Hoe digitaal zal een corporatie zijn in 2040? Nu denkt u wellicht, hoezo digitaal, een corporatie bezit vastgoed en haar doelstelling is de verhuur van sociale huurwoningen, wat is daar digitaal aan? U heeft vast gehoord over digitale transformatie. Simpel gezegd gaan wij als maatschappij steeds meer gebruik maken van digitale mogelijkheden waardoor nieuwe mogelijkheden ontstaan. Deze zijn er zeer zeker ook voor corporaties! Het adagium "meten is weten" is wellicht wel actueler dan ooit. Met behulp van sensoren valt van alles te meten. Sensoren die bovendien continue informatie kunnen delen, welke u vervolgens kunt combineren met andere data en kunt analyseren. Hierdoor kunt u onderbouwd keuzes maken over activiteiten. Wij hebben een boekje samengesteld ter inspiratie.

1. 1
SLIMME
OPLOSSINGEN
VOOR HET
WONEN
VAN
MORGEN
Digitale
transformatie voor
woningcorporaties

2. waar mogelijk de samenwerking met aannemers,
installateurs of andere dienstverleners op. In plaats
van in het bestek tegen een aannemer te zeggen:
‘we willen dat je de kozijnen 2 keer schuurt, grondt
en daarna met 2 lagen aflakt’, gaan we nu uit van
de prestatie die we willen bereiken. We zeggen: ‘we
willen dat de verf deze mate van glans heeft en
minimaal 5 jaar meegaat.’
Het voordeel van deze aanpak is dat je echt een
beroep doet op het innovatieve vermogen van je
partners. Je geeft hen de ruimte zelf met vernieu-
wende oplossingen te komen. Oplossingen die
mogelijk goedkoper of beter zijn. Vroeger stelden
we in aanbestedingen bijvoorbeeld dat een
cv-installatie van een bepaald merk moest zijn. Nu
vragen we meer om een prestatie of functionaliteit.
Denk aan warmte en warm water met een bepaal-
de beschikbaarheid. Hoe een installateur daar aan
wil voldoen, is helemaal aan hem. Zo dagen we
partners uit met slimmere oplossingen te komen en
werken we meer en meer met hen samen.
Waar mogelijk vervangen we de gasaansluitingen
in onze woningen door zonnepanelen en gaan over
op all electric. Dat is natuurlijk kostbaar. Maar met
slim preventief onderhoud en optimalisering van
de opbrengsten kun je de terugverdientijd
terugdringen. We doen nu op kleine schaal proeven
met sensoren die voortdurend de opbrengsten van
een zonnepaneel monitoren. Blijft de opbrengst
achter, dan kan dat wijzen op een storing in de
installatie of een defect in het paneel. Een monteur
kan direct preventief onderhoud plegen. Preventief
onderhoud dat voorkomt dat de installatie grotere
schade oploopt en we over langere tijd rendement
verliezen.
Groen leidt zo uiteindelijk tot slim, is mijn overtui-
ging. Sensoren op zonnepanelen en in installaties
geven woningcorporaties een eerste kennismaking
met Internet of Things. Dat opent voor ons een
nieuwe, slimme wereld en inzicht in hoe processen
(kosten)efficiënter kunnen. Dé aanzet voor een
digitale transformatie van woningcorporaties. Dat
lijkt me essentieel voor de duurzame én sociale
woningcorporatie van de toekomst.
Als woningcorporaties staan we voor een
grote, groene uitdaging. We moeten de
komende jaren alles op alles zetten om
onze woningvoorraad duurzamer te maken. Dat
betekent vooral dat de gaskraan dicht gaat en we
woningen isoleren en duurzaam verwarmen. Denk
aan zonnepanelen of het gebruik van restwarmte.
De ambitie om ‘nul op de meter’ te krijgen, is vaak
een enorme krachttoer. Het vergt niet alleen een
grote financiële inspanning, maar ook een goede
Jan Slager
is werkzaam als interim Manager
Vastgoed en Dagelijks onderhoud
bij woningcorporatie Accolade
‘Internet of Things opent
een nieuwe, slimme wereld
voor woningcorporaties’‘We zoeken waar mogelijk de
samenwerking met aannemers,
installateurs of andere dienst-
verleners op’
balans tussen duurzaamheid en de sociale opgave
die woningcorporaties hebben. Juist die sociale
opgave kreeg de laatste jaren meer aandacht. Als
sector moeten we ons meer en meer concentreren
op onze kernactiviteit sociale woningbouw, en
minder op activiteiten die daar volgens de nieuwe
Woningwet niet onder vallen.
Terwijl dat wél de activiteiten waren die het
benodigde geld in het laatje brachten om investe-
ringen op andere vlakken te doen. Zie daar de
‘Catch 22’ van woningcorporaties. Geen corporatie
wil de kosten van bijvoorbeeld zonnepanelen
afwentelen op huurders. Zeker niet op huurders die
toch al in een kwetsbare financiële positie zitten.
