Said Ahmadning "Qoplon" hikoyasi haqida Quvasoy shahar 8-maktab ona tili va adabiyot fani o'qituvchisi Hilola Soipovaning dars ishlanmasi

1. Farg’ona viloyati Quvasoy shahar
8-umumiy o’rta ta’lim maktabining ona
tili va adabiyot
fani o’qituvchisi
Hilola Soipovaning
Bir soatlik
DARS ISHLANMASI

2. Said
Ahmadning
“Qoplon
hikoyasi”

3. Mavzu: Said Ahmadning “Qoplon” hikoyasi
Mavzu Mavzu: S. Ahmadning “Qoplon” hikoyasi
Маqsad,
vazifalari
Маqsad:
Ta’limiy:
O`quvchilarni Said Ahmadning “Qoplon”
hikoyasi bilan tanishtirish orqali
ma`naviyatini boyitish, merosimizga
hurmat, adabiyotimizga esa muhabbat
tuyg`ularini kamol toptirish.
Таrbiyaviy:
O`quvchilarning jamoada ishlashi orqali
o`zaro do`stlik munosabatlari tarbiyalanib,
qadriyatlarimizni ulug`lab, ularning
qalbini nafosat, go`zallikka oshno etish.
Rivojlantiruvchi:
O`quvchilarni kichik guruhlarga bo`lib,
mashg`ulotlar o`tkazish orqali mustaqil
fikrlash qobliyatlarini rivojlantirish, o`z
fikrini erkin bayon qilish malakalarini va
ijodkorlik tuyg`ularini kamol toptirish.
O`quv
jarayonining
маzmuni
1. “Qoplon” hikoyasi haqida ma’lumot.
2. “Qoplon” hikoyasi bilan tanishtirish.
3. Matn ustida ishlash.
4. Hikoyadagi Qurbonboy timsoli.
O`quv
jarayonini
amalga
oshirish
texnologiyasi
Меtod: Aralash. “Rezyume” texnologiyasi.
Shakl: Suhbat-munozara, amaliy mashg`ulot, kichik
guruhlarda ishlash.
Vosita:
- darslik;

4. - avtor ( shoir yoki adib) portreti;
- oq qog`oz;
- rangli qalam (flomaster);
- tarqatma material;
- rasm, al`bom;
- rag`bat kartochkalari;
Usul: Yozma
Nazorat: Savol-javob.
Baholash: Savol-javob. “Sarmoya yig`ish” usulida
Кutiladigan
natija
(o`qituvchi,
o`quvchi)
O`qituvchi:
Mavzu haqida ma’lumot beradi, o`quvchilar bilimini
oshiradi.
Talaba (yoki o`quvchi):
Yangi mavzu haqidagi bilimlarga ega bo`ladi.
Ifodali o`qishga erishadi.
Кеlgusi
rejalari
(tahlil,
o`zgarishlar)
O`qituvchi:
1.Mavzuni ko`rgazmali qurollar va texnika vositasi
bilan keng yoritadi.
2. Badiiy adabiyotlar bilan ishlanadi.
Таlaba (yoki o`quvchi):
1. Badiiy adabiyotlardan foydalanadi.
2. Ko`rgazmali qurollar tayyorlaydi.
Mavzu: Said Ahmadning “Qoplon” hikoyasi.
Darsning ta`limiy maqsadi:
Said Ahmadning “Qoplon” hikoyasi bilan
tanishtirish orqali o`quvchilar ma`naviyati boyitiladi,
merosimizga hurmat, adabiyotimizga muhabbat
tuyg`ulari kamol toptiriladi.
Darsning tarbiyaviy maqsadi:
O`quvchilarning jamoada ishlashi orqali o`zaro
do`stlik munosabatlari tarbiyalanadi, qadiryatlarimiz
ulug`lanib, ularning qalbi nafosat, go`zallikka oshno
etiladi.

