SlideShare a Scribd company logo

Basic13 18

•
•
Baterdene Batchuluun
Baterdene Batchuluun

Basic13 18

1 of 139
IV хэсэг Урт хугацаат х р нг ба рийн удирдлагаө ө ө ө Зочин улсын одоогийн татварын хууль Валютын ханшийн т л вл лтө ө ө Улсын эрсдлийн шинжилгээ ДТ слийнҮ ө в рм цө ө ө эрсдэл ДК-ийнҮ капиталын рт гө өУрт хугацаат х р нгийнө ө олон улсын х нийүү т вшинү ДК-ийн гадаадҮ санх жилтүү ашиглах боломж Зочин улсын татварын хууль ба бусад заалтуудын боломжит хяналт ДТ слийнҮ ө тооцсон м нг нө ө урсгал ДТ слийнҮ ө шаардлагатай г жө өө ДК-ийнҮ капитал т с вл лтийнө ө ө шийдвэр
Гадаадын шууд х р нг оруулалтө ө ө 13Б лэгү
A13 - 3 Б лгийн зорилгоү • Гадаадын шууд х р нг оруулалтыгө ө ө татах нийтлэг мотивыг тайлбарлах; • Олон улсын диверсификацийн ашиг тусыг харуулах.
A13 - 4 ГШХО-ын мотив • ГШХО нь ашигт ажиллагааг нэмэгд лж,үү хувьцаа эзэмшигчдийн х р нгийг сг ж,ө ө ө ө орлогыг нэмэгд лж, зардлыгүү бууруулдаг. Орлогоос хамаарах мотив  Эрэлтийн шинэ эх свэр татах, ялангуяаүү дотоодын с лтийн потенциалө ө хязгаарлагдмал ед.ү
A13 - 5 ГШХО-ын мотив  Монополь давуу талыг ашиглах, ялангуяа рс лд гч компаниуд олох боломжг йө ө ө ү н ц ба ур чадварыг эзэмших.өө  Худалдааны хязгаарлалтад эсэрг цэлүү з лэх.ү үү Орлогоос хамаарах мотив  Ашигтай зах зээлд нэвтрэх.
A13 - 6 Зардлаас хамаарах мотив  Эдийн засгийн цар хэмжээний б рэн ашигү тус, ялангуяа олон тоног т х р мж ашиглахө өө ө компаниудын хувьд.  йлдвэрлэлийн хямд гадаад х чин з йлсийгҮ ү ү ашиглах.  Гадаад т хий эд ашиглах, ялангуяа хэрэвүү ДК тухайн улсын хэрэглэгчдэд эцсийнҮ б тээгдэх нийг буцаан худалдахү үү т л вл г тэй бол.ө ө ө өө ГШХО-ын мотив
A13 - 7 ГШХО-ын мотив  Гадаад валют дутуу нэлэгдсэн едү ү валютын ханшийн х д лг нд хариуө ө өө з лэх. ГШХО нь м н ДК-ийн валютынү үү ө Ү ханшийн хэлбэлзлийн эрсдлийг бууруулахад тусалж чадна.  Борлуулалт/ йлдвэрлэлийг олон улсадү т р лж лэх.ө ө үү Зардлаас хамаарах мотив  Гадаад технологи ашиглах.
