Bir Öğrenci Proje yarışması Üzerinden Disiplinlerarası Birlikte Çalışma ve BIM
1. BİR ÖĞRENCİ PROJE YARIŞMASI ÜZERİNDEN
DİSİPLİNLERARASI BİRLİKTE ÇALIŞMA VE BIM
MSTAS 2016
10. MİMARLIKTA SAYISAL TASARIM ULUSAL SEMPOZYUMU
BİLGİ ÜNİVERSİTESİ . 27-28 HAZİRAN 2016
PROF. DR. SALİH OFLUOĞLU
&
GHINA AL-KAWI
MİMAR SİNAN GÜZEL SANATLAR ÜNİVERSİTESİ
ENFORMATİK BÖLÜMÜ
2. Sunum Özeti
MSTAS 2016 - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -02-
1. Bölüm: Mimarlık ve disiplinlerarası arası işbirliği
2. Bölüm: Ortak işbirliği ortamı olarak BIM
3. Bölüm: BIM destekli işbirliğine dayalı eğitim ortamları ve T-
şekilli eğitim modeli
4. Bölüm: Design Together yarışması ve BIM tabanlı birlikte
çalışma
5. Bölüm: Anket çalışması ve öneriler
3. 1. Bölüm
MSTAS 2016 - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -03-
1. Bölüm: Mimarlık ve disiplinlerarası arası işbirliği
2. Bölüm: Ortak işbirliği ortamı olarak BIM
3. Bölüm: BIM destekli işbirliğine dayalı eğitim ortamları ve T-
şekilli eğitim modeli
4. Bölüm: Design Together yarışması ve BIM tabanlı birlikte
çalışma
5. Bölüm: Anket çalışması ve öneriler
4. Mimarın değişen rolü ve birlikte çalışma
MSTAS 2016 - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -04-
Tarihi mesleki pratik:
Yapı Ustası (master builder) / Tek karar verici
Modern mesleki pratik
ve işbirliği yapma
zorunluluğu
• Yeni bina tipleri
• Yapı biçimi ve inşaat teknikleri
ile ilgili zorluklar
• Yeni malzeme ve ürünler
• Geniş bina programları
• Yönetmeliklerin artması
• Karar vericilerdeki artış
İhtisaslaşma ve
profesyonelleşme (mesleklerin
ayrımı)
5. Yapı sektöründe işbirliği
MSTAS 2016 - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -05-
• Yapı sektörü son derece
bölünmüş bir karaktere
sahiptir: milyonlarca
müşteri, son kullanıcı,
hizmet sağlayıcı,
malzeme ve ürün
üreticisi.
• Paydaş sayısı
• Sürecin işbirliksel
doğası
• İyi bir iletişim ve bilgi
paylaşımı
• Paydaşlar arasında
farklılıklar: bilgi tipi,
çalışma şekli, beklenti
ve öncelikler
6. CAD verisi ile çalışma ve işbirliği sorunları
MSTAS 2016 - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -06-
CAD verisi ile iletişim:
• Sadece grafik bilgi
(bina geometrisi) içeriği
• 2B temsile dayalı yapı: planlar,
kesitler, görünüşler ve detaylar
• Proje revizyonu zorlukları
• Fiili CAD standartları: DXF ve DWG
Fiili BDT standartlarıyla veri değişimi
Veri uyumsuzluğundan doğan sorunlar:
• Dönüştürme: Verinin farklı formatlara
dönüşümü sırasında karşılaşılan eksiklikler ve
hatalar
• Replikasyon: Aynı veriden tekrarlı kopyalar
üretilmesi
• Koordinasyon: Belgeler arası eş
güncellemenin sağlanması
Yapı sektöründe birlikte çalışabilirlik ile ilgili yetersizliklerden kaynaklanan
ilave maliyet
(Kaynak: A.B.D Standart ve Teknolojiler Enstitüsü 2002)
7. 2. Bölüm
MSTAS 2016 - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -07-
1. Bölüm: Mimarlık ve disiplinlerarası arası işbirliği
2. Bölüm: Ortak işbirliği ortamı olarak BIM
3. Bölüm: BIM destekli işbirliğine dayalı eğitim ortamları ve T-
şekilli eğitim modeli
4. Bölüm: Design Together yarışması ve BIM tabanlı birlikte
çalışma
5. Bölüm: Anket çalışması ve öneriler
8. BIM (Yapı Bilgi Modelleme) ile çalışma
MSTAS 2016 - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -08-
BIM Modeli = Sanal Fiziki Bina
• Bina ile ilgili tüm grafik
(geometri/biçim vb.) ve alfasayısal
(malzeme, maliyet, fiziksel çevre
kontrolü vb) veriden oluşan bir 3B
model meydana getirerek, bu
modelin proje sürecine katılan
paydaşlar tarafından binanın
yaşam döngüsü boyunca ortak
kullanımını sağlayan bir çalışma
yaklaşımıdır.
• 15 Ocak 2014 tarihli Avrupa Birliği
Kamu İhale Yönergesi Üye
ülkelerde 2016’ya kadar kamu
sermayeli bina projelerde BIM
kullanımının zorunlu olması veya
teşvik edilmesi
Graphisoft ArchiCAD™ Duvar elemanı nitelikleri
ArchiCAD: Araç
çubuğundaki bina
elemanları-objeler
9. Birlikte çalışma ortamı olarak BIM
MSTAS 2016 - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -09-
• İşbirliği ve veri
yönetimi, bir
projenin farklı
evrelerini
belirleyerek, bu
evrelerde veri
ve bilgi
paylaşımını
tanımlamaktır.
