3. KATA TUNGGAL
KATA TUNGGAL
Perkataan yang tidak diberikan apa-apa proses morfologi.
Binaan kata tunggal terdiri daripada satu morfem bebas
atau hanya satu bentuk dasar.
Apabila mengalami peluasan,kata tunggal akan membentuk
kata terbitan,kata ganda atau kata majmuk.
Meskipun kata tunggal tidak terbit daripada mana-mana
proses morfologi secara khusus,kata akronim yang
tergolong sebagai kata tunnggal terhasil daripada proses
pengakroniman.
4. JENIS KATA TUNGGAL
JENIS KATA TUNGGAL
KATA SEMPURNA
KATA SEMPURNA
-kata yang dapat berdiri sendiri
dan boleh menjadi ayat minimal.
contohnya:
-Kita.
-Taman.
-Duduk!
-Cantik.
-kata yang memerlukan kata
sempurna untuk membawa makna
tatabahasa.
contohnya;
-untuk kita
-dari Kedah
-amat wangi
-sudah tua
KATA TUGAS
KATA TUGAS
5. KATA TERBITAN
KATA TERBITAN
Kata terbitan ialah bentuk perkataan yang terhasil melalui
proses pengimbuhan.
Kata terbitan terdiri daripada kata dasar yang menerima
imbuhan, sama ada imbuhan awalan, sisipan, akhiran atau
apitan.
Imbuhan dalam bahasa melayu terdiri daripada imbuhan asli
bahasa melayu dan imbuhan yang dipinjam daripada bahasa
asing
6. JENIS IMBUHAN
JENIS IMBUHAN
IMBUHAN AWALAN
IMBUHAN AWALAN
•Imbuhan awalan ialah imbuhan yang
diletakkan di hadapan kata dasar.
•Imbuhan awalan terhasil daripada
penggunaan imbuhan awalan asli dan
pinjaman.
Contoh imbuhan awalan asli ialah;
pe-,pem-,pen-,dan peng
Contoh imbuhan awalan pinjaman ialah; -
anti, -auto,dan bi-
•Imbuhan akhiran ialah imbuhan yang
berada di akhir kata dasar.
•Akhiran dalam bahasa melayu terdiri
daripada akhiran asli dan akhiran
pinjaman.
Contoh imbuhan akhiran asli ialah;-an,-
kan, dan -i
Contoh imbuhan akhiran pinjaman ialah;
-wan,-man,-wati dan,-isme
IMBUHAN AKHIRAN
IMBUHAN AKHIRAN
7. JENIS
JENIS
IMBUHAN
IMBUHAN
IMBUHAN APITAN
IMBUHAN APITAN
•Apitan hadir secara serentak bagi
mengapit kata dasar iaitu satu sebelum
dan satu lagi selepas kata dasar.
•Bentuk imbuhan apitan terdiri daripada
imbuhan asli bahasa melayu sahaja.
Contoh; pe-...-an peleburan, pem-...an
pembiakan, pen-...an- pendakian dan
me-...-i melepasi.
•Imbuhan sisipan merupakan imbuhan
yang disisipkan dalam kata dasar.
•Beberapa kata terbitan bersisipan
terdiri daripada bentuk asli sahaja.
• 4 jenis kata terbitan bersisipan asli
iaitu; el-,er-, em- dan in-
IMBUHAN SISIPAN
IMBUHAN SISIPAN
9. (I)MENGUBAH BENTUK KATA
APABILA BERLAKU PENGIMBUHAN,
BERLAKULAH PERUBAHAN BENTUK KATA,
IAITU DARIPADA BENTUK KATA TUNGGAL
KEPADA BENTUK KATA TERBITAN.