We hebben immers een sociale opgave. Tegelijker-
tijd maakten we afspraken met de overheid om
onze woningvoorraad energiezuiniger te maken.
Hoe kunnen we beide doelstellingen toch behalen?
Door slimmer te opereren. Voor Accolade betekent
het dat we anders zijn gaan werken. We zoeken
VAN
GROEN
NAAR
2 3

3. 4 5
De Woningwet. Vergrijzing. Economische ­onzekerheid. Duur-
zaamheidseisen. Ze tekenen het nieuwe speelveld voor woning-
corporaties van Nederland. En ze veranderen de manier waarop
corporaties werken. Technologie kan de sector helpen zijn maat-
schappelijke taak goed te blijven invullen.
NIEUWE TIJDEN,
NIEUWE EISEN,
NIEUWE
MOGELIJKHEDEN

4. Nieuwe tijden stellen nieuwe eisen aan woningcorporaties. Uw organisatie moet
de manier van werken flink veranderen om relevant te blijven in een nieuwe
werkelijkheid. Een werkelijkheid waarin ingrijpende wetswijzigingen, economische
dynamiek en megatrends de dienst uitmaken. De nieuwe omstandigheden betekenen
dat woningcorporaties hun kerntaken anders moeten invullen, terwijl hun verdien­
capaciteit afneemt. Enerzijds leidt dat tot een professionalisering waarbij een kleinere
groep medewerkers efficiënter en effectiever moet werken, anderzijds betekent het dat
woningcorporaties hun dienstverlening en functies slimmer moeten invullen.
Gelukkig bieden nieuwe tijden ook nieuwe mogelijkheden. Moderne technologie
maakt het mogelijk een interne organisatie te stroomlijnen. Software uit de cloud kan
de kosten van beheer en het gebruik van ICT in hoge mate flexibiliseren. Een Bouw
Informatie Model (BIM) biedt overzicht en inzicht in bouw- en renovatieprocessen en
brengt een innigere samenwerking tussen woningcorporatie en partners binnen bereik.
Big-data-analyse levert kennis op waarmee betere beslissingen worden genomen.
Slimme toepassingen binnen het Internet of Things (IoT), zoals die bij Accolade,
maken bedrijfsprocessen meetbaar, voorspelbaar én dus beheersbaar.
Uiteindelijk helpt een digitale transformatie uw woningcorporatie om de
­maatschappelijke taak – het bieden van betaalbare huurwoningen – beter, efficiënter
en kosteneffectiever uit te voeren. KPN kan u hierbij adviseren of kan dit met u en
specifieke partners mogelijk maken.
Trends en ontwikkelingen
Woningcorporaties zijn geen markpartijen. Ze hebben een maatschappelijke functie
en zijn dan ook sterk gelinkt aan de overheid. Vooral de afgelopen jaren heeft de
overheid haar invloed over de branche sterker laten gelden. Veel ontwikkelingen waar
woningcorporaties mee te maken hebben, zijn dan ook (in)direct te relateren aan
nieuwe of gewijzigde wetten en regels vanuit Den Haag.
Eis: terug naar een wankele basis
Volgens de nieuwe Woningwet moeten woningcorporaties zich vooral richten op
‘diensten van algemeen economisch belang’. In het bijzonder: het bouwen en beheren
van huurwoningen voor mensen met lagere inkomens. Oftewel: terug naar de basis.
Maar die is voor veel organisaties nog wankel. Corporaties moeten namelijk
­commerciële activiteiten afbouwen. Denk dan aan de exploitatie van commercieel
vastgoed en beleggingen. Dat markeert een drastische verandering in hoe ze opereren.
Jarenlang gebruikten ze immers de winst uit hun commerciële activiteiten om (onren-
dabele) kerntaken mee te financieren. Dit betekent niet alleen dat corporaties minder
zelf bouwen, maar ook dat ze hun interne organisatie herstructureren. De focus ligt op
kostenbeheersing. Het personeelsbestand krimpt, professionalisering en efficiëntere
werkwijzen moeten corporaties helpen meer met minder te doen. Veel organisaties zien
kansen in vergaande samenwerking met gemeenten, aannemers, adviseurs op het
gebied van inkoop, aanbesteding of onderhoud.
2020: woningvoorraad moet groener zijn
De Nederlandse overheid wil dat alle huurhuizen in 2020 energielabel B of hoger
hebben. Woningcorporaties beheren ruim 2,4 miljoen huurwoningen waarvan de helft
nog energielabel C of lager draagt. Corporaties hebben moeite hun woningreservoir
te verduurzamen, omdat dit een voortdurende afweging tussen betaalbaarheid en
duurzaamheid vraagt. De keuze om een pand bijvoorbeeld volledig te voorzien van
dubbel glas betekent automatisch huurverhoging voor bewoners. Huurders vinden
duurzaamheid belangrijk, maar willen of kunnen zelf niet investeren. Zo zoeken
corporaties slimme manieren om toch hun woningen energiezuiniger te maken,
zonder dat dit hun maatschappelijke taak schaadt.
