Cơ sở khoa học về quản lý chi đầu tư xây dựng cơ bản bằng nguồn vốn ngân sách nhà nước.docx

Viết thuê đề tài giá rẻ trọn gói - KB Zalo/Tele : 0973.287.149
Luanvanmaster.com – Cần Kham Thảo - Kết bạn Zalo/Tele : 0973.287.149
CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ QUẢN LÝ CHI ĐẦU TƯ XÂY DỰNG
CƠ BẢN BẰNG NGUỒN VỐN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
1.1. Tổng quan về đầu tư xây dựng cơ bản và quản lý chi đầu tư xây dựng
cơ bản bằng nguồn vốn ngân sách nhà nước
1.1.1. Lý luận về đầu tư xây dựng cơ bản
1.1.1.1. Khái niệm
Theo bách khoa toàn thư Việt Nam: “Đầu tư, trong kinh tế học vĩ mô, chỉ
việc gia tăng tư bản nhằm tăng cường năng lực sản xuất tương lai. Đầu tư, vì thế,
còn được gọi là hình thành tư bản hoặc tích lũy tư bản. Tuy nhiên, chỉ có tăng tư
bản làm tăng năng lực sản xuất vật chất mới được tính. Còn tăng tư bản trong lĩnh
vực tài chính tiền tệ và kinh doanh bất động sản bị loại trừ. Việc gia tăng tư bản
tư nhân tăng thiết bị sản xuất) được gọi là đầu tư tư nhân. Việc gia tăng tư bản xã
hội được gọi là đầu tư công cộng. Mặc dù đầu tư làm tăng năng lực sản xuất (phía
cung của nền kinh tế), song việc xuất tư bản để đầu tư lại được tính vào tổng cầu.
Đầu tư tư nhân I và đầu tư công cộng G là các nhân tố quan trọng hình thành tổng
cầu Y trong phương trình: Y=C+I+G+X-M (với C là tiêu dùng cá nhân, X là xuất
khẩu và M là nhập khẩu)”.
Theo Luật đầu tư của Việt Nam (2005): “Đầu tư là quá trình sử dụng các
nguồn lực ở hiện tại để tiến hành các hoạt động nhằm thu được các kết quả,
thực hiện được những mục tiêu nhất định trong tương lai” và “Đầu tư là đem
một khoản tiền của đã tích lũy được, sử dụng vào một việc nhất định để sau đó
thu lại một khoản tiền của có giá trị lớn hơn” .
Mặc dù các khái niệm có diễn giải khác nhau nhưng chúng cùng thống nhất một
nghĩa: Đầu tư là những hoạt động sử dụng các nguồn lực hiện có để làm tăng thêm
các tài sản vật chất, nguồn nhân lực và trí tuệ để cải thiện mức sống của con người
hoặc để duy trì khả năng hoạt động của các tài sản và nguồn lực sẵn có.
10

Xây dựng cơ bản: là hoạt động cụ thể tạo ra các tài sản cố định (khảo sát,
thiết kế, xây dựng, lắp đặt máy móc thiết bị). Kết quả của các hoạt động Xây
dựng cơ bản là các tài sản cố định, với năng lực sản xuất phục vụ nhất định.
Đầu tư xây dựng cơ bản: Đầu tư xây dựng cơ bản là hoạt động đầu tư nhằm tạo
ra các công trình xây dựng theo mục đích của người đầu tư, là lĩnh vực sản xuất vật
chất tạo ra các tài sản cố định và tạo ra cơ sở vật chất kỹ thuật cho xã hội.
1.1.1.2. Đặc điểm của đầu tư xây dựng cơ bản
Thứ nhất, đầu tư XDCB là hoạt động đòi hỏi lượng vốn lớn và nằm đọng
lại trong suốt quá trình thực hiện đầu tư: Đầu tư XDCB là khâu mở đầu của
mọi quá trình sản xuất và tái sản xuất nhằm tạo ra năng lực sản xuất cho nền
kinh tế. Đầu tư XDCB chính là một phần tiết kiệm những tiêu dùng của xã hội
thay vì những tiêu dùng lớn hơn trong tương lai. Đầu tư XDCB để tạo ra tài
sản cố định cho nền kinh tế, là những điều kiện kỹ thuật cần thiết đảm bảo cho
sự tăng trưởng và phát triển kinh tế như: xây dựng hệ thống hạ tầng, các nhà
máy và mua sắm các thiết bị, dây chuyền công nghệ tiên tiến hiện đại.. . đầu
tư XDCB cần một lượng vốn lớn. Vì vậy, quản lý và cấp vốn đầu tư XDCB
phải thiết lập các biện pháp phù hợp nhằm đảm bảo tiền vốn được sử dụng
đúng mục đích, tránh ứ đọng và thất thoát vốn đầu tư, đảm bảo cho quá trình
đầu tư xây dựng các công trình được thực hiện đúng theo kế hoạch và tiến độ
đã được duyệt.
Thứ hai, đầu tư XDCB có tính chất lâu dài, thời gian thực hiện dự án và thời
gian phát huy tác dụng của dự án thường trải qua nhiều năm tháng với nhiều biến
động xảy ra. Vì vậy các yếu tố thay đổi theo thời gian sẽ ảnh hưởng rất lớn đến
quản lý đầu tư XDCB, chẳng hạn: giá cả, lạm phát, lãi suất…
Thứ ba, đầu tư XDCB được tiến hành trong tất cả các nền kinh tế quốc dân, các
lĩnh vực kinh tế - xã hội như công nghiệp, nông nghiệp, giao thông, xây dựng, y tế,
văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh...nên sản phẩm xây dựng cơ bản có nhiều
11

loại hình công trình: công trình xây dựng dân dụng và công nghiệp, giao thông,
thủy lợi, hạ tầng kỹ thuật…mỗi loại hình công trình có đặc điểm kinh tế kỹ thuật
riêng. Vì vậy, quản lý và cấp vốn đầu tư XDCB phải phù hợp với đặc điềm của
từng loại hình công trình nhằm đảm bảo hiệu quả sử dụng vốn đầu tư.
Thứ tư, đầu tư XDCB thường được tiến hành ngoài trời nên luôn chịu ảnh
hưởng của điều kiện tự nhiên, thời tiết và lực lượng thi công xây dựng công
trình thường xuyên phải di chuyển theo nơi phát sinh nhu cầu đầu tư xây dựng
công trình. Vì vậy, quản lý và cấp vốn đầu tư XDCB phải thúc đẩy quá trình tổ
chức hợp lý các yếu tố về nhân lực, máy móc thi công..nhằm giảm bớt lãng phí,
thiệt hại về vốn đầu tư trong quá trình thực hiện.
Thứ năm, sản phẩm đầu tư XDCB là các công trình xây dựng gắn liền với
đất xây dựng công trình; sản phẩm đầu tư XDCB có tính đơn chiếc, mỗi hạng
mục công trình, công trình có một thiết kế và dự toán riêng tùy thuộc vào mục
đích đầu tư và điều kiện địa hình, địa chất, thủy văn, khí hậu, thời tiết..của nơi
đầu tư xây dựng công trình. Vì vậy, quản lý chi đầu tư XDCB bằng nguồn vốn
NSNN phải gắn với từng hạng mục công trình, công trình nhằm đảm bảo hiệu
quả sử dụng vốn đầu tư.
Tóm lại, những đặc điểm của đầu tư XDCB nêu trên cho thấy tính đa dạng và
phức tạp của đầu tư XDCB và đòi hỏi cần phải có cách thức tổ chức quán lý và cấp
phát vốn phù hợp nhằm đảm bảo hiệu quả vốn đầu tư. Chính vì vậy, quản lý chi đầu
tư XDCB bằng nguồn vốn NSNN cần phải có những nguyên tắc nhất định, biện pháp,
trình tự quản lý, cấp phát vốn dựa trên các nguyên tắc quản lý chi NSNN.
1.1.1.3. Các giai đoạn đầu tư xây dựng cơ bản
Do đặc điểm của sản phẩm xây dựng và đặc điểm của sản xuất xây dựng
chi phối nên hoạt động đầu tư và xây dựng đòi hỏi phải tuân thủ trình tự các
bước theo từng giai đoạn.
Quá trình đầu tư được phân thành 3 giai đoạn lớn như sau:
 Chuẩn bị đầu tư:
Giai đoạn này cần giải quyết các công việc như nghiên cứu sự cần thiết
phải đầu tư và quy mô đầu tư. Tiến hành tiếp xúc, thăm dò thị trường trong
12

nước, ngoài nước để xác định nguồn tiêu thụ, khả năng cạnh tranh của sản
phẩm, tìm nguồn cung ứng vật tư, thiết bị, vật tư cho sản xuất; xem xét khả
năng về nguồn vốn đầu tư và lựa chọn hình thức đầu tư. Tiến hành điều tra,
khảo sát và lựa chọn địa điểm xây dựng; Lập dự án đầu tư. Gửi hồ sơ dự án và
văn bản trình đến người có thẩm quyền quyết định đầu tư, tổ chức cho vay vốn
đầu tư và cơ quan thẩm định dự án đầu tư. Giai đoạn này kết thúc khi nhận được
văn bản Quyết định đầu tư nếu đây là đầu tư của Nhà nước hoặc văn bản Giấy
phép đầu tư nếu đây là của các thành phần kinh tế khác.
 Thực hiện đầu tư:
Giai đoạn này gồm các công việc như xin giao đất hoặc thuê đất (đối với
dự án có sử dụng đất); Xin giấy phép xây dựng nếu yêu cầu phải có giấy phép
xây dựng và giấy phép khai thác tài nguyên (nếu có khai thác tài nguyên); Thực
hiện đền bù giải phóng mặt bằng , thực hiện kế hoạch tái định cư và phục hồi
(đối với dự án có yêu cầu tái định cư và phục hồi), chuẩn bị mặt bằng xây dựng.
Mua sắm thiết bị, công nghệ; Thực hiện việc khảo sát, thiết kế xây dựng; Thẩm
định, phê duyệt thiết kế và tổng dự toán, dự toán công trình; Tiến hành thi công
xây lắp ; Kiểm tra và thực hiện các hợp đồng; Quản lý kỹ thuật, chất lượng thiết
bị và chất lượng xây dựng; Vận hành thử, nghiệm thu quyết toán vốn đầu tư,
bàn giao và thực hiện bảo hành sản phẩm.
 Kết thúc xây dựng đưa dự án vào khai thác sử dụng:
Giai đoạn này gồm các công việc như nghiệm thu, bàn giao công trình;
Thực hiện việc kết thúc xây dựng công trình; Vận hành công trình và hướng
dẫn sử dụng công trình; Bảo hành công trình; Quyết toán vốn đầu tư; Phê duyệt
quyết toán.
13

Sơ đồ 1.1: Các giai đoạn đầu tư của một dự án
1.1.2. Lý luận về quản lý chi đầu tư xây dựng cơ bản bằng nguồn vốn ngân
sách Nhà nước
1.1.2.1. Chi đầu tư xây dựng cơ bản bằng nguồn vốn ngân sách Nhà nước
Khái niệm
Chi đầu tư xây dựng cơ bản bằng nguồn vốn NSNN là quá trình phân phối và
sử dụng một phần vốn tiền tệ từ quỹ NSNN để đầu tư tái sản xuất Tài sản cố định
nhằm tăng cường, hoàn thiện và hiện đại hóa cơ sở vật chất kỹ thuật và năng lực sản
xuất phục vụ địa phương. Nguồn vốn NSNN chi đầu tư XDCB bao gồm: vốn hỗ trợ
của Trung ương (TW), vốn địa phương, vốn xã hội hóa, nguồn từ các chương trình
dự án trên địa bàn địa phương…
Đặc điểm chi đầu tư xây dựng cơ bản bằng nguồn vốn ngân sách Nhà nước:
14