MÜTEAHHİTLER
PLANLAMACILAR
MİMARLAR
İNŞAAT
MÜHENDİSLERİ
MAL
SAHİPLERİ
MAKİNE
MÜHENDİSLERİ
YÜKLENİCİLER
ELEKTRİK
MÜHENDİSLERİ
• Bina yaşam döngüsü boyunca BIM
modelinin proje paydaşları tarafından
paylaşımı (başarı tüm paydaşların
katılımına bağlıdır)
• Projeyi yetkilendirilmiş bölümlere
ayırarak koordine bir şekilde
simültane çoklu çalışabilme
• Sistem yaklaşımı - Bilgi hizmetkarlığı
• Uzun süreli ortaklık yaklaşımı /
güvenle birlikte çalışma
10. Tümleşik Proje Teslimi (IPD)
MSTAS 2016 - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -010-
Proje paydaşlarının
projenin erken
evrelerinden
itibaren birlikte
koordinasyon içinde
çalışmaya, bilgi
alışverişinde
bulunmaya, riskleri
ve ödülleri
bölüşmeye teşvik
eden bir yaklaşımdır.
Paydaş;
• Rolleri ve
sorumlulukları
• Sürece dahil
oldukları evreler
• Değişilen bilgi
içeriği ve formatı
• Bilgi değişim
zamanları
11. Disiplinlerarası çalışma için BIM modelleri
MSTAS 2016 - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -011-
Yapısal
Model
Mimari
Model
Elektro-Mekanik
Model (MEP)
MEP: Mekanik, Elektrik ve
Sıhhi Tesisat
BIM veri modeli
Ortak çalışma ortamı içerisinde
farklı disiplinlerden modeller birbiri
ilişki içinde kullanılabilir, aynı proje
yetkilendirilmiş parçalara
bölünebilir ve göreve göre
istenmeyen bilgi içeriği gizlenebilir.
12. BIM destekli analizler ve hesaplamalar
MSTAS 2016 - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -012-
Proje Yönetimi
Zaman faktörünü
ekleyerek 4B modelleme
üretme ve çakışma
kontrolleri yapma
Güneş / Gölge
Analizi
Güneş Işınımı
Analizi
Rüzgar
Analizi
Enerji
Analizi
Çevresel Analizler
Sık kullanılan bazı
analiz tipleri
Tesis Yönetimi
BIM verisinden
bina işletimi
sürecinde
faydalanma
Yapısal Analizler
Strüktürel modeller oluşturma
ve yapısal yük hesaplaması
13. İşbirliği standartları: Uygulama planları
MSTAS 2016 - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -013-
Sayısal Mesleki
Pratik
Dökümantasyonu
Amerikan Mimarlar Odası
(AIA)– final v. 2013
BIM Uygulama
(Deployment)
Planı
Autodesk- final v. 2010
Uygulama planı BIM ile ilgili tüm süreçlerde firmalara kılavuzluk eden bir belgedir.
Tüm süreçlerde firma kaynaklarının doğru ve etkili kullanımını sağlamak, zaman ve
maliyetle ilgili kayıpları azaltmak ve paydaşlarla etkili iletişime olanak vermek için
oluşturulur.
14. İşbirliği standartları: BS1192 tabanlı işbirliği
MSTAS 2016 - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -014-
BS1192:2007
Ana
bileşenlerİ
ROLLER VE SORUMLULUKLAR
Roller ve Sorumluluklar
Tasarım
Koordinasyon
Yöneticisi
Ana
Tasarımcı
Ekip Görev
Yöneticisi
(Disiplin
Şefi)
Proje Bilgi
Yöneticisi
CAD
Koordinatörü
CAD
Yöneticisi
Arayüz
Yöneticisi
• Dosya adı ve
revizyonları
• Orijin ve
yönlendirme
• Çizim pafta
şablonları
• Katman
standartları ve
anotasyon
Proje Oluşturan Zon Seviye Dosya
Tipi
Rol No
BS AC 00 GF DR A 0001
STANDARD YÖNTEM VE PROSEDÜRLER
• Veri paylaşımı
ve işbirliği
için bir
çerçeve
oluşturur
• Belge ve
çizim
yönetimi
• Proje süresi
boyunca
belge bilgisini
saklar
15. İşbirlikçi standartları destekleyen yazılımlar
MSTAS 2016 - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -015-
Tasarımcı ve mühendislerin işbirliği yaparken tasarım verisini
düzenlemesi, dökümantasyonu, revizyonları yönetmesi için kullanılır. Bu
veri yönetimi aracı Revit, AutoCAD vb. ürünlerle entegre çalışabilir.
Arkada çalışan proje verisinin depolandığı SQL veritabanının ön
yüzüdür.
Autodesk Vault:
BS1192
16. 3. Bölüm
MSTAS 2016 - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -016-
1. Bölüm: Mimarlık ve disiplinlerarası arası işbirliği
2. Bölüm: Ortak işbirliği ortamı olarak BIM
3. Bölüm: BIM destekli işbirliğine dayalı eğitim ortamları ve T-
şekilli eğitim modeli
4. Bölüm: Design Together yarışması ve BIM tabanlı birlikte
çalışma
5. Bölüm: Anket çalışması ve öneriler
17. BIM destekli tümleşik proje stüdyo uygulamaları
MSTAS 2016 - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -017-
Disiplinlerarası BIM Atölyeleri:
• Florida Üniversitesi
• Illinois Üniversitesi
• Kent State Üniversitesi
• Pennsylvania State Üniversitesi
• Salford Üniversitesi
• Sidney Üniversitesi
Bu yaklaşım gerçek/mesleki
işbirlikçi proje ortamlarının
eğitim kurumlarında
benzerlerinin kurgulanması
hedeflenir.
