nhuộm bằng thuốc nhuộm acid
•2. Nhuộm bằng phức kim loại
•3. Nhuộm bằng thuốc nhuộm hoạt tính
10/26/2017
38

39. 10/26/2017
39