Werelddag 2013. stefan devoldere. pilootprojecten wonenEls Brouwers
In 1913 vond in Gent de Wereldtentoonstelling plaats.Honderd jaar later (12 november 2013) organiseert de Vlaamse Vereniging voor Ruimte en Planning (VRP) de Werelddag van de Stedenbouw in Gent (in de prachtige Bijloke). Wat waren de ruimtelijke issues in 1913 en zijn ze nog relevant nu? Met als thema 'Waar ligt de grens?' bogen experts uit binnen- en buitenland zich over prangende vraagstukken: verdichting, duurzaamheid, betaalbaar en energiezuinig wonen, mobiliteit, ruimtelijk-economische vernieuwing...
Gecoro-avond 6 mei 2015 Herentals. Lezing Peter Van Den AbeeleEls Brouwers
Gemeenten staan voor een tweeledige ruimtelijke uitdaging: enerzijds de kernen verdichten/levendig houden en anderzijds de identiteit van de gemeente behouden/zelfs versterken. Tegelijk worden ze geconfronteerd met ingrijpende demografische en andere maatschappelijke veranderingen. Tijdens deze avond (6 mei 2015; Herentals) bekijken we hoe kernversterking in de Antwerpse Kempen kan opgenomen worden aan de hand van inspirerende praktijkvoorbeelden. Deze avond is een initiatief van de Gecoro van Herentals en wordt georganiseerd i.s.m. de VRP, de VVSG en de stad Herentals.
SlimRenoveren afstudeerpresentatie - 18 juni 2009Sean Vos
SlimRenoveren afstudeerpresentatie op 18 juni 2009 door Doris de Bruijn en Sean Vos. Het project vormde de basis voor de oprichting van SlimRenoveren diezelfde dag.
WD 2015_Functieverweving op oude textielsite_Iris Van Den AbbeelEls Brouwers
Op 27 november 2015 organiseerde de VRP naar jaarlijkse gewoonte de Werelddag van de Stedenbouw. Dit jaar stond het congres in het teken van ruimte en economie met als titel 'It's the economy, darling'. Ruim 200 deelnemers woonden in de Budafabriek in Kortrijk tal van lezingen, workshops en terreinbezoeken bij die waren onderverdeeld in vier subthema's: 'Ruimtelijke verweving van economie en andere functies', 'Duurzame ruimte voor ondernemen', 'Retail en ruimte' en 'Incubatoren, spillovers & the next economy'.
Werelddag 2013. stefan devoldere. pilootprojecten wonenEls Brouwers
In 1913 vond in Gent de Wereldtentoonstelling plaats.Honderd jaar later (12 november 2013) organiseert de Vlaamse Vereniging voor Ruimte en Planning (VRP) de Werelddag van de Stedenbouw in Gent (in de prachtige Bijloke). Wat waren de ruimtelijke issues in 1913 en zijn ze nog relevant nu? Met als thema 'Waar ligt de grens?' bogen experts uit binnen- en buitenland zich over prangende vraagstukken: verdichting, duurzaamheid, betaalbaar en energiezuinig wonen, mobiliteit, ruimtelijk-economische vernieuwing...
Gecoro-avond 6 mei 2015 Herentals. Lezing Peter Van Den AbeeleEls Brouwers
Gemeenten staan voor een tweeledige ruimtelijke uitdaging: enerzijds de kernen verdichten/levendig houden en anderzijds de identiteit van de gemeente behouden/zelfs versterken. Tegelijk worden ze geconfronteerd met ingrijpende demografische en andere maatschappelijke veranderingen. Tijdens deze avond (6 mei 2015; Herentals) bekijken we hoe kernversterking in de Antwerpse Kempen kan opgenomen worden aan de hand van inspirerende praktijkvoorbeelden. Deze avond is een initiatief van de Gecoro van Herentals en wordt georganiseerd i.s.m. de VRP, de VVSG en de stad Herentals.
SlimRenoveren afstudeerpresentatie - 18 juni 2009Sean Vos
SlimRenoveren afstudeerpresentatie op 18 juni 2009 door Doris de Bruijn en Sean Vos. Het project vormde de basis voor de oprichting van SlimRenoveren diezelfde dag.
WD 2015_Functieverweving op oude textielsite_Iris Van Den AbbeelEls Brouwers
Op 27 november 2015 organiseerde de VRP naar jaarlijkse gewoonte de Werelddag van de Stedenbouw. Dit jaar stond het congres in het teken van ruimte en economie met als titel 'It's the economy, darling'. Ruim 200 deelnemers woonden in de Budafabriek in Kortrijk tal van lezingen, workshops en terreinbezoeken bij die waren onderverdeeld in vier subthema's: 'Ruimtelijke verweving van economie en andere functies', 'Duurzame ruimte voor ondernemen', 'Retail en ruimte' en 'Incubatoren, spillovers & the next economy'.