A13 - 8 • Компани гадаад зах зээлд нэвтрэх оптимал арга нь зах зээлийн шинж чанараас хэсэгчлэн хамааралтай байна. • Жишээ нь, хэрэв хэрэглэгчид дотоодын б тээгдэх н худалдан авx дассан гэвэлү үү лицензийн гэрээ эсвэл хамтарсан йлдвэр нь ил тохиромжтой байжү үү болох юм. ГШХО-ын мотив
A13 - 9 • Гадаад улсад х р нг оруулахын мнө ө ө ө ө боломжит ашиг нь зардал болон эрсдэлтэй жинлэгдэх ёстой. • Н хц л байдал цаг хугацааны явцадө ө рчл гдд г шиг зарим улс орнуудөө ө ө ГШХО-ыг татах сонирхол ихтэй байхад бусад орнууд сонирхол бага байдаг байна. ГШХО-ын мотив
A13 - 10 Олон улсын диверсификацийн ашиг тус • Олон улсын диверсификацийн ндсэнү зарчим нь хугацааны туршид нд рө ө хамааралг й г йцэтгэлийн т вшин б хийү ү ү ү гадаад т сл дийг сонгох явдал юм.ө үү
A13 - 11 Merrimack Co.-ийн диверсификацийн ашиг АНУ-ын компани Merrimack Co. шинэ х р нг оруулалтынө ө ө т слийн байршлаа хэлэлцэж байна.ө Санал болгож буй т слийнө шинж чанар АНУ Их Британи Т слийн х лээгдэж буйө ү жилийн дундаж татварын дараах г жө өө Т слийн г жийнө ө өө стандарт хазайлт Т слийн г ж баө ө өө одоогийн АНУ-ын бизнесийн корреляци 25% .09 .80 25% .11 .02
A13 - 12 • г жийн хувьд, аль ч шинэ т с л ньӨ өө ө ө давуу талг й.ү • Эрсдэлтэй холбоотойгоор шинэ т с л ньө ө АНУ-д байршилтай бол г ж нь арайө өө бага хэлбэлзэлтэй байх т л втэй байна.ө ө Merrimack Co.-ийн диверсификацийн ашиг
A13 - 13 • Т с л Merrimack-ийн нийт х р нгийнө ө ө ө 30%-ийг эзэлдэг ба одоогийн АНУ-ын бизнест Merrimack-ийн г жийнө өө стандарт хазайлт нь .10 гэе. • Хэрэв шинэ т с л нь АНУ-д байршилтайө ө бол нийт компаний портфелийн дисперс Merrimack Co.-ийн диверсификацийн ашиг ( )( )( )( )( ) 008653. 80.09.10.30.70.209.30.10.70. σσ2 2222 2222 = ++= ++= ABBABABBAA CORRwwww σσ
A13 - 14 • Хэрэв шинэ т с л Их Британид байршилтайө ө бол нийт компаний портфелийн дисперс Merrimack Co.-ийн диверсификацийн ашиг • Иймээс б хэлд нь авч звэл хэрэв шинэү ү т с л Их Британид байршилтай болө ө Merrimack ил тогтвортой г ж олно.үү ө өө ( )( )( )( )( ) 0060814. 02.11.10.30.70.211.30.10.70. 2 2222 2222 = ++= ++= ABBABABBAA CORRwwww σσσσ
A13 - 15 • Олон улс орнуудад с рг р н л лжө өө ө өө болох тул ДК дэлхийн хямралаасҮ тусгаарлагдахг й байж болно.ү • Гэсэн хэдий ч ДК нэг улсад анхаарлааҮ хандуулахаас Азийн улс орнуудын дунд т р лж лэх нь ил сайн байж болохыгө ө үү үү 1997-98 оны Азийн хямралаас харж болно. Тэр ч байтугай тив дийн хоорондүү т р лж лэх нь ил сайн байх болно.ө ө үү үү Олон улсын диверсификацийн ашиг тус
A13 - 16 • Ил олон т сл дийг портфельдүү ө үү нэмэхэд портфелийн дисперс тодорхой цэг х ртэл дунджаар буурна.ү • Гэсэн хэдий ч янз б рийн улс орнуудадү хэрэгж лсэн т сл дийн г жүү ө үү ө өө хоорондоо бага хамааралтай улмаас эрсдлийг бууруулах зэрэг нь глобал портфелийн хувьд дотоодын портфелиос ил их байна.үү Олон улсын диверсификацийн ашиг тус
A13 - 17 • Дэлхий даяар байрласан т сл д б хийө үү ү ДК нь т слийн эрсдэл ба г жийнҮ ө ө өө шинж чанарын талаар санаа зовдог. Олон улсын диверсификацийн ашиг тус
A13 - 18 • р ашгийн муруйн дагуух т слийнҮ ө портфелиуд нь г гдс н х лээгдэж буйө ө ө ү г жийн хувьд хамгийн бага эрсдлийгө өө харуулна. • Эдгээр р ашигт портфелийн хувьд ДКү Ү эрсдлийг нь х лээн з вш р х д бэлэнү ө өө ө ө байгаа харгалзах нэг портфелийг сонгож болно. Олон улсын диверсификацийн ашиг тус
A13 - 19 • Зарим ДК-ийн р ашигт т слийнҮ ү ө портфелийн муруй нь бусад ДК-ийнҮ муруйнаас ил зохимжтой байдаг.үү Олон улсын диверсификацийн ашиг тус
A13 - 20 ГШХО хийх шийдвэр дүү • Зарим тогтмол шийдвэр д шаардлагатайүү байдаг. ¤ Цаашид рг жих хэрэгтэй юу?ө ө ¤ Ашгаа толгой компани руу шилж лэхүү хэрэгтэй юу эсвэл охин компанид ашиглах уу?