Veel organisaties zien kansen in vergaande
samenwerking met gemeenten, aannemers, adviseurs op
het gebied van inkoop, aanbesteding of onderhoud
Woningaanpassingen: grijze eisen
Nederland is grijs en wordt nog grijzer. Op dit moment zijn er ruim 3 miljoen
­65-plussers, in 2040 zijn dat er 4,7 miljoen. De overheid wil deze groep zoveel mogelijk
thuis laten wonen om de druk op het zorgsysteem te verlichten. Dat betekent dat het
woningreservoir hierop aangepast moet worden. Niet alleen wordt flexibel bouwen de
norm, ook technologische toevoegingen zoals domotica en sensortechnologie vinden
Aantal 65+
3 miljoen
4,7 miljoen
2017
2040
6 7

5. we steeds vaker terug in de seniorenwoning. Logisch: ze maken de zorg voor ouderen
makkelijker. Aan corporaties de uitdaging hier duidelijke keuzes in te maken.
Uitdaging: intieme klantrelaties opbouwen
De toekomst is aan organisaties die in staat zijn intieme relaties met klanten op te
bouwen en hen zo op hun wenken te bedienen. Ook de bouwsector ontkomt niet aan
deze nieuwe realiteit. Om de kritische (woon)consument de woonruimte te bieden die
hij écht wil hebben, moeten bouwers, architecten, aannemers en corporaties deze
eindgebruiker goed kennen. De actieve inzet van social media en woonconfiguratie-
apps met daaraan gekoppeld datamanagement bewijzen hier hun waarde. Ook een
slimmer opererende interne organisatie draagt bij aan een betere klantrelatie. Het
vermijden van dubbele invoer van gegevens in verschillende systemen is bijvoorbeeld
efficiënter, maar voorkomt ook fouten waardoor de klanttevredenheid toeneemt.
Huurders verwachten bovendien altijd via elk kanaal dezelfde (hoogwaardige) dienst-
verlening. Of ze nu via hun smartphone, tablet, laptop, desktop of telefoon communiceren.
Toekomst: een nieuwe wereld door de 4e industriële revolutie
We staan aan de vooravond van de 4e industriële revolutie en een ingrijpend veranderende
wereld. Vergaande digitalisering van processen en middelen scheppen ruimte voor
grote innovaties zoals 3D-printing, augmented reality en het Internet of Things (IoT).
IoT zorgt voor een diepgaande meetbaarheid van processen, nieuwe inzichten en levert
uiteindelijk nieuwe diensten en verdienmodellen op. Zo kunnen nieuwkomers in een
recordtijd gevestigde namen van de troon stoten (Uber, Airbnb). Ook uw woningcorpo-
ratie ontkomt niet aan veranderingen. Zorg dat u er klaar voor bent!
De toekomst is aan organisaties die in staat zijn
intieme relaties met klanten op te bouwen
De koppeling tussen Wi-Fi en bewe-
gingssensoren zorgt voor gede­
tailleerd en actueel inzicht in de
mate waarin mensen ruimtes in een
gebouw gebruiken. Als deze data
over langere tijd worden verzameld,
dan kunnen daaruit patronen
worden afgeleid waaruit weer
conclusies kunnen worden
getrokken. Bijvoorbeeld dat
medewerkers bepaalde ruimtes op
vrijdag bijna niet gebruiken omdat
ze dan vaak vrij zijn of thuiswerken.
Op basis van dit soort informatie
kan er efficiënter en effectiever
worden schoongemaakt. Schoon-
makers kunnen drukke, veelge-
bruikte ruimtes intensiever en vaker
schoonmaken terwijl ze ruimtes die
weinig worden gebruikt minder
aandacht geven. Als duidelijk is hoe
vaak medewerkers het gebouw op
welke dagen en in welke periodes
het meest gebruiken, dan kunnen
schoonmaakbedrijven hun
personeel effectiever inzetten.
KPN kan helpen gebouwen slimmer
te maken.
Kijk voor meer informatie op:
https://www.kpn.com/zakelijk/
grootzakelijk/oplossingen/
collaboration-werkplek/werkplek/
smart-building.htm
Datagedreven schoonmaken
8 9

6. DIGITALE
TRANSFORMATIE
Een digitale transformatie is een organisatieverandering waar-
bij steeds meer bedrijfsprocessen worden gedigitaliseerd. Het
maakt organisaties slimmer, sneller en efficiënter. Het is boven-
dien dé stap die elke organisatie moet zetten om relevant te blij-
ven in een wereld die in steeds hoger tempo digitaliseert. Welke
meerwaarde heeft een digitale transformatie voor woningcorpo-
raties?