Temel amaçlar:
1. Farklı disiplinlerin birlikte
bulunduğu bir ortamda
birlikte çalışma tecrübesi
edinme
2. Farklı disiplinlerden kişilerin
uzmanlıkları ve
yaklaşımlarını anlama
3. Birlikte çalışmayı
kolaylaştıran ortak veri
ortamı olarak BIM’i
kullanma,
18. BIM destekli tümleşik yaklaşım ve T-şekilli eğitim
MSTAS 2016 - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -018-
• T-şekilli yaklaşım
kişilerin kendi
alanlarında
derinlemesine bilgi
sahibiyken diğer
alanlarda da genel
olarak bilgi sahibi ve
öğrenmeye açıktırlar.
• Yüksek öğretim
kurumlarında bu tip
profesyonelleri
yetiştirmeye yönelik
disiplinler arası birlikte
çalışmayı teşvik eden
birçok yaklaşım
bulunmaktadır.
• Bölümlerarası /
fakülteler arası /
üniversiteler
arası işbirlikleri
• Disiplinlerarası
lisansüstü
programlar
generalists
specialists
• Arup, Buro
Happold vb.
kurumsal
şirketlerden
tümleşik tasarım
ortamlarında
çalışacak
personel talebi
19. BIM destekli tümleşik eğitim uygulamaları-PSU
MSTAS 2016 - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -019-
Prototip tasarım ile
çalışma:
İşbirliği sürecini
hızlandırmak için
binaya ait
geliştirilebilir ön bir
prototip tasarım
kullanıldı.
Proje öncesi
eğitimler:
Ekipler “Tümleşik
Tasarım ve BIM,”
“Sürdürülebilirlik ve
Yeşil BIM” ve “Etkili
Ekip Çalışması”
konularında
sunumlarla
bilgilendirildi.
BIM Wiki sitesi:
Proje duyuruları ve
yazılım esaslı
bilgilendirmeler için
bir ortam
Proje aşamaları:
•1. sunum: Mevcut prototipin analizi ve
öneriler
•2. ve 3. sunum: Tasarım süreci ve BIM iş
kışları ve çıktıları
•4. sunum: Proje çıktılarıının teslimi
• Mimari/Peyzaj/Statik/Tesisat projeler
• Sürdürülebilirlik/LEED analizleri
• Metraj listeleri
• 4D iş sırası kontrolü modeli
• Çakışma kontrolü
PROJE KONULARI:
• Elementary School Prototype
• Park Avenue Child Care
Center
• Mt. Nittany Elementary School
EKİPLER VE DİSİPLİNLERİ:
Toplam 18 öğrenci
(3 ekip x6 disiplin)
Mimarlık, Peyzaj Mimarlığı,
İnşaat Müh., Makine Müh,
Elektrik Müh., Yapım Yönetimi
PROJE YÜRÜTÜCÜLERİ:
R. Holland, J. Messner, U.
Poerschke, M. Pihlak
Penn State
Üniversitesi
497C BIM
Design Studio
http://bim.wikispaces.com/ARCH+497A+-+BIM+Studio
20. BIM destekli tümleşik eğitim uygulamaları-PSU
MSTAS 2016 - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -020-
PSU 497C BIM Design Studio (2011) – Konsept ve mimari modeller
21. BIM destekli tümleşik eğitim uygulamaları-PSU
MSTAS 2016 - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -021-
PSU 497C BIM Design Studio (2011) – Strüktürel Model
22. BIM destekli tümleşik eğitim uygulamaları-PSU
MSTAS 2016 - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -022-
PSU 497C BIM Design Studio (2011) – Mekanik/Tesisat Modeli
23. BIM destekli tümleşik eğitim uygulamaları-PSU
MSTAS 2016 - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -023-
PSU 497C BIM Design Studio (2011) – LEED ve sürdürülebilirlik analizleri
24. BIM destekli tümleşik eğitim uygulamaları-PSU
MSTAS 2016 - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -024-
PSU 497C BIM Design Studio (2011) – 4D iş sırası kontrolü modeli
25. BIM destekli tümleşik eğitim uygulamaları-PSU
MSTAS 2016 - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -025-
PSU 497C BIM Design Studio (2011) – 3D çakışma kontrolü
26. BIM destekli tümleşik eğitim uygulamaları-PSU
MSTAS 2016 - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -026-
PSU 497C BIM Design Studio (2011) – Metraj listeleri
27. BIM destekli tümleşik eğitim uygulamaları-PSU
MSTAS 2016 - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -027-
PSU 497C BIM Design Studio (2011) – Planlanan ve uygulanan iş akışı çizelgeleri
28. 4. Bölüm
MSTAS 2016 - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -028-
1. Bölüm: Mimarlık ve disiplinlerarası arası işbirliği
2. Bölüm: Ortak işbirliği ortamı olarak BIM
3. Bölüm: BIM destekli işbirliğine dayalı eğitim ortamları ve T-
şekilli eğitim modeli
4. Bölüm: Design Together yarışması ve BIM tabanlı birlikte
çalışma
5. Bölüm: Anket çalışması ve öneriler
29. Design Together yarışması
MSTAS 2016 - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -029-
• Ekipler üç disiplinden 3-6 kişi
• Mühendislik öğrencileri en az 3.
sınıf, mimarlık öğrencileri en az 2.
sınıfta öğrencisidir.
• 2016 yılı yarışmasına 12
üniversiteden 112 öğrenci ve 24
ekip katılmıştır.
• Yarışmaya katılan her ekipten belirli
sayıda öğrenciye BIM yazılımları ve
işbirliği konularında İTÜ’de bir ön
eğitim verilmiştir.
