SlideShare a Scribd company logo
1 of 65
C¸ch so¹n th¶o bµi tËp cã thÓ gi¶i nhÈm
®Ó lµm c©u TNKQ nhiÒu lùa chän
----
C©u tr¾c nghiÖm kh¸ch quan nhiÒu lùa chän lµ lo¹i
c©u -a dïng nhÊt vµ cã nhiÒu -u ®iÓm nh- x¸c xuÊt ®óng
ngÉu nhiªn (®o¸n mß), vµ cã thÓ chÊm b»ng phiÕu ®ôc lç
hay b»ng m¸y vi tÝnh. §iÓm ®Æc tr-ng cña TNKQ lµ tr¶ lêi
nhanh, thêi gian giµnh cho mçi c©u trung b×nh chØ tõ 1-2
phót. Do vËy muèn dïng bµi to¸n lµm c©u tr¾c nghiÖm,
kh¸ch quan nhiÒu lùa chän th× bµi to¸n ®ã ph¶i thuéc
lo¹i ngoµi c¸ch gi¶i th«ng th-êng cßn cã c¸ch gi¶i
nhanh, cã thÓ nhÈm ®-îc. NÕu kh«ng nhÈm ®-îc th× phÇn
tÝnh to¸n còng ph¶i nhÑ nhµng .
Muèn x©y dùng bµi tËp ngoµi c¸ch gi¶i th«ng th-êng
cßn cã c¸ch gi¶i nhanh, th«ng minh cÇn dùa vµo nh÷ng
®iÓm ®Æc biÖt nµo ®ã gióp ta cã thÓ nhÈm ®-îc. Sau ®©y
lµ mét sè vÝ dô :
1. Dùa vµo ®iÓm ®Æc biÖt vÒ nguyªn tö khèi nh-
nguyªn tö khèi cña l-u huúnh (S =32) gÊp ®èi nguyªn tö
khèi cña Oxi (O = 16) mµ ta dÔ dµng so s¸nh hµm l-îng
cña kim lo¹i trong c¸c hîp chÊt chØ chøa c¸c nguyªn tè
kim lo¹i, oxi vµ l-u huúnh.
ThÝ dô : Cho c¸c chÊt : FeS, FeS2 , FeO, Fe2O3 , Fe3O4
. ChÊt cã hµm l-îng s¾t lín nhÊt lµ :
A-FeS
B-FeS2
C-FeO
D-Fe2O3
E-Fe3O4
§¸p ¸n : C.
1
C¸ch nhÈm : NhÈm xem ë mçi chÊt, trung b×nh 1 nguyªn
tö Fe kÕt hîp víi bao nhiªu nguyªn tö O (1 nguyªn tö S
tÝnh b»ng 2 nguyªn tö O) ta thÊy FeO lµ chÊt giÇu s¾t
nhÊt v× 1 nguyªn tö Fe chØ kÕt hîp víi 1 nguyªn tö O
* T-¬ng tù nh- vËy dùa vµo ®iÓm ®Æc biÖt lµ nguyªn
tö khèi cña ®ång ( Cu = 64 ) gÊp ®«i nguyªn tö khèi cña
L-u huúnh ( S = 32 ) vµ gÊp 4 lÇn nguyªn tö khèi cña Oxi
( O = 16 ) ta dÔ dµng so s¸nh hµm l-îng cña 1 nguyªn tè
trong c¸c hîp chÊt chØ chøa c¸c nguyªn tè ®ång, l-u
huúnh vµ oxi .
ThÝ dô : Cho c¸c chÊt Cu2S, CuS, CuO, Cu2O. Hai chÊt
cã khèi l-îng phÇn tr¨m Cu b»ng nhau lµ :
A- Cu2S vµ Cu2O
B- CuS vµ CuO
C- Cu2S vµ CuO
D- Kh«ng cã cÆp nµo
§¸p ¸n : C.
C¸ch nhÈm : Qui khèi l-îng cña S sang O råi t×m xem
cÆp chÊt nµo cã tû lÖ sè nguyªn tö Cu vµ sè nguyªn tö O
nh- nhau. §ã lµ : Cu2S vµ CuO v× qui sang oxi th× Cu2S sÏ
lµ Cu2O2 hay gi¶n -íc ®i lµ CuO .
2. Khi khö oxit kim lo¹i b»ng c¸c chÊt khö nh- : CO,
H2, Al ...th× chÊt khö lÊy oxi cña oxit t¹o ra: CO2, H2O,
Al2O3. BiÕt sè mol CO2, H2O, Al2O3 t¹o ra, ta tÝnh ®-îc
l-îng oxi trong oxÝt (hoÆc trong hçn hîp oxit) vµ suy ra
l-îng kim lo¹i (hay hçn hîp kim lo¹i).
ThÝ dô 1 : Khö hoµn toµn 17,6g hçn hîp gåm Fe, FeO,
Fe2O3, cÇn 4,48 lÝt H2 (®ktc) . Khèi l-îng s¾t thu ®-îc
lµ :
F-14,5 g , B -15,5g C- 14,4 g D-
16,5g
§¸p ¸n : C
C¸ch nhÈm : CO lÊy oxi cña oxit t¹o ra CO2. Sè mol
nguyªn tö O trong oxit ph¶i b»ng sè mol CO vµ b»ng 0,2
mol. VËy khèi l-îng oxi trong oxit lµ 3,2 g vµ l-îng s¾t
lµ 17,6 g - 3,2 g = 14,4 g .
nco = no =
4,22
48,4
= 0,2 ; mo = 16 x 0,2 = 3,2g
mFe = 17,6 - 3,2 = 14,4 g
ThÝ dô 2 : Hçn hîp A gåm s¾t vµ oxi s¾t cã khèi
l-îng 2,6 g . Cho khÝ CO ®i qua A ®un nãng, khÝ ®i ra
sau ph¶n øng ®-îc dÉn vµo b×nh ®ùng n-íc v«i trong d-,
thu ®-îc 10g kÕt tña tr¾ng. Khèi l-îng s¾t trong A lµ:
A- 1 g B- 1,1 g C- 1,2 g D- 2,1 g
§¸p ¸n : A
C¸ch nhÈm : KÕt tña lµ CaCO3 . nCaCO3 = nCO2 = nCO =
100
10
= 0,1
n O trong oxit = nCO = 0,1. Khèi l-îng oxi trong oxit lµ
1,6 g
Khèi l-îng s¾t trong hçn hîp A lµ : 2,6 – 1,6 = 1 g.
ThÝ dô 3 : Khö hoµn toµn 32g hçn hîp CuO vµ Fe2O3
b»ng khÝ H2, thÊy t¹o ra 9 g n-íc. Khèi l-îng hçn hîp kim
lo¹i thu ®-îc lµ :
A- 12 g B- 16g C- 24 g D- 26 g
§¸p ¸n : C
C¸ch nhÈm : nH2O = nO cña oxit =
18
9
= 0,5 ; mO =16
x 0,5 = 8g
m kim lo¹i = 32 -8 = 24 g
ThÝ dô 4 : cho 0,3 mol FexOy tham gia ph¶n øng nhiÖt
nh«m thÊy t¹o ra 0,4 mol Al2O3. C«ng thøc oxit s¾t lµ :
A-FeO B- Fe2O3 C- Fe3O4 D- kh«ng x¸c ®Þnh ®-îc
v× kh«ng cho biÕt sè mol Fe t¹o ra.
§¸p ¸n : C
C¸ch nhÈm : Al lÊy ®i oxi cña FexOy ®Ó t¹o ra Al2O3.
V× vËy sè mol nguyªn tö O trong Al2O3 vµ trong FexOy ph¶i
b»ng nhau.
Do ®ã : 0,3 y = 0,4 x 3 = 1,2  y = 4  Fe3O4
ThÝ dô 5 : §èt ch¸y kh«ng hoµn toµn 1 l-îng s¾t ®·
dïng hÕt 2,24 lÝt O2 ë ®ktc, thu ®-îc hçn hîp A gåm c¸c
oxit s¾t vµ s¾t d-. Khö hoµn toµn A b»ng khÝ CO d-, khÝ
®i ra sau ph¶n øng ®-îc dÉn vµo b×nh ®ùng n-íc v«i trong
d- . Khèi l-îng kÕt tña thu ®-îc lµ :
A- 10 g B- 20g C- 30g D- 40 g
§¸p ¸n : B
C¸ch nhÈm : nO ®· dïng = nCO= nCO2 =nCaCO3 =
24,2
24,2
.2 = 0,2
mCaCO3 = 100 x 0,2 = 20g
ThÝ dô 6 : Cho V lÝt ( ®ktc) khÝ H2 ®i qua bét CuO
®un nãng, thu ®-îc 32 g Cu. NÕu cho V lÝt H2 ®i qua bét
FeO ®un nãng th× l-îng Fe thu ®-îc lµ:
A- 24g B- 26 g C- 28g D-30g
§¸p ¸n : C
C¸ch nhÈm : nH2 = nCu= nFe =
64
32
= 0,5
mFe = 56 x 0,5 = 28 g
ThÝ dô 7 : §Ó khö hoµn toµn hçn hîp FeO vµ ZnO thµnh
kim lo¹i cÇn 2,24 lÝt H2 ë ®ktc.
NÕu ®em hçn hîp kim lo¹i thu ®-îc hoµ tan hoµn toµn
vµo axit HCl th× thÓ tÝch khÝ H2 ( ®ktc) thu ®-îc lµ :
A- 4,48 l B- 1,12 l C-3,36 l D-2,24 l
§¸p ¸n : D
C¸ch nhÈm : n hh oxit = nH2 = n hh kim lo¹i =
24,2
24,2
= 0,1.
Khi hoµ tan hçn hîp kim lo¹i vµo axit th× : nH2 = n
hh kim lo¹i = 0,1
VH2 = 22,4 x 0,1 = 2,24 l
3. Khi hoµ tan hçn hîp muèi cacbonat vµo dung dÞch
axit th× sè mol CO2 thu ®-îc b»ng sè mol hçn hîp muèi
cacbonat. NÕu dÉn sè mol CO2 thu ®-îc vµo b×nh ®ùng n-íc
v«i trong d- (hoÆc dung dÞch Ba (OH)2) th× sè mol kÕt tña
b»ng sè mol CO2.
ThÝ dô 1 : Hoµ tan hoµn toµn 0,1 mol hçn hîp Na2CO3 vµ
KHCO3 vµo dung dÞch HCl dÉn khÝ thu ®-îc vµo b×nh ®ùng dung
dÞch Ca(OH)2 d- th× l-îng kÕt tña t¹o ra lµ :
A- 0,1g B- 1,0 g C - 10 g D- 100 g
§¸p ¸n : C
C¸ch nhÈm : nCaCO3 = nCO2 = nhh cacbonat = 0,1 . mCaCO3
= 100 x 0,1 =10g
ThÝ dô 2 : Hoµ tan hoµn toµn 4g hçn hîp MCO3 vµ M,
CO3 vµo dung dÞch HCl thÊy tho¸t ra V lÝt khÝ ë ®ktc.
Dung dÞch thu ®-îc ®em c« c¹n thÊy cã 5,1 g muèi khan. V
cã gi¸ trÞ lµ :
A- 1,12 l B- 1,68 l C - 2,24 l D- 3,36 l
§¸p ¸n : C
C¸ch nhÈm : 1 mol muèi cacbonat chuyÓn thµnh 1 mol
muèi Clorua t¹o ra 1 mol CO2 vµ khèi l-îng muèi tan : (
M + 71 ) - ( M + 60 ) = 11 g .
Theo ®Ò bµi khèi l-îng muèi tan : 5,1 - 4 = 1,1 g sÏ
cã 1 mol CO2 tho¸t ra. VËy V = 2,24 lÝt .
4. Dùa vµo viÖc tÝnh khèi l-îng muèi mét c¸ch tæng
qu¸t :
m muèi = m kim lo¹i + m gèc
axit
ThÝ dô 1 : Cho 4,2g hçn hîp Mg vµ Zn t¸c dông hÕt
víi dung dÞch HCl thÊy tho¸t ra 2,24 lÝt H2 ë ®ktc . Khèi
l-îng muèi t¹o ra trong dung dÞch lµ :
A- 9,75g B- 9,5 g C - 6,75g D- 11,3g
§¸p ¸n : D
C¸ch nhÈm : tõ nH2 = 2,24 = 0,1  nHCl ph¶n øng = 0,2
vµ n Cl
-
t¹o muèi = 0,2
m muèi = 4,2 + 35,5 x 0,2 = 11,3 g
ThÝ dô 2 : Cho 14,5g hçn hîp Mg vµ Zn, Fe t¸c dông
hÕt víi dung dÞch H2SO4 lo·ng thÊy tho¸t ra 6,72 lÝt H2 ë
®ktc . C« c¹n dung dÞch sau ph¶n øng ®-îc khèi l-îng
muèi khan t¹o ra lµ :
A- 34,3 g B- 43,3 g C - 33,4 g D- 33,8 g
§¸p ¸n :B
C¸ch nhÈm : nH2 = nH2SO4 ph¶n øng = nSO4-2
t¹o muèi =
24,2
72,6
=
0,3
m muèi = 14,5 + 96 x 0,3 = 43,3 g
5. Dùa vµo viÖc tÝnh khèi l-îng s¶n phÈm cña 1 qu¸
tr×nh ph¶n øng th× chØ cÇn c¨n cø vµo chÊt ®Çu vµ chÊt
cuèi , bá qua c¸c ph¶n øng trung gian .
ThÝ dô : Hoµ tan hoµn toµn hçn hîp gåm 0,2 mol Fe vµ
0,1 mol Fe2O3 vµo dung dÞch HCl d- thu ®-îc dung dÞch A.
Cho dung dÞch A t¸c dông víi NaOH d- thu ®-îc kÕt tña.
Läc lÊy kÕt tña, röa s¹ch, sÊy kh« vµ nung trong kh«ng
khÝ ®Õn khèi l-îng kh«ng ®æi ®-îc m gam chÊt r¾n , m cã
gi¸ trÞ lµ :
A- 23g B- 32 g C - 24g D- 42g
§¸p ¸n : B
C¸ch nhÈm : th«ng th-êng : viÕt ph-¬ng tr×nh ph¶n
øng vµ tÝnh sè mol c¸c chÊt theo ph-¬ng tr×nh ph¶n øng :
Fe 2 HCl FeCl2 H2++
0,2 mol → 0,2 mol
6 HCl H2+Fe2O3 + FeCl32
0,1 mol → 0,2 mol
Cho dung dÞch A t¸c dông NaOH d- :
HCl d- +NaOH NaCl H2O+
FeCl2 NaOH NaClFe(OH)2+ +2 2
0,2 mol → 0,2 mol
NaOH NaClFe(OH)3+ +FeCl3 3 3
0,2 mol → 0,2 mol
Khi sÊy vµ nung kÕt tña :
Fe(OH)2 ++ 2O2 H2O Fe(OH)3
4 4
0,2 mol →
0,2 mol
2 H2OFe2O3Fe(OH)3 + 3
t0
(0,2+0,2) mol → 0,2 mol
m chÊt r¾n = 160 x 0,2 = 32 g
C¸ch nhÈm : Trong m gam chÊt r¾n cã 0,1 mol Fe2O3 (
16 g ) ban ®Çu . VËy chØ cÇn tÝnh l-îng Fe2O3 t¹o ra tõ
Fe : 2Fe → Fe2O3
0,2 → 0,1 (16g)
C¸ch so¹n th¶o bµi to¸n v« c¬ cã qu¸ tr×nh
oxi ho¸- khö ®Ó lµm c©u TNKQ
Bµi to¸n ho¸ häc cã qu¸ tr×nh oxi ho¸- khö cã thÓ
gi¶i rÊt nhanh b»ng ph-¬ng ph¸p b¶o toµn electron, v×
vËy cã thÓ dïng lµm c©u tr¾c nghiÖm kh¸ch quan nhiÒu lùa
chän . Sau ®©y lµ mét sè thÝ dô:
ThÝ dô 1 : Hoµ tan hoµn toµn 19,2 g Cu vµo dung dÞch
HNO3 lo·ng tÊt c¶ khÝ NO thu ®-îc ®em oxi ho¸ thµnh NO2
råi sôc vµo n-íc cã dßng khÝ O2 ®Ó chuyÓn hÕt thµnh HNO3.
ThÓ tÝch khÝ 02 (®ktc) ®· tham gia vµo qu¸ tr×nh trªn lµ
:
A- 2,24 l B - 4,48 l C- 3,36 l
D - 6,72 l
§¸p ¸n : C
Ph-¬ng ph¸p gi¶i th«ng th-êng
++ 2 H2O3 +3 4Cu HNO3 Cu(NO3)2 NO
+2+50
8
+2
64
2,19
= 0,3 mol →
0,2 mol
2 2O2+NO NO2
+4+2
0,2 mol 0,1 mol 0,2 mol
+O2 H2O+4 HNO3
NO2
+4 +5
4
0,2 mol →
4
2,0
= 0,05 mol
2
nO2 tham gia = 0,1 + 0,05 = 0,15 mol . VO2 = 0,15 .
22,4 = 3,36 l
Ph-¬ng ph¸p b¶o toµn electron (e) : b¶n chÊt cña qu¸
tr×nh ph¶n øng trªn lµ Cu nh-êng e cho N+5 cña HNO3 ®Ó
thµnh
2
NO . Sau ®ã
2
NO l¹i nh-êng e cho O2 thµnh
4
2

