a. Unang yugto- panahon ng mga kastila
Ang mapalaganap ng mga Kastila ang Iglesia Catolica Romana
Isinalin sa Tagalog at iba pang katutubong wika ang mga dasal at mga akdang panrelihiyon.
Nagturo ng wikang Kastila ngunit hindi naging konsistent.
Paggamit ng wikang katutubo ng mga prayle
Hindi lantarang inihayag ng Kastila ang tunay nilang pakay sa bansa.
Sa paglisan ng kapangyarihang Espanyol sa Pilipinas, nagpatuloy pa rin ang pagsasalin ng mga piyesang nasa wikang Kastila.
b. Ikalawang yugto- panahon ng mga amerikano
Thomasites- mga unang guro
Naging masigla ang pagsasalin sa wikang pambansa ng mga akdang nasa wikang Ingles.
Impluwensiya ng Amerikano
Edukasyon
Nagkaroon tayo ng iba’t ibang karunungan mula sa kanluran lalo na sa larangan ng panitikan.
Ang pagsasalin sa panahong ito ay di-tuwiran.
Rolando Tinio maraming naisaling klasikong akda
Isang proyekto rin ang isinagawa ng National Bookstore (1971) kung saan ipinasalin ang mga popular na nobela at kuwentong pandaigdig at isinaaklat upang magamit sa paaralan.
“Puss N’ Boots”, “Rapunzel”,”The Little Red Hen” at iba pa
Ang Goodwill Bookstore naman ay naglathala ng kolekyon ng mga klasikong sanaysay nina Aristotle, Aquinas, Kant at iba pa.
Ang Children’s Communication Center naman ay nagsalin at naglathala ng mga akdang pambata tulad ng “Mga Kuwentong Bayan Mula sa Asia, Rama at Sita”, “Palaso ni Wujan”, “Mga Isdang Espada” at iba pa.
c. Ikatlong yugto ng kasiglahan- patakarang bilinggwal
Ang pagsasalin sa Filipino ng mga materyales pampaaralan na nasusulat sa Ingles.
-Aklat, patnubay, sanggunian, gramatika at iba pa
Department Order No. 25, s. 1974
Halimbawa ng mga isinalin sa panahong ito:
Science, Home Economics, Good Manners and Right Conduct, Health Education, at Music
d. ikaAPAT NA YUGTO NG KASIGLAHAN- PAGSASALIN NG MGA KATUTUBONG PANITIKANG DI-TAGALOG
Kinailangan ang pagsasalin ng mga katutubong panitikang di Tagalog upang makabuo ng panitikang pambansa.
LEDCO(Language Education Council of the Philippines) at SLATE(Secondary Language Teacher Education) ng DECS at PNU noong 1987
Pagtulong ng Ford Foundation
Cebuano, Ilocano, Hiligaynon, Bicol, Samar-Leyte, Pampanggo at Pangasinan.
Bernakular
Sa proyektong ito, nagkaroon din ng pagsasalin sa ilang Chinese-Filipino Literature, Muslim at iba pang panitikan ng mga minor na wika ng bansa.
GUMIL(Gunglo Dagiti Mannurat nga Ilocano)
KURDITAN- katipunan ng mga akdang isinalin sa wikang Ilocano
Sa pamamagitan ng pagsasalin, ang mga kuwentong orihinal na isinulat sa Iloco ay nalagay nasa katayuan upang mapasama sa pambansang panitikan sapagkat mayroon nang bersyon sa wikang pambansa.
a. Unang yugto- panahon ng mga kastila
Ang mapalaganap ng mga Kastila ang Iglesia Catolica Romana
Isinalin sa Tagalog at iba pang katutubong wika ang mga dasal at mga akdang panrelihiyon.
Nagturo ng wikang Kastila ngunit hindi naging konsistent.
Paggamit ng wikang katutubo ng mga prayle
Hindi lantarang inihayag ng Kastila ang tunay nilang pakay sa bansa.
