Bijlage-2013-Achmea-lightversie

5e jaargang | nr 05 | mei 2013
04Indicatoren
prostaatkanker
in ontwikkeling
08Kijkje in
de uitkomst-
keuken
10Zoeken naar
winst voor
patiënt
06Focussen op
uitkomst-
indicatoren
EXTRA
METEN, WETEN EN
GEZAMENLIJK VERBETEREN
PROGRAMMA KWALITEIT VAN ZORG
5e jaargang | nr 05 | juni 2013
05 07 09 11
MC Special Achmea.indd 1 5/16/2013 8:02:57 PM

2 ACHMEA nr 05 | juni 2013
INHOUD
COLOFON
Deze door Achmea gesponsorde
themabijlage is een uitgave van
Reed Business Media®2013.
Oplage 50.000.
Uitgeverij
Reed Business Media, Postbus
152 1000 AD Amsterdam
Uitgever
Onno Dekker, Tel. 020 - 5159795
Hoofdredactie
Mickey Scherer, Achmea.
Voor meer informatie kunt u
mailen naar mickey.scherer@
achmea.nl.
Teksten
Daniël Dresden, Robbert
Huijsman, Krista Kroon, Frank van
Wijck, Lynette Wijgergangs
Fotograﬁe
Achmea en Levien Willemse,
Erasmus Universiteit, Rotterdam.
Projectmanagement
Yvette Polman, Schrijfwaer
Basisontwerp
Rimke Bartels, Twinmedia bv
Auteursrecht en
aansprakelijkheid
Alle rechten voorbehouden.
Niets uit deze uitgave mag
worden verveelvoudigd,
opgeslagen in een
geautomatiseerd
gegevensbestand of openbaar
gemaakt, in enige vorm of op
enige wijze, hetzij elektronisch,
mechanisch, door fotokopieën,
opnamen, of enige andere
manier, zonder voorafgaande
schriftelijke toestemming van
de uitgever. Uitgever, producent
en auteurs verklaren dat deze
uitgave op zorgvuldige wijze
en naar beste weten is
samengesteld; evenwel kunnen
uitgever en auteurs op geen
enkele wijze instaan voor de
juistheid of volledigheid van de
informatie.
Gebruikers van deze uitgave
wordt met nadruk aangeraden
deze informatie niet geïsoleerd
te gebruiken, maar af te gaan op
hun professionele kennis en
ervaring en de te gebruiken
informatie te controleren.
Algemene voorwaarden
Op alle aanbiedingen, offertes
en overeenkomsten van Reed
Business Media zijn van
toepassing de voorwaarden die
zijn gedeponeerd bij de Kamer
van Koophandel te Amsterdam.
03 Informatie over kwaliteit als onderdeel
van de declaratie
‘Zorgaanbieders worden verplicht om bij de declaratie aan een
zorgverzekeraar voortaan informatie over de geleverde kwaliteit
mee te sturen.’ Dit is een van de zinnen over kwaliteit van zorg in het
regeerakkoord. Hoe valt deze uitspraak bij de zorgverzekeraar, en hoe
bij de zorgprofessional?
05 Indicatoren voor prostaatkanker in
ontwikkeling
De ontwikkeling van kwaliteitsindicatoren en gestroomlijnde
zorgprocessen is een vooruitgang, vindt prof. dr. C.H. (Chris) Bangma,
hoofd van de afdeling Urologie van het Rotterdamse Erasmus MC.
Hij is zeker niet alleen maar positief hierover en benoemt ook “scherpe
randjes” en zelfs potentiële “bedreigingen”.
07 Focussen op uitkomstindicatoren
Het uitgangspunt van de zorgverzekeringswet is helder: transparantie
over de kwaliteit van de geleverde zorg. Het regeerakkoord Bruggen
slaan onderstreept de urgentie. Ontbreekt die informatie, dan kan de
verzekerde (cliënt) niet kiezen en kunnen zorgverzekeraars hun
inkooprol niet waarmaken.
09 Een kijkje in de uitkomstkeuken
Binnen het programma Kwaliteit van Zorg zijn in 2011 elf
aandoeningspeciﬁeke projecten gestart. Daar zijn eind 2012, begin
2013 nog tien projecten aan toegevoegd. De eerste, voorzichtige
resultaten komen beschikbaar. Een kijkje in drie koploperprojecten.
11 Werken in netwerkketens: winst voor de
patiënt
Samenwerking tussen de zorgaanbieders rond mensen met een
chronische ziekte komt steeds meer van de grond. Maar wat die
gezamenlijke zorg oplevert voor de patiënt, is nog onduidelijk.
Met het programma Kwaliteit van Zorg probeert Achmea daarin
verandering te brengen.
13 De diepte in over kwaliteit
De ambities die Achmea heeft met het programma Kwaliteit van Zorg,
kunnen pas op termijn worden waargemaakt. Ook voor die tijd al zet
Achmea samen met artsen en ziekenhuizen stappen in zorginkoop op
basis van kwaliteit. De gesprekken hiervoor gaan dan ook steeds meer
de diepte in.

nr 05 | juni 2013 ACHMEA 3
den? En wat is in die context belangrijk
om te weten? Nu het programma bijna
twee jaar draait, merken we dat het ook
nog bijproducten oplevert. Het neemt
onze eigen medewerkers bijvoorbeeld
mee in de inhoud van de zorg.Wij zijn al
lang geen ‘declaratiefabriek’ meer, tege-
lijkertijd beschikken wij ook niet zomaar
over uitgebreide kennis van de gezond-
heidszorg. Die moeten we langzaam
opbouwen. De medewerkers van het
programma Kwaliteit van Zorg werken
nauw samen met zorgaanbieders. Hier-
door leren zij goed nuanceren. Je kunt
wel roepen dat hoogcomplexe zorg zich
moet concentreren in een aantal centra,
maar de patiënt die met pijnklachten bij
de huisarts komt, heb je nog niet zomaar
op de juiste plek als hij of zij een
zeldzame vorm van kanker blijkt te
hebben. Intern moeten we als zorgverze-
keraar deze kennis opbouwen en dat
gebeurt onder andere door de ervarin-
gen die onze medewerkers opdoen in de
aandoeningsspecifieke projecten binnen
het programma.”
“Moeten we zorgaanbieders verplichten
informatie mee te sturen met de decla-
ratie? Zo ja, wat dan? We ontvangen via
de declaraties al veel informatie.Via die
informatie zoeken we nu naar praktijk-
variatie. Niet om de zorgaanbieder mee
om de oren te slaan, maar als startpunt
van het gesprek om verschillen kwalita-
tief te duiden.Wat is er aan de hand?
Kunnen we het verschil wellicht
corrigeren? Is er mogelijk sprake van
overbehandeling? Het doel van deze
Marjolein Verstappen,
vicevoorzitter Achmea
divisie Zorg & Gezondheid
“Wij zijn het programma Kwaliteit van
Zorg gestart om samen met het zorgveld
uitkomstindicatoren te definiëren en
deze vervolgens te meten. Uiteindelijk
draait het allemaal om de vraag van de
patiënt: ‘Dokter, word ik weer beter en
wanneer?’Wanneer is de patiënt tevre-
INFORMATIE
OVER KWALITEIT
ALS ONDERDEEL
VAN DE DECLARATIE
‘Zorgaanbieders worden verplicht om bij de declaratie aan een zorg-
verzekeraar voortaan informatie over de geleverde kwaliteit mee te
sturen.’ Dit is een van de zinnen over kwaliteit van zorg in het
regeerakkoord. Hoe valt deze uitspraak bij de zorgverzekeraar,
en hoe bij de zorgprofessional?
Door Lynette Wijgergangs
‘Wij zijn al lang geen ‘declaratie-
fabriek’ meer’
Marjolein Verstappen.