Thứ nhất là, chi đầu tư XDCB bằng nguồn vốn NSNN là khoản chi lớn của
NSNN nhưng không có tính ổn định.
Chi đầu tư XDCB là khoản chi tất yếu nhằm đảm bảo sự phát triền kinh tế-xã hội cho
mỗi quốc gia nói chung và cho từng địa phương nói riêng. Trước hết chi đầu tư XDCB bằng
nguồn vốn NSNN nhằm tạo ra cơ sở vật chất kỹ thuật, năng lực sản xuất dịch vụ cho sự phát
triển kinh tế - xã hội của mỗi địa phương. Đồng thời, chi đầu tư XDCB bằng nguồn vốn
NSNN còn có ý nghĩa là vốn tạo mồi để tạo môi trường đầu tư thuận lợi, định hướng đầu tư
phát triển cho nền kinh tế - xã hội của địa phương, của quốc gia theo từng thời kỳ. Quy mô
chi đầu tư XDCB bằng nguồn vốn NSNN phụ thuộc vào chủ trương, đường lối phát triển
kinh tế - xã hội của đất nước, của địa phương theo từng thời kỳ.
Hiện nay, mặc dù thu ngân sách địa phương còn hạn chế nhưng các địa phương
luôn chú trọng chi đầu tư XDCB bằng nguồn vốn NSNN và mức chi ngày càng cao. Tuy
vậy, chi đầu tư XDCB bằng nguồn vốn NSNN không có tính ổn định giữa các thời kỳ
phát triển kinh tế - xã hội. Thứ tự và tỷ trọng ưu tiên chi đầu tư XDCB bằng nguồn vốn
NSNN trong từng lĩnh vực, từng nội dung chi là thay đổi giữa các thời kỳ. Chẳng hạn
sau một thời kỳ tập trung ưu tiên cho đầu tư xây dựng trường học đạt chuẩn quốc gia, thì
thời kỳ sau không cần ưu tiên nữa vì các trường đã đạt chuẩn hết rồi.
Thứ hai là, chi đầu tư XDCB bằng nguồn vốn NSNN gắn liền với đặc điểm của
đầu tư XDCB.
Chi đầu tư XDCB bằng nguồn vốn NSNN là một khoản chi lớn và chiếm tỷ
trọng chủ yếu trong tổng vốn chi đầu tư phát triển của NSNN. Do đó, sự vận động
của tiền vốn dùng để trang trải tiền vốn đầu tư XDCB chịu sự chi phối trực tiếp bởi
đặc điểm của đầu tư XDCB.
Thứ ba là, chi đầu tư XDCB bằng nguồn vốn NSNN gắn với đặc điểm của NSNN và
đặc điểm của chi NSNN. Ngoài ra, nó còn có đặc thù riêng đó là: người quản lý chi đầu tư
XDCB và người sử dụng kết quả đầu tư XDCB có thể tách rời nhau, điều này có thể làm
giảm chất lượng công trình đầu tư XDCB, gây khó khăn trong công tác quản lý chi đầu tư
XDCB. Hơn nữa, quản lý chi đầu tư XDCB bằng nguồn vốn NSNN được phân cấp nhiều
trong quản lý, qua nhiều khâu, nhiều cơ quan quản lý, mang tính sở hữu chung nên khó
15

xác định rõ thất thoát xảy ra tại khâu nào, điều này đòi hỏi quy trình quản lý, trách nhiệm
quản lý phải rõ ràng trong từng khâu quản lý chi đầu tư XDCB bằng nguồn vốn NSNN.
 Nội dung chi đầu tư xây dựng cơ bản bằng nguồn vốn ngân sách Nhà nước:
Chi NSNN cho các dự án đầu tư kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội, quốc phòng, an
ninh không có khả năng thu hồi vốn thuộc địa phương quản lý.
Các dự án quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội của địa phương như:
quy hoạch khu công nghiệp, quy hoạch chung xây dựng đô thị, quy hoạch nông thôn;
quy hoạch chi tiết các trung tâm đô thị.
Các dự án đầu tư của các doanh nghiệp đầu tư vào các lĩnh vực cần thiết có sự
tham gia của Nhà nước theo quy định của pháp luật được NSNN hỗ trợ.
Các dự án đầu tư XDCB khác theo quyết định của Trung ương, chính quyền địa
phương (nếu có).
1.1.2.2. Quản lý chi đầu tư xây dựng cơ bản bằng nguồn vốn ngân sách Nhà nước
Khái niệm
Quản lý chi đầu tư XDCB bằng nguồn vốn NSNN là quản lý quá trình phân phối
và sử dụng một phần vốn tiền tệ từ quỹ ngân sách Nhà nước để đầu tư tái sản xuất tài sản
cố định nhằm tăng cường, hoàn thiện, hiện đại hóa cơ sở vật chất kỹ thuật và năng lực
sản xuất phục vụ của nền kinh tế quốc dân đảm bảo hiệu quả sử dụng vốn.
 Các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý chi đầu tư XDCB bằng nguồn vốn ngân
sách Nhà nước
a) Nhóm nhân tố bên trong
Nhóm nhân tố bên trong bao gồm: Năng lực quản lý của người lãnh đạo các cơ
quan quản lý và trình độ chuyên môn của đội ngũ cán bộ trong bộ máy quản lý chi
đầu tư XDCB bằng nguồn vốn NSNN, tổ chức bộ máy quản lý chi NSNN cũng như
quy trình nghiệp vụ, công nghệ quản lý chi đầu tư XDCB bằng nguồn vốn NSNN.
Thứ nhất, Năng lực quản lý của người lãnh đạo và trình độ chuyên môn của
đội ngũ cán bộ trong bộ máy quản lý chi đầu tư XDCB bằng nguồn vốn NSNN bao
gồm các nội dung sau: năng lực đề ra chiến lược trong hoạt động ngân sách; đưa ra
16

được các kế hoạch triển khai các công việc hợp lý, rõ ràng; tạo nên một cơ cấu tổ
chức hợp lý, có hiệu quả, có sự phân định rõ ràng trách nhiệm và quyền hạn giữa
các nhân viên cũng như các khâu, các bộ phận của bộ máy quản lý chi NSNN ở địa
phương. Năng lực quản lý của người lãnh đạo có tầm quan trọng đặc biệt đối với
công tác quản lý NSNN nói chung và quản lý chi đầu tư XDCB bằng nguồn vốn
NSNN ở địa phương nói riêng. Nếu năng lực của người lãnh đạo yếu, bộ máy tổ
chức không hợp lý, các chiến lược không phù hợp với thực tế thì việc quản lý chi
đầu tư XDCB bằng nguồn vốn NSNN sẽ không hiệu quả, dễ gây thất thoát, lãng phí
trong lĩnh vực này và ngược lại.
Ngoài ra, đối với người lãnh đạo cũng cần tránh bệnh chạy theo thành tích,
bệnh cục bộ địa phương, bệnh quan liêu mệnh lệnh. Đây cũng chính là một trong
những yếu tố làm giảm hiệu quả thậm chí còn gây những hậu quả như thất thoát,
lãng phí, tham nhũng...trong công tác quản lý chi đầu tư XDCB bằng nguồn vốn
NSNN trên địa bàn địa phương.
Năng lực chuyên môn của đội ngũ cán bộ trong bộ máy quản lý chi đầu tư
XDCB bằng nguồn vốn NSNN ở địa phương là yếu tố quyết định hiệu quả chi đầu tư
XDCB bằng nguồn vốn NSNN.
Nếu cán bộ quản lý có năng lực chuyên môn cao sẽ giảm thiểu được sai lệch
trong cung cấp thông tin của đối tượng sử dụng vốn NSNN trong đầu tư XDCB, kiểm
soát được toàn bộ nội dung chi, nguyên tắc chi và tuân thủ theo các quy định về quản
lý chi đầu tư XDCB bằng nguồn vốn NSNN đảm bảo theo dự toán dã đề ra.
Bên cạnh năng lực chuyên môn thì đối với cán bộ công chức cũng cần phải tránh
bệnh xu nịnh, chiều ý cấp trên, là thói quen xin cho, hạch sách, thiếu ý thức chịu trách
nhiệm cá nhân. Thậm chí là sa sút về phẩm chất đạo đức như đòi hối lộ, đưa đút lót,
thông đồng, móc ngoặc, gian lận...đây là những nhân tố ảnh hưởng không tốt tới quá
trình quản lý chi NSNN đặc biệt là chi cho đầu tư XDCB (do vốn đầu tư XDCB
thường lớn) gây giảm hiệu quả sử dụng vốn NSNN nghiêm trọng.
Thứ hai, Tổ chức bộ máy quản lý chi đầu tư XDCB bằng nguồn vốn NSNN và
việc vận dụng quy trình nghiệp vụ quản lý vào thực tiễn địa phương: Hoạt động
17

quản lý chi đầu tư XDCB bằng nguồn vốn NSNN được triển khai có thuận lợi và hiệu
quả hay không phụ thuộc rất lớn vào tổ chức bộ máy quản lý chi chi đầu tư XDCB
bằng nguồn vốn NSNN và quy trình nghiệp vụ, trong đó đặc biệt là quy trình nghiệp
vụ quản lý. Tổ chức bộ máy và quy trình quản lý, quyền hạn và trách nhiệm của từng
khâu, từng bộ phận, mối quan hệ của từng bộ phận trong quá trình thực hiện từ lập,
chấp hành, quyết toán và kiểm toán chi đầu tư XDCB bằng nguồn vốn NSNN có tác
động rất lớn đến quản lý chi đầu tư XDCB bằng nguồn vốn NSNN. Tổ chức bộ máy
quản lý phù hợp sẽ nâng cao chất lượng quản lý, hạn chế tình trạng sai phạm trong
quản lý. Quy trình quản lý được bố trí càng khoa học, rõ ràng thì càng góp phần quan
trọng làm nâng cao chất lượng của thông tin tới cấp ra quyết định quản lý chi đầu tư
XDCB bằng nguồn vốn NSNN, giảm các yếu tố sai lệch thông tin. Từ đó nâng cao
được hiệu quả quản lý chi đầu tư XDCB bằng nguồn vốn NSNN trên địa bàn địa
phương.
Thứ ba, Công nghệ quản lý chi NSNN trong đầu tư XDCB
Việc ứng dụng công nghệ tin học vào cuộc sống ngày nay đã và đang thực sự
chứng tỏ vai trò không thể thiếu được của nó. Thực tế đã chứng minh với việc ứng
dụng công nghệ tin học vào trong công tác quản lý chi NSNN nói chung và quản lý
chi đầu tư XDCB bằng nguồn vốn NSNN ở địa phương nói riêng sẽ giúp tiết kiệm
được thời gian xử lý công việc, đảm bảo được tính chính xác, nhanh chóng và thống
nhất về mặt dữ liệu, tạo tiền đề cho những quy trình cải cách về mặt nghiệp vụ một
cách có hiệu quả. Chính vì lẽ đó mà công nghệ tin học là một trong những nhân tố
ảnh hưởng không nhỏ đến hiệu quả quản lý chi đầu tư XDCB bằng nguồn vốn NSNN
trên địa bàn địa phương.
b) Nhóm nhân tố bên ngoài
Thứ nhất, điều kiện kinh tế - xã hội : Quản lý chi đầu tư XDCB bằng nguồn vốn
NSNN trên địa phương đều chịu ảnh hưởng bởi điều kiện kinh tế- xã hội. Với môi
trường kinh tế ổn định, vốn đầu tư sẽ được cung cấp đầy đủ, đúng tiến độ. Ngược lại,
nền kinh tế mất ổn định, mức tăng trưởng kinh tế chậm Nhà nước sẽ phải thắt chặt
tín dụng để kiềm chế lạm phát, các dự án sẽ bị điều chỉnh cơ cấu vốn
18