Yarışma, Mimarlık, İnşaat ve Makine
Mühendisliği öğrencileri için birlikte
çalışabildikleri gerçek dünyadaki BIM
destekli Tümleşik Proje Teslimi ortamı
sunmuştur.
• Düzenleyen:
İstanbul Teknik Üniversitesi
Mühendisliğe Hazırlık Kulübü
• Sponsor:
Autodesk
30. Design Together yarışması
MSTAS 2016 - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -030-
Proje konusu ve yeri:
İTÜ Ayazağa yerleşkesinde
bir öğrenci aktivite merkezi
Teslimde istenenler:
• Mimari model
• Strüktürel model ve
analizler
• Tesisat modeli
• Sürdürülebilirlik analizleri
• 3D çakışmaları kontrolü
raporları
• 4D yapım süreci modeli
• Metraj dosyaları
Proje sonucu:
24 ekipten sadece 6 tanesi
projesini teslim etmiştir.
Yarışmayı kazanan “KTU-Together” ekibinin projesi
31. Design Together yarışması
MSTAS 2016 - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -031-
“KTU-Together” ekibinin projesi – konsept ve mimari proje
32. Design Together yarışması
MSTAS 2016 - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -032-
“KTU-Together” ekibinin projesi – strüktürel ve tesisat analizi ve proje
33. Design Together yarışması
MSTAS 2016 - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -033-
“KTU-Together” ekibinin projesi – iş planı ve çalışma koordinasyonu
34. Design Together yarışması
MSTAS 2016 - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -034-
“KTU-Together” ekibinin projesi – sürdürülebilirlik analizleri
35. 5. Bölüm
MSTAS 2016 - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -035-
1. Bölüm: Mimarlık ve disiplinlerarası arası işbirliği
2. Bölüm: Ortak işbirliği ortamı olarak BIM
3. Bölüm: BIM destekli işbirliğine dayalı eğitim ortamları ve T-
şekilli eğitim modeli
4. Bölüm: Design Together yarışması ve BIM tabanlı birlikte
çalışma
5. Bölüm: Anket çalışması ve öneriler
36. Anket çalışması
MSTAS 2016 - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -036-
1. Anket çalışması
• Yarışma öncesi yapılmıştır.
• Amaç: İşbirliği öncesinde
öğrencilerin işbirliği ve ekip
çalışması ile ilgili beklentileri ve
süreçlerle ilgili planlarını anlamak
• Örnek boyutu: İTÜ’de ön eğitime
gelen tüm ekiplerden 20 mimarlık,
20 inşaat mühendisliği, 16 makine
mühendisliği öğrencisi olmak üzere
56 öğrenci katılmıştır.
2. Anket çalışması
• Yarışma teslimi sonrası yapılmıştır.
• Amaç: BIM destekli birlikte çalışma
deneyimini anlamak ve
disiplinlerarası işbirliğinin eğitimde
kullanımı hakkında öneriler
geliştirmek
• Örnek boyutu: Projesini teslim eden
6 ekipten 4 mimarlık, 11 inşaat
mühendisliği, 1 makine mühendisliği
öğrencisi olmak üzere 16 öğrenci
katılmıştır.
İki ankette de disiplinlererası işbirliği süreci, BIM’in ortak veri ortamı
olarak işbirliğindeki rolü ve disiplinlerarası çalışma pratiğinin eğitim
müfredatında uygulanabilirliği konularında sorular yer almıştır.
37. Anket çalışması
MSTAS 2016 - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -037-
1- Disiplinlerarası öğrenci çalışmalarında
birlikte çalışma deneyimi
Öğrencilerin çok büyük bir kısmı bu
tecrübeyi olumlu bulmuşlardır (%90)
Birlikte çalışmanın özellikle faydalı
bulunduğu alanlar:
• Farklı disiplinlerden paydaşların rol
ve ihtiyaçlarını anlamak (%95),
• Bütüncül bir projede uzmanlık karar
ve sorumluluklarını paylaşmak
(%91),
• Yapımda ortaya çıkabilecek
sorunları önceden görmek (%86)
“Tasarım sınıfları ve konsept aşaması
bitirildikten sonra, inşaatçının alanında
çalışmaya başlanır. Diğer disiplinlerle
çalışmak ve birlikte karar vermek için bu
gereklidir. Bundan dolayı, bu yarışma
gelecekte, gerçek iş ortamında
kabiliyetlerimizi yerine getirmemizi ve kendi
disiplin yeterliğimizi kazanmamızı sağlayacak
olan meslek öncesi eğitimle benzerlik
göstermektedir.”
“Mimari projeler, inşaat, makine ve elektrik
bölümleri yardımıyla detaylandırılarak daha
gerçekçi sonuçlar elde edilebilir.”
38. Anket çalışması
MSTAS 2016 - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -038-
• 2. anketteki öğrencilerin %60’ı ekip
üyelerinin birbirine bağımlığının bilgi
akışında tıkanmalara yol açtığını iddia
etmektedir.
• Düzgün bilgi akışı sağlamak ve süreçleri
koordine etmek için bir plan
çerçevesinde çalışmak önemlidir.
Projelerini teslim eden ekiplerin üyelerinin
%70’i bir plan dahilinde çalıştıklarını
belirtmiştir.
“Sürecin belirli bölümlerinde belirli periyotlarda,
proje planı ortaya konularak etkili bir şekilde
tamamlanabilir ve bu süreler, yarışma projemizin
sunulmasının son teslim tarihini belirlemektedir.”