NO , cuèi
cïng céng
4
2

NO l¹i nh-êng hÕt sè e ®· nhËn ®-îc cho O2 ®Ó
trë vÒ tr¹ng th¸i N+5 nh- ban ®Çu .
Nh- vËy Cu nh-êng e vµ O2 thu e, cßn N+5 trong HNO3
chi ®ãng vai trß vËn chuyÓn oxi.
Cu - 2e → Cu+2
0,3 mol → 0,6 mol
Gäi x lµ sè mol O2 ®· tham gia vµo qu¸ tr×nh ph¶n
øng ta cã :
O2 + 4e → 2O-2
X mol → 4x mol
Do sè mol e nh-êng ph¶i b»ng sè mol e thu nªn ta cã
ph-¬ng tr×nh:
4x = 0,6 vµ x = 0,6 : 4 = 0,15
ThÝ dô 2 : Hoµ tan hçn hîp gåm 0,05 mol Ag vµ 0,03
mol Cu vµo dung dÞch HNO3 thu ®-îc hçn hîp khÝ A gåm NO
vµ NO2 cã tû lÖ sè mol t-¬ng øng lµ 2 : 3.
ThÓ tÝch hçn hîp khÝ A ë ®ktc lµ :
A- 1,368 l B - 2,737 l C- 2,224 l
D - 3,3737 l
§¸p ¸n : A
Ph-¬ng ph¸p gi¶i:
Ag vµ Cu nh-êng e cßn N+5 cña HNO3 thu e ®Ó t¹o ra NO
vµ NO2.
Gäi sè mol NO lµ 2 x th× sè mol NO2 lµ 3x
Ta cã : Nh-êng e : Ag - 1 e → Ag+
0,05
0,05
Cu - 2 e → Cu+2
0,03
0,06
Thu e : N+5 + 3e → N+2
6x 2
x
N+5 + 1e → N+4
3x 3
x
Theo b¶o toµn e : 6 x + 3 x = 0,05 + 0,06 ; x =
0,0122
VA = 0,0122 . 5 . 22,4 = 1,368 l
ThÝ dô 3 : Trén 0,54 g bét nh«m víi bét Fe2O3 vµ CuO
råi tiÕn hµnh ph¶n øng nhiÖt nh«m thu ®-îc hçn hîp A.
Hoµ tan hoµn toµn A trong dung dÞch HNO3 thu ®-îc hçn hîp
khÝ gåm NO vµ NO2 cã tû lÖ sè mol t-¬ng øng lµ 1 : 3 .
ThÓ tÝch (®ktc) khÝ NO vµ NO2 lÇn l-ît lµ :
A- 0,224 l vµ 0,672 l
B- 0,672 l vµ 0,224 l
C- 2,24 l vµ 6,72 l
D- 6,72 l vµ 2,24 l
§¸p ¸n : A
Gi¶i : Nh-êng e : Al - 3 e → Al+3
27
54,0
= 0,02 → 0,06
Thu e : N+5 + 3 e → N+2
(NO)
3 x x
N+5 + 1 e → N+4
(NO2)
3 x 3x
Ta cã : 6 x = 0,06  x = 0,01
VNO = 22,4 . 0,01 = 0,224 l ; VNO2 = 22,4 .
0,03 = 0,672 l.
ThÝ dô 4 : Hoµ tan hoµn toµn mét l-îng bét s¾t vµo
dung dÞch HNO3 lo·ng thu ®-îc hçn hîp khÝ gåm 0,015 mol
N2O vµ 0,01 mol NO . L-îng s¾t ®· hoµ tan lµ:
A- 0,56 g B- 0,84 g C- 2,8 g D-
1,4 g
§¸p ¸n : C
Gi¶i : Thu e : 2N+5 + 8 e →
N2O
+1
0,12
0,015
N+5 + 3 e → NO
+2
0,03 0,01
Tæng sè mol e thu lµ : 0,12 + 0,03 = 0,15 .
Do ®ã : Fe ®· nh-êng 0,15 mol e
Fe - 3 e → Fe+3
0,05 0,15
mFe = 56 . 0,05 = 2,8 g
NhiÒu bµi to¸n nÕu gi¶i b»ng ph-¬ng ph¸p th«ng
th-êng th× rÊt dµi vµ rÊt phøc t¹p, cßn gi¶i b»ng ph-¬ng
ph¸p b¶o toµn electron th× rÊt ng¾n vµ rÊt ®¬n gi¶n, thÝ
dô nh- c¸c bµi to¸n sau ®©y:
ThÝ dô 5 : ®Ó a gam bét s¾t ngoµi kh«ng khÝ, sau mét
thêi gian biÕn thµnh hçn hîp B cã khèi l-îng 12 gam gåm
: Fe, FeO, Fe3O4, Fe2O3. Hoµ tan hoµn toµn B vµo dung dÞch
H2SO4 ®Æc nãng thu ®-îc 3,36 lÝt SO2 duy nhÊt ë ®ktc . a
cã gi¸ trÞ lµ:
A- 10,08g B- 1,008 g C- 10,80 g
D- 8,10 g
§¸p ¸n : A
Gi¶i : Ph-¬ng ph¸p b¶o toµn e : lóc ®Çu Fe nh-êng e
cho oxi t¹o ra c¸c oxit s¾t. Khi cho hçn hîp B vµo dung
dÞch H2SO4 th× Fe vµ c¸c oxit s¾t (trong ®ã Fe ch-a cã sè
oxi ho¸ +3) ®Òu nh-êng e ®Ó thµnh sè oxi ho¸ + 3 . Do
®ã ta cã sè mol e s¾t nh-êng b»ng sè mol e do oxi thu
céng víi sè mol e do S+6 trong H2SO4 thu ®Ó t¹o ra
4
S O2.
VËy cã ph-¬ng tr×nh .
56
3.m
=
32
)12( a
. 4 +
4,22
36,3
. 2  m = 10,08 g
Ph-¬ng ph¸p ®¹i sè : ®Æt x, y, z ,t lÇn l-ît lµ sè
mol Fe, FeO, Fe3O4, Fe2O3 ta ®-îc hÖ ph-¬ng tr×nh ®¹i sè :
- Theo khèi l-îng cña hçn hîp B : 56 x + 72 y + 232
z + 160 t = 12 (1)
- Theo sè mol Fe : x + y + 3z + 2t = a
(2)
56
Theo sè mol nguyªn tö oxi : y + 4z + 3 t =
16
)12( a
(3)
Theo sè mol SO2 :
2
.3 x
+
2
y
+
2
z
= 0,15
(4)
Chia (1) cho 8 ®-îc : 7x + 9y + 29z + 20t = 1,5
(5)
Nh©n (4 ) víi 2 ®-îc : 3 x + y + z = 0,3
(6)
Céng (5) víi (6) ®-îc : 10 x + 1-y + 30 z + 20 t =
1,8 (7)
Chia (7) cho 10 ®-îc : x + y + 3z + 3 t = 0,18
a = 56 x 0,18
= 10,08 g
ThÝ dô 6 : Cho hçn hîp gåm FeO, CuO, Fe3O4 cã sè mol
3 chÊt ®Òu b»ng nhau t¸c dông hÕt víi dung dÞch HNO3 thu
®-îc hçn hîp khÝ gåm 0,09 mol NO2 vµ 0,05 mol NO. Sè mol
cña mçi chÊt lµ :
A- 0,12 B- 0,24 C- 0,21 D- 0,36
§¸p ¸n : A
Gi¶i :
Ph-¬ng ph¸p b¶o toµn e :
§Æt sè mol cña mçi chÊt lµ x vµ coi Fe3O4 lµ hçn hîp
Fe+ 2O . Fe+3
2O3 th× tæng sè mol Fe+2 lµ 2 x.
Nh-êng e : Fe+2 - 1 e → Fe+3
2 x 2 x
Thu e :
N+5 + 1 e → N+4 (NO2)
0,09 0,09
N+5 + 3 e → N+2 (NO)
0,15 0,05
V× sè mol e nh-êng b»ng sè mol e thu nªn ta cã ph-¬ng
tr×nh :
2 x = 0,09 + 0,15 = 0,24  x = 0,12
Ph-¬ng ph¸p th«ng th-êng :
ChØ cã FeO vµ Fe3O4 t¸c dông víi HNO3 t¹o ra khÝ NO2
vµ NO. Tû lÖ sè mol cña NO2 vµ NO t-¬ng øng lµ 0,09 :
0,05 = 9 : 5.
24 FeO + 86 HNO3 → 24 Fe ( NO3 )3 + 9NO2 + 5NO
+ 43 H2O (1)
24 Fe3O4 + 230HNO3 → 72 Fe ( NO3 )3 + 9NO2 + 5NO +
115 H2O (2)
Tõ (1) vµ ( 2 ) ta cã : 14 mol hçn hîp 2 khÝ cÇn 24
mol hçn hîp 2 oxit
0,14 mol hçn hîp 2 khÝ cÇn 0,24 mol hçn
hîp 2 oxit.
VËy sè mol mçi oxit lµ 0,12 mol
ThÝ dô 7 : Hçn hîp A gåm 2 kim lo¹i R1, R2 cã ho¸ trÞ
x, y kh«ng ®æi (R1,R2 kh«ng t¸c dông víi n-íc vµ ®øng
tr-íc Cu trong d·y ®iÖn ho¸ cña kim lo¹i). Cho hçn hîp A
ph¶n øng hoµn toµn víi dung dÞch HNO3 d- ®-îc 1,12 lÝt
khÝ NO duy nhÊt (®ktc). NÕu cho l-îng hçn hîp A trªn
ph¶n øng hoµn toµn víi dung dÞch HNO3 th× thÓ tÝch khÝ N2
ë ®ktc thu ®-îc lµ :
A - 0,224 l B- 0,336 l C- 0,448 l
D - 0, 672 l
§¸p ¸n : B
Gi¶i : Ph-¬ng ph¸p b¶o toµn e :
Lóc ®Çu R1, R2 nh-êng e cho Cu+2 ®Ó chuyÓn thµnh Cu.
Sau ®ã Cu l¹i nh-êng e võa nhËn ®-îc cho N+5 cña HNO3 ®Ó
t¹o ra NO. Tõ sè mol NO, suy ra sè mol electron thu :
N+5 + 3e → N+2 (NO)
0,15
4,22
12,1
=
0,05
Nh- vËy: R1 , R2 cã kh¶ n¨ng nh-êng 0,15 mol
electron. Khi cho R1 , R2 t¸c dông víi HNO3 th× nã nh-êng
0,15 mol e cho N+5 cña HNO3 ®Ó thµnh N2.
2N+5 + 10e N2
0,15 0,15 = 0,015
10
VN2 = 0,015 x 22,4 = 0,336 l
Ph-¬ng ph¸p th«ng th-êng:
Gäi sè mol cña kim lo¹i R1, R2 lÇn l-ît lµ a vµ b
2R1 + x Cu+2 → 2 R1
+x +
x Cu
a mol
2
ax
2R2 + y Cu+2 → 2 R1
+y +
y Cu
b mol
2
.xb
3Cu + 8HNO3 → 3 Cu (NO3)2 +
2NO + 4H2O
2
. byxa 
3
. byxa 
3
. byxa 
=
4,22
12,1
= 0,05  ax+by = 0,15 mol
Khi cho R1, R2 t¸c dông víi HNO3 :
10R1 + 12xHNO3 → 10
R1 (NO3)x + x N2 + 6xH2O
a mol
10
ax
10R2 + 12yHNO3 10R2
(NO3)y + y N2 + 6yH2O
b mol
10
by
nN2 =
10
. byxa 
=
10
15,0
= 0,015
VN2 = 22,4 . 0,015 = 0,336 lÝt
Qua c¸c thÝ dô trªn ta thÊy víi bµi to¸n cã c¸c qu¸
tr×nh oxi ho¸- khö, gi¶i b»ng ph-¬ng ph¸p th«ng th-êng
th× rÊt dµi vµ phøc t¹p , cßn gi¶i b»ng ph-¬ng ph¸p b¶o
toµn electron l¹i rÊt ng¾n gän vµ ®¬n gi¶n. MÆt kh¸c
ph-¬ng ph¸p b¶o toµn electron cßn chØ ra b¶n chÊt cña
c¸c qu¸ tr×nh ph¶n øng, gióp häc sinh hiÓu s©u s¾c kiÕn
thøc ho¸ häc.
Víi thêi gian gi¶i rÊt nhanh, chØ tõ 2-3 phót nªn
rÊt thÝch hîp khi dïng lµm c©u TNKQ.
C¸ch so¹n th¶o bµi to¸n h÷u c¬ cã thÓ
gi¶i nhanh ®Ó lµm c©u tr¾c nghiÖm kh¸ch quan
----
§Ó x©y dùng bµi to¸n h÷u c¬ cã thÓ gi¶i nhanh cÇn
dùa trªn nh÷ng ®iÓm ®Æc biÖt gióp suy luËn nhanh ra kÕt
qu¶. Sau ®©y lµ 1 sè thÝ dô:
1-Dùa trªn c«ng thøc tæng qu¸t cña hi®rocacbon A cã
d¹ng (CnH 2n+1)m .
A thuéc d·y ®ång ®¼ng nµo?
A- Ankan. B – Anken. C – Ankin. D-
Aren
3
§¸p ¸n: A
Suy luËn: CnH 2n+1 lµ gèc hi®rocacbon no ho¸ trÞ I.
VËy ph©n tö chØ cã thÓ do 2 gèc hi®rocacbon no ho¸ trÞ
I liªn kÕt víi nhau, m = 2 vµ A thuéc d·y Ankan: C2nH
4n+2
2- Khi ®èt ch¸y hi®rocacbon th× cacbon t¹o ra CO2 vµ
hi®ro t¹o ra H2O. Tæng khèi l-îng C vµ H trong CO2 vµ
H2O ph¶i b»ng khèi l-îng cña hi®rocacbon.
ThÝ dô: §èt ch¸y hoµn toµn m gam hçn hîp gåm CH4,
C3H6 vµ C4H10 thu ®-îc 17,6g CO2 vµ 10,87g H2O.
m cã gi¸ trÞ lµ:
A - 2g, B - 4g, C - 6g, D - 8g
§¸p ¸n C
Suy luËn:
mx = mc + mH =
44
6,17
. 12 +
18
8,10
.2 = 6
g.
3- Khi ®èt ch¸y ankan thu ®-îc sè mol H2O lín h¬n sè
mol CO2 vµ sè mol ankan ch¸y b»ng hiÖu sè cña sè mol H2O
vµ sè mol CO2
CnH2n+2 +
2
13 n
O2 → n CO2 +
(n+1)H2O
ThÝ dô 1: §èt ch¸y hoµn toµn 0,15 mol hçn hîp 2
ankan thu ®-îc 9, 45gH2O cho s¶n phÈm ch¸y vµo dung dÞch
Ca(OH)2 d- th× khèi l-îng kÕt tña thu ®-îc lµ:
A – 37,5g, B – 52,5g, C – 15g,
D – 42,5g
§¸p ¸n: A
Suy luËn:
nankan = nH2O - nCO2 ; nCO2 =
nH2O - nankan
nCO2 =
18
45,9
- 15 = 0,375
CO2 + Ca(OH)2 CaCO3
+ H2O
nCaCO3 = nCO2 = 0,375 mCaCO3 =
0,375.100 = 37,5g
ThÝ dô 2: §èt ch¸y hoµn toµn hçn hîp 2 hi®rocacbon
liªn tiÕp trong d·y ®ång ®¼ng thu ®-îc 11,2 lit CO2
(®ktc) vµ 12,6g H2O.
Hai hi®rocacbon ®ã thuéc d·y ®ång ®¼ng nµo ?
A – Ankan, B – Anken, C- Ankin, D - Aren
§¸p ¸n: A
Suy luËn:
nH2O =
18
6,12
= 0,7 > nCO2 = 0,5. VËy ®ã lµ
ankan
ThÝ dô 3: §èt ch¸y hoµn toµn hçn hîp 2 hi®rocacbon
liªn tiÕp trong d·y ®ång ®¼ng thu ®-îc 22,4 lit CO2 (®ktc)
vµ 25,2g H2O. Hai hi®rocacbon ®ã lµ:
A – C2H6 vµ C3H8 B - C3H8 vµ C4H10,
C - C4H10, vµ C5H12 D- C5H12 vµ C6H14
§¸p ¸n A
Suy luËn:
nH2O =
18
2,25
= 1,4 ; nCO2 = 1
nH2O > nCO2  2 chÊt thuéc d·y ankan. Gäi n lµ sè nguyªn tö
C trung b×nh :
Cn H 2 n +2 +
2
13 n
O2 → n CO2 + (n +1)
H2O
Ta cã :
1n
n
=
4,1
1
C2H6
Gi¶i ra n = 2,5 C3H8
ThÝ dô 4: §èt ch¸y hoµn toµn hçn hîp gåm mét ankan
vµ mét anken. Cho s¶n phÈm ch¸y lÇn l-ît ®i qua b×nh 1
®ùng P2O5 d- vµ b×nh 2 ®ùng KOH r¾n , d- thÊy b×nh 1 t¨ng
4,14g; b×nh 2 t¨ng 6,16g. Sè mol ankancã trong hçn hîp
lµ:
A - 0,06 B - 0,09 C- 0,03 D- 0,045
§¸p ¸n: B
Suy lu©n: nH2O =
18
14,4
= 0,23 ; nCO2 =
44
16,6
=
0,14
nankan = nH2O - nCO2 = 0,23 - 0,14 =
0,09 mol.
ThÝ dô 5: §èt ch¸y hoµn toµn 0,1 mol hçn hîp gåm
CH4, C4H10 vµ C2H4 thu ®-îc 0,14 mol CO2 vµ 0,23 mol H2O.
Sè mol cña ankan vµ anken cã trong hçn hîp lÇn l-ît lµ:
A - 0,09 vµ 0,01 B - 0,01 vµ 0,09
C - 0,08 vµ 0,02 D - 0,02 vµ 0,08
§¸p ¸n: A
Suy luËn: nankan = 0,23 - 0,14 = 0,09: nanken = 0,1 -
0,09 = 0,01
4 - Dùa vµo ph¶n øng céng cña anken víi Br2 cã tØ lÖ mol
1: 1
ThÝ dô: Cho hçn hîp 2 anken ®i qua b×nh ®ùng n-íc
brom thÊy lµm mÊt mµu võa ®ñ dd chøa 8g brom. Tæng sè
mol hai anken lµ:
A - 0,1 B- 0,05 C – 0,025 D –
0,005
§¸p ¸n B
Suy luËn:
n anken = nBr2 =
160
8
= 0,05 mol
5 - Dùa vµo ph¶n øng ch¸y cña anken m¹ch hë cho mol CO2
b»ng mol H2O
ThÝ dô 1: §èt ch¸y hoµn toµn hçn hîp 2 hi®rocacbon
m¹ch hë trong cïng d·y ®ång ®¼ng thu ®-îc 11,2 lit CO2
(®ktc) vµ 9g H2O . Hai hi®rocacbon ®ã thuéc d·y ®ång ®¼ng
nµo ?
A – Ankan B – Anken C- Ankin
D - Aren
§¸p ¸n: B
Suy luËn: nCO2 = 0,5 , nH2O =
18
9
= 0,5 
nCO2 = n H2O
VËy 2 hi®rocacbon thuéc d·y anken.
ThÝ dô 2: Mét hçn hîp khÝ gåm 1 ankan vµ 1 anken cã
cïng sè nguyªn tö cacbon trong ph©n tö vµ cã cïng sè
mol. LÊy m gam hçn hîp nµy th× lµm mÊt mµu võa ®ñ 80g
dung dÞch 20% brom trong dung m«i CCl4 . §èt ch¸y hoµn
toµn m gam hçn hîp ®ã thu ®-îc 0,6 mol CO2. Ankan vµ
anken ®ã cã c«ng thøc ph©n tö lµ :
A - C2H6, C2H4 B - C3H8, C3H6
C - C4H10, C4H8 D - C5H12, C5H10
§¸p ¸n: B
Suy luËn:
nanken = nBr2 =
160.100
20.80
= 0,1
Anken ch¸y : CnH2n +
2
3n
O2 n CO2 +
nH2O
0,1 0,1n
Ta cã : 0,1n =
2
6,0
= 0,3  n =3
6 - §èt ch¸y ankin thu ®-îc sè mol CO2 lín h¬n sè mol H2O
vµ sè mol ankin ch¸y b»ng hiÖu sè cña sè mol CO2 vµ sè
mol H2O
ThÝ dô: §èt ch¸y hoµn toµn V lit ( ®ktc ) mét ankin
thÓ khÝ thu ®-îc CO2 vµ H2O cã tæng khèi l-îng lµ 25,2g .
NÕu cho s¶n phÈm ch¸y ®i qua dung dÞch Ca(OH)2 d- thu
®-îc 45g kÕt tña .
1.V cã gi¸ trÞ lµ:
A – 6,72 lit, B – 2,24 lit, C – 4,48 lit,
D- 3,36 lit
§¸p ¸n: D
Suy luËn: nCO2= nCaCO3 =
100
45
= 0,45 mol.
nH2O =
18
44.45,02,25 
= 0,3 mol
nankin= nCO2 - nH2O = 0,45 -
0,3 = 0,15 mol.
Vankin = 0,15 . 22,4 = 3,36 lit
2- C«ng thøc ph©n tö cña ankin lµ :
A – C2H2 B – C3H4 C – C4H6 D – C5H8
§¸p ¸n: B
n CO2 = 3nankin . VËy ankin cã 3 nguyªn tö C
ThÝ dô 2: §èt ch¸y hoµn toµn V lit (®ktc) mét ankin
thu ®-îc 10,8g H2O. NÕu cho tÊt c¶ s¶n phÈm ch¸y hÊp thu
hÕt vµo b×nh ®ùng n-íc v«i trong th× khèi l-îng b×nh
t¨ng 50,4g. V cã gi¸ trÞ lµ :
A – 3,36 lit, B – 2,24 lit, C – 6,72 lit, D-
4,48 lit
§¸p ¸n: C
Suy luËn: N-íc v«i trong hÊp thô c¶ CO2 vµ
H2O
mCO2+ mH2O = 50,4 ; mCO2 = 50,4 – 10,8 = 39,6g
nCO2 =
44
6,39
= 0,9 mol.
nankin = nCO2 – nH2O = 0,9 -
18
8,10
= 0,3 mol.
Vankin = 0,3 . 22,4 = 6,72 lÝt.
7 - §èt ch¸y hçn hîp c¸c hi®rocacbon kh«ng no ®-îc bao
nhiªu mol CO2 th× sau khi hi®ro ho¸ hoµn toµn råi ®èt
ch¸y sÏ thu ®-îc bÊy nhiªu mol CO2. §ã lµ do khi hi®ro
ho¸ th× sè nguyªn tö C kh«ng thay ®æi vµ sè mol
hi®rocacbon no thu ®-îc lu«n b»ng sè mol hi®rocacbon
kh«ng no.
ThÝ dô : Chia hçn hîp gåm C3H6, C2H4, C2H2, thµnh 2 phÇn
®Òu nhau:
- §èt ch¸y phÇn 1 thu ®-îc 2,24 lit CO2 ( ®ktc)
- Hi®ro ho¸ phÇn 2 råi ®èt ch¸y hÕt s¶n phÈm th× thÓ
tÝch CO2 (®ktc) thu ®-îc lµ:
A - 2,24 lit B - 1,12 lit C - 3,36
lit D- 4,48 lit
§¸p ¸n: A
8 – Sau khi hi®ro ho¸ hoµn toµn hi®rocacbon kh«ng no
råi ®èt ch¸y th× thu ®-îc sè mol H2O nhiÒu h¬n so víi khi
®èt lóc ch-a hi®ro ho¸. Sè mol H2O tréi h¬n chÝnh b»ng sè
mol H2 ®· tham gia ph¶n øng hi®ro ho¸.
ThÝ dô: §èt ch¸y hoµn toµn 0,1 mol ankin ®-îc 0,2
mol H2O. NÕu hi®ro ho¸ hoµn toµn 0,1 mol ankin nµy råi
®èt th× sè mol H2O thu ®-îc lµ :
A – 0,3 B – 0,4 C – 0,5 D – 0,6
§¸p ¸n: B
Suy luËn: Ankin céng hîp víi H2 theo tØ lÖ mol 1:2.
Khi céng hîp cã 0,2 mol H2 ph¶n øng nªn sè mol H2O thu
®-îc thªm còng lµ 0,2 mol, do ®ã sè mol H2O thu ®-îc lµ
0,4 mol.
9 – Dùa vµo ph©n tö khèi trung b×nh M
_
cña hçn hîp ®Ó
biÖn luËn:
ThÝ dô: A, B lµ 2 r-îu no, ®¬n chøc kÕ tiÕp trong
d·y ®ång ®¼ng. Cho hçn hîp gåm 1,6g A vµ 2,3g B t¸c dông
hÕt víi Na thu ®-îc 1,12 lit H2(®ktc). C«ng thøc ph©n tö
cña 2 r-îu lµ:
A - CH3OH, C2H5OH, B - C2H5OH, C3H7OH
C - C3H7OH, C4H9OH D - C4H9OH, C5H11OH
§¸p ¸n: A
Suy luËn:
nA+B = 2 n H2 = 2.
4,22
12,1
= 0,1
CH3 OH = 32
M
_
A+B =
1,0
3,26,1 
= 39 C2H5OH = 46
10- Dùa trªn ph¶n øng t¸ch n-íc cña r-îu no ®¬n chøc
thµnh anken th× sè mol anken b»ng sè mol r-îu vµ sè
nguyªn tö C kh«ng thay ®æi . V× vËy ®èt r-îu vµ ®èt
anken t-¬ng øng cho sè mol CO2 nh- nhau
ThÝ dô : Chia a gam ancol etylic thµnh 2 phÇn
®Òu nhau
- PhÇn 1 mang ®èt ch¸y hoµn toµn ®-îc 2,24l CO2 ( ®ktc)
- PhÇn 2 mang t¸ch n-íc hoµn toµn thµnh etylen. §èt
ch¸y hoµn toµn l-îng etylen nµy ®-îc m gam H2O. m
cã gi¸ trÞ lµ:
A – 1,6g B – 1,8g C – 1,4g D – 1,5g
§¸p ¸n: B
Suy luËn: §èt r-îu ®-îc 0,1 mol CO2 th× ®èt
anken t-¬ng øng còng ®-îc 0,1 mol CO2. Nh-ng ®èt anken
cho mol CO2 b»ng mol H2O vËy m = 0,1.18 = 1,8gam.
11- §èt 2 chÊt h÷u c¬, ph©n tö cã cïng sè nguyªn tö C,
®-îc cïng sè mol CO2 th× 2 chÊt h÷u c¬ mang ®èt cã cïng
sè mol.
ThÝ dô : §èt ch¸y a g C2H5OH ®-îc 0,2 mol CO2
§èt ch¸y 6g C2H5 COOH ®-îc 0,2 mol CO2.
Cho a g C2H5OH t¸c dông víi 6g CH3COOH (cã H2SO4 ®Æc xóc
t¸c vµ to gi¶ sö hiÖu suÊt lµ 100%) ®-îc c g este. c cã
gi¸ trÞ lµ :
A- 4,4g B- 8,8g C- 13,2g D-
17,6g
§¸p ¸n: B
Suy luËn : nC2H5OH = n CH3COOH =
2
1
nCO2 = 0,1 mol.
nCH3COOC2H5 = 0,1 m este = 0,1.88 = 8,8g
12- Dùa trªn ph¶n øng ®èt ch¸y an®ehit no, ®¬n chøc cho
mét sè mol CO2 b»ng sè mol H2O. Khi hi®ro ho¸ an®ehit
thµnh r-îu råi ®èt ch¸y r-îu còng cho sè mol CO2 b»ng sè
CO2 khi ®èt an®ehit cßn sè mol H2O cña r-îu th× nhiÒu
h¬n. Sè mol n-íc tréi h¬n b»ng sè mol H2 ®· céng vµo
an®ehit.
ThÝ dô: §èt ch¸y hçn hîp 2 an®ehit no, ®¬n chøc ®-îc
0,4 mol CO2 .Hi®ro ho¸ hoµn toµn 2 an®ehit nµy cÇn 0,2
mol H2 ®-îc hçn hîp 2 r-îu no, ®¬n chøc. §èt ch¸y hoµn
toµn hçn hîp 2 r-îu th× sè mol H2O thu ®-îc lµ :
A- 0,4 B- 0,6 C- 0,8
D- 0,3
§¸p ¸n: B
Suy luËn : §un hçn hîp an®ehit ®-îc 0,4 mol CO2 th×
còng ®-îc 0,5 mol H2O. Hidro ho¸ an®ehit ®· nhËn thªm 0,2
mol H2 th× sè mol H2O cña r-îu tréi h¬n cña an®ehit lµ
0,2 mol. VËy sè mol H2O t¹o ra khi ®èt r-îu lµ 0,4 +0,2 =
0,6 mol.
13- Dùa vµo ph¶n øng tr¸ng g-¬ng cho tû lÖ mol cña HCHO
vµ Ag lµ 1:4 cña
R- CHO vµ Ag lµ 1:2.
ThÝ dô 1: Cho hçn hîp HCHO vµ H2 ®i qua èng ®ùng
bét Ni nung nãng. DÉn toµn bé hçn hîp thu ®-îc sau ph¶n
øng vµo b×nh n-íc l¹nh ®Ó ng-ng tô h¬i chÊt láng vµ hoµ
tan c¸c chÊt cã thÓ tan ®-îc, thÊy khèi l-îng b×nh t¨ng
11,8g.
LÊy dung dÞch trong b×nh cho t¸c dông víi dung dÞch AgNO3
trong NH3 thu ®-îc 21,6g b¹c kim lo¹i. Khèi l-îng CH3OH
t¹o ra trong ph¶n øng hidro cña HCHO lµ :
A-8,3g B-9,3g C-10,3g D-1,03g
§¸p ¸n: C
Ni
Suy luËn : H-CHO +H2 CH3OH
to
Tæng khèi l-îng cña CH3OH vµ HCHO cña ph¶n øng lµ 11,8g.
NH3
HCHO + 2Ag2O CO2+ H2O + 4Ag
nHCHO =
4
1
nAg =
4
1
.
108
6,21
= 0,05 mol.
mHCHO = 0,05.30 = 1,5g ; mCH3OH = 11,8-1,5 = 10,3g
ThÝ dô 2 : Cho hçn hîp gåm 0,1 mol HCOOH vµ 0,2 mol
HCHO t¸c dông hÕt víi dung dÞch AgNO3 trong amoniac th×
khèi l-îng Ag thu ®-îc lµ :
A-108g B-10,8g C-216g D-
21,6g
§¸p ¸n: A
Suy luËn : 0,1 mol HCOOH cho 0,2 mol Ag
0,2 mol HCHO cho 0,8 mol Ag
VËy thu ®-îc 1 mol Ag khèi l-îng 108g
ThÝ dô 3: ChÊt h÷u c¬ X thµnh phÇn gåm C,H,O trong
®ã oxi chiÕm 53,33% khèi l-îng. Khi thùc hiÖn ph¶n øng
tr¸ng g-¬ng tõ 1 mol X cho 4 mol Ag. C«ng thøc ph©n tö
cña X lµ :
A- HCHO B- (CHO)2 C- CH2(CHO)2
D- C2H4(CHO)2
§¸p ¸n: A
Suy luËn : 1 mol mçi chÊt trong 4 ph-¬ng ¸n trªn khi
tr¸ng g-¬ng ®Òu cho 4 mol Ag, nh-ng chØ cã HCHO míi cã
phÇn tr¨m khèi l-îng cña oxy lµ 53,33%.
14-Dùa vµo c«ng thøc tÝnh sè ete t¹o ra tõ hçn hîp r-îu
hoÆc dùa vµo ®Þnh luËt b¶o toµn khèi l-îng.
ThÝ dô 1: §un hçn hîp 5 r-îu no,®¬n chøc víi H2SO4
®Æc ë 140OC th× sè ete thu ®-îc lµ :
A-10 B-12 C-15 D-17
§¸p ¸n: C
Suy luËn : §un hçn hîp x r-îu thu ®-îc :
2
)1.( xx
ete.
do ®ã ®un hçn hîp 5 r-îu thu ®-îc :
2
)15.(5 
= 15 ete.
ThÝ dô 2: §un 132,8g hçn hîp 3 r-îu no ®¬n chøc víi
H2SO4 ®Æc ë 140OC thu ®-îc hçn hîp c¸c ete cã sè mol b»ng
nhau vµ cã khèi l-îng lµ 111,2g.Sè mol mçi ete lµ :
A-0,1 B-0,2 C-0,3
D-0,4
§¸p ¸n: B
Suy luËn: §un hçn hîp 3 r-îu t¹o ra
2
)13.(3 
ete.
Theo ®Þnh luËt b¶o toµn khèi l-îng : m r-îu = m ete +
m H2O
VËy m H2O = 132,8 - 111,2 = 21,6 g.
Do Σ n ete = Σ n H2O =
18
6,21
= 1,2  n mçi ete =
6
2,1
=
0,2
c¸ch so¹n th¶o c¸c c©u TNKQ cã cïng néi dung
kiÕn thøc vµ cã møc ®é khã t-¬ng ®-¬ng nhau
---
Mét gi¸o viªn cã thÓ d¹y nhiÒu líp trong mét khèi
líp. Khi kiÓm tra ®¸nh gi¸ ë nh÷ng líp d¹y song song nh-
thÕ ta cÇn nh÷ng ®Ò cã cïng néi dung kiÕn thøc vµ cã
cïng møc ®é khã ®Ó cã thÓ kiÓm tra ë nh÷ng thêi gian
kh¸c nhau.
Cã thÓ so¹n th¶o ra c¸c c©u TNKQ cã ®é khã t-¬ng ®-¬ng
nhau tõ mét c©u ®· cã s½n.
ThÝ dô tõ bµi tËp sau ®©y :
"Cho mét l-îng hçn hîp CuO vµ Fe2O3 t¸c dông hÕt víi
dung dÞch HCl thu ®-îc 2 míi cã tû lÖ mol 1:1. TÝnh phÇn
tr¨m khèi l-îng cña c¸c oxit trong hçn hîp".
ë bµi tËp cã 3 d÷ kiÖn :
- Hçn hîp CuO vµ Fe2O3
- Dung dÞch HCl
- Hai muèi cã tØ lÖ mol 1 : 1
B»ng c¸ch thay ®æi c¸ch hái cho d÷ kiÖn nµy (gi¶
thiÕt) ®Ó hái d÷ kiÖn kia
(kÕt luËn) ta cã thÓ " chÕ t¸c " ra hµng chôc bµi cã
cïng néi dung vµ cã cïng møc ®é khã. ThÝ dô nh- c¸c bµi
sau ®©y :
Bµi 1 : Cho mét l-îng hçn hîp CuO vµ Fe2O3 t¸c dông
hÕt víi dung dÞch HCL thu ®-îc 2 muèi cã tØ lÖ mol 1: 1.
4
PhÇn tr¨m khèi l-îng cña CuO vµ Fe2O3 trong hçn hîp lÇn
l-ît lµ :
A- 20% vµ 80 % B - 30% vµ 70 % C- 40 % vµ 60 %
D - 50 % vµ 50 %
Gi¶i : CuO = 80 ; Fe2O3 = 160
CuO + 2 HCl → CuCl2 + H2O
(1)
Fe2O3 + 6 HCl → 2 FeCl3 + 3 H2O
(2)
Theo (1) : §Ó ®-îc 1 mol CuCl2 cÇn 1 mol CuO (hay
80g CuO )
Theo (2) : §Ó ®-îc 1 mol FeCl3 cÇn 0,5 mol Fe2O3
(hay 80g Fe2O3 )
VËy khèi l-îng 2 oxit b»ng nhau hay mçi chÊt chiÕm
50% khèi l-îng
Bµi 2 : Cho 3,2 g hçn hîp CuO vµ Fe2O3 t¸c dông hÕt
víi dung dÞch HCl thu ®-îc 2 muèi cã tû lÖ mol 1 : 1
Khèi l-îng cña CuO vµ Fe2O3 trong hçn hîp lÇn l-ît lµ
:
A- 1,1 g vµ 2,1 gB- 1,4 g vµ 1,8 gC- 1,6g vµ 1,6 g
D- 2 g vµ 1,2 g
§¸p ¸n: C
Gi¶i : T-¬ng tù bµi 1, tõ tØ lÖ mol 2 muèi lµ 1 :
1 suy ra tØ lÖ mol 2 oxit lµ
1 : 0,5 . VËy khèi l-îng 2 oxit b»ng nhau vµ b»ng
2
2,3
=
1,6 g
Bµi 3 : Cho 3,2 g hçn hîp CuO vµ Fe2O3 t¸c dông hÕt
víi dung dÞch HCl thu ®-îc 2 muèi cã tØ lÖ mol 1 : 1
Sè mol HCl ®· tham gia ph¶n øng lµ :
A - 0,1 B - 0,15 C - 0,2 D -
0,25
§¸p ¸n: A
Gi¶i : TØ lÖ mol 2 muèi lµ 1 : 1 th× khèi l-îng 2
oxit b»ng nhau vµ b»ng 1,6 g.
nCuO =
80
6,1
= 0,02 mol ; nFe2O3 =
160
6,1
= 0,01
mol.
 nHCl = 0,02 x 2 + 0,01x 6 = 0,1 mol
Bµi 4 : Cho 3,2 g hçn hîp CuO vµ Fe2O3 t¸c dông hÕt
víi dung dÞch HCl thu ®-îc 2 muèi cã tØ lÖ mol 1 : 1
Khèi l-îng muèi CuCl2 vµ FeCl3 lÇn l-ît lµ :
A - 2,7 g vµ 3,25 g B - 3,25 g vµ 2,7 g
C - 0,27 g vµ 0,325 g D - 0,325 g
vµ 0,27 g
§¸p ¸n: A
Gi¶i : TØ lÖ mol 2 muèi lµ 1 : 1 th× khèi l-îng 2
oxit b»ng nhau vµ b»ng 1,6 g
nCuO = 0,02 mol ; nCuCl2 = 0,02 mol ; m
CuCl2 = 135 . 0,02 = 2,7g
nFe2O3 = 0,01 mol ; nFeCl3 = 0,02 mol ; mFeCl3
=162,5 . 0,02 = 3,25 g
Bµi 5 : Cho hçn hîp CuO vµ Fe2O3 (mçi chÊt chiÕm 50%
khèi l-îng) t¸c dông hÕt víi dd HCl. TØ lÖ mol 2 muèi
thu ®-îc lµ :
A - 1 : 1 B - 1 : 2 C - 2 : 1
D - 1 : 3
§¸p ¸n: A
Gi¶i : Gi¶ sö lÊy 80 g CuO (1mol) vµ 80 g Fe2O3 (0,5
mol) th× thu ®-îc 1 mol CuCl2 vµ 1 mol FeCl3. TØ lÖ mol
lµ 1 : 1.
Bµi 6 : Cho hçn hîp CuO vµ Fe2O3 ( mçi chÊt chiÕm 50
% khèi l-îng ) t¸c dông hÕt víi dd HCl . TØ lÖ khèi
l-îng cña 2 muèi thu ®-îc lµ :
A - 0,38 B - 0,83 c - 0,5 D - Kh«ng x¸c
®Þnh ®-îc
§¸p ¸n : B
Gi¶i : mCuCl2 : nFeCl3 = 1 : 1 Gäi x lµ sè mol mçi
muèi ta cã :
x
x
5,162
135
= 0,83 mol.
Bµi 7 : Hçn hîp CuO vµ Fe2O3 cã tØ lÖ mol t-¬ng øng
lµ 2 : 1 . Cho hçn hîp t¸c dông hÕt víi dd HCl thu ®-îc
2 muèi tØ lÖ mol lµ :
A - 2 :1 B - 1 : 2 C - 1 : 1
D - 1 : 3
§¸p ¸n: C
Gi¶i : Gäi 2x lµ sè mol CuO th× sè mol Fe2O3 lµ x
mol.
CuO + 2 HCl → CuCl2 + H2O
2 x → 2 x
Fe2O3 + 6 HCl → 2 FeCl3 + 3 H2O
x → 2 x
TØ lÖ mol 2 x : 2 x hay 1 : 1
Bµi 8 : Cho a g hçn hîp CuO vµ Fe2O3 t¸c dông võa ®ñ
víi 100 ml dd HCl 1M thu ®-îc 2 muèi cã tØ lÖ mol 1 : 1
. Gi¸ trÞ cña a lµ:
A - 1,6g B - 2,4 g C - 3,2 g
D - 3,6 g
§¸p ¸n: C
Gi¶i : nHCl = 0,1 . 1 = 0,1 mol
2 muèi cã tØ lÖ mol 1:1 th× 2 oxit cã khèi l-îng b»ng
nhau vµ cã tØ lÖ mol lµ 1:0,5 hay x : 0,5 x
CuO + 2 HCl → CuCl2 + H2O
x → 2 x
Fe2O3 + 6 HCl → 2 FeCl3 + 3H2O
0,5 x → 3 x
Ta cã : 5 x = 0,1  x =
5
1,0
= 0.02 mol ; mCuO =
80 . 0,02 = 1,6 g. VËy a = 1,6 . 2 = 3,2 g
Bµi 9 : Cho 3,2 g hçn hîp CuO vµ Fe2O3 t¸c dông võa
®ñ víi 100ml dd HCl thu ®-îc 2 muèi cã tØ lÖ mol 1 : 1 .
Nång ®é mol cña dd HCl lµ :
A - 0,5 M B - 1 M c - 1,5 M D -
2 M
§¸p ¸n: B
Gi¶i : 2 muèi cã tØ lÖ mol 1 : 1 th× 2 oxit cã khèi
l-îng b»ng nhau
nCuO =
80
6,1
= 0,02 mol  n HCl = 0,02 . 2 =
0,04 mol.
nFe2O3 =
160
6,1
= 0,01 mol  n HCl = 0,01 . 6 =
0,06 mol.
Σ nHCL = 0,04 + 0,06 = 0,1  CM(HCl) =
1
1,0
= 0,1 M.
Bµi 10 : Cho 3,2 g hçn hîp CuO vµ Fe2O3 t¸c dông võa
®ñ víi V ml dung dÞch HCl 1 M thu ®-îc 2 muèi cã tØ lÖ
mol 1 : 1. Gi¸ trÞ cña V lµ :
A - 50 ml B - 100 ml c - 150 ml
D - 200 ml
§¸p ¸n: B
Gi¶i : Lµm nh- bµi 9 ®-îc nHCL = 0,1 mol
V =
MC
n
=
1
1,0
= 0,1 lÝt (hay 100
ml).
T-¬ng tù nh- c¸c bµi trªn ta cßn cã thÓ hái sè mol
cña mçi muèi ; phÇn tr¨m vÒ sè mol cña mçi muèi ;
phÇn tr¨m vÒ khèi l-îng cña mçi muèi v. v ...
Mét sè bµi tËp TNKQ vÒ Hy®rocacbon
cã ®é khã t-¬ng ®-¬ng nhau
Bµi 1 : §èt ch¸y hoµn toµn hçn hîp hy®rocacbon ®ång
®¼ng cã khèi l-îng ph©n tö h¬n kÐm nhau 28 ®vc, ta thu
®-îc 4,48 lÝt khÝ cacbonic ë ®ktc vµ 5,4 gam n-íc. C«ng
thøc ph©n tö cña 2 hy®rocacbon lµ :
A - C3H4 vµ C5H8 ; B- CH4 vµ C3H8 ; C - C2H4
vµ C4H8 ;
D - C2H2 vµ C4H6 ; E - KÕt qu¶ kh¸c
§¸p ¸n: B
Bµi gi¶i :
Ta cã : nCO2 = 4,48/22,4 = 02 (mol); nH2O = 5,4 /18 =
0,3 ( mol)
NhËn xÐt : Sè mol H2O > sè mol CO2 nªn hy®rocacbon lµ
ankan
Cn H2 n +2 +
2
13 n
O2 → n CO2 + (n +
1) H2O
Sè mol: 0,2
0,3
n / (n + 1 ) = 0,2 / 0,3 Suy ra n = 2 . VËy n = 1
vµ n + ( 28/14 ) = 3
C«ng thøc hai ankan lµ CH4 vµ C3H8 ( ®¸p ¸n B ®óng )
Bµi 2 : Hçn hîp hai ankan ë thÓ khÝ cïng d·y ®ång
®¼ng, cã khèi l-îng ph©n tö h¬n kÐm nhau 14 ®vc. §èt
ch¸y hoµn toµn 2,24 lÝt hçn hîp trªn thu ®-îc 3,36 lÝt
CO2 (c¸c thÓ tÝch khÝ ®o ë ®ktc). C«ng thøc cña hai
ankan lµ :
A - CH4 vµ C2H6 ; B - C2H6 vµ C3H8; C-
C3H8 vµ C4 H10
D - C4H10 vµ C5H12 ; E - kh«ng x¸c ®Þnh
®-îc
§¸p ¸n: A
Bµi gi¶i : Ta cã : nhh =
4,22
24,2
= 0,1 ( mol ) ; nCO2=
3,36 / 22,4 = 0,15 ( mol )
NhËn xÐt : sè mol H2O > sè mol CO2 nªn hy®rocacbon lµ
ankan
Cn H2 n + 2 +
2
13 n
O2 → n CO2 +
(n + 1) H2O
Sè mol: 0,1
0,15
 n = 1,5. VËy n = 1 vµ n + (14/14) = 2
C«ng thøc hai ankan lµ : CH4 vµ C2H6 (®¸p ¸n A ®óng)
Bµi 3. Hçn hîp hai ankan ë thÓ khÝ cã khèi l-îng
ph©n tö h¬n kÐm nhau 28 ®vc. §èt ch¸y hoµn toµn 2,24 lÝt
hçn hîp nãi trªn thu ®-îc 6,72 lÝt khÝ cacbonic (c¸c khÝ
®o ë ®ktc). C«ng thøc ph©n tö cña hai ankan lµ :
A- CH4 vµ C3H8 B- C2H6 vµ C4H10
C- CH4 vµ C4H10 D- C3H8 vµ C5H12 E- Kh«ng
x¸c ®Þnh
§¸p ¸n: B
Bµi gi¶i : Ta cã: nhh = 2,24/22,4 = 0,1 mol ; nC
O2 = 6,72/22,4 = 0,3 mol
NhËn xÐt : lµ ankan ; Gi¶i theo ph-¬ng ph¸p sè nguyªn tö
cacbon trung b×nh :
Cn H2 n +2 +
2
13 n
O2 → n CO2 + (n +
1) H2O
Sè mol 0,1
0,3
n = 3 . VËy n = 2 vµ n + (28/14) = 4.
C«ng thøc 2 ankan lµ C2H6 vµ C4H10. ( §¸p ¸n B ®óng)
Bµi 4 : Hçn hîp hai hy®rocacbon cã khèi l-îng ph©n
tö h¬n kÐm nhau 14 ®vc. §èt ch¸y hoµn toµn hçn hîp trªn
thu ®-îc 5,6 lÝt khÝ cacbonic (®ktc) vµ 6,3 gam H2O. C«ng
thøc ph©n tö cña hai hydrocacbon lµ :
A - C2 H6 vµ C3H8 ; B - C3H8 vµ C4H10; C-
C3H6 vµ C4 H8
D - C4H8 vµ C6H12 ; E - Kh«ng x¸c ®Þnh ®-îc
Bµi gi¶i :
Ta cã : nCO2 = 5,6 / 22,4 = 0,25 ( mol) ; nH2O = 6,3
/18 = 0,35 ( mol )
NhËn xÐt : sè mol H2O > sè mol CO2 nªn hydrocacbon lµ
Ankan
Cn H2 n +2 +
2
13 n
O2 → n CO2 +
(n + 1) H2O
Sè mol: 0,25
0,35
n / (n +1) = 0,25 / 0,35. Suy ra n = 2,5 . VËy n = 2
vµ n + (14/14 ) = 3
C«ng thøc hai ankan lµ C2H6 vµ C3H8 ( ®¸p ¸n A ®óng
)
Bµi 5 : §èt ch¸y hoµn toµn hçn hîp hydrocacbon cã
khèi l-îng ph©n tö h¬n kÐm nhau 28 ®vc, ta thu ®-îc 6,72
lÝt cacbonic vµ 7,2 gam n-íc. C«ng thøc ph©n tö cña
hydrocacbon lµ :
A - CH4 vµ C3H8 ; B - C2H4 vµ C4H8; C-
C3H6 vµ C4 H10
D - C2H6 vµ C4H10; E - kh«ng x¸c ®Þnh ®-îc
Bµi gi¶i :
Ta cã : nCO2 = 6,72/22,4 = 0,3 (mol) ; nH2O = 7,2/18
= 0,4 (mol)
NhËn xÐt : sè mol H2O > sè mol CO2 nªn hydrocacbon lµ
Ankan
Cn H 2 n +2 +
2
13 n
O2 → n CO2 +
(n +1) H2O
Sè mol 0,3
0,4
n / (n +1) = 0,3 / 0,4. Suy ra n = 3 . VËy n = 2 vµ
n + (28/14) = 4
C«ng thøc hai ankan lµ C2H6 vµ C4H10 ( ®¸p ¸n D ®óng )
Bµi 6 : §èt ch¸y hoµn toµn hçn hîp hai hy®rocacbon
cã khèi l-îng ph©n tö h¬n kÐm nhau 28 ®vc, ta thu ®-îc
8,96 lÝt khÝ cacbonic (®ktc) vµ 9,0 gam n-íc. C«ng thøc
ph©n tö cña hy®rocacbon lµ :
A - CH4 vµ C3H8 ; B - C2H6 vµ C4H10; C- C3H8 vµ
C5 H12
D - C2H4 vµ C4H8 ; E - Kh«ng x¸c ®Þnh ®-îc
Bµi gi¶i :
Ta cã : nCO2 = 8,96/22,4 = 0,4 ( mol) ; nH2O = 9,0 /
18 = 0,5 ( mol )
NhËn xÐt : sè mol H2O > sè mol CO2 nªn hydrocacbon lµ
Ankan
Cn H 2 n +2 +
2
13 n
O2 → n CO2 +
(n +1) H2O
Sè mol 0,4
0,5
n / (n +1) = 0,4 / 0,5. Suy ra n = 4 . VËy n = 3 vµ
n + (28/14) = 5
C«ng thøc hai ankan lµ C3H8 vµ C5H12 (®¸p ¸n C ®óng)
Bµi 7: §èt ch¸y hoµn toµn 0,1 mol hçn hîp hai
hy®rocacbon cã khèi l-îng ph©n tö h¬n kÐm nhau 28 ®vc,
ta thu ®-îc 8,96 lÝt khÝ cacbonic (®ktc) vµ 7,2 gam
n-íc. C«ng thøc ph©n tö cña hydrocacbon lµ :
A - C3 H8 vµ C5H12 ; B - C2H4 vµ C4H8; C-
C3H6 vµ C5 H10
D - C4H8 vµ C6H12 ; E - C4H10 vµ C6H14
Bµi gi¶i :
Ta cã : nCO 2 = 8,96/22,4 = 0,4 mol ; nH2O = 7,2/18=
0,4 mol
NhËn xÐt: sè mol H2O = sè mol CO2 nªn hy®rocacbon lµ
Xicloankan hoÆc anken.
Cn H 2 n +
2
3n
O2 → n CO2 +
n H2O
Sè mol 0,1
0,4 0,4
Suy ra n = 4 . VËy n = 3 vµ n + (28/14) = 5
C«ng thøc hai hi®rocacbon lµ C3H6 vµ C5H10 (®¸p ¸n B ®óng)
Bµi 8 : §èt ch¸y hoµn toµn 0,1 mol hçn hîp hai
hy®rocacbon cã khèi l-îng ph©n tö h¬n kÐm nhau 14 ®vc,
ta thu ®-îc 7,84 lÝt khÝ cacbonic (®ktc) vµ 6,3 gam
n-íc. C«ng thøc ph©n tö cña hai hy®rocacbon lµ :
A - C2 H4 vµ C3H6 B - C3H6 vµ C4H8
C - C2H6 vµ C3 H8 D - C3H8 vµ
C4H10
Bµi gi¶i :
Ta cã : nCO2 = 7,84/22,4 =0,35 mol ; nH2O = 6,3/18
= 0,35 mol
NhËn xÐt: sè mol H2O = sè mol CO2 nªn hy®rocacbon lµ
Xicloankan hoÆc anken.
Cn H 2 n +
2
3n
O2 → n CO2 +
n H2O
Sè mol 0,1 0,35
0,35
Suy ra n = 3,5 . VËy n = 3 vµ n + (14/14) = 4
C«ng thøc hai ankan lµ C3H6 vµ C4H8 (®¸p ¸n B ®óng)
Bµi 9 : §èt ch¸y hoµn toµn hçn hîp hai hydrocacbon
cã khèi l-îng ph©n tö h¬n kÐm nhau 14 ®vc, ta thu ®-îc
7,84 lÝt khÝ cacbonic (®ktc) vµ 8,1gam n-íc. C«ng thøc
ph©n tö cña hai hydrocacbon lµ :
A - C H4 vµ C2H6 ; B - C2H6 vµ C3H8; C- C3H8 vµ
C4 H10
D - C4H10 vµ C5H12 ; E - C4H10 vµ C6H14
Bµi gi¶i :
Ta cã : nCO2 = 7,84/22,4 = 0,35 ( mol) ; nH2O =
8,1/18 = 0,45 ( mol )
NhËn xÐt : sè mol H2O > sè mol CO2 nªn hy®rocacbon lµ
ankan.
Cn H 2 n +2 +
2
13 n
O2 → n CO2 +
(n +1) H2O
Sè mol 0,35
0,45
n / (n +1) = 0,35 / 0,45. Suy ra n = 3,5 . VËy n =
3 vµ n + (14/14) = 4