đầu tư, chi NSNN giảm. Lạm phát cũng làm cho giá cả nguyên vật liệu tăng, làm chi
phí công trình tăng điều này có thể hoãn thực hiện dụ án vì không đủ vốn đầu tư để
thực hiện. Vì vậy, có thể nói các yếu tố kinh tế xã hội có ảnh hưởng không nhỏ đến
quản lý chi đầu tư XDCB bằng nguồn vốn NSNN tại địa phương.
Thứ hai, điều kiện tự nhiên : Xây dựng cơ bản thường được tiến hành ngoài trời,
do đó nó chịu ảnh hưởng của điều kiện khí hậu. Bênh cạnh đó, ở mỗi vùng, mỗi lãnh
thổ có điều kiện tự nhiên khác nhau, do vậy cần phải có những thiết kế, kiến trúc phù
hợp với điều kiện tự nhiên ở nơi xây dựng công trình. Chẳng hạn, ở địa phương có
nhiều sông, hay xảy ra lũ lụt thì chi NSNN sẽ tập trung vào xây dựng đê, kè và tu sửa
đê, khi xây dựng công trình phải tránh mùa mưa, bão và những biện pháp hữu hiệu
để tránh thiệt hại xảy ra nhằm đảm bảo chất lượng công trình; hoặc địa phương có
địa hình chủ yếu là đồi, dốc thì chú ý đầu tư cho giao thông thuận lợi để có thể phát
triển kinh tế và phát triển các ngành nghề phù hợp với điều kiện địa hình đó. Vì vậy,
quản lý chi đầu tư XDCB bằng nguồn vốn NSNN chịu ảnh hưởng nhiều từ các điều
kiện tự nhiên ở địa phương.
Thứ ba, Cơ chế chính sách và các quy định của Nhà nước về quản lý chi đầu tư
XDCB bằng nguồn vốn NSNN
Trong nền kinh tế thị trường có sự điều tiết của nhà nước, pháp luật đã trở thành
một bộ phận không thể thiếu trong việc quản lý Nhà nước nói chung và quản lý
NSNN trong đầu tư XDCB nói riêng. Hệ thống pháp luật với vai trò hướng dẫn và
tạo điều kiện cho các thành phần kinh tế trong xã hội hoạt động theo trật tự, trong
khuôn khổ pháp luật, đảm bảo sự công bằng, an toàn và hiệu quả đòi hỏi phải rất đầy
đủ, chuẩn tắc và đồng bộ. Vì vậy, hệ thống pháp luật, các chính sách liên quan đến
quản lý chi đầu tư XDCB bằng nguồn vốn NSNN sẽ có tác dụng kìm hãm hay thúc
đẩy hoạt động quản lý hiệu quả hay không hiệu quả chi đầu tư XDCB bằng nguồn
vốn NSNN ở địa phương.
Môi trường pháp lý là nhân tố ảnh hưởng rất lớn tới quản lý chi đầu tư XDCB
bằng nguồn vốn NSNN ở địa phương. Chẳng hạn, định mức chi tiêu của Nhà nước là
một trong những căn cứ quan trọng để xây dựng dự toán, phân bổ dự toán và
19

kiểm soát chi tiêu trong đầu tư XDCB, cũng là một trong những chỉ tiêu để đánh giá
chất lượng quản lý và điều hành ngân sách nhà nước của các cấp chính quyền địa
phương. Việc ban hành các định mức chi một cách khoa học, cụ thể, kịp thời sẽ góp
phần không nhỏ trong việc quản lý chi tiêu NSNN được chặt chẽ, hiệu quả hơn. Hay
như sự phân định trách nhiệm, quyền hạn của các cơ quan, cấp chính quyền trong
việc quản lý chi NSNN cũng ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng công tác quản lý
chi đầu tư XDCB. Chỉ trên cơ sở phân công trách nhiệm, quyền hạn rõ ràng của từng
cơ quan, địa phương sẽ tạo điều kiện cho công tác quản lý chi chi đầu tư XDCB bằng
nguồn vốn NSNN đạt hiệu quả, không lãng phí công sức, tiền của. Sự phân định trách
nhiệm, quyền hạn phải được tôn trọng và thể chế hóa thành Luật để các cơ quan cũng
như từng cá nhân có liên quan biết được phạm vi trách nhiệm và quyền hạn của mình
trong việc thực hiện nhiệm vụ, qua đó công việc được tiến hành trôi chảy, dựa trên
nguyên tắc rõ ràng, minh bạch không đùn đẩy trách nhiệm, qua đó góp phần nâng cao
chất lượng quản lý chi đầu tư XDCB bằng nguồn vốn NSNN
Thứ tư, khả năng về nguồn lực của NSNN
Dự toán về chi đầu tư XDCB bằng nguồn vốn NSNN được lập luôn luôn dựa
vào tính toán có khoa học của nguồn thu ngân sách, tức là căn cứ vào thực tiễn thu
ngân sách các năm trước và dự báo tăng thu trong năm nay mà đề ra kế hoạch thu
ngân sách, vì vậy chi đầu tư XDCB bằng nguồn vốn NSNN không được vượt quá thu
ngân sách dành cho đầu tư, đồng thời cũng căn cứ vào nhiệm vụ phát triển kinh tế -
xã hội ở địa phương để lập dự toán chi đầu tư XDCB bằng nguồn vốn NSNN hàng
năm. Đối với các địa phương có nguồn thu lớn không phụ thuộc vào ngân sách trung
ương cấp thì chủ động hơn trong việc lập dự toán chi ngân sách và quản lý chi đầu tư
XDCB bằng nguồn vốn NSNN
1.1.2.3. Quy trình quản lý chi đầu tư xây dựng cơ bản bằng nguồn vốn NSNN
 Lậ và điều chỉnh kế hoạch vốn đầu tư xây dựng cơ bản của ngân sách Nhà
nước
20

a) Lập và thông báo kế hoạch thanh toán vốn đầu tư xây dựng cơ bản bằng
nguồn vốn ngân sách Nhà nước ở địa phương
Thứ nhất, Lập tổng hợp và trình phê duyệt kế hoạch
Hàng năm, căn cứ vào chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ, Thông tư hướng dẫn,
thông báo số kiểm tra về dự toán ngân sách của Bộ Tài chính. Bộ Kế hoạch và Đầu
tư; các bộ, cơ quan ngang Bộ, UBND các địa phương thực hiện công báo số kiểm tra
về dự toán ngân sách và tổ chức hướng dẫn các đơn vị chủ đầu tư trực thuộc lập kế
hoạch vốn đầu tư xây dựng cơ bản (kế hoạch vốn đầu tư đối với dự án sử dụng vốn
đầu tư phát triển hoặc kế hoạch chi đầu tư bằng vốn sự nghiệp đối với dự án sử dụng
vốn sự nghiệp có tính chất đầu tư).
Trong thời gian lập dự toán ngân sách nhà nước hàng năm; đối với các dự án sử
dụng vốn đầu tư phát triển, chủ đầu tư căn cứ vào tiến độ và mục tiêu thực hiện dự án lập
kế hoạch vốn đầu tư xây dựng cơ bản của dự án gởi cơ quan quản lý cấp trên; đối với các
dự án sử dụng vốn sự nghiệp có tính chất đầu tư, chủ đầu tư căn cứ vào nhu cầu sửa chữa,
cải tạo, mở rộng, nâng cấp các cơ sở vật chất hiện có của đơn vị, lập kế hoạch vốn đầu
tư xây dựng cơ bản gửi cơ quan quản lý cấp trên. Cơ quan quản lý cấp trên của chủ đầu
tư có trách nhiệm tổng hợp kế hoạch vốn đầu tư xây dựng cơ bản của các chủ đầu tư vào
dự toán ngân sách nhà nước theo quy định của Luật ngân sách nhà nước. UBND các tỉnh
tổng hợp, lập kế hoạch dự toán ngân sách địa phương và phần kế hoạch vốn đầu tư xây
dựng cơ bản trình Thường trực HĐND tỉnh xem xét có ý kiến, sau đó gửi Bộ Tài chính,
Bộ Kế hoạch và Đầu tư. Các bộ cũng lập kế hoạch vốn đầu tư xây dựng cơ bản gửi Bộ
Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư.
Trên cơ sở kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội, các cân đối chủ yếu của nền kinh tế, Bộ
tài chính chủ trì phối hợp với các bộ và UBND cấp tỉnh xây dựng dự toán ngân sách nhà
nước (trong đó có dự toán chi đầu tư xây dựng cơ bản), phối hợp với bộ Kế hoạch và Đầu tư
phân bổ kế hoạch vốn đầu tư xây dựng cơ bản cho từng Bộ, UBND các tỉnh và các dự án
quan trọng của Nhà nước để trình Chính phủ trình Quốc hội phê chuẩn.
Thứ hai, Phân bổ kiểm tra và thông báo kế hoạch
21

Sau khi dự toán ngân sách được Quốc hội quyết định và Chính phủ giao dự toán
ngân sách, các Bộ và UBND các cấp lập phương án phân bổ vốn đầu tư xây dựng cơ
bản cho các dự án đầu tư thuộc phạm vi quản lý đã đủ thủ tục đầu tư và xây dựng đảm
bảo khớp đúng với chỉ tiêu được giao về tổng mức đầu tư, cơ cấu vốn trong nước và
vốn ngoài nước, cơ cấu ngành kinh tế, mức vốn các dự án quan trọng của Nhà nước
của Nhà nước và đúng với Nghị quyết của Quốc Hội, kế hoạch của Chính phủ về điều
hành kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và dự toán ngân sách nhà nước hàng năm.
Riêng các dự án được đầu tư bằng nguồn vốn được để lại theo Nghị quyết của Quốc
hội và Quyết định của Chính Phủ phải tuân thủ đúng qui định về đối tượng đầu tư và
mục tiêu sử dụng nguồn vốn đầu tư.
Phương án phân bổ vốn đầu tư xây dựng cơ bản của UBND các cấp trình HĐND
cùng cấp thông qua và quyết định. Sở Tài chính phối hợp với Sở Kế hoạch và Đầu tư
về việc dự kiến phân bổ vốn đầu tư cho từng dự án do cấp Tỉnh quản lý báo cáo
UBND cấp Tỉnh quyết định. Phòng Tài chính – Kế hoạch huyện chủ trì phối hợp với
các cơ quan chức năng của huyện tham mưu cho UBND cấp huyện phân bổ vốn đầu
tư cho từng dự án do huyện quản lý. Bộ máy quản lý tài chính ngân sách ở xã tham
mưu cho UBND cấp xã lập phương án phân bổ vốn đầu tư xây dựng cơ bản cho các
dự án thuộc phạm vi cấp xã quản lý được phân cấp.
Sau khi phân bổ vốn đầu tư cho từng dự án: các Bộ và UBND cấp tỉnh gửi kế hoạch
vốn đầu tư xây dựng cơ bản cho Sở Tài chính, UBND huyện gửi kế hoạch vốn đầu tư
xây dựng cơ bản cho Phòng Tài chính – Kế hoạch để kiểm tra theo quy định.
Sau khi kiểm tra, nếu kế hoạch phân bổ vốn đầu tư xây dựng chưa bảo đảm theo đúng
qui định thì các Bộ, UBND các cấp phải điều chỉnh lại theo đúng qui định. Đối với dự án
Trung ương quản lý, trường hợp kế hoạch phân bổ vốn đầu tư xây dựng cơ bản chưa đảm
bảo đúng quy định, Bộ Tài chính có văn bản đề nghị các Bộ điều chỉnh lại. Trường hợp các
Bộ không điều chỉnh hoặc điều chỉnh lại nhưng vẫn không đúng quy định, Bộ tài chính có
văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ xem xét quyết định. Đối với các dự án địa phương quản
lý, trường hợp kế hoạch phân bổ vốn đầu tư xây dựng cơ bản chưa đúng quy
22

