SlideShare a Scribd company logo
1 of 30
Download to read offline
De hoekpalen verzetten
Dirk van Apeldoorn
Ontwerprichtingen voor diversiteit in de landbouw
Farming Systems Ecology, Wageningen-UR
Dirk.vanapeldoorn@wur.nl
“creative destruction” bepaalt diversiteit
Voordelen van agro-diversiteit
(Malézieux et al. 2009)
Diversiteit in genen, ruimte en tijd
a 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
b 1 1 1 1 1 1 2 2 2 2 2 2 1 1 1 1 1 1
c 1 1 1 2 2 2 2 2 2 1 1 1 1 1 1 2 2 2
ruimte
tijd 1 2 3
Een kubus van diversiteit
Space
Time
Huidige diverisiteit
Genen:
• Veel graan rassen
• Heggen
• FAB
Tijd:
• Rotatie van granen
• Zekere
bedrijfsopvolging
Ruimte:
• Kleine velden
Huidige diverisiteit
Genen:
• Veel graan rassen
• Heggen
• FAB
Tijd:
• Rotatie van granen
• Zekere
bedrijfsopvolging
Ruimte:
• Kleine velden
• Fysiek goed bodems
Huidige diverisiteit
Genen:
• Veel graan rassen
• Heggen
• FAB
Tijd:
• Rotatie van granen
• Zekere
bedrijfsopvolging
Ruimte:
• Kleine velden
• Fysiek goed bodems
• Weinig hoogte verschil
Design: De volledige ruimte benutten
Space
Time
Genen: Graan rassen mengen
+ minder schimmelziekte
+ “verzekering”
-ongelijke afrijping
-na elkele jaren opnieuw
samenstellen
tijd: 2 jaar zelfde seizoen gewas
DOI: 10.1007/s13593-015-0292-3
Ruimte: verschillende rassen in stroken
Verdere verhoging diversiteit
Space
Time
Genen: mengteelt met vlinderbloemigen
Iverson et al., (2014) DOI: 10.1111/1365-2664.12334
Yield biocontrol
Legumes
additive
0.85 1.74
Legumes
substitutive
1.51 1.36
Additive
Substitutive
tijd: onderzaai
 Na laatste wiedgang
 Witte klaver
 Stoppel/stro laten
staan/liggen
ruimte: bloemenstroken middenin
F. van Alebeek - PPO-agv
Verdere verhoging diversiteit
Space
Time
Genen: groenbemesters
DSV zaden
tijd: rotatie met meerjarigen
Winter
(2)
Zomer
(2)
Alfafa
(2)
ruimte: stroken positieve combinaties
Verdere verhoging diversiteit
Space
Time
Genen: bomen en dieren
DSV zaden
http://cornellforestconnect.ning.com/
tijd: rotatie met “natuur”
Winter
(2)
alfalfa
(2)
Zomer
(2)
FAB (1)
Fruit
(11)
Noten
(24)
Iedere 1.5 m strook zijn eigen successie maar zodat:
Granen: 6 m
Grasklavers :3 m
Groenbemesters en FAB: 1.5
Kleine fruit : 1.5 m
Bomen: van 3 naar 12 m
ruimte: afwisselende strook breedte1.5
3
4.5
6
7.5
9
10.5
12
13.5
15
16.5
18
19.5
21
22.5
24
25.5
27
28.5
30
31.5
33
34.5
36
37.5
39
FAB
groenbemester
etc.
w.graan
z.graan
boom
alfafa
w.graan
Combinaties van genen, tijd en ruimte
a 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
b 1 1 1 1 1 1 2 2 2 2 2 2 1 1 1 1 1 1 2 2 2 2 2 2 1 1 1 1 1 1 2 2 2 2 2 2
c 1 1 1 1 1 1 2 2 2 2 2 2 3 3 3 3 3 3 4 4 4 4 4 4 5 5 5 5 5 5 6 6 6 6 6 6
d 1 2 3 4 5 6 2 3 4 5 6 1 3 4 5 6 1 2 4 5 6 1 2 3 5 6 1 2 3 4 6 1 2 3 4 5
e 1 2 3 4 5 6 5 6 1 2 3 4 2 3 4 5 6 1 4 5 6 1 2 3 6 1 2 3 4 5 3 4 5 6 1 2
1 1 1 1 1 1 5 5 5 5 5 5 2 2 2 2 2 2 4 4 4 4 4 4 6 6 6 6 6 6 3 3 3 3 3 32 2 2 2 2 2 6 6 6 6 6 6 3 3 3 3 3 3 5 5 5 5 5 5 1 1 1 1 1 1 4 4 4 4 4 43 3 3 3 3 3 1 1 1 1 1 1 4 4 4 4 4 4 6 6 6 6 6 6 2 2 2 2 2 2 5 5 5 5 5 54 4 4 4 4 4 2 2 2 2 2 2 5 5 5 5 5 5 1 1 1 1 1 1 3 3 3 3 3 3 6 6 6 6 6 65 5 5 5 5 5 3 3 3 3 3 3 6 6 6 6 6 6 2 2 2 2 2 2 4 4 4 4 4 4 1 1 1 1 1 16 6 6 6 6 6 4 4 4 4 4 4 1 1 1 1 1 1 3 3 3 3 3 3 5 5 5 5 5 5 2 2 2 2 2 2
1 1 1 1 1 1 5 5 5 5 5 5 2 2 2 2 2 2 4 4 4 4 4 4 6 6 6 6 6 6 3 3 3 3 3 32 2 2 2 2 2 6 6 6 6 6 6 3 3 3 3 3 3 5 5 5 5 5 5 1 1 1 1 1 1 4 4 4 4 4 43 3 3 3 3 3 1 1 1 1 1 1 4 4 4 4 4 4 6 6 6 6 6 6 2 2 2 2 2 2 5 5 5 5 5 54 4 4 4 4 4 2 2 2 2 2 2 5 5 5 5 5 5 1 1 1 1 1 1 3 3 3 3 3 3 6 6 6 6 6 65 5 5 5 5 5 3 3 3 3 3 3 6 6 6 6 6 6 2 2 2 2 2 2 4 4 4 4 4 4 1 1 1 1 1 16 6 6 6 6 6 4 4 4 4 4 4 1 1 1 1 1 1 3 3 3 3 3 3 5 5 5 5 5 5 2 2 2 2 2 2
2 3 4 5 6
f
g
tijd 1
ruimte
Conclusie:
 Maak gebruik van alle zijdes van de diversiteits kubus.
 Maak gebruik van verschillende schalen van elke zijde.
 Zoek interacties tussen genen, ruimte en tijd
Dirk.vanapeldoorn@wur.nl
De “bio-” van diversiteit
Diversiteit->
De tijd van diversiteit
Diversiteit->
Geef diversiteit de ruimte
Diversiteit->