Sa paglisan ng kapangyarihang Espanyol sa Pilipinas, nagpatuloy pa rin ang pagsasalin ng mga piyesang nasa wikang Kastila.
b. Ikalawang yugto- panahon ng mga amerikano
Thomasites- mga unang guro
Naging masigla ang pagsasalin sa wikang pambansa ng mga akdang nasa wikang Ingles.
Impluwensiya ng Amerikano
Edukasyon
Nagkaroon tayo ng iba’t ibang karunungan mula sa kanluran lalo na sa larangan ng panitikan.
Ang pagsasalin sa panahong ito ay di-tuwiran.
Rolando Tinio maraming naisaling klasikong akda
Isang proyekto rin ang isinagawa ng National Bookstore (1971) kung saan ipinasalin ang mga popular na nobela at kuwentong pandaigdig at isinaaklat upang magamit sa paaralan.
“Puss N’ Boots”, “Rapunzel”,”The Little Red Hen” at iba pa
Ang Goodwill Bookstore naman ay naglathala ng kolekyon ng mga klasikong sanaysay nina Aristotle, Aquinas, Kant at iba pa.
Ang Children’s Communication Center naman ay nagsalin at naglathala ng mga akdang pambata tulad ng “Mga Kuwentong Bayan Mula sa Asia, Rama at Sita”, “Palaso ni Wujan”, “Mga Isdang Espada” at iba pa.
c. Ikatlong yugto ng kasiglahan- patakarang bilinggwal
Ang pagsasalin sa Filipino ng mga materyales pampaaralan na nasusulat sa Ingles.
-Aklat, patnubay, sanggunian, gramatika at iba pa
Department Order No. 25, s. 1974
Halimbawa ng mga isinalin sa panahong ito:
Science, Home Economics, Good Manners and Right Conduct, Health Education, at Music
d. ikaAPAT NA YUGTO NG KASIGLAHAN- PAGSASALIN NG MGA KATUTUBONG PANITIKANG DI-TAGALOG
Kinailangan ang pagsasalin ng mga katutubong panitikang di Tagalog upang makabuo ng panitikang pambansa.
LEDCO(Language Education Council of the Philippines) at SLATE(Secondary Language Teacher Education) ng DECS at PNU noong 1987
Pagtulong ng Ford Foundation
Cebuano, Ilocano, Hiligaynon, Bicol, Samar-Leyte, Pampanggo at Pangasinan.
Bernakular
Sa proyektong ito, nagkaroon din ng pagsasalin sa ilang Chinese-Filipino Literature, Muslim at iba pang panitikan ng mga minor na wika ng bansa.
GUMIL(Gunglo Dagiti Mannurat nga Ilocano)
KURDITAN- katipunan ng mga akdang isinalin sa wikang Ilocano
Sa pamamagitan ng pagsasalin, ang mga kuwentong orihinal na isinulat sa Iloco ay nalagay nasa katayuan upang mapasama sa pambansang panitikan sapagkat mayroon nang bersyon sa wikang pambansa.
Mga uri ng Pagsasaling-wika.
Sa presentasyong ito, inilahad ang mga iba't ibang uri ng pagsasaling-wika na maaaring makatulong sa isang tagapagsalin. Gayundin ang ilang mahahalagang puntos at pamantayan na dapat isaalang-alang sa pagsasaling-wika. Sa pamamagitan ng presentasyong ito, nawa ay maging madali ang pagsasalin at makatulong sa tagapagsalin ang mahahalagang ideya at kaalaman na nakalahad sa presentasyong ito. Higit sa lahat layunin ng presenytasyong ito na madagdagan pa ang kaalaman ng mga mag-aaral at dalubwika hinggil sa pagsasaling-wika.
THESIS - WIKANG FILIPINO, SA MAKABAGONG PANAHONMi L
I uploaded this thesis for the reference of the future researchers.
Entitled Wikang Filipino, sa Makabagong Panahon.
We tackled about the progress of Filipino language as time pass by. And the factors that affect it.
Enjoy and God bless! :)
Mga uri ng Pagsasaling-wika.