VAN WONINGCORPORATIES
10 11

7. Een digitale transformatie kan uw woningcorporatie helpen uw doelstellingen te
behalen. Deze complexe, maar ook kansrijke verandering bevat bijvoorbeeld
aspecten als empowerment of users (gebruikers in staat stellen met moderne ICT
te werken) en agile werken. Het maakt organisaties wendbaarder, interne bedrijfspro-
cessen efficiënter en verhoogt de productiviteit. Ook vergemakkelijkt ICT de informatie-
overdracht, zodat samenwerking beter verloopt. Onderling, maar ook met (onder)
aannemers en leveranciers. Geavanceerde ERP-tools zorgen dat mensen en middelen
effectiever en efficiënter worden ingezet. Cloudtechnologie flexibiliseert de ICT-archi-
tectuur door software als een service aan te bieden. Niet langer investeert u zelf in
servers en andere IT infrastructuur, maar neemt u deze functionaliteit af als dienst. U
betaalt naar gebruik.
Business intelligence vergroten
Onderzoek van onder andere advieskantoor BDO wijst uit dat veel woningcorporaties
een versnipperd ICT-landschap kennen waarin samenhang ontbreekt. Sommige
afdeling hebben hun eigen, op maat gebouwde pakketten en de koppeling met ERP-
andere managementsystemen ontbreekt of is onvoldoende. Dat heeft 2 gevolgen.
Business intelligence blijft achter doordat vitale data onvoldoende worden verzameld,
samenkomen en met elkaar in verband gebracht. En de ICT-kosten zijn vaak onnodig
hoog door systeembeheer, onderhoud en updates in dit oerwoud van applicaties.
Wanneer u software uit de cloud gebruikt, pakt u onmiddellijk deze 2 knelpunten aan, is
de visie van KPN. Enerzijds maakt een cloudtraject zichtbaar welke applicaties uw
organisatie gebruikt, en in hoeverre ze goed werken. Anderzijds kunt u met software uit
de cloud de kosten van ICT beter beheersen. Bij cloud-software staan applicaties niet
meer op uw servers, maar op die van uw leverancier. U bespaart zo op systeembeheer
en periodieke updates van soft- en hardware. Omdat u software als dienst gebruikt,
24%van haar inkomsten
investeert een woningcorporatie
in woningonderhoud
Veel woningcorporaties kennen een
versnipperd ICT-landschap
Een slim gebouw kan ook slim
omgaan met energie. Zo is al snel
10 tot 15 procent energie te
besparen. Dat werkt als volgt:
bestaande systemen in het gebouw
worden op een centraal platform
met elkaar verbonden. Gekoppeld
aan bewegingssensoren weet het
systeem precies wie waar aanwezig
is. Ruimtes waar geen mensen zijn,
kunnen onverlicht blijven, hoeven
niet te worden verwarmd of
gekoeld te worden. Worden deze
data over langere tijd verzameld en
geanalyseerd, dan kan blijken dat
sommige ruimtes op bepaalde
tijdstippen ongebruikt blijven. Het
gebouw kan dan die ruimtes
afsluiten en de verwarming en
verlichting uitzetten. Ook handig:
slimme ramen. Die registreren
zowel de binnen- als buitentempe-
ratuur. Afhankelijk van deze
informatie gaan ze open of juist
dicht. Zo gaat het gebouw altijd
efficiënt om met energie.
KPN kan helpen gebouwen slimmer
te maken. Kijk voor meer informatie
op: https://www.kpn.com/zakelijk/
grootzakelijk/oplossingen/
collaboration-werkplek/werkplek/
smart-building.htm
Efficiënter energiegebruik
betaalt u alleen voor licenties die u écht gebruik (pay-per-user). Zo zijn ICT-kosten altijd
geoptimaliseerd.
Slimmer opereren
Gemiddeld investeert een woningcorporatie 24% van haar inkomsten in het woning­
onderhoud. Periodiek of incidenteel onderhoud is dus een belangrijke kostenpost.
Digitalisering maakt onderhoud voorspelbaar(der), en dus kostenefficiënter. Denk aan
cv-installaties met sensoren die factoren als waterdruk, spanning en temperatuur
monitoren en via LoRa doorsturen naar een centrale hub. LoRa staat voor ‘Long Range
Low Power’. Deze technologie kan kleine hoeveelheden informatie uitwisselen tussen
objecten en systemen bij een ultra laag stroomverbruik. Hiermee is LoRa de optimale
ondersteuning van Internet of Things en tegelijkertijd een energiezuinige oplossing.
