Adat perpatih & adat temenggung

1. TEMA 1 : MASYARAKAT
Bincangkan Perbezaan Antara Adat Perpatih Dengan Adat
Temenggung Yang Diamalkan Oleh Masyarakat Melayu Pada
Abad Ke 19.

2. 2 jenis hukum adat
I. Adat Perpatih
II. Adat
Temenggung
Dipercayai berasal dari
tempat yang sama, iaitu
Minangkabau
(sebelah barat pulau
Sumatera, Indonesia)
Dikembangkan oleh 2 beradik iaitu
1. Datuk Ketemenggungan yang
kemudiannya berkuasa di Palembang
(Adat Temenggung)
2.Datuk Perpatih Nan Sebatang yang
kemudiannya berkuasa di Pagar Ruyung
(Adat Perpatih).
1. Diamalkan di semua negeri-
negeri Melayu kecuali Negeri
Sembilan (Adat Temenggung)
2. diamalkan di Negeri
Sembilan dan Naning
(Adat Perpatih)
PENGENALAN
Hukum Adat

3. ADAT PERPATIH ADAT TEMENGGUNG
Bentuk dan
Pelaksanaan
1. adat yang tidak bertulis
2. pepatah yang diwariskan secara lisan.
3. Susunan hukum dalam adat dikenal sebagai tambo atau
perbilangan adat.
4. 2 sumber
I. resam atau adat turun temurun yang diwarisi
II. hukum syarak mazhab Shafie.
1. adat ini dipengaruhi oleh agama Hindu terutama dalam Undang-
Undang Manu
2. Adat ini tersebar di negeri2 Melayu yang lain dengan nama
berlainan tetapi mempunyai fungsi yang sama.
CTH : Undang-undang Johor (johor),
Undang-undang Kedah (Kedah),
Undang-undang Pahang (Pahang)
Undang-undang 99 Perak (Perak)
Pemerintahan
(politik)
1. Adat Perpatih bersifat demokrasi.
2. Kuasa pemerintah bukan terletak pada tangan seorang
sahaja.
3. Kuasa dibahagikan antara pemerintah, Undang,
Lembaga, Buapak, Perut dan orang ramai.
1. Bersifat autokratik
2. kuasa terletak di tangan pemerintah atau raja.
3. Raja / sultan mempunyai hak keistimewaan dan kuasanya
diperkukuhkan melalui konsep daulat dan derhaka.
4.sultan tiada anak lelaki, hak pewarisan taktha jatuh kepada adik
lelakinya
5. Jika kedua-duanya tiada barulah musyawarah dan pemuafakatan
antara sultan dengan pembesar menjadi keputusan dalam
melaksanakan sistem pentadbiran.
6. pembesar pula dilantik oleh sultan.
Yamtuan Besar
YB dilantik o 4 undang
undang dipilih o lembaga
Lembaga dipilih o Buapak
Buapak dipilih o Anak Buahnya
Sultan
Majlis
Pembesar 4 orng
Pembesar 8 orng
Pembesar kecil 16 orng
Pengawai-pengawai kerajaan 32 orng

4. Pelaksanaan
Undang-Undang
1. lebih bersifat pemulihan utk menyedarkan
masyarakat
2. kesalahan yang dilakukan boleh ditebus
dengan membayar ganti rugi
CTH :
 seorang yang dicederakan akan
dibayar dengan ayam atau kambing
 pembunuh akn menanggung
kehidupan keluarga mangsa.
3. Yang Dipertuan Besar / Undang sahaja yang
boleh menjatuhkan hukuman bunuh
1. berunsur pembalasan dan undang-undangnya lebih
tegas
2. hukuman terhadap pembunuhan ialah balasan bunuh,
mencuri akan dipotong tangan
3. Hanya raja/sultan yang akan menjatuhkan hukuman
bunuh.

5. Pembahagian Harta
(Ekonomi)
1. Harta Milik Keluarga :
Pembahagian harta pusaka diwarisi daripada ibu
kepada anak perempuan
2. harta suami isteri dibahagikn 4 jenis
i. Harta carian :
 harta yang diperoleh o pasangan sepnjng
perkongsian hidup
 Jika berlaku perceraian harta dibahagi dua
ii. Harta dapatan :
 harta seia ada pada isteri sebelum
berkahwin.
 Jika berlaku perceraian, harta kekal di tangan
isteri.
iii. Harta pembawaan :
 harta yang dimiliki oleh suami sebelum
berkahwin
 bekas isteri tidak boleh menuntut harta
iv. Harta Sebelah :
 harta asal kepunyaan suami & isteri yg
diberikan o ibubapa sbelum mreka kahwin
1. Kaum lelaki berhak mewarisi lebih banyak harta
daripada wanita kerana pengaruh daripada hukum
Islam (Hukum Faraid).
2. Pemberian harta yg Iebih kpda anak lelaki dalam
Islam kerana anak lelaki mempunyai
tanggungjawab yang besar berbanding dengan
anak perempuan.
3. Jika berlaku penceraian lazimnya cara
pembahagian harta suami isteri mengikut hukum
syarak Mazhab Shafie.
4. Harta Sepencarian ( harta yg diprolehi semasa
prkahwinan)
 harta isteri yang diceraikan dibahagi dua
sama banyak.
 Jika isteri yang diceraikan itu tidak
bekerja hanya berhak mendapat 1/3
sahaja.
 Harta asal suami atau isteri dikembalikan
kepada suami atau isteri berkenaan.

6. Kekeluargaan dan
Perkahwinan
(sosial)
1.A/P berdasarkan matriarchal/matrilineal yang
mengutamakan wanita yang disusurgalurkan kepada
keturunan sebelah ibu
2.Adat Perpatih tidak membenarkan perkahwinan sesama
suku sebaliknya hendaklah berkahwin daripada suku yang
berlainan (eksogami)
3. Perkahwinan sesama suku tidak digalakkan krna dianggap
tidak mengembangkan keturunan, melanggar adat & akan
dibuang suku.
4. Dlm A/P suami dikenali sebgai orang Semenda
5. bertanggungjawab menyediakan kediaman utk isteri &
anak-anaknya
6. tempat kediaman / rumah kemudiannya menjadi hak isteri.
1. A/T bersifat patriarchal iaitu kaum lelaki lebih
diutamakan kerana kaum lelaki melanjutkan
keturunan sesebuah keluarga.
2. Adat ini membenarkan perkahwinan dengan
sesiapa sahaja (endogami) asalkan tidak bertentangan
dengan hukum syarak.
3. Sekiranya mempunyai pertalian darah atau muhrim
perkahwinan dilarang.
4. Sesudah berkahwin isteri akan ikut tinggal bersama
keluarga suami.

7. KESIMPULAN
• Adat Perpatih dan Adat Temenggung jelas mempunyai perbezaannya.
• Walau bagaimanapun, kedua-dua hukum adat mempunyai maksud
yang sama iaitu untuk melindungi anggota masyarakat, hidup dengan
mematuhi peraturan, berdisiplin, menghormati sesama manusia,
mematuhi adat istiadat.
• Kedua-duanya merupakan hukum adat masih diamalkan hingga hari
ini.
• Selepas kedatangan British, berlaku perubahan dalam amalan adat
masyarakat tempatan.