Sa presentasyong ito, inilahad ang mga iba't ibang uri ng pagsasaling-wika na maaaring makatulong sa isang tagapagsalin. Gayundin ang ilang mahahalagang puntos at pamantayan na dapat isaalang-alang sa pagsasaling-wika. Sa pamamagitan ng presentasyong ito, nawa ay maging madali ang pagsasalin at makatulong sa tagapagsalin ang mahahalagang ideya at kaalaman na nakalahad sa presentasyong ito. Higit sa lahat layunin ng presenytasyong ito na madagdagan pa ang kaalaman ng mga mag-aaral at dalubwika hinggil sa pagsasaling-wika.
THESIS - WIKANG FILIPINO, SA MAKABAGONG PANAHONMi L
I uploaded this thesis for the reference of the future researchers.
Entitled Wikang Filipino, sa Makabagong Panahon.
We tackled about the progress of Filipino language as time pass by. And the factors that affect it.
Enjoy and God bless! :)
3. - pag-aaral kung paano gagamitin ang mga
limitadong pinagkukunang yaman upang
makagawa at maipamahagiang ibat-ibang
produkto at serbisyosa mga tao at ibat-ibang
pangkat ng lipunan para sa kasalukuyan at
hinaharap.
- pag-aaral kung paano ang tao naghahanap-
buhay, naghahanap ng pagkain at iba pang
pangangailangang materyal.Binibigyang pansin
ang mga suliraning pangkabuhayan sa
pamamagitan ngpamamaraan kung paano
malulunasan o mababawasan ang mga ito.
4. ang pagkuha ng nilalaman sa anumang oras ayon
sa pangangailangan, sa anumang aparatong
dihital, pati sa interaktibong tugon ng tagagamit,
malikhaing pakikilahok at pagbubuo ng
pamayanan sa paligid ng nilalaman ng midya. Isa
pang mahalagang pangako ng bagong midya ay
ang "demokratisasyon" ng paglikha, paglalathala,
pagpapamudmod at pagkonsumo ng nilalaman ng
midya. Ang isa pang aspeto ng bagong midya ay
ang pangtunay na panahon na paglikha ng bago at
walang patakarang nilalaman.
5.
6.
7.
8. Ang isang paraan upang makamit ito ay ang
panghihiram o Pagsasalin ng mga salitang
banyaga tungo sa wikang nauunawaan ng
lahat.
Sa kasalukuyan, parami nang parami ang
ibang lahi sa Pilipinas, kaya nararapat lang na
sumasabay rin tayo sa kanila.
Walang masama na pag-aralan ang ibang
wika, ang problema nasa tao wala sa wika.
31. May mali ba?, oo, dahil sa bawat pagsasalin
ay may simulain at batayan upang maging
matagumpay ka rito.
Mahirap ang magsalin, tama, pero mas
mahirap intindihin ang mga ipinakita ko
kanina
Kaya dapat alam mo ito
32.
33. 1. Basahin muna ang salita, termino,
pahayag, pangungusap o talata
upang makuha mo at maunawaan
ang kabuuang diwa nito.
2. Isagawa na ang unang pagsasalin.
Dapat mong isipin na ang isasalin ay
diwa ng mga salita.
3. Pagkatapos mong maisalin ang
akda, itabi mo muna ang orihinal.
Basahin mo ang salin,
34. Muli mong basahin ang salin at alamin kung
may salita kang dapat palitan, pariralang
dapat na alisin o idagdag upang mabuo ang
hinihinging diwa o kaya naman ay mga
pangungusap na dapat baguhin ang
balangkas upang maging malinaw ang
kahulugan nito.
Ipabasa mo nang malakas sa ibaba ang salin
at obserbahan ang mga bahagi ng salin na
hindi mababasa nang maayos.
Rebisahin ang salin at saka muling ipabasa
nang malakas sa iba (Hindi ang unang
bumasa) hanggang sa maging maayos nang
lahat ang dapat ayusin.
35. Mahalaga na ang tagapagsalin ay
bihasa sa paggamit ng wika mula sa
wikang isinasalin at wikang
pagsasalinan.
