BNG Bank - Jeroen Tebbens

1. Congres Duurzame Scholen, “Tijd om wakker te worden…!”, 6 november 2014
Kansen in het primair en voortgezet onderwijs

2. BNG Bank in 100 seconden
Kansen in het primair en voortgezet onderwijs
2 |
BNG Bank is a bank of and for Dutch local authorities and public sector institutions. Its specialized financial services help to minimize the cost to the public of social provisions. BNG Bank is ranked in the top 5 of the World's 50 Safest Banks List, published by Global Finance in September 2014. The public long-term debt issued by BNG Bank is rated AA+ by Standard & Poor's, Aaa by Moody's and AAA by Fitch. As of 4 November 2014 BNG Bank, as one of the larger European banks, is directly supervised by the European Central Bank.
Persoonlijke toevoeging: afspraak = afspraak

3. BNG Bank in 100 seconden
Kansen in het primair en voortgezet onderwijs
3 |

4. –Kansen: bouw en rente
–Optimaliseren maatschappelijke bijdrage
–Huisvestingstrategie
–DDC: historie
–DDC: voordelen en nadelen
–Financieren: voor en na 2008
–Financieren: key issues
–Financieren: mogelijkheden
–Financieren: voorbeelden
–Tips
–Tijd over……?
Agenda
Kansen in het primair en voortgezet onderwijs
4 |

5. 1.Bouwkosten relatief laag
2.Rente op de geldmarkt?
Kansen: bouw en rente
Kansen in het primair en voortgezet onderwijs
5 |

6. 1.Rente op de kapitaalmarkt?
Kansen: bouw en rente
Kansen in het primair en voortgezet onderwijs
6 |

7. 1.Samenwerking schoolbesturen
2.Bevlogen management
3.Visie en strategie - nieuwbouw is geen doel op zich - presenteer geen probleem maar een oplossing - investeer in relatie met gemeenten
Optimaliseren maatschappelijke bijdrage
Kansen in het primair en voortgezet onderwijs
7 |

8. 1.Ontbreekt soms en vaak onvoldoende onderbouwd
2.Bewustwording van risico’s op korte en lange termijn - Beschikbare kwaliteit (intern) - Ontwikkeling en bouw - Flexibiliteit (koop en/of huur) - Leegstand - Rente - Kwaliteit - Onderhoud - Restwaarde - Alternatieve aanwendbaarheid
3.Eigendom en/of huren….
4.Specifiek VO en PO: samenwerking schoolbesturen en gemeente
Huisvestingstrategie
Kansen in het primair en voortgezet onderwijs
8 |

9. Jaren ‘90 overdracht integrale verantwoordelijkheid huisvesting
1.Van Staat naar instelling voor Universiteiten
2.Van Staat naar instelling voor HBO’s
3.Van Staat naar instelling voor MBO’s
4.Van Staat naar gemeenten voor VO/PO’s
DDC: Historie
Kansen in het primair en voortgezet onderwijs
9 |

10. 1. Gemeente
–Zekerheid
–Structurele oplossingen
–Intensivering vernieuwing huisvesting
–Realisatie stille reserves
2. Schoolbestuur
–Zekerheid
–Structurele oplossingen
–Intensivering vernieuwing huisvesting
–Duidelijkheid (verantwoordelijkheid en budget)
DDC: Voordelen
Kansen in het primair en voortgezet onderwijs
10 |

11. 1. Gemeente
–Flexibiliteit binnen begroting
–Zorgplicht blijft
–Grip op grondposities
2. Schoolbestuur
–Kennis
–Capaciteit
DDC: Nadelen
Kansen in het primair en voortgezet onderwijs
11 |

12. 1.Voor en na Lehman (14 september 2008). Gevolgen onderwijssectoren?
2. Grondige risicoanalyse is altijd uitgangspunt (geweest) bij BNG Bank
Financieren: voor en na 2008
Kansen in het primair en voortgezet onderwijs
12 |
Risk
Commercie
Risk
Commercie
Commercie
Risk