5. Darsning rivojlantiruvchi maqsadi:
O`quvchilarni kichik guruhlarga bo`lib,
mashg`ulotlar o`tkazish orqali mustaqil fikrlash
qobilyatlari rivojlantiriladi o`z fikrini erkin bayon
qilish malakalari hosil qilinadi, ijodkorlik tuyg`ulari
kamol toptiriladi.
Dars turi: Aralash.
Dars jihozi:
- darslik;
- avtor ( shoir yoki adib) portreti;
- oq qog`oz;
- rangli qalam (flomaster);
- tarqatma material;
- rag`bat kartochkalar;
- rasm, albom;
Darsda qo`llanadigan metod va usullar:
suhbat, ko`rsatish, munozara, guruhlarda ishlash, aqliy hujim,
“Rezyume” texnologiyasi.
Darsning borishi.
Tashkiliy qism:
a) salomlashish;
b) davomatni aniqlash;
c) sinf xonasi va o`quvchilarning darsga tayyorgarligini tekshirish;
O`tilgan mavzuni so`rash:
O`qituvchi:
- Aziz o`quvchilar, endi bugungi darsimizni boshlaymiz .
Xalqimizda “Moziyga qaytib ish ko`rmoq xayrlidir” degan naql
bor. Biz ham shunga amal qilib, o`tgan darsimizdagi mavzumiz va
uy vazifamizni esga olsak.
Savol:
- Qani aytinglar – chi , o`z asarlarida yumor va satiradan eng ko`p va
unumli foydalangan o`zbek adabiyotining zabardast vakili kim?
O`quvchilar bu inson Said Ahmad ekani, uning “Kelinlar
qo`zg`oloni”, “Qadrdon dalalar”, “Hukm”, “Kuyov”, “Ufq”,

6. “Jimjitlik” kabi noyob asarlari , o`nlab yumor va satiraga boy
hikoyalari o`zbek adabiyotining oltin fondidan joy olgani, davlatimiz
va Prezidentimiz adibning yuksak xizmatlarini yuqori baholab
“O`zbekiston Qahramoni” unvoni bilan taqdirlagani haqidagi qiziqarli
ma`lumotlarni aytishadi.
Sinf o`quvchilari geometrik shakllar yordamida kichik
guruhlarga ajratiladi.
I guruh- “Doira”.
II guruh -“Kvadrat”
III guruh – “Uchburchak”
IV guruh – “Silindr”
Guruhlarga tarqatmalar beriladi. Guruh a’zolari
tarqatmalarda berilgan savollarga javob qaytaradilar.
Savollar:
1. Said Ahmad qachon va qayerda tavallud topgan?
2. Said Ahmadning birinchi to`plami qanday nomlanadi va
qachon nashr qilingan?
3. 50 – yillar boshlarida yozuvchi hayotida qanday voqea yuz
berdi?
4. Said Ahmadning qanday asarlarini bilasiz?
Uy vazifasi nazorati.
Uy vazifa sifatida uning bir donadan asari to`g`risida ma`lumot
tayyorlab kelish kerak edi. O`quvchilar uyga vazifalarini o`qituvchi
nazoratidan o`tkazadilar.
Yangi mavzu bayoni:
O`qituvchi:
- Taniqli yozuvchi Said Ahmad o`zbek adabiyoti hazinasiga
beqiyos asarlari bilan katta hissa qo`shgan. Adib – serqirra
ijodkor. Uning hikoyalari o`lkamiz o`rmonlaridek poyinsiz,
qissalari diyorimiz paxtazorlaridek serhosil, romanlari yurtimiz
tog`laridek salobatli, dramatic asarlari zaminimiz daryolaridek
orombaxshdir. Yozuvchi hikoya janrida ham barakali ijod qilgan.
Adibning “Qoplon” hikoyasi satirik asarning yaxshi namunasi
bo`lib, kishilardagi hushomadgo`ylik, laganbardorlik, o`z manfaati
yo`lida andisha – mulohazaga bormay surbetlarcha ish tutishi,
odamlarni amal kursisiga qarab munosabat ko`rsatish kabi yaramas
illatlar tanqidiga bag`ishlangan.

