2. Central Park drugačije poznat kao “Njujorška oaza,,. Prostire se od 59.
do 100. ulice između Central Park West i Pete avenije.
Ovaj park je otvoren 1857 i danas je najposećeniji gradski park u
Njujorku.
Central park je pravi mikrokosmos nauke, umetnosti, prirode, književnosti i
istorije. Mogli bismo da napravimo školu usred Central Parka u kojoj bi
smo proučavajući park, pokrili sve predmete: od matematike preko istorije
,književnosti do umetnosti.
Počinjemo ! ....
• Za milione Njujorčana to nije samo park,
on je njihovo dvorište, mesto za izlet,
igralište, njihova nacionalna znamenitost,
pozornica i njihovo polje snova...
3. Sve počinje odlukom da je New York-u bio potreban veliki park koji bi
ljudima predstavljao sklonište od gradske buke. U početku zemljište koje je
kupio grad New York 1853. bilo je veoma udaljeno od civilizacije.
Kupljeno zemljište je bilo prepuno farma, močvara, kamenoloma i šupa od
kolonista. Sve je to moralo postepeno srediti kako bi mogli početi sa
izgradnjom parka.
4. Vlasti New York-a su prionule na posao, počelo je čišćenje
terena.Ono je bilo toliko efikasno da je već 1853. god. održan
konkurs za odabir dizajna novoplaniranog parka.
Cilj ovog konkursa je odabir dizajna koji bi mogao da parira
parkovima u Londonu i Parizu.
Pobednik konkursa bio je dizajn
Frederic Law Olmsted-a i Calvert Vaux-a
nazvan “Greeensward plan,,.
Njihov plan je obuhvatao dizajn koji je
bio Engleskog stila.
5. Engleski stil je podrazumevao pejzaž koji čine znatan broj livada, nekoliko
jezera sa brdima. Podrazumevao je pešačke staze koje su bile odvojene od
glavnih puteva.
Ovaj stil je obuhvatao veliki broj zasađenih stabala. Negde oko nekoliko
stotina hiljada stabla je bilo posađeno.Pomereno je više od 3 miliona kubnih
metara zemljišta.Izgrađene su brojne staze, putevi i mostovi.
Gradnja je trajala 15 godina.
6. U toku tih 15 godina gradnje izgrađeni su brojni putevi. Kreatori dizajna su
doneli odluku da naprave tri vrste puteva.
Prvi su se nazivali “drive,, koji su bili predviđeni za kočije. Drugi “ride,,
predviđeni za jahanje konja i treći “walk,, koji su pretstavljali staze za ljude.
Izgradnja puteva je toliko brzo napredovala da su svi već bili završeni još
1862.god. Kada je park bio otvoren za posetu publike.
7. Nakon imanovanja Robert Moses-a za novog New York City komesara cilj
parka postaje rekreacija a ne opuštanje.U narednih 26 godina izgrađena su
mnogobrojna igrališta, sportski objekti, klizališta itd.
Izgrađen je Zoo vrt i skluptura “Alisa u zemlji čuda,,.
1970. godine zbog brojnih grafita i velikog đubreta park postaje simbol
pada New York-a. Da bi 1980. god. udružena grupa građana stvorila
udruženje Central Park Conservancy i počela sa obnovom parka .
Ubrzo park se vratio na pravi put kojeg se pridržava i dan danas.
8. Ima dosta toga da se vidi i uradi u Central parku.Šetajući kroz park naići će
te na veliki broj istoriskih zgrada, statua, spomenika, prelepih mostova i
mnogo prirode.Jedne od poznatijih atrakcija su :
1. Sklupture ( ima ih veoma mnogo !!! ) evo nekih :
Alice in wonderland:
Alisa i njena družina se našla u parku 1959. god. kao poklon deci New York-
a. Ova skluptura je napravljena od strane španskog vajara Jose de Creeft-a.
Napravljena je od bronze i prikazuje
scenu iz čuvene dečije bajke.
9. The Obelisk:
Obelisk poznatiji i kao kleopatrina igla je najstariji objekat napravljen od
čovečijih ruku koji se nalazi u Central parku. On je prebačen iz Egipta u
Ameriku 1878.god. Izgrađen je od crvenog granita i samo je jedan od tri
takvih koji se nalaze u Londonu i Parizu.