• İlk ankete katılan öğrenciler için iyi bir
işbirliği aşağıdakileri gerektirmektedir:
• %83’ü ortak bir ekip vizyonu ile
çalışmak
• %64’ü farklı fikirlere saygı göstermek
işbirliği için ayrıca çok önemli olduğunu
belirtmişlerdir.
“Takım olarak bilgi alışverişinde bulunarak ve
birbirimizin fikirlerine ve görüşlerine saygı
göstererek işbirliği içinde çalıştık. Birlikte beyin
fırtınası yaptık ve hatalarımızı düzelttik. Böylece,
farklı perspektifler elde etmiş olduk. Aynı
zamanda bu işbirliği bize, güzel bir işgücü
deneyimi sağlamış oldu.”
• Ancak proje tesliminden sonra yapılan
ikinci anket çalışmasında öğrencilerin
yarısından fazlası (%56) aynı vizyon ve
anlayış içinde çalışmadıklarını
söylemişlerdir.
1- Disiplinlerarası öğrenci çalışmalarında
birlikte çalışma deneyimi
39. Anket çalışması
MSTAS 2016 - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -039-
2- BIM araçlarının birlikte çalışma gerektiren disiplinlerarası
öğrenci çalışmalarında kullanılabilirliği
• %75’den fazla yarışmacı daha önce
bir BIM yazılımı kullanmamıştır.
• %77’si okullarında BIM ile ilgili bir
dersin mevcut olmadığını iddia
etmektedirler.
• Bilenler kendi çabalarıyla
öğrenmektedirler.
• Öğretim elemanlarının da BIM
hakkında bilgi sahibi
olmadıklarını ve kullanımını teşvik
etmediklerini belirtmişlerdir:
“(BIM modeli yerine) elle üretilmiş
maket istiyorlar, ön yargı çok büyük”
“genel olarak kullanmamak gerektiğini,
üç boyutlu programlar arasında en
kötüsü olduğunu düşünüyorlar”
“şu ana kadar çok sıcak bakıp evet BIM
iyi ki kullanıyorsun diyen olmadı; farklı
uygulamalara yönlendirilmeye çalışıldı.”
40. Anket çalışması
MSTAS 2016 - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -040-
2- BIM araçlarının birlikte çalışma gerektiren disiplinlerarası
öğrenci çalışmalarında kullanılabilirliği
BIM yazılımlarının en çok
tercih ettikleri beş kullanım
nedeni:
1. 3B yapı modeli oluşturma
(13 kişi),
2. Kavramsal tasarım
sırasında biçim oluşturma
(11 kişi),
3. Görsel animasyon
oluşturmak ve sunumlar
yapma (9 kişi),
4. Yapı strüktürü ile ilgili
model oluşturma (9 kişi)
5. Projeyle ilgili tüm çizim
dökümantasyonunu
üretme (9 kişi)
BIM yazılımlarının en
önemli bulunan üç özelliği:
1. Tasarım ve
projelendirmede
koordinasyon, hassasiyet
ve kaliteyi arttırması (24
kişi)
2. BIM yazılımlarının zengin
veri (grafik ve grafik
olmayan) içeren 3B
modeler oluşturması (23
kişi)
3. Zaman ve insan
kaynakları açısından
verimliliği arttırması olarak
yanıt vermişlerdir (22 kişi)
BIM yazılımlarının işbirliği
açısından en önemli
görülen üç özelliği:
1. Ekip üyeleri arasında
zamanında bilgi paylaşımı
daha sonra oluşacak
revizyonları azaltması ve
projede etkinlik/verimliliği
arttırması (12 kişi)
2. Tüm ekip üyelerin arasında
ortak veri ortamı
oluşmasını sağlaması (11
kişi)
3. BIM'in mimari stüdyo
projelerinde daha
sürdürülebilir çözümler
üretmeyi desteklemesi (9
kişi)
41. Anket çalışması
MSTAS 2016 - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -041-
3- Eğitim programlarında disiplinlerarası
çalışma olanakları:
• Yarışmada projelerini teslim eden
öğrencilerin tümü (16 kişi)
disiplinlerarası işbirliğine dayalı bir
proje dersinin müfredatta yer almasının
faydalı olacağını düşünmektedir.
• Dersin müfredattaki durumu:
• 3. yılda (6 kişi)
• 4. yılda (10 kişi)
• zorunlu bir ders (10 kişi)
• Dersin en önemli bir katkıları:
• Gerçek dünyadaki birlikte çalışma
kültürüne benzer bir ortam
oluşturması (16 kişi)
• Farklı disiplinlerin birbirine
tanımasına fırsat vermesi (10 kişi)
“Bu ders sayesinde, öğrenciler, gerçek
yaşam açısından projenin sorunlarını görme
fırsatına sahip olacaklardır ve böylece BIM
sürecinin önemi, daha önceden bu teknolojiyi
eğitime katarak gerçek iş hayatının daha iyi
anlaşılmasına atfedilebilir...”
“Tüm disiplinleri bir araya getirmek için böyle
bir dersin olması kesinlikle çok önemlidir.
Bunun yanında, böyle projelerde, daha fazla
verimli ve sürdürülebilir yarışmalar,
arttırılabilir. Böyle bir ders türünde,
öğrenciler, gerçek iş dünyası sorunlarıyla
karşılaşabilirler. Bu derste, karşılaştıkları bu
sorunlara karşı öğrencilerin çözüm yolları
üretmeleri sağlanır.”