CONTOHNYA:
•"BESAR" (KATA DASAR)
•APABILA DIBERIKAN APITAN KE...-AN
MENJADI "KEBESARAN"
•BENTUK KATANYA MENJADI KATA
TERBITAN
(II)MENGEKAL GOLONGAN KATA
IMBUHAN YANG DIGABUNGKAN DENGAN KATA
DASAR BOLEH MENGEKALKAN GOLONGAN
KATA.
CONTOHNYA:
•"CANTIK" (KATA ADJEKTIF)
•APABILA DIBERIKAN APITAN SE- MENJADI
"SECANTIK"
•GOLONGAN KATANYA MASIH MENJADI KATA
ADJEKTIF
10. (III)MENGUBAH GOLONGAN KATA
PENGIMBUHAN JUGA BOLEH
MENGUBAH GOLONGAN KATA.
CONTOHNYA:
•"WANGI" (KATA ADJEKTIF)
•APABILA DIBERIKAN APITAN -AN
MENJADI "WANGIAN"
•GOLONGAN KATANYA MENJADI
KATA NAMA
(IV) MENGHASILKAN PELBAGAI MAKNA
PERKATAAN YANG MENERIMA IMBUHAN
AKAN MENGHASILKAN MAKSUD YANG
PELBAGAI.
CONTOHNYA:
• JIWA = NYAWA, ROH(YANG ADA DI DALAM
BADAN MANUSIA)
•BERJIWA(MENERIMA IMBUHAN BER-) =
BERNYAWA, HIDUP
•KEJIWAAN(MENERIMA IMBUHAN KE...-AN)
= KEROHANIAN, KEBATINAN
•SEJIWA(MENERIMA IMBUHAN SE-)=
HUBUNGAN YANG SANGAT SEPAKAT
11. BENTUK KATA YANG BOLEH
BENTUK KATA YANG BOLEH
MENERIMA IMBUHAN
MENERIMA IMBUHAN
(i) Pengimbuhan boleh berlaku kepada kata akar.
(ii) Pengimbuhan boleh berlaku pada kata tunggal
(iii) Pengimbuhan boleh berlaku pada perkataan
yang telah pun mempunyai imbuhan.
(iv) Pengimbuhan boleh berlaku pada kata majmuk.
(v) Pengimbuhan boleh berlaku pada kata ganda.
(vi) Pengimbuhan boleh berlaku pada rangkai kata.
12. KATA MAJMUK
KATA MAJMUK
Bentuk kata yang terdiri daripada gabungan dua atau lebih
kata dasar yang mempunyai makna yang khusus.
Maknanya berbeza daripada makna asal setiap perkataan
yang digabungkan.
Kata majmuk pada biasanya dieja secara terpisah,tetapi
beberapa daripadanya dieja secara bercantum.
Kata majmuk boleh terdiri daripada kata nama,kata
adjektif dan kata kerja.
13. GOLONGAN KATA
GOLONGAN KATA
MAJMUK
MAJMUK
beritahu
tunjuk ajar
angkat bahu
warganegara
atur cara
ulat buku
KATA NAMA MAJMUK
KATA NAMA MAJMUK
KATA KERJA MAJMUK
KATA KERJA MAJMUK
KATA ADJEKTIF MAJMUK
KATA ADJEKTIF MAJMUK
putih telur
biru laut
jauh hati
14. KATA GANDA
KATA GANDA
Jenis Kata Ganda
i ) Kata ganda penuh
- Penggandaan penuh kata tunggal
- Penggandaan penuh kata berimbuhan
ii ) Kata ganda semu
iii ) Kata ganda separa
- Penggandaan separa kata tunggal
- Penggandaan separa kata berimbuhan
iv ) Kata ganda berentak
- Kata ganda berentak pengulangan vokal
- Kata ganda berentak pengulangan konsonan
- Kata ganda berentak bebas
- Kata ganda bersisipan
Bentuk Kata Ganda
- Kata ganda ialah perkataan
yang mengalami proses
pengulangan pada kata dasarnya,
sama ada pengulangan penuh,
semu, sebahagian atau berentak.
