1. C e l l a n d C e l l T h e o r y | 1
เซลล์และทฤษฎีเซลล์
เซลล์เป็นหน่วยโครงสร้างพื้นฐานของสิ่งมีชีวิตที่เล็กที่สุด ที่สามารถคง
คุณสมบัติของความมีชีวิตอยู่ได้ เช่นเดียวกับอะตอมที่เป็นหน่วยพื้นฐานของสาร
ในกลุ่มของสิ่งมีชีวิตชั้นตำ่าที่มีเซลล์เดียว เช่น จุลินทรีย์ 1 เซลล์อาจหมายถึง 1
ชีวิต แต่ในกลุ่มของสิ่งมีชีวิตชั้นสูงที่มีหลายเซลล์ เช่น พืช สัตว์ เซลล์หลายๆ
เซลล์จะประกอบกันเป็นเนื้อเยื่อ เป็นอวัยวะ เป็นระบบอวัยวะ จนเกิดเป็นร่างกาย
ของสิ่งมีชีวิตในที่สุด จากทฤษฎีเซลล์ (Cell theory) ของ มัตทิอัส ชไลเดน
(Matthias Schleiden ค.ศ.1837) และ เทโอดอร์ ชวันน์ (Theodor Schwann
ค.ศ.1838) นักพฤกษศาสตร์ และนักสัตววิทยา ชาวเยอรมัน กล่าวไว้ มี
ใจความว่า “สิ่งมีชีวิตทั้งหลายประกอบด้วยเซลล์ และผลิตภัณฑ์ของ
เซลล์” และต่อมา Rudolf Virchow (1855) ได้เสนอข้อความเพิ่มเติมในทฤษฎี
เซลล์ว่า “สิ่งมีชีวิตทั้งหลายประกอบด้วยเซลล์ และผลิตภัณฑ์ของเซลล์
โดยเซลล์ทุกชนิดมีกำาเนิดมาจากเซลล์ที่มีอยู่ก่อนแล้ว”
สรุปแล้วทฤษฎีเซลล์ในปัจจุบันจึงมีใจความสำาคัญอยู่ 3 ประการคือ
1. สิ่งมีชีวิตทั้งหลาย อาจมีเพียงเซลล์เดียวหรือหลายเซลล์ ที่มีสาร
พันธุกรรมและกระบวนการเมตาบอลิซึม
จึงดำารงชีวิตอยู่ได้
2. เซลล์เป็นหน่วยพื้นฐานที่เล็กที่สุดของสิ่งมีชีวิตที่มีการจัดระบบการ
ทำางานภายในโครงสร้างของเซลล์
3. เซลล์มีกำาเนิดมาจากเซลล์แรกเริ่มหรือเซลล์เพิ่มจำานวนขึ้นมาได้จาก
เซลล์รุ่นก่อน
2. C e l l a n d C e l l T h e o r y | 2
ชนิดของเซลล์
โดยทั่วไปถ้าไม่นับไวรัสแล้ว สิ่งมีชีวิตทั้งหลายจะมีเซลล์เป็นหน่วยที่เล็ก
ที่สุด ซึ่งปัจจุบันเมื่อได้ศึกษาโครงสร้างภายในและภายนอกเซลล์โดยใช้
กล้องจุลทรรศน์อิเล็กตรอน ทำาให้ทราบรายละเอียดของเซลล์มากขึ้น สามารถ
จำาแนกเซลล์ได้ 2 ชนิด
1. เซลล์โพรคาริโอต หรือ Prokaryotic cell คือ พวกที่ไม่มีเยื่อหุ้ม
นิวเคลียส (Nuclear membrane) และเยื่อหุ้มออร์แกเนลล์ พบในสิ่งมีชีวิตชั้นตำ่า
จำาพวกแบคทีเรีย สาหร่ายสีเขียวแกมนำ้าเงิน ไมโครพลาสมา มีขนาดค่อนข้างเล็ก
ประมาณ 0.2 – 10ไมโครเมตร
2. เซลล์ยูคาริโอต หรือ Eukaryotic cell คือ พวกที่มีเยื่อหุ้ม
นิวเคลียส (Nuclear membrane) และเยื่อหุ้มออร์แกเนลล์ พบในสิ่งมีชีวิตชั้นสูง
ได้แก่ โปรโตซัว เห็ด รา พืช และสัตว์ทั่วไป มีขนาดประมาณ 10 – 100
ไมโครเมตร
สรุปแล้วการจำาแนกชนิดของเซลล์จำาแนกจากการ
มี /ไม่มี เยื่อหุ้มนิวเคลียส
