tai lieu hoa hay Chuong4

Ch¬ng 4
ph¶n øng ho¸ häc
A. Tãm t¾t lÝ thuyÕt
I - Ph©n lo¹i ph¶n øng ho¸ häc
1. Ph¶n øng ho¸ hîp
Lµ ph¶n øng ho¸ häc trong ®ã cã mét chÊt míi ®îc t¹o thµnh tõ hai hay
nhiÒu chÊt ban ®Çu.
ThÝ dô : Na2O + H2O → 2NaOH
Zn + Cl2 → ZnCl2
2. Ph¶n øng ph©n huû
Lµ ph¶n øng ho¸ häc trong ®ã tõ mét chÊt sinh ra nhiÒu chÊt míi.
ThÝ dô : 2KClO3  →
o
t
2KCl + 3O2
2KMnO4  →
o
t
K2MnO4 + MnO2 + O2
3. Ph¶n øng thÕ
Lµ ph¶n øng ho¸ häc trong ®ã nguyªn tö cña ®¬n chÊt thÕ chç nguyªn
tö cña nguyªn tè kh¸c trong hîp chÊt.
ThÝ dô : Fe + CuCl2 → FeCl2 + Cu
Zn + H2SO4 → ZnSO4 + H2↑
4. Ph¶n øng trao ®æi
Lµ ph¶n øng ho¸ häc trong ®ã hai hîp chÊt trao ®æi víi nhau thµnh
phÇn cÊu t¹o nªn chóng.
ThÝ dô : FeSO4 + 2NaOH → Fe(OH)2 + Na2SO4
Na2CO3 + H2SO4 → Na2SO4 + H2O + CO2↑
1

II - Ph¶n øng to¶ nhiÖt, ph¶n øng thu nhiÖt
1. Ph¶n øng to¶ nhiÖt
Lµ ph¶n øng ho¸ häc gi¶i phãng n¨ng lîng díi d¹ng nhiÖt (∆H < 0).
ThÝ dô : ë 298K
CH4(k) + 2O2(k) → CO2(k) + 2H2O(l) ∆H = -890,35kJ
H2(k) +
2
1
O2(k) → H2O(l) ∆H =
-285,60kJ/mol
2. Ph¶n øng thu nhiÖt
Lµ ph¶n øng ho¸ häc hÊp thô n¨ng lîng díi d¹ng nhiÖt (∆H > 0).
ThÝ dô : ë 298K
2
1
N2(k) +
2
1
O2(k) → NO(k) ∆H = 90,29kJ/mol
III - Ph¶n øng oxi ho¸ - khö
1. Çc kh¸i niÖm
- Ph¶n øng oxi ho¸ - khö lµ ph¶n øng ho¸ häc trong ®ã cã sù chuyÓn
electron gi÷a çc chÊt ph¶n øng, hay ph¶n øng oxi ho¸ - khö lµ ph¶n øng
ho¸ häc trong ®ã cã sù thay ®æi sè oxi ho¸ cña mét sè nguyªn tè.
- Sè oxi ho¸ cña mét nguyªn tè trong hîp chÊt lµ ®iÖn tÝch cña nguyªn
tö nguyªn tè ®ã trong ph©n tö nÕu gi¶ ®Þnh liªn kÕt gi÷a çc nguyªn tö
trong ph©n tö lµ liªn kÕt ion.
- ChÊt khö lµ chÊt nhêng electron hay lµ chÊt cã sè oxi ho¸ t¨ng sau
ph¶n øng. ChÊt khö cßn ®îc gäi lµ chÊt bÞ oxi ho¸.
- ChÊt oxi ho¸ lµ chÊt nhËn electron hay lµ chÊt cã sè oxi ho¸ gi¶m
sau ph¶n øng. ChÊt oxi ho¸ cßn ®îc gäi lµ chÊt bÞ khö.
- Sù oxi ho¸ mét chÊt lµ lµm cho chÊt ®ã nhêng electron hay lµm t¨ng
sè oxi ho¸ cña chÊt ®ã.
- Sù khö mét chÊt lµ lµm cho chÊt ®ã nhËn electron hay lµm gi¶m sè
oxi ho¸ cña chÊt ®ã.
2

2. Çc ph¬ng ph¸p lËp ph¬ng tr×nh cña ph¶n øng oxi ho¸ - khö
a) Ph¬ng ph¸p th¨ng b»ng electron.
Ph¬ng ph¸p nµy dùa trªn nguyªn t¾c : Tæng sè electron do chÊt khö
nhêng ph¶i ®óng b»ng tæng sè electron do chÊt oxi ho¸ nhËn.
ThÝ dô : LËp ph¬ng tr×nh cña ph¶n øng oxi ho¸ - khö sau
KClO3 + HBr → KCl + Br2 + H2O
Bíc 1 : X¸c ®Þnh sè oxi ho¸ cña nh÷ng nguyªn tè cã sè oxi ho¸ thay
®æi
OHBrKClHBrKClO 2
0
2
1-1-5
3 ++→+
+
Bíc 2 : ViÕt qu¸ tr×nh oxi ho¸ vµ qu¸ tr×nh khö, c©n b»ng mçi qu¸ tr×nh
5 1
6e
+ −
+ →Cl Cl
0
2Br2Br →−
−
e2
1
Bíc 3 : X¸c ®Þnh hÖ sè thÝch hîp sao cho tæng sè electron do chÊt
khö nhêng ®i b»ng tæng sè electron do çc chÊt oxi ho¸ nhËn.
01
1-5
Br2e22Br
Cl6eCl
3
1
→−
→+
×
×
−
+
Bíc 4 : §Æt hÖ sè cña chÊt oxi ho¸, chÊt khö vµo s¬ ®å ph¶n øng vµ
hoµn thµnh ph¬ng tr×nh.
KClO3 + 6HBr → KCl + 3Br2 + 3H2O
b) Ph¬ng ph¸p sè oxi ho¸
Ph¬ng ph¸p nµy dùa trªn nguyªn t¾c : Trong mét ph¶n øng oxi ho¸ -
khö, tæng sè sè oxi ho¸ t¨ng cña çc nguyªn tè nµy b»ng tæng sè sè oxi
ho¸ gi¶m cña çc nguyªn tè kia.
ThÝ dô : LËp ph¬ng tr×nh cña ph¶n øng oxi ho¸ - khö sau
FeS2 + O2  Fe2O3 + SO2
3

Bíc 1 : X¸c ®Þnh sè oxi ho¸ cña nh÷ng nguyªn tè cã sè oxi ho¸ thay
®æi
2-4
232
0
22 SOOFeOFeS
+−+−+
+→+
2312
Bíc 2 : TÝnh tæng sè sè oxi ho¸ t¨ng vµ tÝnh tæng sè sè oxi ho¸ gi¶m
- Tæng sè sè oxi ho¸ t¨ng :
+ Fe t¨ng : +1 Tæng sè sè oxi ho¸ t¨ng : + 11
+ S t¨ng : +5 x 2
- Tæng sè oxi ho¸ gi¶m : -2 x 2 Tæng sè sè oxi
ho¸ gi¶m : - 4
Bíc 3 : X¸c ®Þnh hÖ sè thÝch hîp sao cho tæng sè oxi ho¸ t¨ng b»ng
tæng sè sè oxi ho¸ gi¶m
+ Tæng sè sè oxi ho¸ t¨ng : + 11 x 4
+ Tæng sè sè oxi ho¸ gi¶m : - 4 x 11
Bíc 4 : §Æt hÖ sè cña chÊt oxi ho¸, chÊt khö vµo s¬ ®å ph¶n øng vµ
hoµn thµnh ph¬ng tr×nh
4FeS2 + 11O2  4Fe2O3 + 8SO2
B. Bµi tËp
4.1 H·y lùa chän ph¬ng ¸n ®óng trong çc ph¸t biÓu sau :
A. Ph¶n øng ho¸ häc lµ qu¸ tr×nh ph¸ vì çc liªn kÕt nµy ®ång thêi
t¹o thµnh çc liªn kÕt kh¸c.
B. Ph¶n øng ho¸ häc lµ sù biÕn ®æi chÊt nµy (chÊt tham gia ph¶n
øng) thµnh chÊt kh¸c (s¶n phÈm ph¶n øng) diÔn ra theo mét qu¸ tr×nh.
C. Ph¶n øng ho¸ häc lµ qu¸ tr×nh t¹o thµnh chÊt míi.
D. Ph¶n øng ho¸ häc lµ qu¸ tr×nh thay ®æi sè oxi ho¸ cña çc
nguyªn tè trong çc ®¬n chÊt vµ hîp chÊt.
4.2 Cã çc qu¸ tr×nh sau:
1. §èt ch¸y than trong kh«ng khÝ.
2. Lµm bay h¬i níc biÓn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt muèi.
3. Nung v«i.
4

4. T«i v«i.
Trong çc qu¸ tr×nh trªn, nh÷ng qu¸ tr×nh nµo cã ph¶n øng ho¸ häc x¶y
ra ?
A. TÊt c¶ ; B. Çc qu¸ tr×nh 1, 2, 3 ;
C. Çc qu¸ tr×nh 2, 3, 4 ; D. Çc qu¸ tr×nh 1, 3, 4.
A. Ph¶n øng ho¸ hîp lµ ph¶n øng ho¸ häc trong ®ã cã mét chÊt míi
®îc t¹o thµnh tõ hai hay nhiÒu chÊt ban ®Çu.
B. Ph¶n øng ho¸ hîp lµ sù kÕt hîp hai hay nhiÒu chÊt ban ®Çu ®Ó
t¹o thµnh chÊt míi.
C. Ph¶n øng ho¸ hîp lµ qu¸ tr×nh kÕt hîp çc ®¬n chÊt thµnh mét
hîp chÊt.
D. Ph¶n øng ho¸ hîp lµ qu¸ tr×nh kÕt hîp çc ®¬n chÊt vµ hîp chÊt
thµnh çc hîp chÊt míi.
4.4 Cã çc ph¶n øng ho¸ häc sau :
1. CaO + H2O → Ca(OH)2
2. Cu + Cl2 → CuCl2
3. CuO + 2HCl → CuCl2 + H2O
4. CuSO4 + BaCl2 → CuCl2 + BaSO4↓
Trong çc ph¶n øng ho¸ häc trªn, ph¶n øng nµo lµ ph¶n øng ho¸ hîp ?
A. Çc ph¶n øng 1, 2, 3 B. Çc ph¶n øng 1, 2, 4
C. Çc ph¶n øng 2, 3, 4 D. Çc ph¶n øng 1, 2
A. Ph¶n øng ph©n huû lµ ph¶n øng ho¸ häc trong ®ã cã hai hay
nhiÒu míi ®îc t¹o thµnh tõ çc chÊt ban ®Çu.
B. Ph¶n øng ph©n huû lµ sù ph©n huû hai hay nhiÒu chÊt ban ®Çu
®Ó t¹o thµnh chÊt míi.
C. Ph¶n øng ph©n huû lµ ph¶n øng ho¸ häc trong ®ã tõ mét chÊt sinh
ra nhiÒu chÊt míi.
5

D. Ph¶n øng ph©n huû lµ qu¸ tr×nh ph©n huû chÊt thµnh nhiÒu
chÊt míi.
1. CaCO3  →
o
t
CaO + CO2
2. NH4NO3  →
o
t
N2O + 2H2O
3. CuO + H2  →
o
t
Cu + H2O
4. 2AgNO3  →
o
t
2Ag + 2NO2 + O2
Trong çc ph¶n øng ho¸ häc trªn, ph¶n øng nµo lµ ph¶n øng ph©n huû
?
C. Çc ph¶n øng 2, 3, 4 D. Çc ph¶n øng 1, 3, 4
A. Ph¶n øng thÕ lµ ph¶n øng ho¸ häc trong ®ã nguyªn tö cña ®¬n
chÊt thÕ nguyªn tö cña nguyªn tè kh¸c trong hîp chÊt.
B. Ph¶n øng thÕ lµ ph¶n øng ho¸ häc trong ®ã cã sù tham gia cña
çc ®¬n chÊt vµ çc hîp chÊt.
C. Ph¶n øng thÕ lµ ph¶n øng ho¸ häc trong ®ã cã sù tham gia cña ®¬n
chÊt víi hîp chÊt t¹o thµnh mét chÊt míi.
D. Ph¶n øng thÕ lµ qu¸ tr×nh t¹o thµnh nhiÒu chÊt míi tõ hai hay
nhiÒu chÊt ban ®Çu.
1. 2Al + Fe2O3  →
o
t
Al2O3 + 2Fe
2. Fe + CuSO4 → Cu + FeSO4
3. ZnSO4 + BaCl2 → ZnCl2 + BaSO4↓
4. Ca + 2HCl → CaCl2 + H2
Trong çc ph¶n øng ho¸ häc trªn, ph¶n øng nµo lµ ph¶n øng thÕ ?
C. Çc ph¶n øng 2, 3, 4 D. Çc ph¶n øng 1, 3, 4
6