Werelddag van de Stedenbouw 2018_Ontwikkelingskansen van dorpen. Johan Van Re...Els Brouwers
De Werelddag van de Stedenbouw gaat in op de kosten en baten van urban sprawl en verkent pistes voor een duurzame transformatie. Hoe gaan we om met verspreide bebouwing, linten, woonparken of verkavelingen? Waar ontwikkelen, renoveren, transformeren en verdichten we? Is sloop in sommige gevallen een optie? Welke ruimtelijke, sociale en financiële aspecten zijn aan de orde? Tijdens de Werelddag worden in primeur de resultaten van een VITO-onderzoek in opdracht van het Departement Omgeving over de graad van verspreide bebouwing in Vlaanderen en de daaraan verbonden maatschappelijke kosten en baten voorgesteld. Die inzichten zien we vervolgens als vertrekpunt om samen met enkele sprekers en deelnemers op zoek te gaan naar antwoorden om urban sprawl in Vlaanderen te keren.
Werelddag van de Stedenbouw 2018_ Hoe kunnen we goed gelegen verkavelingen tr...Els Brouwers
De Werelddag van de Stedenbouw gaat in op de kosten en baten van urban sprawl en verkent pistes voor een duurzame transformatie. Hoe gaan we om met verspreide bebouwing, linten, woonparken of verkavelingen? Waar ontwikkelen, renoveren, transformeren en verdichten we? Is sloop in sommige gevallen een optie? Welke ruimtelijke, sociale en financiële aspecten zijn aan de orde? Tijdens de Werelddag worden in primeur de resultaten van een VITO-onderzoek in opdracht van het Departement Omgeving over de graad van verspreide bebouwing in Vlaanderen en de daaraan verbonden maatschappelijke kosten en baten voorgesteld. Die inzichten zien we vervolgens als vertrekpunt om samen met enkele sprekers en deelnemers op zoek te gaan naar antwoorden om urban sprawl in Vlaanderen te keren.
Gastlessen helpen studenten om ontwerpkeuzes te maken voor tiny houseduurzame verhalen
‘Onze studenten volgen een aantal gastlessen van bedrijven in het kader van het project tiny house,’ vertelt Hayko Boersma, docent bouw van ROC Friese Poort. ‘Deze praktische kennis uit het bedrijfsleven helpt onze studenten bouw en elektro om ontwerpkeuzes te maken’, vult Roeland Westra van Centrum Duurzaam van ROC Friese Poort aan. De studenten volgden in december 2021 gastlessen van ThermoNoord, Alynia Architecten, VDM Woningen en Tieluk.
Klik door voor meer informatie:
https://www.centrumduurzaamfriesland.nl/nieuws/gastlessen-helpen-studenten-om-ontwerpkeuzes-te-maken-voor-tiny-house/
8 JUNI 2015_VRP-wooncongres_Brecht Vandekerckhove_INTERGEMEENTELIJK WOONBELEIDEls Brouwers
Het VRP-Wooncongres is een wake-up call, want ondanks de stedelijke revival gaat in Vlaanderen per dag nog altijd zes hectare open ruimte op de schop voor lintbebouwing en verkavelingen, terwijl bestaande huizen en villa’s nauwelijks verkocht raken en files almaar dieper in de ‘groene’ rand kerven. Weinigen lijken te beseffen dat ons ruimtelijk woonmodel van versnipperd bouwen, suburbaan wonen en verkavelen onhoudbaar is en een zware hypotheek legt op welvaart en levenskwaliteit. Daar bovenop zien we dat er nauwelijks ruimte is voor kansarme groepen. De woningmarkt dreigt op een structurele crisis af te stevenen. Het VRP-wooncongres (8 juni 2015, Gent) ging met plenaire sessies en themaworkshops dieper op verschillende woonvraagstukken waar Vlaanderen de komende decennia mee geconfronteerd zal worden.
Voorafgaand aan de Cirkelstadtour 2013 werd de gebiedsvisie op Heijplaat gepresenteerd. Hoe kun je een gebied duurzaam ontwikkelen, met volledig gebruik van de materialen die vrijkomen en participatie door de wijk zelf?!
OD205 stedenbouw onderzoek en landschap werkt aan een grote diversiteit aan opdrachten en op verschillende schaalniveau’s. De afgelopen periode heb ik mijn ziel en zaligheid gegooid in de volgende projecten.
Het SUN project onderzocht hoe je in bestaande oude stadswijken een duurzame dynamiek tot stand kan brengen. Niet alleen op energievlak, maar ook de economische en maatschappelijke dimensie in aanmerking nemen. Waarom zouden bestaand wijken niet duurzaam kunnen zijn?