13. 1.Kwaliteit management
2.Kwaliteit business case (inclusief MJP) - Leerlingaantallen en opbrengsten - Personeelskosten - Bouwrisico - Onderhoud - Renterisico - MJP balans, V&W, kasstroomoverzicht en toelichting - MJP met scenario-analyses - Akkoord CvB en RvT - Externe validatie
3.Terugbetaalcapaciteit (liquiditeit)
4.Veerkracht (solvabiliteit)
5.Zekerheden (hypotheek)
Financieren: Key Issues
Kansen in het primair en voortgezet onderwijs
13 |

14. 1.Niet financieren
2.Gemeente of onderwijsbestuur?
3.Eigen middelen
4.Traditioneel (met/zonder borging)
5.PPS (huren)
6.PPS (DBFMO)
7.Combinatie
Financieren: mogelijkheden
Kansen in het primair en voortgezet onderwijs
14 |

15. Ervaringen BNG:
–VO Lansingerland
–VO Nijmegen
–VO Breda
–PPS “Brede school de Clipper”
Financieren: Voorbeelden
Kansen in het primair en voortgezet onderwijs
15 |

16. Financieren: Voorbeelden
Kansen in het primair en voortgezet onderwijs
16 |
Breda, VO, vier schoolbesturen:
–Overname gebouwen en nieuwbouw
–Vastgoedcoöperatie
–Maatwerkovereenkomst
–Terugkooprecht/plicht
–Pseudo-gemeentegarantie

17. Kansen in het primair en voortgezet onderwijs
17 |
Financieren: Voorbeelden
School 1
School 2
School 3
Vastgoedcoöperatie “Building Breda”
Gemeente
BNG
= geld
= zekerheid
= gebouw
0<t<n DDC bijdrage
t=0 overdracht gebouwen
t=0 overname EUR 10 mio
0<t<20 rente & aflossing
0<t<n Gedeelde eerste hypotheek en DDC overeenkomst
t=0 lening EUR 10 mio
0<t<n bijdrage

18. Financieren: Voorbeelden
Kansen in het primair en voortgezet onderwijs
18 |
PO en KDV, Brede school de Clipper
–PPS!!
–Initiatief ontwikkelaar
–Huurovereenkomst
–Financiering zonder gemeentegarantie
–Terugkooprecht

19. 1. Help opdrachtgever met financieringsoplossingen - cashflow beschikbaar? - gehele huisvestingbudget in 1 hand? - EV opdrachtnemer inbrengen? 2. Help opdrachtgever met inventarisatie investeringsbehoefte - gemeenten en schoolbesturen hebben vaak geen idee! - huisvestingsplan per gemeente, niet per school(bestuur)! 3. Help opdrachtgever met stakeholders - gemeente - andere schoolbesturen 4. Verder?
Tips
Kansen in het primair en voortgezet onderwijs
19 |

20. PPS Huren
Tijd over?
Kansen in het primair en voortgezet onderwijs
20 |

21. PPS Huren
Kansen in het primair en voortgezet onderwijs
21 |
Huurder
Belegger - concern
BNG
BNG VB
Belegger
Belegger
BV
Holding
BV
0<t<3 kort geld EUR XX mln
T=3 aflossing
t=3 overname locatie EUR XX mln
3<t<23 lang geld EUR XX mln
t=23 overname EUR XX mln
t=23 beleggings- opbrengst minimaal EUR XX mln
Herfinan- ciering max EUR XX mln??
0<t<23 verpanding belegging EUR XX mln
= geld = zekerheid = gebouw

22. PPS Huren
Kansen in het primair en voortgezet onderwijs
22 |
ROC
CCL bv
Huurder
Zeeman
Green
Belegger - concern
ROC LAM
BNG
BCM
BNG
BNG VB
Belegger
Belegger
BV
Holding
BV
t=3 overname pand
t=23 overname pand
= geld
= zekerheid
= gebouw

23. PPS: huren
Kansen in het primair en voortgezet onderwijs
23 |
ROC
CCL BV
Huurder
Zeeman
Green
Belegger - concern
ROC LAM
BNG
BCM
BNG
BNG VB
Belegger
Belegger
BV
Holding
BV
0<t<23 verpanding belegging EUR XX mln
0<t<3 hypotheek
3<t<23 concern garantie
= geld
= zekerheid
= gebouw
3<t<23 hypotheek