A. Ph¶n øng trao ®æi lµ ph¶n øng ho¸ häc trong ®ã hai hîp chÊt
trao ®æi víi nhau thµnh phÇn cÊu t¹o nªn chóng.
B. Ph¶n øng trao ®æi lµ sù trao ®æi hai hay nhiÒu chÊt ban ®Çu
®Ó t¹o thµnh chÊt míi.
C. Ph¶n øng trao ®æi lµ ph¶n øng ho¸ häc trong ®ã çc chÊt ph¶n
øng víi nhau sinh ra nhiÒu chÊt míi.
D. Ph¶n øng trao ®æi lµ qu¸ tr×nh trao ®æi çc nguyªn tö cña çc
nguyªn tè gi÷a çc chÊt víi nhau.
4.10 Ph¸t biÓu nµo lµ ®óng trong çc ph¸t biÓu sau ?
A. Ph¶n øng to¶ nhiÖt lµ ph¶n øng ho¸ häc gi¶i phãng n¨ng lîng díi
d¹ng nhiÖt.
B. Ph¶n øng to¶ nhiÖt lµ ph¶n øng ho¸ häc hÊp thô n¨ng lîng díi
d¹ng nhiÖt.
C. Ph¶n øng to¶ nhiÖt lµ ph¶n øng lµm cho m«i trêng xung quanh
nãng lªn.
D. Ph¶n øng to¶ nhiÖt lµ ph¶n øng ho¸ häc hÊp thô n¨ng lîng cña
m«i trêng xung quanh.
4.11 Ph¸t biÓu nµo lµ ®óng trong çc ph¸t biÓu sau ?
A. Ph¶n øng oxi ho¸ - khö lµ ph¶n øng ho¸ häc trong ®ã cã sù
chuyÓn electron gi÷a çc chÊt ph¶n øng hay ph¶n øng oxi ho¸ - khö lµ
ph¶n øng ho¸ häc trong ®ã cã sù thay ®æi sè oxi ho¸ cña mét sè
nguyªn tè.
B. Ph¶n øng oxi ho¸ - khö lµ sù trao ®æi hai hay nhiÒu chÊt ban
®Çu ®Ó t¹o thµnh chÊt míi.
C. Ph¶n øng oxi ho¸ - khö lµ ph¶n øng ho¸ häc trong ®ã çc chÊt
ph¶n øng víi nhau sinh ra nhiÒu chÊt míi trong ®ã cã sù thay ®æi sè
oxi ho¸.
D. Ph¶n øng oxi ho¸ - khö lµ qu¸ tr×nh trao ®æi çc electron gi÷a
çc nguyªn tö cña çc nguyªn tè cña çc chÊt víi nhau.
4.12 Cho qu¸ tr×nh sau: Fe - 2e → Fe+2
Trong çc kÕt luËn sau kÕt luËn nµo ®óng ?
7

A. Qu¸ tr×nh trªn lµ qu¸ tr×nh khö
B. Qu¸ tr×nh trªn lµ qu¸ tr×nh oxi ho¸
C. Trong qu¸ tr×nh trªn Fe ®ãng vai trß chÊt oxi ho¸
D. Trong qu¸ tr×nh trªn Fe+2
®ãng vai trß chÊt khö
4.13 Cho qu¸ tr×nh sau: Cu+2
+ 2e → Cu
Trong çc kÕt luËn sau kÕt luËn nµo ®óng ?
A. Qu¸ tr×nh trªn lµ qu¸ tr×nh khö
B. Qu¸ tr×nh trªn lµ qu¸ tr×nh oxi ho¸
C. Trong qu¸ tr×nh trªn Cu ®ãng vai trß chÊt oxi ho¸
D. Trong qu¸ tr×nh trªn Cu+2
®ãng vai trß chÊt khö
4.14 a) H·y nªu sù kh¸c nhau gi÷a çc kh¸i niÖm sau :
- ChÊt oxi ho¸ vµ sù oxi hãa.
- ChÊt khö vµ sù khö.
b) "Mét chÊt cã tÝnh oxi ho¸ khi tiÕp xóc víi mét chÊt cã tÝnh khö,
nhÊt thiÕt x¶y ra ph¶n øng oxi ho¸ - khö".
KÕt luËn trªn ®óng hay sai ? Gi¶i thÝch.
4.15 H·y viÕt ph¬ng tr×nh ho¸ häc ®Ó ®iÒu chÕ AlCl3 :
- B»ng mét ph¶n øng ho¸ hîp.
- B»ng mét ph¶n øng thÕ.
- B»ng mét ph¶n øng trao ®æi.
Trong çc ph¶n øng ho¸ häc trªn, ph¶n øng nµo lµ ph¶n øng oxi ho¸ -
khö ? Gi¶i thÝch.
4.16 LËp çc ph¬ng tr×nh ho¸ häc sau theo ph¬ng ph¸p th¨ng b»ng
electron.
1. KBr + KMnO4 + H2SO4 → K2SO4 + Br2 + MnSO4 + H2O
2. CrCl3 + Br2 + KOH → K2CrO4 + KBr + KCl + H2O
3. CrI3 + Cl2 + KOH → KIO4 + KCl + K2CrO4 + H2O
4. Cl2 + K2S2O3 + KOH → K2SO4 + KCl + H2O
8

electron.
1. Cu2S + HNO3 → CuSO4 + NO2 + Cu(NO3)2 + H2O
2. As2S3 + H2O + HNO3 → H2SO4 + H3AsO4 + NO
3. Fe + H2SO4 ®Æc  →
o
t
Fe2(SO4)3 + SO2 + H2O
4. Al + HNO3 → Al(NO3)3 + NH4NO3 + H2O
electron.
1. FexOy + HNO3 → Fe(NO3)3 + N2O + H2O
2. K2S + K2Cr2O7 + H2SO4 → K2SO4 + S + Cr2(SO4)3 + H2O
3. C6H12O6 + KMnO4 + H2SO4 → CO2 + K2SO4 + MnSO4 + H2O
4.19 LËp çc ph¬ng tr×nh ho¸ häc sau theo ph¬ng ph¸p sè oxi ho¸.
1. K2SO3 + KMnO4 + KHSO4 → K2SO4 + ….
2. FexOy + H2SO4 ®Æc  →
o
t
Fe2(SO4)3 + …
3. H2C2O4 + K2Cr2O7 + H2SO4 → CO2 + …
4. NO + K2Cr2O7 + H2SO4 → HNO2 + K2SO4 +…
4.20 Hoµn thµnh çc ph¬ng tr×nh ho¸ häc sau :
1. KMnO4 + HCl → KCl + MnCl2 + Cl2 + H2O
2. FeS2 + KNO3 → Fe2O3 + KNO2 + SO2
3. FeO + HNO3 → Fe(NO3)3 + NxOy + H2O
4. Fe2O3 + HNO3 → Fe(NO3)3 + H2O
Dùa vµo çc hÖ sè t×m ®îc ë ph¬ng tr×nh (3) h·y suy luËn ®Ó t×m çc
hÖ sè cho ph¬ng tr×nh Fe3O4 + HNO3 → Fe(NO3)3 + NxOy + H2O
4.21 Cho ba mÈu Mg vµo ba cèc chøa dung dÞch axit HNO3 nång ®é
kh¸c nhau :
- Cèc thø nhÊt cã khÝ kh«ng mµu tho¸t ra, ho¸ n©u ngoµi kh«ng khÝ.
9

- Cèc thø hai cã khÝ kh«ng mµu, kh«ng mïi, kh«ng ch¸y vµ h¬i nhÑ
h¬n kh«ng khÝ tho¸t ra.
- Cèc thø ba kh«ng thÊy khÝ tho¸t ra, nhng nÕu lÊy dung dÞch sau khi
mÈu Mg tan hÕt cho t¸c dông víi dung dÞch NaOH d thÊy khÝ cã mïi
khai tho¸t ra.
ViÕt çc ph¬ng tr×nh ho¸ häc cho çc thÝ nghiÖm trªn.
4.22 Trong hai ph¶n øng ho¸ häc sau :
2KOH + H2S → K2S + 2H2O
(1)
2FeCl3 + H2S → 2HCl + 2FeCl2 + S (2)
ph¶n øng nµo lµ ph¶n øng axit - baz¬, ph¶n øng nµo lµ ph¶n øng oxi
ho¸ - khö ? Trong ®ã H2S ®ãng vai trß g× ? Gi¶i thÝch.
4.23 Mét kim lo¹i M t¸c dông víi HNO3 lo·ng thu ®îc M(NO3)3, níc vµ hçn
hîp khÝ E chøa N2 vµ N2O. Khi hoµ tan hoµn toµn 1,62g kim lo¹i M
trong dung dÞch HNO3 lo·ng, d thu ®îc 448,0ml khÝ E cã tØ khèi h¬i
so víi H2 lµ 18,0. X¸c ®Þnh kim lo¹i M.
4.24 Khèi lîng ph©n tö 3 muèi cacbonat cña 3 kim lo¹i A, B, C ho¸ trÞ II lËp
thµnh cÊp sè céng víi c«ng sai lµ 16. Tæng sè h¹t proton vµ n¬tron cña
3 h¹t nh©n 3 nguyªn tè A, B, C lµ 120.
a) X¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö ba muèi.
b) ViÕt ph¬ng tr×nh ho¸ häc cña çc ph¶n øng x¶y ra khi ba muèi trªn
t¸c dông víi dung dÞch HNO3 lo·ng.
1. Na2SO3 + KMnO4 + H2SO4 → Na2SO4 + MnSO4 + K2SO4 +
H2O
2. Na2SO3 + KMnO4 + KOH → Na2SO4 + K2MnO4 + H2O
3. Na2SO3 + KMnO4 + H2O → Na2SO4 + MnO2 + KOH
10

1. Al + K2Cr2O7 + H2SO4 → ?
2. Al + KClO3  →
o
t
?
3. Al + Na2O2  →
o
t
?
4. Al + KMnO4  →
o
t
MnO2 + ?
4.27 Hoµn thµnh çc ph¬ng tr×nh ho¸ häc sau:
1. KMnO4 + C6H12O6 + H2SO4 → MnSO4 + CO2↑ + ?
2. MnSO4 + KClO3 + KOH → K2MnO4 + KCl + ?
3. PH3 + KMnO4 + H2SO4 → H3PO4 + K2SO4 + MnSO4
+ H2O
4. C2H4 + KMnO4 + H2O → C2H4(OH)2 + MnO2 + KOH
4.28 Hoµn thµnh çc ph¬ng tr×nh ho¸ häc sau:
1. NaCrO2 + Br2 + NaOH → Na2CrO4 + NaBr + H2O
2. Fe(CrO2)2 + O2 + K2CO3 → Fe2O3 + CO2↑ + K2CrO4
3. C2H5OH + K2Cr2O7 + HCl → CH3CHO + ?
4. Na2Cr2O7 + C (nung nãng) → CO↑+ NaCrO2
4.29 Hoµ tan hoµn toµn m gam mét s¾t oxit FexOy b»ng dung dÞch
H2SO4 ®Æc, nãng thu ®îc khÝ A vµ dung dÞch B. Cho khÝ A hÊp thô
hoµn toµn bëi dung dÞch NaOH d t¹o ra 12,6g muèi. MÆt kh¸c c« c¹n
dung dÞch B thu ®îc 120g muèi khan. X¸c ®Þnh c«ng thøc cña s¾t
oxit trªn.
4.30 Hoµ tan hoµn toµn 1,805g mét hçn hîp gåm Fe vµ kim lo¹i M cã ho¸
trÞ n duy nhÊt b»ng dung dÞch HCl d, thu ®îc 1,064 lÝt H2, cßn khi
hoµ tan 1,805g hçn hîp trªn b»ng dung dÞch HNO3 lo·ng, d thu ®îc
0,896 lÝt khÝ NO. H·y X¸c ®Þnh kim lo¹i M vµ tÝnh % khèi lîng cña mçi
kim lo¹i trong hçn hîp. BiÕt çc thÓ tÝch khÝ ®o ë ®iÒu kiÖn chuÈn.
11

4.31 Hoµ tan hoµn toµn oxit FexOy trong dung dÞch H2SO4 ®Æc, nãng
thu ®îc dung dÞch A1 vµ khÝ B1.
Cho khÝ B1 lÇn lît t¸c dông víi çc dung dÞch Br2 vµ dung dÞch NaOH,
dung dÞch K2CO3 (biÕt r»ng axit t¬ng øng cña B1 m¹nh h¬n axit t¬ng
øng cña CO2) Cho dung dÞch A1 t¸c dông víi NaOH d, läc kÕt tña råi
nung nãng ®Õn khèi lîng kh«ng ®æi thu ®îc chÊt r¾n A2. ViÕt çc ph-
¬ng tr×nh ho¸ häc cña çc qu¸ tr×nh trªn.
4.32 Nung nãng 22,35g hçn hîp 2 muèi KClO3 vµ KNO3 (cã MnO2 xóc t¸c,
khèi lîng MnO2 kh«ng ®¸ng kÓ) ®Õn khèi lîng kh«ng ®æi thu ®îc hçn
hîp r¾n A vµ khÝ B. Trong A, KCl chiÕm 46,71% khèi lîng.
a) TÝnh khèi lîng mçi muèi trong hçn hîp r¾n ban ®Çu.
b) TÝnh thÓ tÝch khÝ B thu ®îc (®kc).
4.33 C©n b»ng çc ph¬ng tr×nh ho¸ häc theo ph¬ng ph¸p th¨ng b»ng
electron vµ nãi râ chÊt khö vµ chÊt oxi ho¸.
1. NH3 + O2  →
o
t
NO + H2O
2. NO2 + NaOH → NaNO2 + NaNO3 + H2O
3. NH4NO2  →
o
t
N2 + H2O
4. KClO3 + NH3  →
o
t
KNO3 + KCl + Cl2 + H2O
4.34 C©n b»ng çc ph¬ng tr×nh ho¸ häc theo ph¬ng ph¸p th¨ng b»ng
electron vµ nãi râ chÊt khö vµ chÊt oxi ho¸.
1. Cu + NaNO3 + H2SO4 → CuSO4 + Na2SO4 + NO + H2O
2. CuFeS2 + O2  →
o
t
CuO + Fe2O3 + SO2
3. Cu2S + HNO3 → Cu(NO3)2 + H2SO4 + NO + H2O
4. CuS + HNO3 → Cu(NO3)2 + S + NO + H2O
4.35 C©n b»ng çc ph¬ng tr×nh ho¸ häc theo ph¬ng ph¸p sè oxi ho¸ vµ nãi
râ chÊt khö vµ chÊt oxi ho¸.
12