định thì Sở Tài chính, Phòng Tài chính huyện có văn bản báo cáo UBND cấp tỉnh,
huyện hoặc xã xem xét điều chỉnh.
Trên cơ sở vốn đầu tư xây dựng cơ bản đã được phân bổ hoặc sau khi điều chỉnh
đã phù hợp với quy định , các Bộ và UBND các cấp thực hiện giao chỉ tiêu kế hoạch
chính thức cho các chủ đầu tư để thực hiện, đồng gửi Kho bạc nhà nước nơi chủ đầu tư
mở tài khoản của dự án để theo dõi và làm căn cứ kiểm soát, thanh toán vốn đầu tư.
b) Điều chỉnh kế hoạch thanh toán vốn đầu tư năm
Các Bộ, địa phương rà soát tiến độ thực hiện và mục tiêu đầu tư của các dự án trong
năm để điều chỉnh kế hoạch vốn đầu tư theo thẩm quyền hoặc trình Thủ tướng Chính phủ
điều chỉnh, chuyển vốn từ các dự án không có khả năng thực hiện sang các dự án thực hiện
vượt tiến độ, còn nợ khối lượng, các dự án có khả năng hoàn thành vượt kế hoạch trong năm.
Trước khi gửi kế hoạch điều chỉnh vốn đầu tư từng dự án cho cơ quan tài chính, các Bộ, địa
phương làm việc với Kho bạc nhà nước để xác định số vốn thuộc kế hoạch năm đã thanh
toán cho dự án, số vốn còn thừa do không thực hiện được.
Cơ quan tài chính các cấp rà soát để thông báo kế hoạch thanh toán vốn đầu tư
điều chỉnh cho từng dự án như quy định về thông báo giao kế hoạch vốn đầu tư chính
thức cho từng dự án.
Thời hạn điều chỉnh kế hoạch thanh toán vốn đầu tư hàng năm kết thúc chậm
nhất là ngày 31 tháng 12 của năm kế hoạch.
 Cấp phát thanh toán vốn đầu tư đối với các công trình thuộc dự án đầu tư sử
dụng nguồn vốn ngân sách Nhà nước
Cấp phát thanh toán vốn đầu tư xây dựng cơ bản của ngân sách Nhà nước bao
gồm cấp phát tạm ứng, thu hồi tạm ứng và cấp phát thanh toán khối lượng xây dựng
cơ bản hoàn thành.
Thứ nhất, cấp phát tạm ứng và thu hồi tạm ứng
Đối tượng cấp phát tạm ứng vốn xây lắp là các gói thầu xây lắp đã được ký hợp
đồng thi công. Mức vốn tạm ứng của các gói thầu xây lắp được tính bằng tỷ lệ phần
trăm so với giá trị hợp đồng tại địa phương (xem bảng 1.2)
23

Bảng 1.2: Mức vốn tạm ứng của các gói thầu xây lắp
Giá trị gói thầu xây lắp Tỷ lệ tạm ứng Mức tạm ứng tối đa
Gxl < 10 tỷ đồng 20% 50%; ≤ Kế hoạch vốn năm
10 tỷ đồng ≤ Gxl ≤ 50 tỷ đồng 15% 50%; ≤ Kế hoạch vốn năm
50 tỷ đồng ≤ Gxl 10% 50%; ≤ Kế hoạch vốn năm
“ Nguồn: Thông tư 08/2016/TT-BTC ngày 18/01/2016 của Bộ Tài chính”
Trường hợp đặc biệt cần tạm ứng với mức cao hơn phải được người quyết
định đầu tư cho phép, đối với trường hợp người quyết định đầu tư là Thủ tướng Chính
phủ, việc quyết định mức tạm ứng cao hơn do Bộ trưởng, Chủ tịch Ủy ban nhân dân
cấp tỉnh quyết định.
Để được tạm ứng vốn, chủ đầu tư gửi đến Kho bạc Nhà nước các tài liệu sau:
giấy đề nghị thanh toán vốn đầu tư; chứng từ chuyển tiền ban hành theo quy định hệ
thống chứng từ kế toán của Bộ Tài chính; bảo lãnh khoản tiền tạm ứng của nhà thầu
(chủ đầu tư gửi Kho bạc Nhà nước bản sao có đóng dấu sao y bản chính của chủ đầu
tư) đối với các hợp đồng có giá trị tạm ứng hợp đồng lớn hơn 01 tỷ đồng.
Vốn tạm ứng được thu hồi qua các lần thanh toán khối lượng hoàn thành của
hợp đồng, mức thu hồi từng lần do chủ đầu tư thống nhất với nhà thầu và quy định cụ
thể trong hợp đồng và đảm bảo thu hồi hết khi giá trị thanh toán khối lượng hoàn
thành đạt 80% giá trị hợp đồng. Đối với các công việc của dự án thực hiện theo hợp
đồng: vốn tạm ứng chưa thu hồi nếu quá thời hạn 6 tháng kể từ thời điểm phải thực
hiện khối lượng theo tiến độ ghi trong hợp đồng mà nhà thầu chưa thực hiện hoặc sử
dụng sai mục đích, chủ đầu tư có trách nhiệm chủ trì, phối hợp với Kho bạc Nhà nước
để thu hồi hoàn trả vốn đã tạm ứng cho ngân sách nhà nước. Trường hợp chủ đầu tư
chưa thu hồi và không có báo cáo đánh giá tình hình thực hiện và thu hồi tạm ứng
vốn, Kho bạc Nhà nước có văn bản đề nghị chủ đầu tư thu hồi của nhà thầu hoặc đề
nghị chủ đầu tư yêu cầu tổ chức tín dụng phát hành bảo lãnh thực hiện nghĩa vụ bảo
lãnh khi nhà thầu vi phạm cam kết với chủ đầu tư về việc sử dụng vốn tạm ứng.
Thứ hai, cấp phát thanh toán khối lượng xây lắp hoàn thành
24

Cấp phát thanh toán vốn đầu tư xây dựng công trình được thực hiện trên cơ sở
nội dung, phương thức thanh toán trong hợp đồng đã ký kết và khối lượng thực hiện.
Tùy theo thời gian thực hiện hợp đồng, tính chất hợp đồng, các bên tham gia thoả
thuận áp dụng một phương thức hoặc kết hợp các phương thức thanh toán sau:
- Cấp phát thanh toán theo giá trọn gói: Kho bạc Nhà nước cấp phát vốn đầu tư
cho chủ đầu tư thanh toán cho nhà thầu theo giá khoán gọn trong hợp đồng, áp dụng
cho gói thầu xác định rõ về khối lượng, chất lượng và thời gian thực hiện. Trường
hợp có những phát sinh ngoài hợp đồng nhưng không do nhà thầu gây ra sẽ được
người quyết định đầu tư xem xét, giải quyết theo các điều khoản quy định trong hợp
đồng đã ký. Số lần cấp phát thanh toán có thể theo giai đoạn, theo phần công việc
hoàn thành hoặc cấp phát thanh toán một lần khi hoàn thành toàn bộ hợp đồng.
- Cấp phát thanh toán theo đơn giá cố định: Kho bạc Nhà nước cấp phát vốn đầu tư
cho chủ đầu tư thanh toán cho nhà thầu các công việc hoàn thành theo đơn giá xác
định trước trong hợp đồng. Giá trị được thanh toán xác định bằng cách nhân khối
lượng hoàn thành thực tế với đơn giá xác định trước trong hợp đồng.
- Cấp phát thanh toán theo giá điều chỉnh được áp dụng cho những gói thầu mà tại thời
điểm ký hợp đồng không đủ điều kiện xác định chính xác về số lượng, khối lượng hoặc có
biến động lớn về giá cả do Nhà nước thay đổi hoặc Nhà nước điều chỉnh, bổ sung
các cơ chế, chính sách và hợp đồng có thời gian thực hiện trên 12 tháng.
Đối với khối lượng công việc phát sinh (ngoài hợp đồng) chưa có đơn giá trong
hợp đồng, thực hiện theo thỏa thuận bổ sung hợp đồng mà các bên đã thống nhất trước
khi thực hiện và phải phù hợp với các quy định hiện hành của pháp luật có liên quan.
Trên khối lượng đã nghiệm thu, chủ đầu tư và nhà thầu xác định tiến độ thực
hiện theo hợp đồng đề nghị thanh toán và lập hồ sơ đề nghị thanh toán gởi KBNN.
Căn cứ hồ sơ đề nghị cấp phát vốn do chủ đầu tư gửi đến, KBNN kiểm tra, kiểm soát,
cấp phát vốn cho chủ đầu tư và thanh toán cho các nhà thầu, đồng thời thu hồi tạm
ứng theo đúng quy định.
 Quyết toán vốn đầu tư hoàn thành
25

Khi hạng mục công trình, tiểu dự án, dự án thành phần và dự án đầu tư hoàn thành;
chủ đầu tư có trách nhiệm lập báo cáo quyết toán vốn đầu tư gửi cơ quan thẩm tra và phê
duyệt quyết toán, cơ quan cấp trên trực tiếp của chủ đầu tư nếu có, Kho bạc nhà nước. Quyết
toán vốn đầu tư phải xác định đầy đủ, chính xác số vốn đầu tư thực hiện hàng năm và tổng
mức vốn đã đầu tư thực hiện dự án; phân định rõ nguồn vốn đầu tư, chi phí đầu tư được phép
không tính vào giá trị tài sản hình thành qua đầu tư dự án, giá trị tài sản bàn giao vào sản
xuất sử dụng, quy đổi vốn đầu tư đã thực hiện về mặt bằng giá trị tại thời điểm bàn giao đưa
dự án vào vận hành để xác định giá trị tài sản mới tăng và giá trị tài sản bàn giao nếu dự án
đầu tư kéo dài trong nhiều năm, xác định rõ trách nhiệm của chủ đầu tư, các nhà thầu, cơ
quan tài chính, Kho bạc nhà nước, cơ quan quản lý nhà nước có liên quan trong quá trình
đầu tư dự án. Riêng dự án thuộc cấp xã, khi dự án công trình hoàn thành bàn giao và sử dụng
thì bộ máy quản lý tài chính ngân sách ở xã phải thực hiện báo cáo quyết toán vốn đầu tư
hoàn thành.Vốn đầu tư được quyết toán giới hạn trong tổng mức đầu tư được cấp có thẩm
quyền phê duyệt hoặc điều chỉnh nếu có và là toàn bộ chi phí hợp pháp, hợp lệ đã thực hiện
trong quá trình đầu tư để đưa dự án vào khai thác sử dụng.
Thẩm tra quyết toán vốn đầu tư hoàn thành: các dự án do địa phương quản lý,
Sở Tài chính chủ trì thẩm tra đối với các dự án do Tỉnh/thành phố trung ương quản
lý; Phòng Tài chính – kế hoạch chủ trì thẩm tra đối với các dự án do huyện/quận/thành
phố trực thuộc tỉnh quản lý; Bộ máy quản lý ngân sách xã chủ trì thẩm tra đối với các
dự án thuộc cấp xã quản lý.
Thẩm quyền phê duyệt và thời hạn quyết toán vốn đầu tư hoàn thành: căn cứ
báo cáo kết quả thẩm tra quyết toán vốn đầu tư hoàn thành, người có thẩm quyền xem
xét, phê duyệt quyết toán vốn đầu tư hoàn thành. Thẩm quyền phê duyệt quyết toán
vốn đầu tư hoàn thành được phê duyệt như sau:
- Các dự án do địa phương quản lý, người có thẩm quyền quyết định đầu tư là
người có thẩm quyền phê duyệt quyết toán.
- Thời hạn quyết toán vốn đầu tư hoàn thành bao gồm: Thời hạn nộp hồ sơ quyết
toán dự án hoàn thành để trình người có thẩm quyền phê duyệt quyết toán được tính từ
ngày ký biên bản bàn giao đưa công trình của dự án vào sử dụng. Thời gian thẩm
26

tra, phê duyệt quyết toán tính từ ngày nhận đủ hồ sơ quyết toán theo quy định . Thời
hạn quyết toán vốn đầu tư tối đa được quy định (xem bảng 1.3)
Bảng 1.3: Thời hạn quyết toán vốn đầu tư hoàn thành
Dự án QTQG Nhóm A Nhóm B Nhóm C
Thời hạn nộp HSQT trình phê duyệt 09 tháng 09 tháng 06 tháng 03 tháng
quyết toán
Thời gian thẩm tra, phê duyệt quyết toán 07 tháng 04 tháng 02 tháng 01 tháng
“ Nguồn: Thông tư 09/2016/TT-BTC ngày 18/01/2016 của Bộ Tài chính”
1.1.2.4. Nguyên tắc quản lý chi đầu tư xây dựng cơ bản bằng nguồn vốn ngân
sách Nhà nước
Chi đầu tư xây dựng cơ bản là một khoản chi lớn và chiếm tỷ trọng chủ yếu
trong tổng nguồn vốn chi đầu tư phát triển của ngân sách Nhà nước. Nguồn vốn chi
đầu tư xây dựng cơ bản chịu sự chi phối trực tiếp bởi đặc điểm của đầu tư xây dựng
cơ bản. Vì vậy, việc quản lý chi đầu tư xây dựng cơ bản bằng nguồn vốn ngân sách
Nhà nước phải đảm bảo các nguyên tắc sau:
Đúng đối tượng: Cấp phát vốn đầu tư xây dựng cơ bản phải trên cơ sở thực hiện
nghiêm chỉnh trình tự đầu tư và xây dựng, đảm bảo đầy đủ các các tài liệu thiết kế, dự toán.