Daardoor worden monteurs eerder gealarmeerd als bijvoorbeeld de druk daalt. Zo
voorkom je erger en dalen de kosten van onderhoud. Ook augmented reality (AR) kan
onderhoudswerk versnellen. AR legt een digitale laag over de realiteit. Een bekend
voorbeeld is het spel Pokémon GO, waarbij spelers virtuele wezens zien als zij via de
cameralens van hun telefoons naar hun omgeving kijken. Wanneer onderhoudsmede-
werkers smart glasses dragen, kunnen collega’s van een afstand meekijken om hen te
adviseren bij werkzaamheden. Ook het slim gebruik van apps werpt vruchten af. Een
aantal corporaties hanteert met succes apps waarmee huurders reparatieverzoeken
indienen. Dit vermindert het aantal telefoontjes dat een corporatie krijgt en dat
10-15%energie is al snel te besparen
12 13

8. 14 15
kostbaar is om af te handelen. Bovendien voorkomt een dergelijke app veel dubbele
meldingen en biedt het overzicht zodat reparateurs efficiënter worden ingezet.
Wanneer huurders een foto van de schade meesturen, weten reparateurs ter plekke al
beter wat er moet gebeuren.
Beter samenwerken binnen en buiten ecosysteem
Samenwerking biedt woningcorporaties nog veel kansen om kosten te besparen en
draagt daarnaast bij aan efficiënter en slimmer werken. Verschillende corporaties zijn
bijvoorbeeld al bezig met gezamenlijke inkoop. Door samen op te trekken, kunnen
organisaties gunstiger voorwaarden bedingen bij leveranciers. Ook binnen het eco­
systeem waarvan woningcorporaties deel uitmaken, kunnen aannemers, bouwmaat-
schappijen, installateurs en andere stakeholders nog veel efficiënter opereren. Daarbij
is het delen van informatie een randvoorwaarde. Een Bouw Informatie Model (BIM) is daar
een voorbeeld van. BIM is een applicatie die een 3D-model creëert van bouwprojecten.
Met BIM hebben alle stakeholders binnen het ecosysteem dezelfde informatie en
definities van bouwonderdelen en processen. Zelfs intern beschrijven woningcorpo­
raties woningen vaak wel op 5 verschillende manieren. Als corporaties in al hun
onderhoud en reparaties werken met dezelfde, actuele informatie, voorkomen ze veel
fouten en dus onnodige kosten. Ook big data en de daaraan gekoppelde data-analyse
kunnen een corporatie veel opleveren. Door specifieke procesdata te verzamelen en te
analyseren, kunt u knelpunten binnen processen opsporen. Vooral buiten de eigen
organisatie is nog veel potentie om efficiënter te werken.
Vernieuwing
Innovatie betekent vaak het vinden van nieuwe oplossingen voor oude problemen. Zo
kan innovatie corporaties helpen te voldoen aan klantwensen op het gebied van
duurzaamheid, veiligheid en comfort. BIM maakt het met zijn interactieve 3D-modelle-
ring ook voor huurders mogelijk hun appartement naar hun eigen smaak in te vullen.
De data uit deze ‘woonconfiguratoren’ geven bouwers, aannemers en woningcorpora-
ties goed zicht op de actuele en specifieke wensen van groepen huurders. Veel
concrete innovaties komen straks samen in en om het huis. De woning wordt een
De eerste IoT-toepassingen in huis zien we
nu al om ons heen
Vooral buiten de eigen organisatie is nog
veel potentie om efficiënter te werken
Een slim gebouw is een gebouw
waarin Wi-Fi, sensoren en applica-
ties aan elkaar zijn gekoppeld om
zo inzicht te bieden en voor slimme
beslissingen te zorgen. De
koppeling maakt al veel mogelijk:
van data-gedreven schoonmaak,
optimale benutting van bedrijfs-
ruimten tot slimmere beveiliging.
Slimme gebouwen maken zo veel
mogelijk gebruik van bestaande
infrastructuur. Bezoekers van het
gebouw loggen in op het Wi-Fi-net-
werk. Ze geven hierbij uitdrukkelijk
toestemming voor het gebruik van
hun data. Zo kunnen medewerkers
herkend worden. De bezoekers zelf
krijgen na het inloggen direct een
3D-kaart van het gebouw te zien
waarin ze de belangrijkste
faciliteiten vinden. Het wordt moge-
lijk alle mensen in het gebouw real
time te volgen. Niet alleen is de
exacte bezetting van het gebouw
zo bij te houden, ook kunnen
bezoekers en medewerkers
automatisch worden geïnformeerd
over welke vergaderruimtes
beschikbaar zijn. Ook kunnen ze zo
zien waar bepaald mensen zich in
het pand bevinden. Eigenaren van
kantoren krijgen vaak klachten over
een gebrek aan werkruimte. Met
bezettingsdata kan de gebouweige-
naar die klachten ook staven. Hij
kan een meer gefundeerde
beslissing maken over bijvoorbeeld
(her)inrichting, renovatie of
verhuizing. Ook beveiliging van
ruimtes wordt een stuk gemakkelij-
ker. Beheerders zien wie er nog in
het pand zijn en waar. Mensen die
niet ingelogd zijn op het Wi-Fi-net-
werk worden alsnog opgepikt door
bewegingssensoren.