1. FeSO4 + KMnO4 + H2SO4 → Fe2(SO4)3 + K2SO4 + MnSO4 +
H2O
2. CuFeS2 + Fe2(SO4)3 + O2 + H2O → CuSO4 + FeSO4+ H2SO4
3. Fe3O4 + HNO3 → NxOy + Fe(NO3)3 + H2O
4. PbS + HNO3 → S + Pb(NO3)2 + NO + H2O
4.36 C©n b»ng çc ph¬ng tr×nh ho¸ häc theo ph¬ng ph¸p sè oxi ho¸ vµ nãi
râ chÊt khö vµ chÊt oxi ho¸.
1. KNO3 + FeS2 (nung nãng) → SO2 + ?
2. K2Cr2O7 + H2S + H2SO4 → ?
3. Na2S2O3 + SeO2 + H2O → Na2S4O6 + Se + ?
4. (NH4)2S2O8 + MnSO4 + H2O → HMnO4 + ?
4.37 X¸c ®Þnh sè oxi ho¸ cña çc nguyªn tö çc nguyªn tè trong çc chÊt
sau : POCl3 ; Na2S2O3 ; NaAuCl4 ; H2HgCl4 ; (NH4)2S2O8.
4.38 C©n b»ng çc ph¬ng tr×nh ho¸ häc sau, nãi râ chÊt khö vµ chÊt oxi
ho¸ :
1. CuS + HNO3 → SO2 + NO + . . .
2. CrI3 + KOH + Cl2 → K2CrO4 + KIO4 +…
3. HgS + HCl + HNO3 → H2HgCl4 + NO + H2SO4 + ...
4.39 C©n b»ng çc ph¬ng tr×nh ho¸ häc sau (ph¶n øng 2 ë d¹ng tæng
qu¸t) :
1. Cl2 + NaOH → NaClO3 + NaCl +H2O
2. M2Ox + HNO3 → M(NO3)3 + NO + H2O
Víi gi¸ trÞ nµo cña x th× ph¶n øng 2 lµ ph¶n øng oxi hãa - khö, hoÆc
lµ ph¶n øng trao ®æi ?
4.40 Hoµn thµnh çc ph¬ng tr×nh ho¸ häc sau ®©y (nÕu cã x¶y ra):
1. Zn + H2SO4 lo·ng → 2. S + H2SO4 ®Æc, nãng →
13

3. H2S (k) + SO2(k) → 4. FeS2 + HCl (dung dÞch) →
4.41 Cho 0,96g Cu t¸c dông víi HNO3 d thu ®îc 0,224 lÝt (®kc) khÝ X duy
nhÊt. Chøng minh X chØ cã thÓ lµ NO.
4.42 Cho 1,35g hçn hîp Cu, Mg, Al t¸c dông víi dung dÞch HNO3 d thu ®îc
1,12 lÝt hçn hîp khÝ NO vµ NO2 (®kc) cã khèi lîng mol trung b×nh lµ
40,0 g. TÝnh tæng khèi lîng muèi nitrat sinh ra.
4.43 Hoµn thµnh çc ph¬ng tr×nh ho¸ häc vµ nãi râ trong çc ph¶n øng ®ã
H2O ®ãng vai trß g×.
1. NO2 + H2O → HNO3 + NO
2. NaH + H2O → H2 + …
3. F2 + H2O → HF + O2
4. KO2 + CO2 → O2 + K2CO3
- Cho Zn vµo dung dÞch CrCl3.
- Sôc Cl2 vµo dung dÞch KCrO2 trong m«i trêng KOH.
Nªu vai trß cña Cr trong çc ph¶n øng ho¸ häc trªn.
4.45 B»ng çc ph¬ng tr×nh ho¸ häc, h·y gi¶i thÝch çc hiÖn tîng :
1. Trong níc ma cã chøa mét lîng nhá axit HNO3.
2. Trong níc th«ng thêng cã chøa mét lîng nhá Ca(HCO3)2 vµ
Mg(HCO3)2 hoµ tan.
3. Thæi kh«ng khÝ vµo dung dÞch HCl cã chøa m¶nh vôn Cu.
4.46 Hoµn thµnh çc ph¬ng tr×nh ho¸ häc sau vµ nãi râ ph¶n øng nào là
ph¶n øng oxi ho¸ - khö, chÊt nào là chÊt khö vµ chÊt nào là chÊt oxi
ho¸.
1. CaCO3 + HCl →
2. Cl2 + NaOH →
3. NO2 + KOH →
14

4. FexOy + HNO3 (®Æc, nãng) → NO2 + …
4.47 Cho mét lîng Cu2S t¸c dông hoµn toµn víi dung dÞch HNO3 ®un
nãng t¹o thµnh dung dÞch A1 vµ gi¶i phãng khÝ A2 kh«ng mµu dÔ ho¸
n©u ngoµi kh«ng khÝ. Chia A1 thµnh 2 phÇn. Thªm dung dÞch BaCl2
vµo phÇn 1 thÊy t¹o kÕt tña tr¾ng A3 kh«ng tan trong axit d.
H·y chØ ra A1, A2, A3 lµ g×.
ViÕt çc ph¬ng tr×nh m« t¶ çc qu¸ tr×nh ho¸ häc trªn.
4.48 Mét oxit kim lo¹i cã c«ng thøc lµ MxOy trong ®ã M chiÕm 72,41% khèi
lîng. Khö hoµn toµn oxit nµy b»ng khÝ CO thu ®îc 16,8g kim lo¹i M.
Hoµ tan hoµn toµn lîng M b»ng HNO3 ®Æc, nãng thu ®îc muèi cña M
ho¸ trÞ III vµ 0,9mol NO2. ViÕt ph¬ng tr×nh ho¸ häc vµ x¸c ®Þnh oxit
kim lo¹i.
4.49 H·y chän 2 muèi A, B tho¶ m·n çc ®iÒu kiÖn sau :
A + B → kh«ng ph¶n øng ; A + Cu → kh«ng ph¶n
øng
B + Cu → kh«ng ph¶n øng ; A + B + Cu → cã ph¶n
øng.
ViÕt ph¬ng tr×nh ho¸ häc minh ho¹.
4.50 Hoµn thµnh s¬ ®ç ph¶n øng cña çc chÊt v« c¬ sau:
1. KhÝ (1) + r¾n (1) KhÝ (2) + r¾n (2)
2. KhÝ (1) + r¾n (2) r¾n (4)
3. R¾n (2) + Cacbon R¾n (3) + KhÝ (2)
4. KhÝ (2) + oxi KhÝ (1)
BiÕt KLPT khÝ (2): KLPT r¾n (2) = 0,7.
4.51 Hoµn thµnh çc ph¬ng tr×nh ho¸ häc sau vµ nãi râ ph¶n øng nào là
ph¶n øng oxi ho¸ - khö, chÊt nào là chÊt khö vµ chÊt nào là chÊt oxi
ho¸.
1. FeCO3 + HNO3 → NO + …
15
NhiÖt ®é cao
Lß ®iÖn
NhiÖt ®é
cao

2. FeS + HNO3 → 3NO + H2SO4 + Fe(NO3)3 + …
3. Fe3O4 + HNO3 → NO + …
4.52 Thay mçi dÊu ? b»ng 1 c«ng thøc ho¸ häc thÝch hîp vµ viÕt ph¬ng
tr×nh ph¶n øng cho ph¶n øng ®ã:
1. ? + HCl → FeCl2 + H2
2. CuO + H2SO4 → ? + ?
3. ? + HCl → FeCl2 + FeCl3 + H2O
4. CuCl2 + ? → NaCl + Cu(OH)2
5. Ca(HCO3)2 + ? → CaCO3 + H2O
1. FeS2 + HNO3 → H2SO4+ NO + …
2. Fe2(SO4)3 + Fe →
Trong ph¶n øng 1, h·y x¸c ®Þnh chÊt oxi ho¸, chÊt khö vµ gi¶i thÝch.
Trong ph¶n øng 2, h·y cho biÕt çc cÆp oxi ho¸ - khö tham gia ph¶n
øng.
4.54 C©n b»ng çc ph¬ng tr×nh ho¸ häc sau :
1. Cu2S + H2SO4 ®Æc → CuSO4 + SO2 ↑ + H2O
2. FexOy + Al → FemOn + Al2O3
3. MxOy + HNO3 → M(NO3)3 + NO ↑ + H2O
4. KClO + N2H4 → KNO2 + Cl2 + KOH + K2O
4.55 Hoµ tan 50g hçn hîp Al-Zn vµo dung dÞch A chøa NaOH vµ NaNO3
thÊy tho¸t ra hçn hîp khÝ B gåm NH3 vµ H2 cã thÓ tÝch V lÝt (®kc).
a) ViÕt çc ph¬ng tr×nh ho¸ häc.
b) T×m kho¶ng x¸c ®Þnh cña V.
4.56 Tr×nh bµy vai trß cña kim lo¹i vµ ion kim lo¹i trong ph¶n øng ho¸ häc.
Cho thÝ dô minh ho¹.
16

4.57 C©n b»ng çc pthh cña ph¶n øng h÷u c¬ sau b»ng ph¬ng ph¸p trao
®æi electron, chØ râ sè electron trao ®æi.
1. C6H12O6 + H2SO4 → CO2 + SO2 + H2O
2. K2Cr2O7 + RCH2OH + H2SO4 → K2SO4 + Cr2(SO4)3 + RCHO +
H2O
3. KMnO4 + CnH2n + H2SO4 → K2SO4 + MnSO4 + CO2 + H2O
4. RCH=CHR' + KMnO4 + H2O → RCH(OH)CH(OH)R' + MnO2 +
KOH
4.58 §Ó m gam phoi bµo s¾t ngoµi kh«ng khÝ mét thêi gian t¹o thµnh hçn
hîp B gåm Fe, FeO, Fe3O4, Fe2O3 cã khèi lîng 30g. Cho B t¸c dông
hoµn toµn víi dung dÞch HNO3 thu ®îc 5,6 lÝt khÝ NO (®kc). ViÕt çc
ph¬ng tr×nh ho¸ häc vµ tÝnh khèi lîng m theo ba ph¬ng ph¸p.
4.59 Mét mÈu Mg ®Ó ngoµi kh«ng khÝ bÞ oxi ho¸ mét phÇn thµnh MgO
®îc chia thµnh hai phÇn b»ng nhau. PhÇn mét hoµ tan hoµn toµn
trong dung dÞch HCl thu ®îc 3,136 lÝt H2. C« c¹n dung dÞch thu ®îc
14,25g chÊt r¾n khan. PhÇn 2 cho t¸c dông víi dung dÞch HNO3 thu
®îc 0,6272 lÝt khÝ X nguyªn chÊt duy nhÊt (dung dÞch thu ®îc t¸c
dông víi NaOH d kh«ng cã khÝ tho¸t ra). C« c¹n dung dÞch thu ®îc
22,2g r¾n A. TÝnh phÇn tr¨m Mg ®· bÞ oxi ho¸ thµnh MgO, X¸c ®Þnh
c«ng thøc ph©n tö cña X (çc khÝ ®o ë ®kc).
4.60 Hoµ tan hoµn toµn 1,35 gam hçn hîp Mg, Cu, Ag vµo dung dÞch
HNO3 ®Æc d thu ®îc 1,12 lÝt hçn hîp khÝ NO, NO2 (®kc) cã khèi lîng
mol ph©n tö trung b×nh lµ 42,8. TÝnh khèi lîng muèi nitrat khan thu ®-
îc khi c« c¹n dung dÞch sau ph¶n øng.
4.61 §èt ch¸y 5,6g Fe thu ®îc 7,36g hçn hîp A gåm Fe2O3, Fe3O4 vµ Fe.
Hoµ tan hoµn toµn hçn hîp A b»ng HNO3 thu ®îc dung dÞch B vµ V lÝt
khÝ D gåm NO vµ NO2. TØ khèi h¬i cña D so víi H2 lµ 19.
a) TÝnh V (®o ë ®ktc).
17