Anco Vahl.
zit momenteel de angel. Onze pilot
bestond uit een retrospectief en een
prospectief gedeelte. Het aantal
patiënten dat we op basis van de retro-
spectieve studie in de prospectieve studie
dachten aan te treffen, wordt bij lange na
niet gehaald.We weten niet goed waar
dat aan ligt, maar wellicht is het een
registratieprobleem. Daarom hebben we
besloten een parallelle registratie te star-
ten. Niet alleen de diagnose PAV maar
ook andere diagnoses die daar dicht
tegenaan liggen, worden nu in het pro-
ject meegenomen. Daarnaast is er veel
discussie over de casemixcorrectie.We
hebben binnen de pilot geprobeerd een
casemixcorrectie toe te passen voor een
redelijk homogene groep. Dat was al een
hell of a job. Laat staan dat je het voor
een heterogene groep moet doen. Sowie-
so heerst er binnen de beroepsgroep nog
wel enige twijfel over de haalbaarheid en
betrouwbaarheid van casemixcorrectie.
Je weet nooit welke verstorende factoren
je mist. Je ziet altijd wel iets over het
hoofd.”
“Ik ben een beetje allergisch voor de
term zorginkoop.Wij verkopen geen
zorg, dus hoe kun je dan zorg inkopen?
En jaarlijkse contracten vind ik eigenlijk
ook niet goed werkbaar. Je moet voor
het verlenen van goede zorg zo veel
investeren in apparatuur en mankracht,
dat kun je niet voor slechts één jaar
doen. Ik vind wel dat de facturatie van-
uit de ziekenhuizen goed op orde moet
zijn. En daar schort het soms nog wel
aan. De ICT van ziekenhuizen is vaak
niet goed voorbereid en ziekenhuis-
systemen zijn niet altijd goed ingericht.
Had het DBC-systeem nog wel enige
perverse prikkels, met het DOT-sys-
teem lijkt dat helemaal voorbij.
De DBC-registratie was ook niet
geschikt om kwaliteit van zorg in kaart
te brengen – er was te veel vervuiling.
De DOT-registratie lijkt iets zorgvuldi-
ger en dus beter geschikt voor
kwaliteitsmetingen. Het systeem geeft
in ieder geval nauwelijks tot geen
financiele prikkels meer.Waar we uit-
eindelijk ook naartoe willen, is het
meten van de kwaliteit van leven van
patiënten.Vooral bij patiënten met PAV
is dat een belangrijk gegeven. Deze
metingen blijken echter zeer arbeidsin-
tensief en tijdrovend. De resultaten van
het tweede deel van de pilot waarin wij
bij patiënten met PAV prospectief
PROMS (patient reported outcome mea-
sures, red.) hebben uitgevraagd, komen
in de loop van mei beschikbaar. Ik ben
benieuwd wat daaruit zal komen. Maar
in de dataset die we nu in handen
hebben, heb ik alle vertrouwen!” •
gesprekken is om te komen tot
kwaliteitsverbetering. Aanvullende infor-
matie bij de declaraties kan wellicht
leiden tot een betere bepaling van de
praktijkvariatie. Daar zit wel een aantal
voorwaarden aan vast: er moet een dui-
delijke relatie zijn met DOT, het moet
zinvolle aanvullende informatie zijn ten
aanzien van de kwaliteit van zorg, en het
moet passen binnen de declaratie. Uit-
eindelijk willen we met de meet- en
weetinformatie van het programma
Kwaliteit van Zorg de inkoop van kwali-
teit van zorg sturen.Wat we in de prak-
tijk nu al zien, is dat er enorme bewegin-
gen plaatsvinden. Diverse beroepsgroe-
pen hebben volumenormen gedefinieerd
waardoor vanzelf al concentratie van
zorg begint plaats te vinden.We hebben
selectieve inkoop als middel achter de
hand, maar in de praktijk blijkt het mid-
del vaak al niet meer nodig.”
Anco Vahl, vaatchirurg
Onze Lieve Vrouwe
Gasthuis Amsterdam
“Aanvankelijk ben ik met enige achter-
docht aan deze samenwerking met
Achmea begonnen, maar ik vind nu dat
we een mooi project hebben met een
prachtige set PAV-indicatoren
(PAV=perifeer arterieel vaatlijden, red.).
Uit onze pilot blijkt dat we facturatiedata
kunnen gebruiken om de kwaliteit van
zorg te meten (zie ook elders in dit blad,
red.). Dus om maar meteen met de deur
in huis te vallen: de huidige gegevens die
verstuurd worden naar de zorgverzeke-
raars geven al voldoende informatie over
de geleverde kwaliteit, mits deze gege-
vens betrouwbaar zijn. En in dat laatste
‘Ik ben een beetje allergisch voor de
term zorginkoop’
Het programma Kwaliteit van Zorg
ontwikkelt uitkomstindicatoren
voor de volgende aandoeningen:
artrose, borstkanker, cerebrovasculair
accident (CVA), coronaire hartziekten,
cystic ﬁbrosis, dementie, depressie,
diabetes type 2, dikkedarmkanker,
geboortezorg, hartfalen,
lagerugklachten, longkanker,
mondzorg, palliatieve zorg, perifeer
arterieel vaatlijden (PAV),
prostaatkanker, reumatoïde artritis,
slechtziendheid, verstandelijke
beperking, ziekte van Parkinson.

B
ij het opzetten van kwali-
teitsindicatoren en de
concentratie van pros-
taatzorg in een beperkt
aantal gecertificeerde kli-
nieken, de zogenaamde
echelonering, heeft prof. Bangma voor-
beeld genomen aan de borstkankerzorg
in Europa. Deze is sinds tien tot vijftien
jaar uitgespreid over een aantal mamma-
units. Over de vereisten van dergelijke
klinieken is destijds een Europees posi-
tion paper opgesteld. “Binnen dat sys-
teem worden de geschikte klinieken
geselecteerd op basis van een bepaald
patiëntenaantal, werkwijze en organisa-
tiestructuur”, vertelt Bangma. Ook heeft
de Nederlandse Vereniging voor Urolo-
gie gekeken naar de zorg bij slokdarm-
en dikkedarmkanker, waarbij ook beslo-
ten is om de expertise te bundelen in
een aantal centra. Hij verwacht dat op
basis van dit systeem in zo’n dertig
Nederlandse klinieken prostaatkanker-
zorg gegeven zal gaan worden.1
Verge-
lijkbare veranderingen vinden momen-
teel plaats in de zorg voor patiënten met
andere urologische tumoren, zoals
blaas-, teelbal- en peniskanker. Bij nier-
celcarcinoom zijn de aantallen patiënten
zodanig dat naar zijn verwachting ook
daarbij de echelonering op een gegeven
moment gaat plaatsvinden. Zorgverzeke-
raars, waaronder Achmea, komen steeds
centraler te staan bij het spreiden en
concentreren van de zorg.
De ontwikkeling van kwaliteitsindicatoren en gestroomlijnde
zorgprocessen is een vooruitgang, vindt prof. dr. C.H. (Chris) Bangma,
hoofd van de afdeling Urologie van het Rotterdamse Erasmus MC. Hij
is zeker niet alleen maar positief hierover en benoemt ook “scherpe
randjes” en zelfs potentiële “bedreigingen”.
Door Daniël Dresden
INDICATOREN VOOR
PROSTAAT-
KANKERIN ONTWIKKELING
‘Goede zorg leidt in principe tot
duurzame, goedkopere zorg’
Bangma wijst vervolgens op een nadeel
van de huidige tendens om de echelone-
ring te baseren op een minimum aantal
interventies per centrum of specialist.
“Het aantal is slechts een afgeleide van
de uitkomst. Het is helemaal niet gezegd
dat een uroloog die twee prostaatkan-
keroperaties per jaar doet, per definitie
slechter opereert dan iemand die er jaar-
lijks twintig doet. Het aantal interventies
is wel een van de makkelijkste en best
meetbare methoden om de kans te ver-
groten een slechte behandelaar of
behandelcentrum te identificeren.”