More Related Content

More from akkernaarbos

De kracht van de bodem
De kracht van de bodemDe kracht van de bodem
De kracht van de bodemakkernaarbos
 
Voedsel van lokale en natuurlijke waarde
Voedsel van lokale en natuurlijke waardeVoedsel van lokale en natuurlijke waarde
Voedsel van lokale en natuurlijke waardeakkernaarbos
 
Ecologisch ontwerpen voor onze toekomst
Ecologisch ontwerpen voor onze toekomstEcologisch ontwerpen voor onze toekomst
Ecologisch ontwerpen voor onze toekomstakkernaarbos
 
Consumenten als dragers van natuurlijke landbouw
Consumenten als dragers van natuurlijke landbouwConsumenten als dragers van natuurlijke landbouw
Consumenten als dragers van natuurlijke landbouwakkernaarbos
 
De voedselbossen van Park Lingezegen
De voedselbossen van Park LingezegenDe voedselbossen van Park Lingezegen
De voedselbossen van Park Lingezegenakkernaarbos
 
Over vijf jaar is het roer in de landbouw om
Over vijf jaar is het roer in de landbouw omOver vijf jaar is het roer in de landbouw om
Over vijf jaar is het roer in de landbouw omakkernaarbos
 
Wij gaan bomen planten in een voedselbos
Wij gaan bomen planten in een voedselbosWij gaan bomen planten in een voedselbos
Wij gaan bomen planten in een voedselbosakkernaarbos
 
Permacultuur van ideaal naar ontwerp en van uitvoering naar acceptatie
Permacultuur van ideaal naar ontwerp en van uitvoering naar acceptatiePermacultuur van ideaal naar ontwerp en van uitvoering naar acceptatie
Permacultuur van ideaal naar ontwerp en van uitvoering naar acceptatieakkernaarbos
 
Hoe staat het er voor met de vogels van het boerenland?
Hoe staat het er voor met de vogels van het boerenland?Hoe staat het er voor met de vogels van het boerenland?
Hoe staat het er voor met de vogels van het boerenland?akkernaarbos
 