Theo mức độ khối lượng thực tế hoàn thành kế hoạch và chỉ trong phạm vi giá dự
toán được duyệt: Trình tự đầu tư và xây dựng bao gồm 3 giai đoạn: Chuẩn bị đầu tư,
Thực hiên đầu tư, Kết thúc xây dựng đưa công trình vào khai thác sử dụng. Mỗi giai
đoạn của trình tự thể hiện kết quả của việc thực hiện chủ trương, kế hoạch đầu tư xây
dựng cơ bản theo kế hoạch phát triển kinh tế ở từng thời kỳ phát triển kinh tế của đất
nước. Chỉ có đảm bảo nguyên tắc này thì tiền vốn cấp ra mới đúng kế hoạch, có hiệu
quả theo đúng chủ trương đầu tư xây dựng của Nhà nước.
- Giai đoạn chuẩn bị đầu tư là giai đoạn thể hiện chủ trương đầu tư. Sự cần thiết đầu
tư dự án, lập dự án đầu tư (dự án tiền khả thi, dự án khả thi) xét duyệt và quyết định đầu tư
dự án là những nội dung của công việc chuẩn bị đầu tư. Chỉ khi có quyết định đầu tư dự án
được cấp có thẩm quyền phê duyệt thì dự án mới được ghi vào trong kế hoạch đầu tư xây
dựng cơ bản của nhà nước và mới được cấp phát vốn đầu tư xây dựng cơ bản
27

- Giai đoạn thực hiện đầu tư : là giai đoạn thực hiện những công tác chuẩn bị xây dựng
và thực hiện công tác đầu tư xây dựng dự án. Trong giai đoạn này các tài liệu về thiết kế dự
toán, hợp đồng thi công…được hoàn thành. Chất lượng lập duyệt cũng như đảm bảo cung
cấp kịp thời các tài liệu thiết kế dự toán có ý nghĩa quyết định trong trong việc sử
dụng hợp lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản. Trên cơ sở những tài liệu thiết kế dự toán
được duyệt thì việc thi công xây lắp công trình mới được thực hiện và vốn đầu tư xây
dựng cơ bản mới được chi ra cho việc thực hiện các khối lượng xây lắp đó.
- Giai đoạn kết thúc xây dựng đưa công trình vào khai thác và sử dụng: là giai đoạn
khánh thành nghiệm thu bàn giao và quyết toán vốn đầu tư. Số thực chi cấp phát vốn đầu
tư cho dự án chỉ được thực hiện đúng theo báo cáo quyết toán vốn đầu tư được duyệt .
 Đúng mục đích, đúng kế hoạch: Nguồn vốn ngân sách Nhà nước đầu tư cho các
công trình, dự án được xác định trong kế hoạch ngân sách Nhà nước hằng năm dựa
trên kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của toàn bộ nền kinh tế quốc dân, kế hoạch
xây dựng cơ bản của từng bộ, ngành, địa phương, từng đơn vị cơ sở và khả năng
nguồn vốn của ngân sách Nhà nước. Vì vậy, cấp phát vốn đầu tư xây dựng cơ bản của
ngân sách Nhà nước đúng mục đích, đúng kế hoạch nhằm tuân thủ đúng nguyên tắc
quản lý ngân sách Nhà nước và đảm bảo tính kế hoạch, cân đối của toàn bộ nền kinh
tế quốc dân, của từng ngành, từng lĩnh vực và từng địa phương.
Việc cấp phát vốn đầu tư xây dựng cơ bản chỉ được thực hiện theo mức độ thực
tế hoàn thành kế hoạch, trong phạm vi giá dự toán được duyệt: Sản phẩm xây dựng
cơ bản có vốn đầu tư lớn, thời gian xây dựng dài, kết cấu kỹ thuật phức tạp. Quản lý
và cấp vốn theo khối lượng thực tế hoàn thành kế hoạch nhằm đảm bảo vốn cho quá
trình đầu tư xây dựng cơ bản được tiến hành liên tục đúng kế hoạch và tiến độ, kiểm
tra chặt chẽ được chất lượng từng khối lượng xây dựng cơ bản và chất lượng công
trình hoàn thành, đảm bảo vốn đầu tư được sử dụng đúng mục đích và có vật tư đảm
bảo, tránh ứ đọng và gây thất thoát, lãng phí vốn đầu tư.
Việc cấp vốn đầu tư xây dựng cơ bản được thực hiên bằng 02 phương pháp cấp phát
không hoàn trả và cho vay có hoàn trả: Cấp phát vốn đầu tư xây dựng cơ bản bằng nguồn
vốn ngân sách Nhà nước được thực hiện theo phương thức cấp phát không hoàn trả và cho
28

vay có hoàn trả nhằm đảm bảo vốn để đầu tư các dự án cần thiết phải đầu tư thuộc kết
cấu hạ tầng kinh tế - xã hội, quốc phòng an ninh...; từ kết cấu đó tạo ra cơ sở vật chất kỹ
thuật cần thiết cho sự phát triển toàn diện và cân đối của nền kinh tế quốc dân.
Giám đốc bằng đồng tiền: Cấp phát vốn đầu tư xây dựng cơ bản phải thực hiện kiểm
tra bằng đồng tiền đối với việc sử dụng đúng mục đích có hiệu quả vốn đầu tư : Kiểm tra
bằng đồng tiền đối với việc sử dụng tiền vốn đúng mục đích, đúng kế hoạch, có hiệu quả là
sự thể hiện chức năng của tài chính. Cấp phát vốn đầu tư xây dựng cơ bản phải thực hiện
kiểm tra bằng đồng tiền có tác dụng đảm bảo sử dụng tiền vốn tiết kiệm đúng mục
đích, đúng kế hoạch và thúc đẩy các đơn vị thực hiện tốt trình tự đầu tư và xây dựng,
kế hoạch tiến độ thi công, đảm bảo chất lượng công trình và hoàn thành công trình
đúng thời hạn để đưa vào sử dụng.
Các nguyên tắc trên là một thể thống nhất, chi phối toàn bộ công tác quản lý chi
đầu tư xây dựng cơ bản bằng nguồn vốn ngân sách Nhà nước. Chúng có mối quan hệ
chặt chẽ với nhau và là điều kiện tiền đề thực hiện lẫn nhau.
1.1.2.5. Nội dung quản lý chi đầu tư xây dựng cơ bản bằng nguồn vốn ngân
sách Nhà nước
Nội dung của quản lý chi đầu tư xây dựng cơ bản bằng nguồn vốn ngân sách
Nhà nước được tiếp cận theo chu trình ngân sách bao gồm:
– Lập dự toán chi ngân sách nhà nước trong đầu tư xây dựng cơ bản
– Chấp hành dự toán chi ngân sách nhà nước trong đầu tư xây dựng cơ bản
– Quyết toán chi ngân sách nhà nước trong đầu tư xây dựng cơ bản
 Lậ dự toán chi ngân sách nhà nước trong đầu tư xây dựng cơ bản ở địa
hương

Lập dự toán chi ngân sách nhà nước trong đầu tư xây dựng cơ bản được tiến
hành đồng thời với lập dự toán chi NSNN. Do đó nó được lập trong sự cân đối tổng
thể của chi ngân sách nhà nước, vì vậy lập dự toán chi ngân sách nhà nước ở địa
phương có thể được áp dụng theo các phương pháp sau:
29

a) Phương pháp lập ngân sách theo khoản mục
Trong phương thức này các khoản thu, chi ngân sách được khoản mục hóa.
Những khoản mục này được chi tiết và phân định rõ số tiền cho mỗi cơ quan, đơn vị
được hưởng là bao nhiêu, hoặc đối với mỗi tiểu mục cũng được xác định rõ là tiểu
mục đó được chi là bao nhiêu. Việc quy định cụ thể các mức chi yêu cầu các đơn vị
thụ hưởng ngân sách phải chi theo đúng khoản mục quy định và cần phải có chế giải
trình với những yếu tố đầu vào.
Phương thức lập ngân sách theo khoản mục có ưu điểm là đơn giản, dễ thực
hiện và dễ dàng kiểm soát được các khoản chi bằng cách so sánh với những năm
trước đó thông qua việc so sánh các yếu tố đầu vào của các năm.
Tuy nhiên, phương thức lập ngân sách theo khoản mục biểu hiện những điểm
còn hạn chế như: nhấn mạnh nhiều đến những khoản chi có tính chất tuân thủ mà nhà
nước đưa ra; chưa trả lời được câu hỏi tại sao lại có những khoản chi đó; ngân sách
được lập trong thời gian ngắn hạn là một năm; chưa có chế độ phân bổ nguồn lực một
cách có hiệu quả, cứng nhắc trong ngân phân bổ ngân sách cho các đơn vị thụ hưởng.
b)Phương pháp lập ngân sách theo công việc thực hiện.
Lập ngân sách theo công việc thực hiện là việc phân bổ nguồn lực theo khối
lượng công việc hoạt động của mỗi cơ quan, đơn vị trên cơ sở gắn kết công việc thực
hiện với chi phí đầu vào.
Lập ngân sách theo công việc thực hiện dựa vào khối lượng công việc được tiên
đoán trước bằng cách nhân chi phí đơn vị với khối lượng công việc được yêu cầu
trong năm tiếp theo.
Ưu điểm của phương pháp lập ngân sách theo công việc thực hiện là liên kết
được kết quả tạo ra với nguồn lực được yêu cầu trong chu trình ngân sách của từng
năm. Nhưng mặt khác, đây cũng chính là nhược điểm của nó vì đã không chú trọng
đúng mức đến tác động hay ảnh hưởng dài hạn của chính sách.
30

c) Phương pháp lập ngân sách theo chương trình.
Lập ngân sách theo chương trình tập trung vào sự lựa chọn của ngân sách trong
số các chính sách, chương trình có tính cạnh tranh. Lập ngân sách theo chương trình
thiết lập hệ thống phân phối nguồn lực, gắn kết được các kết quả của các chương trình
với chi phí cần bỏ ra để thực hiện chương trình đó.
Trong phương pháp này, ngân sách được phân loại theo các khoản mục chương
trình hơn là theo những mối quan hệ có tính tổ chức, đòi hỏi các mục tiêu chương
trình phải dài hơn một năm ngân sách. Lập ngân sách theo chương trình yêu cầu sự
cần thiết phải đo lường tính hiệu lực, tác động của những yếu tố đầu ra tới mục tiêu.
Tuy nhiên phương pháp này cũng còn bộc lộ những nhược điểm như khái niệm
chương trình là khái niệm không hoàn hảo đối với ngân sách vì không thể tạo ra
chương trình cho tất cả các cơ quan, tổ chức để thực hiện. Mặt khác lập ngân sách
theo chương trình không đảm bảo sự gắn kết chặt chẽ giữa phân phối ngành và những
mục tiêu mang tính chiến lược cần phải ưu tiên.
d) Phương pháp lập ngân sách theo kết quả đầu ra
Lập ngân sách theo kết quả đầu ra là hoạt động quản lý ngân sách dựa trên cơ
sở tiếp cận các thông tin đầu ra giúp cho Nhà nước thực hiện phân bổ nguồn lực một
các có hiệu quả.
Lập ngân sách theo kết quả đầu ra là quy trình kết nối các kế hoạch phân bổ
ngân sách với các kết quả đầu ra cụ thể ở mức độ chi tiết nhất định, tùy thuộc vào
năng lực quản lý và lĩnh vực chuyên ngành.
Áp dụng phương pháp này trong lập dự toán chi ngân sách nhà nước trong đầu
tư xây dựng cơ bản thể hiện một bước tiến trong công tác xây dựng kế hoạch đầu tư,
gắn các mục tiêu đầu tư với các nguồn lực sẵn có, phản ánh cái nhìn tổng thể về dự
định đầu tư công trong trung hạn của các cấp chính quyền. Việc xây dựng chương
trình đầu tư công cộng đã góp phần thiết lập chương trình chi tiêu công toàn diện,
định hướng vào kết quả. Điều này góp phần tăng hiệu quả chi tiêu công trong đầu tư
31

