Οι μαθητές της Ε2' Τάξης 2ου Δημ. Σχ. Αρτέμιδος μελετώντας τη Βυζαντινή Λογοτεχνία στα πλαίσια του προγράμματος "Ταξίδι στο Βυζάντιο"-etwinning , παρουσιάζουν την εργασία τους.

2. ΧΡΟΝΙΚΌ ΠΛΑΊΣΙΟ ΠΟΥ ΤΟΠΟΘΕΤΕΊΤΑΙ
Η ΒΥΖΑΝΤΙΝΉ ΛΟΓΟΤΕΧΝΊΑ
 Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία θεωρείται ότι αρχίζει με
την ίδρυση της Κωνσταντινούπολης,
το 324 μ.Χ., και παύει να υπάρχει το 1453,
όταν οι Οθωμανοί Τούρκοι κατέλαβαν την Πόλη.
 Πρόκειται οπωσδήποτε για μια πολυεθνική
αυτοκρατορία με κυρίαρχο το ελληνικό στοιχείο.
 Στο ίδιο χρονικό πλαίσιο τοποθετείται και η
βυζαντινή λογοτεχνία, στην οποία συμβατικά
περιλαμβάνονται τα λογοτεχνικά δημιουργήματα
μόνο στην ελληνική γλώσσα που γράφτηκαν από
τον 4ο έως και το 15ο αιώνα.

3. Η ΒΥΖΑΝΤΙΝΉ ΛΟΓΟΤΕΧΝΊΑ ΜΠΟΡΕΊ ΝΑ
ΤΟΠΟΘΕΤΗΘΕΊ ΣΤΙΣ ΕΞΉΣ ΠΕΡΙΌΔΟΥΣ:
 Η προβυζαντινή ή χριστιανική λογοτεχνία
δηλ. η λογοτεχνία που δημιουργήθηκε υπό την
επίδραση του Χριστιανισμού στην Ελληνική Ανατολή
και στην Ελληνική Γλώσσα ως τις αρχές του 6ου μ.Χ.
αιώνα.

4.  Η περίοδος αυτή περιλαμβάνει τους απολογητές
του Χριστιανισμού, τους Πατέρες και κυρίως τους
μεγάλους εκκλησιαστικούς ρήτορες και τους άλλους
του λόγου χειριστές, όσοι με τους αγώνες τους
θεμελίωσαν τη δογματική και τη διοικητική τάξη της
Εκκλησίας.
 Η καθαυτό βυζαντινή λογοτεχνία από τη βασιλεία
του Ιουστινιανού μέσα στα πλαίσια της οποίας
εμφανίζεται ο Προκόπιος ως την κατάληψη της
Κων/πόλεως από τους Φράγκους (527-1204 μ.Χ.).

5. Η ΜΕΤΑΒΥΖΑΝΤΙΝΉ ΛΟΓΟΤΕΧΝΊΑ (1453-1821)
 Η μεταβυζαντινή λογοτεχνία (1453-1821), όση
δηλαδή υπό τους Φράγκους ή τους Τούρκους και υπό
τη συντηρητική επίδραση της Ορθόδοξης Εκκλησίας
συνεχίζει τη βυζαντινή χωρίς να ακολουθεί τη
νεοελληνική ζωή, που συστηματικά αναπτύσσεται από
το 1.000 μ.Χ.
 Μολονότι κάθε μια από τις περιόδους αυτές έχει τα
δικά της γνωρίσματα, όμως δεν υπάρχει μια απόλυτη
μεταξύ τους αυτοτέλεια εφόσον διάφορα είδη ή ρεύματα
διασκελίζουν τη μια περίοδο και περνούν στην επομένη.

6. Η βυζαντινή λογοτεχνία, με κριτήριο τη γλώσσα
στην οποία είναι γραμμένα τα κείμενα,
διακρίνεται:
 Παραδοσιακά η βυζαντινή λογοτεχνία, με
κριτήριο τη γλώσσα στην οποία είναι
γραμμένα τα κείμενα, διακρίνεται σε λόγια
και δημώδη.
 Η γλώσσα της Βυζαντινής Φιλολογίας είναι η
ελληνική που εξελίχτηκε και διαμορφώθηκε
σε τύπο αρχαϊκότερο κοινό ή δημωδέστερο
σε όλη τη χρονική έκταση της βυζαντινής
φιλολογίας και στο χώρο όπου αυτή
αναπτύχθηκε
 Η βυζαντινή λογοτεχνία, επομένως,
είναι ενιαία και η διάκριση σε
δημώδη και λόγια είναι συμβατική.