KPN kan helpen gebouwen slimmer
te maken. Kijk voor meer informatie
op: https://www.kpn.com/zakelijk/
grootzakelijk/oplossingen/
collaboration-werkplek/werkplek/
smart-building.htm
Altijd inzicht in bezetting
informatiesysteem dat vanuit diverse kanalen data rondom duurzaamheid, comfort en
veiligheid verwerkt en interpreteert. Het gebruik van sensoren en datamanagement in
combinatie met slimme algoritmes en applicaties biedt een zee aan mogelijkheden. De
eerste IoT-toepassingen in huis zien we nu al om ons heen. De slimme meter die exact
het energieverbruik registreert is inmiddels een bekend fenomeen. Evenals de slimme
thermostaat die van afstand wordt bestuurd en die ‘leert’ van het leefpatroon van de
bewoners. Of het brandalarm dat bewoners een bericht stuurt bij rookontwikkeling. Ook
zijn er slimme sloten waarbij de sleutel is vervangen door een Near Field Communicati-
on tag. Dit maakt fysieke sleutels, die vaak kwijtraken of gestolen worden, voortaan
overbodig. Sleutelbeheer wordt zo een stuk gemakkelijker. Door de tag slim te program-
meren, bepaal je eenvoudig wanneer en tot welke ruimtes je iemand toegang geeft. Ook
is het is mogelijk om de tag te volgen en te monitoren wanneer hij gebruikt is. Bij
diefstal of verlies blokkeer je de tag snel en simpel.

9. SENSOREN
die waterdruk, schimmel en lekkages meten
en automatisch reparateurs alarmeren
dat wifi-signalen en beweging
detecteert en automatisch ruimten
afsluit
LERENDE THERMOSTAAT
INFORMATIESYSTEEM
SLIM TOEGANG
volgt jouw activiteitspatroon en
voorkeuren
dat alle relevante data in en om het
huis verzamelt en hieruit conclusies
kan trekken
met digitale tag die van afstand is
te programmeren en in te trekken
BEVEILIGINGSYSTEEM
IN DE
PRAKTIJKVerschillende woningcorporaties verkennen al innovatieve technologie
om hun dienstverlening en werkprocessen te optimaliseren.
16 1716 17

10. Ymere is een grote woningcorporatie
in de zogenoemde metropoolregio
Amsterdam (Amsterdam, Almere,
Haarlem, Haarlemmermeer en
Weesp). Hier verhuurt Ymere
ongeveer 78.000 woningen. Net als
veel andere woningcorporaties is het
onderhoud aan de woningen een
belangrijke kostenpost. Ymere vroeg
KPN mee te denken met een datage-
dreven oplossing om preventief
onderhoud aan daken te verbeteren.
De partners waarmee Ymere
regelmatig samenwerkt bij het
onderhoud van de daken, registreer-
den zelf al enige jaren onderhouds-
data van daken. Deze database
koppelde een dataexpert van KPN
aan externe databronnen zoals het
KNMI en het Kadaster (BAG). In een
kleinschalige proef, een zogenoemde
Proof Of Concept (POC) en met
behulp van machine learning
(computer leert patronen in data
herkennen) werd een model
gebouwd dat in ruim 90 procent van
de gevallen een lekkage aan een dak
in een bepaalde maand juist
voorspeld heeft. Het idee is dat
Ymere de 10 procent van de daken
waar volgens het model preventief
onderhoud de komende jaren het
meest nodig is, nu al kan aanpakken.
Daarnaast werkt dakspecialist
Consolidated met KPN aan de
toepassing van sensoren in
dakgoten. Deze data stellen de
dakpartners van Ymere in staat om
gootreiniging nauwkeuriger uit te
voeren. In de praktijk betekent dat:
eerder reinigen waar nodig en geen
onnodige bezoeken waar dat niet
nodig is. De data die de sensoren
produceren, worden daarnaast
toegevoegd aan de eerder
verzamelde data en maken het
volledige model zo nauwkeuriger.
Ymere werkt bij het dakonderhoud
samen met haar co-makers Klomp,
Patina en Consolidated.
