1. SINH THÁI BỆNH CÂY
NHÓM THỰC HIỆN:
PHẠM QUỐC LỢI
TRẦN VĂN QUANG

2. 1.Qúa trình xâm nhiễm
• Gồm 3 giai đoạn kế tiếp nhau:
• -Giai đoạn xâm nhập mầm bệnh.
• -Giai đoạn tiềm dục (ủ bệnh)
• -Giai đoạn phát triển bệnh.

3. 1.1.Giai đoạn xâm nhập
• Là giai đoạn đầu tiên kể từ khi mầm bệnh tiếp xúc trên bề
mặt cây trồng, hoạt động và xâm nhập vào bên trong mô,
thực hiện được quan hệ kí sinh với cây kí chủ.
• Phương thức lan truyền:
• +Nhờ các yếu tố truyền lan như gió, mưa, nước, côn trùng…

4. • Con đường xâm nhập: qua lỗ khí khổng, các lỗ tự nhiên trên
cây, qua vết thương hay nhờ enzim phân giải cutin.

5. 1.2.Giai đoạn ủ bệnh (tiềm dục)
• Là thời gian từ sau giai đoạn xâm nhập cho đến khi xuất
hiện triêụ chứng ban đầu của bệnh.
• Trong giai đoạn này, vi sinh vật gây bệnh sinh trưởng
phát triển tiềm tàng ở bên trong mô cây gây ra những
biến đổi sâu sắc và phá huỷ tế bào cây bệnh.
• Tuy nhiên, cây trồng cũng có những phản ứng chống lại
(thụ động hoặc chủ động) nhờ các cấu tạo hình thái,
thành phần hoá học, phản ứng phản enzim, phản độc
tố… làm cho giai đoạn tiềm dục của bệnh có thể ngắn
hay dài, nhanh hay chậm cùng với sự tác động của các
yếu ngoại cảnh khác.

6. 1.3.Giai đoạn phát triển bệnh
• Là giai đoạn tiếp sau giai đoạn tiềm dục,
kể từ khi xuất hiện rõ triệu chứng bên
ngoài của bệnh. Vi sinh vật gây bệnh tiếp
tục sinh trưởng và sinh sản tới khi kết thúc
(ở nấm, đây là thời gian sinh sản hình
thành bào tử để phát tán lan truyền).

7. 2.Sinh thái bệnh cây
• 2.1. Điều kiện cơ bản để phát sinh bệnh:
• -Phải có mặt cây kí chủ ở giai đoạn có khả năng
mẫn cảm bệnh.
• -Phải có nguồn mầm bệnh có sức sống, đạt
lượng xâm nhiễm tối thiểu.
• Phải có điều kiện ngoại cảnh tương đối phù
hợp.
• *3 điều kiện trên có quan hệ khăng khít với
nhau.Nếu thiếu một trong ba điều kiện cơ bản
trên thì bệnh không thể xuất hiện.

8. 2.2.Các yếu tố ngoại cảnh ảnh
hưởng tới sự phát triển của bệnh
• A. Độ ẩm
• -Độ ẩm cao (giọt nước,giọt sương đọng trên mặt
lá) là điều kiện thuận lợi và cần thiết cho nhiều
loại bào tử nấm, vi khuẩn sinh trưởng, phát triển
gây bệnh.

9. • -Đất trồng có độ ẩm quá cao, đất ướt,bí nước là điều
kiện làm cây suy yếu,thúc đẩy nhanh sự phát triển của
nhiều loại bệnh nấm cổ rễ,bệnh thối rễ,thối gốc do
nấm đất và vi khuẩn gây ra.

10. • b,Nhiệt độ.
• -Nhiệt độ cũng là một yếu tố rất cơ bản có ảnh hưởng tới tốc
độ lây nhiễm và phát sinh phát triển bệnh.
-Trong giai đoạn xâm nhập,nhiệt độ có ảnh hưởng tới tốc độ
và tỉ lệ nảy mầm bào tử. Mỗi loại bệnh có những giới hạn
nhiệt độ tối thiểu, tối thích và tối đa.

11. • -Có những loại bệnh rất nhạy cảm phụ thuộc vào sự
biến đổi của nhiệt độ và độ ẩm (bệnh đạo ôn lúa,bệnh
sương mai),nhưng cũng có một số loại bệnh phát triển
thích ứng với phạm vi nhiệt độ rất rộng (bệnh tiêm lửa
lúa).
• -Nhiệt độ còn ảnh hưởng tới tình trạng và sinh trưởng
của cây do đó cũng ảnh hưởng tới sức chống bệnh
của cây làm cho thời kì tiềm dục ngắn hay dài,bệnh
nặng hay nhẹ.