7. Η αγιολογία και η υμνογραφία, είναι δύο
νέα είδη που γνώρισαν μεγάλη άνθηση στο
Βυζάντιο, δημιουργήματα της εξάπλωσης
του χριστιανισμού και των λατρευτικών
αναγκών της νέας θρησκείας.
ΤΑ ΝΈΑ ΕΊΔΗ ΠΟΥ ΓΝΏΡΙΣΑΝ ΜΕΓΆΛΗ ΆΝΘΗΣΗ
ΣΤΟ ΒΥΖΆΝΤΙΟ

8. ΟΙ ΠΑΤΈΡΕΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΊΑΣ ΕΠΈΛΕΞΑΝ ΝΑ
ΓΡΆΦΟΥΝ …
 Οι Πατέρες της Εκκλησίας επέλεξαν να γράφουν
στην ομιλούμενη γλώσσα της εποχής τους, την
ελληνιστική κοινή.

9. ΤΑ ΜΕΓΆΛΑ ΡΕΎΜΑΤΑ ΠΟΥ ΤΗ ΔΙΑΜΟΡΦΏΝΟΥΝ
Γύρω από την πνευματική ζωή του
Βυζαντίου δύο, μπορούμε να πούμε είναι τα
μεγάλα ρεύματα που τη διαμορφώνουν:
 το παρελθόν που σαν ρωμαϊκό παρελθόν
υπηρετεί το κράτος και σαν ελληνικό τρέφει
τα Γράμματα και τις επιστήμες, και
 ο Χριστιανισμός, η νέα θρησκεία, στη
δογματική της οποίας στηρίζεται το
πνευματικό οικοδόμημα του Βυζαντίου.
 Με την τελική επικράτηση των δυο στοιχείων
δηλ. του χριστιανικού και του ελληνικού,
η βυζαντινή φιλολογική επιστήμη
θεμελιώνεται και παίρνει δικό της
χαρακτήρα, δική της αυτοτέλεια.

10. Ο ΧΏΡΟΣ ΠΟΥ ΑΝΑΠΤΎΧΘΗΚΕ
Η ΒΥΖΑΝΤΙΝΉ ΛΟΓΟΤΕΧΝΊΑ ;
Ο χώρος όπου αναπτύχθηκε η Βυζαντινή
Λογοτεχνία είναι κυρίως η Ανατολή αλλά και
κάθε χώρα που κράτησε η Ανατολική
Αυτοκρατορία.
 Ενιαίος χρονικά ποτέ δεν υπήρξε αλλά
μπορούμε να πούμε πως περιλάμβανε :
 την κυρίως Ελλάδα,
 το Βαλκανικό χώρο,
 τη Μικρασία και τα Νησιά (με την Κύπρο),
 την Παλαιστίνη, Συρία, Αίγυπτο,
 Β. Αφρική
 και αυτή την Ιταλία.

11. «ΚΟΝΤΆΚΙΟ»
 Το κοντάκιο είναι το πρώτο μεγάλο και ολοκληρωμένο λογοτεχνικό
είδος της μακρόχρονης πορείας της Βυζαντινής Υμνογραφίας. Το
κοντάκιο βρίσκεται στην ακμή του τον 6ο και 7ο αιώνα ενώ φτάνει
στο απόγειο του με το Ρωμανό το Μελωδό τον 6ο αιώνα.
 Πολλές θεωρίες έχουν διατυπωθεί σχετικά με το άλυτο πρόβλημα της
προέλευσης και εξέλιξης του κοντακίου.
 Οι πιο σύγχρονες απόψεις, χωρίς να αμφισβητούν τις συριακές
επιδράσεις, υποδεικνύουν τις ρίζες του είδους στην ελληνική
υμνογραφική παράδοση.
 Ο Ακάθιστος Ύμνος, λαμπρό μνημείο της πρώιμης Βυζαντινής
Υμνογραφίας είναι το μόνο κοντάκιο που εξακολουθεί να
χρησιμοποιείται ακόμα ολόκληρο. Ψάλλεται τη Μεγάλη Σαρακοστή
κάθε Παρασκευή της Ε’βδομάδας της Σαρακοστής.