Ymere
Onderhoud aan daken voorspelbaar maken
1918

11. HOE
HELPT KPN
KPN is een belangrijke partner voor veel Nederlandse bedrijven
en organisaties. We zijn een betrouwbare leverancier van con-
nectiviteit en verantwoordelijk voor de kritische infrastructuur
van ons land. Maar KPN is meer dan leverancier van verbindin-
gen alleen. We zijn een allround ICT-bedrijf met een breed ­palet
aan diensten en oplossingen. Van werkplekken tot security,
cloud, data en IoT.
WONINGCORPORATIES
BIJ HUN DIGITALE TRANSFORMATIE?
2120

12. Doordat we als organisatie actief zijn in veel verschillende sectoren, hebben we
branche-overstijgende inzichten. Zo zijn we in staat best practices uit andere
bedrijfstakken beschikbaar te maken voor een nieuwe groep gebruikers. KPN
beschikt bovendien over een groot ecosysteem van partners met specialistische
producten, diensten en marktkennis. Zo bieden we klanten altijd de best mogelijk
oplossing.
Leverancier van ICT
KPN biedt KPN Werkplek, een dienst waarbij medewerkers altijd en overal kunnen
werken dankzij cloudtechnologie. Organisaties betalen alleen voor de applicaties die
medewerkers ook echt gebruiken, een zogenoemd pay-per-usemodel. Medewerkers
hebben via een beveiligde cloud-omgeving toegang tot de belangrijkste software­
pakketten en kiezen daarbij de versie die ze op dat moment nodig hebben. Zo gaat het
medewerkers en partners vooral om een soepele gebruikerservaring. Ze willen via ieder
device en verbinding toegang tot de relevante applicaties in de cloud. Data en applica-
ties zijn veilig op servers in onze lokale, goed beveiligde datacenters. Ook besteden we
volop aandacht aan de digitale beveiliging van uw data. We doen dit volgens de meest
strikte normen. Alle datacenters van KPN voldoen aan Tier III normering. Ons datacen-
ter in Eindhoven, voldoet zelfs aan Tier IV eisen; de hoogste criteria van veiligheid en
beschikbaarheid.
Gids bij adaptatie en digitalisering
Een succesvolle digitale transformatie gaat natuurlijk verder dan de stekker in het
stopcontact steken. Het zijn de gebruikers die ICT uiteindelijk zijn waarde geven en zo
daadwerkelijke innovatie op gang brengen. KPN Consulting heeft een schat aan
ervaring in het begeleiden van dit soort processen. Door gebruikers al vroeg te
betrekken bij plannen, groeit het draagvlak en neemt ook de praktische toepasbaarheid
van oplossingen toe. Ook het op gang brengen van de noodzakelijke cultuuromslag
heeft de aandacht in deze trajecten.
Manager van data
De moderne woningcorporatie is een data-intensieve organisatie. Het is essentieel dat
de juiste data bij de juiste mensen terechtkomen en dat hieruit de juiste conclusies
worden getrokken. Dan worden data informatie. Die informatie draagt weer bij aan een
optimalisering van bedrijfsvoering en interne processen zodat huurders en medewer-
kers efficiënter kunnen opereren. KPN biedt hiervoor het instrumentarium, zoals een
big-data-platform (Hadoop as a Service). Hiermee verzamelen, verwerken, analyseren
en presenteren bedrijven gemakkelijk diverse soorten data. KPN heeft ook professionals
die u helpen om uw big data te vertalen naar concrete inzichten en besparingen. Nu
gevoelige data binnen woningcorporaties exponentieel toenemen, wordt beveiliging
een belangrijk aspect van data- en applicatiemanagement. KPN kan een totaalpakket
bieden: van de beveiliging van verbindingen tot veilig houden van uw digitale werk­
omgeving. Onze datacenters zijn niet alleen goed beveiligd tegen hackers en virussen,
ze zijn ook uitstekend beschermd tegen brand- en waterschade en inbraak.
Businesspartner bij innovaties
Zonder inspiratie geen innovatie. Met brainstormsessies en workshops helpen we
woningcorporaties kansrijke mogelijkheden te ontdekken. Voor het uitvoeren van
deze ideeën kan KPN vertrouwen op een ecosysteem van betrouwbare partners, zoals
ontwikkelaars en leveranciers van hardware. Samen met hen zorgen we voor passende
(totaal)oplossingen, gebaseerd op de laatste technologische ontwikkelingen en
resultaatgerichte implementatietrajecten. KPN kan desgevraagd ook functioneren als
system integrator binnen het partner-ecosysteem van woningcorporaties. In deze rol
zorgen we dat alle aangesloten stakeholders een uniform, werkbaar informatiesysteem
implementeren waarmee ze effectiever en efficiënter informatie kunnen delen en zo
beter samenwerken.
Een succesvolle digitale transformatie gaat natuurlijk
verder dan de stekker in het stopcontact steken
22 23

13. DE
WONINGCORPORATIE
IN
De wereld wordt duurzamer en rechtvaardiger
als we nieuwe technologie en communicatie-
middelen gebruiken om de individuele mens
zélf de regie over zijn eigen bestaan te geven.