42. Anket çalışması
MSTAS 2016 - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -042-
3- Eğitim programlarında disiplinlerarası
çalışma olanakları:
• Bazı öğrenciler bu projenin
aşağıdaki şekillerde
sunulabileceğini belirtmişlerdir:
• uygulama projesi,
• bitirme projesi
• müfredat dışında
çalıştaylar
“proje stüdyoları revize edilebilir”
“…. özellikle son sınıflardaki
bitirme projelerinde birden fazla
bölüm ortak proje yapabilir”
“tasarım derslerinde konsept
aşaması bitip yapı strüktür bilgileri
girilmeye başlandığında diğer
disiplinlerle ortak karar verilebilir”
• Bölüm öğretim
elemanları ve
fakülteler arası
koordinasyonun
olması ve
kampüslerin yakın
olması gerektiği
ayrıca ifade edilmiştir.
• (%63) öğrenci bu ders
için
BIM yazılımı
bilmenin bu dersin
ön şartı olması
gerektiğini söylemiştir.
43. Anket çalışması
MSTAS 2016 - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -043-
3- Eğitim programlarında disiplinlerarası
çalışma olanakları:
• İlk anket çalışmasında bazı
öğrenciler mevcut
• Mevcut ve yoğun
müfredatlarında bu tip
yenilikçi çalışmaların
gerçekleşmesinin zor
olacağını,
• Öğretim elemanlarının
yeterince vizyon sahibi
olmadıklarını
belirtmektedirler:
• Disiplinlerarası çalışma
ortamları oluşturmak yerine
uzun süreli staj
olanaklarının tercih
edilebileceğini belirtmiştir:
“üniversite hocalarının kendine has
yöntem ve davraışları
bulunmaktadır. Farklı çalışmalar
açık olacaklarını sanmıyorum”
“okul yeteri kadar yoğun. Bu yüzden
uygulanması zor. Yani BIM yoğun
çalışlma gerektiriyor ve kendi
bölümüz yanında zor.”
“okul yönetiminde olan hocaların
vizyonlu olması gerekir.”
“farklı bölümlerdeki öğrencilerin
farklı kampüs, farklı ders programı,
farklı sınav takvimi gibi konulardan
dolayı zaman sıkıntısı…ortak
derslerin ve müfredatın yapılması
çok olası değil”
44. Sonuç ve öneriler
MSTAS 2016 - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -044-
1. Bilişim altyapısı
2. BIM ve diğer sayısal
medya dersleri
3. Teknoloji ile barışık
öğretim elemanları
4. Uygulama planı
5. Proje konuları seçimi
6. Fakülteler arası
koordinasyon
45. Teşekkürler …
DESIGN TOGETHER YARIŞMASI ÖN EĞİTİM PROGRAMI - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -45-
• E-posta
sayisalmimar@gmail.com
• Blog:
www.sayisalmimar.com
• Facebook:
facebook/sayisalmimar
• Twitter:
@sofluoglu
(art-tech-ture)
• Linkedin:
tr.linkedin.com/in/sayisalmimar
Mimar Sinan Güz. San. Üniversitesi
Enformatik Bölümü
Bomonti, Şişli, İstanbul
İletişim bilgileri:
MSTAS 2016 - PROF. DR. SALIH OFLUOĞLU -045-
Editor's Notes
Sürdürülebilir mimarlık anlayışı uzun yıllardır takip edilmektedir. Ancak Enerji kaynaklarnın kısıtlı olması, fosil enerji kaynaklarına bağlı ekonomilerin yarattığı küresel ısınma etkileri bu yöndeki çabaları daha da önemli hale getirmektedir. Burada MSGSÜ’de yürttüğümüz bu yöndeki bir eğitim yaklaşımını anlatacağız.
Bir projenin farklı evrelerini belirleyerek, bu evrelerde veri ve bilgi paylaşımını tanımlamaktır. BIM uygulama alanlarından önemli bir tanesidir.
Bu tanımda bahsedilen her bir evrede birden fazla disiplin yer alıyor olabilir. Bu durumda diğer disiplinlerde göz önüne alınmalıdır.
Örneğin tasarım evresinde mimari, yapısal, mekanik ve elektrik modeli oluşturulabilmektedir. Bu disiplinler ofis içinde veya coğrafi olarak farklı yerlere dağılmış bulunabilir.
Tipik bir BIM uygulama planı bu slayttaki alanlardan meydana gelir: İşbirliği BIM uygulama planının önemli bir parçasıdır.
Bilgi olarak kastedilen işbirliğinde kullanılabilmesi için sınıflandırılmış, anlamlandırılmış veridir. Örnek: mimari tasarıma bir dosyadan oluşan bir veridir. Bu veri tarihinde a kişi tarafıdnan doğrulanmıştır ve verinin tarihli veya numaralı sürümüdür. Bu tanımlamalardan sonra kullanılabilir bilgi haline gelmektedir.
1-Veri yaratımı ve paylaşımı: Verinin yönetimi ile ilgili işlemlerdir: Verinin tanımlanması, düzenlenmesi ve paylaşılması, veri erişim izinleri ve kopyalanması (replikasyon) için iş adımlarının tanımlanması ile ilgilidir.
2-Bilgi paylaşımı: Aynı tasarım disiplini veya farklı disiplinlerle bilginin paylaşılacağı evreleri, izin seviyesi durumu ve paylaşılan verinin versiyon bilgisini tanımlar. Veriyi kim yarattı? Verinin versiyonu, son versiyon mu? Kim doğruladı? Ne amaçla kullanılması planlanıyor?
3-Veri birlikte kullanılabilirliği: Projedeki farklı veri formatları ve bunların bir araya gelişi, gerektiğinde dönüştürülmesiyle ilgili iş adımlarını içerir. Farklı yazılım ve formatlar bir projede kullanılabilir. Olası çözümler a-aynı formatın kullanılması b-verinin dönüşümü için araçlara başvurmak 3-Farklı formatta veriyi bir aray getiren yazılımlarla çalışmak (navisworks gibi). Gerçek hayatta tüm bunların kombinasyonu kullanılır.