ben én overal goed in zijn. De verzeke-
raars, maar ook de patiëntenverenigingen,
zullen niet toestaan dat het ene zieken-
huis ongebreideld in productie zal toene-
men, terwijl een ander ziekenhuis niets
meer overhoudt. De infrastructuur is veel
te duur om het zomaar op te geven en de
concentratie van zorg tot in het absurde
door te voeren.”Voor bijzondere behan-
delingen zullen patiënten bereid zijn een
grote afstand te reizen, maar voor veel
frequent voorkomende ziekten zullen
patiëntenverenigingen ook een breed net-
werk van steunpunten verlangen.
In een onlangs gestart wetenschappelijk
project is Bangma bezig in samenwerking
met de afdeling Beleid en Management
Gezondheidszorg en Achmea te bekijken
welke indicatoren nuttig zouden kunnen
zijn om de structuur en uitkomst van de
zorg te meten. Deze inventarisatiefase zal
komende zomer afgerond zijn. Door de
analyse van een aantal zaken over de
afgelopen jaren wil hij bekijken of er een
samenhang is tussen de parameters die
een indicator vormen.Vervolgens wordt
bekeken welke indicatoren wel/niet nut-
tig zijn voor een testfase in de dagelijkse
praktijk van een aantal ziekenhuizen.
Administratieve
handelingen
De ontwikkeling van kwaliteitsindicato-
ren is “een positieve dwang om de zorg
kwalitatief beter te maken”, besluit
Bangma zijn betoog.Van collega’s hoort
hij echter over “scherpe randjes, die
nogal eens negatief beschouwd worden”,
zoals administratieve processen die nog
niet automatisch verlopen, en een toege-
nomen druk op de registratie. “Voordat
de indicatoren door iedereen als een
gewin worden beschouwd, moeten we
door een moeilijke fase heen waarin de
registratiesystemen aangepast worden.
Als van het kwartier dat per patiënt
beschikbaar is, slechts zeven minuten
effectief overblijven voor de patiënt zelf
omdat de rest wordt ingenomen door
papierwerk, dan zijn we verkeerd bezig.
Die zeven minuten voor de patiënt moe-
ten weer omgezet worden in twaalf
minuten. De tijd die verloren gaat met
administratieve handelingen, is immers
kostbare tijd.We moeten die processen
verder verbeteren.” Bangma prijst zich
gelukkig in een prostaatcentrum te wer-
ken waar veel tijd aan de patiënten
besteed wordt. •
Literatuur
1 Valdagni R, Albers P, Bangma C, et al. The
requirements of a specialist Prostate Cancer
Unit: a discussion paper from the European
School of Oncology. Eur J Cancer. 2011
Jan;47(1):1-7.
Multidisciplinair team
Een eerste vereiste voor kwalitatief hoog-
waardige zorg voor patiënten met pros-
taatkanker is volgens Bangma de aanwe-
zigheid van een multidisciplinair spreek-
uur met onder andere een oncoloog,
radiotherapeut en uroloog. “Zo’n relatief
simpele maatregel zou een geweldige
verschuiving op gang helpen. En naar
mijn mening ook een grote verbetering.”
Een heersende angst onder artsen is dat
door de toenemende invloed van zorg-
verzekeraars niet langer de zorg voor de
individuele patiënt (gerealiseerd door
een goed multidisciplinair team) maar
eerder de kostenoverwegingen een pri-
maire rol gaan spelen. Bangma verwacht
niet dat deze ontwikkeling een bedrei-
ging vormt voor het zorgproces. “Maar
daar zullen we nog achter moeten
komen. Uitgangspunt is dat het geen
bedreiging is en dat goede zorg in prin-
cipe leidt tot duurzame goedkopere zorg.
De bedreiging zit veel meer in de ten-
dens om de bekostiging van een aantal
zaken op te knippen in vele segmenten,
waarbij de verzekeraar apart de onco-
loog, radiotherapeut en uroloog betaalt.”
Als de expertise van een oncoloog in
centrum A, van de radiotherapeut in
centrum B en de uroloog in centrum C
ingekocht zou worden, zou immers de
samenhang van deze drie-eenheid in het
geding kunnen komen. “Dan knip je je
multidisciplinaire zorg in feite al in drie
stukken en weet niemand meer tot wie
hij zich moet wenden”, laat het Rotter-
damse afdelingshoofd weten. “Die pro-
blemen spelen geen rol als je de zorg
organiseert binnen één centrum.Wij
proberen een totaalproduct verzekerd en
betaald te krijgen.”
Differentiëren
Zolang de specialisten en ziekenhuizen
zich aan de kwaliteitsindicatoren houden
en goede zorg leveren, hoeven ze volgens
hem niet bang te zijn dat de stekker eruit
wordt getrokken.Wel zullen centra zich
verder gaan differentiëren. “Je kan in één
ziekenhuis niet én alle capaciteiten heb-
Chris Bangma.
‘We moeten eerst door een
moeilijke fase heen’

K
waliteit meten kan in
termen van allerlei
structuur-, proces- en
uitkomstindicatoren.
Dit wekt verwarring
over de vraag wát we
precies meten. Deze verwarring wordt
nog eens versterkt door het feit dat we
bij kwaliteit te maken hebben met veel
verschillen. Namelijk in waarnemersper-
spectief (professional, patiënt, mantel-
zorger), in manier van dataverzameling
(klinische registratie en patiëntmetingen
bijvoorbeeld) en in meetinstrument
(zoals een audit, de PROM of de CQ-
index).Willen we de organisatie van het
proces meten of de uitkomst van de
behandeling? Dat ligt maar net aan het
perspectief van degene aan wie je het
vraagt. Het management van de zorgor-
ganisatie is vooral gericht op de juiste
(organisatie)structuren en governance.
De professional heeft primair oog voor
zorgstandaarden en richtlijnen, en voor
de juiste (keten)processen. De Inspectie
voor de Gezondheidszorg kijkt naar vei-
ligheid als ondergrens voor kwaliteit. En
de zorgverzekeraars willen de zorgpre-
mies optimaal benutten om de beste zorg
in te kopen. Dit leidt tot uiteenlopende
invullingen van het begrip kwaliteit.
Praktisch
Achmea kiest voor de praktische insteek.
Het legt de nadruk op uitkomstindicato-
ren omdat deze helpen de toegevoegde
waarde van zorg te optimaliseren. Dit
biedt het beste uitgangspunt om bij het
contracteren van zorgaanbieders tot een
goede balans te komen tussen de pre-
mies die de verzekerden betalen en de
zorg die daarvoor wordt ingekocht. Als
zorgverzekeraar wil Achmea sturen op
deze toegevoegde waarde in relatie tot
volume en kosten. Er worden drie
uitkomstindicatoren onderscheiden:
technische uitkomsten van behande-•
ling en zorgverlening;
het behaalde niveau van kwaliteit van•
leven en functionele gezondheid van
de patiënt of cliënt;
uitkomsten over de totale service•
rondom het zorgtraject zoals de cliënt
die heeft ervaren.
Door de uitkomstindicatoren in deze
onderlinge samenhang te beschouwen,
stelt Achmea de directe helende en pro-
ductieve relatie tussen patiënt en zorg-
verleners weer centraal. Het gaat erom
wat het zorgtraject in zijn totaliteit de
patiënt oplevert in termen van gezond-
Het uitgangspunt van de Zorgverzekeringswet is helder: transparantie
over de kwaliteit van de geleverde zorg. Het regeerakkoord Bruggen
slaan onderstreept de urgentie: “We verplichten aanbieders van zorg
om bij de declaratie ook informatie te geven die nodig is om vast te
kunnen stellen dat kwaliteit geleverd is.” Ontbreekt die informatie, dan
kan de verzekerde (cliënt) niet kiezen en kunnen zorgverzekeraars hun
inkooprol niet waarmaken.
Door Robbert Huijsman
FOCUSSEN
OP UITKOMSTINDICATOREN
Robbert Huijsman.
(Foto: Levien Willemse, Erasmus Universiteit, Rotterdam)
heid en herstel, kwaliteit van leven, het
herwinnen van eigen regie en regelver-
mogen, en zelfredzaamheid.
Zijn die uitkomstindicatoren eenmaal
benoemd, dan is het de bedoeling dat
zorgverleners ze inpassen in hun eigen
registratiesystemen. Het gaat immers
over hun eigen werk. Dit valt in toene-
mende mate waar te nemen, bijvoor-
beeld in de PRN (geboortezorg), DICA
(oncologie en verder) en CVA-zorg.
Zorgprofessionals kunnen hiermee hun
eigen inzet beoordelen en zo nodig het
primaire proces bijsturen om tot de best
mogelijke behandelresultaten voor hun