C«ng thøc hai ankan lµ C3H8 vµ C4H10 (§¸p ¸n C ®óng)
Bµi 10 : §èt ch¸y hoµn toµn 0,2 (mol) hçn hîp Ankan
cã khèi l-îng ph©n tö h¬n kÐm nhau 14 ®vc, ta thu ®-îc
24,64 lÝt khÝ cacbonic (®ktc). C«ng thøc ph©n tö cña hai
hydrocacbon lµ :
A - C 2H6 vµ C3H8 B - C3H8 vµ C4H10
C- C4H10 vµ C5 H12 D - C5H12 vµ C6H14
Bµi gi¶i :
Ta cã : nCO2 = 24,64/22,4 = 1,1 ( mol) ;
NhËn xÐt : Ankan. Gi¶i theo ph-¬ng ph¸p sè nguyªn tö
Cacbon trung b×nh :
Cn H 2 n +2 +
2
13 n
O2 → n CO2 +
(n +1) H2O
Sè mol 0,2 1,1
n = 1,1 /0,2 = 5,5 . VËy n = 5 vµ n + (14/14) =
6
C«ng thøc hai ankan lµ C5H12 vµ C6H14 (®¸p ¸n D ®óng).
Mét sè bµi tËp tnkq vÒ este cã ®é khã
t-¬ng ®-¬ng nhau
Bµi 1. Cã hai este lµ ®ång ph©n cña nhau vµ ®Òu do
c¸c axÝt no ®¬n chøc vµ r-îu no ®¬n chøc t¹o thµnh. §Ó
xµ phßng ho¸ 22,2 gam hçn hîp hai este nãi trªn ph¶i
dïng võa hÕt 12 gam NaOH nguyªn chÊt . C«ng thøc cña hai
este ®ã lµ:
A- HCOOC2H5 vµ CH3COOCH3
B- C2H5COOCH3 vµ CH3COOCH3
C- CH3COOC2H5 vµ HCOOC3H7
D- Kh«ng x¸c ®Þnh ®-îc.
§¸p ¸n A.
Gi¶i: C¸c ph-¬ng tr×nh ph¶n øng xµ phßng ho¸ hai
este cã d¹ng:
R-COOR’ + NaOH → RCOONa +
R’OH
R’’COOR’’’ + NaOH → R’’COONa +
R’’’OH
Hai este lµ ®ång ph©n cña nhau nªn cã cïng ph©n tö khèi
M vµ cã chung c«ng thøc tæng qu¸t cña este no ®¬n chøc
lµ : CnH2nO2
§Æt x vµ y lµ sè mol mçi este trong 22,2 gam hçn hîp .
Tû lÖ mol trong ph-¬ng tr×nh lµ 1 : 1 nªn :
nNaOH= neste = x + y = 12 : 40 = 0,3 (mol)
vµ Mx + My = 22,2 hay M(x + y) = 22,2 .
VËy M = 22,2 : 0,3 = 74
CnH2nO2 = 74 n = 3 . C«ng thøc cña hai
este lµ : C3H6O2
Cã hai ®ång ph©n lµ : HCOOC2H5 vµ CH3COOCH3
Bµi 2. Xµ phßng ho¸ hoµn toµn 22,2 gam hçn hîp hai
este lµ HCOOC2H5 vµ CH3COOCH3 b»ng NaOH nguyªn chÊt . Khèi
l-îng NaOH ®· ph¶n øng lµ :
A- 8 gam B- 12 gam C- 16 gam
D- 20 gam
§¸p ¸n B
Gi¶i :
Ph-¬ng tr×nh ph¶n øng xµ phßng ho¸ hai este
HCOOC2H5 + NaOH → HCOONa +
C2H5OH
CH3COOCH3 + NaOH → CH3COONa +
CH3OH
V× khèi l-îng mol cña hai este b»ng nhau vµ b»ng 74gam.
Ph¶n øng theo tØ lÖ 1 : 1, nªn nNaOH = n este = 22,2 : 74
= 0,3 mol.
VËy mNaOH = 40 . 0,3 = 12 (gam) .
Bµi 3. Xµ phßng ho¸ hoµn toµn 22,2 gam hçn hîp hai
este lµ HCOOC2H5 vµ CH3COOCH3 b»ng dung dÞch NaOH nång ®é
1M. ThÓ tÝch dung dÞch NaOH cÇn dïng lµ :
A- 200 ml B- 300 ml C- 400 ml
D- 500 ml
§¸p ¸n B
Gi¶i : C¸ch gi¶i t-¬ng tù bµi 2.
Hai este lµ ®ång ph©n cña nhau nªn cã khèi l-îng mol
b»ng nhau vµ b»ng 74 gam.
Theo ph-¬ng tr×nh : nNaOH = n este = 22,2 : 74 = 0,3
(mol)
VNaOH = nNaOH : CM = 0,3 : 1 = 0,3 (lÝt) hay 300 ml
Bµi 4. Xµ phßng ho¸ hoµn toµn 22,2 gam hçn hîp hai
este lµ HCOOC2H5 vµ CH3COOCH3 ®· dïng võa hÕt 200 ml dung
dÞch NaOH. Nång ®é mol cña dung dÞch NaOH lµ :
A- 0,5(M) B- 1,0 (M) C- 1,5 (M)
D- 2,0 (M)
§¸p ¸n: C
Gi¶i : C¸ch gi¶i t-¬ng tù bµi 3.
V× hai este cã khèi l-îng mol b»ng nhau vµ b»ng 74
(gam/mol) .
Theo ph-¬ng tr×nh ph¶n øng : nNaOH = neste = 22,2 : 74 =
0,3 (mol)
VNaOH = 200 (ml) = 0,2 (lit) . VËy CM(NaOH) = 0,3 : 0,2 =
1,5 (mol/lit)
Bµi 5. Xµ phßng ho¸ hoµn toµn 22,2 gam hçn hîp hai este
lµ HCOOC2H5 vµ CH3COOCH3 b»ng dung dÞch NaOH võa ®ñ, c¸c
muèi sinh ra sau khi xµ phßng
ho¸ ®-îc sÊy ®Õn khan vµ c©n ®-îc 21,8 gam. Sè mol
HCOOC2H5 vµ sè mol CH3COOCH3 lÇn l-ît lµ :
A- 0,15 mol vµ o,15 mol B- 0,2 mol vµ 0,1
mol
C- 0,25 mol vµ 0,05 mol D- 0,275 mol vµ 0,005
mol.
§¸p ¸n B
Gi¶i : Ph-¬ng tr×nh ph¶n øng xµ phßng ho¸ este :
HCOOC2H5 + NaOH → HCOONa + C2H5OH
CH3COOCH3 + NaOH → CH3COONa + CH3OH
V× hai este cã khèi l-îng mol b»ng nhau vµ b»ng 74 (
gam/mol)
Theo ph-¬ng tr×nh : nNaOH = neste = 22,2 : 74 = 0,3 (mol)
Gäi x vµ y lÇn l-ît lµ sè mol cña mçi este trong hçn
hîp, ta cã :
x + y = 0,3
68x + 82y = 21,8
Gi¶i hÖ ph-¬ng tr×nh ®¹i sè ®-îc : x = 0,2 vµ y = 0,1
Bµi 6. Xµ phßng ho¸ 22,2 gam hçn hîp hai este lµ
HCO OC2H5 vµ CH3CO OCH3 b»ng dung dÞch NaOH võa ®ñ .
C¸c muèi sinh ra sau khi xµ phßng ho¸ ®-îc sÊy ®Õn khan
vµ c©n ®-îc 21,8 gam. Khèi l-îng muèi HCOONa vµ CH3COONa
lÇn l-ît lµ :
A- 18,5 gam vµ 3,7 gam B- 11,1 gam vµ 11,1
gam
C- 14,8 gam vµ 7,4 gam D- Kh«ng x¸c ®Þnh
®-îc
§¸p ¸n C
Gi¶i : C¸ch gi¶i t-¬ng tù bµi 5 : x = 0,2 vµ y =
0,1
Khèi l-îng HCOOC2H5 = (74 . 0,2) = 14,4 gam
Khèi l-îng CH3COOCH3 = (74 .0,1) = 7,4 gam
Bµi 7. Xµ phßng ho¸ hoµn toµn 22,2 gam hçn hîp hai
este HCOOC2H5 vµ CH3COOCH3 b»ng dung dÞch NaOH võa ®ñ .
C¸c muèi sinh ra sau khi xµ phßng ho¸ ®-îc sÊy ®Õn khan
vµ c©n ®-îc 21,8 gam .Khèi l-îng muèi HCOONa vµ
CH3COONa lÇn l-ît lµ :
A- 1,7 gam vµ 20,1 gam ; B- 3,4 gam vµ 18,4 gam
C- 6,8 gam vµ 15,0 gam ; D- 13,6 gam vµ
8,2 gam
§¸p ¸n D
Gi¶i : C¸ch gi¶i t-¬ng tù bµi 5 : x = 0,2 vµ y
= 0,1
Khèi l-îng muèi HCOONa lµ: 68 . 0,2 = 13,6 gam.
Khèi l-îng muèi CH3COONa lµ: 82 . 0,1 = 8,2 gam
Bµi 8. Xµ phßng ho¸ hoµn toµn a gam hçn hîp hai
este lµ HCOOC2H5 vµ
CH3COOCH3 b»ng l-îng dung dÞch NaOH võa ®ñ, cÇn 300 ml
dung dÞch NaOH nång ®é 1,0 M. Gi¸ trÞ cña A lµ :
A- 14,8 gam B- 18,5 gam C-
22,2 gam D- 29,6 gam
§¸p ¸n C
Gi¶i : Ph-¬ng tr×nh t-¬ng tù c¸c bµi trªn. V× tû
lÖ mol lµ 1 : 1 nªn ta cã :
neste = nNaOH = CM . VNaOH = 1,0 .
(300/1000) = 0,3 (mol)
V× hai este lµ ®ång ph©n cña nhau nªn cã cïng ph©n tö
khèi vµ b»ng 74.
VËy : a = meste = (74 . 0,3) = 22,2 gam
Bµi 9. Xµ phßng ho¸ hoµn toµn a gam hçn hîp hai este
lµ HCOOC2H5 vµ CH3COOCH3 b»ng dung dÞch NaOH võa ®ñ. C¸c
muèi sinh ra sau khi xµ phßng ho¸ ®-îc sÊy ®Õn khan vµ c©n
®-îc 21,8 gam. Tû lÖ gi÷a n(HCOOC2H5) / n(CH3COOCH3) lµ :
A- 0,75 B- 1,0 C- 1,5
D- 2,0
§¸p ¸n D
Gi¶i : Ph-¬ng tr×nh ho¸ häc t-¬ng tù c¸c bµi trªn :
Gäi x vµ y lÇn l-ît lµ sè mol cña HCOOC2H5 vµ HCOOCH3.
V× hai este lµ ®ång ph©n cña nhau nªn cã ph©n tö khèi
b»ng nhau vµ b»ng 74. Ta cã 74x + 74y = 22,2 vµ
68x + 82y = 21,8 x = 0,2 vµ y = 0,1
VËy tû lÖ mol gi÷a hai este lµ x / y = 0,2 / 0,1 = 2
Bµi 10. Xµ phßng ho¸ hoµn toµn a gam hçn hîp hai
este lµ HCOOC2H5 vµ CH3COOCH3 b»ng dung dÞch NaOH võa ®ñ,
ph¶i dïng hÕt 200 ml dd NaOH
1,5 M. C¸c muèi sinh ra sau khi xµ phßng ho¸ ®-îc sÊy
®Õn khan vµ c©n ®-îc 21,8 gam. PhÇn tr¨m khèi l-îng cña
mçi este trong hçn hîp lµ :
A- 50% vµ 50% B- 66,7% vµ 33,3%
C- 75% vµ 25% D- Kh«ng x¸c ®Þnh ®-îc
§¸p ¸n B
Gi¶i : T-¬ng tù c¸c bµi trªn
PhÇn tr¨m khèi l-îng HCOOC2H5 lµ (74 .0,2) . 100/ 22,2
= 66,7%
PhÇn tr¨m khèi l-îng CH3COOCH3 lµ (74 .0,1) .100/ 22,2
= 33,3 %
C¸ch so¹n th¶o c©u TNKQ ho¸ v« c¬
cã néi dung thùc nghiÖm
----
Ho¸ häc lµ mét m«n khoa häc thùc nghiÖm v× vËy thÝ
nghiÖm ho¸ häc lµ ph-¬ng tiÖn c¬ b¶n ®Ó nghiªm cøu vµ
häc tËp ho¸ häc. Muèn hiÓu s©u s¾c kiÕn thøc ho¸ häc th×
ph¶i vËn dông kiÕn thøc ®Ó gi¶i quyÕt nhøng t×nh huèng
thùc tÕ nhÊt lµ c¸c bµi tËp thùc nghiÖm. ë ®©y ta ph¶i
h×nh dung ra c¸ch tiÕn hµnh thÝ nghiÖm ®Ó gi¶i quyÕt mét
nhiÖm vô nµo ®ã ®-îc ®Æt ra trong bµi tËp ( thÝ nghiÖm
ë trong ®Çu).
5
Bµi tËp thùc nghiÖm cã nhiÒu d¹ng nh- nhËn biÕt c¸c
chÊt, t¸ch c¸c chÊt ra khái hçn hîp ; ®iÒu chÕ c¸c
chÊt....
Trong c¸c d¹ng bµi tËp thùc nghÞªm th× nhËn biÕt
c¸c chÊt lµ d¹ng quan träng h¬n c¶ vµ th-êng xuyªn
trong c¸c ®Ò thi tuyÓn sinh ®¹i häc vµ cao ®¼ng cña m«n
ho¸ häc, viÖc nhËn biÕt c¸c chÊt th× chÊt dïng ®Ó nhËn
biÕt chÊt kh¸c th× chÊt dïng ®Ó nhËn biÕt chÊt kh¸c
gäi lµ chÊt thö. §Ó nhËn biÕt nhiÒu chÊt ta cã thÓ dïng
nhiÒu thuèc thö, nh-ng khã h¬n lµ chØ ®-îc dïng thªm mét
thuèc thö. Lóc nµy ta ph¶i chän mét thuèc thö ®Ó nhËn ra
mét chÊt hoÆc mét sè chÊt cÇn nhËn biÕt , sau ®ã l¹i
dïng chÝnh nh÷ng chÊt ®· nhËn biÕt ®-îc ®Ó lµm thuèc thö
nhËn biÕt c¸c chÊt cßn l¹i.
Muèn x©y dùng bµi tËp tr¾c nghiÖm kh¸ch quan cã néi
dung nhËn biÕt c¸c chÊt cÇn dùa vµo tÝnh chÊt ho¸ häc ®Æc
tr-ng cña c¸c chÊt vµ c¸c thÝ nghiÖm ho¸ häc cã thÓ lµm
®ù¬c gióp ph©n biÖt ®-îc chÊt nµy víi chÊt kh¸c. Sau ®©y
lµ mét sè vÝ dô:
1. Cã c¸c dung dÞch AlCl3, NaCl,MgCl2,H2SO4. ChØ ®-îc dïng
thªm mét thuèc thö, th× cã thÓ dïng thªm thuèc thö nµo
sau ®©y ®Ó nhËn biÕt c¸c dung dÞch ®ã?
A- Dung dÞch NaOH B- Dung dÞch AgNO3
C- Dung dÞch BaCl2 D- Dung
dÞch qu× tÝm
Gi¶i:
+ Dïng dung dÞch NaOH nhËn ra AlCl3 do ph¶n øng t¹o ra
kÕt tña tan ®-îc trong NaOH d- vµ nhËn ra MgCl2 do ph¶n
øng t¹o ra kÕt tña kh«ng tan trong NaOH d-.
AlCl3 + 3 NaOH → Al(OH)3 +
3 NaCl
Al(OH)3 + NaOH d- → NaAlO2 + 2
H2O
MgCl2 + 2NaOH → Mg(OH)2 + 2
NaCl
+LÊy kÕt tña Mg(OH)2 lµm thuèc thö ®Ó cho vµo hai dung
dÞch cßn l¹i lµ NaCl vµ H2SO4. Dung dÞch nµo hoµ tan ®-îc
Mg(OH)2 lµ dung dÞch H2SO4, kh«ng hoµ tan ®-îc Mg(OH)2 lµ
dung dÞch NaCl.
2. Cã 4 dung dÞch lµ :NaOH, H2SO4,HCl, Na2CO3. ChØ dïng
thªm mét chÊt ho¸ häc ®Ó nhËn biÕt th× dïng chÊt nµo
trong ®ã c¸c chÊt cã d-íi ®©y?
A-Dd HNO3 B-Dd KOH C-Dd BaCl2
D-Dd NaCl
Gi¶i:
+ Cho dung dÞch BaCl2 vµo c¸c dung dÞch trªn, cã kÕt tña
lµ dung dÞch H2SO4 vµ dung dÞch Na2CO3:
BaCl2 + H2SO4 BaSO4 + 2HCl
BaCl2 + NaCO3 BaCO3 + 2NaCl
+ LÊy mét trong hai dung dÞch cßn l¹i lµm thuèc thö cho
t¸c dông víi c¸c kÕt tña thu ®-îc ë 2 ph¶n øng trªn, nÕu
kÕt tña tan th× dung dÞch ®· lÊy lµ dung dÞch Hl vµ kÕt
tña tan lµ BaCO3, cßn kÕt tña kh«ng tan lµ BaSO4(nhËn
®-îc dung dÞch Na2CO3 vµ dung dÞch H2SO4).
+ NÕu dung dÞch ®· lÊy lµm thuèc thö kh«ng hoµ tan ®-îc
BaSO4vµ BaCO3 th× ®ã lµ dung dÞch NaOH vµ dung dÞch kia
lµ dung dÞch HCl. TiÕp ®ã lÊy dung dÞch HCl ®Ó ph©n biÖt
BaCO3 víi BaSO4.
3. Cã c¸c dung dÞch : NaNO3, NaCO3, NaHCO3, Zn(NO3)2,
Mg(NO3)2. §-îc dïng nhiÖt ®é vµ chØ dïng thªm mét ho¸
chÊt nµo trong sè c¸c chÊt cho d-íi ®©y lµ cã thÓ nhËn
biÕt ®-îc c¸c dung dÞch trªn?
A-Dd HCl B-Dd NaOH C-Dd H2SO4 D- Dd
NH3
Gi¶i:
+ Dïng dung dÞch NaOH nhËn ra dung dÞch Zn(NO3)2 do t¹o
ra kÕt tña tan trong NaOH d- vµ dung dÞch Mg(NO3)2 do t¹o
ra kÕt tña kh«ng tan trong NaOH d-.
Zn(NO3)2 +2NaOH Zn(OH)2 + 2NaNO3
Zn(OH)2 + 2NaOH d- NaZnO2 + 2H2O
Mg(NO3)2 + 2NaOH Mg(OH)2 + 2NaNO3
LÊy dung dÞch Mg(NO3)2 lµm thuèc thö ®æ vµo 3 dung dÞch
cßn l¹i
*Cã kÕt tña sinh ra lµ cña dung dÞch Na2CO3
Mg(NO3)2 + Na2CO3 MgCO3 + 2NaNO3
* §un nãng hai dung dÞch cßn l¹i, thÊy xuÊt hiÖn kÕt
tña lµ dung dÞch NaHCO3, kh«ng cã kÕt tña xuÊt hiÖn lµ
dung dÞch NaNO3
Mg(NO3)2 + 2NaHCO3 Mg(HCO3)2 + 2NaNO3
Mg(HO3)2 MgCO3 + CO2 + H2O
NÕu kh«ng ®un nãng th× ph¶n øng trao ®æi gi÷a Mg(NO3)2 vµ
NaHCO3 coi nh- kh«ng x¶y ra v× kh«ng t¹o ra chÊt kÕt tña
hay chÊt Ýt ®iÖn ly hoÆc chÊt khÝ. Khi ®un nãng ,
Mg(HO3)2 bÞ ph©n huû t¹o ra kÕt tña MgCO3, lµm cho ph¶n
øng trao ®æi x¶y ra theo ph-¬ng tr×nh ph¶n øng tæng nh-
sau:
Mg(NO3)2 +2NaHCO3 MgCO3 + CO2 +
2NaNO3 + H2O
4. Cã c¸c dung dÞch: NH4Cl, NH4HCO3, NaNO2, NaNO3 ®-îc
dïng nhiÖt ®é vµ chØ dïng thªm mét ho¸ chÊt nµo trong
sè c¸c chÊt cho sau ®©y ®Ó nhËn ®-îc c¸c dung dÞch trªn?
A-Dd KOH B-Dd NaOH C-Dd Ca(OH)2 D- Dd HCl
Gi¶i:
+ Dïng dung dÞch Ca(OH)2 nhËn ra dung dÞch NH4Cl vµ dung
dÞch NH4HCO3 dùa vµo hiÖn t-îng cã kÕt tña hay kh«ng:
2NH4Cl + Ca(OH)2 CaCl2 + 2NH3
+ 2H2O
NH4HCO3 + Ca(OH)2 CaCO3 +
NH3 + 2H2O
+LÊy dung dÞch NH4Cl lµm thuèc thö, ®æ vµo hai dung dÞch
cßn l¹i råi ®un nãng, cã hiÖn t-îng sñi bät lµ dung dÞch
NaNO2, kh«ng cã hiÖn t-îng sñi bät lµ dung dÞch NaNO3.
NH4Cl + NaNO2 NH4NO2 + NaCl
NÕu kh«ng ®un nãng th× ph¶n øng trªn kh«ng x¶y ra. Khi
®un nãng NH4Cl ph©n huû thµnh N2 vµ H2O nªn ph¶n øng trªn
x¶y ra víi ph-¬ng tr×nh tæng nh- sau:
NH4Cl + NaNO2 N2 sñi bät + NaCl + 2H2O
5. Cã c¸c dung dÞch : NH4Cl, NaOH, NaCl, H2SO4, NaSO4,
Ba(OH)2 chØ ®-îc dïng thªm mét dung dÞch th× dung dÞch nµo
sau ®©y lµ cã thÓ nhËn biÕt ®-îc c¸c dung dÞch trªn?
A-Dd Phenolphtalein B-Dd Qu× tÝm C-Dd AgNO3
D- Dd BaCl2
Gi¶i:
+ Nhá qu× tÝm vµo c¸c dung dÞch trªn ta chia ®-îc chóng
thµnh 3 nhãm:
 Nhãm 1 lµm qu× tÝm ho¸ ®á gåm: NH4Cl, H2SO4
 Nhãm 2 lµm qu× tÝm ho¸ xanh gåm: NaOH, Ba(OH)2
 Nhãm 3 kh«ng lµm ®æi mµu qu× tÝm gåm: NaCl, Na2SO4
+ LÊy c¸c dung dÞch ë nhãm 1 ®æ lÇn l-ît vµo c¸c dung
dÞch nhãm 2, kh«ng cã kÕt tña th× dung dÞch ®· lÊy lµ
dung dÞch NH4Cl. LÊy dung dÞch kia lµ dung dÞch H2SO4 ®æ
vµo c¸c dung dÞch nhãm 2 cã kÕt tña lµ dung dÞch Ba(OH)2,
kh«ng cã kÕt tña lµ dung dÞch NaOH:
H2SO4 + Ba(OH)2 BaSO4 + 2 H2O
+ LÊy dung dÞch Ba(OH)2 ®· biÕt ®æ lÇn l-ît vµ c¸c
dung dÞch ë nhãm 3, kh«ng cã kÕt tña lµ dung dÞch NaCl,
cã kÕt tña lµ dung dÞch Na2SO4
Ba(OH)2 + Na2SO4 BaSO4 + 2 NaOH
6. Cã 3 dung dÞch hçn hîp:
1-NaHCO3 +Na2CO3
2-NaHCO3 +Na2SO4
3-Na2CO3 + Na2SO4
ChØ dïng thªm mét cÆp chÊt nµo trong sè c¸c cÆp chÊt cho
d-íi ®©y ®Ó cã thÓ nhËn biÕt ®-îc c¸c dung dÞch hçn hîp
trªn?
A-Dung dÞch NaOH vµ dung dÞch NaCl
B-Dung dÞch NH3 vµ dung dÞch NH4Cl
C-Dung dÞch HCl vµ dung dÞch NaCl
D-Dung dÞch HNO3 vµ dung dÞch Ba(NO3)2
Gi¶i:
+ §æ dung dÞch Ba(NO3)2 vµo c¸c dung dÞch hçn hîp trªn
®Òu cã kÕt tña . Läc ®Ó t¸ch riªng kÕt tña vµ ®-îc n-íc
läc(n-íc läc lµ n-íc ch¶y qua giÊy läc, cã thÓ chøa mét
hay nhiÒu chÊt tan)
+LÊy dung dÞch HNO3 cho t¸c dông cã kÕt tña vµ n-íc läc
cña mçi dung dÞch hçn hîp, ta sÏ thÊy cã sù kh¸c nhau,
do ®ã nhËn biÕt ®-îc chóng.
 Dung dÞch hçn hîp 1:
Ba(NO3)2 +Na2CO3 BaCO3 +2NaNO3
* KÕt tña lµ BaCO3: 2HNO3 +BaCO3 Ba(NO3)2 +CO2 Sñi
bät +H2O
*N-íc läc chøa: NaHCO3 vµ NaNO3:
HNO3 + NaHCO3 NaNO3 +
CO2 Sñi bät + H2O
 Dung dÞch hçn hîp 2
Ba(NO3)2 +Na2SO4 BaSO4 +2NaNO3
*KÕt tña lµ BaSO4: Kh«ng hoµ tan trong dung dÞch
*N-íc läc chøa: NaHCO3 vµ NaNO3:
HNO3 +NaHCO3 NaNO3 + CO2 Sñi
bät + H2O
 Dung dÞch hçn hîp 3:
Ba(NO3)2 +Na2CO4 BaCO3 +2NaNO3
Ba(NO3)2 +Na2SO4 BaSO4 +2NaNO3
KÕt tña lµ BaCO3 vµ BaSO4: Cho t¸c dông víi dung dÞch
HNO3 d- th× l-îng kÕt tña chØ gi¶m ®i chø kh«ng tan hoµn
toµn v× chØ cã BaCO3 tan, cßn BaSO4 kh«ng tan.
*N-íc läc chøa: NaNO3 vµ cã thÓ cã Ba(NO3)2 d-, cho t¸c
dông víi dung dÞch HNO3 sÏ kh«ng t¸c dông (kh«ng cã hiÖn
t-îng sñi bät)
7. Cã 4 kim lo¹i: Mg, Ba, Zn, Fe. ChØ ®-îc dïng thªm mét
chÊt th× cã thÓ dïng chÊt nµo trong sè c¸c chÊt cho
d-íi ®©y ®Ó nhËn biÕt c¸c kim lo¹i ®ã?
A-Dd NaOH B-Dd Ca(OH)2 C-Dd HCl D- Dd H2SO4 lo·ng
Gi¶i:
-Dïng dung dÞch H2SO4 lo·ng cho t¸c dông víi c¸c kim
lo¹i:
Mg +H2SO4 MgSO4 + H2 (1)
Ba + H2SO4 BaSO4 + H2
(2)
Zn + H2SO4 ZnSO4 + H2 (3)
Fe + H2SO4 FeSO4 + H2 (4)
ChØ cã ph¶n øng cña Ba víi H2SO4 t¹o ra kÕt tña, nªn
nhËn biÕt ®-îc Ba.
-Cho nhiÒu Ba vµo dung dÞch H2SO4 lo·ng ®Ó sau khi Ba
t¸c dông hÕt víi H2SO4 nã sÏ t¸c dông víi n-íc cña dung
dÞch, t¹o ra kiÒm Ba(OH)2:
Ba + 2H2O Ba(OH)2
+ H2
Läc bá kÕt tña BaSO4, n-íc läc lµ dung dÞch Ba(OH)2 cho
t¸c dông víi 3 kim lo¹i cßn l¹i, chØ cã Zn bÞ hoµ tan,
nhËn ®-îc Zn
Zn + Ba(OH)2 BaZnO2 +H2
-LÊy dung dÞch Ba(OH)2 ®æ vµo c¸c dung dÞch thu ®-îc sau
ph¶n øng (1) vµ (4) t¹o ra kÕt tña tr¾ng lµ cña dung
dÞch MgSO4 vµ t¹o ra kÕt tña tr¾ng xanh råi dÇn chuyÓn
sang ®á n©u lµ cña dung dÞch FeSO4:
MgSO4 +Ba(OH)2 BaSO4 mµu tr¾ng +
Mg(OH)2
FeSO4 +Ba(OH)2 BaSO4 +
Fe(OH)2 tr¾ng xanh
4Fe(OH)2 + O2 + 2H2O 4Fe(OH)3
®á n©u
8. Cã c¸c chÊt bét mµu tr¾ng sau: NaCl, BaCO3, Na2SO4,
Na2S, BaSO4, MgCO3, ZnS . ChØ dïng thªm dung dÞch nµo cho
d-íi ®©y lµ cã thÓ nhËn biÕt ®-îc c¸c chÊt trªn?
A-Dd BaCl2 B-Dd AgNO3 C-Dd NaOH D- Dd HCl
Gi¶i:
+Cho c¸c chÊt bét trªn vµo dung dÞch HCl sÏ cã sù kh¸c
nhau sau:
 Kh«ng tan lµ BaSO4
 Tan nhanh vµ cã khÝ mïi trøng thèi tho¸t ra lµ
Na2S:
Na2S + 2HCl 2NaCl + H2S (1)
 Tan nhanh vµ cã khÝ mïi trøng thèi tho¸t ra lµ
ZnS:
ZnS + 2HCl ZnCl2 + H2S (2)
 ChØ hoµ tan,kh«ng cã khÝ tho¸t ra (kh«ng cã hiÖn
t-îng sñi bät) lµ Na2SO4 vµ NaCl
 Tan vµ cã khÝ kh«ng mµu, kh«ng mïi tho¸t ra( cã
hiÖn t-îng sñi bét) lµ BaCO3 vµ MgCO3
BaCO3+ 2HCl BaCl2 + CO2 +
H2O (3)
MgCO3 + 2HCl MgCl2 + CO2 +
H2O (4)
+LÊy mét trong hai dung dÞch chØ hoµ tan, kh«ng cã khÝ
tho¸t ra lµ Na2SO4 vµ NaCl lµm thuèc thö ®Ó ®æ vµo c¸c
dung dÞch thu ®-îc sau ph¶n øng (3) vµ (4), nÕu kh«ng cã
hiÖn t-îng g× x¶y th× dung dÞch ®· lÊy lµm thuèc thö
lµ NaCl, dung dÞch cßn l¹i lµ Na2SO4. LÊy dung dÞch Na2SO4
lµm thuèc thö ®Ó ®æ c¸c dung dÞch thu ®-îc sau ph¶n øng
(3) vµ (4) nÕu cã kÕt tña lµ dung dÞch BaCl2, ®ã lµ dung
dÞch t¹o ra bëi BaCO3, kh«ng cã kÕt tña lµ dung dÞch
MgCl2, ®ã lµ dung dÞch t¹o ra bëi MgCO3:
Na2SO4 + BaCl2 BaSO4 + 2NaCl
C¸ch so¹n th¶o c©u TNKQ ho¸ h÷u c¬
cã néi dung thùc nghiÖm
-----
Muèn nhËn biÕt mét chÊt h÷u c¬ hay ph©n biÖt chÊt
h÷u c¬ nµy víi chÊt h÷u c¬ kh¸c ta ph¶i chän chÊt ®Ó khi
ph¶n øng chóng cho nh÷ng hiÖn t-îng kh¸c nhau mµ ta cã
6
thÓ ph©n biÖt ®-îc b»ng gi¸c quan. Sau ®©y lµ mét sè bµi
tËp thùc nghiÖm nhËn biÕt chÊt h÷u c¬:
1.§Ó ph©n biÖt khÝ SO2 víi khÝ C2H4 cã thÓ dïng dung
dÞch nµo trong sè c¸c dung dÞch sau?
A- Dd KMnO4 trong H2O B- Dd Br2 trong
n-íc
C- Dd Br2 trong CCl4 D- Dd
NaOH trong n-íc
Gi¶i:
- Dïng dung dÞch Br2 trong dung m«i CCl4 v× chØ cã
C2H4 lµm mÊt mµu brom trong dung m«i CCl4, SO2 kh«ng lµm
mÊt mµu brom trong dung m«iCCl4:
CH2 = CH2 + Br2  CH2Br – CH2Br
- Kh«ng dïng dung dÞch KMnO4 trong n-íc ®-îc v× c¶
SO2 vµ C2H4 ®Òu lµm mÊt mµu dung dÞch nµy:
5SO2 + 2KMnO4 + 2H2O  2H2SO4 + 2MnSO4 + K2SO4
3CH2 = CH2 + 2KMnO4 + 4H2O  3CH2 – CH2 + 2MnO2
+ 2KOH
OH OH
- Kh«ng dïng dung dÞch Br2 trong n-íc ®-îc v× c¶ SO2
vµ C2H2 ®Òu lµm mÊt mµu dung dÞch nµy:
SO2 + Br2 + 2H2O  H2SO4 + 2HBr
CH2 = CH2 + Br2  CH2Br – CH2Br
Kh«ng dïng dd NaOH ®-îc v× trong C2H2 kh«ng ph¶n øng,
cßn SO2 cã ph¶n øng nh-ng kh«ng cã dÊu hiÖu g× gióp ta
nhËn biÕt ®-îc lµ cã x¶y ra ph¶n øng.
2. Khi ®iÒu chÕ C2H2 tõ C2H2OH vµ H2SO4 ®Æc ë 1700C th×
khÝ C2H4 th-êng bÞ lÉn t¹p chÊt lµ khÝ Co2 vµ SO2. Cã thÓ
dïng chÊt nµo sau ®©y ®Ó lo¹i bá t¹p chÊt ?
A- Dd Br2 B- Dd KMnO4 C- D® K2CO3
D- Dd KOH
Gi¶i : Do H2SO4 ®Æc nãng lµ chÊt Oxy ho¸ m¹nh nªn
nã oxy ho¸ mét l-îng nhá r-îu ®Õn CO2 cßn nã bÞ khö ®Õn
SO2 theo ph¶n øng sau:
CH3CH2OH + 6H2SO4  2CO2 + 6SO2 + 9H2O
- Dïng dd KOH v× nã kh«ng t¸c dông víi C2H2 mµ chØ
t¸c dông víi CO2 vµ SO2:
CO2 + 2KOH  K2CO3 + H2O
SO2 + 2KOH  K2SO3 + H2O
- Kh«ng thÓ dïng dd Br2 vµ dd KMnO4 v× chóng ®Òu t¸c
dông víi C2H4.
- Kh«ng thÓ dïng dd K2CO3 v× kh«ng lo¹i bá ®-îc CO2 do
cã c¸c ph¶n øng sau:
SO2 + H2O  H2SO3
H2SO3 + K2CO3  K2SO3 + CO2 + H2O
3. Cã thÓ ph©n biÖt mét c¸ch thuËn tiÖn vµ nhanh
chãng r-îu bËc1, r-îu bËc 2, r-îu bËc 3 b»ng chÊt nµo
sau ®©y?
A- CuO/t0 B-
ZnCl2/HCl ®Æc
C- K2Cr2O7/ H2SO4 lo·ng D- HCl/ H2SO4
®Æc,t0
Gi¶i:
Dïng dd ZnCl2/ HCl ®Æc v× cho kÕt qu¶ rÊt nhanh. Cho c¸c
r-îu cã bËc kh¸c nhau t¸c dông víi dd ZnCl2/ HCl ®Æc th×:
 Cã vÈn ®ôc ngay lµ r-îu bËc 3, do t¹o ra dÉn xuÊt
halogen kh«ng tan
CH3
+ + H2OCH3
CH3
C OH HCl
ZnCl2
Cl
CH3
CH3
CH3
C
 Cã vÈn ®ôc sau kho¶ng 5 phót lµ r-îu bËc 2:
+CH3 + H2OCH3 CH
OH
HCl
ZnCl2
Cl
CH3 CH3CH
 Kh«ng cã vÈn ®ôc lµ r-îu bËc 1, do kh«ng cã ph¶n
øng.
- Kh«ng thÓ dïng CuO/t0 v× chËm vµ kh«ng cho kÕt qu¶
trùc tiÕp:
+ t0
H2O+ +CHOR CH2 OH CuO Cu
(Mµu ®á)(Mµu ®en)(R- î u bËc 1)
R
Sau ®ã ph¶i dïng ph¶n øng tr¸ng g-¬ng ®Ó nhËn biÕt
an®ehit
t0
+ +CHO COOHRR Ag2O
dd NH3
2Ag
(R- î u bËc 2)
R' + t0
H2O+ +R CH
OH
CuO Cu
(Mµu ®á)(Mµu ®en)
C
O
R'R
Sau ®ã l¹i ph¶i thö s¶n phÈm b»ng ph¶n øng tr¸ng g-¬ng,
nÕu kh«ng cã ph¶n øng tr¸ng g-¬ng míi kÕt luËn ®-îc ®ã
lµ xeton.
CH3
+
CH3
CH3 OH CuO
(Mµu ®en)
t0
C Kh«ng t¸c dông (Mµu ®en cñaCuO
kh«ng thay ®æi)
- Kh«ng thÓ dïng dung dÞch K2Cr2O7/H2SO4 lo·ng v× chØ
nhËn biÕt ®-îc r-îu bËc 3 kh«ng ph¶n øng(kh«ng lµm mÊt
mµu dung dÞch K2Cr2O7) . R-îu bËc 1 vµ r-îu bËc 2 ®Òu lµm
mÊt mµu dung dÞch K2Cr2O7.
3R-CH2OH + K2Cr2O7 + 4H2SO4 3 R-CHO
+ Cr2( SO4)3 + K2SO4 +7 H2O
(mµu da cam)
+ 7H2O++
OH
R' ++R CH K2Cr2O7 K2SO4Cr2(SO4)3
4H2SO4 C
O
R'R3 3
- Kh«ng thÓ dïng dung dÞch HCl/H2SO4 ®Æc, to . V× tuy cã
x¶y ra c¸c ph¶n øng este ho¸ nh-ng kh«ng cã dÊu hiÖu nµo
gióp ta nhËn biÕt ®-îc.
4- Cã bèn chÊt : axit axetic, glixerol, r-îu etylic,
glucoz¬. ChØ dïng thªm mét chÊt nµo sau ®©y ®Ó nhËn biÕt
?
A- Quú tÝm B- CaCO3
C- CuO D- Cu(OH)2
Gi¶i :
- Dïng Cu(OH)2 cho t¸c dông víi c¸c chÊt trªn
+ Kh«ng hoµ tan Cu(OH)2 lµ r-îu etylic.
+ Hoµ tan Cu(OH)2 cho dung dÞch mµu xanh lµ
CH3COOH
2CH3COOH + Cu(OH)2 (CH3COO)2Cu +
2H2O
+ Hoµ tan Cu(OH)2 cho dung dÞch xanh lam thÉm lµ
glixerol vµ glucoz¬ do chóng lµ r-îu ®a chøc cã
2 nhãm - OH ®øng liÒn kÒ.
+ + 2H2O+Cu
OH
OH
OH OH
CH2
CH
CH2 HO
HO
HO
HO
CH2
CH
CH2
OH
HO
O
CH2
CH
CH2
Cu
H
CH2
CH
CH2O
O
H
HO
5- Cã 3dung dÞch lµ : NH4HCO3, NaAlO2, C6H5ONa vµ 3
chÊt láng lµ: C2H5OH, C6H6, C6H5NH2.
ChØ dïng chÊt nµo sau ®©y lµ cã thÓ nhËn biÕt tÊt c¶
c¸c chÊt trªn ?
A- Dd NaOH. B- Dd Ca(OH)2. C-
Dd HCl. D- Dd BaCl2
Gi¶i :
Cho dd HCl ®Õn d- vµo 3 dung dÞch vµ 3 chÊt láng trªn
+ Cã hiÖn t-îng sñi bät lµ dd NH4HCO3:
NH4HCO3 + HCl NH4Cl +
CO2 + H2O
+ KÕt tña xuÊt hiÖn råi tan trong HCl d- lµ dung
dÞch NaAlO2:
NaAlO2 + HCl + H2O Al(OH)3 +
NaCl
Al(OH)3 + 3 HCl AlCl3 +
3H2O
+ KÕt tña xuÊt hiÖn kh«ng tan trong HCl d- lµ
dung dÞch C6H5ONa:
C6H5ONa + HCl C6H5OH +
NaCl
+ T¹o ra dung dÞch ®ång nhÊt lµ C2H5OH
+ Kh«ng tan trong dung dÞch HCl vµ ph©n líp lµ
benzen (Benzen kh«ng tan trong n-íc vµ nhÑ h¬n n-íc nªn
ë phÝa trªn).
+ Lóc ®Çu ph©n líp sau trë nªn ®ång nhÊt lµ
C6H5NH2:
C6H5-NH2 + HCl C6H5- NH3Cl
Anilin lµ chÊt láng nÆng h¬n n-íc, rÊt Ýt tan trong n-íc
nªn ph©n líp vµ ë phÝa d-íi, khi t¸c dông dÇn víi axit HCl
t¹o ra muèi tan tèt trong n-íc nªn dÇn mÊt sù ph©n líp.
6. Cã 3 chÊt láng, kh«ng mµu lµ benzen, toluene,
stiren. Cã thÓ dïng chÊt nµo sau ®©y ®Ó nhËn biÕt mçi
chÊt trªn ?
A- dd Br2 B- dd KMnO4 C- dd
H2SO4 D- dd NaOH
Gi¶i : - Dïng dd KMnO4 cho vµo c¸c chÊt trªn:
+ ChÊt nµo lµm mÊt mµu tÝm ë ngay nhiÖt ®é th-êng lµ
stiren :
3C6H5-CH = CH2+2KMnO4+4H2O 3C6H5- CH- CH2 +
2 MnO2 + 2KOH
OH OH
+ ChÊt nµo khi ®un nãng míi lµm mÊt mµu tÝm lµ
toluen . Khi ®un nãng, KMnO4 oxy ho¸ toluen thµnh axit
C6H5COOH, cßn nã bÞ khö thµnh MnO2 vµ KOH.
C6H5-CH3+ 2KMnO4 C6H5COOH + 2MnO2 +
2KOH
Sau ®ã axit t¸c dông víi kiÒm t¹o ra muèi vµ n-íc :
C6H5COOH +KOH C6H5 COOK + H2O
Tæng hîp 2 ph¶n øng trªn ta ®-îc kÕt qu¶ cuèi cïng
nh- sau :
to
C6H5-CH3+ 2KMnO4 C6H5 COOK + 2MnO2
+ KOH +H2O
- ChÊt nµo kh«ng lµm mÊt mµu dd KMnO4 ë nhiÖt ®é
th-êng vµ ngay c¶ khi ®un nãng lµ benzen.
7- Cho 3 r-îu : CH2OH, C2H5OH, C3H7OH
Cã thÓ dïng chÊt nµo sau ®©y ®Ó ph©n biÖt c¸c r-îu trªn
?
A- H2SO4 ®Æc/1400C
B- H2SO4 ®Æc /1700C
C- Kim lo¹i kiÒm
D- CH3COOH/ H2SO4 ®Æc, to
Gi¶i : - Kh«ng thÓ dïng H2SO4 ®Æc/140OC v× cã ph¶n
øng t¹o ra c¸c ete cña c¸c r-îu nh-ng kh«ng thÓ ph©n
biÖt ®-îc c¸c ete.
- Kh«ng thÓ dïng H2SO4 ®Æc/170Oc v× chØ nhËn ra ®-îc
r-îu CH3OH do kh«ng thÓ t¹o ra anken t-¬ng øng. C¸c r-îu
C2H5OH vµ C3H7OH t¹o ra c¸c anken t-¬ng øng lµ C2H4 vµ C3H6
nh-ng ta kh«ng ph©n biÖt ®-îc 2 anken nµy .
- Kh«ng thÓ dïng CH3COOH/H2SO4 ®Æc, to v× tuy cã c¸c
ph¶n øng este ho¸ nh-ng ta kh«ng ph©n biÖt ®-îc c¸c este
sinh ra.
- CÇn ph¶i dïng kim lo¹i kiÒm ®Ó ph©n biÖt c¸c r-îu
.
VÒ mÆt ®Þnh tÝnh th× kh«ng ph©n biÖt ®-îc v× chóng ®Òu
cho hiÖn t-îng gièng nhau do ®Òu gi¶i phãng khÝ H2. Nh-ng
xÐt vÒ mÆt ®Þnh l-îng, ta cã thÓ ph©n biÖt ®-îc.
C¸ch lµm nh- sau : LÊy cïng mét khèi l-îng c¸c r-îu (thÝ
dô a gam) cho t¸c dông hÕt víi Na vµ thu khÝ H2 vµo c¸c
èng ®ong b»ng c¸ch ®Èy n-íc. So s¸nh thÓ tÝch khÝ H2 thu
®-îc ë cïng ®iÒu kiÖn. R-îu cho thÓ tÝch H2 lín nhÊt lµ
CH3OH, r-îu cho thÓ tÝch H2 nhá nhÊt lµ C3H7OH, cßn l¹i lµ
C2H5OH.
CH3OH + Na CH3ONa +1/2 H2
32
a
mol
16
a
( mol)
C2H5OH + Na C2H5ONa + 1/2 H2
46
a
mol
92
a
mol
C3H7OH + Na  C3H7ONa + 1/2 H2
60
a
mol
120
a
mol
ë cïng ®iÒu kiÖn nhiÖt ®é vµ ¸p suÊt, thÓ tÝch chÊt
khÝ tØ lÖ thuËn víi sè mol khÝ, nghÜa lµ sè mol lín h¬n
sÏ cã thÓ tÝch lín h¬n.
bµi tËp tnkq b»ng h×nh vÏ hoÆc ®å thÞ
---
Bµi tËp ho¸ häc lµ ph-¬ng tiÖn chÝnh vµ hÕt søc quan
träng dïng ®Ó rÌn luyÖn kh¶ n¨ng vËn dông kiÕn thøc cho
häc sinh. Kinh nghiÖm thùc tÕ cho thÊy trong giê «n tËp,
hÖ thèng ho¸ kiÕn thøc, häc sinh kh«ng thÝch ®¬n thuÇn
nh¾c l¹i kiÕn thøc mµ chØ thÝch gi¶i bµi tËp. Nh- vËy
7
bµi tËp cßn cã t¸c dông rÊt lín trong viÖc g©y høng thó
häc tËp cho häc sinh.
Muèn cho bµi tËp ph¸t huy cao ®é trong viÖc g©y høng
thó häc tËp cÇn ®a d¹ng ho¸ néi dung vµ h×nh thøc bµi
tËp, ®a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i h×nh bµi tËp.
HiÖn nay trong c¸c s¸ch bµi tËp, sè bµi tËp b»ng
h×nh vÏ hoÆc ®å thÞ cßn rÊt Ýt hoÆc kh«ng cã. V× vËy
chóng ta cÇn biªn s¹on thªm d¹ng bµi tËp nµy. sau ®©y lµ
mét sè vÝ dô :
VÝ dô 1 : Cã 2 kÝ hiÖu biÓu thÞ 2 lo¹i nguyªn tö :
c¸c « vu«ng biÓu thÞ: ®¬n chÊt, hîp chÊt, hçn hîp
A B C
D
C©u 1: ¤ vu«ng nµo biÓu thÞ ®¬n chÊt, ph©n tö chØ
gåm 1 nguyªn tö ?
A B
C D
§¸p ¸n: A
C©u 2: ¤ vu«ng nµo biÓu thÞ ®¬n chÊt, ph©n tö gåm 2
nguyªn tö ?
A B C
D
§¸p ¸n: C
C©u 3: ¤ vu«ng nµo biÓu thÞ hîp chÊt ?
A B C
D
§¸p ¸n: D
C©u 4: ¤ vu«ng nµo biÓu thÞ hçn hîp ?
A B C
D
§¸p ¸n: B
VÝ dô 2 : Ph¶n øng cña nguyªn tè X ( ) víi nguyªn
tö Y ( ) ®-îc biÓn diÔn trong s¬ ®å sau :
Ph-¬ng tr×nh ho¸ häc nµo d-íi ®©y biÓu diÔn tèt nhÊt
ph¶n øng nµy ?
A. 4X + 8Y → 5Y2X
B . X + 2Y → Y2X
C . 4X + 9Y → 4Y2X
D . 4X + 8Y → 4X2Y
§¸p ¸n B.
VÝ dô 3 : Cã 4 èng nghiÖm, mçi èng ®ùng mét chÊt khÝ
kh¸c nhau, chóng ®-îc óp ng-îc trong c¸c chËu n-íc. §é tan
cña chóng ®-îc m« t¶ b»ng c¸c h×nh vÏ sau :
KhÝ 1 KhÝ 2 KhÝ 3 KhÝ 4
KhÝ nµo cã ®é tan trong n-íc lín nhÊt ?
A- KhÝ 1 B- KhÝ 2 C- KhÝ 3 D- KhÝ 4
§¸p ¸n : C Kho¸
II
VÝ dô 4 : Mét b×nh cÇn chøa bét
Mg ®-îc nót kÝn b»ng nót cao su cã èng
thuû tinh dÉn khÝ nguyªn qua vµ cã kho¸
(h×nh vÏ).
C©u 1: C©n b×nh ®Ó x¸c ®Þnh khèi
l-îng. §un nãng b×nh mét thêi gian råi ®Ó
nguéi vµ c©n l¹i. Hái khèi l-îng b×nh thay
®æi thÕ nµo so víi khèi l-îng b×nh tr-íc
khi nung ?
A - Gi¶m B - T¨ng C - Kh«ng thay ®æi
D - Kh«ng x¸c ®Þnh ®-îc
§¸p ¸n : C
C©u 2 : Còng ®un nãng b×nh mét thêi gian råi ®Ó nguéi,
nh-ng më kho¸ råi míi c©n l¹i. Hái khèi l-îng b×nh thay
®æi thÕ nµo so víi khèi l-îng b×nh tr-íc khi nung ?
A - Gi¶m B - T¨ng C - Kh«ng thay ®æi
D - Kh«ng x¸c ®Þnh ®-îc
§¸p ¸n : B
VÝ dô 5 : Khi lÆn cµng s©u th× ¸p suÊt cña n-íc còng
t¨ng. Oxi tan nhiÒu h¬n trong m¸u ng-êi thî lÆn. §-êng
biÓu diÔn nµo trong ®å thÞ d-íi ®©y biÓu diÔn tèt nhÊt
t-¬ng quan gÇn ®óng gi÷a nång ®é oxi trong m¸u vµ ¸p
suÊt ?
I
Bét
Magiª
IV
III
Nång ®é
O2
trong m¸u
99
100
101
102
103
104
0 10 20 30 40 50
Giây (s)
Khối lượng(g)
40
60
80
100
120
Nhiệt độ
¸p suÊt
A - I B - II C- III D -
IV
§¸p ¸n: D
VÝ dô 6: Mét b×nh chøa vµi côc ®¸ v«i (CaCO3) ®-îc
®Æt trªn ®Üa c©n. Thªm mét l-îng axit Clohi®ric vµo
b×nh. Tæng khèi l-îng cña b×nh vµ c¸c chÊt cã trong b×nh
biÕn ®æi theo thêi gian ®-îc biÓu diÔn b»ng ®å thÞ sau:
C©u 1 : ë kho¶ng thêi gian nµo sau ®©y tèc ®é ph¶i
øng lµ nhanh nhÊt ?
A- 0 -10 s B- 10 –20 s C- 20 –30 s
D- 30 -40 s
§¸p ¸n : A
C©u 2 : Cã bao nhiªu gam khÝ CO2 tho¸t ra ?
A - 1g B - 1,5 g C- 2,5g D - 3 g
§¸p ¸n : D
VÝ dô 7 : Nung nãng ®Òu dÇn chÊt r¾n A trong 20
phót. NhiÖt ®é g©y ra sù biÕn ®æi c¸c tr¹ng th¸i cña A
®-îc biÓu dÉn b»ng ®é thÞ sau :
C©u 1 : ChÊt r¾n A cã thÓ tån t¹i ë nhiÖt ®é cao
nhÊt lµ bao nhiªu ?
A- 200C B- 400C C- 800C D-
Trªn 800C
§¸p ¸n: B
C©u 2. ë 250C chÊt A ë tr¹ng th¸i nµo?
A- R¾n B- Láng C- H¬i D- Kh«ng x¸c
®Þnh ®-îc
§¸p ¸n: A
C©u 3. ë 500C chÊt A ë tr¹ng th¸i nµo ?
A- R¾n B- Láng C- H¬i D- Kh«ng x¸c
®Þnh ®-îc
§¸p ¸n: B
C©u 4. ë 1000C chÊt A ë tr¹ng th¸i nµo ?
A- R¾n B- Láng C- H¬i D- Kh«ng
x¸c ®Þnh ®-îc
§¸p ¸n: C
C©u 5. ChÊt A võa tån t¹i ë tr¹ng th¸i r¾n, võa tån
t¹i ë tr¹ng th¸i láng ë nhiÖt ®é nµo ?
A- 200C B- 400C C- 500C D- 800C
§¸p ¸n: B
C©u 6. ChÊt A võa tån t¹i ë tr¹ng th¸i láng, võa tån
t¹i ë tr¹ng th¸i h¬i ë nhiÖt ®é nµo ?
A- 200C B- 400C C- 500C D- 900C
§¸p ¸n: D
0
2
4
6
8
10
12
0 50 100 150 200 250 300
Khoảng cách
từ đường cao tốc (m)
Nồng độ các chất
chứa chì (mg/m3)
VÝ dô 8: §å thÞ d-íi ®©y biÓu thÞ nång ®é c¸c hîp
chÊt chøa ch× trong kh«ng khÝ gÇn ®-êng cao tèc.
KÕt luËn nµo d-íi ®©y cã thÓ rót ra ®-îc tõ ®å thÞ ?
A-CÇn ng¨n cÊm viÖc dïng x¨ng cã hîp chÊt cña ch×
.
B-Nång ®é c¸c hîp chÊt cña ch× gi¶m khi ®Õn gÇn
®-êng cao tèc .
C-Kh«ng cã hîp chÊt cña ch× trong kh«ng khÝ c¸ch
®-êng cao tèc 250 mÐt.
D- Cµng gÇn ®-êng cao tèc, nång ®é c¸c hîp chÊt
cña ch× trong kh«ng khÝ cµng t¨ng
§¸p ¸n: D