4-İletişim ve etkileşim: Katılımcılar arasında veri paylaşımıyla ilgilidir. Projenin son durumu ve tasarım veri yapıları (design data artefacts) ilişkin bilgilendirme ve iletişim süreciyle ilgilidir. Gösterim tablosu (dash boards), e-mail bilgilendirmeleri ve hızlı iki yönlü işbirliği gerçekleştiren sosyal medya araçlarıdır. E-mail’de veri talep edilir Dashboard’larda veri itilir (push) edilir ve katılımcıların erişmesi sağlanır, etkileşimlidir.
Revit Server is used to manage data sharing in a Revit Environment. The users can be located in different countries or regions. The solution is developed by designing central and local servers and syncing local servers with the central server.
One of the unique aspects of BIM is that objects (or architectural elements) can contain multiple views. Views are data sets. These data sets can be extracted for interdiciplinary building represesentations and calculations. BIM data model supports different stages of the building life cycle. In this respect it is very different from earlier technologhies used only the stage at hand. The In those technologies the model needs to be regenerated.
1990 yılında Birleşik krallıkta bulunan bir yöntemdir. 1998 yılında yenilenerek CAD standardı haline egldi.
2007’de BIM iş akış süreçlerini dahil ederek BIM’i destekledi. Standard küçük, orta ve büyük birçok projede uygulanmıştır.
Tüm proje boyutları için ortalama %10 tasarruf sağladığı görülmüştür. Bu veri İngilitere’de bu tür çalışmalar yapan bir ajans olan Construction Project Information Committee (CPIC)’den gelmektedir.
Bu yeni standart tüm proje ekibine etkin veri değişimi yapmak ve verimliliğini arttırmak, aynı zamanda maliyeti düşürmek için kılavuzluk eder.
BS1192 standardı, işbirliği için disiplinlinli bir süreç ve tanımlı bir isimlendirme yöntemi kuralı kullanarak, bina yapım bilgisinin üretim, yayımı ve kalitesi için bir yöntem oluşturur.
Bu standart projelerin tasarım, yapım, işletme ve yıkımı ve tedarik zinciri boyunca, bilginin hazırlanması ve kullanımına dahil olan tüm katılımcılara uygulanabilmektedir.
BIM yeterlilik modeli, hatalarını ortadan kaldırmak ve atıkları azaltmak için 2B/3B koordinasyonu için bir süreç/yöntem olarak BS1192’yi uygulamayı tavsiye etmektedir.
BIM yeterlilik modeli İngiliz hükümeti tarafından kendi ihtiyaçlarına göre adapte edilmiştir. Level 2 seviyesi yeterliliği BS1192 kullanımını zorunlu kılmaktadır. İngiliz hükümeti 2016 yılında tüm kamu binaları ihalelerinde BIM modelini zorunlu kılmıştır. Şirketlerin başvuru yapabilmeleri için de en az Level2 seviyesinde bir yeterliliğe sahip olmaları gerekmektedir.
ROLLER VE SORUMLULUKLAR: Projenin başlangıcında tasarım ekibi ve kendi işlerinde tasarım içeriğini kullanan özel alt yüklenicilerin rol ve sorumluluklarını tanımlamak önemlidir. Teslim edilecekler için ekipler için sorumlulukarın takvimi/zamanlaması yer alır. Yöneticilerin adları farklılık gösterebilir. Önemli olan mülkiyet, sorumluluk ve yetkidir.
Burada gösterilen büyük bir projedeki takım elemanlarının rolleri ile ilgili bir örnektir.
STANDART YÖNTEM VE PROSEDÜRLER: En üst seviyede projeler ortak genel işlemleri takip etmesi beklenir. Projeler arası tutarlılığın olması ve ortak veri ortamının desteklenmesi için bu önemlidir.
ALTTAKİ ANA ŞEMA:
Ortak veri ortamının dört evresi bulunmaktadır.
Work in progress WIP (süren): Üzerinde çalışmanın devam ettiği birden fazla disiplinin kendi ait alanlarına sahip olduğu evredir. Verilerini bu alnlarda oluştururlar.
Shared (paylaşılan): Veri paylaşılacak seviyeye geldiğinde paylaşılan kısmına geçirilir. Herhangi bir bilgi buraya geçmeden önce doğrulama sürecinden geçmesi gerekir. Veri kontrol edilir, onaylanır ve transferine izin verilir.
Published (yayımlanan): Aynı doğrulama adımları burası için de geçerli olmaktadır.
Archive (arşivlenen):
Avantajları: Birden fazla disiplin birlikte çalışmasını sağlar. En büyük avantaj, birçok paydaşın veriyi son ana kadar tutup artık final hali olduğuna kesin emin olduktan sonra paylaşmasına getirdiği farklı bakıştır. Veri nasıl kullanılabileceği ile tanımlama yapılarak da tam bitmemiş haliyle paylaşılabilir. Bir başka disiplin bu bilgiye belki sadece altlık yapmak için ihtiyaç duyuyor olabilir. Erken paylaşım bu disiplinin aynı anda iş üretmesine yardımcı olur.
Verinin ne zaman, kimin tarafından paylaşıldığı vb. bilgilerde veriyle birlikte kaydedilir.
Bilgi paylaşılsa veya tekrar kullanılsa da mülkiyeti oluşturan da olmaya devam eder
Payşılan bilgi koordine edilen bilginin üretimindeki zaman ve maliyeti azaltır
Model dosyalarının farklı kombinasyonlarından istenilen sayıda belge yaratılabilir.