Werelddag van de Stedenbouw 2018_Ontwikkelingskansen van dorpen. Johan Van Re...Els Brouwers
De Werelddag van de Stedenbouw gaat in op de kosten en baten van urban sprawl en verkent pistes voor een duurzame transformatie. Hoe gaan we om met verspreide bebouwing, linten, woonparken of verkavelingen? Waar ontwikkelen, renoveren, transformeren en verdichten we? Is sloop in sommige gevallen een optie? Welke ruimtelijke, sociale en financiële aspecten zijn aan de orde? Tijdens de Werelddag worden in primeur de resultaten van een VITO-onderzoek in opdracht van het Departement Omgeving over de graad van verspreide bebouwing in Vlaanderen en de daaraan verbonden maatschappelijke kosten en baten voorgesteld. Die inzichten zien we vervolgens als vertrekpunt om samen met enkele sprekers en deelnemers op zoek te gaan naar antwoorden om urban sprawl in Vlaanderen te keren.
Werelddag van de Stedenbouw 2018_ Hoe kunnen we goed gelegen verkavelingen tr...Els Brouwers
De Werelddag van de Stedenbouw gaat in op de kosten en baten van urban sprawl en verkent pistes voor een duurzame transformatie. Hoe gaan we om met verspreide bebouwing, linten, woonparken of verkavelingen? Waar ontwikkelen, renoveren, transformeren en verdichten we? Is sloop in sommige gevallen een optie? Welke ruimtelijke, sociale en financiële aspecten zijn aan de orde? Tijdens de Werelddag worden in primeur de resultaten van een VITO-onderzoek in opdracht van het Departement Omgeving over de graad van verspreide bebouwing in Vlaanderen en de daaraan verbonden maatschappelijke kosten en baten voorgesteld. Die inzichten zien we vervolgens als vertrekpunt om samen met enkele sprekers en deelnemers op zoek te gaan naar antwoorden om urban sprawl in Vlaanderen te keren.
Gastlessen helpen studenten om ontwerpkeuzes te maken voor tiny houseduurzame verhalen
‘Onze studenten volgen een aantal gastlessen van bedrijven in het kader van het project tiny house,’ vertelt Hayko Boersma, docent bouw van ROC Friese Poort. ‘Deze praktische kennis uit het bedrijfsleven helpt onze studenten bouw en elektro om ontwerpkeuzes te maken’, vult Roeland Westra van Centrum Duurzaam van ROC Friese Poort aan. De studenten volgden in december 2021 gastlessen van ThermoNoord, Alynia Architecten, VDM Woningen en Tieluk.
Klik door voor meer informatie:
https://www.centrumduurzaamfriesland.nl/nieuws/gastlessen-helpen-studenten-om-ontwerpkeuzes-te-maken-voor-tiny-house/
8 JUNI 2015_VRP-wooncongres_Brecht Vandekerckhove_INTERGEMEENTELIJK WOONBELEIDEls Brouwers
Het VRP-Wooncongres is een wake-up call, want ondanks de stedelijke revival gaat in Vlaanderen per dag nog altijd zes hectare open ruimte op de schop voor lintbebouwing en verkavelingen, terwijl bestaande huizen en villa’s nauwelijks verkocht raken en files almaar dieper in de ‘groene’ rand kerven. Weinigen lijken te beseffen dat ons ruimtelijk woonmodel van versnipperd bouwen, suburbaan wonen en verkavelen onhoudbaar is en een zware hypotheek legt op welvaart en levenskwaliteit. Daar bovenop zien we dat er nauwelijks ruimte is voor kansarme groepen. De woningmarkt dreigt op een structurele crisis af te stevenen. Het VRP-wooncongres (8 juni 2015, Gent) ging met plenaire sessies en themaworkshops dieper op verschillende woonvraagstukken waar Vlaanderen de komende decennia mee geconfronteerd zal worden.
Voorafgaand aan de Cirkelstadtour 2013 werd de gebiedsvisie op Heijplaat gepresenteerd. Hoe kun je een gebied duurzaam ontwikkelen, met volledig gebruik van de materialen die vrijkomen en participatie door de wijk zelf?!
OD205 stedenbouw onderzoek en landschap werkt aan een grote diversiteit aan opdrachten en op verschillende schaalniveau’s. De afgelopen periode heb ik mijn ziel en zaligheid gegooid in de volgende projecten.
Het SUN project onderzocht hoe je in bestaande oude stadswijken een duurzame dynamiek tot stand kan brengen. Niet alleen op energievlak, maar ook de economische en maatschappelijke dimensie in aanmerking nemen. Waarom zouden bestaand wijken niet duurzaam kunnen zijn?