xây dựng cơ bản, hạn chế thất thoát, tăng chất lượng công trình do tăng trách nhiệm
giải trình của các cơ quan, đơn vị quản lý lĩnh vực này.
Đặc điểm của phương thức lập ngân sách theo kết quả đầu ra:
+ Ngân sách lập theo tính chất mở, công khai, minh bạch.
+ Các nguồn tài chính được tập hợp toàn bộ trong dự toán NSNN.
+ Ngân sách được lập theo thời gian trung hạn.
+ Ngân sách được lập căn cứ theo nhu cầu thực tế, hướng tới người thụ hưởng
và mục tiêu phát triển kinh tế xã hội.
+ Ngân sách được hợp nhất giữa kế hoạch chi thường xuyên và chi đầu tư phát
triển.
+ Ngân sách được lập dựa trên nguồn lực được tính trong thời gian trung hạn
nên cần có sự cam kết chặt chẽ.
+ Việc phân bổ ngân sách dựa trên thứ tự ưu tiên chiến lược.
+ Nhà quản lý được trao trách nhiệm hơn trong quản lý ngân sách nhà nước.
Tuy nhiên, trong điều kiện hiện nay, các việc lập chi ngân sách của quốc gia nói chung
và lập chi ngân sách của các địa phương nói riêng theo phương pháp mới luôn gặp
những khó khăn nhất định, đặc biệt và các nước đang phát triển vì những yếu kém
vốn có của các quốc gia này.
Những yếu kém này không phải là khám phá mới, nhưng nó là những yếu kém
đặc thù trong quản trị chi ngân sách công ở địa phương dù chính quyền địa phương
đã ra sức cải thiện nó.
Dựa trên phân tích thực trạng quản lý chi ngân sách nhà nước trong đầu tư xây
dựng cơ bản ở địa phương và những yếu kém đã được tổng kết có khoa học này sẽ là
cơ sở đáng tin cậy để đánh giá chi ngân sách nhà nước trong đầu tư xây dựng cơ bản
ở địa phương.
 Chấ hành chi ngân sách nhà nước trong đầu tư xây dựng cơ bản
Sau khi được UBND giao dự toán ngân sách, các cơ quan ở địa phương, các đơn
vị dự toán cấp I tiến hành phân bổ và giao dự toán chi ngân sách cho các đơn vị sử
dụng ngân sách trực thuộc.
32

Dự toán chi đầu tư xây dựng cơ bản được phân bổ chi tiết theo từng loại và các
khoản mục của mục lục ngân sách nhà nước và phân theo tiến độ thực hiện từng quý.
Cơ chế kiểm soát chi
Các đơn vị dự toán ngân sách và các tổ chức được ngân sách nhà nước hỗ trợ
thường xuyên phải mở tài khoản tại Kho bạc Nhà nước theo hướng dẫn của Bộ tài
chính và Kho bạc Nhà nước trong quá trình thanh toán, sử dụng kinh phí. Các khoản
thanh toán về cơ bản theo nguyên tắc chi trả trực tiếp qua Kho bạc Nhà nước.
Chi ngân sách nhà nước trong đầu tư xây dựng cơ bản chỉ được thực hiện khi có
đủ các điều kiện sau đây:
– Đã có trong dự toán ngân sách được giao.
– Đúng chế độ, tiêu chuẩn, định mức do cấp có thẩm quyền qui định.
– Đã được thủ trưởng đơn vị sử dụng ngân sách hoặc người được ủy quyền
quyết định chi.
– Sử dụng vốn, kinh phí NSNN để đầu tư xây dựng cơ bản, mua sắm trang thiết
bị, phương tiện làm việc và các công việc khác phải qua đấu thầu hoặc thẩm định giá
phải tổ chức đấu thầu hoặc thẩm định giá theo qui định của pháp luật.
Chấp hành chi NSNN trong đầu tư xây dựng cơ bản phải được thực hiện nghiêm
ngặt, kiên quyết không thanh toán những công trình, dự án không có trong dự toán
và không tuân thủ theo qui định trên, đình chỉ ngay những dự án kém hiệu quả để
tránh lãng phí hơn nữa nguồn vốn ngân sách nhà nước.
 Quyết toán chi ngân sách nhà nước trong đầu tư xây dựng cơ bản
Quyết toán ngân sách nhà nước là khâu cuối cùng của một chu trình ngân sách.
Mục đích của quyết toán ngân sách nhà nước là tổng kết đánh giá lại quá trình chi
ngân sách nhà nước trong đầu tư xây dựng cơ bản qua một năm thực hiện ngân sách,
cung cấp đầy đủ thông tin về quản lý, điều hành chi ngân sách nhà nước trong đầu tư
xây dựng cơ bản cho những người quan tâm như: Hội đồng nhân dân các cấp, UBND,
những người tài trợ, người dân…
33

Quyết toán ngân sách nhà nước được thực hiện tốt sẽ có ý nghĩa rất quan trọng
trong việc nhìn lại quá trình chấp hành ngân sách qua một năm, rút ra những bài học
kinh nghiệm thiết thực bổ sung cho công tác lập ngân sách cũng như chấp hành ngân
sách những chu trình tiếp theo.
Nguyên tắc quyết toán ngân sách nhà nước
Số liệu trong báo cáo quyết toán ngân sách nhà nước phải chính xác, trung thực
và đầy đủ.
Số quyết toán chi ngân sách nhà nước là số chi đã thực thanh toán hoặc đã được
phép hoạch toán chi theo qui định.
Báo cáo quyết toán chi ngân sách nhà nước trong đầu tư XDCB phải theo đúng
nội dung trong dự toán được giao và theo mục lục ngân sách; báo cáo quyết toán năm
phải có thuyết minh nguyên nhân tăng giảm các khoản chi ngân sách nhà nước trong
đầu tư XDCB so với dự toán.
Trách nhiệm quyết toán chi ngân sách nhà nước trong đầu tư XDCB
Thủ trưởng đơn vị sử dụng ngân sách đầu tư XDCB phải chịu trách nhiệm trước
pháp luật về tính chính xác, trung thực đầy đủ về báo cáo quyết toán của đơn vị, chịu
trách nhiệm về những khoản chi, hoạch toán, quyết toán sai chế độ.
Kho bạc Nhà nước địa phương phải có trách nhiệm tổng hợp số liệu quyết toán
gửi cơ quan tài chính cùng cấp để cơ quan Tài chính lập báo cáo quyết toán. Kho bạc
Nhà nước xác nhận số liệu chi ngân sách trong đầu tư XDCB trên báo cáo quyết toán
của ngân sách cấp tỉnh và các đơn vị sử dụng ngân sách chi cho đầu tư XDCB.
1.1.2.6. Tổ chức bộ máy quản lý chi đầu tư xây dựng cơ bản bằng nguồn vốn
ngân sách Nhà nước ở địa phương
Theo Hiến pháp, quản lý chung về tài chính trên phạm vi cả nước thuộc Quốc
hội và Chính phủ, ở địa phương là Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân các cấp
còn quản lý các hoạt động nghiệp vụ tài chính là trách nhiệm của Bộ máy tổ chức các
cơ quan tài chính (Sở Tài chính ở cấp tỉnh, phòng tài chính- kế hoạch ở cấp huyện và
Ban tài chính ở cấp xã), các tổ chức quản lý tài chính chuyên ngành (kho Bạc nhà
nước các cấp) thực hiện toàn bộ công tác quản lý tài chính công nói chung,
34

trong đó có quản lý về chi đầu tư XDCB bằng nguồn vốn NSNN nói riêng. Cụ thể
chức năng của từng bộ phận trong bộ máy quản lý chi đầu tư XDCB bằng nguồn vốn
NSNN ở địa phương như sau:
 Hội đồng nhân dân các cấ
Căn cứ vào nhiệm vụ thu, chi ngân sách được cấp trên giao và tình hình thực tế
tại địa phương, quyết định:
Dự toán chi ngân sách địa phương, bao gồm chi ngân sách cấp mình và chi ngân
sách địa phương cấp dưới, chi tiết theo chi đầu tư phát triển, chi thường xuyên, chi
trả nợ lãi, chi bổ sung quỹ dự trữ tài chính, dự phòng ngân sách. Trong chi đầu tư phát
triển và chi thường xuyên có mức chi cụ thể cho các lĩnh vực giáo dục - đào tạo và
dạy nghề, khoa học và công nghệ.
Quyết định phân bổ dự toán ngân sách cấp mình:
- Tổng số; chi đầu tư phát triển và chi thường xuyên theo từng lĩnh vực; chi bổ
sung quỹ dự trữ tài chính địa phương; dự phòng ngân sách;
- Dự toán chi đầu tư phát triển, chi thường xuyên của từng cơ quan, đơn vị
thuộc cấp mình theo từng lĩnh vực;
- Mức bổ sung cho ngân sách từng địa phương cấp dưới trực tiếp, gồm bổ
sung cân đối ngân sách, bổ sung có mục tiêu.
Phê chuẩn quyết toán ngân sách địa phương.
Quyết định các chủ trương, biện pháp để triển khai thực hiện ngân sách địa
phương.
Quyết định điều chỉnh dự toán ngân sách địa phương trong trường hợp cần
thiết.
Giám sát việc thực hiện ngân sách đã được Hội đồng nhân dân quyết định.
Bãi bỏ văn bản quy phạm pháp luật về tài chính - ngân sách của Ủy ban nhân
dân, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cùng cấp và Hội đồng nhân dân cấp dưới trực tiếp trái
với Hiến pháp, luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban
thường vụ Quốc hội và các văn bản của cơ quan nhà nước cấp trên.
35