More Related Content

What's hot

Giao an hoa hoc 11 nang cao tron bo
Giao an hoa hoc 11 nang cao tron boGiao an hoa hoc 11 nang cao tron bo
Giao an hoa hoc 11 nang cao tron boHue Bui
 
Giao an day them hoa 11
Giao an day them hoa 11Giao an day them hoa 11
Giao an day them hoa 11phuongdong84
 
Tuyen tap de thi dai hoc cao dang 1991 2002
Tuyen tap de thi dai hoc cao dang 1991  2002Tuyen tap de thi dai hoc cao dang 1991  2002
Tuyen tap de thi dai hoc cao dang 1991 2002phanduongbn97
 
Chương 4. phương pháp chuẩn về độ axit bazo
Chương 4. phương pháp chuẩn về độ axit bazoChương 4. phương pháp chuẩn về độ axit bazo
Chương 4. phương pháp chuẩn về độ axit bazoLaw Slam
 
Pp giai baitap-co2&bazo
Pp giai baitap-co2&bazoPp giai baitap-co2&bazo
Pp giai baitap-co2&bazoThang Cao
 
{Nguoithay.vn} cac cong thuc giai nhanh hoa hoc huu co co loi giai
{Nguoithay.vn}  cac cong thuc giai nhanh hoa hoc huu co co loi giai{Nguoithay.vn}  cac cong thuc giai nhanh hoa hoc huu co co loi giai
{Nguoithay.vn} cac cong thuc giai nhanh hoa hoc huu co co loi giaiPhong Phạm
 
{Nguoithay.vn} bai tap ancol giai chi tiet
{Nguoithay.vn}  bai tap ancol giai chi tiet{Nguoithay.vn}  bai tap ancol giai chi tiet
{Nguoithay.vn} bai tap ancol giai chi tietPhong Phạm
 
Hoa chuyen-de-5
Hoa chuyen-de-5Hoa chuyen-de-5
Hoa chuyen-de-5Quyen Le
 
{Nguoithay.vn} de thi thu mon hoa hoc so 1 tinh quang tri giai chi tiet
{Nguoithay.vn}  de thi thu mon hoa hoc so 1 tinh quang tri giai chi tiet{Nguoithay.vn}  de thi thu mon hoa hoc so 1 tinh quang tri giai chi tiet
{Nguoithay.vn} de thi thu mon hoa hoc so 1 tinh quang tri giai chi tietPhong Phạm
 
800 cau hoi trac nghiem mon hoa
800 cau hoi trac nghiem mon hoa800 cau hoi trac nghiem mon hoa
800 cau hoi trac nghiem mon hoaQuyen Le
 
[123doc.vn] bai-toan-chuyen-de-axit-nitric (1)
[123doc.vn]   bai-toan-chuyen-de-axit-nitric (1)[123doc.vn]   bai-toan-chuyen-de-axit-nitric (1)
[123doc.vn] bai-toan-chuyen-de-axit-nitric (1)hoang khanh
 

What's hot (17)

Giao an hoa hoc 11 nang cao tron bo
Giao an hoa hoc 11 nang cao tron boGiao an hoa hoc 11 nang cao tron bo
Giao an hoa hoc 11 nang cao tron bo
 
Semiar D C P D
Semiar  D C P DSemiar  D C P D
Semiar D C P D
 
Bt e
Bt eBt e
Bt e
 
Giao an day them hoa 11
Giao an day them hoa 11Giao an day them hoa 11
Giao an day them hoa 11
 
2in1
2in12in1
2in1
 
Tuyen tap de thi dai hoc cao dang 1991 2002
Tuyen tap de thi dai hoc cao dang 1991  2002Tuyen tap de thi dai hoc cao dang 1991  2002
Tuyen tap de thi dai hoc cao dang 1991 2002
 
Bt halogen
Bt halogenBt halogen
Bt halogen
 
Chương 4. phương pháp chuẩn về độ axit bazo
Chương 4. phương pháp chuẩn về độ axit bazoChương 4. phương pháp chuẩn về độ axit bazo
Chương 4. phương pháp chuẩn về độ axit bazo
 
Pp giai baitap-co2&bazo
Pp giai baitap-co2&bazoPp giai baitap-co2&bazo
Pp giai baitap-co2&bazo
 
Chuong5
Chuong5Chuong5
Chuong5
 
{Nguoithay.vn} cac cong thuc giai nhanh hoa hoc huu co co loi giai
{Nguoithay.vn}  cac cong thuc giai nhanh hoa hoc huu co co loi giai{Nguoithay.vn}  cac cong thuc giai nhanh hoa hoc huu co co loi giai
{Nguoithay.vn} cac cong thuc giai nhanh hoa hoc huu co co loi giai
 
Tkbg hoa cb 10 tap2
Tkbg hoa cb 10 tap2Tkbg hoa cb 10 tap2
Tkbg hoa cb 10 tap2
 
{Nguoithay.vn} bai tap ancol giai chi tiet
{Nguoithay.vn}  bai tap ancol giai chi tiet{Nguoithay.vn}  bai tap ancol giai chi tiet
{Nguoithay.vn} bai tap ancol giai chi tiet
 
Hoa chuyen-de-5
Hoa chuyen-de-5Hoa chuyen-de-5
Hoa chuyen-de-5
 
{Nguoithay.vn} de thi thu mon hoa hoc so 1 tinh quang tri giai chi tiet
{Nguoithay.vn}  de thi thu mon hoa hoc so 1 tinh quang tri giai chi tiet{Nguoithay.vn}  de thi thu mon hoa hoc so 1 tinh quang tri giai chi tiet
{Nguoithay.vn} de thi thu mon hoa hoc so 1 tinh quang tri giai chi tiet
 
800 cau hoi trac nghiem mon hoa
800 cau hoi trac nghiem mon hoa800 cau hoi trac nghiem mon hoa
800 cau hoi trac nghiem mon hoa
 
[123doc.vn] bai-toan-chuyen-de-axit-nitric (1)
[123doc.vn]   bai-toan-chuyen-de-axit-nitric (1)[123doc.vn]   bai-toan-chuyen-de-axit-nitric (1)
[123doc.vn] bai-toan-chuyen-de-axit-nitric (1)
 

Viewers also liked

Kula shaker - Recreating the album cover
Kula shaker - Recreating the album coverKula shaker - Recreating the album cover
Kula shaker - Recreating the album coverAboudy69
 
Task Sharing For Industrial Savings
Task Sharing For Industrial SavingsTask Sharing For Industrial Savings
Task Sharing For Industrial Savingsbushg
 
Zng.articles.jul.2014
Zng.articles.jul.2014Zng.articles.jul.2014
Zng.articles.jul.2014Zarni Gyi
 
Bruno mars ALBUM CREATION
Bruno mars ALBUM CREATIONBruno mars ALBUM CREATION
Bruno mars ALBUM CREATIONAboudy69
 
Islam.expend.2014
Islam.expend.2014Islam.expend.2014
Islam.expend.2014Zarni Gyi
 
Pay Taxes The Convenient Way
Pay Taxes The Convenient WayPay Taxes The Convenient Way
Pay Taxes The Convenient WayAisha Abdullah
 
이펙티브 C++ (7~9)
이펙티브 C++ (7~9)이펙티브 C++ (7~9)
이펙티브 C++ (7~9)익성 조
 

Viewers also liked (14)

Kula shaker - Recreating the album cover
Kula shaker - Recreating the album coverKula shaker - Recreating the album cover
Kula shaker - Recreating the album cover
 
Task Sharing For Industrial Savings
Task Sharing For Industrial SavingsTask Sharing For Industrial Savings
Task Sharing For Industrial Savings
 
biz resources
biz resourcesbiz resources
biz resources
 
Foreign aid
Foreign aidForeign aid
Foreign aid
 
Zng.articles.jul.2014
Zng.articles.jul.2014Zng.articles.jul.2014
Zng.articles.jul.2014
 
Making Finances Fun
Making Finances FunMaking Finances Fun
Making Finances Fun
 
Tranfusi kebidanan
Tranfusi kebidananTranfusi kebidanan
Tranfusi kebidanan
 
Bruno mars ALBUM CREATION
Bruno mars ALBUM CREATIONBruno mars ALBUM CREATION
Bruno mars ALBUM CREATION
 
Islam.expend.2014
Islam.expend.2014Islam.expend.2014
Islam.expend.2014
 
Pay Taxes The Convenient Way
Pay Taxes The Convenient WayPay Taxes The Convenient Way
Pay Taxes The Convenient Way
 
Making Finances Fun
Making Finances Fun  Making Finances Fun
Making Finances Fun
 
Contexto educativo y social
Contexto educativo y socialContexto educativo y social
Contexto educativo y social
 
이펙티브 C++ (7~9)
이펙티브 C++ (7~9)이펙티브 C++ (7~9)
이펙티브 C++ (7~9)
 
No Child Left Behind Act of 2001
No Child Left Behind Act of 2001No Child Left Behind Act of 2001
No Child Left Behind Act of 2001
 

Similar to Sach trac nghiem hoa

Giai chi tiet de thi khoi a 2008
Giai chi tiet de thi khoi a  2008Giai chi tiet de thi khoi a  2008
Giai chi tiet de thi khoi a 2008Văn Hà
 