S&U Projectpartners heeft het totaaloverzicht. Projectontwikkeling is namelijk méér dan bouwen alleen; het is plannen, coördineren, improviseren. Maar ook overleggen met belanghebbenden en betrokkenen, knelpunten oplossen en draagvlak creëren. Taken die u met alle vertrouwen aan ons kunt overdragen. Zonder uw organisatie te veel te belasten, houdt S&U Projectpartners u op de hoogte van de voortgang en adviseren we over de mogelijkheden.
Helder, tijdig en eerlijk.
Global Architects heeft een klantgerichte commerciële ontwerpbenadering, waarin uw wensen binnen de beste
prijs-kwaliteitsverhouding gerealiseerd worden.
Uitgangspunt voor het ontwerp is de ruimtelijke vertaling van de leefstijl en identiteit van de opdrachtgever.
Tijdens het ontwerpproces vormt de uitwisseling van wederzijdse ideeën en inspiratie de basis om gezamenlijk tot een visie voor het
project te komen. Uw wensen worden op een unieke hedendaagse manier vormgegeven gebruikmakend van krachtige 3D visualisaties
en een sterke technische uitwerking.
Het uiteindelijke doel is gebouwen/ruimtes te ontwerpen waarin de eindgebruikers zich comfortabel voelen. Elementen als ecologisch
duurzaam, innovatie en kwaliteit spelen hierin een belangrijke rol.
Similar to Collectief wonen: van een nood een deugd maken (20)
City Of Things - Jan Adriaenssens - Imec
Stadsatelier ondernemen
Event '15 jaar stadsmaken en een vooruitblik op de slimme stad van morgen' - 13/02/2017
De rol van elektrische vervoersmodi binnen stadregionale mobiliteit, door Sven Huysmans, The New Drive
Stadsatelier slimme mobiliteit
event '15 jaar stadsmaken en een vooruitblik op de slimme stad van morgen', 13/02/2017
Reburg - de circulaire stad, door Sam Deckmyn
Over stadsfabrieken en slimme steden door Olivier De Cock, startersfabriek Gent
Stadsatelier Ondernemen
Op event '15 jaar stadsmaken en een vooruitblik op de slimme stad van morgen' - 13/02/2017
Over stadsfabrieken en slimme steden door Olivier De Cock, startersfabriek Gent
Stadsatelier Ondernemen
Op event '15 jaar stadsmaken en een vooruitblik op de slimme stad van morgen' - 13/02/2017
Slim parkeren van A tot Z
Winnaar Slim in de Stad-prijs 2016
presentatie 13/02/2017 tijdens '15 jaar stadsmaken en een vooruitblik op de slimme stad van morgen'
Gabrielle Van Zoeren (stad Antwerpen) over Nieuw Zuid Antwerpen
stadsatelier energie
event '15 jaar stadsmaken en een vooruitblik op de slimme stad van morgen' 13/02/2017
Energyville en ondersteuning van steden door Leen Govaerts (VITO)
stadsatelier energie
event '15 jaar stadsmaken en een vooruitblik op de slimme stad van morgen' 13/02/2017
Digitale innovatie in Antwerpen door Guido Muelenaer (stad Antwerpen)
Stadsatelier Ondernemen
Event '15 jaar stadsmaken en een vooruitblik op de slimme stad van morgen'
Stadsvernieuwing en data als hefboom tot duurzame mobiliteit door Tim Asperges
voor stadsatelier slimme mobiliteit
Event '15 jaar stadsmaken en een vooruitblik op de slimme stad van morgen' - 13/02/2017
Ontmoetingsruimte voor Antwerpen
Robert Kaerts, projectleider zaalzoeker stad Antwerpen
Stadsatelier 'Slim ruimtegebruik'
Uitreiking Slim in de Stad-prijs
Gis als instrument bij het opsporen en voorkomen van leegstand - Joris VoetsStedenbeleid Vlaanderen
Gis als instrument bij het opsporen en voorkomen van leegstand
Joris Voets, afdeling databeheer Stad Leuven
Stadsatelier 'Slim ruimtegebruik'
Uitreiking Slim in de Stad-prijs
1. Van de nood
een deugd maken.
Van een noodzakelijke trendbreuk
in de woningbouw, naar een
kwaliteitssprong voor de woonomgeving.