Quyết định danh mục các chương trình, dự án thuộc kế hoạch đầu tư trung hạn
nguồn ngân sách nhà nước của ngân sách cấp mình; quyết định chương trình, dự án
đầu tư quan trọng của địa phương được đầu tư từ nguồn vốn ngân sách nhà nước.
Ủy ban nhân dân các cấ
- Hướng dẫn, kiểm tra, đôn đốc các chủ đầu tư thuộc phạm vi quản lý thực
hiện kế hoạch đầu tư, tiếp nhận và sử dụng vốn đầu tư đúng mục đích, đúng chế độ
Nhà nước.
- Thực hiện quản lý trong quyền hạn được giao, chịu trách nhiệm trước
Chính phủ và pháp luật Nhà nước về những quyết định của mình.
Cơ quan tài chính các cấ
- Đảm bảo nguồn vốn theo quy định của Bộ Tài chính để kho bạc nhà nước
thanh toán cho các dự án.
- Thực hiện quyết toán vốn đầu tư theo quy định của Luật NSNN.
- Phối hợp với các cơ quan chức năng hướng dẫn và kiểm tra các chủ đầu tư,
kho bạc nhà nước, các nhà thầu thực hiện dự án về việc chấp hành chế độ, chính sách
tài chính trong đầu tư phát triển, tình hình quản lý, sử dụng vốn đầu tư, tình hình
thanh quyết toán vốn đầu tư để có giải pháp xử lý các trường hợp vi phạm, ra quyết
định thu hồi các khoản, nội dung chi sai quy định.
- Được quyền yêu cầu Kho bạc Nhà nước, chủ đầu tư cung cấp tài liệu, thông
tin cần thiết phục vụ cho công tác quản lý nhà nước về tài chính trong đầu tư xây
dựng, bao gồm tài liệu phục vụ cho thẩm định dự án đầu tư và bố trí kế hoạch vốn
đầu tư hàng năm, tài liệu báo cáo tình hình thực hiện kế hoạch và thực hiện vốn đầu
tư theo quy định về chế độ thông tin báo cáo, các tài liệu phục vụ thẩm tra quyết toán
vốn đầu tư.
 Kho bạc Nhà nước các cấp
- Ban hành quy trình thanh toán vốn đầu tư để thực hiện thống nhất trong cả
nước.
- Hướng dẫn chủ đầu tư mở tài khoản để tạm ứng và thanh toán vốn.
- Kiểm soát, thanh toán vốn kịp thời, đầy đủ cho dự án khi đã có đủ điều kiện
36

và đúng thời gian quy định.
- Có ý kiến rõ ràng bằng văn bản cho chủ đầu tư đối với những khoản giảm
thanh toán, trả lời các thắc mắc của chủ đầu tư trong việc thanh toán vốn.
- Đôn đốc chủ đầu tư thanh toán dứt điểm công nợ khi dự án đã quyết toán và
tất toán tài khoản.
- Thực hiện chế độ thông tin báo cáo và quyết toán sử dụng vốn đầu tư, vốn sự
nghiệp có tính chất đầu tư thuộc nguồn vốn NSNN theo quy định của Luật NSNN và
hướng dẫn của Bộ Tài chính.
- Được quyền yêu cầu chủ đầu tư cung cấp hồ sơ, tài liệu, thông tin theo chế độ
quy định để phục vụ cho công tác kiểm soát, thanh toán vốn. Khi cần thiết được nắm
tình hình thực tế tại hiện trường.
- Định kỳ và đột xuất kiểm tra chủ đầu tư về tình hình thực hiện dự án, việc chấp
hành chế độ, chính sách tài chính đầu tư phát triển, tình hình quản lý sử dụng vốn đầu
tư; được phép tạm ngừng thanh toán vốn hoặc thu hồi số vốn mà chủ đầu tư sử dụng
sai mục đích, sai đối tượng hoặc trái với chế độ quản lý tài chính của nhà nước, đồng
thời báo cáo Bộ Tài chính để xử lý.
- Tổ chức công tác kiểm soát, thanh toán vốn theo quy trình nghiệp vụ thống
nhất, đơn giản thủ tục hành chính nhưng đảm bảo quản lý vốn chặt chẽ, thanh toán
kịp thời, đầy đủ, tiện lợi cho chủ đầu tư.
- Trường hợp phát hiện quyết định của các cấp có thẩm quyền trái với quy
định hiện hành, phải có văn bản đề nghị xem xét lại và nêu rõ ý kiến đề xuất, nếu quá
thời gian quy định mà không được trả lời thì được quyền giải quyết theo đề xuất của
mình; nếu được trả lời mà xét thấy không thỏa đáng thì vẫn phải giải quyết theo ý
kiến của cấp có thẩm quyền, đồng thời phải báo cáo lên cơ quan có thẩm quyền cao
hơn và báo cáo cơ quan tài chính để xem xét, xử lý.
- Hết năm kế hoạch, xác nhận số thanh toán trong năm, lũy kế số thanh toán
từ khởi công đến hết niên độ ngân sách nhà nước cho từng dự án, nhận xét về kết quả
chấp hành chế độ quản lý, chấp hành định mức, đơn giá, các chế độ chính sách theo
quy định.
37

Chủ đầu tư
- Thực hiện chức năng, nhiệm vụ được giao theo quy định. Tiếp nhận và sử dụng
vốn đúng mục đích, đúng đối tượng, tiết kiệm và có hiệu quả. Chấp hành đúng quy
định của pháp luật về chế độ quản lý tài chính đầu tư phát triển.
- Chịu trách nhiệm về chất lượng công trình, sự đúng đắn, hợp pháp của khối
lượng dự án hoặc tiến độ thực hiện khi thanh toán, đảm bảo chính xác, trung thực,
hợp pháp của các số liệu, tài liệu trong hồ sơ cung cấp cho kho bạc nhà nước và cơ
quan chức năng.
- Khi có khối lượng đã đủ điều kiện theo hợp đồng, tiến hành nghiệm thu kịp
thời, lập đầy đủ hồ sơ thanh toán và đề nghị thanh toán cho nhà thầu trong thời hạn
quy định
- Báo cáo kịp thời, đầy đủ theo quy định cho cơ quan quyết định đầu tư và các
cơ quan nhà nước có liên quan; cung cấp hồ sơ, tài liệu, tình hình theo quy định cho
Kho bạc nhà nước và cơ quan tài chính để phục vụ cho công tác quản lý và thanh
quyết toán vốn; chịu sự kiểm tra của cơ quan tài chính và cơ quan quyết định đầu tư
về tình hình sử dụng vốn đầu tư và chấp hành chính sách, chế độ tài chính đầu tư phát
triển của Nhà nước.
- Thực hiện kế toán đơn vị chủ đầu tư; quyết toán vốn đầu tư theo đơn vị hiện
hành.
- Được yêu cầu thanh toán vốn khi đã có đủ điều kiện và yêu cầu Kho bạc nhà
nước trả lời, giải thích.
1.2. Sự cần thiết khách quan và các tiêu chí đánh giá hiệu quả của chi đầu
tư xây dựng cơ bản bằng nguồn vốn ngân sách Nhà nước
1.2.1. Sự cần thiết khách quan
Chi đầu tư XDCB bằng nguồn vốn NSNN là một khoản chi lớn của NSNN, do
đó tăng cường quản lý chi đầu tư XDCB bằng nguồn vốn NSNN là rất quan trọng, và
nó càng quan trọng hơn khi nguồn lực ngân sách bị thiếu hụt nhưng đòi hỏi chi đầu
tư phải hiệu quả. Bên cạnh đó, chi đầu tư XDCB bằng nguồn vốn NSNN hầu hết là
chi NSNN cho các dự án đầu tư XDCB không có khả năng thu hồi vốn, hoặc
38

là lĩnh vực không đem lại lợi nhuận cao. Nếu quá trình quản lý chi đầu tư XDCB bằng
nguồn vốn NSNN không tốt, bị buông lỏng, nhiều kẻ hở thì thất thoát vốn đầu tư sẽ
tăng. Từ đó giảm hiệu quả chi đầu tư XDCB bằng nguồn vốn NSNN. Vì vậy, việc
đánh giá hiệu quả chi đầu tư XDCB bằng nguồn vốn NSNN của mỗi dự án dựa trên
các tiêu chí là hết sức cần thiết nhằm tăng cường hiệu quả, hạn chế thất thoát vốn đầu
tư XDCB.
1.2.2. Các tiêu chí đánh giá hiệu quả chi đầu tư xây dựng cơ bản bằng
nguồn vốn ngân sách Nhà nước
1.2.2.1. Khái niệm hiệu quả chi đầu tư xây dựng cơ bản bằng nguồn vốn ngân
sách Nhà nước
Hiệu quả chi đầu tư XDCB bằng nguồn vốn NSNN chính là biểu hiện so sánh
giữa các kết quả đạt được của chi đầu tư XDCB bằng nguồn vốn NSNN với các khoản
chi phí phải bỏ ra (mức chi NSNN) để có kết quả đó trong một kỳ nhất định .
1.2.2.2. Các tiêu chí đánh giá hiệu quả chi đầu tư xây dựng cơ bản bằng nguồn
vốn ngân sách Nhà nước
 Các tiêu chí đánh giá hiệu quả chi đầu tư xây dựng cơ bản bằng nguồn vốn
ngân sách Nhà nước (cấ độ dự án)
Hiệu quả của chi đầu tư XDCB sử dụng vốn NSNN được đánh giá ở hai góc độ:
hiệu quả tài chính và hiệu quả kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, đặc thù của các dự án đầu
tư XDCB sử dụng vốn NSNN thường không có khả năng thu hồi vốn và có sự tham
gia của Nhà nước nên hiệu quả tài chính thường không cao, do đó hiệu quả tài chính
thường là: tiết kiệm chi phí đầu tư, chi phí phát sinh hay không phát sinh do đầu tư
không đúng tiến độ hay đúng tiến độ.
Hiệu quả kinh tế - xã hội dự án xây dựng thường rất khó lượng hóa. Việc đánh giá hiệu
quả kinh tế - xã hội của một dự án đầu tư XDCB bằng nguồn vốn NSNN chỉ có thể được
xem xét dưới một chương trình, dự án cụ thể và được đo lường thông qua một số chỉ tiêu:
khối lượng tài sản cố định tăng lên (số km đường giao thông, kênh mương được kiên cố hóa,
số trường học bệnh viện đạt chuẩn…); mức sống thu nhập của người dân tăng lên
39

so với trước khi dự án được đầu tư; tỷ lệ xóa mù chữ tăng lên; tỷ lệ người dân được sử
dụng nước sạch; Giảm thiểu (hoặc tăng) mức độ ô nhiễm môi trường khu vực dự án…
 Các tiêu chí đánh giá hiệu quả chi đầu tư xây dựng cơ bản bằng nguồn vốn
ngân sách Nhà nước (cấ độ vùng)
Hệ thống chỉ tiêu hiệu quả chi đầu tư XDCB sử dụng vốn NSNN ở cấp độ
vùng bao gồm chỉ tiêu hiệu quả tuyệt đối và hiệu quả tương đối:
- Hiệu quả tuyệt đối được xác định bằng hiệu số giữa kết quả đạt được của chi đầu tư
XDCB sử dụng vốn NSNN và chi phí từ NSNN đã bỏ ra cho đầu tư XDCB
Hiệu quả đầu tư = Kết quả đầu tư đạt được – Chi phí phải bỏ ra
(giá trị TSCĐ tăng thêm) (mức chi NSNN)
- Hiệu quả tương đối là tỷ lệ so sánh giữa kết quả đạt được so với chi NSNN đã bỏ ra
cho đầu tư XDCB
Hiệu quả đầu tư = Kết quả đầu tư đạt được / Tổng vốn đầu tư đã thực hiện
Trong đầu tư XDCB nó được thể hiện bằng hệ số huy động tài sản cố định
HS huy động TSCĐ=Giá trị TSCĐ huy động ĐVSD / Tổng vốn ĐTXDCB từ
vốn NSNN
Hệ số này có giá trị từ 0 => 1, nếu hệ số này càng cao thì hiệu quả chi đầu tư
XDCB sử dụng vốn NSNN càng cao.
1.3. Kinh nghiệm quản lý chi đầu tư xây dựng cơ bản bằng nguồn vốn ngân
sách Nhà nước ở các địa phương trong nước và bài học kinh nghiệm cho huyện
Cần Giuộc
1.3.1. Kinh nghiệm quản lý chi đầu tư xây dựng cơ bản bằng nguồn vốn ngân
sách Nhà nước ở các địa hương trong nước
1.3.1.1. Kinh nghiệm quản lý chi đầu tư xây dựng cơ bản bằng nguồn vốn ngân
sách Nhà nước của thành phố Tân An, tỉnh Long An
Đầu tư XDCB bằng vốn ngân sách góp phần đưa vào sử dụng nhiều công trình
quan trọng (cầu đường, trụ sở, trường học, khu tái định cư...), hạ tầng kinh tế - xã hội
ở thành phố Tân An có sự cải thiện đáng kể. Nhiều công trình lớn được khởi
40