Daarvoor moeten grote, complexe organisaties
hun processen en systemen terugschalen tot op
het niveau van het individu. De patiënt, de klant,
de huurder. Doe je dat, dan blijken complexe
dingen opeens heel eenvoudig te zijn. Voor
woningcorporaties is dat de toekomst.
De toekomst is aan woningcorporaties die in hun
bedrijfsprocessen uitgaan van het individu. De
woningcorporatie van de toekomst werkt vraag- en
niet aanbodgestuurd. Dat levert maatschappelijke,
maar ook economische winst op, weet ik uit mijn 13
jaar bij Woonbedrijf. Toen ik daar werkte, maakten
we met succes de overgang van groot, incidenteel
en projectmatig onderhoud naar klein, dagelijks en
individueel onderhoud. Het was ook een overgang
van aanbod gestuurd onderhoud naar onderhoud
op basis van incidenten of aanleiding – vraag
gestuurd dus. In je bedrijfsproces schuif je dan op
van groot onderhoud, zoals renovaties, naar kleine
individuele werkzaamheden, zoals een stopcontact
plaatsen. Als je dit consequent doet, blijken de
kosten omlaag te gaan en de klanttevredenheid
omhoog.
Hoe kan dat? Het zit hem vooral in het feit dat
aanpassingen aan hun woning de bewoners niet
meer overkomen, en dat zij hebben er nu zélf
invloed op hebben. In ons geval zorgde dat ervoor
dat wij als grote woningcorporatie, bij een normale
kostenontwikkeling, een hoge klanttevredenheid
hadden. Waar kleine woningcorporaties traditioneel
beter scoorden op dat vlak, draaiden wij als ‘xl’
corporatie toch gewoon jarenlang bovenin mee.
Dan zie je dat wanneer je écht werk maakt van
klantintimiteit, klanten dat waarderen. Sterker:
mensen werken met je mee. Ze zijn realistischer in
hun verwachtingen en staan meer open voor
andere veranderingen, zelfs wanneer die niet direct
positief voor hen zijn.
Waartoe dat kan leiden, zag ik bij het Eindhovense
bouwproject SPACE-S. We plaatsten hiervoor een
kaart van het projectterrein op Facebook, waarop
we alle stedenbouwkundige randvoorwaarden, het
bouwbesluit en het budget vermeldden. Met
daarbij de oproep: ‘Wie vindt het leuk om na te
denken over hoe je hier wil wonen?’. Daar is vanaf
dag 1 heel veel op gereageerd. En niet alleen door
mensen die er echt wilden wonen. Er waren heel
veel mensen die het ook gewoon leuk vonden om
erover mee te denken. Van alle nieuwbouwprojec-
ten die ik in mijn 13 jaar bij Woonbedrijf voorbij zag
komen, was dit het project dat we het snelst
konden uitvoeren, dat ruimschoots binnen budget
bleef en dat slimme, sobere en compacte woningen
opleverde. De woningen met hoogwaardige
‘In 2040 bieden woning­
corporaties woningen in
een serie van 1, zodat de
leef­omgeving naadloos ­
aansluit op jouw persoonlijke
wensen, eigenschappen
en leefsituatie’
‘De toekomst is aan
woningcorporaties die in
hun bedrijfsprocessen
uitgaan van het individu’
buiten- en gemeenschappelijke ruimten waren een
idee van toekomstige bewoners zelf. Het spreekt
voor zich dat zij nu heel tevreden zijn over hun
woning. Wij beslisten dus niet voor klanten, maar
lieten hen zelf de keuze maken. Zo werd het
bouwproject hun huis, écht iets van henzelf, en niet
iets dat wij hen ‘oplegden’. Dat zorgt weer voor
verbondenheid. Met het appartement, het complex
en de gemeenschap. De leefbaarheid neemt toe
wanneer je mensen direct, individueel benadert. En
dit is pas het begin.
In 2040 bieden woningcorporaties woningen in
een serie van 1, zodat de leefomgeving naadloos
aansluit op jouw persoonlijke wensen, eigenschap-
pen en leefsituatie. Hij vormt zich voortdurend naar
de veranderingen in je leven, aangedreven door
IoT-achtige systemen. Zo’n individuele woning
heeft straks ook 1 informatiesysteem waarin alle
data die in en om de woning worden verzameld
samenkomen, en die zowel de bewoner als de
woningcorporatie van de toekomst actief gebrui-
ken. Zo bouwen we samen aan een duurzame,
rechtvaardige toekomst.
Marc Eggermont
is voormalig directeur van woningcorporatie
Woonbedrijf uit Eindhoven. Momenteel heeft
hij zijn eigen adviespraktijk, Taille Humaine.
24 25

14. kpn.com