A13 - 21 ГШХО-ын талаарх зочин улсын засгийн газрын зэлү • Засгийн газрын хувьд хамгийн тохиромжтой ГШХО нь орон нутгийн компаниудаас бизнесийг нь булаахг йгээр ажилг йдэл, технологийнү ү хоцрогдол зэрэг асуудлыг шийддэг. • Засгийн газар х сч буй ГШХО-ынү хэлбэр дийг дэмжих инсентивээрүү хангаж, х сэхг й байгаа ГШХО-ынү ү хэлбэр дэд урьдчилан сэргийлэх хоригүү саадын н хцлийг бий болгож болно.ө
A13 - 22 ГШХО-ын талаарх зочин улсын засгийн газрын зэлү • Зочин улсын засгийн газрын ГШХО-ыг татах чадвар нь тухайн улсын зах зээл болон н ц, м н т нчлэн засгийн газрынөө ө үү зохицуулалт болон инсентивээс хамаарна. • Зочин улсын санал болгодог нийтлэг инсентивд татварын х нг л лт д, газарө ө ө үү болон барилгын т рээсийн х нг л лт, багаү ө ө ө х тэй зээл, эрчим х чний татаас, болонүү ү байгаль орчны хязгаарлалт бага байх зэрэг орно.
A13 - 23 ГШХО-ын талаарх зочин улсын засгийн газрын зэлү • Зочин улсын засгийн газрын нийтлэг ногдуулдаг хориг саадад нэгдэх/нийлэхэд саад хийх х ч, гадаадынү давамгай эзэмшлийг хязгаарлах, хэт их процедур бичиг баримтын шаардлага (улаан тууз), болон йл ажиллагааныү н хц л байдал.ө ө
A13 - 24 ГШХО-ын шийдвэр дийн ДК-ийн нэүү Ү ү цэнэд з лэх н лү үү ө өө ( ) ( )[ ] ( )∑ ∑               + × = n t t m j tjtj k1= 1 ,, 1 ERECFE =Value E (CFj,t ) = t еийн эцэст АНУ-ын толгойү компаний х лээн авахү j валютаарх х лээгдэж буйү м нг н урсгалө ө E (ERj,t ) = t еийн эцэст доллар руу х рв хү ө ө j валютын х лээгдэж буй ханшү k = толгой компаний капиталын жинэлсэн Бизнес болон байршлын хэлбэрийн талаарх ГШХО-ын шийдвэр дүү
A13 - 25 ДК-ийн капитал т с вл лтҮ ө ө ө 14Б лэгү
A13 - 26 Б лгийн зорилгоү • ДК-ийн охин компани болон толгойҮ компаний капитал т с вл лтийнө ө ө шинжилгээг харьцуулах; • Олон улсын т с л хэрэгжих хэрэгтэйө ө эсэхийг тодорхойлохын тулд ДК-ийнҮ капитал т с вл лтийг хэрхэн хэрэглэхө ө ө талаар харуулах; • Олон улсын т слийн эрсдлийг хэрхэнө нэлж болох тайлбарлах.ү
A13 - 27 Охин ба Толгой компаний хэтийн т л вө ө • ндэстэн дамнасан т слийн капиталҮ ө т с вл лтийг т слийг удирдах охинө ө ө ө компаний днээс хийх ёстой юу эсвэлүү санх жилтийн ихэнхийг хангах толгойүү компаний днээс хийх ёстой юу?үү • Толгой компани руу урсах татварын дараах орох цэвэр м нг н урсгал охин компани рууө ө урсах м нг н урсгалаас ихээхэн ялгаатайө ө байж болох тул алийг нь сонгохоос шалтгаалж р д н р р байж болно.ү ү өө өө
A13 - 28 Охин ба Толгой компаний хэтийн т л вө ө М нг ний орох урсгалын ялгаа нь дараахтайө ө холбоотой юм : • Татварын ялгаа ¤ Х р нгийн шилж лгийн татварын хувь гэж юуө ө үү вэ? • Шилж лгийг хязгаарлах зохицуулалтүү • Хэт их гуйвуулга ¤ Толгой компани охин компанидаа маш нд рө ө удирдлагын т лб р ногдуулж болно.ө ө • Валютын ханшийн х д лг нө ө өө