b) Cho b×nh kÝn cã dung tÝch kh«ng ®æi lµ 4 lÝt chøa 600ml H2O (D
=1g/ml). PhÇn cßn l¹i cña b×nh chøa kh«ng khÝ (cã 20% oxi vµ 80%
nit¬ theo thÓ tÝch) ë ®ktc. N¹p khÝ D vµo b×nh, l¾c ®Õn ph¶n øng
hoµn toµn thu ®îc dung dÞch C. TÝnh nång ®é % dung dÞch C.
4.62 Hoµ tan 48,8g hçn hîp A gåm Cu vµ oxit s¾t b»ng lîng võa ®ñ HNO3
thu ®îc dung dÞch A chøa hai muèi vµ 11,2 lÝt hçn hîp khÝ NO, NO2
cã tØ khèi h¬i so víi H2 lµ 19,8. C« c¹n dung dÞch A thu ®îc 147,8g
muèi khan. X¸c ®Þnh c«ng thøc cña oxit s¾t vµ thµnh phÇn phÇn tr¨m
khèi lîng hçn hîp ®Çu.
4.63 Cho 18,2g hçn hîp X gåm hai kim lo¹i Al vµ Cu vµo 100ml dung dÞch
Y chøa H2SO4 12,0M vµ HNO3 2,0M, ®un nãng ®îc dung dÞch Z vµ
8,96 lÝt hçn hîp khÝ J (®ktc) gåm NO vµ D kh«ng mµu. BiÕt tØ khèi
h¬i cña J so víi H2 lµ 23,5.
a) TÝnh sè mol mçi khÝ trong hçn hîp J.
b) TÝnh khèi lîng mçi kim lo¹i trong hçn hîp X, khèi lîng mçi muèi trong
dung dÞch Z.
c) TÝnh thÓ tÝch dung dÞch NaOH 2,0M cÇn thªm vµo dung dÞch Z
®Ó thu ®îc kÕt tña cùc ®¹i vµ ®îc kÕt tña cùc tiÓu.
4.64 Hoµ tan 3,0g hçn hîp A gåm kim lo¹i R (ho¸ trÞ I) vµ kim lo¹i R’ (ho¸
trÞ II) vµo dung dÞch chøa H2SO4 vµ HNO3 thu ®îc 2,94g hçn hîp B
gåm hai khÝ NO2 vµ D cã thÓ tÝch 1,344 lÝt (®kc).
a) TÝnh khèi lîng muèi khan thu ®îc, gi¶ sö tÊt c¶ c¸c muèi ®Òu lµ
muèi sunfat.
b) NÕu cho cïng mét lîng clo t¸c dông hoµn toµn víi tõng kim lo¹i th×
khèi lîng kim lo¹i R ®· ph¶n øng gÊp 3,375 lÇn khèi lîng kim lo¹i R’ vµ
khèi lîng muèi clorua cña R gÊp 2,126 lÇn khèi lîng muèi clorua cña R’
®· t¹o thµnh. TÝnh thµnh phÇn % khèi lîng cña c¸c kim lo¹i trong hçn
hîp A.
4.65 Hoµ tan hoµn toµn 3,945g hçn hîp hai kim lo¹i Mg vµ Al trong HNO3
lo·ng thu ®îc dung dÞch A vµ 1,568 lÝt (®kc) hçn hîp 2 khÝ kh«ng mµu
18

cã khèi lîng 2,59g (trong ®ã cã mét khÝ dÔ bÞ ho¸ n©u ngoµi kh«ng
khÝ). BiÕt dung dÞch sau ph¶n øng t¸c dông víi NaOH d kh«ng cã khÝ
tho¸t ra.
a) TÝnh khèi lîng mçi kim lo¹i trong hçn hîp.
b) TÝnh sè mol HNO3 ®· ph¶n øng.
c) C« c¹n dung dÞch A thu ®îc bao nhiªu gam muèi khan ?
4.66 a) A lµ oxit cña kim lo¹i M (ho¸ trÞ n) cã 30% oxi theo khèi lîng. X¸c
®Þnh c«ng thøc ph©n tö cña A.
b) Cho luång khÝ CO qua m gam A nung nãng mét thêi gian thu ®îc
4,32g hçn hîp 4 chÊt r¾n kh¸c nhau. Hoµ tan hoµn toµn hçn hîp nµy
vµo HNO3 d thu ®îc 0,448 lÝt khÝ B duy nhÊt, B cã tØ khèi h¬i so víi
H2 lµ 15. TÝnh m.
c) B×nh kÝn cã dung tÝch kh«ng ®æi lµ 3L chøa 491,2ml H2O (D
=1g/ml). PhÇn cßn l¹i cña b×nh chøa kh«ng khÝ (cã 20% oxi vµ 80%
nit¬ theo thÓ tÝch) ë ®ktc. N¹p khÝ B vµo b×nh, l¾c kÜ ®Õn ph¶n øng
hoµn toµn thu ®îc dung dÞch C. TÝnh nång ®é % dung dÞch C.
4.67 Chia 5,56g hçn hîp A chøa Fe vµ kim lo¹i M (ho¸ trÞ kh«ng ®æi)
thµnh hai phÇn b»ng nhau. PhÇn I cho t¸c dông víi dung dÞch HCl d
thu ®îc 1,568 lÝt khÝ. PhÇn II hoµ tan hoµn toµn trong HNO3 thu ®îc
1,344 lÝt khÝ NO (kh«ng t¹o ra NH4NO3).
a) X¸c ®Þnh M vµ tÝnh thµnh phÇn % khèi lîng hçn hîp A.
b) Cho 2,78g A vµo 100,0ml dung dÞch B chøa AgNO3 vµ Cu(NO3)2
thu ®îc dung dÞch C vµ 5,84g chÊt r¾n D gåm 3 kim lo¹i. Cho D t¸c
dông víi dung dÞch HCl d thu ®îc 0,448 lÝt H2. TÝnh nång ®é mol cña
dung dÞch B.
4.68 Hoµ tan hoµn toµn m gam hçn hîp 3 kim lo¹i trong HNO3 thu ®îc V lÝt
hçn hîp khÝ D (®o ë ®ktc) chøa NO vµ NO2 cã tØ khèi h¬i so víi H2 lµ
18,2.
19

a) TÝnh khèi lîng muèi theo m vµ V. (BiÕt ph¶n øng kh«ng t¹o thµnh
NH4NO3).
b) Cho V = 1,12 lÝt. TÝnh thÓ tÝch dung dÞch HNO3 37,8%
(D=1,242g/ml) tèi thiÓu cÇn dïng.
4.69 Hoµ tan 6,25g hçn hîp Zn, Al vµo 275ml dung dÞch HNO3 thu ®îc
dung dÞch A, chÊt r¾n B cã khèi lîng 2,516g vµ 1,12 lÝt khÝ D (®o ë
®ktc) chøa NO vµ N2O cã tØ khèi h¬i so víi H2 lµ 16,75. TÝnh nång ®é
dung dÞch HNO3 vµ khèi lîng muèi thu ®îc khi c« c¹n dung dÞch A
(kh«ng chøa muèi NH4NO3).
4.70 Cho 3,87g hçn hîp R gåm hai kim lo¹i M (ho¸ trÞ II) vµ M’ (ho¸ trÞ III)
®Òu t¸c dông ®îc víi axit HCl vµo 250ml dd axit HCl 1,0M vµ axit
H2SO4 0,5M thu ®îc dung dÞch B vµ 4,368 lÝt khÝ H2 ®o ë 00
C,1atm.
a) ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh hãa häc.
b) X¸c ®Þnh tªn cña M vµ M’. BiÕt r»ng tØ sè mol cña hai kim lo¹i M
vµ M’ trong hçn hîp lµ 2 : 3.
c) Cho M’ t¸c dông víi dung dÞch axit HNO3 lo·ng ngêi ta thu ®îc hçn
hîp hai khÝ NO vµ N2O. H·y viÕt vµ c©n b»ng c¸c ph¬ng tr×nh cña
ph¶n øng oxi ho¸ - khö ®ã theo ph¬ng ph¸p th¨ng b»ng electron vµ cho
biÕt chÊt nµo lµ chÊt oxi ho¸, chÊt nµo lµ chÊt khö và chÊt nµo t¹o m«i
trêng.
4.71 Cho 15,48g hçn hîp A gåm kim lo¹i M ho¸ trÞ II duy nhÊt vµ muèi
nitrat cña nã vµo b×nh kÝn dung tÝch 3,0 lÝt kh«ng ®æi (kh«ng chøa
kh«ng khÝ) råi nung ®Õn nhiÖt ®é cao ®Ó ph¶n øng hoµn toµn. S¶n
phÈm qu¸ tr×nh nhiÖt ph©n cña muèi lµ oxit kim lo¹i M. §a nhiÖt ®é
cña b×nh vÒ 54,6o
C th× ¸p suÊt trong b×nh lµ P. Chia chÊt r¾n trong
b×nh lµm 2 phÇn b»ng nhau : PhÇn 1 ph¶n øng võa hÕt víi 2/3 lÝt
dung dÞch HNO3 0,38M cho khÝ NO tho¸t ra. PhÇn 2 t¸c dông võa hÕt
víi 0,1 lÝt dung dÞch H2SO4 1,0M (lo·ng) thu ®îc dung dÞch B vµ khÝ
X.
20

a) X¸c ®Þnh khèi lîng nguyªn tö cña M vµ tÝnh khèi lîng c¸c chÊt trong
A.
b) TÝnh ¸p suÊt P vµ thÓ tÝch NO (®ktc) khi hßa tan phÇn 1 víi dung
dÞch HNO3.
21

Ch¬ng 4
ph¶n øng ho¸ häc
4.1 §¸p ¸n B.
4.2 §¸p ¸n D.
4.3 §¸p ¸n A.
4.4 §¸p ¸n D.
4.5 §¸p ¸n C.
4.6 §¸p ¸n B.
4.7 §¸p ¸n A.
4.8 §¸p ¸n B.
4.9 §¸p ¸n A.
4.10 §¸p ¸n A.
4.11 §¸p ¸n A.
4.12 §¸p ¸n B.
4.13 §¸p ¸n A.
4.14 Híng dÉn gi¶i :
a) - ChÊt oxi ho¸ lµ chÊt nhËn electron hay lµ chÊt cã sè oxi ho¸ gi¶m
sau ph¶n øng. ChÊt oxi ho¸ cßn ®îc gäi lµ chÊt bÞ khö.
- Sù oxi ho¸ mét chÊt lµ lµm cho chÊt ®ã nhêng electron hay lµm t¨ng
sè oxi ho¸ cña chÊt ®ã.
- ChÊt khö lµ chÊt nhêng electron hay lµ chÊt cã sè oxi ho¸ t¨ng sau
ph¶n øng. ChÊt khö cßn ®îc gäi lµ chÊt bÞ oxi ho¸.
- Sù khö mét chÊt lµ lµm cho chÊt ®ã nhËn electron hay lµm gi¶m sè
oxi ho¸ cña chÊt ®ã.
b) - Mét chÊt cã tÝnh oxi ho¸ khi tiÕp xóc víi mét chÊt cã tÝnh khö, cha
ch¾c ph¶n øng oxi ho¸ - khö ®· x¶y ra. V× ph¶n øng oxi ho¸ - khö chØ
x¶y ra gi÷a chÊt oxi ho¸ m¹nh vµ chÊt khö m¹nh t¹o thµnh chÊt oxi ho¸
yÕu h¬n vµ chÊt khö yÕu h¬n.
22

ThÝ dô : CuSO4 + Fe → FeSO4 + Cu
FeSO4 + Cu → ph¶n øng kh«ng x¶y ra
Do Cu+2
cã tÝnh oxi ho¸ m¹nh h¬n Fe+2
vµ Fe cã tÝnh khö m¹nh h¬n
Cu.
- Ph¶n øng hãa hîp :
2Al + 3Cl2 → 2AlCl3 lµ ph¶n øng oxi hãa - khö v× trong ®ã cã sù
thay ®æi sè oxi hãa cña Al vµ Cl.
- Ph¶n øng thÕ :
2Al + 6HCl → 2AlCl3 + 3H2 lµ ph¶n øng oxi hãa - khö v× trong
®ã cã sù thay ®æi sè oxi hãa cña Al vµ H.
- Ph¶n øng trao ®æi :
Al2(SO4)3 + 3BaCl2 → 2AlCl3 + 3BaSO4 kh«ng ph¶i lµ ph¶n
øng oxi hãa - khö v× trong ®ã kh«ng cã sù thay ®æi sè oxi hãa.
4.16 1. OHSOMnBrSOKSOHOMnKBrK 24
20
242424
71
+++→++
++−
07
0
2
1
Mne5Mn
Bre2Br2
2
5
→+
→−
×
×
+
−
10KBr + 2KMnO4 + 8H2SO4 → 5K2SO4 + 5Br2 + 2MnSO4 + 8
H2O
2. OHKClBrKOCrKKOHBrClCr 2
1
4
6
2
0
23
3
+++→++
−++
63
10
2
Cre3Cr
Br2e2Br
2
3
++
−
→−
→+
×
×
2CrCl3 + 3Br2 + 16KOH → 2K2CrO4 + 6KBr + 6KCl + 8H2O
23

3. OHClKOIKOCrKKOHClCrI 2
1
4
7
4
6
2
0
2
13
3 +++→++
−++−+
0 1
2
3 6
1 7
Cl 2e 2Cl27
2 Cr 3e Cr
3 I 24e 3 I
−
+ +
− +
+ →×
× − →

 − →
2CrI3 + 27Cl2 + 64KOH → 6KIO4 + 54KCl + 2K2CrO4 + 32H2O
4. OHClKOSKKOHOSKCl 2
1
4
6
23
2
22
0
2 ++→++
−++
62
10
2
S2e8S2
Cl2e2Cl4
++
−
→−
→+×
4Cl2 + K2S2O3 + 10KOH → 2K2SO4 + 8KCl + 5H2O
4.17 1. OHON)ON(CuOSCuHNOSCu 22
4
23
2
4
625
3
21
2 +++→+
+++++−+