Kailangan ding kumonsulta ang isang
nagsasalin sa iginagalang na
diksyunaryo ng wikang ginagamit.
Upang makatulong ito sa pagpapalinaw
sa pag-unawa ng kaalamang isasalin at
higit na mapabuti ang pagsasalin.
36. Ang paglalapat ng angkop na salita o
pagpapanatili ng orihinal na terminolohiyang
teknikal sa orihinal na nilalaman ay bahagi ng
matatawag nating essential translation” o
hinango ang laman ng isinasaling kaalaman
sa pagsasalin at hindi literal na salin lamang.
Ang pagsasalin ng kaalamang pang midya at
ekonomiks ay kailangan gamitan ng ganitong
paraan upang higit na maunawaan at maituro
ang ibinabahaging kaalaman .
37. Mahalagang simple, maliwanag at angkop
ang mga inilalapat na salita sa pagsasalin.
Madaling maunawaan ng pinupuntiryang
mambabasa na madaling masapol at
matutuhan para sa kanila.
38. Pinatutunayan ng maraming tagasubaybay na
mamamayan na dumagsa sa pagbili ng mga
babasahing gabay sa kaalamang pang-midya at
ekonomiks upang matuto, makinabang at
magamit sa kanilang pag-unlad.
Isa pang dapat isaalang-alang sa pagsasalin ng
kaalaman ay ang pagkakaroon ng mahusay na
EDITOR ng salin ( ekonomista, bihasa sa
larangan ng mass media) Kailangang isa rin
siyang mahusay na tagasalin. Dahil mas
matalasang kanyang mata sa anumang sablay
na salin o di angkop na salita na ginamit ng
nagsalin.
40. Ito ay may kinalaman sa paggawa ng sabon,
may terminong teknikal
Isang proseso na lumilikha ng langis sa
paghahalo ng alkali
Paggawa ng tosino at longganisa
Tulad din ng “saturated salt” na dapat ding
manatili at ipaliwanag pa ito’y pagpapakulo
ng tubig na may asin.
Pagrereserba ng karne.
43. Ang Sport Fan ay mula sa Chinese-English
Dictionary
Na isinalin na sa Filipino at tinignan sa
diksyunaryong Ingles-Pilipino kaya naging
Abanikong Pampalakasan.
Sa kalaunan binago ito at inayon sa lipunan at
kulturang nasa bansa kaya naman ito ay
tinatawag na Tagahanga ng Palakasan pero
tanggap na rin ang salitang Sport fan dahil ito
naman ay salitang teknikal sa midya.
46. Naging malaki ang ambag sa kulturang
Pilipino ang pag-usbong at pag-unlad ng
ekonomiya at mass midya.
Gamit ang wika pinadadali nito ang
paghahatid ng mensahe at pagpapalaganap
ng impormasyon sa pamamagitan ng mass
midya
May iba’t iba midyum ang mass midya;
Radyo,Telebisyon, Internet, Cellphone, Social
Networking Sites, atbp uri ng elektronikong
kagamitan
47. Naging malaki ang papel ng midya sa pang
araw-araw na gawain na siya namang
humuhulma sa kabuuang transaksiyon sa
lipunan, isa na rito ang Ekonomiya ng bansa.
Mahalaga ang papel ng wika sa mass midya
sa mobilisasyon ng mga mamamayan tungo
sa kaunlaran.
Malaking tulong ang pagsasalin ng mga
termino, salitang teknikal at konsepto sa
larangan ng midya at ekonomiks.
48. Magagamit natin ang wika upang makapag-
ugnay ang mga tao sa lipunan sa iisang lugar
– shared community-na nakakapagpayaman
sa kultura at ekonomiya sa susunod na
henerasyon
Ang patuloy na pagsasaling wika sa larangan
ng midya at ekonomiks ay magiging
instrumento upang maunawaan at makilahok
ang buong nasyon gayundin ang iba’t ibang
panig ng bansa sa pag-unlad kasabay ng
globalisasyon.