A13 - 29 • Толгой компаний хувьд эерэг цэвэр н гийн нэ цэнэ бий болгох т с л б рө өө ү ө ө ү компаний нэ цэнийг сг д г тулү ө ө ө т слийг нэлэхэд толгой компанийө ү хэтийн т л в тохиромжтой юм.ө ө • Гэсэн хэдий ч толгой компани гадаад охин компанийг б рэн эзэмшдэгг й едү ү ү энэ д рмээс гажиж болох юм.ү Охин ба Толгой компаний хэтийн т л вө ө
A13 - 30 ДК-ийн капиталҮ т с вл лтийн орцө ө ө Дараах таамаглалууд ихэвчлэн шаардлагатай байдаг: 1. Анхны х р нг оруулалтө ө ө 2. Хэрэглэгчдийн эрэлт хэрэгцээ 3. Б тээгдэх ний нэү үү ү 4. Хувьсах зардал 5. Тогтмол зардал 6. Т слийн хугацааө 7. лдэх (татан буулгах) нэ цэнэҮ ү
A13 - 31 Дараах таамаглалууд ихэвчлэн шаардлагатай байдаг: ДК-ийн капиталҮ т с вл лтийн орцө ө ө 9. Татварын хуулиуд 10. Валютын ханш 11. Шаардлагатай г жийн хувьө өө 8. Х р нгийн шилж лгийнө ө үү хязгаарлалт
A13 - 32 ДК-ийн капитал т с вл лтҮ ө ө ө • Капитал т с вл лт нь ач холбогдолтойө ө ө б хий л урт хугацааны т сл дийн хувьдү ө үү шаардлагатай юм. • Шинжилгээ хийх нэг нийтлэг арга нь толгой компаний х лээн авах м нг нү ө ө урсгал болон лдэх нэ цэнийг тооцохү ү болон т слийнө н гийн цэвэр нэ цэнэө өө ү (NPV)-г тооцох явдал юм.
A13 - 33 ДК-ийн капитал т с вл лтҮ ө ө ө • NPV = – эхний зарцуулсан м нгө ө n + S t едэхм нг нурсгалү ө ө t =1 (1+k)t + лдэх нэ цэнэү ү (1 + k )n k = т слийн шаардлагатай г жийн хувьө ө өө n = т слийн ргэлжлэх хугацаа еэрө ү ү • Хэрэв NPV > 0 бол т слийг х лээн авна.ө ү
A13 - 34 Капитал т с вл лтийн шинжилгээө ө ө t еү 1. Эрэлт (1) 2. Нэгжийн нэү (2) 3. Нийт орлого (1)×(2)=(3) 4. Нэгжийн хувьсах зардал (4) 5. Нийт хувьсах зардал (1)×(4)=(5) 6. Жилийн т рээсийн зардалү (6) 7. Бусад тогтмол еийн зардалү
A13 - 35 Капитал т с вл лтийн шинжилгээө ө ө t еү 13. Охин компаний цэвэр МУрсгал (12)+(8)=(13) 14. Толгой компани руу шилж лэгүү (14) 15. Шилж лгийн татварүү tax rate×(14)=(15) 16. Суутгалын дараах шилж лэгүү (14)–(15)=(16) 17. лдэх нэ цэнэҮ ү (17) 18. Валютын ханш (18) 19. Толгой компаний МУ
A13 - 36 ДК-ийн капитал т с вл лт дҮ ө ө ө ө авч зэх х чин з йлсү ү ү  Валютын ханшийн хэлбэлзэл. Янз б рийнү хувилбаруудыг тэдгээрийн тохиолдох магадлалтай хамт авч зэх хэрэгтэй.ү  Инфляци. нэ/зардлын таамаглал ньҮ далд инфляцийг агуулдаг б г д заримө өө улс орнуудын хувьд инфляци жилээс жилд маш тогтворг й байж болно.ү
A13 - 37 ДК-ийн капитал т с вл лт дҮ ө ө ө ө авч зэх х чин з йлсү ү ү  Санх жилтийн зохицуулалтүү . Санх жилтийн зардал нь ихэвчлэнүү хорогдуулалтын хувьд туссан байдаг. Гэсэн хэдий ч олон гадаад т сл дийг гадаадө үү охин компаниуд хэсэгчлэн санх ж лдэг.үү үү  Т гжигдсэн х р нгү ө ө ө. Зарим улс орнууд ашгийг толгой компани руу шилж лэхийнүү мн тодорхой хугацааны туршид оронө ө нутагт дахин х р нг оруулахыг шаардажө ө ө болно.