Njegova visina iznosi 68 metra a težina oko 180 tona.
Balto
Skluptura koja je podignuta u čast psa koji je spasio živote
brojne dece prilikom velike epidemije u Aljasci 1925 god.
Balto je postao nacionalni heroj i samo za 10 meseci
nakon uspešne misije napravljen je ovaj kip.
Delo vajara Frederick G. R. Roth.
10. Bethesda Fountain
Ova fontana je izgrađena 1842. Sam izgled fontane je dizajnirala Emma
Stebbins prva žena koja je dobila zahvalnicu za veliki umetnički rad u New
York-u.
Ova skluptura je izrađena od bronze i njena visina je 8 m. Na samom vrhu
se nalazi ženski anđeo odakle se voda sliva u bazen koji čini donji deo
sklupture.
U sredini se nalaze 4 sklupture koje predstavljaju
zdravlje, čistoću, umerenost i mir.
Fontana je samo deo istoimene terase do koje se
može doći uspomoć dva para izuzetnih stepenica.
Poznatije kao The Grand Stairways.
11. Central park je veoma poznat po broju skluptura i spomenika . Mnoge od tih
spomenika i skluptura su postavljeni u parku kao zahvalnica ostalih zemalja
Americi.
Pored navedenih spomenika i skluptura možemo navesti još i :
Bust of Ludwig van
Beethoven
Statue of
Christopher
Columbus
Eagles and Prey
Duke Ellington
Memorial
Statue of
Alexander
Hamilton
Sherman
Monument
I još mnogo
drugih...
USS Maine
National
Monument
12. Indian Hunter
Indijsnski lovac je bio prva skluptura u Central parku. To je bilo delo
Američkog umetnika John Quincy Adams Ward-a. Skluptura prikazuje
indijanskog lovca sa lukom i strelom u ruci i njegovim vernim lovačkim
psom. Pas simboliše štićenost i odanost. Takođe se na sklupturi može
primetiti osetljiva posvećenost realizmu i anatomiji.
Napravljena je od bronze 1869 god.
13. Mostovi:
Mostovi predstavljaju veliku znamenitost ovog parka. Dizajneri parka su
planirali izgradnju dva tipa mostova. Privi su bili više ukrsni mostovi
poznatiji kao “Strelčev luk,, ili “lukovi,, . To su bili mostovi koji su se
uklapali sa okolinom i celokupnim dizajnom parka. Građeni su od
odabranog ukrasnog kamena, cigli pa čak i gvožđa.
Sa druge strane imali smo rustične mostove. To su bili znatno manji
mostovi u odnosu na prethodne. Obično su služili za šetnju i prelazak preko
potočića.
Prilikom izgradnje svaki most je imao svoj broj. Izgrađeno je 23 mosta i to
u periodu do 1859 – 1861.god.
Jedni od najznačajnijih mostova su :
14. Bow bridge:
Brown bridge je prvi most u parku napravljen od livenog gvožđa( drugi u
Americi) . Dobio je naziv po svom gracioznom obliku, veoma podseća na
strelu. Spaja Cherry hill i šume Ramble-a. Most su projektovali Calvert
Vaux i Jacob Wrey Mould 1858 god. Njegova ograda je ukrašena tako što
predstavlja skup međusobno povezanih krugova. Dok se složene arabeske
mogu videti ispod raspona njegovih lukova.
Most poseduje gotičke elemente, i prvobitno je bio ukrašen upečatljivim
vazama
15. Gapstow Bridge
Gapstow most je jedan od legendarnih mostova Central parka. Projektovan
je 1874.god. a projektovao ga je Jacob Wrey Mould. U početku je bio od
drveta čija je ograda bila izgrađena od livenog gvožđa.
Zbog velikog korišćena, ovaom mostu je promenjena sturktura u kamenu
strukturu 1896.god. Ovaj most je visok 12 metara a prostire se 76 metara u
celoj dužini.