Thuis in de Stad Congres Stadsmonitor, Stadsatelier Collectief Wonen
Mechelen, 17 maart 2015
Joachim Declerck Architecture Workroom Brussels www.architectureworkroom.eu
Universiteit Gent / Ecole Nationale Supérieure d’Architecture – Versailles
26. HOUSING
PRODUCTS
1.1 Drieledig interpretatiekader
BELEID
WOON-
PRODUCTEN
OPERATIONEEL
KADER
RSV
Decreet Grond-
en Pandenbeleid
Woonbeleid
Fiscaliteit
…
Verkavelingen
Fermette
Rijwoning
Woontoren
Jumbofermette
…
Private markt
Sociale woningbouw
Opdrachtgeverschap
Stadsontwikkelings-
bedrijven
…
POLICIES
OPERATORSHOUSING
PRODUCTS
Design as strong
answer to a given
question.
Designing the
question + a new
development
mechanism.
27. 2.4 Aanzet voor een duurzame armatuur op basis van woonomgevingskwaliteiten
RUIMTELIJKE
TRENDBREUK
Sturingsprincipe’s
en ruimtelijke claims
als alternatief voor
gelijkmatig gespreid
verstedelijkingsmodel
Ontwerpend
onderzoek op
nieuwe duurzame
woonomgevingen
28. 1. De snelweg van het “beslist beleid”…
2. Sterke ontwerpers, slimme ontwikkelingen?
3. Naar een Visionaire Woningbouw
29. 745 onderzoeksteams
5 bouwheren
5 projectregisseurs
kwaliteitskamer
5 ontwerpers
jan 2013 april 2013 maart 2014
FASE 1
ontwerpend onderzoek:
modellen
FASE 2
ontwerpend onderzoek:
5 masterplannen
voor 5 sites
FASE 3
bouw van
5 pilootprojecten
Ը Ը Ը
35. 1. De snelweg van het “beslist beleid”…
2. Sterke ontwerpers, slimme ontwikkelingen?
3. Naar een Visionaire Woningbouw
4. Collectiviteit als meervoudige winst
37. 69
Coöperatieve woningbouw, Community
Land Trusts en bouwgroepen zijn formules
van gezamenlijk opdrachtgeverschap die
in het buitenland hun merites bewezen
hebben. team_04 stelt dat deze formules
voor een bouwgroep die woningen, zorg-
woningen en voorzieningen combineert.
De voorstellen van team_01 laten private
actoren aan de slag gaan met het publieke
patrimonium in sociale woningbouwwijken.
sis van een masterplan kunnen vastgelegd
worden zijn daarvoor nodig.
Pilootprojecten die op deze ambitie zouden
inzetten, zijn eigenlijk niet veel meer dan
een grootschaliger toepassing van be-
De woningmarkt vernieuwen door
collectief opdrachtgeverschap
Collectief opdrachtgeverschap betekent:
Ը samenwerkingsverbanden tussen publieke
bouwheren als sociale huisvestingsmaatschappijen,
intercommunales of autonome gemeente-
bedrijven en private ontwikkelaars, kortom
vormen van publiek private samenwerking
Ը groepen van particulieren, eventueel ondersteund
door vzw’s of in samenwerking met andere
organisaties of actoren die gezamenlijk een
woonproject willen realiseren als bouwgroep
Ը vennootschappen of verenigingen die als
bouwheer optreden met als doel woningen
ter beschikking te stellen in een vorm van
gezamenlijk beheer, via formules van mede-
eigendom, huur of participaties van bewoners in
coöperaties of Community Land Trusts
Pilootprojecten
Wonen
38. 75km2
*
Sociaal bebouwde
gronden
15km2
**
Sociale grondvoorraad
90km2
* Oppervlakte in eigendom van de VMSW en de sociale
huisvestingsmaatschappijen
**Oppervlakte van de reservegronden, gelegen in woon-
gebied en woonuitbreidingsgebied in eigendom van de
VMSW en de sociale huisvestingsmaatschappijen
De oppervlakte ingenomen door bestaande sociale huur–
woningen wordt geschat op basis van 20 woningen/hectare
Bronnen: www.vmsw.be/nl/algemeen/statistieken,
http://aps.vlaanderen.be/sgml/largereeksen/2475.htm
41. 7170Slim ontwikkelen voor betaalbaar wonen
Betaalbare woningen zijn mogelijk door:
Ը via verdichting op eigen terrein de kosten voor
grondverwerving deels uit te schakelen
Ը het aandeel van de grondprijs in de woningkost
te minimaliseren
Ը kosten te reduceren voor nutsvoorzieningen,
infrastructuur en onderhoud
Ը schaalvergroting en kritische massa
Het ontwerpend onderzoek levert verschil-
lende pistes op om betaalbare woningen te
realiseren. Stijgende grondprijzen zijn een
belangrijke component in de kost van wo-
ningen. Wellicht het meest radicale, maar
tegelijk ook realistische antwoord hierop
wordt geformuleerd in het voorstel van
team_01, waar de factor ‘grondverwer-
ving’ wordt uitgeschakeld door verdichting
en herbouw binnen bestaand patrimonium.
perkte private tuin gecombineerd met een
gezamenlijk door de bewoners beheerde
speelweide (waarvan de grondprijs veel
lager is) wonen betaalbaar houdt.