Cac phuong phap_giai_nhanh_hoa_hoc_7375
Cac phuong phap_giai_nhanh_hoa_hoc_7375Cac phuong phap_giai_nhanh_hoa_hoc_7375
Cac phuong phap_giai_nhanh_hoa_hoc_7375Nguyễn Khải
 
Các phương pháp giúp giải nhanh bài tập hóa học - GV: Đỗ Xuân Hưng
Các phương pháp giúp giải nhanh bài tập hóa học - GV: Đỗ Xuân HưngCác phương pháp giúp giải nhanh bài tập hóa học - GV: Đỗ Xuân Hưng
Các phương pháp giúp giải nhanh bài tập hóa học - GV: Đỗ Xuân Hưngschoolantoreecom
 
Bai tap tu luan oxi luu huynh
Bai tap tu luan oxi  luu huynhBai tap tu luan oxi  luu huynh
Bai tap tu luan oxi luu huynhtonguyendat
 
thiết kế bài giảng hóa 10 tap2
thiết kế bài giảng hóa 10 tap2thiết kế bài giảng hóa 10 tap2
thiết kế bài giảng hóa 10 tap2Tuyết Dương
 
{Nguoithay.org} bai tap ancol giai chi tiet
{Nguoithay.org}  bai tap ancol giai chi tiet{Nguoithay.org}  bai tap ancol giai chi tiet
{Nguoithay.org} bai tap ancol giai chi tietPhong Phạm
 
De thi dai hoc mon hoa (16)
De thi dai hoc mon hoa (16)De thi dai hoc mon hoa (16)
De thi dai hoc mon hoa (16)SEO by MOZ
 
16 phuong-phap-va-ki-thuat-giai-nhanh-bai-tap-trac-nghiem-mon-hoa-vu-khac-ngoc
16 phuong-phap-va-ki-thuat-giai-nhanh-bai-tap-trac-nghiem-mon-hoa-vu-khac-ngoc16 phuong-phap-va-ki-thuat-giai-nhanh-bai-tap-trac-nghiem-mon-hoa-vu-khac-ngoc
16 phuong-phap-va-ki-thuat-giai-nhanh-bai-tap-trac-nghiem-mon-hoa-vu-khac-ngocGiángLong Chưởng
 
16 PP Giai Nhanh Hoa Hoc [Ebook]
16 PP Giai Nhanh Hoa Hoc [Ebook]16 PP Giai Nhanh Hoa Hoc [Ebook]
16 PP Giai Nhanh Hoa Hoc [Ebook]Ben Tre High School
 
[123doc.vn] 16-phuong-phap-va-ky-thuat-giai-nhanh-bai-tap-trac-nghiem-va-ca...
[123doc.vn]   16-phuong-phap-va-ky-thuat-giai-nhanh-bai-tap-trac-nghiem-va-ca...[123doc.vn]   16-phuong-phap-va-ky-thuat-giai-nhanh-bai-tap-trac-nghiem-va-ca...
[123doc.vn] 16-phuong-phap-va-ky-thuat-giai-nhanh-bai-tap-trac-nghiem-va-ca...Nix Cường
 
16 phuong-phap-va-ki-thuat-giai-nhanh-bai-tap-trac-nghiem-mon-hoa-vu-khac-ngoc
16 phuong-phap-va-ki-thuat-giai-nhanh-bai-tap-trac-nghiem-mon-hoa-vu-khac-ngoc16 phuong-phap-va-ki-thuat-giai-nhanh-bai-tap-trac-nghiem-mon-hoa-vu-khac-ngoc
16 phuong-phap-va-ki-thuat-giai-nhanh-bai-tap-trac-nghiem-mon-hoa-vu-khac-ngocGiángLong Chưởng
 
16 phuong-phap-va-ki-thuat-giai-nhanh-bai-tap-trac-nghiem-mon-hoa-vu-khac-ngoc
16 phuong-phap-va-ki-thuat-giai-nhanh-bai-tap-trac-nghiem-mon-hoa-vu-khac-ngoc16 phuong-phap-va-ki-thuat-giai-nhanh-bai-tap-trac-nghiem-mon-hoa-vu-khac-ngoc
16 phuong-phap-va-ki-thuat-giai-nhanh-bai-tap-trac-nghiem-mon-hoa-vu-khac-ngoccutrinh
 
Công thức, phương pháp và kĩ năng giải Hóa Học
Công thức, phương pháp và kĩ năng giải Hóa HọcCông thức, phương pháp và kĩ năng giải Hóa Học
Công thức, phương pháp và kĩ năng giải Hóa HọcPhát Lưu
 
[123doc.vn] bai-toan-chuyen-de-axit-nitric (1)
[123doc.vn]   bai-toan-chuyen-de-axit-nitric (1)[123doc.vn]   bai-toan-chuyen-de-axit-nitric (1)
[123doc.vn] bai-toan-chuyen-de-axit-nitric (1)hoang khanh
 
[123doc.vn] bai-toan-chuyen-de-axit-nitric (1)
[123doc.vn]   bai-toan-chuyen-de-axit-nitric (1)[123doc.vn]   bai-toan-chuyen-de-axit-nitric (1)
[123doc.vn] bai-toan-chuyen-de-axit-nitric (1)hoang khanh
 
[123doc.vn] bai-toan-chuyen-de-axit-nitric (1)
[123doc.vn]   bai-toan-chuyen-de-axit-nitric (1)[123doc.vn]   bai-toan-chuyen-de-axit-nitric (1)
[123doc.vn] bai-toan-chuyen-de-axit-nitric (1)hoang khanh
 
Phuong phap giai bai tap ve hidrocacbon thom
Phuong phap giai bai tap ve hidrocacbon thomPhuong phap giai bai tap ve hidrocacbon thom
Phuong phap giai bai tap ve hidrocacbon thomMy Trang Nguyễn
 
San xuat xut_clo_svcnhh
San xuat xut_clo_svcnhhSan xuat xut_clo_svcnhh
San xuat xut_clo_svcnhh107751101137
 

Similar to Sach trac nghiem hoa (20)

Giai chi tiet de thi khoi a 2008
Giai chi tiet de thi khoi a  2008Giai chi tiet de thi khoi a  2008
Giai chi tiet de thi khoi a 2008
 
Cac phuong phap_giai_nhanh_hoa_hoc_7375
Cac phuong phap_giai_nhanh_hoa_hoc_7375Cac phuong phap_giai_nhanh_hoa_hoc_7375
Cac phuong phap_giai_nhanh_hoa_hoc_7375
 
Các phương pháp giúp giải nhanh bài tập hóa học - GV: Đỗ Xuân Hưng
Các phương pháp giúp giải nhanh bài tập hóa học - GV: Đỗ Xuân HưngCác phương pháp giúp giải nhanh bài tập hóa học - GV: Đỗ Xuân Hưng
Các phương pháp giúp giải nhanh bài tập hóa học - GV: Đỗ Xuân Hưng
 
Bai tap tu luan oxi luu huynh
Bai tap tu luan oxi  luu huynhBai tap tu luan oxi  luu huynh
Bai tap tu luan oxi luu huynh
 
thiết kế bài giảng hóa 10 tap2
thiết kế bài giảng hóa 10 tap2thiết kế bài giảng hóa 10 tap2
thiết kế bài giảng hóa 10 tap2
 
Chuong6
Chuong6Chuong6
Chuong6
 
{Nguoithay.org} bai tap ancol giai chi tiet
{Nguoithay.org}  bai tap ancol giai chi tiet{Nguoithay.org}  bai tap ancol giai chi tiet
{Nguoithay.org} bai tap ancol giai chi tiet
 
De thi dai hoc mon hoa (16)
De thi dai hoc mon hoa (16)De thi dai hoc mon hoa (16)
De thi dai hoc mon hoa (16)
 
16 phuong-phap-va-ki-thuat-giai-nhanh-bai-tap-trac-nghiem-mon-hoa-vu-khac-ngoc
16 phuong-phap-va-ki-thuat-giai-nhanh-bai-tap-trac-nghiem-mon-hoa-vu-khac-ngoc16 phuong-phap-va-ki-thuat-giai-nhanh-bai-tap-trac-nghiem-mon-hoa-vu-khac-ngoc
16 phuong-phap-va-ki-thuat-giai-nhanh-bai-tap-trac-nghiem-mon-hoa-vu-khac-ngoc
 
16 PP Giai Nhanh Hoa Hoc [Ebook]
16 PP Giai Nhanh Hoa Hoc [Ebook]16 PP Giai Nhanh Hoa Hoc [Ebook]
16 PP Giai Nhanh Hoa Hoc [Ebook]
 
[123doc.vn] 16-phuong-phap-va-ky-thuat-giai-nhanh-bai-tap-trac-nghiem-va-ca...
[123doc.vn]   16-phuong-phap-va-ky-thuat-giai-nhanh-bai-tap-trac-nghiem-va-ca...[123doc.vn]   16-phuong-phap-va-ky-thuat-giai-nhanh-bai-tap-trac-nghiem-va-ca...
[123doc.vn] 16-phuong-phap-va-ky-thuat-giai-nhanh-bai-tap-trac-nghiem-va-ca...
 
16 phuong-phap-va-ki-thuat-giai-nhanh-bai-tap-trac-nghiem-mon-hoa-vu-khac-ngoc
16 phuong-phap-va-ki-thuat-giai-nhanh-bai-tap-trac-nghiem-mon-hoa-vu-khac-ngoc16 phuong-phap-va-ki-thuat-giai-nhanh-bai-tap-trac-nghiem-mon-hoa-vu-khac-ngoc
16 phuong-phap-va-ki-thuat-giai-nhanh-bai-tap-trac-nghiem-mon-hoa-vu-khac-ngoc
 
16 phuong-phap-va-ki-thuat-giai-nhanh-bai-tap-trac-nghiem-mon-hoa-vu-khac-ngoc
16 phuong-phap-va-ki-thuat-giai-nhanh-bai-tap-trac-nghiem-mon-hoa-vu-khac-ngoc16 phuong-phap-va-ki-thuat-giai-nhanh-bai-tap-trac-nghiem-mon-hoa-vu-khac-ngoc
16 phuong-phap-va-ki-thuat-giai-nhanh-bai-tap-trac-nghiem-mon-hoa-vu-khac-ngoc
 
Công thức, phương pháp và kĩ năng giải Hóa Học
Công thức, phương pháp và kĩ năng giải Hóa HọcCông thức, phương pháp và kĩ năng giải Hóa Học
Công thức, phương pháp và kĩ năng giải Hóa Học
 
Chuong7
Chuong7Chuong7
Chuong7
 
[123doc.vn] bai-toan-chuyen-de-axit-nitric (1)
[123doc.vn]   bai-toan-chuyen-de-axit-nitric (1)[123doc.vn]   bai-toan-chuyen-de-axit-nitric (1)
[123doc.vn] bai-toan-chuyen-de-axit-nitric (1)
 
[123doc.vn] bai-toan-chuyen-de-axit-nitric (1)
[123doc.vn]   bai-toan-chuyen-de-axit-nitric (1)[123doc.vn]   bai-toan-chuyen-de-axit-nitric (1)
[123doc.vn] bai-toan-chuyen-de-axit-nitric (1)
 
[123doc.vn] bai-toan-chuyen-de-axit-nitric (1)
[123doc.vn]   bai-toan-chuyen-de-axit-nitric (1)[123doc.vn]   bai-toan-chuyen-de-axit-nitric (1)
[123doc.vn] bai-toan-chuyen-de-axit-nitric (1)
 
Phuong phap giai bai tap ve hidrocacbon thom
Phuong phap giai bai tap ve hidrocacbon thomPhuong phap giai bai tap ve hidrocacbon thom
Phuong phap giai bai tap ve hidrocacbon thom
 
San xuat xut_clo_svcnhh
San xuat xut_clo_svcnhhSan xuat xut_clo_svcnhh
San xuat xut_clo_svcnhh
 