dat zorgverleners uiteindelijk snellere en
betere feedback krijgen over hun presta-
ties.
Vallen die tegen, dan kunnen korte ver-
beterprogramma’s de kwaliteit alsnog op
peil brengen.
Zo wordt de lijn gaandeweg vanzelf
doorgetrokken naar wat kwaliteit 3.0
genoemd kan worden. De eerste stap
hiernaartoe is versnelling in het proces
van ontwikkelen, meten, weten en doen.
Afzonderlijke organisaties en professio-
nals kunnen de data niet langer voor zich
houden; die tijd is voorbij. De cliënt/ver-
zekerde dringt ook aan op koppeling van
informatie uit de keten. En als zorgaan-
bieders en zorgverzekeraars niet zelf die
vraag beantwoorden, zal een wildgroei
aan informatiemakelaars ontstaan. Dit
hoeven we niet te laten gebeuren, want
zorgverzekeraars beschikken over enor-
me hoeveelheden data over het feitelijk
gebruik en de gang van de patiënt door
de zorg.Technisch gezien slagen diezelf-
de zorgverzekeraars er steeds beter in om
die data te koppelen, te analyseren en te
aggregeren tot bruikbare stuurinforma-
tie. De volgende stap is dat de schroom
wordt afgegooid om echt op basis van
die data te handelen, zodat inzicht ont-
staat in de toegevoegde waarde van elke
afzonderlijke bijdrage aan het totale leve-
ringsproces voor de cliënt. De effectivi-
teit en efficiency van ketenprocessen
krijgen dan een enorme impuls, zodat de
zorgverzekeraar veel beter kan inkopen
en regisseren op de combinatie van kos-
tenbeheersing, toegevoegde cliëntwaar-
de, toegankelijkheid en duurzaamheid
van het zorgstelsel. Bovendien krijgt de
cliënt de informatie die hij nodig heeft
om zelf te kunnen meesturen en meebe-
slissen, voor gepersonaliseerde zorg
onder eigen regie. •
cliënten te komen.Verdere professionali-
sering hiervan schept ruimte om
afscheid te nemen van extra vragenlijs-
ten van externe partijen, waarmee zorg-
verleners nu nog te maken hebben. En
dat zou pas écht meerwaarde hebben,
want vragenlijsten leiden altijd tot
bureaucratie en vervreemding. Die extra
vragenlijsten zijn niet meer nodig omdat
de zorgverleners, die alle zinvolle infor-
matie over kwaliteit in hun eigen regis-
traties inpassen en met hun declaraties
meesturen, zelf al voldoen aan die ver-
plichting die in het regeerakkoord van
Rutte II te lezen staat.
Snel meer transparantie
Achmea wil met haar programma Kwali-
teit van Zorg een actieve rol spelen in de
ontwikkeling en toepassing van kwali-
teitsindicatoren. Bij de start van het pro-
gramma in 2011 bestond slechts zes à
zeven procent van de transparantie in
kwaliteit van zorg op basis van uitkomst-
indicatoren. Het ambitieuze doel is om
dit binnen vier tot vijf jaar naar veertig
procent te brengen. Achmea doet dit
samen met het veld – inmiddels loopt
het programma al voor meer dan twintig
aandoeningen en zorgsegmenten. Elk
project dat in dit kader ontwikkeld
wordt, doorloopt in principe dezelfde
stappen om tot werkbare en gedragen
uitkomstindicatoren te komen: ontwik-
kelen, meten, weten en doen. Hierbij
wordt gebruikgemaakt van kennis die er
– nationaal en internationaal, in theorie
en praktijk – al is. Zijn voor een aandoe-
ning al indicatoren ontwikkeld, dan richt
men zich in zo’n project op het meten. Is
er al een registratie, dan wordt er gefo-
cust op het landelijk benchmarken en
ontsluiten van kwaliteitsinformatie naar
cliënten. Het is een proces dat veel ener-
gie vergt, maar wel leidt tot een veel
betere indicatorenset die gedragen wordt
door de professionele werkpraktijk en die
daar ook in past.
Het ontwikkelen van de indicatorenset
draagt bij aan drie doelstellingen:
De spiegelinformatie stimuleert zorg-•
aanbieders om zichzelf te verbeteren,
eventueel ondersteund via gezamenlijke
verbeter- of doorbraakprogramma’s.
Zorginkopers kunnen hun inkoopbe-•
leid beter baseren op inzicht in de uit-
komsten van zorg.
Het stimuleert verzekerden en hun•
verwijzers om bewuste zorgkeuzes te
maken, waarbij ze inzicht in uitkom-
sten meewegen in hun beslissing.
Verantwoord sturen
We hebben gezien dat het eenzijdig stu-
ren op kosten leidt tot omzetmaximalise-
ring en kwaliteitsverlies. Het is dan ook
goed dat het huidige regeerakkoord uit-
gaat van een andere insteek: sturen op
kwaliteit en volumecondities, omdat dit
tegelijkertijd kostenbeheersing oplevert.
Het recente rapport De relatie tussen volu-
me en kwaliteit van zorg: tijd voor een brede
benadering van IQ, Nevel en iBMG laat
zien dat voor deze aanpak wetenschap-
pelijke bewijzen bestaan. Een beperking
hierbij is wel dat kwaliteit in onderzoek
vrijwel altijd in verband wordt gebracht
met mortaliteit. Andere uitkomsten zijn
vaak relevanter. En Achmea’s brede defi-
nitie van de bovengenoemde drie uit-
komstindicatoren zorgt er ook voor dat
met die meer relevante uitkomsten reke-
ning gehouden wordt. Er wordt gekoerst
op kwaliteitsuitkomsten en daarmee
worden nieuwe inkoopmodellen
ontwikkeld. Achmea wil ervoor zorgen
‘Hoe publiceren we zonder te kwetsen,
op een manier dat er een positief effect
van uitgaat’
Shifting the curve to the right:
Kwaliteit van Zorg
ondermaatse
professionals
gemiddelde
professionals
bovenmaatse
professionals