7. - Hurmatli o`quvchilar , endi darslikning 156- betini ochamiz.
Adibning “Qoplon” hikoyasini o`qiymiz.
O`quvchilar rollarga bo`linib hikoyani oqib chiqishgach, o`zaro savol
– javob boshlaydilar:
1. “Qoplon” hikoyasini yozishga yozuvchini nima majbur qilgan?
2. Qurbonboyga o`xshagan odamlarni hayotingizda uchratganmisiz?
3. Qurbonboy Qoplonni nima maqsadda Tillayev xonodoniga olib
keldi?
4. Qurbonboy bilan Qoplon o`rtasida qanday farq bor?
Shu tariqa bahs-munozara o`tkazib bo`lingach o`qituvchi yangi darsni
yakunlaydi.
“NIMA BERKITILGAN?” ENERJAYZERI
O`quvchilar doira shaklida turib olishadi. Hamma o`quvchi
qo`lini orqaga qiladi. O`qituvchi birinchi o`quvchini qo`liga
ruchkani beradi. U o`quvchi keyingi o`quvchiga beradi. Shu
paytda o`qituvchi sanoqni boshalaydi. 10 raqami aytilganba
ruchka kimning qo`lida qolsa, o`sha oquvchi sinf xonasidan
tashqariga chiqadi. Qolgan o`quvchilar biror buyumni berkitadilar.
Tashqaridan kirgan o`quvchi berkitilgan narsani aniqlash
maqsadida to`rtta savol beradi va bu narsani topadi.
Yangi mavzuni mustahkamlash:
- O`quvchilar, hozir o`tilgan mavzumizni mustahkamlash maqsadida
“Rezyume” texnologiyasini amalga oshiramiz. Buning uchun kichik
guruhlarga bo`linamiz. Rezyume texnologiyasida o`qituvchi
tamonidan berilgan mavzuni afzalligi, kamchiliklarini jadval chizib,
unga yozib chiqamiz. Guruhdan bir kishi chiqib taqdimot
o`tkazadi.Har bir guruh o`z “Rezyume” texnologiyasini himoya
qiladi.
O`qituvchi S. Ahmad asarlari mavzu sifatida yozilgan A-3 formatli
qog`ozlarni guruhlarga tarqatadi. O`quvchilar “Rezyume”
texnologiyasini yaratib, guruhdan bir kishi chiqib taqdimot o`tkazadi.
O`qituvchi hamma guruhlar taqdimotini eshitib bo`lgach mashg`ulotni
yakunlaydi va guruhlarni baholaydi.

8. Mavzu : S. Ahmadning “Qoplon” hikoyasidagi Qurbonboy
timsoliga.
Afzalligi Kamchiligi
Kirishimli, qo`lidan
kelmagan ishi yo`q, xatto pol
artadi, gilam tozalaydi, itga uy
ham quradi.
Nafaqat odamlarga, uy
hayvonlariga ham e`tiborli,
mehribon, Tillayevni bodi
qo`zg`ab qolib kasalxonaga
tushsa, har kuni uni ko`rgani
boradi.
Laganbardor, munofiq,
ikkiyuz-lamachi, o`z manfaati
yo`lida birovlarni ishonchiga
kirib oladi. Qing`ir yo`llar bilan
shifer, qurilish mollarini
o`zlashtiradi, o`zini munofiq
ishlari yo`lida Qoplondan
foydalanadi. It undan afzal.
Odamlarning amal kursisiga
qarab munosabat ko`rsatadi
Xulosa. Qurbonboy laganbardor, xushomadgo’y, o’z manfaatini
ko’zlovchi shaxs timsoli
Uyga vazifa:
S. Ahmadning “Sobiq” hikoyasini o`qib kelish. 159-bet.
Baholash:
Guruhlar tomonidan yig`ilgan rag`bat kartochkalari asosida g`olib
guruh aniqlanadi. Yakka holda 5 tadan ortiq rag`bat olgan
o`quvchilarga “5” ball, 4 ta rag`bat olgan o`quvchiga “4” ball, 3 ta
rag`bat olgan o`quvchiga “3” ball qo`yiladi.