Sach trac nghiem hoa

  • 1. C¸ch so¹n th¶o bµi tËp cã thÓ gi¶i nhÈm ®Ó lµm c©u TNKQ nhiÒu lùa chän ---- C©u tr¾c nghiÖm kh¸ch quan nhiÒu lùa chän lµ lo¹i c©u -a dïng nhÊt vµ cã nhiÒu -u ®iÓm nh- x¸c xuÊt ®óng ngÉu nhiªn (®o¸n mß), vµ cã thÓ chÊm b»ng phiÕu ®ôc lç hay b»ng m¸y vi tÝnh. §iÓm ®Æc tr-ng cña TNKQ lµ tr¶ lêi nhanh, thêi gian giµnh cho mçi c©u trung b×nh chØ tõ 1-2 phót. Do vËy muèn dïng bµi to¸n lµm c©u tr¾c nghiÖm, kh¸ch quan nhiÒu lùa chän th× bµi to¸n ®ã ph¶i thuéc lo¹i ngoµi c¸ch gi¶i th«ng th-êng cßn cã c¸ch gi¶i nhanh, cã thÓ nhÈm ®-îc. NÕu kh«ng nhÈm ®-îc th× phÇn tÝnh to¸n còng ph¶i nhÑ nhµng . Muèn x©y dùng bµi tËp ngoµi c¸ch gi¶i th«ng th-êng cßn cã c¸ch gi¶i nhanh, th«ng minh cÇn dùa vµo nh÷ng ®iÓm ®Æc biÖt nµo ®ã gióp ta cã thÓ nhÈm ®-îc. Sau ®©y lµ mét sè vÝ dô : 1. Dùa vµo ®iÓm ®Æc biÖt vÒ nguyªn tö khèi nh- nguyªn tö khèi cña l-u huúnh (S =32) gÊp ®èi nguyªn tö khèi cña Oxi (O = 16) mµ ta dÔ dµng so s¸nh hµm l-îng cña kim lo¹i trong c¸c hîp chÊt chØ chøa c¸c nguyªn tè kim lo¹i, oxi vµ l-u huúnh. ThÝ dô : Cho c¸c chÊt : FeS, FeS2 , FeO, Fe2O3 , Fe3O4 . ChÊt cã hµm l-îng s¾t lín nhÊt lµ : A-FeS B-FeS2 C-FeO D-Fe2O3 E-Fe3O4 §¸p ¸n : C. 1
  • 2. C¸ch nhÈm : NhÈm xem ë mçi chÊt, trung b×nh 1 nguyªn tö Fe kÕt hîp víi bao nhiªu nguyªn tö O (1 nguyªn tö S tÝnh b»ng 2 nguyªn tö O) ta thÊy FeO lµ chÊt giÇu s¾t nhÊt v× 1 nguyªn tö Fe chØ kÕt hîp víi 1 nguyªn tö O * T-¬ng tù nh- vËy dùa vµo ®iÓm ®Æc biÖt lµ nguyªn tö khèi cña ®ång ( Cu = 64 ) gÊp ®«i nguyªn tö khèi cña L-u huúnh ( S = 32 ) vµ gÊp 4 lÇn nguyªn tö khèi cña Oxi ( O = 16 ) ta dÔ dµng so s¸nh hµm l-îng cña 1 nguyªn tè trong c¸c hîp chÊt chØ chøa c¸c nguyªn tè ®ång, l-u huúnh vµ oxi . ThÝ dô : Cho c¸c chÊt Cu2S, CuS, CuO, Cu2O. Hai chÊt cã khèi l-îng phÇn tr¨m Cu b»ng nhau lµ : A- Cu2S vµ Cu2O B- CuS vµ CuO C- Cu2S vµ CuO D- Kh«ng cã cÆp nµo §¸p ¸n : C. C¸ch nhÈm : Qui khèi l-îng cña S sang O råi t×m xem cÆp chÊt nµo cã tû lÖ sè nguyªn tö Cu vµ sè nguyªn tö O nh- nhau. §ã lµ : Cu2S vµ CuO v× qui sang oxi th× Cu2S sÏ lµ Cu2O2 hay gi¶n -íc ®i lµ CuO . 2. Khi khö oxit kim lo¹i b»ng c¸c chÊt khö nh- : CO, H2, Al ...th× chÊt khö lÊy oxi cña oxit t¹o ra: CO2, H2O, Al2O3. BiÕt sè mol CO2, H2O, Al2O3 t¹o ra, ta tÝnh ®-îc l-îng oxi trong oxÝt (hoÆc trong hçn hîp oxit) vµ suy ra l-îng kim lo¹i (hay hçn hîp kim lo¹i). ThÝ dô 1 : Khö hoµn toµn 17,6g hçn hîp gåm Fe, FeO, Fe2O3, cÇn 4,48 lÝt H2 (®ktc) . Khèi l-îng s¾t thu ®-îc lµ :
  • 3. F-14,5 g , B -15,5g C- 14,4 g D- 16,5g §¸p ¸n : C C¸ch nhÈm : CO lÊy oxi cña oxit t¹o ra CO2. Sè mol nguyªn tö O trong oxit ph¶i b»ng sè mol CO vµ b»ng 0,2 mol. VËy khèi l-îng oxi trong oxit lµ 3,2 g vµ l-îng s¾t lµ 17,6 g - 3,2 g = 14,4 g . nco = no = 4,22 48,4 = 0,2 ; mo = 16 x 0,2 = 3,2g mFe = 17,6 - 3,2 = 14,4 g ThÝ dô 2 : Hçn hîp A gåm s¾t vµ oxi s¾t cã khèi l-îng 2,6 g . Cho khÝ CO ®i qua A ®un nãng, khÝ ®i ra sau ph¶n øng ®-îc dÉn vµo b×nh ®ùng n-íc v«i trong d-, thu ®-îc 10g kÕt tña tr¾ng. Khèi l-îng s¾t trong A lµ: A- 1 g B- 1,1 g C- 1,2 g D- 2,1 g §¸p ¸n : A C¸ch nhÈm : KÕt tña lµ CaCO3 . nCaCO3 = nCO2 = nCO = 100 10 = 0,1 n O trong oxit = nCO = 0,1. Khèi l-îng oxi trong oxit lµ 1,6 g Khèi l-îng s¾t trong hçn hîp A lµ : 2,6 – 1,6 = 1 g. ThÝ dô 3 : Khö hoµn toµn 32g hçn hîp CuO vµ Fe2O3 b»ng khÝ H2, thÊy t¹o ra 9 g n-íc. Khèi l-îng hçn hîp kim lo¹i thu ®-îc lµ : A- 12 g B- 16g C- 24 g D- 26 g §¸p ¸n : C C¸ch nhÈm : nH2O = nO cña oxit = 18 9 = 0,5 ; mO =16 x 0,5 = 8g m kim lo¹i = 32 -8 = 24 g
  • 4. ThÝ dô 4 : cho 0,3 mol FexOy tham gia ph¶n øng nhiÖt nh«m thÊy t¹o ra 0,4 mol Al2O3. C«ng thøc oxit s¾t lµ : A-FeO B- Fe2O3 C- Fe3O4 D- kh«ng x¸c ®Þnh ®-îc v× kh«ng cho biÕt sè mol Fe t¹o ra. §¸p ¸n : C C¸ch nhÈm : Al lÊy ®i oxi cña FexOy ®Ó t¹o ra Al2O3. V× vËy sè mol nguyªn tö O trong Al2O3 vµ trong FexOy ph¶i b»ng nhau. Do ®ã : 0,3 y = 0,4 x 3 = 1,2  y = 4  Fe3O4 ThÝ dô 5 : §èt ch¸y kh«ng hoµn toµn 1 l-îng s¾t ®· dïng hÕt 2,24 lÝt O2 ë ®ktc, thu ®-îc hçn hîp A gåm c¸c oxit s¾t vµ s¾t d-. Khö hoµn toµn A b»ng khÝ CO d-, khÝ ®i ra sau ph¶n øng ®-îc dÉn vµo b×nh ®ùng n-íc v«i trong d- . Khèi l-îng kÕt tña thu ®-îc lµ : A- 10 g B- 20g C- 30g D- 40 g §¸p ¸n : B C¸ch nhÈm : nO ®· dïng = nCO= nCO2 =nCaCO3 = 24,2 24,2 .2 = 0,2 mCaCO3 = 100 x 0,2 = 20g ThÝ dô 6 : Cho V lÝt ( ®ktc) khÝ H2 ®i qua bét CuO ®un nãng, thu ®-îc 32 g Cu. NÕu cho V lÝt H2 ®i qua bét FeO ®un nãng th× l-îng Fe thu ®-îc lµ: A- 24g B- 26 g C- 28g D-30g §¸p ¸n : C C¸ch nhÈm : nH2 = nCu= nFe = 64 32 = 0,5 mFe = 56 x 0,5 = 28 g ThÝ dô 7 : §Ó khö hoµn toµn hçn hîp FeO vµ ZnO thµnh kim lo¹i cÇn 2,24 lÝt H2 ë ®ktc.
  • 5. NÕu ®em hçn hîp kim lo¹i thu ®-îc hoµ tan hoµn toµn vµo axit HCl th× thÓ tÝch khÝ H2 ( ®ktc) thu ®-îc lµ : A- 4,48 l B- 1,12 l C-3,36 l D-2,24 l §¸p ¸n : D C¸ch nhÈm : n hh oxit = nH2 = n hh kim lo¹i = 24,2 24,2 = 0,1. Khi hoµ tan hçn hîp kim lo¹i vµo axit th× : nH2 = n hh kim lo¹i = 0,1 VH2 = 22,4 x 0,1 = 2,24 l 3. Khi hoµ tan hçn hîp muèi cacbonat vµo dung dÞch axit th× sè mol CO2 thu ®-îc b»ng sè mol hçn hîp muèi cacbonat. NÕu dÉn sè mol CO2 thu ®-îc vµo b×nh ®ùng n-íc v«i trong d- (hoÆc dung dÞch Ba (OH)2) th× sè mol kÕt tña b»ng sè mol CO2. ThÝ dô 1 : Hoµ tan hoµn toµn 0,1 mol hçn hîp Na2CO3 vµ KHCO3 vµo dung dÞch HCl dÉn khÝ thu ®-îc vµo b×nh ®ùng dung dÞch Ca(OH)2 d- th× l-îng kÕt tña t¹o ra lµ : A- 0,1g B- 1,0 g C - 10 g D- 100 g §¸p ¸n : C C¸ch nhÈm : nCaCO3 = nCO2 = nhh cacbonat = 0,1 . mCaCO3 = 100 x 0,1 =10g ThÝ dô 2 : Hoµ tan hoµn toµn 4g hçn hîp MCO3 vµ M, CO3 vµo dung dÞch HCl thÊy tho¸t ra V lÝt khÝ ë ®ktc. Dung dÞch thu ®-îc ®em c« c¹n thÊy cã 5,1 g muèi khan. V cã gi¸ trÞ lµ : A- 1,12 l B- 1,68 l C - 2,24 l D- 3,36 l §¸p ¸n : C C¸ch nhÈm : 1 mol muèi cacbonat chuyÓn thµnh 1 mol muèi Clorua t¹o ra 1 mol CO2 vµ khèi l-îng muèi tan : ( M + 71 ) - ( M + 60 ) = 11 g .
  • 6. Theo ®Ò bµi khèi l-îng muèi tan : 5,1 - 4 = 1,1 g sÏ cã 1 mol CO2 tho¸t ra. VËy V = 2,24 lÝt . 4. Dùa vµo viÖc tÝnh khèi l-îng muèi mét c¸ch tæng qu¸t : m muèi = m kim lo¹i + m gèc axit ThÝ dô 1 : Cho 4,2g hçn hîp Mg vµ Zn t¸c dông hÕt víi dung dÞch HCl thÊy tho¸t ra 2,24 lÝt H2 ë ®ktc . Khèi l-îng muèi t¹o ra trong dung dÞch lµ : A- 9,75g B- 9,5 g C - 6,75g D- 11,3g §¸p ¸n : D C¸ch nhÈm : tõ nH2 = 2,24 = 0,1  nHCl ph¶n øng = 0,2 vµ n Cl - t¹o muèi = 0,2 m muèi = 4,2 + 35,5 x 0,2 = 11,3 g ThÝ dô 2 : Cho 14,5g hçn hîp Mg vµ Zn, Fe t¸c dông hÕt víi dung dÞch H2SO4 lo·ng thÊy tho¸t ra 6,72 lÝt H2 ë ®ktc . C« c¹n dung dÞch sau ph¶n øng ®-îc khèi l-îng muèi khan t¹o ra lµ : A- 34,3 g B- 43,3 g C - 33,4 g D- 33,8 g §¸p ¸n :B C¸ch nhÈm : nH2 = nH2SO4 ph¶n øng = nSO4-2 t¹o muèi = 24,2 72,6 = 0,3 m muèi = 14,5 + 96 x 0,3 = 43,3 g 5. Dùa vµo viÖc tÝnh khèi l-îng s¶n phÈm cña 1 qu¸ tr×nh ph¶n øng th× chØ cÇn c¨n cø vµo chÊt ®Çu vµ chÊt cuèi , bá qua c¸c ph¶n øng trung gian . ThÝ dô : Hoµ tan hoµn toµn hçn hîp gåm 0,2 mol Fe vµ 0,1 mol Fe2O3 vµo dung dÞch HCl d- thu ®-îc dung dÞch A.
  • 7. Cho dung dÞch A t¸c dông víi NaOH d- thu ®-îc kÕt tña. Läc lÊy kÕt tña, röa s¹ch, sÊy kh« vµ nung trong kh«ng khÝ ®Õn khèi l-îng kh«ng ®æi ®-îc m gam chÊt r¾n , m cã gi¸ trÞ lµ : A- 23g B- 32 g C - 24g D- 42g §¸p ¸n : B C¸ch nhÈm : th«ng th-êng : viÕt ph-¬ng tr×nh ph¶n øng vµ tÝnh sè mol c¸c chÊt theo ph-¬ng tr×nh ph¶n øng : Fe 2 HCl FeCl2 H2++ 0,2 mol → 0,2 mol 6 HCl H2+Fe2O3 + FeCl32 0,1 mol → 0,2 mol Cho dung dÞch A t¸c dông NaOH d- : HCl d- +NaOH NaCl H2O+ FeCl2 NaOH NaClFe(OH)2+ +2 2 0,2 mol → 0,2 mol NaOH NaClFe(OH)3+ +FeCl3 3 3 0,2 mol → 0,2 mol Khi sÊy vµ nung kÕt tña : Fe(OH)2 ++ 2O2 H2O Fe(OH)3 4 4 0,2 mol → 0,2 mol 2 H2OFe2O3Fe(OH)3 + 3 t0 (0,2+0,2) mol → 0,2 mol m chÊt r¾n = 160 x 0,2 = 32 g C¸ch nhÈm : Trong m gam chÊt r¾n cã 0,1 mol Fe2O3 ( 16 g ) ban ®Çu . VËy chØ cÇn tÝnh l-îng Fe2O3 t¹o ra tõ Fe : 2Fe → Fe2O3
  • 8. 0,2 → 0,1 (16g) C¸ch so¹n th¶o bµi to¸n v« c¬ cã qu¸ tr×nh oxi ho¸- khö ®Ó lµm c©u TNKQ Bµi to¸n ho¸ häc cã qu¸ tr×nh oxi ho¸- khö cã thÓ gi¶i rÊt nhanh b»ng ph-¬ng ph¸p b¶o toµn electron, v× vËy cã thÓ dïng lµm c©u tr¾c nghiÖm kh¸ch quan nhiÒu lùa chän . Sau ®©y lµ mét sè thÝ dô: ThÝ dô 1 : Hoµ tan hoµn toµn 19,2 g Cu vµo dung dÞch HNO3 lo·ng tÊt c¶ khÝ NO thu ®-îc ®em oxi ho¸ thµnh NO2 råi sôc vµo n-íc cã dßng khÝ O2 ®Ó chuyÓn hÕt thµnh HNO3. ThÓ tÝch khÝ 02 (®ktc) ®· tham gia vµo qu¸ tr×nh trªn lµ : A- 2,24 l B - 4,48 l C- 3,36 l D - 6,72 l §¸p ¸n : C Ph-¬ng ph¸p gi¶i th«ng th-êng ++ 2 H2O3 +3 4Cu HNO3 Cu(NO3)2 NO +2+50 8 +2 64 2,19 = 0,3 mol → 0,2 mol 2 2O2+NO NO2 +4+2 0,2 mol 0,1 mol 0,2 mol +O2 H2O+4 HNO3 NO2 +4 +5 4 0,2 mol → 4 2,0 = 0,05 mol 2
  • 9. nO2 tham gia = 0,1 + 0,05 = 0,15 mol . VO2 = 0,15 . 22,4 = 3,36 l Ph-¬ng ph¸p b¶o toµn electron (e) : b¶n chÊt cña qu¸ tr×nh ph¶n øng trªn lµ Cu nh-êng e cho N+5 cña HNO3 ®Ó thµnh 2 NO . Sau ®ã 2 NO l¹i nh-êng e cho O2 thµnh 4 2  NO , cuèi cïng céng 4 2  NO l¹i nh-êng hÕt sè e ®· nhËn ®-îc cho O2 ®Ó trë vÒ tr¹ng th¸i N+5 nh- ban ®Çu . Nh- vËy Cu nh-êng e vµ O2 thu e, cßn N+5 trong HNO3 chi ®ãng vai trß vËn chuyÓn oxi. Cu - 2e → Cu+2 0,3 mol → 0,6 mol Gäi x lµ sè mol O2 ®· tham gia vµo qu¸ tr×nh ph¶n øng ta cã : O2 + 4e → 2O-2 X mol → 4x mol Do sè mol e nh-êng ph¶i b»ng sè mol e thu nªn ta cã ph-¬ng tr×nh: 4x = 0,6 vµ x = 0,6 : 4 = 0,15 ThÝ dô 2 : Hoµ tan hçn hîp gåm 0,05 mol Ag vµ 0,03 mol Cu vµo dung dÞch HNO3 thu ®-îc hçn hîp khÝ A gåm NO vµ NO2 cã tû lÖ sè mol t-¬ng øng lµ 2 : 3. ThÓ tÝch hçn hîp khÝ A ë ®ktc lµ : A- 1,368 l B - 2,737 l C- 2,224 l D - 3,3737 l §¸p ¸n : A Ph-¬ng ph¸p gi¶i: Ag vµ Cu nh-êng e cßn N+5 cña HNO3 thu e ®Ó t¹o ra NO vµ NO2. Gäi sè mol NO lµ 2 x th× sè mol NO2 lµ 3x Ta cã : Nh-êng e : Ag - 1 e → Ag+
  • 10. 0,05 0,05 Cu - 2 e → Cu+2 0,03 0,06 Thu e : N+5 + 3e → N+2 6x 2 x N+5 + 1e → N+4 3x 3 x Theo b¶o toµn e : 6 x + 3 x = 0,05 + 0,06 ; x = 0,0122 VA = 0,0122 . 5 . 22,4 = 1,368 l ThÝ dô 3 : Trén 0,54 g bét nh«m víi bét Fe2O3 vµ CuO råi tiÕn hµnh ph¶n øng nhiÖt nh«m thu ®-îc hçn hîp A. Hoµ tan hoµn toµn A trong dung dÞch HNO3 thu ®-îc hçn hîp khÝ gåm NO vµ NO2 cã tû lÖ sè mol t-¬ng øng lµ 1 : 3 . ThÓ tÝch (®ktc) khÝ NO vµ NO2 lÇn l-ît lµ : A- 0,224 l vµ 0,672 l B- 0,672 l vµ 0,224 l C- 2,24 l vµ 6,72 l D- 6,72 l vµ 2,24 l §¸p ¸n : A Gi¶i : Nh-êng e : Al - 3 e → Al+3 27 54,0 = 0,02 → 0,06 Thu e : N+5 + 3 e → N+2 (NO) 3 x x
  • 11. N+5 + 1 e → N+4 (NO2) 3 x 3x Ta cã : 6 x = 0,06  x = 0,01 VNO = 22,4 . 0,01 = 0,224 l ; VNO2 = 22,4 . 0,03 = 0,672 l. ThÝ dô 4 : Hoµ tan hoµn toµn mét l-îng bét s¾t vµo dung dÞch HNO3 lo·ng thu ®-îc hçn hîp khÝ gåm 0,015 mol N2O vµ 0,01 mol NO . L-îng s¾t ®· hoµ tan lµ: A- 0,56 g B- 0,84 g C- 2,8 g D- 1,4 g §¸p ¸n : C Gi¶i : Thu e : 2N+5 + 8 e → N2O +1 0,12 0,015 N+5 + 3 e → NO +2 0,03 0,01 Tæng sè mol e thu lµ : 0,12 + 0,03 = 0,15 . Do ®ã : Fe ®· nh-êng 0,15 mol e Fe - 3 e → Fe+3 0,05 0,15 mFe = 56 . 0,05 = 2,8 g NhiÒu bµi to¸n nÕu gi¶i b»ng ph-¬ng ph¸p th«ng th-êng th× rÊt dµi vµ rÊt phøc t¹p, cßn gi¶i b»ng ph-¬ng ph¸p b¶o toµn electron th× rÊt ng¾n vµ rÊt ®¬n gi¶n, thÝ dô nh- c¸c bµi to¸n sau ®©y: ThÝ dô 5 : ®Ó a gam bét s¾t ngoµi kh«ng khÝ, sau mét thêi gian biÕn thµnh hçn hîp B cã khèi l-îng 12 gam gåm
  • 12. : Fe, FeO, Fe3O4, Fe2O3. Hoµ tan hoµn toµn B vµo dung dÞch H2SO4 ®Æc nãng thu ®-îc 3,36 lÝt SO2 duy nhÊt ë ®ktc . a cã gi¸ trÞ lµ: A- 10,08g B- 1,008 g C- 10,80 g D- 8,10 g §¸p ¸n : A Gi¶i : Ph-¬ng ph¸p b¶o toµn e : lóc ®Çu Fe nh-êng e cho oxi t¹o ra c¸c oxit s¾t. Khi cho hçn hîp B vµo dung dÞch H2SO4 th× Fe vµ c¸c oxit s¾t (trong ®ã Fe ch-a cã sè oxi ho¸ +3) ®Òu nh-êng e ®Ó thµnh sè oxi ho¸ + 3 . Do ®ã ta cã sè mol e s¾t nh-êng b»ng sè mol e do oxi thu céng víi sè mol e do S+6 trong H2SO4 thu ®Ó t¹o ra 4 S O2. VËy cã ph-¬ng tr×nh . 56 3.m = 32 )12( a . 4 + 4,22 36,3 . 2  m = 10,08 g Ph-¬ng ph¸p ®¹i sè : ®Æt x, y, z ,t lÇn l-ît lµ sè mol Fe, FeO, Fe3O4, Fe2O3 ta ®-îc hÖ ph-¬ng tr×nh ®¹i sè : - Theo khèi l-îng cña hçn hîp B : 56 x + 72 y + 232 z + 160 t = 12 (1) - Theo sè mol Fe : x + y + 3z + 2t = a (2) 56 Theo sè mol nguyªn tö oxi : y + 4z + 3 t = 16 )12( a (3) Theo sè mol SO2 : 2 .3 x + 2 y + 2 z = 0,15 (4) Chia (1) cho 8 ®-îc : 7x + 9y + 29z + 20t = 1,5 (5)
  • 13. Nh©n (4 ) víi 2 ®-îc : 3 x + y + z = 0,3 (6) Céng (5) víi (6) ®-îc : 10 x + 1-y + 30 z + 20 t = 1,8 (7) Chia (7) cho 10 ®-îc : x + y + 3z + 3 t = 0,18 a = 56 x 0,18 = 10,08 g ThÝ dô 6 : Cho hçn hîp gåm FeO, CuO, Fe3O4 cã sè mol 3 chÊt ®Òu b»ng nhau t¸c dông hÕt víi dung dÞch HNO3 thu ®-îc hçn hîp khÝ gåm 0,09 mol NO2 vµ 0,05 mol NO. Sè mol cña mçi chÊt lµ : A- 0,12 B- 0,24 C- 0,21 D- 0,36 §¸p ¸n : A Gi¶i : Ph-¬ng ph¸p b¶o toµn e : §Æt sè mol cña mçi chÊt lµ x vµ coi Fe3O4 lµ hçn hîp Fe+ 2O . Fe+3 2O3 th× tæng sè mol Fe+2 lµ 2 x. Nh-êng e : Fe+2 - 1 e → Fe+3 2 x 2 x Thu e : N+5 + 1 e → N+4 (NO2) 0,09 0,09 N+5 + 3 e → N+2 (NO) 0,15 0,05 V× sè mol e nh-êng b»ng sè mol e thu nªn ta cã ph-¬ng tr×nh : 2 x = 0,09 + 0,15 = 0,24  x = 0,12 Ph-¬ng ph¸p th«ng th-êng :
  • 14. ChØ cã FeO vµ Fe3O4 t¸c dông víi HNO3 t¹o ra khÝ NO2 vµ NO. Tû lÖ sè mol cña NO2 vµ NO t-¬ng øng lµ 0,09 : 0,05 = 9 : 5. 24 FeO + 86 HNO3 → 24 Fe ( NO3 )3 + 9NO2 + 5NO + 43 H2O (1) 24 Fe3O4 + 230HNO3 → 72 Fe ( NO3 )3 + 9NO2 + 5NO + 115 H2O (2) Tõ (1) vµ ( 2 ) ta cã : 14 mol hçn hîp 2 khÝ cÇn 24 mol hçn hîp 2 oxit 0,14 mol hçn hîp 2 khÝ cÇn 0,24 mol hçn hîp 2 oxit. VËy sè mol mçi oxit lµ 0,12 mol ThÝ dô 7 : Hçn hîp A gåm 2 kim lo¹i R1, R2 cã ho¸ trÞ x, y kh«ng ®æi (R1,R2 kh«ng t¸c dông víi n-íc vµ ®øng tr-íc Cu trong d·y ®iÖn ho¸ cña kim lo¹i). Cho hçn hîp A ph¶n øng hoµn toµn víi dung dÞch HNO3 d- ®-îc 1,12 lÝt khÝ NO duy nhÊt (®ktc). NÕu cho l-îng hçn hîp A trªn ph¶n øng hoµn toµn víi dung dÞch HNO3 th× thÓ tÝch khÝ N2 ë ®ktc thu ®-îc lµ : A - 0,224 l B- 0,336 l C- 0,448 l D - 0, 672 l §¸p ¸n : B Gi¶i : Ph-¬ng ph¸p b¶o toµn e : Lóc ®Çu R1, R2 nh-êng e cho Cu+2 ®Ó chuyÓn thµnh Cu. Sau ®ã Cu l¹i nh-êng e võa nhËn ®-îc cho N+5 cña HNO3 ®Ó t¹o ra NO. Tõ sè mol NO, suy ra sè mol electron thu : N+5 + 3e → N+2 (NO) 0,15 4,22 12,1 = 0,05
  • 15. Nh- vËy: R1 , R2 cã kh¶ n¨ng nh-êng 0,15 mol electron. Khi cho R1 , R2 t¸c dông víi HNO3 th× nã nh-êng 0,15 mol e cho N+5 cña HNO3 ®Ó thµnh N2. 2N+5 + 10e N2 0,15 0,15 = 0,015 10 VN2 = 0,015 x 22,4 = 0,336 l Ph-¬ng ph¸p th«ng th-êng: Gäi sè mol cña kim lo¹i R1, R2 lÇn l-ît lµ a vµ b 2R1 + x Cu+2 → 2 R1 +x + x Cu a mol 2 ax 2R2 + y Cu+2 → 2 R1 +y + y Cu b mol 2 .xb 3Cu + 8HNO3 → 3 Cu (NO3)2 + 2NO + 4H2O 2 . byxa  3 . byxa  3 . byxa  = 4,22 12,1 = 0,05  ax+by = 0,15 mol Khi cho R1, R2 t¸c dông víi HNO3 : 10R1 + 12xHNO3 → 10 R1 (NO3)x + x N2 + 6xH2O
  • 16. a mol 10 ax 10R2 + 12yHNO3 10R2 (NO3)y + y N2 + 6yH2O b mol 10 by nN2 = 10 . byxa  = 10 15,0 = 0,015 VN2 = 22,4 . 0,015 = 0,336 lÝt Qua c¸c thÝ dô trªn ta thÊy víi bµi to¸n cã c¸c qu¸ tr×nh oxi ho¸- khö, gi¶i b»ng ph-¬ng ph¸p th«ng th-êng th× rÊt dµi vµ phøc t¹p , cßn gi¶i b»ng ph-¬ng ph¸p b¶o toµn electron l¹i rÊt ng¾n gän vµ ®¬n gi¶n. MÆt kh¸c ph-¬ng ph¸p b¶o toµn electron cßn chØ ra b¶n chÊt cña c¸c qu¸ tr×nh ph¶n øng, gióp häc sinh hiÓu s©u s¾c kiÕn thøc ho¸ häc. Víi thêi gian gi¶i rÊt nhanh, chØ tõ 2-3 phót nªn rÊt thÝch hîp khi dïng lµm c©u TNKQ. C¸ch so¹n th¶o bµi to¸n h÷u c¬ cã thÓ gi¶i nhanh ®Ó lµm c©u tr¾c nghiÖm kh¸ch quan ---- §Ó x©y dùng bµi to¸n h÷u c¬ cã thÓ gi¶i nhanh cÇn dùa trªn nh÷ng ®iÓm ®Æc biÖt gióp suy luËn nhanh ra kÕt qu¶. Sau ®©y lµ 1 sè thÝ dô: 1-Dùa trªn c«ng thøc tæng qu¸t cña hi®rocacbon A cã d¹ng (CnH 2n+1)m . A thuéc d·y ®ång ®¼ng nµo? A- Ankan. B – Anken. C – Ankin. D- Aren 3
  • 17. §¸p ¸n: A Suy luËn: CnH 2n+1 lµ gèc hi®rocacbon no ho¸ trÞ I. VËy ph©n tö chØ cã thÓ do 2 gèc hi®rocacbon no ho¸ trÞ I liªn kÕt víi nhau, m = 2 vµ A thuéc d·y Ankan: C2nH 4n+2 2- Khi ®èt ch¸y hi®rocacbon th× cacbon t¹o ra CO2 vµ hi®ro t¹o ra H2O. Tæng khèi l-îng C vµ H trong CO2 vµ H2O ph¶i b»ng khèi l-îng cña hi®rocacbon. ThÝ dô: §èt ch¸y hoµn toµn m gam hçn hîp gåm CH4, C3H6 vµ C4H10 thu ®-îc 17,6g CO2 vµ 10,87g H2O. m cã gi¸ trÞ lµ: A - 2g, B - 4g, C - 6g, D - 8g §¸p ¸n C Suy luËn: mx = mc + mH = 44 6,17 . 12 + 18 8,10 .2 = 6 g. 3- Khi ®èt ch¸y ankan thu ®-îc sè mol H2O lín h¬n sè mol CO2 vµ sè mol ankan ch¸y b»ng hiÖu sè cña sè mol H2O vµ sè mol CO2 CnH2n+2 + 2 13 n O2 → n CO2 + (n+1)H2O ThÝ dô 1: §èt ch¸y hoµn toµn 0,15 mol hçn hîp 2 ankan thu ®-îc 9, 45gH2O cho s¶n phÈm ch¸y vµo dung dÞch Ca(OH)2 d- th× khèi l-îng kÕt tña thu ®-îc lµ: A – 37,5g, B – 52,5g, C – 15g, D – 42,5g §¸p ¸n: A Suy luËn: nankan = nH2O - nCO2 ; nCO2 = nH2O - nankan
  • 18. nCO2 = 18 45,9 - 15 = 0,375 CO2 + Ca(OH)2 CaCO3 + H2O nCaCO3 = nCO2 = 0,375 mCaCO3 = 0,375.100 = 37,5g ThÝ dô 2: §èt ch¸y hoµn toµn hçn hîp 2 hi®rocacbon liªn tiÕp trong d·y ®ång ®¼ng thu ®-îc 11,2 lit CO2 (®ktc) vµ 12,6g H2O. Hai hi®rocacbon ®ã thuéc d·y ®ång ®¼ng nµo ? A – Ankan, B – Anken, C- Ankin, D - Aren §¸p ¸n: A Suy luËn: nH2O = 18 6,12 = 0,7 > nCO2 = 0,5. VËy ®ã lµ ankan ThÝ dô 3: §èt ch¸y hoµn toµn hçn hîp 2 hi®rocacbon liªn tiÕp trong d·y ®ång ®¼ng thu ®-îc 22,4 lit CO2 (®ktc) vµ 25,2g H2O. Hai hi®rocacbon ®ã lµ: A – C2H6 vµ C3H8 B - C3H8 vµ C4H10, C - C4H10, vµ C5H12 D- C5H12 vµ C6H14 §¸p ¸n A Suy luËn: nH2O = 18 2,25 = 1,4 ; nCO2 = 1 nH2O > nCO2  2 chÊt thuéc d·y ankan. Gäi n lµ sè nguyªn tö C trung b×nh : Cn H 2 n +2 + 2 13 n O2 → n CO2 + (n +1) H2O Ta cã : 1n n = 4,1 1 C2H6 Gi¶i ra n = 2,5 C3H8
  • 19. ThÝ dô 4: §èt ch¸y hoµn toµn hçn hîp gåm mét ankan vµ mét anken. Cho s¶n phÈm ch¸y lÇn l-ît ®i qua b×nh 1 ®ùng P2O5 d- vµ b×nh 2 ®ùng KOH r¾n , d- thÊy b×nh 1 t¨ng 4,14g; b×nh 2 t¨ng 6,16g. Sè mol ankancã trong hçn hîp lµ: A - 0,06 B - 0,09 C- 0,03 D- 0,045 §¸p ¸n: B Suy lu©n: nH2O = 18 14,4 = 0,23 ; nCO2 = 44 16,6 = 0,14 nankan = nH2O - nCO2 = 0,23 - 0,14 = 0,09 mol. ThÝ dô 5: §èt ch¸y hoµn toµn 0,1 mol hçn hîp gåm CH4, C4H10 vµ C2H4 thu ®-îc 0,14 mol CO2 vµ 0,23 mol H2O. Sè mol cña ankan vµ anken cã trong hçn hîp lÇn l-ît lµ: A - 0,09 vµ 0,01 B - 0,01 vµ 0,09 C - 0,08 vµ 0,02 D - 0,02 vµ 0,08 §¸p ¸n: A Suy luËn: nankan = 0,23 - 0,14 = 0,09: nanken = 0,1 - 0,09 = 0,01 4 - Dùa vµo ph¶n øng céng cña anken víi Br2 cã tØ lÖ mol 1: 1 ThÝ dô: Cho hçn hîp 2 anken ®i qua b×nh ®ùng n-íc brom thÊy lµm mÊt mµu võa ®ñ dd chøa 8g brom. Tæng sè mol hai anken lµ: A - 0,1 B- 0,05 C – 0,025 D – 0,005 §¸p ¸n B Suy luËn: n anken = nBr2 = 160 8 = 0,05 mol
  • 20. 5 - Dùa vµo ph¶n øng ch¸y cña anken m¹ch hë cho mol CO2 b»ng mol H2O ThÝ dô 1: §èt ch¸y hoµn toµn hçn hîp 2 hi®rocacbon m¹ch hë trong cïng d·y ®ång ®¼ng thu ®-îc 11,2 lit CO2 (®ktc) vµ 9g H2O . Hai hi®rocacbon ®ã thuéc d·y ®ång ®¼ng nµo ? A – Ankan B – Anken C- Ankin D - Aren §¸p ¸n: B Suy luËn: nCO2 = 0,5 , nH2O = 18 9 = 0,5  nCO2 = n H2O VËy 2 hi®rocacbon thuéc d·y anken. ThÝ dô 2: Mét hçn hîp khÝ gåm 1 ankan vµ 1 anken cã cïng sè nguyªn tö cacbon trong ph©n tö vµ cã cïng sè mol. LÊy m gam hçn hîp nµy th× lµm mÊt mµu võa ®ñ 80g dung dÞch 20% brom trong dung m«i CCl4 . §èt ch¸y hoµn toµn m gam hçn hîp ®ã thu ®-îc 0,6 mol CO2. Ankan vµ anken ®ã cã c«ng thøc ph©n tö lµ : A - C2H6, C2H4 B - C3H8, C3H6 C - C4H10, C4H8 D - C5H12, C5H10 §¸p ¸n: B Suy luËn: nanken = nBr2 = 160.100 20.80 = 0,1 Anken ch¸y : CnH2n + 2 3n O2 n CO2 + nH2O 0,1 0,1n Ta cã : 0,1n = 2 6,0 = 0,3  n =3
  • 21. 6 - §èt ch¸y ankin thu ®-îc sè mol CO2 lín h¬n sè mol H2O vµ sè mol ankin ch¸y b»ng hiÖu sè cña sè mol CO2 vµ sè mol H2O ThÝ dô: §èt ch¸y hoµn toµn V lit ( ®ktc ) mét ankin thÓ khÝ thu ®-îc CO2 vµ H2O cã tæng khèi l-îng lµ 25,2g . NÕu cho s¶n phÈm ch¸y ®i qua dung dÞch Ca(OH)2 d- thu ®-îc 45g kÕt tña . 1.V cã gi¸ trÞ lµ: A – 6,72 lit, B – 2,24 lit, C – 4,48 lit, D- 3,36 lit §¸p ¸n: D Suy luËn: nCO2= nCaCO3 = 100 45 = 0,45 mol. nH2O = 18 44.45,02,25  = 0,3 mol nankin= nCO2 - nH2O = 0,45 - 0,3 = 0,15 mol. Vankin = 0,15 . 22,4 = 3,36 lit 2- C«ng thøc ph©n tö cña ankin lµ : A – C2H2 B – C3H4 C – C4H6 D – C5H8 §¸p ¸n: B n CO2 = 3nankin . VËy ankin cã 3 nguyªn tö C ThÝ dô 2: §èt ch¸y hoµn toµn V lit (®ktc) mét ankin thu ®-îc 10,8g H2O. NÕu cho tÊt c¶ s¶n phÈm ch¸y hÊp thu hÕt vµo b×nh ®ùng n-íc v«i trong th× khèi l-îng b×nh t¨ng 50,4g. V cã gi¸ trÞ lµ : A – 3,36 lit, B – 2,24 lit, C – 6,72 lit, D- 4,48 lit §¸p ¸n: C Suy luËn: N-íc v«i trong hÊp thô c¶ CO2 vµ H2O
  • 22. mCO2+ mH2O = 50,4 ; mCO2 = 50,4 – 10,8 = 39,6g nCO2 = 44 6,39 = 0,9 mol. nankin = nCO2 – nH2O = 0,9 - 18 8,10 = 0,3 mol. Vankin = 0,3 . 22,4 = 6,72 lÝt. 7 - §èt ch¸y hçn hîp c¸c hi®rocacbon kh«ng no ®-îc bao nhiªu mol CO2 th× sau khi hi®ro ho¸ hoµn toµn råi ®èt ch¸y sÏ thu ®-îc bÊy nhiªu mol CO2. §ã lµ do khi hi®ro ho¸ th× sè nguyªn tö C kh«ng thay ®æi vµ sè mol hi®rocacbon no thu ®-îc lu«n b»ng sè mol hi®rocacbon kh«ng no. ThÝ dô : Chia hçn hîp gåm C3H6, C2H4, C2H2, thµnh 2 phÇn ®Òu nhau: - §èt ch¸y phÇn 1 thu ®-îc 2,24 lit CO2 ( ®ktc) - Hi®ro ho¸ phÇn 2 råi ®èt ch¸y hÕt s¶n phÈm th× thÓ tÝch CO2 (®ktc) thu ®-îc lµ: A - 2,24 lit B - 1,12 lit C - 3,36 lit D- 4,48 lit §¸p ¸n: A 8 – Sau khi hi®ro ho¸ hoµn toµn hi®rocacbon kh«ng no råi ®èt ch¸y th× thu ®-îc sè mol H2O nhiÒu h¬n so víi khi ®èt lóc ch-a hi®ro ho¸. Sè mol H2O tréi h¬n chÝnh b»ng sè mol H2 ®· tham gia ph¶n øng hi®ro ho¸. ThÝ dô: §èt ch¸y hoµn toµn 0,1 mol ankin ®-îc 0,2 mol H2O. NÕu hi®ro ho¸ hoµn toµn 0,1 mol ankin nµy råi ®èt th× sè mol H2O thu ®-îc lµ : A – 0,3 B – 0,4 C – 0,5 D – 0,6 §¸p ¸n: B Suy luËn: Ankin céng hîp víi H2 theo tØ lÖ mol 1:2. Khi céng hîp cã 0,2 mol H2 ph¶n øng nªn sè mol H2O thu