er negen ziekenhuizen bij deze pilot
betrokken. Gaandeweg de pilot bleek dat
er niet eenduidig geregistreerd wordt –
dat was voor ons een belangrijk leermo-
ment. Als je met gegevens wilt werken
die al beschikbaar zijn, moeten deze wel
op orde zijn en moet er overal met
dezelfde diagnoses gewerkt worden. Na
analyse van de gegevens bleken er duide-
lijke verschillen te bestaan tussen de zie-
kenhuizen, zelfs na casemixcorrectie.”
Volgens Rouwet zijn er naar schatting
een half miljoen Nederlanders met PAV.
Er bestaan diverse behandelstrategieën
die in kosten sterk uiteenlopen. “Aan-
vankelijk werden deze patiënten vaak
geopereerd.Toen volgde de voorkeur
voor dotteren. Maar er zijn ook effectieve
non-invasieve behandelingen zoals
gesuperviseerde looptherapie.Van groot
belang voor deze patiënten is de kwaliteit
van leven. Daarom hebben we in het
tweede deel van de pilot prospectief bij
alle patiënten in de negen deelnemende
ziekenhuizen gevalideerde vragenlijsten
afgenomen ter bepaling van de kwaliteit
van leven en loopfunctie voor en na
behandeling. In de praktijk kwamen we
erachter dat het afnemen van deze vra-
genlijsten zeer arbeidsintensief en tijdro-
vend is en dat sommige mensen moeite
hebben om dergelijke vragenlijsten cor-
rect in te vullen.Toch moet het meten
van kwaliteit een standaardonderdeel
van de zorg worden, ook patiënten moe-
ten dat leren.”
Rouwet vond het zeer verhelderend om
met een zorgverzekeraar samen te wer-
ken. “Wij blijven in de academie vaak
hangen in geneuzel in details en komen
daarmee niet veel verder. De aanpak van
een verzekeraar is veel bedrijfsmatiger
en geeft sneller resultaten.”
Heleen Kool, eerstelijns-
verloskundige Zeist
Al sinds 2008 heeft de verloskundige
praktijk waarin Heleen Kool werkt een
intensieve samenwerking met een aantal
andere verloskundige praktijken in de
regio en met het Wilhelmina Kinderzie-
kenhuis (WKZ) in Utrecht. Heleen
Kool is voorzitter van dit verloskundig
samenwerkingsverband (VSV). “Onze
VSV is uniek omdat het bottom-up ont-
staan is. Er is vertrouwen en gelijkwaar-
digheid en het mag best af en toe eens
schuren.”Via Arie Franx, hoogleraar
Verloskunde in het WKZ, heeft Achmea
contact gezocht met dit VSV. “In het
Binnen het programma Kwaliteit van Zorg zijn in 2011 elf
aandoeningspecifieke projecten gestart. Daar zijn eind 2012,
begin 2013 nog tien projecten aan toegevoegd. De eerste resultaten
komen beschikbaar. Een kijkje in drie koploperprojecten.
Door Lynette Wijgergangs
EEN KIJKJE IN DE
UITKOMSTKEUKEN
Ellen Rouwet.
‘Wij blijven in de academie vaak
hangen in geneuzel in details’
Ellen Rouwet, vaatchirurg
Erasmus Medisch Centrum
“De kwaliteit van de zorg voor patiënten
met perifeer arterieel vaatlijden (PAV) in
kaart brengen. Dat was het doel van
onze pilotstudie met Achmea”, vertelt
Ellen Rouwet. “De aanleiding was de
grote spreiding in de zorg voor deze
groep patiënten in Nederland. PAV kent
twee groepen patiënten: patiënten met
claudicatio intermittens en patiënten
met kritieke ischemie. In het eerste deel
van onze pilot hebben we bij deze laatste
groep patiënten gekeken naar harde uit-
komstmaten: overleving na één jaar en
behoud van het been, evenals patiënt-
kenmerken die deze uitkomsten mogelijk
beïnvloeden. Hierbij is gebruikgemaakt
van gegevens uit de bestaande registra-
ties en specifieke gegevens die bekend
zijn bij de zorgaanbieders. In totaal zijn

kenhuizen moeten vooral doorgaan met
wat ze doen, en de minder goed preste-
rende moeten zich eens achter de oren
krabben en kijken waar ze kunnen ver-
beteren. De conclusie van deze pilot is
in ieder geval dat iedereen enthousiast is
en het nut van een goede registratie
inziet. Het negatieve van een aantal
jaren geleden is al lang verdwenen.
Natuurlijk zijn er voorlopers en achter-
blijvers, maar uiteindelijk wordt ieder-
een wel meegetrokken.We zijn het eens
over de definities van de parameters en
we vinden dat er een goede registratie
moet komen. Daar gaan we ons de
komende jaren op richten. Als die regis-
traties goed opgezet zijn en betrouwbare
informatie geven, gaan we nadenken
over het publiceren van de kwaliteits-
gegevens. Hoe publiceren we zonder te
kwetsen, maar wel op een manier dat er
een positief effect van uitgaat? Wellicht
moet dat anoniem gebeuren, maar als je
met elkaar gelooft in kwaliteit dan moet
je ook allemaal over de brug komen.” •
begin was er best wat angst om samen
met een zorgverzekeraar een project te
starten”, geeft Kool toe. “Maar gaande-
weg het project bleek dat we allemaal
transparantie in de zorg nastreven en
zijn we gewend geraakt aan het idee dat
een zorgverzekeraar medeverantwoorde-
lijk is voor een goede kwaliteit van zorg.
Wat ik goed vind, is dat wij als werkveld
zelf de kwaliteitsindicatoren hebben
vastgesteld: wat bepaalt nu de kwaliteit
van de geboortezorg? Daar is de nodige
discussie over geweest.”
Binnen het project Geboortezorg van het
programma Kwaliteit van Zorg van
Achmea wordt gekeken naar de mogelijk-
heden om uitkomstindicatoren in de
ketenzorg te meten. Hiertoe is onder
andere een model uit deVerenigde Staten
overgenomen, de zogenaamde Adverse
Outcome Index (AOI)1
. Deze index geeft
een score voor het aantal bevallingen met
een ongewenst resultaat. Uit gegevens die
de ziekenhuizen en verloskundige praktij-
ken ook reeds aanleveren bij de Stichting
Perinatale Registratie Nederland en
declaratiegegevens van Achmea is deze
score uitgerekend voor Utrecht, Rotter-
dam en Leiden. “Deze benchmark liet
verschillen tussen de drieVSV’s zien. De
vraag is nu hoe we deze verschillen moe-
ten interpreteren. De registratie bleek
hier en daar nog niet geheel te voldoen,
dus deze moeten we eerst verbeteren”,
aldus Kool. “Binnen onze eigenVSV
hebben we aan de hand van de resultaten
gekeken naar verbeterpunten. Daar zijn
we al mee aan de slag gegaan.”
Kool hoopt dat dit project een goed
voorbeeld vormt voor andere VSV’s om
de kwaliteit van de geboortezorg in kaart
te brengen en verbetercycli te initiëren.
“Elke zwangere vrouw heeft het recht
haar eigen zorgkeuze te maken, geba-
seerd op inzichtelijke informatie over de
kwaliteit.”
Peter Siersema, hoogleraar
Maag-, Darm- en Leverziek-
ten aan het UMC Utrecht
“Het enthousiasme van de groep, dat
vond ik mooi om te zien. In onze eerste
bijeenkomst kwam veel positieve energie
los. Na een aantal voorgesprekken met
Ernst Kuipers, hoogleraar Erasmus
Medisch Centrum Rotterdam, en Theo
Hiemstra van Achmea, hebben we een
bijeenkomst georganiseerd. Aanvankelijk
was er nogal wat scepsis ten aanzien van
het met elkaar delen van gegevens en
het uitvragen van patiënten. Maar ik
denk dat iedereen zich realiseert dat
kwaliteit een belangrijk onderdeel is van
de zorg. Kwaliteit was steeds al wel in
beeld, maar niet altijd op de goede
manier.We hadden er niet de juiste indi-
catoren, normen en instrumenten voor.
En die zijn we nu aan het ontwikkelen.”
In deze pilot is gekeken naar de kwaliteit
van de colonoscopie in zeven verschil-
lende ziekenhuizen. Aanvankelijk retro-
spectief: hoe vaak ontstaat er dikke-
darmkanker na een colonoscopie? En
vervolgens prospectief. Bij meer dan
3.600 colonoscopieën is geregistreerd of
er poliepen gezien werden, of het einde
van de dikke darm werd bereikt en of de
darm schoon was. Ook is gekeken naar
het optreden van complicaties binnen
dertig dagen, zijn patiënten geënquê-
teerd en is hun tevredenheid bepaald.
“Variatie tussen de ziekenhuizen was
aantoonbaar voor alle parameters”, ver-
telt Siersema. “De goed presterende zie-
‘In het begin was er wat angst om
met een zorgverzekeraar een project te
starten’
‘Kwaliteit was
niet altijd op de
goede manier in
beeld’
Heleen Kool.
Peter Siersema.
Noot
Mann S, Pratt S, Gluck P, et al. Assessing quality1
obstetrical care: development of standardized
measures. Jt Comm J Qual Patient Saf 2006; 9:
497-505.