12. c, ánh sáng:
Cường độ chiếu sáng,thời gian chiếu sáng,ngày
dài,ngày ngắn tuy không luôn luôn có ảnh hưởng
quyết định như nhiệt độ, độ ẩm nhưng trong một số
trường hợp có ảnh hưởng rõ rệt tới sức chống chịu
bệnh của cây.

13. • d, Độ pH của đất cũng có thể ảnh hưởng lớn
tới quá trình lây nhiễm và phát triển của một
số bệnh như:bệnh tuyến trùng hại rễ,bệnh
nấm sưng rễ cải bắp phát sinh mạnh ở đất có
độ pH 4-5.
• e,Chế độ dinh dưỡng:
• Việc bón phân hữu cơ,vô cơ cũng ảnh hưởng
tới sức chống chịu bệnh của cây,qua đó ảnh
hưởng tới sự phát sinh,phát triển bệnh mạnh
hay yếu.

14. f,Các yếu tố hữu sinh(côn trùng,vi sinh vật,cỏ
dại…)có ảnh hưởng tới sự phát triển bệnh.
-Một số loài côn trùng là yếu tố truyền lan nhiều
loại bệnh vi khuẩn,vi rut,nấm.Thậm chí có vai
trò quyết định quá trình truyền lan,mức độ phát
triển của nhiều loại bệnh virut (bệnh vàng lùn
hại lúa,bệnh xoăn lá virut cà chua…) và bệnh vi
khuẩn.

15. • -Nhiều loài vi sinh vật hoại sinh trong đất
như:Trichoderma,vi khuẩn Bacillus subtilis…có
tính đối kháng,có thể ngăn cản,ức chế sự xâm
nhiễm gây bệnh và phát triển của nhiều loại
bệnh cây.
• =>Những yếu tố ngoại cảnh ảnh hưởng tới
bệnh có tính chất tổng hợp,liên quan tác động
tới từng giai đoạn trong quá trình xâm
nhiễm,thúc đẩy hoặc hạn chế sự phát sinh,phát
triển bệnh cây.Nghiên cứu các điều kiện này có
một ý nghĩa thực tiễn quan trọng trong việc tìm
hiểu đặc điểm phát sinh,vùng tác hại ,khả năng
bột phát dịch bệnh và xác định các biện pháp
phòng ngừa đối với mỗi loại bệnh cụ thể.

16. 2.3.Nguồn bệnh và chu kì bệnh
trong tự nhên
• Nguồn bệnh trong tự nhiên bảo tồn ở các dạng khác
nhau tuỳ theo loài vi sinh vật gây bệnh,thông thường ở
các dạng bào tử,các dạnh hạch nấm,sợi nấm,nha bào…
được tàng trữ ở các vị trí khác nhau ở hạt giống củ
giống,tàn dư cây bệnh cũ,trong đất,cỏ dại,côn trùng…
• -Các nguồn bệnh nói trên dù ở bất kì dạng nào đều là
nguồn mầm bệnh xâm nhiễm đầu tiên trên cây trồng
trong các vụ sau,năm sau.Sự lây bệnh xuất hiện đầu
tiên trên một số cá thể cây kí chủ gieo trồng ở vụ
sau,năm sau do các dạng nguồn bệnh bảo tồn gây
ra,gọi là “xâm nhiễm lần đầu”.Từ đó tạo ra các ổ bệnh
nhỏ,rải rác.Trong điều kiện ngoại cảnh phù hợp,sự lây
nhiễm sẽ mở rộng,lan truyền nhiều đợt kéo dài gọi là tái
xâm nhiễm.

17. • -Số lần tái nhiễm nhiều hay ít,nhanh hay chậm
phụ thuộc chặt chẽ vào đặc diểm chu kì phát
triển của kí sinh vật (nấm) và điều kiện ngoại
cảnh làm cho mức độ lây lan phát triển bệnh
mạnh hay yếu trên đồng ruộng.
• -Sự nối tiếp các giai đoạn tĩnh (không kí sinh)
và hoạt động (kí sinh) trong quá trình từ “nguồn
bệnh-xâm nhiễm lần đầu-tái xâm nhiễm-bảo
tồn nguồn bệnh” gọi là “chu kì bệnh”(chu kì
xâm nhiễm).