  • 23. ®-îc thªm còng lµ 0,2 mol, do ®ã sè mol H2O thu ®-îc lµ 0,4 mol. 9 – Dùa vµo ph©n tö khèi trung b×nh M _ cña hçn hîp ®Ó biÖn luËn: ThÝ dô: A, B lµ 2 r-îu no, ®¬n chøc kÕ tiÕp trong d·y ®ång ®¼ng. Cho hçn hîp gåm 1,6g A vµ 2,3g B t¸c dông hÕt víi Na thu ®-îc 1,12 lit H2(®ktc). C«ng thøc ph©n tö cña 2 r-îu lµ: A - CH3OH, C2H5OH, B - C2H5OH, C3H7OH C - C3H7OH, C4H9OH D - C4H9OH, C5H11OH §¸p ¸n: A Suy luËn: nA+B = 2 n H2 = 2. 4,22 12,1 = 0,1 CH3 OH = 32 M _ A+B = 1,0 3,26,1  = 39 C2H5OH = 46 10- Dùa trªn ph¶n øng t¸ch n-íc cña r-îu no ®¬n chøc thµnh anken th× sè mol anken b»ng sè mol r-îu vµ sè nguyªn tö C kh«ng thay ®æi . V× vËy ®èt r-îu vµ ®èt anken t-¬ng øng cho sè mol CO2 nh- nhau ThÝ dô : Chia a gam ancol etylic thµnh 2 phÇn ®Òu nhau - PhÇn 1 mang ®èt ch¸y hoµn toµn ®-îc 2,24l CO2 ( ®ktc) - PhÇn 2 mang t¸ch n-íc hoµn toµn thµnh etylen. §èt ch¸y hoµn toµn l-îng etylen nµy ®-îc m gam H2O. m cã gi¸ trÞ lµ:
  • 24. A – 1,6g B – 1,8g C – 1,4g D – 1,5g §¸p ¸n: B Suy luËn: §èt r-îu ®-îc 0,1 mol CO2 th× ®èt anken t-¬ng øng còng ®-îc 0,1 mol CO2. Nh-ng ®èt anken cho mol CO2 b»ng mol H2O vËy m = 0,1.18 = 1,8gam. 11- §èt 2 chÊt h÷u c¬, ph©n tö cã cïng sè nguyªn tö C, ®-îc cïng sè mol CO2 th× 2 chÊt h÷u c¬ mang ®èt cã cïng sè mol. ThÝ dô : §èt ch¸y a g C2H5OH ®-îc 0,2 mol CO2 §èt ch¸y 6g C2H5 COOH ®-îc 0,2 mol CO2. Cho a g C2H5OH t¸c dông víi 6g CH3COOH (cã H2SO4 ®Æc xóc t¸c vµ to gi¶ sö hiÖu suÊt lµ 100%) ®-îc c g este. c cã gi¸ trÞ lµ : A- 4,4g B- 8,8g C- 13,2g D- 17,6g §¸p ¸n: B Suy luËn : nC2H5OH = n CH3COOH = 2 1 nCO2 = 0,1 mol. nCH3COOC2H5 = 0,1 m este = 0,1.88 = 8,8g 12- Dùa trªn ph¶n øng ®èt ch¸y an®ehit no, ®¬n chøc cho mét sè mol CO2 b»ng sè mol H2O. Khi hi®ro ho¸ an®ehit thµnh r-îu råi ®èt ch¸y r-îu còng cho sè mol CO2 b»ng sè CO2 khi ®èt an®ehit cßn sè mol H2O cña r-îu th× nhiÒu h¬n. Sè mol n-íc tréi h¬n b»ng sè mol H2 ®· céng vµo an®ehit. ThÝ dô: §èt ch¸y hçn hîp 2 an®ehit no, ®¬n chøc ®-îc 0,4 mol CO2 .Hi®ro ho¸ hoµn toµn 2 an®ehit nµy cÇn 0,2 mol H2 ®-îc hçn hîp 2 r-îu no, ®¬n chøc. §èt ch¸y hoµn toµn hçn hîp 2 r-îu th× sè mol H2O thu ®-îc lµ : A- 0,4 B- 0,6 C- 0,8 D- 0,3
  • 25. §¸p ¸n: B Suy luËn : §un hçn hîp an®ehit ®-îc 0,4 mol CO2 th× còng ®-îc 0,5 mol H2O. Hidro ho¸ an®ehit ®· nhËn thªm 0,2 mol H2 th× sè mol H2O cña r-îu tréi h¬n cña an®ehit lµ 0,2 mol. VËy sè mol H2O t¹o ra khi ®èt r-îu lµ 0,4 +0,2 = 0,6 mol. 13- Dùa vµo ph¶n øng tr¸ng g-¬ng cho tû lÖ mol cña HCHO vµ Ag lµ 1:4 cña R- CHO vµ Ag lµ 1:2. ThÝ dô 1: Cho hçn hîp HCHO vµ H2 ®i qua èng ®ùng bét Ni nung nãng. DÉn toµn bé hçn hîp thu ®-îc sau ph¶n øng vµo b×nh n-íc l¹nh ®Ó ng-ng tô h¬i chÊt láng vµ hoµ tan c¸c chÊt cã thÓ tan ®-îc, thÊy khèi l-îng b×nh t¨ng 11,8g. LÊy dung dÞch trong b×nh cho t¸c dông víi dung dÞch AgNO3 trong NH3 thu ®-îc 21,6g b¹c kim lo¹i. Khèi l-îng CH3OH t¹o ra trong ph¶n øng hidro cña HCHO lµ : A-8,3g B-9,3g C-10,3g D-1,03g §¸p ¸n: C Ni Suy luËn : H-CHO +H2 CH3OH to Tæng khèi l-îng cña CH3OH vµ HCHO cña ph¶n øng lµ 11,8g. NH3 HCHO + 2Ag2O CO2+ H2O + 4Ag nHCHO = 4 1 nAg = 4 1 . 108 6,21 = 0,05 mol. mHCHO = 0,05.30 = 1,5g ; mCH3OH = 11,8-1,5 = 10,3g ThÝ dô 2 : Cho hçn hîp gåm 0,1 mol HCOOH vµ 0,2 mol HCHO t¸c dông hÕt víi dung dÞch AgNO3 trong amoniac th× khèi l-îng Ag thu ®-îc lµ : A-108g B-10,8g C-216g D- 21,6g
  • 26. §¸p ¸n: A Suy luËn : 0,1 mol HCOOH cho 0,2 mol Ag 0,2 mol HCHO cho 0,8 mol Ag VËy thu ®-îc 1 mol Ag khèi l-îng 108g ThÝ dô 3: ChÊt h÷u c¬ X thµnh phÇn gåm C,H,O trong ®ã oxi chiÕm 53,33% khèi l-îng. Khi thùc hiÖn ph¶n øng tr¸ng g-¬ng tõ 1 mol X cho 4 mol Ag. C«ng thøc ph©n tö cña X lµ : A- HCHO B- (CHO)2 C- CH2(CHO)2 D- C2H4(CHO)2 §¸p ¸n: A Suy luËn : 1 mol mçi chÊt trong 4 ph-¬ng ¸n trªn khi tr¸ng g-¬ng ®Òu cho 4 mol Ag, nh-ng chØ cã HCHO míi cã phÇn tr¨m khèi l-îng cña oxy lµ 53,33%. 14-Dùa vµo c«ng thøc tÝnh sè ete t¹o ra tõ hçn hîp r-îu hoÆc dùa vµo ®Þnh luËt b¶o toµn khèi l-îng. ThÝ dô 1: §un hçn hîp 5 r-îu no,®¬n chøc víi H2SO4 ®Æc ë 140OC th× sè ete thu ®-îc lµ : A-10 B-12 C-15 D-17 §¸p ¸n: C Suy luËn : §un hçn hîp x r-îu thu ®-îc : 2 )1.( xx ete. do ®ã ®un hçn hîp 5 r-îu thu ®-îc : 2 )15.(5  = 15 ete. ThÝ dô 2: §un 132,8g hçn hîp 3 r-îu no ®¬n chøc víi H2SO4 ®Æc ë 140OC thu ®-îc hçn hîp c¸c ete cã sè mol b»ng nhau vµ cã khèi l-îng lµ 111,2g.Sè mol mçi ete lµ : A-0,1 B-0,2 C-0,3 D-0,4 §¸p ¸n: B Suy luËn: §un hçn hîp 3 r-îu t¹o ra 2 )13.(3  ete. Theo ®Þnh luËt b¶o toµn khèi l-îng : m r-îu = m ete + m H2O
  • 27. VËy m H2O = 132,8 - 111,2 = 21,6 g. Do Σ n ete = Σ n H2O = 18 6,21 = 1,2  n mçi ete = 6 2,1 = 0,2 c¸ch so¹n th¶o c¸c c©u TNKQ cã cïng néi dung kiÕn thøc vµ cã møc ®é khã t-¬ng ®-¬ng nhau --- Mét gi¸o viªn cã thÓ d¹y nhiÒu líp trong mét khèi líp. Khi kiÓm tra ®¸nh gi¸ ë nh÷ng líp d¹y song song nh- thÕ ta cÇn nh÷ng ®Ò cã cïng néi dung kiÕn thøc vµ cã cïng møc ®é khã ®Ó cã thÓ kiÓm tra ë nh÷ng thêi gian kh¸c nhau. Cã thÓ so¹n th¶o ra c¸c c©u TNKQ cã ®é khã t-¬ng ®-¬ng nhau tõ mét c©u ®· cã s½n. ThÝ dô tõ bµi tËp sau ®©y : "Cho mét l-îng hçn hîp CuO vµ Fe2O3 t¸c dông hÕt víi dung dÞch HCl thu ®-îc 2 míi cã tû lÖ mol 1:1. TÝnh phÇn tr¨m khèi l-îng cña c¸c oxit trong hçn hîp". ë bµi tËp cã 3 d÷ kiÖn : - Hçn hîp CuO vµ Fe2O3 - Dung dÞch HCl - Hai muèi cã tØ lÖ mol 1 : 1 B»ng c¸ch thay ®æi c¸ch hái cho d÷ kiÖn nµy (gi¶ thiÕt) ®Ó hái d÷ kiÖn kia (kÕt luËn) ta cã thÓ " chÕ t¸c " ra hµng chôc bµi cã cïng néi dung vµ cã cïng møc ®é khã. ThÝ dô nh- c¸c bµi sau ®©y : Bµi 1 : Cho mét l-îng hçn hîp CuO vµ Fe2O3 t¸c dông hÕt víi dung dÞch HCL thu ®-îc 2 muèi cã tØ lÖ mol 1: 1. 4
  • 28. PhÇn tr¨m khèi l-îng cña CuO vµ Fe2O3 trong hçn hîp lÇn l-ît lµ : A- 20% vµ 80 % B - 30% vµ 70 % C- 40 % vµ 60 % D - 50 % vµ 50 % Gi¶i : CuO = 80 ; Fe2O3 = 160 CuO + 2 HCl → CuCl2 + H2O (1) Fe2O3 + 6 HCl → 2 FeCl3 + 3 H2O (2) Theo (1) : §Ó ®-îc 1 mol CuCl2 cÇn 1 mol CuO (hay 80g CuO ) Theo (2) : §Ó ®-îc 1 mol FeCl3 cÇn 0,5 mol Fe2O3 (hay 80g Fe2O3 ) VËy khèi l-îng 2 oxit b»ng nhau hay mçi chÊt chiÕm 50% khèi l-îng Bµi 2 : Cho 3,2 g hçn hîp CuO vµ Fe2O3 t¸c dông hÕt víi dung dÞch HCl thu ®-îc 2 muèi cã tû lÖ mol 1 : 1 Khèi l-îng cña CuO vµ Fe2O3 trong hçn hîp lÇn l-ît lµ : A- 1,1 g vµ 2,1 gB- 1,4 g vµ 1,8 gC- 1,6g vµ 1,6 g D- 2 g vµ 1,2 g §¸p ¸n: C Gi¶i : T-¬ng tù bµi 1, tõ tØ lÖ mol 2 muèi lµ 1 : 1 suy ra tØ lÖ mol 2 oxit lµ 1 : 0,5 . VËy khèi l-îng 2 oxit b»ng nhau vµ b»ng 2 2,3 = 1,6 g Bµi 3 : Cho 3,2 g hçn hîp CuO vµ Fe2O3 t¸c dông hÕt víi dung dÞch HCl thu ®-îc 2 muèi cã tØ lÖ mol 1 : 1 Sè mol HCl ®· tham gia ph¶n øng lµ : A - 0,1 B - 0,15 C - 0,2 D - 0,25
  • 29. §¸p ¸n: A Gi¶i : TØ lÖ mol 2 muèi lµ 1 : 1 th× khèi l-îng 2 oxit b»ng nhau vµ b»ng 1,6 g. nCuO = 80 6,1 = 0,02 mol ; nFe2O3 = 160 6,1 = 0,01 mol.  nHCl = 0,02 x 2 + 0,01x 6 = 0,1 mol Bµi 4 : Cho 3,2 g hçn hîp CuO vµ Fe2O3 t¸c dông hÕt víi dung dÞch HCl thu ®-îc 2 muèi cã tØ lÖ mol 1 : 1 Khèi l-îng muèi CuCl2 vµ FeCl3 lÇn l-ît lµ : A - 2,7 g vµ 3,25 g B - 3,25 g vµ 2,7 g C - 0,27 g vµ 0,325 g D - 0,325 g vµ 0,27 g §¸p ¸n: A Gi¶i : TØ lÖ mol 2 muèi lµ 1 : 1 th× khèi l-îng 2 oxit b»ng nhau vµ b»ng 1,6 g nCuO = 0,02 mol ; nCuCl2 = 0,02 mol ; m CuCl2 = 135 . 0,02 = 2,7g nFe2O3 = 0,01 mol ; nFeCl3 = 0,02 mol ; mFeCl3 =162,5 . 0,02 = 3,25 g Bµi 5 : Cho hçn hîp CuO vµ Fe2O3 (mçi chÊt chiÕm 50% khèi l-îng) t¸c dông hÕt víi dd HCl. TØ lÖ mol 2 muèi thu ®-îc lµ : A - 1 : 1 B - 1 : 2 C - 2 : 1 D - 1 : 3 §¸p ¸n: A Gi¶i : Gi¶ sö lÊy 80 g CuO (1mol) vµ 80 g Fe2O3 (0,5 mol) th× thu ®-îc 1 mol CuCl2 vµ 1 mol FeCl3. TØ lÖ mol lµ 1 : 1.
  • 30. Bµi 6 : Cho hçn hîp CuO vµ Fe2O3 ( mçi chÊt chiÕm 50 % khèi l-îng ) t¸c dông hÕt víi dd HCl . TØ lÖ khèi l-îng cña 2 muèi thu ®-îc lµ : A - 0,38 B - 0,83 c - 0,5 D - Kh«ng x¸c ®Þnh ®-îc §¸p ¸n : B Gi¶i : mCuCl2 : nFeCl3 = 1 : 1 Gäi x lµ sè mol mçi muèi ta cã : x x 5,162 135 = 0,83 mol. Bµi 7 : Hçn hîp CuO vµ Fe2O3 cã tØ lÖ mol t-¬ng øng lµ 2 : 1 . Cho hçn hîp t¸c dông hÕt víi dd HCl thu ®-îc 2 muèi tØ lÖ mol lµ : A - 2 :1 B - 1 : 2 C - 1 : 1 D - 1 : 3 §¸p ¸n: C Gi¶i : Gäi 2x lµ sè mol CuO th× sè mol Fe2O3 lµ x mol. CuO + 2 HCl → CuCl2 + H2O 2 x → 2 x Fe2O3 + 6 HCl → 2 FeCl3 + 3 H2O x → 2 x TØ lÖ mol 2 x : 2 x hay 1 : 1 Bµi 8 : Cho a g hçn hîp CuO vµ Fe2O3 t¸c dông võa ®ñ víi 100 ml dd HCl 1M thu ®-îc 2 muèi cã tØ lÖ mol 1 : 1 . Gi¸ trÞ cña a lµ: A - 1,6g B - 2,4 g C - 3,2 g D - 3,6 g §¸p ¸n: C Gi¶i : nHCl = 0,1 . 1 = 0,1 mol
  • 31. 2 muèi cã tØ lÖ mol 1:1 th× 2 oxit cã khèi l-îng b»ng nhau vµ cã tØ lÖ mol lµ 1:0,5 hay x : 0,5 x CuO + 2 HCl → CuCl2 + H2O x → 2 x Fe2O3 + 6 HCl → 2 FeCl3 + 3H2O 0,5 x → 3 x Ta cã : 5 x = 0,1  x = 5 1,0 = 0.02 mol ; mCuO = 80 . 0,02 = 1,6 g. VËy a = 1,6 . 2 = 3,2 g Bµi 9 : Cho 3,2 g hçn hîp CuO vµ Fe2O3 t¸c dông võa ®ñ víi 100ml dd HCl thu ®-îc 2 muèi cã tØ lÖ mol 1 : 1 . Nång ®é mol cña dd HCl lµ : A - 0,5 M B - 1 M c - 1,5 M D - 2 M §¸p ¸n: B Gi¶i : 2 muèi cã tØ lÖ mol 1 : 1 th× 2 oxit cã khèi l-îng b»ng nhau nCuO = 80 6,1 = 0,02 mol  n HCl = 0,02 . 2 = 0,04 mol. nFe2O3 = 160 6,1 = 0,01 mol  n HCl = 0,01 . 6 = 0,06 mol. Σ nHCL = 0,04 + 0,06 = 0,1  CM(HCl) = 1 1,0 = 0,1 M. Bµi 10 : Cho 3,2 g hçn hîp CuO vµ Fe2O3 t¸c dông võa ®ñ víi V ml dung dÞch HCl 1 M thu ®-îc 2 muèi cã tØ lÖ mol 1 : 1. Gi¸ trÞ cña V lµ : A - 50 ml B - 100 ml c - 150 ml D - 200 ml §¸p ¸n: B Gi¶i : Lµm nh- bµi 9 ®-îc nHCL = 0,1 mol
  • 32. V = MC n = 1 1,0 = 0,1 lÝt (hay 100 ml). T-¬ng tù nh- c¸c bµi trªn ta cßn cã thÓ hái sè mol cña mçi muèi ; phÇn tr¨m vÒ sè mol cña mçi muèi ; phÇn tr¨m vÒ khèi l-îng cña mçi muèi v. v ... Mét sè bµi tËp TNKQ vÒ Hy®rocacbon cã ®é khã t-¬ng ®-¬ng nhau Bµi 1 : §èt ch¸y hoµn toµn hçn hîp hy®rocacbon ®ång ®¼ng cã khèi l-îng ph©n tö h¬n kÐm nhau 28 ®vc, ta thu ®-îc 4,48 lÝt khÝ cacbonic ë ®ktc vµ 5,4 gam n-íc. C«ng thøc ph©n tö cña 2 hy®rocacbon lµ : A - C3H4 vµ C5H8 ; B- CH4 vµ C3H8 ; C - C2H4 vµ C4H8 ; D - C2H2 vµ C4H6 ; E - KÕt qu¶ kh¸c §¸p ¸n: B Bµi gi¶i : Ta cã : nCO2 = 4,48/22,4 = 02 (mol); nH2O = 5,4 /18 = 0,3 ( mol) NhËn xÐt : Sè mol H2O > sè mol CO2 nªn hy®rocacbon lµ ankan Cn H2 n +2 + 2 13 n O2 → n CO2 + (n + 1) H2O Sè mol: 0,2 0,3 n / (n + 1 ) = 0,2 / 0,3 Suy ra n = 2 . VËy n = 1 vµ n + ( 28/14 ) = 3 C«ng thøc hai ankan lµ CH4 vµ C3H8 ( ®¸p ¸n B ®óng ) Bµi 2 : Hçn hîp hai ankan ë thÓ khÝ cïng d·y ®ång ®¼ng, cã khèi l-îng ph©n tö h¬n kÐm nhau 14 ®vc. §èt ch¸y hoµn toµn 2,24 lÝt hçn hîp trªn thu ®-îc 3,36 lÝt
  • 33. CO2 (c¸c thÓ tÝch khÝ ®o ë ®ktc). C«ng thøc cña hai ankan lµ : A - CH4 vµ C2H6 ; B - C2H6 vµ C3H8; C- C3H8 vµ C4 H10 D - C4H10 vµ C5H12 ; E - kh«ng x¸c ®Þnh ®-îc §¸p ¸n: A Bµi gi¶i : Ta cã : nhh = 4,22 24,2 = 0,1 ( mol ) ; nCO2= 3,36 / 22,4 = 0,15 ( mol ) NhËn xÐt : sè mol H2O > sè mol CO2 nªn hy®rocacbon lµ ankan Cn H2 n + 2 + 2 13 n O2 → n CO2 + (n + 1) H2O Sè mol: 0,1 0,15  n = 1,5. VËy n = 1 vµ n + (14/14) = 2 C«ng thøc hai ankan lµ : CH4 vµ C2H6 (®¸p ¸n A ®óng) Bµi 3. Hçn hîp hai ankan ë thÓ khÝ cã khèi l-îng ph©n tö h¬n kÐm nhau 28 ®vc. §èt ch¸y hoµn toµn 2,24 lÝt hçn hîp nãi trªn thu ®-îc 6,72 lÝt khÝ cacbonic (c¸c khÝ ®o ë ®ktc). C«ng thøc ph©n tö cña hai ankan lµ : A- CH4 vµ C3H8 B- C2H6 vµ C4H10 C- CH4 vµ C4H10 D- C3H8 vµ C5H12 E- Kh«ng x¸c ®Þnh §¸p ¸n: B Bµi gi¶i : Ta cã: nhh = 2,24/22,4 = 0,1 mol ; nC O2 = 6,72/22,4 = 0,3 mol NhËn xÐt : lµ ankan ; Gi¶i theo ph-¬ng ph¸p sè nguyªn tö cacbon trung b×nh :
  • 34. Cn H2 n +2 + 2 13 n O2 → n CO2 + (n + 1) H2O Sè mol 0,1 0,3 n = 3 . VËy n = 2 vµ n + (28/14) = 4. C«ng thøc 2 ankan lµ C2H6 vµ C4H10. ( §¸p ¸n B ®óng) Bµi 4 : Hçn hîp hai hy®rocacbon cã khèi l-îng ph©n tö h¬n kÐm nhau 14 ®vc. §èt ch¸y hoµn toµn hçn hîp trªn thu ®-îc 5,6 lÝt khÝ cacbonic (®ktc) vµ 6,3 gam H2O. C«ng thøc ph©n tö cña hai hydrocacbon lµ : A - C2 H6 vµ C3H8 ; B - C3H8 vµ C4H10; C- C3H6 vµ C4 H8 D - C4H8 vµ C6H12 ; E - Kh«ng x¸c ®Þnh ®-îc Bµi gi¶i : Ta cã : nCO2 = 5,6 / 22,4 = 0,25 ( mol) ; nH2O = 6,3 /18 = 0,35 ( mol ) NhËn xÐt : sè mol H2O > sè mol CO2 nªn hydrocacbon lµ Ankan Cn H2 n +2 + 2 13 n O2 → n CO2 + (n + 1) H2O Sè mol: 0,25 0,35 n / (n +1) = 0,25 / 0,35. Suy ra n = 2,5 . VËy n = 2 vµ n + (14/14 ) = 3 C«ng thøc hai ankan lµ C2H6 vµ C3H8 ( ®¸p ¸n A ®óng ) Bµi 5 : §èt ch¸y hoµn toµn hçn hîp hydrocacbon cã khèi l-îng ph©n tö h¬n kÐm nhau 28 ®vc, ta thu ®-îc 6,72 lÝt cacbonic vµ 7,2 gam n-íc. C«ng thøc ph©n tö cña hydrocacbon lµ :
  • 35. A - CH4 vµ C3H8 ; B - C2H4 vµ C4H8; C- C3H6 vµ C4 H10 D - C2H6 vµ C4H10; E - kh«ng x¸c ®Þnh ®-îc Bµi gi¶i : Ta cã : nCO2 = 6,72/22,4 = 0,3 (mol) ; nH2O = 7,2/18 = 0,4 (mol) NhËn xÐt : sè mol H2O > sè mol CO2 nªn hydrocacbon lµ Ankan Cn H 2 n +2 + 2 13 n O2 → n CO2 + (n +1) H2O Sè mol 0,3 0,4 n / (n +1) = 0,3 / 0,4. Suy ra n = 3 . VËy n = 2 vµ n + (28/14) = 4 C«ng thøc hai ankan lµ C2H6 vµ C4H10 ( ®¸p ¸n D ®óng ) Bµi 6 : §èt ch¸y hoµn toµn hçn hîp hai hy®rocacbon cã khèi l-îng ph©n tö h¬n kÐm nhau 28 ®vc, ta thu ®-îc 8,96 lÝt khÝ cacbonic (®ktc) vµ 9,0 gam n-íc. C«ng thøc ph©n tö cña hy®rocacbon lµ : A - CH4 vµ C3H8 ; B - C2H6 vµ C4H10; C- C3H8 vµ C5 H12 D - C2H4 vµ C4H8 ; E - Kh«ng x¸c ®Þnh ®-îc Bµi gi¶i : Ta cã : nCO2 = 8,96/22,4 = 0,4 ( mol) ; nH2O = 9,0 / 18 = 0,5 ( mol ) NhËn xÐt : sè mol H2O > sè mol CO2 nªn hydrocacbon lµ Ankan Cn H 2 n +2 + 2 13 n O2 → n CO2 + (n +1) H2O Sè mol 0,4 0,5
  • 36. n / (n +1) = 0,4 / 0,5. Suy ra n = 4 . VËy n = 3 vµ n + (28/14) = 5 C«ng thøc hai ankan lµ C3H8 vµ C5H12 (®¸p ¸n C ®óng) Bµi 7: §èt ch¸y hoµn toµn 0,1 mol hçn hîp hai hy®rocacbon cã khèi l-îng ph©n tö h¬n kÐm nhau 28 ®vc, ta thu ®-îc 8,96 lÝt khÝ cacbonic (®ktc) vµ 7,2 gam n-íc. C«ng thøc ph©n tö cña hydrocacbon lµ : A - C3 H8 vµ C5H12 ; B - C2H4 vµ C4H8; C- C3H6 vµ C5 H10 D - C4H8 vµ C6H12 ; E - C4H10 vµ C6H14 Bµi gi¶i : Ta cã : nCO 2 = 8,96/22,4 = 0,4 mol ; nH2O = 7,2/18= 0,4 mol NhËn xÐt: sè mol H2O = sè mol CO2 nªn hy®rocacbon lµ Xicloankan hoÆc anken. Cn H 2 n + 2 3n O2 → n CO2 + n H2O Sè mol 0,1 0,4 0,4 Suy ra n = 4 . VËy n = 3 vµ n + (28/14) = 5 C«ng thøc hai hi®rocacbon lµ C3H6 vµ C5H10 (®¸p ¸n B ®óng) Bµi 8 : §èt ch¸y hoµn toµn 0,1 mol hçn hîp hai hy®rocacbon cã khèi l-îng ph©n tö h¬n kÐm nhau 14 ®vc, ta thu ®-îc 7,84 lÝt khÝ cacbonic (®ktc) vµ 6,3 gam n-íc. C«ng thøc ph©n tö cña hai hy®rocacbon lµ : A - C2 H4 vµ C3H6 B - C3H6 vµ C4H8 C - C2H6 vµ C3 H8 D - C3H8 vµ C4H10 Bµi gi¶i : Ta cã : nCO2 = 7,84/22,4 =0,35 mol ; nH2O = 6,3/18 = 0,35 mol
  • 37. NhËn xÐt: sè mol H2O = sè mol CO2 nªn hy®rocacbon lµ Xicloankan hoÆc anken. Cn H 2 n + 2 3n O2 → n CO2 + n H2O Sè mol 0,1 0,35 0,35 Suy ra n = 3,5 . VËy n = 3 vµ n + (14/14) = 4 C«ng thøc hai ankan lµ C3H6 vµ C4H8 (®¸p ¸n B ®óng) Bµi 9 : §èt ch¸y hoµn toµn hçn hîp hai hydrocacbon cã khèi l-îng ph©n tö h¬n kÐm nhau 14 ®vc, ta thu ®-îc 7,84 lÝt khÝ cacbonic (®ktc) vµ 8,1gam n-íc. C«ng thøc ph©n tö cña hai hydrocacbon lµ : A - C H4 vµ C2H6 ; B - C2H6 vµ C3H8; C- C3H8 vµ C4 H10 D - C4H10 vµ C5H12 ; E - C4H10 vµ C6H14 Bµi gi¶i : Ta cã : nCO2 = 7,84/22,4 = 0,35 ( mol) ; nH2O = 8,1/18 = 0,45 ( mol ) NhËn xÐt : sè mol H2O > sè mol CO2 nªn hy®rocacbon lµ ankan. Cn H 2 n +2 + 2 13 n O2 → n CO2 + (n +1) H2O Sè mol 0,35 0,45 n / (n +1) = 0,35 / 0,45. Suy ra n = 3,5 . VËy n = 3 vµ n + (14/14) = 4 C«ng thøc hai ankan lµ C3H8 vµ C4H10 (§¸p ¸n C ®óng) Bµi 10 : §èt ch¸y hoµn toµn 0,2 (mol) hçn hîp Ankan cã khèi l-îng ph©n tö h¬n kÐm nhau 14 ®vc, ta thu ®-îc
  • 38. 24,64 lÝt khÝ cacbonic (®ktc). C«ng thøc ph©n tö cña hai hydrocacbon lµ : A - C 2H6 vµ C3H8 B - C3H8 vµ C4H10 C- C4H10 vµ C5 H12 D - C5H12 vµ C6H14 Bµi gi¶i : Ta cã : nCO2 = 24,64/22,4 = 1,1 ( mol) ; NhËn xÐt : Ankan. Gi¶i theo ph-¬ng ph¸p sè nguyªn tö Cacbon trung b×nh : Cn H 2 n +2 + 2 13 n O2 → n CO2 + (n +1) H2O Sè mol 0,2 1,1 n = 1,1 /0,2 = 5,5 . VËy n = 5 vµ n + (14/14) = 6 C«ng thøc hai ankan lµ C5H12 vµ C6H14 (®¸p ¸n D ®óng). Mét sè bµi tËp tnkq vÒ este cã ®é khã t-¬ng ®-¬ng nhau Bµi 1. Cã hai este lµ ®ång ph©n cña nhau vµ ®Òu do c¸c axÝt no ®¬n chøc vµ r-îu no ®¬n chøc t¹o thµnh. §Ó xµ phßng ho¸ 22,2 gam hçn hîp hai este nãi trªn ph¶i dïng võa hÕt 12 gam NaOH nguyªn chÊt . C«ng thøc cña hai este ®ã lµ: A- HCOOC2H5 vµ CH3COOCH3 B- C2H5COOCH3 vµ CH3COOCH3 C- CH3COOC2H5 vµ HCOOC3H7 D- Kh«ng x¸c ®Þnh ®-îc. §¸p ¸n A. Gi¶i: C¸c ph-¬ng tr×nh ph¶n øng xµ phßng ho¸ hai este cã d¹ng:
  • 39. R-COOR’ + NaOH → RCOONa + R’OH R’’COOR’’’ + NaOH → R’’COONa + R’’’OH Hai este lµ ®ång ph©n cña nhau nªn cã cïng ph©n tö khèi M vµ cã chung c«ng thøc tæng qu¸t cña este no ®¬n chøc lµ : CnH2nO2 §Æt x vµ y lµ sè mol mçi este trong 22,2 gam hçn hîp . Tû lÖ mol trong ph-¬ng tr×nh lµ 1 : 1 nªn : nNaOH= neste = x + y = 12 : 40 = 0,3 (mol) vµ Mx + My = 22,2 hay M(x + y) = 22,2 . VËy M = 22,2 : 0,3 = 74 CnH2nO2 = 74 n = 3 . C«ng thøc cña hai este lµ : C3H6O2 Cã hai ®ång ph©n lµ : HCOOC2H5 vµ CH3COOCH3 Bµi 2. Xµ phßng ho¸ hoµn toµn 22,2 gam hçn hîp hai este lµ HCOOC2H5 vµ CH3COOCH3 b»ng NaOH nguyªn chÊt . Khèi l-îng NaOH ®· ph¶n øng lµ : A- 8 gam B- 12 gam C- 16 gam D- 20 gam §¸p ¸n B Gi¶i : Ph-¬ng tr×nh ph¶n øng xµ phßng ho¸ hai este HCOOC2H5 + NaOH → HCOONa + C2H5OH CH3COOCH3 + NaOH → CH3COONa + CH3OH
  • 40. V× khèi l-îng mol cña hai este b»ng nhau vµ b»ng 74gam. Ph¶n øng theo tØ lÖ 1 : 1, nªn nNaOH = n este = 22,2 : 74 = 0,3 mol. VËy mNaOH = 40 . 0,3 = 12 (gam) . Bµi 3. Xµ phßng ho¸ hoµn toµn 22,2 gam hçn hîp hai este lµ HCOOC2H5 vµ CH3COOCH3 b»ng dung dÞch NaOH nång ®é 1M. ThÓ tÝch dung dÞch NaOH cÇn dïng lµ : A- 200 ml B- 300 ml C- 400 ml D- 500 ml §¸p ¸n B Gi¶i : C¸ch gi¶i t-¬ng tù bµi 2. Hai este lµ ®ång ph©n cña nhau nªn cã khèi l-îng mol b»ng nhau vµ b»ng 74 gam. Theo ph-¬ng tr×nh : nNaOH = n este = 22,2 : 74 = 0,3 (mol) VNaOH = nNaOH : CM = 0,3 : 1 = 0,3 (lÝt) hay 300 ml Bµi 4. Xµ phßng ho¸ hoµn toµn 22,2 gam hçn hîp hai este lµ HCOOC2H5 vµ CH3COOCH3 ®· dïng võa hÕt 200 ml dung dÞch NaOH. Nång ®é mol cña dung dÞch NaOH lµ : A- 0,5(M) B- 1,0 (M) C- 1,5 (M) D- 2,0 (M) §¸p ¸n: C Gi¶i : C¸ch gi¶i t-¬ng tù bµi 3. V× hai este cã khèi l-îng mol b»ng nhau vµ b»ng 74 (gam/mol) . Theo ph-¬ng tr×nh ph¶n øng : nNaOH = neste = 22,2 : 74 = 0,3 (mol) VNaOH = 200 (ml) = 0,2 (lit) . VËy CM(NaOH) = 0,3 : 0,2 = 1,5 (mol/lit)
  • 41. Bµi 5. Xµ phßng ho¸ hoµn toµn 22,2 gam hçn hîp hai este lµ HCOOC2H5 vµ CH3COOCH3 b»ng dung dÞch NaOH võa ®ñ, c¸c muèi sinh ra sau khi xµ phßng ho¸ ®-îc sÊy ®Õn khan vµ c©n ®-îc 21,8 gam. Sè mol HCOOC2H5 vµ sè mol CH3COOCH3 lÇn l-ît lµ : A- 0,15 mol vµ o,15 mol B- 0,2 mol vµ 0,1 mol C- 0,25 mol vµ 0,05 mol D- 0,275 mol vµ 0,005 mol. §¸p ¸n B Gi¶i : Ph-¬ng tr×nh ph¶n øng xµ phßng ho¸ este : HCOOC2H5 + NaOH → HCOONa + C2H5OH CH3COOCH3 + NaOH → CH3COONa + CH3OH V× hai este cã khèi l-îng mol b»ng nhau vµ b»ng 74 ( gam/mol) Theo ph-¬ng tr×nh : nNaOH = neste = 22,2 : 74 = 0,3 (mol) Gäi x vµ y lÇn l-ît lµ sè mol cña mçi este trong hçn hîp, ta cã : x + y = 0,3 68x + 82y = 21,8 Gi¶i hÖ ph-¬ng tr×nh ®¹i sè ®-îc : x = 0,2 vµ y = 0,1 Bµi 6. Xµ phßng ho¸ 22,2 gam hçn hîp hai este lµ HCO OC2H5 vµ CH3CO OCH3 b»ng dung dÞch NaOH võa ®ñ . C¸c muèi sinh ra sau khi xµ phßng ho¸ ®-îc sÊy ®Õn khan vµ c©n ®-îc 21,8 gam. Khèi l-îng muèi HCOONa vµ CH3COONa lÇn l-ît lµ : A- 18,5 gam vµ 3,7 gam B- 11,1 gam vµ 11,1 gam C- 14,8 gam vµ 7,4 gam D- Kh«ng x¸c ®Þnh ®-îc
  • 42. §¸p ¸n C Gi¶i : C¸ch gi¶i t-¬ng tù bµi 5 : x = 0,2 vµ y = 0,1 Khèi l-îng HCOOC2H5 = (74 . 0,2) = 14,4 gam Khèi l-îng CH3COOCH3 = (74 .0,1) = 7,4 gam Bµi 7. Xµ phßng ho¸ hoµn toµn 22,2 gam hçn hîp hai este HCOOC2H5 vµ CH3COOCH3 b»ng dung dÞch NaOH võa ®ñ . C¸c muèi sinh ra sau khi xµ phßng ho¸ ®-îc sÊy ®Õn khan vµ c©n ®-îc 21,8 gam .Khèi l-îng muèi HCOONa vµ CH3COONa lÇn l-ît lµ : A- 1,7 gam vµ 20,1 gam ; B- 3,4 gam vµ 18,4 gam C- 6,8 gam vµ 15,0 gam ; D- 13,6 gam vµ 8,2 gam §¸p ¸n D Gi¶i : C¸ch gi¶i t-¬ng tù bµi 5 : x = 0,2 vµ y = 0,1 Khèi l-îng muèi HCOONa lµ: 68 . 0,2 = 13,6 gam. Khèi l-îng muèi CH3COONa lµ: 82 . 0,1 = 8,2 gam Bµi 8. Xµ phßng ho¸ hoµn toµn a gam hçn hîp hai este lµ HCOOC2H5 vµ CH3COOCH3 b»ng l-îng dung dÞch NaOH võa ®ñ, cÇn 300 ml dung dÞch NaOH nång ®é 1,0 M. Gi¸ trÞ cña A lµ : A- 14,8 gam B- 18,5 gam C- 22,2 gam D- 29,6 gam §¸p ¸n C Gi¶i : Ph-¬ng tr×nh t-¬ng tù c¸c bµi trªn. V× tû lÖ mol lµ 1 : 1 nªn ta cã : neste = nNaOH = CM . VNaOH = 1,0 . (300/1000) = 0,3 (mol)
  • 43. V× hai este lµ ®ång ph©n cña nhau nªn cã cïng ph©n tö khèi vµ b»ng 74. VËy : a = meste = (74 . 0,3) = 22,2 gam Bµi 9. Xµ phßng ho¸ hoµn toµn a gam hçn hîp hai este lµ HCOOC2H5 vµ CH3COOCH3 b»ng dung dÞch NaOH võa ®ñ. C¸c muèi sinh ra sau khi xµ phßng ho¸ ®-îc sÊy ®Õn khan vµ c©n ®-îc 21,8 gam. Tû lÖ gi÷a n(HCOOC2H5) / n(CH3COOCH3) lµ : A- 0,75 B- 1,0 C- 1,5 D- 2,0 §¸p ¸n D Gi¶i : Ph-¬ng tr×nh ho¸ häc t-¬ng tù c¸c bµi trªn : Gäi x vµ y lÇn l-ît lµ sè mol cña HCOOC2H5 vµ HCOOCH3. V× hai este lµ ®ång ph©n cña nhau nªn cã ph©n tö khèi b»ng nhau vµ b»ng 74. Ta cã 74x + 74y = 22,2 vµ 68x + 82y = 21,8 x = 0,2 vµ y = 0,1 VËy tû lÖ mol gi÷a hai este lµ x / y = 0,2 / 0,1 = 2 Bµi 10. Xµ phßng ho¸ hoµn toµn a gam hçn hîp hai este lµ HCOOC2H5 vµ CH3COOCH3 b»ng dung dÞch NaOH võa ®ñ, ph¶i dïng hÕt 200 ml dd NaOH 1,5 M. C¸c muèi sinh ra sau khi xµ phßng ho¸ ®-îc sÊy ®Õn khan vµ c©n ®-îc 21,8 gam. PhÇn tr¨m khèi l-îng cña mçi este trong hçn hîp lµ : A- 50% vµ 50% B- 66,7% vµ 33,3% C- 75% vµ 25% D- Kh«ng x¸c ®Þnh ®-îc §¸p ¸n B Gi¶i : T-¬ng tù c¸c bµi trªn PhÇn tr¨m khèi l-îng HCOOC2H5 lµ (74 .0,2) . 100/ 22,2 = 66,7%