P
atiënten met een chroni-
sche ziekte krijgen vaak te
maken met een hele reeks
zorgaanbieders, van huis-
arts en ziekenhuis tot fysio-
therapeut of thuiszorg. De
samenwerking tussen die zorgverleners,
ofwel ketenzorg, komt steeds meer op
gang. In de afgelopen jaren zijn ketens
opgezet rond diverse aandoeningen.
Maar het is nog onduidelijk wat die
ketens precies bijdragen aan het welbe-
vinden van de patiënt, zegt Marleen van
Oirsouw. Zij leidt bij Achmea het onder-
deel langdurige zorg binnen het pro-
gramma Kwaliteit van Zorg, dat als doel
heeft resultaten van zorgnetwerken zicht-
baar te maken. “Als een hele keten van
zorgverleners betrokken is, kun je niet
zeggen: deze persoon heeft deze kwaliteit
geleverd.Wij stellen al wel eisen aan de
samenwerking, het maken van zorgplan-
nen, enzovoorts. Maar we kunnen nog
niet objectief meten wat deze zorg ople-
vert.”Terwijl dat cruciaal is voor verbete-
ring van de kwaliteit, aldus de program-
maleider. “Wij willen weten waar de zorg
het beste is, zodat hij ergens anders ook
zo goed kan worden. Als je weet welke
netwerken het beste presteren, kun je
bekijken waardoor zij hoger scoren.”
Kwaliteit van leven
Een van de projecten in het programma
gaat over dementie. Ketens van demen-
tiezorg registreren al gegevens over het
zorgproces, zoals het percentage
patiënten met een casemanager en het
activiteitenaanbod. Om ook de geleverde
kwaliteit te meten, is het allereerst nodig
Samenwerking tussen de zorgaanbieders rond mensen met een
chronische ziekte komt steeds meer van de grond. Maar wat die
gezamenlijke zorg oplevert voor de patiënt, is nog onduidelijk.
Met het programma Kwaliteit van Zorg probeert Achmea daarin
verandering te brengen.
Door Krista Kroon
WERKEN IN NETWERKKETENS:
DE WINST VOOR
DE PATIËNT
Marleen van Oirsouw.
te bepalen wat de zorg teweeg zou moe-
ten brengen en waaraan dat valt af te
meten. Is het doel dat mensen ondanks
hun ziekte een goed leven kunnen leiden,
dan moet je de kwaliteit van hun leven
kunnen vaststellen.
Margje Mahler, senior programmamede-
werker kwaliteit en innovatie ouderen-
zorg bij kenniscentrum Vilans, testte een
methode daarvoor. Samen met mensen
uit het veld en onderzoekers van Achmea
maakte ze een combinatie van het instru-
ment Volhoudtijd en Dementia Quality
of Life Instrument, en vulde deze aan
met items over de leefsituatie. Het resul-
taat is een compacte lijst met allereerst
zes vragen voor de patiënt, zoals: ‘Hebt u
het gevoel dat u problemen heeft met uw
stemming?’ De professional die de vra-
genlijst afneemt, kan daarbij aantekenen
hoe betrouwbaar het antwoord is.Voor
de mantelzorger is de eerste vraag: ‘Als
het zo doorgaat, hoelang denkt u het dan
nog vol te houden?’
Natuurlijk moment
Tijdens een proef in vier regio’s hebben
casemanagers de vragen gesteld aan

coördinator van het netwerk palliatieve
zorg Amsterdam-Diemen en van het
Expertisecentrum Palliatieve Zorg van
het VUmc. “De vraag is welke rol het
netwerk heeft in het definiëren van kwa-
liteit. Ik denk dat die rol vooral is om
het proces te faciliteren dat partijen zelf
criteria opstellen.”
Van Oirsouw denkt dat ook voor pallia-
tieve zorg de resultaten van de netwerken
te meten zijn. “We gaan op zoek naar
partners die daarmee aan de slag willen.”
Als voor de hand liggende graadmeters
voor de terminale fase noemt zij pijn en
benauwdheid, maar ook psychosociale
en spirituele zaken. Een belangrijke
vraag vindt zij ook of iemand sterft op de
plek van zijn keuze. “Dat betekent wel
dat een zorgverlener al eerder moet vra-
gen waar iemand wil overlijden, en daar
de zorg op moet richten.”
Achmea speelt een nuttige rol in de kwa-
liteitsdiscussie, vindt Munneke. “Ze den-
ken mee over goede kwaliteitsindicatoren
en ze ondersteunen ons met data.”
Declaratiegegevens van de zorgverzeke-
raar geven inzicht in regionale verschil-
len, bijvoorbeeld in het aantal zieken-
huisopnames, medicijnkosten, de plek
waar verzekerden overlijden en het aan-
tal crisisopnames. Daarnaast kan
Achmea dankzij zijn directe relatie met
ketens een zetje geven aan pilots, heeft
Mahler gemerkt.Van Oirsouw ziet dat
‘doorpakken’ als een van haar belangrijk-
ste taken. “Je kunt heel lang blijven zoe-
ken naar de perfecte indicator. Maar wij
zeggen: begin een proef met een beperkt
aantal aanbieders, dan kun je in een klei-
ne setting bewijzen dat kwaliteit meten
wél kan.” •
350 cliënten. Het instrument blijkt niet
alleen bruikbaar om de kwaliteit van
leven in kaart te brengen, maar leidt ook
tot meer aandacht voor de behoeften van
de persoon met dementie zelf. Mahler:
“Voorheen voerden professionals vooral
een gesprek met de mantelzorger.Terwijl
je ook mensen met geheugenklachten
nog goed als mens kunt aanspreken.
Door vragen te stellen aan henzelf, krijg
je heel andere gesprekken.”
De pilot was zo succesvol dat hij lande-
lijk navolging krijgt. Alle regio’s gaan het
gebruiken tijdens wat Mahler noemt
‘natuurlijke momenten in het zorgpro-
ces’, zoals de intake of de evaluatie van
het zorgplan.Van Oirsouw is daar blij
mee. “Je kunt meteen zien wat er te ver-
beteren valt in de zorg voor de betref-
fende patiënt. Dat is het mooie: de
meting is niet iets wat professionals voor
óns moeten doen, maar voor de zorg-
verlening.”
Het instrument maakt vergelijking tus-
sen ketens mogelijk als het gaat om kwa-
liteit van leven en belasting van de man-
telzorger. Ketens kunnen die uitkomsten
vervolgens in verband brengen met hun
scores op procesindicatoren, om te ach-
terhalen waar hun zorg voor verbetering
vatbaar is.
Grote verschillen
Ook ParkinsonNet is in samenspraak
met Achmea bezig zijn opbrengsten
zichtbaar te maken. Dit landelijke net-
werk verenigt behandelaren die betrok-
ken zijn bij de ziekte van Parkinson. Par-
kinsonNet leidt een selecte groep van
onder meer fysiotherapeuten, ergothera-
peuten en logopedisten op voor de bege-
leiding van mensen met parkinson. Deze
gespecialiseerde behandelaren weten
elkaar vervolgens te vinden dankzij bij-
eenkomsten en de website parkinsonnet.
nl. “Het is belangrijk dat zorgverleners
hun behandeling afstemmen”, zegt Mar-
ten Munneke, directeur van Parkinson-
Net. “Wanneer je als fysiotherapeut
hoort dat iemand valt doordat hij ’s
nachts vaak naar de wc moet en dan heel
stijf is, kun je bijvoorbeeld met de neuro-
loog overleggen of daar met medicatie
iets aan te doen is.”
Het gunstige effect van de netwerkvor-
ming bleek een aantal jaren geleden uit
declaratiegegevens van zorgverzekeraars.
In de regio’s zonder netwerk, die er toen
nog waren, kampten meer parkinson-
patiënten met heupfracturen. “Fysiothe-
rapeuten die door ons zijn opgeleid kun-
nen mensen coachen op veilig bewegen,
waardoor ze minder vallen”, legt Mun-
neke uit. Een aantoonbaar succes, maar
om de zorg verder te verbeteren wil Par-
kinsonNet de vinger aan de pols houden.
“We willen het proces gaan meten én van
alle patiënten bijhouden hoe hun kwali-
teit van leven zich ontwikkelt, bijvoor-
beeld de mate van zelfstandigheid en ver-
anderingen in cognitie.We verwachten
grote verschillen tussen de regio’s in
zowel proces als uitkomsten, en daarmee
veel prikkels om iets te doen aan de zorg.”
Doorpakken
Bij de netwerken voor palliatieve zorg
staan de kwaliteitsindicatoren nog in de
kinderschoenen. De betrokken zorgaan-
bieders, zoals ziekenhuizen en thuiszorg,
zijn er tot nu toe alleen afzonderlijk mee
bezig. “Kwaliteit is een belangrijk, maar
lastig onderwerp”, zegt Wim Jansen,
Margje Mahler.
Marten Munneke.
Wim Jansen.