→−
→−
→+×
+−
++
++
62
21
45
Se8S
Cu2e2Cu2
Ne1N10
Cu2S + 12HNO3 → CuSO4 + 10NO2 + Cu(NO3)2 + 6H2O
2. ONOAsHOSHOHHNOSAs
2
4
5
34
6
22
5
3
23
32
++++−+
++→++
24





→−
→−
→+
×
×
+−
++
++
62
53
25
S3e24S3
As2e4As2
Ne3N
3
28
3As2S3 + 28HNO3 + 4H2O → 9H2SO4 + 6H3AsO4 + 28NO
3. 2Fe + 6H2SO4 (®Æc, nãng) → Fe2(SO4)3 + 3SO2 + 6H2O
4. 8Al + 30HNO3 → 8Al(NO3)3 + 3NH4NO3 + 9H2O
4.18 1.
OHON)ON(FeHNOOFe 2
1
233
35
3y
x
y2
x ++→+
+++
+
3x
y2
15
Fexe)y2x3(Fex
N2e8N2
8
)y2x3(
+
+
++
→−−
→+
×
×−
8FexOy + (30x-4y)HNO3 → 8xFe(NO3)3 + (3x-2y)N2O + (15x-
2y)H2O
2. S
2 6 3
2 2 2 7 2 4 2 4 2 4 3 2K S K Cr O H SO K SO Cr (SO ) H O
− + +
+ + → + + +
1
3
2
6 3
2 0
2Cr 6e 2Cr
S e S
+ +
−
× + →
×
− →
3K2S + K2Cr2O7 + 7H2SO4 → 4K2SO4 + 3S + Cr2(SO4)3 + 7H2O
3. OHOSMnOCOSKSOHKMnOOHC 24
2
2
4
4242
7
46126
0
+++→++
+++
27
40
Mn5eMn
C624eC6
++
+
→+
→−
×
×
24
5
25

5C6H12O6 + 24KMnO4+36H2SO4 → 30CO2 +12K2SO4 + 24MnSO4 +
66H2O
4.19 1. OHOSMnOSKKHSOKMnOOSK 24
2
4
6
24
7
43
4
2 ++→++
++++
- Tæng sè oxi ho¸
t¨ng :
S t¨ng + 2  5
- Tæng sè oxi ho¸ gi¶m
:
Mn gi¶m - 5  2
5K2SO3 + 2KMnO4 + 6KHSO4 → 9K2SO4 + 2MnSO4 + 3H2O
2. OHOS)O(SFeSOHOFe 22
4
342
36
42y
x
2y
x ++→+
+++
+
t¨ng :
Fe t¨ng + (3x-2y)  2
gi¶m :
S gi¶m - 2  (3x-2y)
2FexOy + (6x-2y)H2SO4 ®Æc  →
o
t
Fe2(SO4)3 + (3x-2y)SO2 + (3x-
y)H2O
3. OHSOHOC)O(SCrSOHOCrKOCH 2422
4
342
3
42
6
7224
3
22 +++→++
++++
t¨ng :
C t¨ng + 12  3
gi¶m :
Cr gi¶m - 32  1
3H2C2O4 + K2Cr2O7 + 4H2SO4 → 6CO2 + Cr2(SO4)3 + K2SO4 +
7H2O
4. OHSOKONH)O(SCrSOHOCrKON 2422
3
342
3
42
6
722
2
+++→++
++++
- Tæng sè oxi ho¸ t¨ng
:
N t¨ng + 1  6
gi¶m :
Cr gi¶m - 32  1
6NO + K2Cr2O7 + 4H2SO4 → 6HNO2 + K2SO4 + Cr2(SO4)3 + H2O
26

1. 2KMnO4 + 16HCl → 2KCl + 2MnCl2 + 5Cl2 + 8H2O
2. 2FeS2 + 11KNO3 → Fe2O3 + 11KNO2 + 4SO2
3. (5x-2y)FeO +(16x-6y)HNO3 → (5x-2y)Fe(NO3)3 + NxOy + (8x-
3y)H2O
4. Fe2O3 + 6HNO3 → 2Fe(NO3)3 + 3H2O
C©n b»ng ph¬ng tr×nh Fe3O4 + HNO3 → Fe(NO3)3 + NxOy + H2O
b»ng c¸ch nh©n ph¬ng tr×nh (4) víi (5x-2y) råi céng víi ph¬ng tr×nh
(3) :
(5x-2y)Fe3O4 + (46x-18y)HNO3 → (15x-6y)Fe(NO3)3 + NxOy + (23x-
9y)H2O
- KhÝ kh«ng mµu ho¸ n©u ngoµi kh«ng khÝ lµ NO :
3Mg + 8HNO3 → 3Mg(NO3)2 + 2NO + 4H2O
2NO + O2 → 2NO2
- KhÝ kh«ng mµu, kh«ng mïi, kh«ng ch¸y, nhÑ h¬n kh«ng khÝ lµ N2 :
5Mg + 12HNO3 → 5Mg(NO3)2 + N2 + 6H2O
- Kh«ng cã khÝ tho¸t ra, khi dung dÞch thu ®îc t¸c dông víi NaOH cã
khÝ tho¸t ra lµ NH3 :
4Mg + 10HNO3 → Mg(NO3)2 + NH4NO3 + 3H2O
NH4NO3 + NaOH → NaNO3 + NH3 + H2O
C¸c ph¬ng tr×nh hãa häc :
2KOH + H2S → K2S + 2H2O
(1)
2FeCl3 + H2S → HCl + 2FeCl2 + S (2)
27

Trong çc ph¬ng tr×nh ph¶n øng ho¸ häc trªn: Ph¶n øng (1) lµ ph¶n
øng axit – baz¬, ph¶n øng (2) lµ ph¶n øng oxi ho¸ - khö. Trong ph¶n
øng (1) H2S lµ axit v× ph¶n øng víi baz¬ t¹o muèi vµ níc, cßn trong
ph¶n øng (2) H2S lµ chÊt khö v× trong ph¶n øng S-2
nhêng electron vµ
t¨ng sè oxi ho¸ tõ -2 lªn 0.
4.23 - Gäi sè mol M trong 1,62g lµ a, vµ n lµ ho¸ trÞ cña M.
8M + 10nHNO3 → 8M(NO3)n + nN2O + 5nH2O
10M + 12nHNO3 → 10M(NO3)n + nN2 + 6nH2O
- Gäi sè mol N2O, N2 trong 448,0ml hçn hîp E lµ x vµ y. Ta cã :
x + y = 0,02 mol
(I)
- Khèi lîng hçn hîp khÝ : mE = 28x + 44y = 18,0.2.0,02 =0,72 (II)
Gi¶i hÖ ph¬ng tr×nh (I) vµ (II), thu ®îc : x = 0,01mol, y = 0,01mol.
- Theo ®Þnh luËt b¶o toµn electron : na = 8x + 10y = 0,18
(III)
- MÆt kh¸c khèi lîng kim lo¹i M : mM = Ma = 1,62 (IV)
Tõ (III) vµ (IV) ⇒ M = 9n. CÆp nghiÖm phï hîp : n = 3 vµ M = 27
(nh«m).
4.24 a) Ta cã A + 60 +2.16 = B + 60 + 16 = C + 60 ⇒ A + 32 = B + 16 =
C
MÆt kh¸c tæng sè khèi cña çc nguyªn tè : A + B + C = 120 ⇒ A = 24
(Mg), B = 40 (Ca), C = 56 (Fe) ; çc muèi lµ MgCO3, CaCO3 vµ
FeCO3.
b) MgCO3 + 2HNO3 → Mg(NO3)2 + CO2 + H2O
CaCO3 + 2HNO3 → Ca(NO3)2 + CO2 + H2O
3FeCO3 + 10HNO3 → 3Fe(NO3)3 + 3CO2 + NO + H2O
Çc ph¬ng tr×nh ho¸ häc :
28

1. 5Na2SO3 + 2KMnO4 + 3H2SO4 → 5Na2SO4 + 2MnSO4 + K2SO4 +
3H2O
2. Na2SO3 + 2KMnO4 + 2KOH → Na2SO4 + 2K2MnO4 + H2O
3. 3Na2SO3 + 2KMnO4 + H2O → 3Na2SO4 + 2MnO2 + 2KOH
1. 2Al + K2Cr2O7 + 7H2SO4 → Al2(SO4)3 + Cr2(SO4)3 + K2(SO4)3 +
7H2O
2. 2Al + KClO3  →
o
t
Al2O3 + KCl
3. 2Al + 3Na2O2  →
o
t
2NaAlO2 + 2Na2O
4. 4Al + 6KMnO4  →
o
t
3MnO2 + 3K2MnO4 + 2Al2O3
1. 24KMnO4+5C6H12O6+36H2SO4 → 24MnSO4 +12K2SO4+30CO2↑+
6H2O
2. 3MnSO4 + 2KClO3 + 12KOH → 3K2MnO4 + 2KCl + 3K2SO4 +
6H2O
3. 5PH3 + 8KMnO4 + 12 H2SO4 → 5H3PO4 + 4K2SO4 + 8MnSO4 +
12H2O
4. 3C2H4 + 2KMnO4 + 4H2O → 3C2H4(OH)2 + 2MnO2 + 2KOH
1. 2NaCrO2 + 3Br2+ 8NaOH → 2Na2CrO4 + 6NaBr + 4H2O
2. 4Fe(CrO2)2 + 7O2 + 8K2CO3  →
o
t
2Fe2O3 + 8CO2↑ + 8K2CrO4
3. 3C2H5OH + K2Cr2O7 + 8HCl → 3CH3CHO + 2CrCl3 + 2KCl +
7H2O
29

4. Na2Cr2O7 + 3C  →
o
t
3CO↑ + 2NaCrO2
4.29 Gäi sè mol FexOy lµ a mol trong m gam, khi cho FexOy t¸c dông víi
dung dÞch H2SO4 ®Æc, nãng sinh ra khÝ SO2 :
2FexOy + (6x-2y)H2SO4®Æc  →
o
t
xFe2(SO4)3 + (3x-2y)SO2 + (3x-
y)H2O
a
2
ax
a
2
y2x3 −
SO2 + 2NaOH → Na2SO3 + H2O
a
2
y2x3 −
a
2
y2x3 −
6,12a
2
y2x3
126m 32SONa =
−
= (g) ⇒ 3xa – 2ya = 0,2 (I)
120a
2
x
400m 342 )SO(Fe == (g) ⇒ xa = 0,6 (II)
⇒ ya = 0,8 ⇒ x : y = 3 : 4 ; VËy c«ng thøc cña s¾t oxit lµ Fe3O4.
Gäi sè mol Fe vµ M trong 1,805g hçn hîp lµ a vµ b.
Khi cho hçn hîp t¸c dông víi dung dÞch HCl :
Fe + 2HCl → FeCl2 + H2 (1)
a a
2M + 2nHCl → 2MCln + nH2 (2)
b
nb
2
Khi cho hçn hîp t¸c dông víi dung dÞch HNO3 :
Fe + HNO3 → Fe(NO3)3+ NO + 2H2O (3)
a a
3M + 4nHNO3 → 3M(NO3)n + nNO + 2nH2O (4)
30

b
nb
3
Theo çc ph¬ng tr×nh ho¸ häc, ta cã :
4,22
064,1
2
nb
an 2H =+= = 0,0475(mol) ⇒ 2a + nb = 0,095 (I)
4,22
896,0
3
nb
anNO =+= = 0,04(mol) ⇒ 3a + nb = 0,120 (II)
⇒ a = 0,025, nb = 0,045. MÆt kh¸c : mhh = 56a + Mb = 1,805 ⇒ M =
9n
VËy nghiÖm phï hîp lµ n = 3 vµ M = 27 (Al).
%mAl = 22,44% ; %mFe = 77,56%.
Çc ph¬ng tr×nh ho¸ häc:
2FexOy + (6x-2y)H2SO4 ®Æc  →
o
t
xFe2(SO4)3 + (3x-2y)SO2 + (3x-y)H2O
SO2 + Br2 + 2H2O → H2SO4 + 2HBr
SO2 + 2NaOH → Na2SO3 + H2O
SO2 + K2CO3 → K2SO3 + CO2
Fe2(SO4)3 + 6NaOH → 3Na2SO4 + 2Fe(OH)3
2Fe(OH)3  →
o
t
Fe2O3 + 3H2O
4.32 §¸p sè : KNO3 10,1g ; KClO3 12,25g ; Voxi = 4,48 lÝt.
4.33 Çc ph¬ng tr×nh ho¸ häc:
1. 4NH3 + 5O2  →
o
t
4NO + 6H2O
NH3 lµ chÊt khö, O2 lµ chÊt oxi hãa.
2. 2NO2 + 2NaOH → NaNO2 + NaNO3 + H2O
NO2 võa lµ chÊt khö, võa lµ chÊt oxi hãa.
3. NH4NO2  →
o
t
N2 + 2H2O
N trong NH 4
+
lµ chÊt khö, N trong NO 2
−
lµ chÊt oxi hãa.
31