A13 - 38 ДК-ийн капитал т с вл лт дҮ ө ө ө ө авч зэх х чин з йлсү ү ү  Тодорхой бус лдэх нэ цэнэү ү . лдэх нэ цэнэ ньҮ ү ихэвчлэн т слийн NPV-д их хэмжээний н лө ө өө з лдэг ба ДК хугарлын цэгийн лдэх нэү үү Ү ү ү цэнийг тооцох х сэлтэй байж болно.ү  Зонхилох м нг н урсгалд з лэх т слийнө ө ү үү ө н лө өө. Шинэ х р нг оруулалт нь ижилө ө ө йлчл лэгчидтэй одоогийн бизнестэйү үү рс лд ж болно.ө ө ө  Зочин улсын засгийн газрын инсентив. Эдгээрийг м н шинжилгээнд авч зэхө ү
A13 - 39 Т слийн нэлгээг эрсдлээрө ү тохируулах • Хэрэв ДК-ийн санал болгож буй т слийнҮ ө м нг н урсгал тодорхой биш бол тухайнө ө эрсдлийн хувьд нэлгээг тохируулах хэрэгтэй.ү • Нэг арга нь эрсдлээр тохируулсан хорогдуулалтын хувийг ашиглах явдал юм. Тодорхой бус байдал их байвал хэрэглэж байгаа хорогдуулалтын хувь их байна. • Олон компьютерийн программ хангамжийн багц ашиглан мэдрэмжийн шинжилгээ болон симуляци хийх боломжтой байдаг.
A13 - 40 ДК-ийн капитал т с вл лтийн ДК-ийнҮ ө ө ө Ү нэ цэнэд з лэх н лү ү үү ө өө ( ) ( )[ ] ( )∑ ∑               + × = n t t m j tjtj k1= 1 ,, 1 ERECFE =Value E (CFj,t ) = t еийн эцэст АНУ-ын толгойү компаний х лээн авахү j валютаарх х лээгдэж буйү м нг н урсгалө ө E (ERj,t ) = t еийн эцэст доллар руу х рв хү ө ө j валютын х лээгдэж буй ханшү ДК-ийн капиталҮ т с вл лтийн шийдвэрө ө ө
A13 - 41 ДК-ийн б тцийн рчл лтҮ ү өө ө 15Б лэгү
A13 - 42 Б лгийн зорилгоү • ДК-ийн б тцийн рчл лтийн хэлбэр болохҮ ү өө ө ДК-ийн олон улсын нэгдэх йл явцыгҮ ү танилцуулах; • ДК-ууд хэрхэн гадаад зорилтотҮ компаниудын нэлгээг хийдгийг тайлбарлах;ү • Зорилтот компаниудын нэлгээ ДК-уудынү Ү дунд яагаад р р байж болохыгөө өө тайлбарлах; • ДК-ийн б тцийн рчл лтийн бусадҮ ү өө ө аргуудыг тодорхойлох.
