bước đầu đánh giá xơ hoá gan bằng cách đo tốc độ truyền âm qua gan

1. ĐÁNH GIÁ XƠ HÓA GAN BẰNG
TỐC ĐỘ TRUYỀN ÂM ZONARE
LÊ THỊ QUỲNH NHƯ, LÊ TỰ PHÚC, NGUYỄN THIỆN HÙNG, PHAN THANH HẢI
TRUNG TÂM Y KHOA MEDIC HOÀ HẢO
Thành phố Hồ Chí Minh

2. Giới thiệu máy Z.one ultra sp
- ZONARE Medical System, Inc. ,
USA
- Tối ưu hóa hình ảnh nhờ khả
năng tự động điều chỉnh tốc
độ truyền âm
- Đặc tính tạo ảnh: zone by
zone, focus trên mọi điểm ảnh,
tự điều chỉnh gain

3. Đặc tính tạo ảnh “ZONE by ZONE”

4. Tốc độ truyền âm trong mô
- Môi trường càng cứng, tốc độ truyền âm càng nhanh
- Tốc độ trung bình của siêu âm trong không khí 330 m/s, mô
1540 m/s, xương 4080 m/s
- Gan xơ hóa thì cứng hơn gan bình thường  tốc độ truyền
âm sẽ cao hơn
 Một phương pháp xác định đặc tính vật lý của mô

5. Công nghệ siêu âm đàn hồi
khảo sát đặc tính vật lý mô
 Static: với nguồn kích thích cơ học trực tiếp: Compression
elastography hay strain imaging, như máy Philips, GE, Hitachi với
Hitachi Real-Time Tissue Elastography (HiRTE)
 Dynamic: với lực bức xạ (radiation force) gây ra transient
elastography.
- Transient elastography (như Fibroscan®)
- Supersonic Shear Imaging : với shear wave (như Supersonic
Imagine Aixplorer)
- ARFI imaging: với xung lực bức xạ âm [Acoustic Radiation Force
Impulse (ARFI)] (như Acuson Siemens S2000)

6. Áp dụng Tốc độ truyền âm trong mô
để đo độ hóa xơ gan
- Đo độ cứng mô gan (tốc độ truyền âm trong gan phụ
thuộc đặc tính đàn hồi của mô)
- Giá trị tham khảo: F0F3: 1575 ± 21 m/s, F4: 1594 ±
18 m/s, cutoff value cho xơ gan 1589 m/s (Bita
Boozari et al [Germany]; Evaluation of Sound Speed
for Detection of Liver Fibrosis, JUM 2010)

8. Bước đầu áp dụng tại Medic
- Đo độ truyền âm trong gan ở 25 bệnh nhân
- Mỗi bệnh nhân thực hiện đo 5 lần, chọn ROI nhỏ
nhất, đo cách bao gan 1 cm, tránh mạch máu lớn
- Kết quả: ZSI -30  ZSI +60 tức 1510 m/s  1600
m/s (ZSI: zone speed index, chỉ số tốc độ vùng).

9. Tốc độ truyền âm trong gan: ZSI 1020 = 15501560m/s tương đương F0

10. Tốc độ truyền âm trong gan: ZSI 50-60 tức15901600 m/s tương đương F4

11. Hạn chế
+ Kích thước ROI (region of interest) lớn, chưa cố
định, phụ thuộc nhiều yếu tố
+ Sai số còn lớn (mỗi đơn vị tính 10 m/s)
+ Chưa có phần mềm tự động tính trị số trung
bình

12. Kích thước “ROI” không cố định

13. KẾT LUẬN
- Chưa có nhiều nghiên cứu đo độ cứng của mô bằng
đo tốc độ truyền âm, nhưng có nhiều triển vọng
- Là một phương pháp đơn giản, dễ thao tác, và dựa
trên nguyên lý cơ bản của siêu âm
- Dù còn nhiều hạn chế nhưng nếu có thêm nhiều
nghiên cứu và nâng cấp của nhà sản xuất thì sẽ là
một phương pháp hiệu quả