4. 3KClO3 + 2NH3  →
o
t
2KNO3 + KCl + Cl2 + 3H2O
NH3 lµ chÊt khö, KClO3 lµ chÊt oxi hãa.
4.34 C¸c ph¬ng tr×nh ho¸ häc :
1. 3Cu + 2NaNO3 + 4H2SO4 → 3CuSO4 + Na2SO4 + 2NO +
4H2O
Cu lµ chÊt khö, NaNO3 lµ chÊt oxi hãa.
2. 4CuFeS2 + 13O2  →
o
t
4CuO + 2Fe2O3 + 8SO2
CuFeS2 lµ chÊt khö, O2 lµ chÊt oxi hãa.
3. 3Cu2S + 22HNO3 → 6Cu(NO3)2 + 3H2SO4 + 10NO + 8H2O
Cu2S lµ chÊt khö, HNO3 lµ chÊt oxi hãa.
4. 3CuS + 8HNO3 → 3Cu(NO3)2 + 3S + 2NO + 4H2O
CuS lµ chÊt khö, HNO3 lµ chÊt oxi hãa.
1. 10FeSO4 + 2KMnO4 + 8H2SO4 → 5Fe2(SO4)3 + K2SO4 +2MnSO4 +
8H2O
FeSO4 lµ chÊt khö, KMnO4 lµ chÊt oxi hãa.
2. CuFeS2 + 2Fe2(SO4)3 + 3O2 + 2H2O → CuSO4 + 5FeSO4+
2H2SO4
CuFeS2 lµ chÊt khö, Fe2(SO4)3 vµ O2 lµ chÊt oxi hãa.
3. (5x-2y)Fe3O4 +(46x-18y)HNO3 → NxOy +(15x-6y)Fe(NO3)3 +(23x-
y)H2O
Fe3O4 lµ chÊt khö, HNO3 lµ chÊt oxi hãa.
4. 3PbS + 8HNO3 → 3S + 3Pb(NO3)2 + 2NO + 4H2O
PbS lµ chÊt khö, HNO3 lµ chÊt oxi hãa.
32

1. 11KNO3 + 2FeS2 (nung nãng)  →
o
t
4SO2 + Fe2O3 + 11KNO2
FeS2 lµ chÊt khö, KNO3 lµ chÊt oxi hãa.
2. K2Cr2O7 + 3H2S + 4 H2SO4 → K2SO4 + Cr2(SO4)3 + 3S +
7H2O
H2S lµ chÊt khö, K2Cr2O7 lµ chÊt oxi hãa.
3. 4Na2S2O3 + SeO2 + 2H2O → 2Na2S4O6 + Se + 4NaOH
Na2S2O3 lµ chÊt khö, SeO2 lµ chÊt oxi hãa.
4. 5(NH4)2S2O8 + 2MnSO4 +8H2O → 2HMnO4 + 5(NH4)2SO4 +
7H2SO4
MnSO4 lµ chÊt khö, (NH4)2S2O8 lµ chÊt oxi hãa.
4.37 Sè oxi ho¸ cña çc nguyªn tö çc nguyªn tè trong çc chÊt :
2713
82244
121
24
131221
3223
125
OS)NH(;HgClH;ClAuNa;OSNa;ClOP
−++−−++−++−++−−+
1. CuS + 4HNO3 → SO2 + 2NO + Cu(NO3)2 + H2O
CuS lµ chÊt khö, HNO3 lµ chÊt oxi hãa.
2. 2CrI3 + 64KOH + 27Cl2 → 2K2CrO4 + 6KIO4 + 54KCl + 32H2O
CrI3 lµ chÊt khö, Cl2 lµ chÊt oxi hãa.
3. 3HgS + 12HCl + 8HNO3 → 3H2HgCl4 + 8NO + 3H2SO4 + 4H2O
HgS lµ chÊt khö, HNO3 lµ chÊt oxi hãa.
4.39 1.
1 
0 5
Cl 5e Cl
+
− →
5
0 1
Cl 1e Cl
−
+ →
3Cl2 + 6NaOH → NaClO3 + 5NaCl + 3H2O
2.
33

3
x 3
2M 2(3 x)e 2M
+ +
− − →
2(3 – x)
5 2
N 3e N
+ +
+ →
3M2Ox + (24-2x)HNO3 → 6M(NO3)3 + (6-2x)NO + (12-x)H2O
Khi x < 3 th× ph¶n øng trªn lµ ph¶n øng oxi hãa khö, cßn nÕu x = 3 th×
ph¶n øng trªn lµ ph¶n øng trao ®æi.
1. Zn + H2SO4 lo·ng → ZnSO4 + H2
2. S + 2H2SO4 ®Æc, nãng → 3SO2 + 2H2O
3. 2H2S (k) + SO2(k) → 3S + 2H2O
4. FeS2 + 2HCl (dd) → FeCl2 + S + H2S
ViÕt ph¬ng tr×nh ho¸ häc vµ ¸p dông ®Þnh luËt b¶o toµn electron.
4.42 Híng dÉn gi¶i : ViÕt ph¬ng tr×nh ho¸ häc, tÝnh sè mol vµ ¸p dông
®Þnh luËt b¶o toµn khèi lîng. Tæng khèi lîng muèi sinh ra lµ : m =
6,675g.
1. 3NO2 + H2O → 2HNO3 + NO H2O lµ m«i trêng
2. NaH + H2O → H2 + NaOH H2O lµ chÊt oxi hãa
3. 2F2 + 2H2O → 4HF + O2 H2O lµ chÊt khö
4. 4KO2 + 2CO2 → 2K2CO3 + 3O2
C¸c ph¬ng tr×nh ho¸ häc:
3Zn + 2CrCl3 → 3ZnCl2 + 2Cr Cr lµ chÊt
oxi hãa
3Cl2 + 2KCrO2 + 8KOH → 2K2CrO4 + 6KCl + 4H2O Cr lµ chÊt
khö
34

1. N2 + O2 2NO
2NO + O2 → 2NO2
4NO2 + O2 + 2H2O → 4HNO3
2. CO2 + H2O + CaCO3 → Ca(HCO3)2
CO2 + H2O + MgCO3 → Mg(HCO3)2
3. 2Cu + O2 + 4HCl → 2CuCl2 + 2H2O
(Dung dÞch dÇn dÇn chuyÓn sang mµu xanh)
1. CaCO3 + 2HCl → CaCl2 + CO2 + H2O (kh«ng lµ ph¶n øng oxi hãa
– khö)
2. Cl2 + 2NaOH → NaCl + NaClO + H2O (Cl2 tù oxi hãa – khö)
3. 2NO2 + 2KOH → KNO3 + KNO2 + H2O (NO2 tù oxi hãa – khö)
4. FexOy + (6x-2y)HNO3 → (3x-2y)NO2 + xFe(NO3)3 + (3x-y)H2O
FexOy lµ chÊt khö, HNO3 lµ chÊt oxi hãa.
A1 chøa CuSO4, Cu(NO3)2 ; A2 lµ khÝ NO ; A3 lµ kÕt tña BaSO4.
3Cu2S + 16HNO3 → 3CuSO4 + 3Cu(NO3)2 + 10NO + 8H2O
2NO + O2 → 2NO2
CuSO4 + BaCl2 → BaSO4↓ + CuCl2
MxOy + yCO  →
o
t
xM + yCO2
a ya xa
M + 6HNO3 → M(NO3)3 + 3NO2 + 3H2O
xa xa 3xa
35
Tia löa ®iÖn (tia
sÐt)

⇒=
%59,27
%41,72
y16
Mx
Mx = 42y ⇔ Mxa = 42ya = 16,8
MÆt kh¸c 3xa = 0,9 ⇒ xa = 0,3 ⇒ M = 56, ya = 0,4
C«ng thøc cña oxit : Fe3O4.
NaHSO4 + NaNO3 → kh«ng ph¶n øng
NaHSO4 + Cu → kh«ng ph¶n øng
NaNO3 + Cu → kh«ng ph¶n øng
8NaHSO4 + 2NaNO3 + 3Cu → 3CuSO4 + 2NO + 5Na2SO4 +
4H2O
1. CO2 + Mg CO + MgO
2. CO2 + MgO MgCO3
3. MgO + 3C MgC2 + CO
4. 2CO + O2 2CO2
1. 3FeCO3 + 10HNO3 → NO + 3Fe(NO3)3 + 3CO2 + 5H2O
FeCO3 lµ chÊt khö, HNO3 lµ chÊt oxi hãa.
2. FeS + 6HNO3 → 3NO + H2SO4 + Fe(NO3)3 + 2H2O
FeS lµ chÊt khö, HNO3 lµ chÊt oxi hãa.
3. Fe3O4 + 28HNO3 → NO + 9Fe(NO3)3 + 14H2O
Fe3O4 lµ chÊt khö, HNO3 lµ chÊt oxi hãa.
36
Lß ®iÖn
NhiÖt ®é cao
NhiÖt ®é cao
NhiÖt ®é cao

1. Fe + 2HCl → FeCl2 + H2
2. CuO + H2SO4 → CuSO4 + H2O
3. Fe3O4 + 8HCl → FeCl2 + 2FeCl3 + 4H2O
4. CuCl2 + 2NaOH → 2NaCl + Cu(OH)2
5. Ca(HCO3)2 + Ca(OH)2 →2CaCO3 + 2H2O
1. FeS2 + 8HNO3 → 2H2SO4 + 5NO + Fe(NO3)3 + 2H2O
ChÊt khö lµ FeS2 trong ®ã
2
Fe
+
bÞ oxi hãa thµnh
3
Fe
+
,
1
S
−
bÞ oxi hãa
thµnh
6
S
+
.
ChÊt oxi hãa lµ HNO3 trong ®ã
5
N
+
bÞ khö xuèng
2
N
+
.
2. Fe2(SO4)3 + Fe → 3FeSO4
ChÊt khö lµ Fe bÞ oxi hãa thµnh
2
Fe
+
, chÊt oxi hãa lµ Fe2(SO4)3 trong
®ã
3
Fe
+
bÞ khö xuèng
2
Fe
+
.
1. Cu2S + 6H2SO4 ®Æc → 2CuSO4 + 5SO2↑ +
6H2O
2. 3mFexOy + (2my -2nx)Al → 3xFemOn + (my - nx)Al2O3
3. 3MxOy + (12x-2y)HNO3 → 3xM(NO3)3 + (3x-2y)NO↑ + (6x-y)H2O
4. 10KClO + N2H4 → 2KNO2 + 5Cl2 + 4KOH + 2K2O
a) C¸c ph¬ng tr×nh ho¸ häc :
8Al + 3NaNO3 + 5NaOH + 2H2O → 8NaAlO2 + 3NH3
(1)
37

4Zn + NaNO3 + 7NaOH → 4Na2ZnO2 + NH3 + 2H2O
(2)
2Al + 2NaOH + 2H2O → 2NaAlO2 + 3H2
(3)
Zn + 2NaOH → Na2ZnO2 + H2 (4)
b) Gäi sè mol Al vµ Zn trong 50g hçn hîp lµ x vµ y.
Ta cã : 27x + 65y = 50 (I)
Trong qu¸ tr×nh ph¶n øng : Al – 3e →
3
Al
+
Zn – 2e →
2
Zn
+
5
N
+
+ 8e →
3
N
−
2
1
H
+
+ 2e → H2
§Ó sinh ra 1mol NH3 cÇn 8mol electron, ®Ó sinh ra 1mol H2 cÇn 2mol
electron. Trong 50,0g hçn hîp nÕu toµn bé hçn hîp chØ cã Al th× sè
mol electron do kim lo¹i nhêng ®i lµ lín nhÊt, cßn nÕu hçn hîp chØ cã
Zn th× sè mol electron do kim lo¹i nhêng ®i lµ nhá nhÊt. §Ó thu ®îc sè
mol khÝ lín nhÊt lµ hçn hîp chØ cã Al vµ khÝ chØ lµ H2 :
Sè mol H2 lín nhÊt lµ :
2
3
.
27
50
n 2H = = 2,78(mol)
Sè mol NH3 thu ®îc khi hçn hîp chØ cã Zn vµ chØ gi¶i phãng NH3 lµ :
4
1
.
65
50
n 3NH = = 0,192(mol)
4,3 lÝt = 0,192.22,4 ≤ Vhçn hîp ≤ 2,78.22,4 = 62,272 lÝt.
Çc kim lo¹i chØ thÓ hiÖn tÝnh khö v× chóng kh«ng cã kh¶ n¨ng nhËn
thªn electron.
HÇu hÕt çc ion kim lo¹i chØ cã tÝnh oxi hãa, trõ çc ion cã sè oxi hãa
trung gian cña çc kim lo¹i cã nhiÒu sè oxi hãa. ThÝ dô
2
Fe
+
,
2
Cr
+
,
3
Cr
+
…
(HS tù lÊy thÝ dô minh häa).
38