Van akkernaarbos Toekomstboeren_28-11-2015
Van akkernaarbos Toekomstboeren_28-11-2015Van akkernaarbos Toekomstboeren_28-11-2015
Van akkernaarbos Toekomstboeren_28-11-2015akkernaarbos
 
Mark shepard restoration agriculture
Mark shepard restoration agriculture Mark shepard restoration agriculture
Mark shepard restoration agriculture akkernaarbos
 
Presentatie congres voedselbossen park lingezegen 20151123
Presentatie congres voedselbossen  park lingezegen 20151123Presentatie congres voedselbossen  park lingezegen 20151123
Presentatie congres voedselbossen park lingezegen 20151123akkernaarbos
 
Hoe ver valt de appel van de boom
Hoe ver valt de appel van de boomHoe ver valt de appel van de boom
Hoe ver valt de appel van de boomakkernaarbos
 
Vermenigvuldig en deel de weelde, Marieke Karssen
Vermenigvuldig en deel de weelde, Marieke KarssenVermenigvuldig en deel de weelde, Marieke Karssen
Vermenigvuldig en deel de weelde, Marieke Karssenakkernaarbos
 
Rich Forests 28 nov van Akker naar Bos
Rich Forests 28 nov van Akker naar BosRich Forests 28 nov van Akker naar Bos
Rich Forests 28 nov van Akker naar Bosakkernaarbos
 
Degenaar & Schrama, 2015 akker naar bos voedselbos Haarzuilens
Degenaar & Schrama, 2015 akker naar bos voedselbos HaarzuilensDegenaar & Schrama, 2015 akker naar bos voedselbos Haarzuilens
Degenaar & Schrama, 2015 akker naar bos voedselbos Haarzuilensakkernaarbos
 
Forest gardening in de stad- 28 november 2015
Forest gardening in de stad- 28 november 2015Forest gardening in de stad- 28 november 2015
Forest gardening in de stad- 28 november 2015akkernaarbos
 
Meerjarigheid en multifunctionaliteit van natuurlijke graanakkers
Meerjarigheid en multifunctionaliteit van natuurlijke graanakkersMeerjarigheid en multifunctionaliteit van natuurlijke graanakkers
Meerjarigheid en multifunctionaliteit van natuurlijke graanakkersakkernaarbos
 
Van Akker naar Bos, uitdagingen en kansen
Van Akker naar Bos, uitdagingen en kansenVan Akker naar Bos, uitdagingen en kansen
Van Akker naar Bos, uitdagingen en kansenakkernaarbos
 
Revenue and financing models for ecological farmers
Revenue and financing models for ecological farmersRevenue and financing models for ecological farmers
Revenue and financing models for ecological farmersakkernaarbos
 

More from akkernaarbos (20)

De kracht van de bodem
De kracht van de bodemDe kracht van de bodem
De kracht van de bodem
 
Voedsel van lokale en natuurlijke waarde
Voedsel van lokale en natuurlijke waardeVoedsel van lokale en natuurlijke waarde
Voedsel van lokale en natuurlijke waarde
 
Ecologisch ontwerpen voor onze toekomst
Ecologisch ontwerpen voor onze toekomstEcologisch ontwerpen voor onze toekomst
Ecologisch ontwerpen voor onze toekomst
 
Consumenten als dragers van natuurlijke landbouw
Consumenten als dragers van natuurlijke landbouwConsumenten als dragers van natuurlijke landbouw
Consumenten als dragers van natuurlijke landbouw
 
De voedselbossen van Park Lingezegen
De voedselbossen van Park LingezegenDe voedselbossen van Park Lingezegen
De voedselbossen van Park Lingezegen
 
Over vijf jaar is het roer in de landbouw om
Over vijf jaar is het roer in de landbouw omOver vijf jaar is het roer in de landbouw om
Over vijf jaar is het roer in de landbouw om
 
Wij gaan bomen planten in een voedselbos
Wij gaan bomen planten in een voedselbosWij gaan bomen planten in een voedselbos
Wij gaan bomen planten in een voedselbos
 
Permacultuur van ideaal naar ontwerp en van uitvoering naar acceptatie
Permacultuur van ideaal naar ontwerp en van uitvoering naar acceptatiePermacultuur van ideaal naar ontwerp en van uitvoering naar acceptatie
Permacultuur van ideaal naar ontwerp en van uitvoering naar acceptatie
 
Hoe staat het er voor met de vogels van het boerenland?
Hoe staat het er voor met de vogels van het boerenland?Hoe staat het er voor met de vogels van het boerenland?
Hoe staat het er voor met de vogels van het boerenland?
 