  • 44. PhÇn tr¨m khèi l-îng CH3COOCH3 lµ (74 .0,1) .100/ 22,2 = 33,3 % C¸ch so¹n th¶o c©u TNKQ ho¸ v« c¬ cã néi dung thùc nghiÖm ---- Ho¸ häc lµ mét m«n khoa häc thùc nghiÖm v× vËy thÝ nghiÖm ho¸ häc lµ ph-¬ng tiÖn c¬ b¶n ®Ó nghiªm cøu vµ häc tËp ho¸ häc. Muèn hiÓu s©u s¾c kiÕn thøc ho¸ häc th× ph¶i vËn dông kiÕn thøc ®Ó gi¶i quyÕt nhøng t×nh huèng thùc tÕ nhÊt lµ c¸c bµi tËp thùc nghiÖm. ë ®©y ta ph¶i h×nh dung ra c¸ch tiÕn hµnh thÝ nghiÖm ®Ó gi¶i quyÕt mét nhiÖm vô nµo ®ã ®-îc ®Æt ra trong bµi tËp ( thÝ nghiÖm ë trong ®Çu). 5
  • 45. Bµi tËp thùc nghiÖm cã nhiÒu d¹ng nh- nhËn biÕt c¸c chÊt, t¸ch c¸c chÊt ra khái hçn hîp ; ®iÒu chÕ c¸c chÊt.... Trong c¸c d¹ng bµi tËp thùc nghÞªm th× nhËn biÕt c¸c chÊt lµ d¹ng quan träng h¬n c¶ vµ th-êng xuyªn trong c¸c ®Ò thi tuyÓn sinh ®¹i häc vµ cao ®¼ng cña m«n ho¸ häc, viÖc nhËn biÕt c¸c chÊt th× chÊt dïng ®Ó nhËn biÕt chÊt kh¸c th× chÊt dïng ®Ó nhËn biÕt chÊt kh¸c gäi lµ chÊt thö. §Ó nhËn biÕt nhiÒu chÊt ta cã thÓ dïng nhiÒu thuèc thö, nh-ng khã h¬n lµ chØ ®-îc dïng thªm mét thuèc thö. Lóc nµy ta ph¶i chän mét thuèc thö ®Ó nhËn ra mét chÊt hoÆc mét sè chÊt cÇn nhËn biÕt , sau ®ã l¹i dïng chÝnh nh÷ng chÊt ®· nhËn biÕt ®-îc ®Ó lµm thuèc thö nhËn biÕt c¸c chÊt cßn l¹i. Muèn x©y dùng bµi tËp tr¾c nghiÖm kh¸ch quan cã néi dung nhËn biÕt c¸c chÊt cÇn dùa vµo tÝnh chÊt ho¸ häc ®Æc tr-ng cña c¸c chÊt vµ c¸c thÝ nghiÖm ho¸ häc cã thÓ lµm ®ù¬c gióp ph©n biÖt ®-îc chÊt nµy víi chÊt kh¸c. Sau ®©y lµ mét sè vÝ dô: 1. Cã c¸c dung dÞch AlCl3, NaCl,MgCl2,H2SO4. ChØ ®-îc dïng thªm mét thuèc thö, th× cã thÓ dïng thªm thuèc thö nµo sau ®©y ®Ó nhËn biÕt c¸c dung dÞch ®ã? A- Dung dÞch NaOH B- Dung dÞch AgNO3 C- Dung dÞch BaCl2 D- Dung dÞch qu× tÝm Gi¶i: + Dïng dung dÞch NaOH nhËn ra AlCl3 do ph¶n øng t¹o ra kÕt tña tan ®-îc trong NaOH d- vµ nhËn ra MgCl2 do ph¶n øng t¹o ra kÕt tña kh«ng tan trong NaOH d-. AlCl3 + 3 NaOH → Al(OH)3 + 3 NaCl
  • 46. Al(OH)3 + NaOH d- → NaAlO2 + 2 H2O MgCl2 + 2NaOH → Mg(OH)2 + 2 NaCl +LÊy kÕt tña Mg(OH)2 lµm thuèc thö ®Ó cho vµo hai dung dÞch cßn l¹i lµ NaCl vµ H2SO4. Dung dÞch nµo hoµ tan ®-îc Mg(OH)2 lµ dung dÞch H2SO4, kh«ng hoµ tan ®-îc Mg(OH)2 lµ dung dÞch NaCl. 2. Cã 4 dung dÞch lµ :NaOH, H2SO4,HCl, Na2CO3. ChØ dïng thªm mét chÊt ho¸ häc ®Ó nhËn biÕt th× dïng chÊt nµo trong ®ã c¸c chÊt cã d-íi ®©y? A-Dd HNO3 B-Dd KOH C-Dd BaCl2 D-Dd NaCl Gi¶i: + Cho dung dÞch BaCl2 vµo c¸c dung dÞch trªn, cã kÕt tña lµ dung dÞch H2SO4 vµ dung dÞch Na2CO3: BaCl2 + H2SO4 BaSO4 + 2HCl BaCl2 + NaCO3 BaCO3 + 2NaCl + LÊy mét trong hai dung dÞch cßn l¹i lµm thuèc thö cho t¸c dông víi c¸c kÕt tña thu ®-îc ë 2 ph¶n øng trªn, nÕu kÕt tña tan th× dung dÞch ®· lÊy lµ dung dÞch Hl vµ kÕt tña tan lµ BaCO3, cßn kÕt tña kh«ng tan lµ BaSO4(nhËn ®-îc dung dÞch Na2CO3 vµ dung dÞch H2SO4). + NÕu dung dÞch ®· lÊy lµm thuèc thö kh«ng hoµ tan ®-îc BaSO4vµ BaCO3 th× ®ã lµ dung dÞch NaOH vµ dung dÞch kia lµ dung dÞch HCl. TiÕp ®ã lÊy dung dÞch HCl ®Ó ph©n biÖt BaCO3 víi BaSO4. 3. Cã c¸c dung dÞch : NaNO3, NaCO3, NaHCO3, Zn(NO3)2, Mg(NO3)2. §-îc dïng nhiÖt ®é vµ chØ dïng thªm mét ho¸ chÊt nµo trong sè c¸c chÊt cho d-íi ®©y lµ cã thÓ nhËn biÕt ®-îc c¸c dung dÞch trªn?
  • 47. A-Dd HCl B-Dd NaOH C-Dd H2SO4 D- Dd NH3 Gi¶i: + Dïng dung dÞch NaOH nhËn ra dung dÞch Zn(NO3)2 do t¹o ra kÕt tña tan trong NaOH d- vµ dung dÞch Mg(NO3)2 do t¹o ra kÕt tña kh«ng tan trong NaOH d-. Zn(NO3)2 +2NaOH Zn(OH)2 + 2NaNO3 Zn(OH)2 + 2NaOH d- NaZnO2 + 2H2O Mg(NO3)2 + 2NaOH Mg(OH)2 + 2NaNO3 LÊy dung dÞch Mg(NO3)2 lµm thuèc thö ®æ vµo 3 dung dÞch cßn l¹i *Cã kÕt tña sinh ra lµ cña dung dÞch Na2CO3 Mg(NO3)2 + Na2CO3 MgCO3 + 2NaNO3 * §un nãng hai dung dÞch cßn l¹i, thÊy xuÊt hiÖn kÕt tña lµ dung dÞch NaHCO3, kh«ng cã kÕt tña xuÊt hiÖn lµ dung dÞch NaNO3 Mg(NO3)2 + 2NaHCO3 Mg(HCO3)2 + 2NaNO3 Mg(HO3)2 MgCO3 + CO2 + H2O NÕu kh«ng ®un nãng th× ph¶n øng trao ®æi gi÷a Mg(NO3)2 vµ NaHCO3 coi nh- kh«ng x¶y ra v× kh«ng t¹o ra chÊt kÕt tña hay chÊt Ýt ®iÖn ly hoÆc chÊt khÝ. Khi ®un nãng , Mg(HO3)2 bÞ ph©n huû t¹o ra kÕt tña MgCO3, lµm cho ph¶n øng trao ®æi x¶y ra theo ph-¬ng tr×nh ph¶n øng tæng nh- sau: Mg(NO3)2 +2NaHCO3 MgCO3 + CO2 + 2NaNO3 + H2O 4. Cã c¸c dung dÞch: NH4Cl, NH4HCO3, NaNO2, NaNO3 ®-îc dïng nhiÖt ®é vµ chØ dïng thªm mét ho¸ chÊt nµo trong sè c¸c chÊt cho sau ®©y ®Ó nhËn ®-îc c¸c dung dÞch trªn? A-Dd KOH B-Dd NaOH C-Dd Ca(OH)2 D- Dd HCl Gi¶i:
  • 48. + Dïng dung dÞch Ca(OH)2 nhËn ra dung dÞch NH4Cl vµ dung dÞch NH4HCO3 dùa vµo hiÖn t-îng cã kÕt tña hay kh«ng: 2NH4Cl + Ca(OH)2 CaCl2 + 2NH3 + 2H2O NH4HCO3 + Ca(OH)2 CaCO3 + NH3 + 2H2O +LÊy dung dÞch NH4Cl lµm thuèc thö, ®æ vµo hai dung dÞch cßn l¹i råi ®un nãng, cã hiÖn t-îng sñi bät lµ dung dÞch NaNO2, kh«ng cã hiÖn t-îng sñi bät lµ dung dÞch NaNO3. NH4Cl + NaNO2 NH4NO2 + NaCl NÕu kh«ng ®un nãng th× ph¶n øng trªn kh«ng x¶y ra. Khi ®un nãng NH4Cl ph©n huû thµnh N2 vµ H2O nªn ph¶n øng trªn x¶y ra víi ph-¬ng tr×nh tæng nh- sau: NH4Cl + NaNO2 N2 sñi bät + NaCl + 2H2O 5. Cã c¸c dung dÞch : NH4Cl, NaOH, NaCl, H2SO4, NaSO4, Ba(OH)2 chØ ®-îc dïng thªm mét dung dÞch th× dung dÞch nµo sau ®©y lµ cã thÓ nhËn biÕt ®-îc c¸c dung dÞch trªn? A-Dd Phenolphtalein B-Dd Qu× tÝm C-Dd AgNO3 D- Dd BaCl2 Gi¶i: + Nhá qu× tÝm vµo c¸c dung dÞch trªn ta chia ®-îc chóng thµnh 3 nhãm:  Nhãm 1 lµm qu× tÝm ho¸ ®á gåm: NH4Cl, H2SO4  Nhãm 2 lµm qu× tÝm ho¸ xanh gåm: NaOH, Ba(OH)2  Nhãm 3 kh«ng lµm ®æi mµu qu× tÝm gåm: NaCl, Na2SO4 + LÊy c¸c dung dÞch ë nhãm 1 ®æ lÇn l-ît vµo c¸c dung dÞch nhãm 2, kh«ng cã kÕt tña th× dung dÞch ®· lÊy lµ dung dÞch NH4Cl. LÊy dung dÞch kia lµ dung dÞch H2SO4 ®æ vµo c¸c dung dÞch nhãm 2 cã kÕt tña lµ dung dÞch Ba(OH)2, kh«ng cã kÕt tña lµ dung dÞch NaOH: H2SO4 + Ba(OH)2 BaSO4 + 2 H2O
  • 49. + LÊy dung dÞch Ba(OH)2 ®· biÕt ®æ lÇn l-ît vµ c¸c dung dÞch ë nhãm 3, kh«ng cã kÕt tña lµ dung dÞch NaCl, cã kÕt tña lµ dung dÞch Na2SO4 Ba(OH)2 + Na2SO4 BaSO4 + 2 NaOH 6. Cã 3 dung dÞch hçn hîp: 1-NaHCO3 +Na2CO3 2-NaHCO3 +Na2SO4 3-Na2CO3 + Na2SO4 ChØ dïng thªm mét cÆp chÊt nµo trong sè c¸c cÆp chÊt cho d-íi ®©y ®Ó cã thÓ nhËn biÕt ®-îc c¸c dung dÞch hçn hîp trªn? A-Dung dÞch NaOH vµ dung dÞch NaCl B-Dung dÞch NH3 vµ dung dÞch NH4Cl C-Dung dÞch HCl vµ dung dÞch NaCl D-Dung dÞch HNO3 vµ dung dÞch Ba(NO3)2 Gi¶i: + §æ dung dÞch Ba(NO3)2 vµo c¸c dung dÞch hçn hîp trªn ®Òu cã kÕt tña . Läc ®Ó t¸ch riªng kÕt tña vµ ®-îc n-íc läc(n-íc läc lµ n-íc ch¶y qua giÊy läc, cã thÓ chøa mét hay nhiÒu chÊt tan) +LÊy dung dÞch HNO3 cho t¸c dông cã kÕt tña vµ n-íc läc cña mçi dung dÞch hçn hîp, ta sÏ thÊy cã sù kh¸c nhau, do ®ã nhËn biÕt ®-îc chóng.  Dung dÞch hçn hîp 1: Ba(NO3)2 +Na2CO3 BaCO3 +2NaNO3 * KÕt tña lµ BaCO3: 2HNO3 +BaCO3 Ba(NO3)2 +CO2 Sñi bät +H2O *N-íc läc chøa: NaHCO3 vµ NaNO3: HNO3 + NaHCO3 NaNO3 + CO2 Sñi bät + H2O  Dung dÞch hçn hîp 2 Ba(NO3)2 +Na2SO4 BaSO4 +2NaNO3 *KÕt tña lµ BaSO4: Kh«ng hoµ tan trong dung dÞch
  • 50. *N-íc läc chøa: NaHCO3 vµ NaNO3: HNO3 +NaHCO3 NaNO3 + CO2 Sñi bät + H2O  Dung dÞch hçn hîp 3: Ba(NO3)2 +Na2CO4 BaCO3 +2NaNO3 Ba(NO3)2 +Na2SO4 BaSO4 +2NaNO3 KÕt tña lµ BaCO3 vµ BaSO4: Cho t¸c dông víi dung dÞch HNO3 d- th× l-îng kÕt tña chØ gi¶m ®i chø kh«ng tan hoµn toµn v× chØ cã BaCO3 tan, cßn BaSO4 kh«ng tan. *N-íc läc chøa: NaNO3 vµ cã thÓ cã Ba(NO3)2 d-, cho t¸c dông víi dung dÞch HNO3 sÏ kh«ng t¸c dông (kh«ng cã hiÖn t-îng sñi bät) 7. Cã 4 kim lo¹i: Mg, Ba, Zn, Fe. ChØ ®-îc dïng thªm mét chÊt th× cã thÓ dïng chÊt nµo trong sè c¸c chÊt cho d-íi ®©y ®Ó nhËn biÕt c¸c kim lo¹i ®ã? A-Dd NaOH B-Dd Ca(OH)2 C-Dd HCl D- Dd H2SO4 lo·ng Gi¶i: -Dïng dung dÞch H2SO4 lo·ng cho t¸c dông víi c¸c kim lo¹i: Mg +H2SO4 MgSO4 + H2 (1) Ba + H2SO4 BaSO4 + H2 (2) Zn + H2SO4 ZnSO4 + H2 (3) Fe + H2SO4 FeSO4 + H2 (4) ChØ cã ph¶n øng cña Ba víi H2SO4 t¹o ra kÕt tña, nªn nhËn biÕt ®-îc Ba. -Cho nhiÒu Ba vµo dung dÞch H2SO4 lo·ng ®Ó sau khi Ba t¸c dông hÕt víi H2SO4 nã sÏ t¸c dông víi n-íc cña dung dÞch, t¹o ra kiÒm Ba(OH)2: Ba + 2H2O Ba(OH)2 + H2
  • 51. Läc bá kÕt tña BaSO4, n-íc läc lµ dung dÞch Ba(OH)2 cho t¸c dông víi 3 kim lo¹i cßn l¹i, chØ cã Zn bÞ hoµ tan, nhËn ®-îc Zn Zn + Ba(OH)2 BaZnO2 +H2 -LÊy dung dÞch Ba(OH)2 ®æ vµo c¸c dung dÞch thu ®-îc sau ph¶n øng (1) vµ (4) t¹o ra kÕt tña tr¾ng lµ cña dung dÞch MgSO4 vµ t¹o ra kÕt tña tr¾ng xanh råi dÇn chuyÓn sang ®á n©u lµ cña dung dÞch FeSO4: MgSO4 +Ba(OH)2 BaSO4 mµu tr¾ng + Mg(OH)2 FeSO4 +Ba(OH)2 BaSO4 + Fe(OH)2 tr¾ng xanh 4Fe(OH)2 + O2 + 2H2O 4Fe(OH)3 ®á n©u 8. Cã c¸c chÊt bét mµu tr¾ng sau: NaCl, BaCO3, Na2SO4, Na2S, BaSO4, MgCO3, ZnS . ChØ dïng thªm dung dÞch nµo cho d-íi ®©y lµ cã thÓ nhËn biÕt ®-îc c¸c chÊt trªn? A-Dd BaCl2 B-Dd AgNO3 C-Dd NaOH D- Dd HCl Gi¶i: +Cho c¸c chÊt bét trªn vµo dung dÞch HCl sÏ cã sù kh¸c nhau sau:  Kh«ng tan lµ BaSO4  Tan nhanh vµ cã khÝ mïi trøng thèi tho¸t ra lµ Na2S: Na2S + 2HCl 2NaCl + H2S (1)  Tan nhanh vµ cã khÝ mïi trøng thèi tho¸t ra lµ ZnS: ZnS + 2HCl ZnCl2 + H2S (2)  ChØ hoµ tan,kh«ng cã khÝ tho¸t ra (kh«ng cã hiÖn t-îng sñi bät) lµ Na2SO4 vµ NaCl  Tan vµ cã khÝ kh«ng mµu, kh«ng mïi tho¸t ra( cã hiÖn t-îng sñi bét) lµ BaCO3 vµ MgCO3
  • 52. BaCO3+ 2HCl BaCl2 + CO2 + H2O (3) MgCO3 + 2HCl MgCl2 + CO2 + H2O (4) +LÊy mét trong hai dung dÞch chØ hoµ tan, kh«ng cã khÝ tho¸t ra lµ Na2SO4 vµ NaCl lµm thuèc thö ®Ó ®æ vµo c¸c dung dÞch thu ®-îc sau ph¶n øng (3) vµ (4), nÕu kh«ng cã hiÖn t-îng g× x¶y th× dung dÞch ®· lÊy lµm thuèc thö lµ NaCl, dung dÞch cßn l¹i lµ Na2SO4. LÊy dung dÞch Na2SO4 lµm thuèc thö ®Ó ®æ c¸c dung dÞch thu ®-îc sau ph¶n øng (3) vµ (4) nÕu cã kÕt tña lµ dung dÞch BaCl2, ®ã lµ dung dÞch t¹o ra bëi BaCO3, kh«ng cã kÕt tña lµ dung dÞch MgCl2, ®ã lµ dung dÞch t¹o ra bëi MgCO3: Na2SO4 + BaCl2 BaSO4 + 2NaCl C¸ch so¹n th¶o c©u TNKQ ho¸ h÷u c¬ cã néi dung thùc nghiÖm ----- Muèn nhËn biÕt mét chÊt h÷u c¬ hay ph©n biÖt chÊt h÷u c¬ nµy víi chÊt h÷u c¬ kh¸c ta ph¶i chän chÊt ®Ó khi ph¶n øng chóng cho nh÷ng hiÖn t-îng kh¸c nhau mµ ta cã 6
  • 53. thÓ ph©n biÖt ®-îc b»ng gi¸c quan. Sau ®©y lµ mét sè bµi tËp thùc nghiÖm nhËn biÕt chÊt h÷u c¬: 1.§Ó ph©n biÖt khÝ SO2 víi khÝ C2H4 cã thÓ dïng dung dÞch nµo trong sè c¸c dung dÞch sau? A- Dd KMnO4 trong H2O B- Dd Br2 trong n-íc C- Dd Br2 trong CCl4 D- Dd NaOH trong n-íc Gi¶i: - Dïng dung dÞch Br2 trong dung m«i CCl4 v× chØ cã C2H4 lµm mÊt mµu brom trong dung m«i CCl4, SO2 kh«ng lµm mÊt mµu brom trong dung m«iCCl4: CH2 = CH2 + Br2  CH2Br – CH2Br - Kh«ng dïng dung dÞch KMnO4 trong n-íc ®-îc v× c¶ SO2 vµ C2H4 ®Òu lµm mÊt mµu dung dÞch nµy: 5SO2 + 2KMnO4 + 2H2O  2H2SO4 + 2MnSO4 + K2SO4 3CH2 = CH2 + 2KMnO4 + 4H2O  3CH2 – CH2 + 2MnO2 + 2KOH OH OH - Kh«ng dïng dung dÞch Br2 trong n-íc ®-îc v× c¶ SO2 vµ C2H2 ®Òu lµm mÊt mµu dung dÞch nµy: SO2 + Br2 + 2H2O  H2SO4 + 2HBr CH2 = CH2 + Br2  CH2Br – CH2Br Kh«ng dïng dd NaOH ®-îc v× trong C2H2 kh«ng ph¶n øng, cßn SO2 cã ph¶n øng nh-ng kh«ng cã dÊu hiÖu g× gióp ta nhËn biÕt ®-îc lµ cã x¶y ra ph¶n øng. 2. Khi ®iÒu chÕ C2H2 tõ C2H2OH vµ H2SO4 ®Æc ë 1700C th× khÝ C2H4 th-êng bÞ lÉn t¹p chÊt lµ khÝ Co2 vµ SO2. Cã thÓ dïng chÊt nµo sau ®©y ®Ó lo¹i bá t¹p chÊt ? A- Dd Br2 B- Dd KMnO4 C- D® K2CO3 D- Dd KOH
  • 54. Gi¶i : Do H2SO4 ®Æc nãng lµ chÊt Oxy ho¸ m¹nh nªn nã oxy ho¸ mét l-îng nhá r-îu ®Õn CO2 cßn nã bÞ khö ®Õn SO2 theo ph¶n øng sau: CH3CH2OH + 6H2SO4  2CO2 + 6SO2 + 9H2O - Dïng dd KOH v× nã kh«ng t¸c dông víi C2H2 mµ chØ t¸c dông víi CO2 vµ SO2: CO2 + 2KOH  K2CO3 + H2O SO2 + 2KOH  K2SO3 + H2O - Kh«ng thÓ dïng dd Br2 vµ dd KMnO4 v× chóng ®Òu t¸c dông víi C2H4. - Kh«ng thÓ dïng dd K2CO3 v× kh«ng lo¹i bá ®-îc CO2 do cã c¸c ph¶n øng sau: SO2 + H2O  H2SO3 H2SO3 + K2CO3  K2SO3 + CO2 + H2O 3. Cã thÓ ph©n biÖt mét c¸ch thuËn tiÖn vµ nhanh chãng r-îu bËc1, r-îu bËc 2, r-îu bËc 3 b»ng chÊt nµo sau ®©y? A- CuO/t0 B- ZnCl2/HCl ®Æc C- K2Cr2O7/ H2SO4 lo·ng D- HCl/ H2SO4 ®Æc,t0 Gi¶i: Dïng dd ZnCl2/ HCl ®Æc v× cho kÕt qu¶ rÊt nhanh. Cho c¸c r-îu cã bËc kh¸c nhau t¸c dông víi dd ZnCl2/ HCl ®Æc th×:  Cã vÈn ®ôc ngay lµ r-îu bËc 3, do t¹o ra dÉn xuÊt halogen kh«ng tan CH3 + + H2OCH3 CH3 C OH HCl ZnCl2 Cl CH3 CH3 CH3 C  Cã vÈn ®ôc sau kho¶ng 5 phót lµ r-îu bËc 2:
  • 55. +CH3 + H2OCH3 CH OH HCl ZnCl2 Cl CH3 CH3CH  Kh«ng cã vÈn ®ôc lµ r-îu bËc 1, do kh«ng cã ph¶n øng. - Kh«ng thÓ dïng CuO/t0 v× chËm vµ kh«ng cho kÕt qu¶ trùc tiÕp: + t0 H2O+ +CHOR CH2 OH CuO Cu (Mµu ®á)(Mµu ®en)(R- î u bËc 1) R Sau ®ã ph¶i dïng ph¶n øng tr¸ng g-¬ng ®Ó nhËn biÕt an®ehit t0 + +CHO COOHRR Ag2O dd NH3 2Ag (R- î u bËc 2) R' + t0 H2O+ +R CH OH CuO Cu (Mµu ®á)(Mµu ®en) C O R'R Sau ®ã l¹i ph¶i thö s¶n phÈm b»ng ph¶n øng tr¸ng g-¬ng, nÕu kh«ng cã ph¶n øng tr¸ng g-¬ng míi kÕt luËn ®-îc ®ã lµ xeton. CH3 + CH3 CH3 OH CuO (Mµu ®en) t0 C Kh«ng t¸c dông (Mµu ®en cñaCuO kh«ng thay ®æi) - Kh«ng thÓ dïng dung dÞch K2Cr2O7/H2SO4 lo·ng v× chØ nhËn biÕt ®-îc r-îu bËc 3 kh«ng ph¶n øng(kh«ng lµm mÊt mµu dung dÞch K2Cr2O7) . R-îu bËc 1 vµ r-îu bËc 2 ®Òu lµm mÊt mµu dung dÞch K2Cr2O7. 3R-CH2OH + K2Cr2O7 + 4H2SO4 3 R-CHO + Cr2( SO4)3 + K2SO4 +7 H2O (mµu da cam) + 7H2O++ OH R' ++R CH K2Cr2O7 K2SO4Cr2(SO4)3 4H2SO4 C O R'R3 3 - Kh«ng thÓ dïng dung dÞch HCl/H2SO4 ®Æc, to . V× tuy cã
  • 56. x¶y ra c¸c ph¶n øng este ho¸ nh-ng kh«ng cã dÊu hiÖu nµo gióp ta nhËn biÕt ®-îc. 4- Cã bèn chÊt : axit axetic, glixerol, r-îu etylic, glucoz¬. ChØ dïng thªm mét chÊt nµo sau ®©y ®Ó nhËn biÕt ? A- Quú tÝm B- CaCO3 C- CuO D- Cu(OH)2 Gi¶i : - Dïng Cu(OH)2 cho t¸c dông víi c¸c chÊt trªn + Kh«ng hoµ tan Cu(OH)2 lµ r-îu etylic. + Hoµ tan Cu(OH)2 cho dung dÞch mµu xanh lµ CH3COOH 2CH3COOH + Cu(OH)2 (CH3COO)2Cu + 2H2O + Hoµ tan Cu(OH)2 cho dung dÞch xanh lam thÉm lµ glixerol vµ glucoz¬ do chóng lµ r-îu ®a chøc cã 2 nhãm - OH ®øng liÒn kÒ. + + 2H2O+Cu OH OH OH OH CH2 CH CH2 HO HO HO HO CH2 CH CH2 OH HO O CH2 CH CH2 Cu H CH2 CH CH2O O H HO 5- Cã 3dung dÞch lµ : NH4HCO3, NaAlO2, C6H5ONa vµ 3 chÊt láng lµ: C2H5OH, C6H6, C6H5NH2. ChØ dïng chÊt nµo sau ®©y lµ cã thÓ nhËn biÕt tÊt c¶ c¸c chÊt trªn ? A- Dd NaOH. B- Dd Ca(OH)2. C- Dd HCl. D- Dd BaCl2 Gi¶i : Cho dd HCl ®Õn d- vµo 3 dung dÞch vµ 3 chÊt láng trªn + Cã hiÖn t-îng sñi bät lµ dd NH4HCO3:
  • 57. NH4HCO3 + HCl NH4Cl + CO2 + H2O + KÕt tña xuÊt hiÖn råi tan trong HCl d- lµ dung dÞch NaAlO2: NaAlO2 + HCl + H2O Al(OH)3 + NaCl Al(OH)3 + 3 HCl AlCl3 + 3H2O + KÕt tña xuÊt hiÖn kh«ng tan trong HCl d- lµ dung dÞch C6H5ONa: C6H5ONa + HCl C6H5OH + NaCl + T¹o ra dung dÞch ®ång nhÊt lµ C2H5OH + Kh«ng tan trong dung dÞch HCl vµ ph©n líp lµ benzen (Benzen kh«ng tan trong n-íc vµ nhÑ h¬n n-íc nªn ë phÝa trªn). + Lóc ®Çu ph©n líp sau trë nªn ®ång nhÊt lµ C6H5NH2: C6H5-NH2 + HCl C6H5- NH3Cl Anilin lµ chÊt láng nÆng h¬n n-íc, rÊt Ýt tan trong n-íc nªn ph©n líp vµ ë phÝa d-íi, khi t¸c dông dÇn víi axit HCl t¹o ra muèi tan tèt trong n-íc nªn dÇn mÊt sù ph©n líp. 6. Cã 3 chÊt láng, kh«ng mµu lµ benzen, toluene, stiren. Cã thÓ dïng chÊt nµo sau ®©y ®Ó nhËn biÕt mçi chÊt trªn ? A- dd Br2 B- dd KMnO4 C- dd H2SO4 D- dd NaOH Gi¶i : - Dïng dd KMnO4 cho vµo c¸c chÊt trªn: + ChÊt nµo lµm mÊt mµu tÝm ë ngay nhiÖt ®é th-êng lµ stiren : 3C6H5-CH = CH2+2KMnO4+4H2O 3C6H5- CH- CH2 + 2 MnO2 + 2KOH OH OH
  • 58. + ChÊt nµo khi ®un nãng míi lµm mÊt mµu tÝm lµ toluen . Khi ®un nãng, KMnO4 oxy ho¸ toluen thµnh axit C6H5COOH, cßn nã bÞ khö thµnh MnO2 vµ KOH. C6H5-CH3+ 2KMnO4 C6H5COOH + 2MnO2 + 2KOH Sau ®ã axit t¸c dông víi kiÒm t¹o ra muèi vµ n-íc : C6H5COOH +KOH C6H5 COOK + H2O Tæng hîp 2 ph¶n øng trªn ta ®-îc kÕt qu¶ cuèi cïng nh- sau : to C6H5-CH3+ 2KMnO4 C6H5 COOK + 2MnO2 + KOH +H2O - ChÊt nµo kh«ng lµm mÊt mµu dd KMnO4 ë nhiÖt ®é th-êng vµ ngay c¶ khi ®un nãng lµ benzen. 7- Cho 3 r-îu : CH2OH, C2H5OH, C3H7OH Cã thÓ dïng chÊt nµo sau ®©y ®Ó ph©n biÖt c¸c r-îu trªn ? A- H2SO4 ®Æc/1400C B- H2SO4 ®Æc /1700C C- Kim lo¹i kiÒm D- CH3COOH/ H2SO4 ®Æc, to Gi¶i : - Kh«ng thÓ dïng H2SO4 ®Æc/140OC v× cã ph¶n øng t¹o ra c¸c ete cña c¸c r-îu nh-ng kh«ng thÓ ph©n biÖt ®-îc c¸c ete. - Kh«ng thÓ dïng H2SO4 ®Æc/170Oc v× chØ nhËn ra ®-îc r-îu CH3OH do kh«ng thÓ t¹o ra anken t-¬ng øng. C¸c r-îu C2H5OH vµ C3H7OH t¹o ra c¸c anken t-¬ng øng lµ C2H4 vµ C3H6 nh-ng ta kh«ng ph©n biÖt ®-îc 2 anken nµy . - Kh«ng thÓ dïng CH3COOH/H2SO4 ®Æc, to v× tuy cã c¸c ph¶n øng este ho¸ nh-ng ta kh«ng ph©n biÖt ®-îc c¸c este sinh ra. - CÇn ph¶i dïng kim lo¹i kiÒm ®Ó ph©n biÖt c¸c r-îu .
  • 59. VÒ mÆt ®Þnh tÝnh th× kh«ng ph©n biÖt ®-îc v× chóng ®Òu cho hiÖn t-îng gièng nhau do ®Òu gi¶i phãng khÝ H2. Nh-ng xÐt vÒ mÆt ®Þnh l-îng, ta cã thÓ ph©n biÖt ®-îc. C¸ch lµm nh- sau : LÊy cïng mét khèi l-îng c¸c r-îu (thÝ dô a gam) cho t¸c dông hÕt víi Na vµ thu khÝ H2 vµo c¸c èng ®ong b»ng c¸ch ®Èy n-íc. So s¸nh thÓ tÝch khÝ H2 thu ®-îc ë cïng ®iÒu kiÖn. R-îu cho thÓ tÝch H2 lín nhÊt lµ CH3OH, r-îu cho thÓ tÝch H2 nhá nhÊt lµ C3H7OH, cßn l¹i lµ C2H5OH. CH3OH + Na CH3ONa +1/2 H2 32 a mol 16 a ( mol) C2H5OH + Na C2H5ONa + 1/2 H2 46 a mol 92 a mol C3H7OH + Na  C3H7ONa + 1/2 H2 60 a mol 120 a mol ë cïng ®iÒu kiÖn nhiÖt ®é vµ ¸p suÊt, thÓ tÝch chÊt khÝ tØ lÖ thuËn víi sè mol khÝ, nghÜa lµ sè mol lín h¬n sÏ cã thÓ tÝch lín h¬n. bµi tËp tnkq b»ng h×nh vÏ hoÆc ®å thÞ --- Bµi tËp ho¸ häc lµ ph-¬ng tiÖn chÝnh vµ hÕt søc quan träng dïng ®Ó rÌn luyÖn kh¶ n¨ng vËn dông kiÕn thøc cho häc sinh. Kinh nghiÖm thùc tÕ cho thÊy trong giê «n tËp, hÖ thèng ho¸ kiÕn thøc, häc sinh kh«ng thÝch ®¬n thuÇn nh¾c l¹i kiÕn thøc mµ chØ thÝch gi¶i bµi tËp. Nh- vËy 7
  • 60. bµi tËp cßn cã t¸c dông rÊt lín trong viÖc g©y høng thó häc tËp cho häc sinh. Muèn cho bµi tËp ph¸t huy cao ®é trong viÖc g©y høng thó häc tËp cÇn ®a d¹ng ho¸ néi dung vµ h×nh thøc bµi tËp, ®a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i h×nh bµi tËp. HiÖn nay trong c¸c s¸ch bµi tËp, sè bµi tËp b»ng h×nh vÏ hoÆc ®å thÞ cßn rÊt Ýt hoÆc kh«ng cã. V× vËy chóng ta cÇn biªn s¹on thªm d¹ng bµi tËp nµy. sau ®©y lµ mét sè vÝ dô : VÝ dô 1 : Cã 2 kÝ hiÖu biÓu thÞ 2 lo¹i nguyªn tö : c¸c « vu«ng biÓu thÞ: ®¬n chÊt, hîp chÊt, hçn hîp A B C D C©u 1: ¤ vu«ng nµo biÓu thÞ ®¬n chÊt, ph©n tö chØ gåm 1 nguyªn tö ? A B C D §¸p ¸n: A C©u 2: ¤ vu«ng nµo biÓu thÞ ®¬n chÊt, ph©n tö gåm 2 nguyªn tö ? A B C D §¸p ¸n: C C©u 3: ¤ vu«ng nµo biÓu thÞ hîp chÊt ? A B C D
  • 61. §¸p ¸n: D C©u 4: ¤ vu«ng nµo biÓu thÞ hçn hîp ? A B C D §¸p ¸n: B VÝ dô 2 : Ph¶n øng cña nguyªn tè X ( ) víi nguyªn tö Y ( ) ®-îc biÓn diÔn trong s¬ ®å sau : Ph-¬ng tr×nh ho¸ häc nµo d-íi ®©y biÓu diÔn tèt nhÊt ph¶n øng nµy ? A. 4X + 8Y → 5Y2X B . X + 2Y → Y2X C . 4X + 9Y → 4Y2X D . 4X + 8Y → 4X2Y §¸p ¸n B. VÝ dô 3 : Cã 4 èng nghiÖm, mçi èng ®ùng mét chÊt khÝ kh¸c nhau, chóng ®-îc óp ng-îc trong c¸c chËu n-íc. §é tan cña chóng ®-îc m« t¶ b»ng c¸c h×nh vÏ sau : KhÝ 1 KhÝ 2 KhÝ 3 KhÝ 4 KhÝ nµo cã ®é tan trong n-íc lín nhÊt ? A- KhÝ 1 B- KhÝ 2 C- KhÝ 3 D- KhÝ 4 §¸p ¸n : C Kho¸
  • 62. II VÝ dô 4 : Mét b×nh cÇn chøa bét Mg ®-îc nót kÝn b»ng nót cao su cã èng thuû tinh dÉn khÝ nguyªn qua vµ cã kho¸ (h×nh vÏ). C©u 1: C©n b×nh ®Ó x¸c ®Þnh khèi l-îng. §un nãng b×nh mét thêi gian råi ®Ó nguéi vµ c©n l¹i. Hái khèi l-îng b×nh thay ®æi thÕ nµo so víi khèi l-îng b×nh tr-íc khi nung ? A - Gi¶m B - T¨ng C - Kh«ng thay ®æi D - Kh«ng x¸c ®Þnh ®-îc §¸p ¸n : C C©u 2 : Còng ®un nãng b×nh mét thêi gian råi ®Ó nguéi, nh-ng më kho¸ råi míi c©n l¹i. Hái khèi l-îng b×nh thay ®æi thÕ nµo so víi khèi l-îng b×nh tr-íc khi nung ? A - Gi¶m B - T¨ng C - Kh«ng thay ®æi D - Kh«ng x¸c ®Þnh ®-îc §¸p ¸n : B VÝ dô 5 : Khi lÆn cµng s©u th× ¸p suÊt cña n-íc còng t¨ng. Oxi tan nhiÒu h¬n trong m¸u ng-êi thî lÆn. §-êng biÓu diÔn nµo trong ®å thÞ d-íi ®©y biÓu diÔn tèt nhÊt t-¬ng quan gÇn ®óng gi÷a nång ®é oxi trong m¸u vµ ¸p suÊt ? I Bét Magiª IV III Nång ®é O2 trong m¸u
  • 63. 99 100 101 102 103 104 0 10 20 30 40 50 Giây (s) Khối lượng(g) 40 60 80 100 120 Nhiệt độ ¸p suÊt A - I B - II C- III D - IV §¸p ¸n: D VÝ dô 6: Mét b×nh chøa vµi côc ®¸ v«i (CaCO3) ®-îc ®Æt trªn ®Üa c©n. Thªm mét l-îng axit Clohi®ric vµo b×nh. Tæng khèi l-îng cña b×nh vµ c¸c chÊt cã trong b×nh biÕn ®æi theo thêi gian ®-îc biÓu diÔn b»ng ®å thÞ sau: C©u 1 : ë kho¶ng thêi gian nµo sau ®©y tèc ®é ph¶i øng lµ nhanh nhÊt ? A- 0 -10 s B- 10 –20 s C- 20 –30 s D- 30 -40 s §¸p ¸n : A C©u 2 : Cã bao nhiªu gam khÝ CO2 tho¸t ra ? A - 1g B - 1,5 g C- 2,5g D - 3 g §¸p ¸n : D VÝ dô 7 : Nung nãng ®Òu dÇn chÊt r¾n A trong 20 phót. NhiÖt ®é g©y ra sù biÕn ®æi c¸c tr¹ng th¸i cña A ®-îc biÓu dÉn b»ng ®é thÞ sau :
  • 64. C©u 1 : ChÊt r¾n A cã thÓ tån t¹i ë nhiÖt ®é cao nhÊt lµ bao nhiªu ? A- 200C B- 400C C- 800C D- Trªn 800C §¸p ¸n: B C©u 2. ë 250C chÊt A ë tr¹ng th¸i nµo? A- R¾n B- Láng C- H¬i D- Kh«ng x¸c ®Þnh ®-îc §¸p ¸n: A C©u 3. ë 500C chÊt A ë tr¹ng th¸i nµo ? A- R¾n B- Láng C- H¬i D- Kh«ng x¸c ®Þnh ®-îc §¸p ¸n: B C©u 4. ë 1000C chÊt A ë tr¹ng th¸i nµo ? A- R¾n B- Láng C- H¬i D- Kh«ng x¸c ®Þnh ®-îc §¸p ¸n: C C©u 5. ChÊt A võa tån t¹i ë tr¹ng th¸i r¾n, võa tån t¹i ë tr¹ng th¸i láng ë nhiÖt ®é nµo ? A- 200C B- 400C C- 500C D- 800C §¸p ¸n: B C©u 6. ChÊt A võa tån t¹i ë tr¹ng th¸i láng, võa tån t¹i ë tr¹ng th¸i h¬i ë nhiÖt ®é nµo ? A- 200C B- 400C C- 500C D- 900C §¸p ¸n: D
  • 65. 0 2 4 6 8 10 12 0 50 100 150 200 250 300 Khoảng cách từ đường cao tốc (m) Nồng độ các chất chứa chì (mg/m3) VÝ dô 8: §å thÞ d-íi ®©y biÓu thÞ nång ®é c¸c hîp chÊt chøa ch× trong kh«ng khÝ gÇn ®-êng cao tèc. KÕt luËn nµo d-íi ®©y cã thÓ rót ra ®-îc tõ ®å thÞ ? A-CÇn ng¨n cÊm viÖc dïng x¨ng cã hîp chÊt cña ch× . B-Nång ®é c¸c hîp chÊt cña ch× gi¶m khi ®Õn gÇn ®-êng cao tèc . C-Kh«ng cã hîp chÊt cña ch× trong kh«ng khÝ c¸ch ®-êng cao tèc 250 mÐt. D- Cµng gÇn ®-êng cao tèc, nång ®é c¸c hîp chÊt cña ch× trong kh«ng khÝ cµng t¨ng §¸p ¸n: D