1. C6H12O6 + 12H2SO4 → 6CO2 + 12SO2 + 18H2O
2. K2Cr2O7 +3RCH2OH +4H2SO4 → K2SO4 + Cr2(SO4)3 + 3RCHO +
7H2O
3. 6nKMnO4+5CnH2n+9n H2SO4 → 3nK2SO4 + 6nMnSO4 +5nCO2
+14nH2O
4. 3RCH=CHR'+2KMnO4+4H2O →3RCH(OH)CH(OH)R' + 2MnO2+
2KOH
- C¸c ph¬ng tr×nh ho¸ häc :
2Fe + O2 → 2FeO (1)
3Fe + 2O2 → Fe3O4 (2)
4Fe + 3O2 → 2Fe2O3 (3)
Fe2O3 + 6HNO3 → 2Fe(NO3)3 (4)
3FeO + 10HNO3 → 3Fe(NO3)3 + NO + 5H2O (5)
3Fe3O4 + 28HNO3 → 9Fe(NO3)3 + NO + 14H2O (6)
Fe + 4HNO3 → Fe(NO3)3 + NO + 2H2O (7)
Ph¬ng ph¸p 1 : Ph¬ng ph¸p ®¹i sè
- Gäi sè mol Fe, FeO, Fe3O4, Fe2O3 trong hçn hîp B lÇn lît lµ x, y, z, t.
- Khèi lîng hçn hîp B : mB = 56x + 72y + 232z + 160t = 30 (I)
- Sè mol NO sinh ra : nNO = 4,22
6,5
= 0,25 ⇒ 3x + y + z = 0,75
(II)
- Tõ (I) ta cã : mB = 80(x + y +3z + 2t) – 8(3x + y +z) = 30
(III)
- KÕt hîp (II) vµ (III) ⇒ (x + y +3z + 2t) = 0,45(mol).
39

- Theo ®Þnh luËt b¶o toµn khèi lîng : mFe = 56(x + y +3z + 2t) =
25,2(g).
Ph¬ng ph¸p 2 : Ph¬ng ph¸p b¶o toµn electron
Trong qu¸ tr×nh ph¶n øng :
Fe chuyÓn tõ Fe0
thµnh Fe+3
⇒ Tæng sè mol electron do Fe nhêng lµ
3.
56
m
O chuyÓn tõ O0
thµnh O-2
⇒ Tæng sè mol electron do oxi nhËn lµ 4.
32
m30−
N chuyÓn tõ N+5
thµnh N+2
4,22
6,5
Theo ®Þnh luËt b¶o toµn electron : 3.
56
m
= 4.
32
m30−
+ 3. 4,22
6,5
⇒ m =
25,2g.
Ph¬ng ph¸p 3 : Ph¬ng ph¸p b¶o toµn khèi lîng
Theo ®Þnh luËt b¶o toµn khèi lîng cho qu¸ tr×nh hßa tan hçn hîp B
trong dung dÞch HNO3 :
( ) ( )
3 23 3
3 3 3 3 3 3
B HNO NO H OFe(NO )
NO NO NOFe(NO ) Fe(NO ) Fe(NO )
m m m m m
1
30 63 3n n 242.n 30.n 18. 3n n
2
+ = + +
⇒ + + = + + +
Trong ®ã : 3 3
NOFe(NO )
m 5,6
n mol; n mol
56 22,4
= = ⇒ m = 25,2g.
- Gäi sè mol Mg, MgO trong mçi phÇn lÇn lît lµ x, y.
MgO + 2HCl → MgCl2 + H2O (1)
Mg + 2HCl → MgCl2 + H2 (2)
40

Ta cã sè mol H2 = x = 0,14mol, sè mol MgCl2 =x + y =
95
25,14
=
0,15(mol)
⇒ y = 0,01mol. VËy lîng Mg ®· bÞ oxi hãa lµ : %100.
yx
y
+
= 6,67%
- Hßa tan phÇn hai trong dung dÞch HNO3 thu ®îc muèi Mg(NO3)2 vµ
khÝ X, trong qu¸ tr×nh ®ã Mg chuyÓn tõ sè oxi hãa Mg0
thµnh Mg+2
v×
vËy khÝ X chøa nguyªn tè N cã sè oxi hãa nhá h¬n +5. Trong c¸c s¶n
phÈm khö HNO3 th× khÝ sinh ra cã thÓ lµ : N2, N2O, NO, NO2.
Ta cã : Mg - 2e → Mg+2
aN+5
+ ane → aN+5-n
trong ®ã a ≤ 2 (sè nguyªn tö N trong ph©n tö
X), n ≤ 8
Theo ®Þnh luËt b¶o toµn electron : 0,14.2 = an. 4,22
6272,0
= 0,028an ⇒
an = 10
VËy a = 2, n = 5 lµ phï hîp vµ khÝ X lµ nit¬ N2.
MgO + 2HNO3 → Mg(NO3)2 + H2O
(3)
5Mg + 12HNO3 → 5Mg(NO3)2 + N2 + 6H2O (4)
- Gäi sè mol NO, NO2 trong hçn hîp lÇn lît lµ x, y.
Mg + 4HNO3 → Mg(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O (1)
3Mg + 8HNO3 → 3Mg(NO3)2 + 2NO + 4H2O (2)
Cu + 4HNO3 → Cu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O
(3)
3Cu + 8HNO3 → 3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O
(4)
Ag + 2HNO3 → Ag(NO3)2 + NO2 + H2O (5)
41

3Ag + 4HNO3 → 3Ag(NO3)2 + NO + 2H2O
(6)
x + y = 4,22
12,1
= 0,05(mol) (I)
8,42
yx
y46x30
M =
+
+
= ⇒ 30x + 46y = 2,14 (II)
⇒ x =0,01mol, y = 0,04mol.
Theo c¸c ph¬ng tr×nh ho¸ häc, cø sinh ra 1mol NO2 khèi lîng muèi t¨ng
62g, vµ cø sinh ra 1mol NO khèi lîng muèi t¨ng 3 . 62 = 186(g).
VËy khèi lîng hçn hîp muèi thu ®îc :
m = 2,35 + 62 . 0,01 + 196 . 0,04 = 10,41(g).
a) Gäi sè mol Fe, Fe3O4, Fe2O3 trong hçn hîp A lÇn lît lµ x, y, z.
3Fe + 2O2 → Fe3O4 (1)
4Fe + 3O2 → 2Fe2O3 (2)
Fe2O3 + 6HNO3 → 2Fe(NO3)3 (3)
Fe3O4 + 10HNO3 → 3Fe(NO3)3 + NO2 + 5H2O
(4)
Fe + 6HNO3 → Fe(NO3)3 + 3NO2 + 3H2O (5)
3Fe3O4 + 28HNO3 → 9Fe(NO3)3 + NO + 14H2O (6)
Fe + 4HNO3 → Fe(NO3)3 + NO + 2H2O (7)
Gäi sè mol NO2, NO trong hçn hîp lÇn lît lµ a, b.
Trong qu¸ tr×nh ph¶n øng :
Fe chuyÓn tõ Fe0
thµnh Fe+3
⇒ Tæng sè mol electron do Fe nhêng lµ
3.
56
m
42

O chuyÓn tõ O0
thµnh O-2
32
m30−
N chuyÓn tõ N+5
thµnh N+2
4,22
6,5
Theo ®Þnh luËt b¶o toµn electron : 3nFe = NONOO n3nn4 22
++
⇒ 3.
56
6,5
= 4.
32
6,536,7 −
+ a +3b ⇒ a + 3b = 0,08
(I)
MÆt kh¸c : 382.19
ba
a46b30
M ==
+
+
= ⇒ a = b (II)
VËy a = b = 0,02mol. ThÓ tÝch hçn hîp khÝ lµ V = 22,4.(a + b) =
0,896 lÝt
b) Trong b×nh chøa O2 vµ N2. Sè mol O2 lµ 4,22
6,00,4
.
100
20
n 2O
−
= =
0,03(mol)
Khi cho hçn hîp khÝ D vµo ta cã c¸c ph¶n øng :
2NO + O2 → 2NO2 (8)
4NO2 + O2 + 2H2O → 4HNO3 (9)
Ta thÊy 2O
1 1
n 0,03 b (a b) 0,02
2 4
= > + + = mol nªn oxi d, c¸c khÝ tan
hoµn toµn.
Nång ®é % dung dÞch thu ®îc :
%100.
600
4
)ba(
2
b32b30a46
)ba.(63
%C 3HNO
+



 ++++
+
=
= 0,42%
FexOy + (6x-2y)HNO3 → xFe(NO3)3 + (3x-2y)NO2 + (3x-y)H2O (1)
43

3FexOy + (12x-2y)HNO3 → 3xFe(NO3)3 + (3x-2y)NO + (6x-y)H2O
(2)
Cu + 4HNO3 → Cu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O
(3)
3Cu + 8HNO3 → 3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O
(4)
Gäi sè mol NO2 vµ NO trong hçn hîp lµ a vµ b vµ khèi lîng mol trung
b×nh cña hçn hîp khÝ lµ M .
Ta cã : a + b = 4,22
2,11
= 0,5 (I)
MÆt kh¸c 6,392.8,19
ba
a46b30
M ==
+
+
= ⇒ 46a + 30b = 19,8
(II)
⇒ a = 0,3, b = 0,2
Gäi sè mol Cu vµ FexOy trong hçn hîp lµ z vµ t mol.
Khèi lîng hçn hîp r¾n : m = 64z + (56x + 16y)t = 48,8
(III)
Khèi lîng hçn hîp muèi thu ®îc : m’ = 188z + 242xt = 147,8 (IV)
Theo ®Þnh luËt b¶o toµn electron : 2z + (3x-2y)t = a + 3b = 0,9
(V)
Gi¶i hÖ ph¬ng tr×nh (III), (IV) vµ (V) thu ®îc : z = 0,4, xt = 0,3, yt = 0,4
⇒ x : y = 3 : 4 . VËy s¾t oxit lµ Fe3O4 ; t = 0,1mol.
3 4Cu Fe O
64z 232t
%m .100% 52,46%; %m .100% 47,54%
48,8 48,8
= = = = .
a) Gäi sè mol khÝ D vµ NO trong hçn hîp lµ a vµ b.
Ta cã 472.5,23
ba
Mab30
M J ==
+
+
= . V× vËy khÝ D cã M > 47, kh«ng
mµu lµ s¶n phÈm ph¶n øng gi÷a kim lo¹i vµ hçn hîp axit HNO3 vµ
H2SO4 nªn D chØ cã thÓ lµ SO2.
44

MÆt kh¸c : a + b = 4,22
96,8
= 0,4(mol) (I)
vµ 30b + 64a = 18,8 (II)
⇒ Tõ (I) vµ (II), ta cã : a = b = 0,2 (mol).
Sè mol HNO3 = 2,0 . 0,1 = 0,2(mol) ; sè mol H2SO4 = 12 . 0,1 =
1,2(mol).
V× sè mol HNO3 = 0,2mol = b nªn cã c¸c ph¬ng tr×nh sau :
2Al + 2HNO3 + 3H2SO4 → Al2(SO4)3 + 2NO + 4H2O (1)
2Al + 6H2SO4 → Al2(SO4)3 + 3SO2 + 6H2O
(2)
3Cu + 2HNO3 + 3H2SO4 → 3CuSO4 + 2NO + 4H2O
(3)
Cu + 2H2SO4 → CuSO4 + SO2 + 2H2O (4)
b) Gäi sè mol Al, Cu trong hçn hîp lµ x vµ y.
Ta cã : 27x + 64y = 18,2 (III)
Theo ®Þnh luËt b¶o toµn electron : 3x+2y = 2a + 3b = 1,0 (IV)
⇒ x = y = 0,2mol ; mAl = 27x = 5,4g ; mCu = 64y = 12,8(g).
2 4 3 4Al (SO ) CuSO
x
m 342 34,2 m 160y 32,0 .
2
= = = =g ; g
c) Cho dung dÞch Z t¸c dông víi dung dÞch NaOH :
CuSO4 + 2NaOH → Cu(OH)2↓ + Na2SO4
(5)
Al2(SO4)3 + 6NaOH → 2Al(OH)3↓ + 3Na2SO4
(6)
Al(OH)3↓ + NaOH → NaAlO2 + 2H2O (7)
§Ó kÕt tña cùc ®¹i th× cha cã ph¶n øng (7) :
nNaOH = 3x + 2y = 1,0 ⇒ VNaOH = 0,5 lÝt
§Ó kÕt tña cùc tiÓu th× ph¶n øng (7) hoµn toµn :
45

nNaOH = 4x + 2y = 1,2 ⇒ VNaOH = 0,6 lÝt
a) Gäi sè mol khÝ D vµ NO2 trong hçn hîp B lµ a vµ b.
Ta cã : D
1,344 46b Ma 2,94
a b 0,06( ; M 49(g)
22,4 a b 0,06
+
+ = = = = =
+
mol) .
V× vËy, khÝ D cã M > 49, lµ s¶n phÈm ph¶n øng gi÷a kim lo¹i vµ hçn
hîp axit HNO3 vµ H2SO4 nªn D lµ SO2 ⇒ a = 0,01mol, b =
0,05mol
2R + 2HNO3 + H2SO4 → R2SO4 + 2NO2 + 2H2O (1)
2R + 2H2SO4 → R2SO4 + SO2 + 2H2O (2)
R’ + 2HNO3 + H2SO4→ R’SO4 + 2NO2 + 2H2O (3)
R’ + 2H2SO4 → R’SO4 + SO2 + 2H2O (4)
Theo c¸c ph¬ng tr×nh ho¸ häc, cø 2mol NO2 sinh ra khèi lîng muèi t¨ng
thªm 96g so víi khèi lîng kim lo¹i, hay 1mol NO2 lµm t¨ng 48,0g.
Theo c¸c ph¬ng tr×nh ho¸ häc, cø 1mol SO2 sinh ra khèi lîng muèi t¨ng
thªm 96g so víi khèi lîng kim lo¹i.
VËy khèi lîng muèi lµ : m = 3,0 + 48,00,05 + 96,00,01 = 6,35(g).
b) Sè mol Cl2 ph¶n øng víi mçi kim lo¹i lµ a.
2R + Cl2 → 2RCl
R’ + Cl2 → R’Cl2
Ta cã khèi lîng kim lo¹i ®· ph¶n øng : 'R6875,1R375,3
a'R
Ra2
=⇒=
vµ khèi lîng muèi sinh ra :
946,79'R126,2R2126,2
a)71'R(
a2).5,35R(
+=⇒=
+
+
⇒ R = 108 (b¹c Ag) vµ R’ = 64 (®ång Cu).
Trong hçn hîp A cã x mol Ag vµ y mol Cu : 108x + 64y = 3,0
(I)
46