Van akkernaarbos Toekomstboeren_28-11-2015
Van akkernaarbos Toekomstboeren_28-11-2015Van akkernaarbos Toekomstboeren_28-11-2015
Van akkernaarbos Toekomstboeren_28-11-2015
 
Mark shepard restoration agriculture
Mark shepard restoration agriculture Mark shepard restoration agriculture
Mark shepard restoration agriculture
 
Presentatie congres voedselbossen park lingezegen 20151123
Presentatie congres voedselbossen  park lingezegen 20151123Presentatie congres voedselbossen  park lingezegen 20151123
Presentatie congres voedselbossen park lingezegen 20151123
 
Hoe ver valt de appel van de boom
Hoe ver valt de appel van de boomHoe ver valt de appel van de boom
Hoe ver valt de appel van de boom
 
Vermenigvuldig en deel de weelde, Marieke Karssen
Vermenigvuldig en deel de weelde, Marieke KarssenVermenigvuldig en deel de weelde, Marieke Karssen
Vermenigvuldig en deel de weelde, Marieke Karssen
 
Rich Forests 28 nov van Akker naar Bos
Rich Forests 28 nov van Akker naar BosRich Forests 28 nov van Akker naar Bos
Rich Forests 28 nov van Akker naar Bos
 
Degenaar & Schrama, 2015 akker naar bos voedselbos Haarzuilens
Degenaar & Schrama, 2015 akker naar bos voedselbos HaarzuilensDegenaar & Schrama, 2015 akker naar bos voedselbos Haarzuilens
Degenaar & Schrama, 2015 akker naar bos voedselbos Haarzuilens
 
Forest gardening in de stad- 28 november 2015
Forest gardening in de stad- 28 november 2015Forest gardening in de stad- 28 november 2015
Forest gardening in de stad- 28 november 2015
 
Meerjarigheid en multifunctionaliteit van natuurlijke graanakkers
Meerjarigheid en multifunctionaliteit van natuurlijke graanakkersMeerjarigheid en multifunctionaliteit van natuurlijke graanakkers
Meerjarigheid en multifunctionaliteit van natuurlijke graanakkers
 
Van Akker naar Bos, uitdagingen en kansen
Van Akker naar Bos, uitdagingen en kansenVan Akker naar Bos, uitdagingen en kansen
Van Akker naar Bos, uitdagingen en kansen
 
Revenue and financing models for ecological farmers
Revenue and financing models for ecological farmersRevenue and financing models for ecological farmers
Revenue and financing models for ecological farmers
 