DE DIEPTE
IN OVER KWALITEIT
De ambities die Achmea heeft met het programma Kwaliteit van
Zorg, kunnen pas op termijn worden waargemaakt. Ook voor die
tijd al zet Achmea samen met artsen en ziekenhuizen echter
stappen in zorginkoop op basis van kwaliteit. De gesprekken
hiervoor gaan dan ook steeds meer de diepte in. Dit was in de
zorginkoop voor 2013 reeds merkbaar, en dat is nog nadrukkelijker
het geval voor 2014.
Door Frank van Wijck
H
et programma Kwa-
liteit van zorg dat
Achmea heeft opge-
zet, heeft als doel om
samen met het zorg-
veld uitkomstindica-
toren te ontwikkelen die gaandeweg
moeten leiden tot kwaliteitsverbetering
in de zorg. “Het is een programma dat
op de langere termijn tot een herstruc-
turering van de zorg zal leiden”, zegt
Ben Crul, voorzitter van het overleg
voor medische adviseurs bij Achmea.
“Maar het is nog sterk in ontwikkeling
en speelt dus in de zorginkoop voor
2014 nog geen grote rol. Dit betekent
echter geenszins dat het onderwerp kwa-
liteit in de zorginkoop voor 2014 van
ondergeschikt belang zou zijn. In tegen-
deel zelfs, want het programma Kwali-
teit van Zorg heeft slechts betrekking op
een van de aspecten van wat wij over de
volle breedte onder kwaliteit verstaan.
Persoonlijk definieer ik kwaliteit het
liefst als de zorg die je zelf zou willen
krijgen of waarvan je wilt dat je dierba-
ren die krijgen. Die zorg moet veilig,
efficiënt en tijdig zijn en je moet er voor-
al ook niet zieker van worden.”
Crul vertaalt het begrip dus heel
nadrukkelijk naar de kwaliteit van leven
zoals de patiënt die ervaart. “Ik weet dat
het een doodgepolderd begrip is,” zegt
hij, “en juist daarom vind ik het zo
belangrijk kwaliteit van leven te vertalen
naar de praktijk. Het betekent dat je als
behandelaar vraagt wat de patiënt eigen-
lijk wil. Of die bijvoorbeeld nog wel die
volgende chemokuur wil als hij weet dat
hij daar ook doodziek van wordt.”
Het programma zal op de langere
termijn tot een herstructurering van
de zorg leiden
Ben Crul.

Conformeren
Met die invulling van kwaliteit houdt
Achmea al wél nadrukkelijk rekening in
de discussies die het met de ziekenhui-
zen voert over zorginkoop. Crul: “Voor
de zorginkoop 2013 hebben we al geke-
ken naar kwaliteitsaspecten bij aandoe-
ningen als heup- en knievervanging en
spataderbehandeling. En voor zorgin-
koop 2014 komt daar een aantal behan-
delingen bij, waarbij we zeker ook over
de muren van het ziekenhuis heen kij-
ken.Voor zaken als diabetes en CVA wil-
len we integraal inkopen.Voor een CVA
bijvoorbeeld betekent dit dat we kijken
naar de vraag hoe de zorg georganiseerd
is vanaf de melding van de beroerte tot
en met de revalidatie. Dat is essentieel,
‘De zorg veiliger maken gaat samen
met het terugdringen van verspilling’
‘De basis voor samenwerking is er inmiddels’
Peter Dunki Jacobs werkte jarenlang als chirurg en is sinds ander-
half jaar als senior medisch adviseur verbonden aan de afdeling
Kwaliteit en innovatie van Achmea. “Bij mijn overstap merkte ik dat
ik aan twee zijden missiewerk moest verrichten”, zegt hij. “Er was
wederzijds wantrouwen. Inmiddels is de situatie wezenlijk anders.
Medisch specialisten organiseren zelf netwerken om concentratie
van hoogcomplexe zorg mogelijk te maken en te voldoen aan de
volume-eisen. En Achmea beseft dat het hierin alleen een betrouw-
bare partner kan zijn als het niet voor de muziek uitloopt, maar
alleen stappen in het concentratieproces zet als evidence-based
onderzoek uitwijst dat dit meerwaarde heeft. Concentratie gaat
gepaard met spreiding: dichtbij als het kan, verder weg als daar
betere kwaliteit wordt geleverd. Medisch specialisten zijn zich
bewust van de gevolgen die dit heeft. Ook zij hebben het gedachte-
goed van Michael Porter omarmd dat ze de meerwaarde moeten
aantonen van de diagnostiek en behandeling die ze bieden, en dat
ze die diagnostiek en behandeling aan anderen moeten overlaten
als die daar beter in zijn. Ze beseffen dat streven naar kwaliteit in
het zorgaanbod en kosteneffectiviteit hand in hand kunnen gaan.
Dit blijkt uit het rapport Medisch-specialistische zorg 2015, waarin
een duidelijke omarming op te maken valt voor het kwaliteitsbeleid
dat Achmea al jaren voorstaat. Op basis hiervan zetten medisch spe-
cialisten ook al stappen in de herinrichting van het zorglandschap.
Ze weten bovendien dat er nog veel verspilling in het systeem zit en
dat het belangrijk is om bij de invoering van een innovatie de vraag
te stellen wat ze in ruil daarvoor moeten schrappen uit het zorgaan-
bod.”
“De zorgverzekeraars en medisch specialisten zitten dus al meer op
dezelfde denklijn dan je misschien zou vermoeden. Natuurlijk
oefent Achmea bij zorginkoop druk op de zorgverleners uit met
kwaliteits-, veiligheids- en doelmatigheidseisen. Dit is nodig om ver-
beteringen tot stand te brengen. Het is ook de taak van de zorgver-
zekeraar. Achmea gaat in de toekomst meer op uitkomsten van
zorg uitvragen, maar daartegenover minder op structuur en proces.
De registratielast zal dus meer verschuiven dan verzwaren. In het
programma Kwaliteit van Zorg lopen nu meer dan twintig van deze
gezamenlijke projecten. De nieuwe gelimiteerde datasets zullen de
gesprekspartners samen ontwikkelen en uitrollen. De beloning voor
de medisch specialisten zal zijn dat ze trots kunnen zijn op het feit
dat ze de beste zorg leveren, en dat ze dit ook kunnen aantonen. In
ruil voor deze transparantie zullen ze erkenning, waardering en
meer vertrouwen van de patiënt krijgen voor het werk dat zij doen.”
‘Zorgverzekeraars en
medisch specialisten zitten
meer op dezelfde denklijn
dan je zou vermoeden’
Peter Dunki Jacobs.
want als de eerste zorg – die in het zie-
kenhuis – niet optimaal is, duurt de
totale behandeling langer en heeft de
patiënt een groter risico op restschade.
Bovendien wordt de totale behandeling
duurder als die niet optimaal effectief
is.”
Patiëntveiligheid loopt als een rode
draad door dit hele verhaal heen. Bij alle
aandoeningen waarvoor Achmea zorg
inkoopt, wil het overkoepelende afspra-
ken maken over patiëntveiligheid en
transparantie. “Inzicht krijgen in
patiëntveiligheid begint met goed regis-
treren wat je doet en wat er niet goed
gaat”, zegt Crul. “Daarop zetten we dus