vµ x + 2y = 2a + b = 0,07
(II)
⇒ x = 0,01(mol), y = 0,03(mol) ; %mAg = 36,0%, %mCu = 64,0%.
a) Gi¶ sö trong hçn hîp gåm khÝ X vµ Y cã sè mol lÇn lît lµ a vµ b.
Ta cã : hh
Xa Yb 2,59
M .22,4 37(g)
a b 1,568
+
= = =
+
.
V× hçn hîp khÝ kh«ng mµu cã mét khÝ dÔ hãa n©u ngoµi kh«ng khÝ
nªn X lµ NO (X = 30 <37) vµ Y lµ N2O (Y = 44 > 37).
VËy : a + b = 4,22
568,1
= 0,07(mol ) (I)
vµ 30a + 44b = 2,59 (II)
⇒ a = b = 0,035mol.
4Mg + 10HNO3 → 4Mg(NO3)2 + N2O + 5H2O (1)
3Mg + 8HNO3 → 3Mg(NO3)2 + 2NO + 4H2O (2)
8Al + 30HNO3 → 8Al(NO3)3 + 3N2O + 15H2O (3)
Al + 4HNO3 → Al(NO3)3 + NO + 2H2O (4)
Sè mol Mg, Al trong hçn hîp lµ x vµ y.
Ta cã : 24x + 27y = 3,945 (III)
Theo ®Þnh luËt b¶o toµn electron : 2x + 3y = 3a + 8b = 0,385 (IV)
⇒ x = 0,08mol, y = 0,075mol ; mAl = 27y = 2,025(g) ; mMg = 24x =
1,92(g).
b) Sè mol HNO3 ph¶n øng = 4a + 10b = 0,49mol.
c) Khèi lîng hçn hîp muèi khan thu ®îc : m = 148x + 213y = 27,815(g).
a) Gi¶ sö c«ng thøc oxit lµ M2On , ta cã :
%30
%70
n16
M2
m%
m%
O
M
==
⇒ M = n
3
56
, vËy : n = 3, M = 56 (lµ Fe).
47

C«ng thøc s¾t oxit : Fe2O3
b) KhÝ thu ®îc cã M = 15 . 2 = 30(g) lµ NO. C¸c ph¬ng tr×nh ho¸ häc :
Fe2O3 + CO → 2FeO + CO2 (1)
3Fe2O3 + CO → 2Fe3O4 + CO2
(2)
Fe2O3 + 3CO → 2Fe + 3CO2 (3)
Fe2O3 + 6HNO3→ 2Fe(NO3)3 + 3H2O (4)
3FeO + 10HNO3 → 3Fe(NO3)3 + NO + 5H2O
(5)
3Fe3O4 + 28HNO3 → 9Fe(NO3)3 + NO + 14H2O
(6)
Fe + 4HNO3 → Fe(NO3)3 + NO + 2H2O (7)
nNO = 0,02mol
Theo ®Þnh luËt b¶o toµn electron : 2nCO = 3nNO = 3.0,02 ⇒ nCO =
0,03mol
Theo ®Þnh luËt b¶o toµn khèi lîng : m + mCO = 4,32 + 2COm
⇒ m = 4,32 + 44 . 0,03 – 28 . 0,03 = 4,80(g).
c) Trong b×nh chøa : 0224,0
4,22
4912,03
.
5
1
n 2O =
−
= (mol)
2NO + O2 → 2NO2
4NO2 + O2 + H2O → 4HNO3
NOO n
4
3
0224,0n 2
>= nªn oxi d, NO hoµn toµn chuyÓn thµnh HNO3.
Nång ®é dung dÞch C :
%100.
2,941
4
n3
.32n46
n.63
%C
NO
NO
NO
HNO
2
2
3
++
=
= 0,256%.
48

a) Sè mol M, Fe trong mçi phÇn cña hçn hîp lµ x vµ y, M cã hãa trÞ n.
Fe + 2HCl → FeCl2 + H2 (1)
2M + 2nHCl → 2MCln + nH2 (2)
Fe + 4HNO3 → Fe(NO3)3 + NO + 2H2O (3)
3M + 4nHNO3 → 3M(NO3)n + nNO + 2nH2O(4)
Trêng hîp I : M kh«ng t¸c dông víi HCl
y = 07,0
4,22
568,1
= (mol) ; y + 06,0
4,22
344,1
3
nx
== (mol) ⇒ lo¹i
Trêng hîp 2 : M t¸c dông víi HCl
y 07,0
4,22
568,1
2
nx
==+ (mol) ; y + 06,0
4,22
344,1
3
nx
== (mol )
⇒ nx = 0,06 mol ; y = 0,04 mol.
MÆt kh¸c : m = Mx + 56y =
2
56,5
= 2,78(g)
⇒ M = 9n, cÆp nghiÖm phï hîp : n = 3, M = 27 lµ Al, x = 0,02
mol.
%mAl = 19,42% ; %mFe = 80,58%.
b) Sè mol H2 sinh ra tõ D = 0,02mol < y = 0,04mol nªn Al ph¶n øng hÕt
vµ Fe ph¶n øng mét phÇn vµ chØ t¹o muèi s¾t (II).
Al + 3AgNO3 → Al(NO3)3 + 3Ag
2Al + 3Cu(NO3)2 → 2Al(NO3)3 + 3Cu
Fe + 2AgNO3 → Fe(NO3)2 + 2Ag
Fe + Cu(NO3)2 → Fe(NO3)2 + Cu
Fe + 2HCl → FeCl2 + H2
nFe d = 0,02mol
Khèi lîng hçn hîp r¾n : m = 56.0,02 + 108nAg + 64nCu = 5,84(g)
⇒ 108nAg + 64nCu = 4,72
49

MÆt kh¸c : 3x + 2(y-0,02) = nAg + 2nCu = 0,1
⇒ nAg = 0,02mol, nCu = 0,04mol.
Nång ®é c¸c chÊt trong dung dÞch lµ AgNO3 : 0,2M ; Cu(NO3)2 :
0,4M.
a) KÝ hiÖu chung 3 kim lo¹i lµ M vµ hãa trÞ trung b×nh lµ n, sè mol
NO2 vµ NO lµ a vµ b.
Ta cã : D
46a 30b
M 18,2.2 36,4
a b
+
= = =
+
; a + b = 4,22
V
⇒ a =
V 3V
,b
56 112
=
M + 2nHNO3 → M(NO3)n + nNO2 + nH2O (1)
3M + 4nHNO3 → 3M(NO3)n + nNO + 2nH2O(2)
Theo c¸c ph¬ng tr×nh ho¸ häc :
- Sinh ra 1mol NO2 khèi lîng muèi t¨ng so víi khèi lîng kim lo¹i lµ 62(g).
- Sinh ra 1mol NO khèi lîng muèi t¨ng so víi khèi lîng kim lo¹i lµ :
3 . 62 = 186(g).
Khèi lîng muèi sinh ra :
m +
56
V341
m
112
V3.186
56
V62
mb186a62 +=++=+ (g)
b) Khi cho V = 1,12 lÝt ⇒ a = 0,02mol, b = 0,03mol
Sè mol HNO3 ®· ph¶n øng = 2a + 4b = 0,16mol
ThÓ tÝch HNO3 37,8% (D = 1,242g/ml) cÇn dïng :
3HNO
0,16.63.100%
V
63%.1,242
= =12,9(ml).
Khèi lîng kim lo¹i ®· ph¶n øng lµ : 6,25 – 2,516 = 3,734(g), sè mol N2O
vµ NO lµ a vµ b. Kim lo¹i d nªn HNO3 ph¶n øng hoµn toµn :
50

Al + 4HNO3 → Al(NO3)3 + NO + 2H2O (1)
8Al + 30HNO3 → 8Al(NO3)3 + 3N2O + 15H2O (2)
3Zn + 8HNO3 → 3Zn(NO3)2 + 2NO + 4H2O
(3)
4Zn + 10HNO3 → 4Zn(NO3)2 + N2O + 5H2O
(4)
Ta cã D
44a 30b
M 16,75.2 33,5(g)
a b
+
= = =
+
; a + b = 4,22
12,1
= 0,05(mol).
⇒ a = 0,0125mol, b = 0,0375mol
Theo c¸c ph¬ng tr×nh ho¸ häc :
Sinh ra 1mol N2O th× khèi lîng muèi t¨ng so víi khèi lîng kim lo¹i lµ
8 . 62 = 496(g).
Sinh ra 1mol NO khèi lîng muèi t¨ng so víi khèi lîng kim lo¹i lµ :
3 . 62 = 186(g).
Khèi lîng muèi sinh ra :
m + 496a + 186b = 3,734 + 496.0,0125 + 186.0,0375 = 16,909(g).
a) Sè mol M, M’ trong hçn hîp lµ x vµ y.
M + 2HCl → MCl2 + H2 (1)
2M’ + 6HCl → 2M’Cl3 + 3H2 (2)
M + H2SO4 → MSO4 + H2 (3)
2M’ + 3H2SO4 → M’2(SO4)3 + 3H2 (4)
Sè mol HCl = 0,25mol, sè mol H2SO4 = 0,125mol.
Sè mol H2 = 0,195mol < 0,125 +
2
25,0
nªn axit d, kim lo¹i tan hoµn
toµn.
b) Ta cã : Mx + M’y = 3,87 (I) ; 2x + 3y = 2.0,195 = 0,39 (II)
x : y = 2 : 3 ⇒ x = 0,06mol ; y = 0,09mol ; 2M + 3M’ = 129
51

CÆp nghiÖm phï hîp : M = 24 lµ Mg vµ M’ = 27 lµ Al.
c) OHON)NO(AlONHAl 2
2
33
3
3
50
++→+
+++
30
25
Al3eAl
N3eN
1
1
+
++
→−
→+
×
×
Al + 4HNO3 → Al(NO3)3 + NO + 2H2O (1)
OHON)NO(AlONHAl 2
1
233
3
3
50
++→+
+++
30
15
Al3eAl
2N8e2N
8
3
+
++
→−
→+
×
×
8Al + 30HNO3 → 8Al(NO3)3 + 3N2O + 15H2O (2)
Trong hai ph¶n øng trªn, chÊt khö lµ Al, chÊt oxi hãa lµ HNO3 vµ
HNO3 còng ®ãng vai trß lµm m«i trêng ph¶n øng.
a) Gäi sè mol M vµ M(NO3)2 trong 21,52g hçn hîp lµ a, b.
Khi nung hçn hîp :
2M(NO3)2  →
o
t
2MO + O2 + 4NO2 (1)
2b 2b b 4b
2M + O2 → 2MO (2)
2b 2b 2b
Hçn hîp r¾n thu ®îc : MO (4b mol), M d ((2a – 2b) = 2x mol).
Khi cho phÇn 1 cña s¶n phÈm t¸c dông víi dung dÞch HNO3 :
3M + 8HNO3 → 3M(NO3)2 + 2NO + 4H2O (3)
x
8x
3
x
2x
3
52

MO + 2HNO3 → M(NO3)2 + H2O (4)
2b 4b 2b
Khi cho phÇn 2 cña s¶n phÈm t¸c dông víi dung dÞch H2SO4 :
M + H2SO4 → MSO4 + H2
(5)
x x x x
MO + H2SO4 → M SO4 + H2O
(6)
2b 2b 2b
Theo çc ph¬ng tr×nh ho¸ häc, ta cã :
76,0b12x8
3
76,0
38,0.
3
2
b4
3
x8
n 3HNO =+⇒==+= mol (I)
2 4H SOn x 2b 0,1.1,0 0,1= + = = (mol) (II)
⇒ x = 0,08mol ; b = 0,01mol ; a = b + x = 0,09mol.
MÆt kh¸c : mhh = M.2a + (M + 2.62).2b = 0,18M + 0,02M + 2,48
=15,48(g)
⇒ M = 65 lµ Zn ; mZn = 11,7g ; 23)NO(Znm = 3,78g.
b) Theo çc ph¬ng tr×nh (1) vµ (2), khÝ trong b×nh lµ NO2 cã :
4b = 0,04mol ⇒ P = 0,3584atm.
Theo çc ph¬ng tr×nh (3) vµ (4), khÝ trong b×nh lµ NO cã sè mol :
3
16,0
3
x2
= mol ⇒ ThÓ tÝch khÝ NO thu ®îc : V = 1,195
lÝt.
53

tai lieu hoa hay Chuong4

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (17)

Similar to tai lieu hoa hay Chuong4

Similar to tai lieu hoa hay Chuong4 (20)

More from Tuyet Hoang

More from Tuyet Hoang (14)

tai lieu hoa hay Chuong4