công, công tác quy hoạch được quan tâm. Những yếu tố đó là tiền đề, động lực thúc
đẩy kinh tế - xã hội phát triển.
Chính quyền thành phố Tân An đạt được kết quả trên là do:
Một là, địa phương đã đề cao vai trò của kế hoạch chiến lược trong việc xác
định thứ tự ưu tiên chi đầu tư XDCB bằng nguồn vốn NSNN. Các quy hoạch liên kết
và cân đối giữa các ngành và gắn kết kế hoạch với nguồn lực của địa phương. Nâng
cao chất lượng công tác thẩm định dự án đầu tư XDCB. Địa phương đã ban hành các
tiêu chí cụ thể, rõ ràng, minh bạch để đánh giá và lựa chọn dự án.
Hai là, xác định thứ tự ưu tiên và lập dự toán chi đầu tư XDCB bằng nguồn vốn
NSNN theo khuôn khổ chi tiêu trung hạn. Mỗi dự án đầu tư XDCB có kế hoạch dòng
ngân sách xác định rõ trong 5 năm.
Việc phân bổ vốn đảm bảo theo đúng quy định của Luật Đầu tư công; Chỉ thị số
1792/CT-TTg ngày 15-10-2011 của Thủ tướng Chính phủ; chỉ đạo của UBND tỉnh
và hướng dẫn của Sở Kế hoạch và Đầu tư trên nguyên tắc: Tập trung bố trí vốn để
thanh toán nợ đọng XDCB; bố trí vốn cho các công trình chuyển tiếp quan trọng cần
sớm hoàn thành đưa vào sử dụng để phát huy tác dụng; không bố trí vốn cho các công
trình mới nếu chưa được UBND tỉnh đồng ý cho phép khởi công bằng văn bản.
Cùng với việc phân bổ vốn đầu tư phát triển, để tránh phát sinh nợ đọng trong
XDCB, tăng cường các biện pháp xử lý nợ đọng XDCB từ nguồn vốn đầu tư công;
tập trung đẩy nhanh tiến độ thi công, giải ngân đối với các dự án đang triển khai, góp
phần nâng cao hiệu quả của nguồn vốn ngân sách nhà nước. Mặt khác, thành phố
cũng tích cực kêu gọi đầu tư theo hình thức đối tác công - tư để giảm áp lực đầu tư từ
nguồn vốn ngân sách, đồng thời đảm bảo nguồn lực đầu tư hoàn thiện cơ sở hạ tầng.
Để đảm bảo tiến độ giải ngân vốn XDCB, đối với các dự án mới, thành phố đã tập
trung triển khai hoàn thiện hồ sơ, phê duyệt để kịp thời tổ chức lựa chọn nhà thầu thi
công theo kế hoạch đề ra. Bên cạnh đó, thành phố đôn đốc các nhà thầu đẩy nhanh
tiến độ thi công; tăng cường kiểm tra, giám sát chặt chẽ về chất lượng, tiến độ công
trình, đặc biệt là các công trình chuyển tiếp và công trình trọng điểm có
41

vốn đầu tư lớn của thành phố. Đồng thời, chủ động giải quyết các vướng mắc phát
sinh trong quá trình thực hiện, tạo điều kiện thuận lợi để các đơn vị thi công thực hiện
đúng tiến độ ký kết.
1.3.1.2. Kinh nghiệm quản lý chi đầu tư xây dựng cơ bản bằng nguồn vốn ngân
sách Nhà nước ở Thành phố Mỹ Tho, tỉnh Tiền Giang
Tiền Giang là địa phương đã thành công trong lĩnh vực cải cách hành chính,
nâng cao năng lực quản lý nhà nước trên tất cả các lĩnh vực, đặc biệt là quản lý nhà
nước ở lĩnh vực đầu tư XDCB. Qua tiếp cận triển khai cơ chế quản lý đầu tư và xây
dựng trên địa bàn tỉnh nói chung và thành phố Mỹ Tho nói riêng có những nét nổi trội
cụ thể:
- Trên cơ sở nội dung các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến quản lý
vốn đầu tư và xây dựng của UBND tỉnh Tiền Giang, UBND thành phố Mỹ Tho đã
cụ thể hoá các công trình quản lý theo thẩm quyền được phân công, phân cấp. Điểm
nổi trội của UBND thành phố Mỹ Tho là đã hướng dẫn chi tiết về trình tự các bước
triển khai đầu tư và xây dựng: từ xin chủ trương đầu tư; chọn địa điểm đầu tư; lập và
phê duyệt quy hoạch tổng thể mặt bằng; lập dự án đầu tư; thanh toán chi phí lập dự
án; thẩm định phê duyệt dự án; lập thiết kế tổng dự toán; bố trí và đăng ký vốn đầu
tư; đền bù và giải phóng mặt bằng; tổ chức đấu thầu hoặc chỉ định thầu; tổ chức thi
công; quản lý chất lượng trong thi công; cấp phát vốn đầu tư; nghiệm thu đưa công
trình vào sử dụng; đến thanh quyết toán và bảo hành công trình. Gắn với các bước
theo trình tự trên là thủ tục, hồ sơ cần có trách nhiệm, quyền hạn quản lý, thụ lý của
các chủ thể trong hệ thống quản lý, vận hành vốn đầu tư và xây dựng. Việc cụ thể
hoá quy trình quản lý và giải quyết công việc của nhà nước đã tạo một bước đột phá
của UBND thành phố Mỹ Tho trong khâu cải cách hành chính và nâng cao năng lực
của bộ máy Nhà nước.
- Nâng cao chất lượng công tác thẩm định dự án đầu tư XDCB.
- Phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng. Các cơ quan đánh giá, kiểm
tra, thanh tra giúp cho các cơ quan quản lý chi NSNN trong đầu tư XDCB có thông
tin, kế thừa và phản hồi để ngày càng hoàn thiện quản lý và nâng cao hiệu quả đầu
42

tư XDCB.
- Phát huy cao vai trò của cá nhân lãnh đạo chủ chốt về tinh thần gương mẫu,
“dám làm”, “dám chịu trách nhiệm”.
- Thực hiện tốt công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát chất lượng công trình, nâng
cao chất lượng hệ thống thanh tra chuyên ngành, trung tâm kiêm định chất
lượng, mở rộng giám sát của cộng đồng. Bảo đảm các công trình được bố trí vốn của
Nhà nước phải được thanh quyết toán và kiểm toán đúng tiến độ và thời gian. Củng
cố kiện toàn tổ chức bộ máy ban quản lý dự án và hệ thống quản lý nhà nước.
1.3.2. Kinh nghiệm quản lý chi đầu tư xây dựng cơ bản bằng nguồn vốn
ngân sách Nhà nước của huyện Cần Giuộc
Quản lý chi đầu tư XDCB là một lĩnh vực đặc biệt quan trọng công tác quản lý
chi NSNN, bên cạnh các lĩnh vực quản lý về chất lượng, khối lượng, tiến độ, an toàn
và môi trường...Sự hiệu quả của việc quản lý chi đầu tư xây dựng được thể hiện ở
nhiều mặt, trong đó chủ yếu là các tiêu chí về hiệu quả kinh tế - xã hội. Để đạt được
các tiêu chí như trên, thì việc quản lý chi đầu tư xây dựng cơ bản phải được thực hiện
xuyên suốt trong tất cả các giai đoạn đầu tư và các lĩnh vực đầu tư, ngay từ lúc bắt
đầu khảo sát - lập dự án đầu tư, qua các quá trình lập thiết kế-dự toán, đấu thầu và lựa
chọn nhà thầu, cung cấp vật tư thiết bị, thi công xây dựng đến khi hoàn thành đưa
công trình vào sử dụng, thanh toán và quyết toán vốn đầu tư. Việc nâng cao hiệu quả
quản lý chi đầu tư xây dựng cơ bản là nhiệm vụ quan trọng và xuyên suốt quá trình
đầu tư xây dựng. Bài học kinh nghiệm về quản lý chi đầu tư XDCB bằng nguồn vốn
NSNN của huyện Cần Giuộc:
Một là, cần có hướng dẫn cụ thể cho từng khâu quản lý chi đầu tư XDCB bằng
nguồn vốn NSNN, các phương pháp đánh giá, kỹ thuật đánh giá và các tiêu chí đánh
giá cụ thể cho từng lĩnh vực đầu tư XDCB.
Hai là, cần sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng. Các cơ quan đánh
giá, kiểm tra, thanh tra giúp cho các cơ quan quản lý chi đầu tư XDCB có thông tin,
kế thừa và phản hồi để ngày càng hoàn thiện quản lý và nâng cao hiệu quả đầu tư
XDCB.
43

Ba là, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức quản lý chi
đầu tư XDCB bằng nguồn vốn NSNN.
Bốn là, quy định trách nhiệm rõ ràng trong từng khâu quản lý chi đầu tư XDCB
bằng nguồn vốn NSNN. Đề cao trách nhiệm của cán bộ, công chức thẩm định Báo
cáo chủ trương đầu tư và người quyết định đầu tư (Chủ tịch UBND huyện đối với các
dự án sử dụng ngân sách huyện), phải có đủ trình độ chuyên môn, chịu trách nhiệm
và được hưởng kết quả từ đầu tư.
Năm là, công tác thanh tra, kiểm tra phải có ý nghĩa thực sự, kết quả đánh giá
được sử dụng để điều chỉnh, hoàn thiện công tác quản lý chi đầu tư XDCB bằng
nguồn vốn NSNN trong tương lai. Tăng cường vai trò giám sát của Hội đồng nhân
dân và giám sát đầu tư cộng đồng.
Sáu là, nâng cao chất lượng công tác thẩm định tổng mức đầu tư của dự án.
Tiểu kết chương 1
Vốn đầu tư XDCB có vai trò quan trọng trong nền kinh tế, là nguồn vốn
tái sản xuất xã hội nhằm duy trì tiềm lực sẵn có và tạo ra tiềm lực lớn hơn cho
sản xuất, kinh doanh, dịch vụ và hoạt động xã hội. Tầm quan trọng của chi đầu
tư phát triển đã đặt ra cho thực tiễn nghiên cứu thực trạng quản lý chi đầu tư
XDCB bằng nguồn vốn NSNN tại địa phương nói riêng và toàn Tỉnh nói chung.
Vì vậy, để có cơ sở khoa học cho vấn đề nghiên cứu, trong chương 1 những vấn
đề cơ bản được tập trung giải quyết:
+ Tổng quan về đầu tư XDCB và quản lý chi đầu tư XDCB bằng nguồn
vốn NSNN.
+ Sự cần thiết khách quan và các tiêu chí đánh giá hiệu quả của chi đầu
tư XDCB bằng nguồn vốn NSNN.
+ Cơ sở pháp lý và tổ chức bộ máy quản lý chi đầu tư XDCB bằng
nguồn vốn NSNN.
+ Tác giả cũng đồng thời lược khảo một số kinh nghiệm quản lý chi đầu
tư xây dựng cơ bản tại một số địa phương khác trong nước. Tại nước ta, hiện
44

nay hệ thống các quy định quản lý chi đầu tư xây dựng cơ bản bằng nguồn vốn
ngân sách ngày càng được thắt chặt và hoàn thiện, tuy nhiên vẫn còn gặp những
tồn tại hạn chế cần khắc phục ở một số địa phương. Do đó, cần học hỏi thêm
các kinh nghiệm quản lý chi đầu tư xây dựng cơ bản ở các địa phương, từ đó
rút ra bài học kinh nghiệm trong quản lý chi đầu tư XDCB bằng nguồn vốn
NSNN tại địa phương.
Những vấn đề lý luận trên đây sẽ được vận dụng để phân tích, đánh giá
thực trạng quản lý chi đầu tư XDCB bằng nguồn vốn NSNN tại huyện Cần
Giuộc, tỉnh Long An.

Cơ sở khoa học về quản lý chi đầu tư xây dựng cơ bản bằng nguồn vốn ngân sách nhà nước.docx

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to Cơ sở khoa học về quản lý chi đầu tư xây dựng cơ bản bằng nguồn vốn ngân sách nhà nước.docx

Similar to Cơ sở khoa học về quản lý chi đầu tư xây dựng cơ bản bằng nguồn vốn ngân sách nhà nước.docx (20)

More from Dịch vụ viết thuê đề tài trọn gói ☎☎☎ Liên hệ ZALO/TELE: 0973.287.149 👍👍

More from Dịch vụ viết thuê đề tài trọn gói ☎☎☎ Liên hệ ZALO/TELE: 0973.287.149 👍👍 (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (18)

Cơ sở khoa học về quản lý chi đầu tư xây dựng cơ bản bằng nguồn vốn ngân sách nhà nước.docx