16. Ramble Arch
Ovo je most u vidu grubog kamenog luka koji stoji u procepu između dve
stene. Smatra se jednim od živopisnijih mostova Central Parka. Smešten je
u kutku drveća i grmlja u zapadnom delu šume Ramble.
Izgrađen je od velikih komada stena nađenih u parku. Njegov luk je oko 5
metara dužine, na visini od 13 metara.
17. Pine Bank
Ovaj most je napravljen od livenog gvožđa, drveta i čelika. Konstruktova
je 1861. godine. Ujedno ovo je jedan od najstarijih preostalih mostova od
livenog gvožđa. Zbog njegove starosti 1984. godine morao je da se obnovi, i
time dobija izgled koji ima i dan danas .
18. Gothic Bridge
Izgrađen je 1864.god. Od strane Vaux-a i Corneli železare. Gothic bridge je
treći po veličini u Central parku. Izgrađen je od livenog gvožđa i čelika.
Most je specifičan po svojim krajevima gde se nalaze trouglasti prostori
ispunjeni savijenim gvožđem koji čine fantastične elemente iz gotske
crkvene arhitekture srednjeg veka. Otuda i ime mosta.
Pored ovih mostova možete videti i Bankrock, Englevale,
Dipway, Glen Span bridge itd.
19. Ono što svakako ovaj park čini fenomenalnim je minijaturni dvorac
Belvedere.
Minijaturni dvorac Belvedere se nalazi u Central parku u New York-u.
Jedna je od zanimljivih građevina ovog parka
Dvorac je dizajnirao Frederick Law Olmsted i Calvert Vaux u kasnim
osamdesetim.
Sa svojao zapanjujućom kamenom fasadom, velikom kulom i zastavom,
dvorac je bio samo zapanjujuća atrakcija Central parka.
20. Ovo se sve promenilo 1919. god.
kada je Narodna meterološka
služba počela da koristi toranj kao
svoju meterološku stanicu.
Tokom godina dvorac je počeo da
propada , zato je došlo do njegovog
renoviranja 1983.god.
Ubrzo dvorac je pretvoren u
opservatoriju .
Unutar dvorca posetioci mogu
videti razne istoriske artifakte.
21. Metropolitan Museum of Art
Ovo je najveći muzej u SAD i jedan od najvećih na svetu. On sadrži
značajnu umetničku kolekciju, sa preko dva miliona dela. U ovom muzeju
se nalaze dela kako klasične antike i Egipta pa sve do moderne umetnosti.
Osnovan je 1870.god. Njegovi osnivači su
veći biznismeni, umetnici i naučnici toga
doba.
Cilj otvaranja ovog muzeja je da se poveća
umetničko obrazovanje Amerikanaca. Muzej
je takođe i dom velike zbirke enciklopedija
muzičkih instrumenata,pribora, drevnog oružja
i oklopa iz celog sveta.
22. Pored svega ovoga Central park je poznat i po svojim vrtovima:
Šekspirov vrt
Šekspirov vrt je izgrađen 1913.god. i poznatiji je kao Vrt srca. Specifično u
vezi ovog parka je što sadrži biljke koje su spominjane u njegovim delima.
U sastavu vrta nalazi se i repliku stare švedske kolibe iz 19. veka.
23. Conversatory garden
Nalazi se u gornjem delu Central parka koji je inače slabije posećen.
Najveća atrakcija tog dela parka je svakako Conversatory garden, jedan od
parkova sa formalnim rasporedom.
Podeljen je na tri dela: prvog ( francuski vrt ) , drugog ( italijanski vrt), i
trećeg ( engleski vrt ). Vrtovi su ukrašeni sa nekoliko fontana od kojih je
najpoznatija “Three Dancing Maides,,. Koja je napravljena 1910. god. od
strane Nemačkog skluptora Walter Schott-a.
24. Sumirajući celokupni utisak Central parka
dolazimo do zaključka da su njegovi autori
imali zamisao da on spaja ljude različitih
slojeva.
Central park je pokazao da velika javna
mesta spajaju obične ljude.
I svi se možemo složiti da je Central park
veliko demografsko mesto na kome ljudi svih
identiteta i porekla dolaze u međusoban
dodir.