Een derde strategie reduceert de kostprijs
van infrastructuur, nutsvoorzieningen en
onderhoud door een efficiënter gebruik
ervan. Bij team_05 is de verdichting van
een overmaats bouwblok afgestemd
op het delen van een warmtenet. Deze
bouw van team_02 wordt onderbenut en
overmaats en onbestemd publiek domein
geprivatiseerd tot gedeelde en dus beter
door de bewoners toegeëigende, beheerde
en onderhouden buitenruimtes.
Tenslotte biedt schaalvergroting moge-
lijkheden voor efficiënter en goedkoper
bouwen. team_05 stelt een landschap-
pelijke woonvorm voor die gegroepeerd
kan gerealiseerd worden, eventueel in
Gedeel
woonp
worden
op elke
groep b
zijn me
gezame
de park
sommig
beschik
42.
43.
44. 71 Gedeelde ruimtes en voorzieningen voor
een gegarandeerd en genereus verblijf
Gedeelde ruimtes en voorzieningen zijn:
Ը wijktuinen, boomgaarden, rozentuinen,‘secret
gardens’, een stuk wildernis of een speelbosje, een
wadi of moestuin
Ը het erf als gezamenlijke ‘inkom’ van een groep
woningen
Ը een cafetaria, gezamenlijke eetplaats of keuken
Ը buurtparkings, gezamenlijke parkeergarages of
-havens
Ը sportterreinen en speelplekken
Ը wijkwinkels, kinderopvang en scholen
Ը ouderenzorg
Gedeelde ruimtes zijn onderdelen van het
woonprogramma die niet meer voorzien
worden voor elk huishouden op zich,
op elke individuele kavel, maar voor een
groep bewoners ter beschikking staan. In
zijn meest eenvoudige vorm gaat het om
gezamenlijke parkeeroplossingen zoals
de parkeergarages bij team_01, die in
sommige voorstellen ook voor de buurt ter
beschikking worden gesteld, bijvoorbeeld
(team_03 en team_05), zijn alternatieven
voor de eigen tuin waar de Vlaming zo
naar lijkt te snakken. Er wordt gewezen
op de winsten: liever onderhoudsmateriaal
en -taken delen dan elk voor zich op te
draaien voor de wekelijkse maaibeurt,
of zelf voorzien in de eigen energie- of
voedselproductie.
In de projecten van team_01 en team_04
die wonen met zorg combineren, zijn de
In de grootschaliger woongebouwen die
team_01 invoegt in bestaande wijken,
worden bijzondere plekken zoals de gelijk-
vloerse verdieping of de hoeken ingeno-
men door buurtvoorzieningen, winkels, een
kindercrèche of als parkeervoorzieningen.
Deze voorzieningen reiken verder dan het
eigen project en staan ten dienste van de
hele wijk. Ze vormen zelfs de interface en
het bindmiddel die het nieuwe project met
45.
46.
47. 7372Maatschappelijke kosten temperen door
verdichting, hergebruik en lokale productie
Innovatieve Pilootprojecten Wonen:
Ը worden prioritair gerealiseerd als verdichting en
hergebruik van bestaand woningpatrimonium,
van bestaande weefsels en wijken
Ը steunen op compacte woontypes
Ը schuwen geen hoogbouw
Ը kijken niet op een bouwlaag meer
Ը zoeken naar intelligente schakelingen en
stapelingen van woningen
Ը geven plaats aan de productie van voedsel en/of
energie
Ը zorgen voor lokaal waterbeheer
Alle voorstellen van het ontwerpend onder-
zoek nemen bestaande weefsels en wijken
als hun actieterrein. Verdichting tempert
maatschappelijke kosten omdat een
deel van de nieuwe woningen tot stand
komt zonder veel bijkomende ruimte in te
nemen. Verdichting betekent echter meer
dan dat. De ontwerpers grijpen de opgave
naar meer wooneenheden aan om een
kwaliteitssprong te maken in bestaande
en kwaliteit kunnen introduceren. In zekere
zin ‘verstedelijken’ ze de eerder suburbane
woonmodellen waar de oudere groepswo-
ningbouw van uit ging.
team_02 volgt gelijkaardige strategieën,
door in het ene geval laagbouw toe te
voegen aan de Amelinckx hoogbouwwij-
ken, en door anderzijds hogere volumes
als accenten in het ‘grijze’ weefsel van de
‘nationale werven’-wijken met hun uniforme
zoals strokenbouw of (‘gehalveerde’ of
‘gevierendeelde’) bouwblokken.