De hoekpalen verzetten

  • 1. De hoekpalen verzetten Dirk van Apeldoorn Ontwerprichtingen voor diversiteit in de landbouw Farming Systems Ecology, Wageningen-UR Dirk.vanapeldoorn@wur.nl
  • 2.
  • 5. Diversiteit in genen, ruimte en tijd a 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 b 1 1 1 1 1 1 2 2 2 2 2 2 1 1 1 1 1 1 c 1 1 1 2 2 2 2 2 2 1 1 1 1 1 1 2 2 2 ruimte tijd 1 2 3
  • 6. Een kubus van diversiteit Space Time
  • 7. Huidige diverisiteit Genen: • Veel graan rassen • Heggen • FAB Tijd: • Rotatie van granen • Zekere bedrijfsopvolging Ruimte: • Kleine velden
  • 8. Huidige diverisiteit Genen: • Veel graan rassen • Heggen • FAB Tijd: • Rotatie van granen • Zekere bedrijfsopvolging Ruimte: • Kleine velden • Fysiek goed bodems
  • 9. Huidige diverisiteit Genen: • Veel graan rassen • Heggen • FAB Tijd: • Rotatie van granen • Zekere bedrijfsopvolging Ruimte: • Kleine velden • Fysiek goed bodems • Weinig hoogte verschil
  • 10. Design: De volledige ruimte benutten Space Time
  • 11. Genen: Graan rassen mengen + minder schimmelziekte + “verzekering” -ongelijke afrijping -na elkele jaren opnieuw samenstellen
  • 12. tijd: 2 jaar zelfde seizoen gewas DOI: 10.1007/s13593-015-0292-3
  • 15. Genen: mengteelt met vlinderbloemigen Iverson et al., (2014) DOI: 10.1111/1365-2664.12334 Yield biocontrol Legumes additive 0.85 1.74 Legumes substitutive 1.51 1.36 Additive Substitutive
  • 16. tijd: onderzaai  Na laatste wiedgang  Witte klaver  Stoppel/stro laten staan/liggen
  • 17. ruimte: bloemenstroken middenin F. van Alebeek - PPO-agv
  • 20. tijd: rotatie met meerjarigen Winter (2) Zomer (2) Alfafa (2)
  • 23. Genen: bomen en dieren DSV zaden http://cornellforestconnect.ning.com/
  • 24. tijd: rotatie met “natuur” Winter (2) alfalfa (2) Zomer (2) FAB (1) Fruit (11) Noten (24)
  • 25. Iedere 1.5 m strook zijn eigen successie maar zodat: Granen: 6 m Grasklavers :3 m Groenbemesters en FAB: 1.5 Kleine fruit : 1.5 m Bomen: van 3 naar 12 m ruimte: afwisselende strook breedte1.5 3 4.5 6 7.5 9 10.5 12 13.5 15 16.5 18 19.5 21 22.5 24 25.5 27 28.5 30 31.5 33 34.5 36 37.5 39 FAB groenbemester etc. w.graan z.graan boom alfafa w.graan
  • 26. Combinaties van genen, tijd en ruimte a 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 b 1 1 1 1 1 1 2 2 2 2 2 2 1 1 1 1 1 1 2 2 2 2 2 2 1 1 1 1 1 1 2 2 2 2 2 2 c 1 1 1 1 1 1 2 2 2 2 2 2 3 3 3 3 3 3 4 4 4 4 4 4 5 5 5 5 5 5 6 6 6 6 6 6 d 1 2 3 4 5 6 2 3 4 5 6 1 3 4 5 6 1 2 4 5 6 1 2 3 5 6 1 2 3 4 6 1 2 3 4 5 e 1 2 3 4 5 6 5 6 1 2 3 4 2 3 4 5 6 1 4 5 6 1 2 3 6 1 2 3 4 5 3 4 5 6 1 2 1 1 1 1 1 1 5 5 5 5 5 5 2 2 2 2 2 2 4 4 4 4 4 4 6 6 6 6 6 6 3 3 3 3 3 32 2 2 2 2 2 6 6 6 6 6 6 3 3 3 3 3 3 5 5 5 5 5 5 1 1 1 1 1 1 4 4 4 4 4 43 3 3 3 3 3 1 1 1 1 1 1 4 4 4 4 4 4 6 6 6 6 6 6 2 2 2 2 2 2 5 5 5 5 5 54 4 4 4 4 4 2 2 2 2 2 2 5 5 5 5 5 5 1 1 1 1 1 1 3 3 3 3 3 3 6 6 6 6 6 65 5 5 5 5 5 3 3 3 3 3 3 6 6 6 6 6 6 2 2 2 2 2 2 4 4 4 4 4 4 1 1 1 1 1 16 6 6 6 6 6 4 4 4 4 4 4 1 1 1 1 1 1 3 3 3 3 3 3 5 5 5 5 5 5 2 2 2 2 2 2 1 1 1 1 1 1 5 5 5 5 5 5 2 2 2 2 2 2 4 4 4 4 4 4 6 6 6 6 6 6 3 3 3 3 3 32 2 2 2 2 2 6 6 6 6 6 6 3 3 3 3 3 3 5 5 5 5 5 5 1 1 1 1 1 1 4 4 4 4 4 43 3 3 3 3 3 1 1 1 1 1 1 4 4 4 4 4 4 6 6 6 6 6 6 2 2 2 2 2 2 5 5 5 5 5 54 4 4 4 4 4 2 2 2 2 2 2 5 5 5 5 5 5 1 1 1 1 1 1 3 3 3 3 3 3 6 6 6 6 6 65 5 5 5 5 5 3 3 3 3 3 3 6 6 6 6 6 6 2 2 2 2 2 2 4 4 4 4 4 4 1 1 1 1 1 16 6 6 6 6 6 4 4 4 4 4 4 1 1 1 1 1 1 3 3 3 3 3 3 5 5 5 5 5 5 2 2 2 2 2 2 2 3 4 5 6 f g tijd 1 ruimte
  • 27. Conclusie:  Maak gebruik van alle zijdes van de diversiteits kubus.  Maak gebruik van verschillende schalen van elke zijde.  Zoek interacties tussen genen, ruimte en tijd Dirk.vanapeldoorn@wur.nl
  • 28. De “bio-” van diversiteit Diversiteit->
  • 29. De tijd van diversiteit Diversiteit->
  • 30. Geef diversiteit de ruimte Diversiteit->