nadrukkelijk in en de informatie die op
basis hiervan beschikbaar komt, gaan we
ook steeds meer delen met onze verze-
kerden. Dit betekent dat we ook kijken
naar de vraag of instellingen geaccredi-
teerd zijn en werken volgens het VMS-
programma. En dan niet alleen op
papier. Het moet vanzelfsprekend zijn
dat de ziekenhuizen zelf zich hieraan
willen conformeren. Je komt er eenvou-
dig niet meer mee weg om met een ver-
mijdbaar incident in de media te
komen.”
Patiëntveiligheid
Helaas zijn berichten over ziekenhuizen
waar zich een incident voordoet op het
gebied van patiëntveiligheid aan de orde
van de dag. “Ik denk dat we die de
komende tijd alleen nog maar vaker
gaan meemaken”, zegt Jan Klein, naast
zijn werk als hoogleraar patiëntveiligheid
parttime medisch adviseur bij Achmea.
“De zorg in zijn algemeenheid is al veel
veiliger geworden, en daaraan heeft het
VMS zeker een bijdrage geleverd. Maar
tegelijkertijd zijn de patiënten kwets-
baarder geworden – de zorg is in toene-
mende mate ouderenzorg aan het wor-
den – en is de zorg door de toegenomen
technologische mogelijkheden com-
plexer geworden. De roep om transpa-
rantie is toegenomen.We accepteren het
niet meer als dingen verkeerd gaan en
de media pikken dat op. De beste
manier voor ziekenhuizen om hierop te
reageren is door niet langer af te wach-
ten tot iets echt fout gaat, maar tijdig
maatregelen te treffen. Dus te zeggen:
we sluiten tijdelijk even die afdeling,
omdat we de veiligheid van werken daar
onvoldoende kunnen garanderen. Dit
zou het vertrouwen van de verzekerde
enorm vergroten.”
Informeren
Volgens Klein zijn ziekenhuizen in toe-
nemende mate in staat antwoorden te
geven op de vragen die zorgverzekeraars
in het kader van het zorginkoopproces
stellen over patiëntveiligheid. “En de
zorgverzekeraars stellen die vragen ook
echt wel”, zegt hij. “Maar ze kunnen er
nog dichter op zitten dan ze nu doen. Ze
durven bijvoorbeeld nog niet zo goed af
te dwingen dat ze structureel worden
geïnformeerd over sterftecijfers. Deze
terughoudendheid heeft deels te maken
met het feit dat ze weten dat de metho-
dologie voor het meten ervan nog niet
optimaal is, maar ook met het gegeven
dat ziekenhuizen wel eens strategisch
zouden kunnen omgaan met die cijfers
als de zorgverzekeraars hierin al te
nadrukkelijke eisen stellen.Toch is het
zaak dat de zorgverzekeraars in de dis-
cussies over zorginkoop zo expliciet
mogelijk zijn over hun verwachtingen in
het belang van hun verzekerden en dat
ze de ziekenhuizen zo breed mogelijk
uitvragen.”
Vervolgstappen
Achmea heeft het vragen naar informa-
tie in de zorginkoop 2013 ook al sterker
gedaan dan in eerdere jaren, en zal hierJan Klein.
in de komende inkooponderhandelingen
vervolgstappen in zetten, stelt Klein.
“Dat dit vanuit de ziekenhuizen tot vra-
gen zal leiden, ligt voor de hand”, zegt
hij. “Doorvragen leidt tot een inhoude-
lijke dialoog over de kwaliteit van zorg
en de patiëntveiligheid, en zo’n dialoog
vergt energie en tijd. Bovendien creëert
het weer nieuwe bureaucratie en dat
nemen de ziekenhuizen ons absoluut
kwalijk.Toch zullen we in de inkoop-
onderhandelingen voor 2014 hoe dan
ook die dialoog aangaan.We zullen
daarbij meer informatie gaan vragen
over de kwaliteit van zorg en we zullen
bijvoorbeeld ook scherper gaan kijken
naar de vraag of ze de leidraad verant-
woordelijkheidstoedeling volgen.Verant-
woordelijkheden toebedelen speelt
immers een belangrijke rol in patiëntvei-
ligheid. De gesprekken zullen dus alleen
maar intensiever worden. Het aantal
vermijdbare doden en ziekenhuisopna-
men rechtvaardigt dit, net als het feit dat
er veel verspilling is in de zorg. De zorg
veiliger maken gaat een-op-een samen
met het terugdringen van verspilling.
Die twee zijn onlosmakelijk met elkaar
verbonden. Dit verklaart waarom
Achmea zoveel energie steekt in Lean-
optimalisatie.We hopen dat ziekenhui-
zen dit inzien en hierin meegaan. Een
deel doet dat ook al via de Stichting
Lean in de Zorg (www.lidz.nl) die
Achmea heeft opgericht.” •

Als collega’s in de zorg en Achmea gaan we graag met u het gesprek aan!
Dat kan op verschillende manieren.
Denkt u een bijdrage te leveren aan het Programma Kwaliteit van Zorg? Schrijft u zich dan gratis in voor
het Achmea congres 2013 ‘Zorguitkomsten’ SAMEN meten, weten en verbeteren op 12 september 2013 in
Nieuwegein. Als arts heeft u de mogelijkheid om ook een patiënt mee te nemen. Met elkaar geven we
input aan de Achmea actieagenda 3.0.
Een innovatief, vernieuwend idee voor de toekomst van de zorgkwaliteit? Laat het ons horen.
Voor meer informatie en aanmelding: www.achmeacongres2013-zorguitkomsten.nl
Praat mee op de community de toekomst van zorgkwaliteit
http://zorgkwaliteit.dialogen.skipr.nl

Bijlage-2013-Achmea-lightversie

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (9)

Similar to Bijlage-2013-Achmea-lightversie

Similar to Bijlage-2013-Achmea-lightversie (20)

Bijlage-2013-Achmea-lightversie