A13 - 43 ДК-ийн б тцийн рчл лтҮ ү өө ө • Шинэ охин компани байгуулах, компани худалдан авах, охин компаниа худалдах, йлү ажиллагааны цар х рээгээ бууруулах, охинү компаниудын хооронд йлдвэрлэлээү шилж лэх зэрэг нь б гд ДК-ийн б тцийнүү ү Ү ү рчл лтийн хэлбэр д юм.өө ө үү • ДК-ууд улс орнуудын рчл гд н буй эдийнҮ өө ө ө засаг, улс т р болон аж йлдвэрийн н хцлийгө ү ө капиталжуулахын тулд ДК-ийн б тцийнҮ ү рчл лтийн боломжит хэлбэр дийг ргэлжөө ө үү ү нэлж байдаг.ү
A13 - 44 Олон улсын нэгдэлт • Зорилт нь нэгэнт байрлал тул олон улсын нэгдэх йл ажиллагаар дамжуулан компаниү олон улсын бизнесээ нэн даруй рг ж лжө ө үү болох ба аль хэдийн тогтсон хэрэглэгчийн харилцаанаас ашиг тус х ртэнэ.ү • Гэсэн хэдий ч шинэ охин компаний байгуулах нь ихэвчлэн бага зардалтай байдаг ба худалдан авсан компанитай толгой компаний менежментийг нэгтгэх шаардлагаг й болно.ү
A13 - 45 • Бусад урт хугацааны т слийн адилө компани худалдан авах эсэхийг тодорхойлоход капитал т с вл лтийнө ө ө шинжилгээг ашиглаж болно. • Иймээс худалдан авах шийдвэр нь н гийн цэвэр нэ цэнээр (NPV)ө өө ү хэмжигддэг ашиг ба зардлын харьцуулалтад суурилж болно. Олон улсын нэгдэлт
A13 - 46 • NPV = – эхний зарцуулсан м нгө ө n + S t еийнү м нг нө ө урсгал t =1 (1+k)t + лдэх нэ цэнэү ү (1 + k )n k = худалдан авалтын шаардлагатай г жө өө n = худалдан авсан компаний амьдрах хугацаа • Хэрэв NPV > 0 бол компанийг худалдан Олон улсын нэгдэлт
A13 - 47 • Холбогдох валютын ханш, татвар, болон т гжигдсэн х р нгийн хязгаарлалтыгү ө ө анхаарах хэрэгтэй. • Нэгдэх, нийлэх йл явцыг хянадагү засгийн газрын агентлагуудын тавьж болох саадуудыг даван туулах зардлыг м н анхаарах хэрэгтэй.ө Олон улсын нэгдэлт
A13 - 48 • Ийм саадуудын жишээнд дээрэнг йү эзэмшлийн эсрэг хууль, гадаад давамгай эзэмшлийн хязгаарлалт, “улаан тууз,” болон тусгай шаардлага орно. Олон улсын нэгдэлт
A13 - 49 • Азийн хямрал хор н л тэй байсан хэдий чө өө энэ нь зарим ДК-уудад Азид шинэ бизнесҮ эрхлэх боломж олгосон юм. • Азид л х дл х х р нгийн нэ цэнэ буурч,ү ө ө ө ө ү валютын ханш суларч, олон компаниуд бараг дампуурч, засгийн газрууд хямралыг шийдвэрлэхийг х сч байсан.ү • Гэсэн хэдий ч эдгээр ДК-ууд Ази дахь буурчҮ буй эдийн засгийн с лтийг л тоомсорложө ө ү байв. Олон улсын нэгдэлт
A13 - 50 • Европт хэд хэдэн орнуудын орон нутгийн валют нь евро байхаар баталсан нь ДКҮ оролцогч орнууд дахь янз б рийнү боломжит зорилтот компаниудыг харьцуулах шинжилгээг хялбар болгосон юм. Олон улсын нэгдэлт
A13 - 51 Гадаад зорилгын х лээгдэж буй м нг нү ө ө урсгалд н л лд г х чин з йлсө өө ө ү ү Зорилт-Тодорхой х чин з йлсү ү  Зорилтын мн х м нг н урсгалө ө ө ө . Эдгээр нь ирээд йн м нг н урсгалыг тооцох анхдагчү ө ө суурь болж болох юм.  Зорилтот удирдлагын чадвар. Нэгтгэж буй компани нь нэгтгэгдсэн компанид нэгдэхийн мн байсан шиг удирдах, компанийгө ө цомхотгох, эсвэл йл ажиллагаандааү б тцийн рчл лт хийхийг нь з вш рчү өө ө ө өө болно.