Tüm sektörlerde, kendi uzmanlık alanı dışında birlikte çalıştığı ve işbirliği yaptığı kişilerin alanlarında genel bilgi sahibi olması gereken profesyonellere ihtiyaç giderek artmaktadır
Uzmanların kendi alanlarında bilgi üretmesi
Öğrencilerin prototipi ve konumunu değiştirerek ön tasarımın işlevselliği, biçim estetiği ve analizlerle sürdürülebilirliğini geliştirmeleri hedeflendi.
betonarme / 2katlı)
Yapı meslek gruplarında paydaşlar arası işbirliği olağan bir uygulama olmasına rağmen öğrenciler öğrenimleri süresince, kısa sureli, staj, öğrenci kulübü aktiviteleri ve yarışmalar dışında bu tecrübeyi yaşama fırsatı bulamamaktadır.
Yapı meslek gruplarında paydaşlar arası işbirliği olağan bir uygulama olmasına rağmen öğrenciler öğrenimleri süresince, kısa sureli, staj, öğrenci kulübü aktiviteleri ve yarışmalar dışında bu tecrübeyi yaşama fırsatı bulamamaktadır.
Gerçek dünyada da özellikle Tümleşik Proje Teslimi uygulamalarında ekipler için roller, süreçler ve bilgi değişiminin tanımlandığı uygulama planı ile kritik bir önemdedir.
İkinci soruda öğrencilerden BIM yazılımlarının en önemli bulduklarını üç özelliğini işaretlemeleri istendi. Ortaya çıkan sıralama teknolojinin daha genel ve kapsayıcı özelliklerinin, daha işlev spesifik görevler için kullanımlarının önünde tercih edilmiştir:
Bilişim altyapısı: Bu tip bir ders için hızlı bir ağ ve İnternet alt yapısı, giderek bulut tabanlı çalışan BIM yazılımlarının kullanılması, çevrimiçi video konferans toplantılarının düzenlenmesi ve çoklu ortam verisinin değişimi açısından önemlidir. Ayrıca sunum ve toplantılarda etkileşimi arttırmak, çakışma kontrolü ve tasarımla ilgili sorunların daha kolay tespiti için geniş projeksiyon alanları, VR ve arttırılmış gerçeklik gibi sarmal teknolojiler ve BIM ile tümleşik akıllı tahta teknolojileri faydalı olacaktır.
BIM ve diğer sayısal medya dersleri: Müfredatta yer alacak bazı BIM ve diğer sayısal medya ile ilgili eğitimler öğrencileri disiplinlerarası çalışmalarda daha donanımlı hale getirecek, daha fazla zamanlarını tasarım ve temsil ile ilgili ayırabileceklerdir. Zaman zaman bazı özel eğitimlerinin proje çalışması ile birlikte yoğunlaştırılmış bir şekilde verilmesi de seçenekler arasında bulundurulabilir. Bazı eğitim materyelinin çevrim için ulaşılabilir olması, ders dışındaki zamanlarda da öğrencilerin aktif öğrenmelerini sağlayacaktır.
Teknoloji ile barışık öğretim elemanları: Son yıllarda önemli mimarlık okullarında mimari proje atölye yürütücülerinden mesleki bilgileri yanı sıra BIM ve CAD konularında bilgi sahibi olması aranmaktadır. Öğretim elemanının öğrencilere tasarımlarını oluşturma ve ifade ederken kullandıkları araçlarla ilgili deneyimlerini aktarmaları beklenmektedir. Disiplinlerarası işbirliği sürecinde katılan her branştan birer sorumlu eğitmen ve bir de sürecin planlanan bir şekilde gerçekleşmesini sağlayacak bir koordinatöre ihtiyaç olacaktır. Bunlar haricinde, öğrencilerin kolayca erişebilecekleri, özellikle BIM ve CAD araçlarının kullanımı konusunda deneyimli bir araştırma görevlisinin varlığı da önemlidir.
Uygulama planı: Mesleki uzmanlıkları, öncelik ve çalışma biçimleri farklı olablecek kişilerin bir araya gelerek bir proje üretmesi kolay değildir. Rol ve sorumluluklarının tam belli olmadığı ve belirli bir çalışma programının olmadığı eğitim ortamlarında bu durum daha da zorlaşabilir. Bu nedenle disiplinlerarası işbirliği gerektiren bir eğitim sürecinde katılımcıların birlikte çalışmak için kılavuz olacak bir uygulama planı hazırlamaları önemlidir. Bu sayede projede iş akışı, veri değişimi ve roller açıklığa kavuşabilecektir.
Proje konuları seçimi: Farklı disiplinlerden kişilerin bir araya gelerek, değişik evrelerinde rol alabileceği, uzmanlık bilgi birikimlerini kullanabilecekleri, onlara katkı yapacak tip ve ölçeklerde konular üzerinde yoğunlaşılabilir. Bu konuların ulusal ve uluslararası enerji politikaları, güncel sürdürülebilirlik hedefleri ile uyumlu ve tesis yönetimine kadar uzanan bina yaşam döngüsünü içerecek bir vizyonda kurgulanması önemlidir.
Fakülteler arası koordinasyon: İşbirliği yapan bölümlerin öğretim elemanları ve öğrencilerinin ders programı, kullanılacak mekanlarının yoğunluğu ve bölümlerin şehir içindeki konuları ortak bir program yapmayı zor hale getirebilmektedir. Müfredatlarda disiplinlerarası çalışmaya katılacak bölümlerin tümü için müfredatlarından ortak ve esneklik yaratabilecek formüller geliştirmek, zaman zaman elektronik iletişim ortamlarını kullanmak ve zorunluluk hallerinde mesai saatleri dışında toplanmak mümkündür.