Door wonen te combineren met andere
functies, zoeken verschillende ontwerp-
teams naar maatschappelijke winsten
op vlak van energieproductie, zoals in de
voorstellen van team_03, team_04 en
team_05 die biomassateelt, voedselpro-
ductie, landbouw- en serreteelt, of zelfs
logistiek met wonen samenbrengen. Dit
De 20s
velde tu
ruimted
en 19de
stevige
markt-
leg, bou
is in ver
opgewa
stelselm
51. 73 Het woonweefsel en het landschap
versterken door een nieuw publiek domein
Dit nieuw publiek domein krijgt vorm door:
Ը een betere structurering van ongedefinieerde en
ongestructureerde open ruimte in 20ste-eeuwse
wijken
Ը een vocabularium te ontwikkelen voor publiek
domein in het verneveldeVlaanderen
Ը een hedendaagse interpretatie te geven aan de
wegel, de laan, de dreef, het park als autoluw
verkeersnet
Ը perspectieven en zichten op het landschap te
openen
Ը landschappen te ontsluiten
Ը nieuw landschap aan te maken
De 20ste-eeuwse stadsrand en het verne-
velde tussengebied kennen een publieke-
ruimtedeficit. De historische binnensteden
en 19de-eeuwse gordels steunen op een
stevige publieke armatuur van historische
markt- en stadspleinen, formele stadsaan-
leg, boulevards en avenues. Deze armatuur
is in verschillende steden versterkt en
opgewaardeerd, onder meer door het
stelselmatig terugdringen van de auto. De
reduceren van overmaatse en slecht gede-
finieerde open ruimte, het terugdringen van
de auto uit het straatbeeld, het opnieuw
geleden en structureren van het publiek
domein en het opladen van dat publiek
domein met voorzieningen. Dit nieuwe pu-
bliek domein injecteert een dosis stedelijke
cultuur in de 20ste-eeuwse gordel die tot
dusver nooit kon kiezen of ze nu stedelijk
dan wel landelijk wilde zijn.
‘maken’. In het ene geval gaat het om het
reactiveren van oude perceelstructuren en
herstellen van landschapskamers. In het
andere geval worden de drassige gronden
als basis genomen voor een nieuw park.
De projecten gaan op zoek naar manieren
om delen van het landschap tot publiek
domein te maken door het zichtbaar en
toegankelijk te maken. Ze reactiveren tra-
ditionele landelijke ruimtes, zoals de wegel,
52.
53.
54. 1. De snelweg van het “beslist beleid”…
2. Sterke ontwerpers, slimme ontwikkelingen?
3. Naar een Visionaire Woningbouw
4. Collectiviteit als meervoudige winst
5. Vijf Pilootprojecten
55.
56. Correspondentieadres:
Grasmarkt 61, B-1000 Brussel
T +32 (0)2 553 29 63
F +32 (0)2 553 29 80
bouwmeester@vlaanderen.be
www.vlaamsbouwmeester.be
04 - GENT - KOPVAN MEULESTEDE
INITIATIEFNEMER: Samenlevingsopbouw vzw Gent
PROJECTPARTNERS:
Stad Gent
AG Stadsontwikkelingsbedrijf Gent
REScoop vzw
THEMA ONTWERPEND ONDERZOEK: Nieuwe coalities voor het wonen /Vacante voorstad
PLANNINGSCONTEXT: woongebied, BPA zone voor sociale woningbouw
DATA: 5.218 m2 terrein, 20 - 28 wooneenheden (10 tal eengezinswoningen – 2 kleine appartementsgebouwen)
BEKNOPTE PROJECTBESCHRIJVING:
antwoord bieden aan de nood aan betaalbare woningen door eigendom woning exclusief grond
REScoop wil onderzoeken hoe betaalbare duurzame energievoorziening kan gerealiseerd worden voor de site,
maar evengoed voor het grotere geheel van de wijk
autodelen is een optie; integratie van een wijkgezondheidscentrum is een optie
Selectiecriterium 1 – INNOVATIE
Duurzaam subsidiëringssysteem voor sociale koopwoningen sociale koopwoningen voor behoeftigen die bij verkoop
terugkeren naar CLT (nog niet eerder inVlaanderen gerealiseerd); collectieve energievoorziening.
Selectiecriterium 2 –VOORBEELDFUNCTIE
Het project heeft de ambitie om tot voorbeeld te strekken voor andere projecten in de stad
Selectiecriterium 3 – GELAAGDHEID
Alleen sociale woningen; integratie van een wijkgezondheidscentrum mogelijk; collectieve voorzieningen zijn in de
ruimere buurt aanwezig; duurzame energievoorziening als onderzoek.
Selectiecriterium 4 – PROCESBEREIDHEID
Verwachten masterplan als vertaling van duurzame, betaalbare, participatieve collectieve woningbouw; aan te stellen
ontwerper moet budgetbewaking en participatie waar maken; zien kwaliteitsbewaking masterplanner als troef indien
kwalitatief en participatief.
Selectiecriterium 5 – HAALBAARHEID
Nog onduidelijk of CLT-woningen juridisch voldoen aan BPA; stad werkt aan thematisch RUP ‘Wonen’ om stadsbreed
alle art.15 gebieden en achterhaalde bestemmingen te herbestemmen tot stedelijk woongebied; oprichting CLT Gent
najaar 2013; gebaseerd op haalbaarheidsstudie ‘Blauwdruk coöperatief ondernemen’ en op bouwblokonderzoek met
volumestudie voor de site.
Bezoekadres:
Atelier Bouwmeester
Ravensteingalerij 54-59, 1000 Brussel
Correspondentieadres:
Grasmarkt 61, B-1000 Brussel
T +32 (0)2 553 29 63
F +32 (0)2 553 29 80
bouwmeester@vlaanderen.be
www.vlaamsbouwmeester.be
07 -TURNHOUT - SCHORVOORT MORGEN
INITIATIEFNEMER: De ArkVVSO
PROJECTPARTNERS: OCMWTurnhout, BVBA Bergbeemden, StadTurnhout
THEMA ONTWERPEND ONDERZOEK: De nieuwe wijk /Wonen in een collectief landschap
PLANNINGSCONTEXT: bebouwde kern in woongebied, woonuitbreidingsgebied zuidelijke Aa-vallei sinds RUP
2004 omgezet naar stedelijk woongebied (wonen en aan verwante voorzieningen), delen aangeduid als signaalgebie-
den, gecategoriseerde waterloop door gebied Slagmolen; studie door KULeuven
DATA: wijk Schorvoort telt 3200 gezinnen, drie projectgebieden samen 22ha terrein, ca 750 wooneenheden, nage-
streefde densiteit 25 wo/ha
BEKNOPTE PROJECTBESCHRIJVING:
doordachte in- en uitbreiding van de wijk Schorvoort voor duurzame, veerkrachtige, leefbare toekomst waar
iedereen kwalitatief levenslang kan wonen; nu ontbreken ouderenwoningen, kleine starterswoningen en één-ou-
derwoningen
OCMWTurnhout wenst woonzorgzone uit te bouwen
reeds hoog percentage (24%) sociale woningen en slechts beperkte vorm van grootschaligheid wenselijk; bewo-
ners willen niet verstedelijken
Selectiecriterium 1 – INNOVATIE
Reconversie en uitbreiding van een 20ste-eeuwse monofunctionele stadsuitbreiding actualiseren en diversifiëren en
daarbij toch de landelijke uitstraling bewaren.
Selectiecriterium 2 –VOORBEELDFUNCTIE
Het project heeft de ambitie om tot voorbeeld te strekken voor vergelijkbare gebieden inVlaanderen; omgaan met
valleigebieden die ingekleurd zijn als woongebied; omgaan met architectonisch en stedenbouwkundig waardevolle
sociale huisvesting die aan renovatie toe is.
Selectiecriterium 3 – GELAAGDHEID
Betere sociale en generationele mix ; reconversie sociale woonwijk; versterken van collectieve ruimtes en centraliteit
rond kerk en parochiezaal; oplossing voor voetbalveldenWhite Star; betrekken op natuurlijke omgeving aan de Aa;
mobiliteit, oriëntatie en leesbaarheid van de wijk verbeteren.
Selectiecriterium 4 – PROCESBEREIDHEID
Bereidheid uitgespaard budget in te zetten voor kwaliteitsbewaking; voor betrokken partners is het een gedurfde
samenwerking; stad wil ondersteunende rol opnemen.
Selectiecriterium 5 – HAALBAARHEID
Partijen zijn eigenaar van bouwgrond en een effectieve realisatie kan op korte termijn. De Ark wil snel grootschalige
reconversieprojecten en OCMW bouw van dienstencentrum binnen bestuursperiode. SubsidieVMSW enVIPA moge-
lijk. Bereiken financieel evenwicht en verdeling lasten en lusten van belang.
58. Van de nood
een deugd maken.
Van een noodzakelijke trendbreuk
in de woningbouw, naar een
kwaliteitssprong voor de woonomgeving.
Thuis in de Stad Congres Stadsmonitor, Stadsatelier Collectief Wonen
Mechelen, 17 maart 2015
Joachim Declerck Architecture Workroom Brussels www.architectureworkroom.eu
Universiteit Gent / Ecole Nationale Supérieure d’Architecture – Versailles