A13 - 52 Улс орны-Тодорхой х чин з йлсү ү  Зорилтот орон нутгийн эдийн засгийн н хц лө ө . Эдийн засгийн н хц л байдалө ө х чтэй ед эрэлт нд р байхү ү ө ө магадлалтай байна.  Зорилтот орон нутгийн улс т рийнө н хц лө ө . Улс т рийн н хц л байдалө ө ө таатай ед м нг н урсгалын шок гарахү ө ө магадлал бага байдаг. Гадаад зорилгын х лээгдэж буй м нг нү ө ө урсгалд н л лд г х чин з йлсө өө ө ү ү
A13 - 53  Зорилтот валютын н хц лө ө . Цаг хугацаа нг р х д х чтэй болохоор х лээгдэжө ө ө ө ү ү буй валютийг ихэвчлэн ил д знэ.үү ү  Зорилтот аж йлдвэрийн н хц лү ө ө . нд рӨ ө с лтийн боломжтой, хэт их рс лд нг й ажө ө ө ө өө ү йлдвэр дийг ил д знэ.ү үү үү ү Улс орны-Тодорхой х чин з йлсү ү Гадаад зорилгын х лээгдэж буй м нг нү ө ө урсгалд н л лд г х чин з йлсө өө ө ү ү
A13 - 54  Зорилтод тохирох татвар. Нэгтгэж буй компанид тулгарах асуудал нь шилж лсэнүү х р нгийн хэлбэрээр х лээн авах татварынө ө ү дараах м нг н урсгал юм.ө ө  Зорилтот орон нутгийн х р нгийн зах зээлийн н хц лө ө ө ө . Орон нутгийн х р нгийн зах зээлийн нэ ер нхийд бага ед зорилтотө ө ү ө өө ү тохиромжтой худалдан авах нэ м н адил бага байх магадлалтайү ө юм. Улс орны-Тодорхой х чин з йлсү ү Гадаад зорилгын х лээгдэж буй м нг нү ө ө урсгалд н л лд г х чин з йлсө өө ө ү ү
A13 - 55 нэлгээний процессҮ • Ирээд йн зорилтуудыг тодорхойлохынү тулд эхлээд ойр нэлгээг олж шалгана.ү • Эхний хяналтын процессийг давсан зорилт б рт капитал т с вл лтийнү ө ө ө шинжилгээ хийнэ. • З вх н х лээн з вш р гдс н н гийнө ө ү ө өө ө ө ө өө цэвэр нэ цэнээс бага нэлэгдсэнү ү зорилтуудыг хэрэгж лэх нь з йтэй байжүү ү болох юм.
A13 - 56 Зорилгын нэлгээ яагаад ДК-ү Ү иудын дунд р р байж болдогөө өө вэ  Гадаад зорилтын тооцсон м нг н урсгал.ө ө ¤ р р ДК-ууд зорилтот йлӨө өө Ү ү ажиллагааг р р р удирдана.өө өө өө ¤ ДК б р зорилтыг ДК-ийн б тцэдҮ ү Ү ү нийц лэх р р т л вл г тэй байжүү өө өө ө ө ө өө болно. ¤ Зарим улс орнууд дахь нэгтгэгч компаниудын ашгийн шилж лэг багаүү татварт рт ж болох юм.ө ө
A13 - 57 Зорилгын нэлгээ яагаад ДК-ү Ү иудын дунд р р байж болдогөө өө вэ  Х р нгийн шилж лэгт з лэх валютынө ө үү ү үү ханшийн н л .ө өө ¤ р р ДК-ууд зорилтоос нэгтгэгчӨө өө Ү компани руу хийх х р нгийн шилж лгийнө ө үү хувьд р р т л вл г тэй байдаг.өө өө ө ө ө өө
A13 - 58 Зорилгын нэлгээ яагаад ДК-ү Ү иудын дунд р р байж болдогөө өө вэ  Нэгтгэгч компаний шаардлагатай г ж.ө өө ¤ Зорилтын х лээн з вш р гдс н эрсдэлү ө өө ө ө нь р р байж болохын адил р рөө өө өө өө ДК-ууд зорилтын хувьд р рҮ өө өө т л вл г тэй байж болно.ө ө ө өө ¤ Янз б рийн улс орнуудын ДК-уудынү Ү хувьд орон нутгийн эрсдэлг й х нийү үү т вшин р р байж болно.ү өө өө
A13 - 59 Олон улсын хэсэгчилсэн худалдан авалт • ДК зорилтын менежмент ба йлҮ ү ажиллагааны зарим хяналтыг олж авахын тулд гадаад компаний одоогийн хувьцааны ихээхэн хэсгийг худалдан авч болно. • Компаний нэлгээ нь компанийг хянахадү хангалттай хувьцаа худалдан авахаар (м нө м нг н урсгалд н л л х) т л вл жө ө ө өө ө ө ө ө байгаа эсэхээс хамаардаг. ДК-ийн б тцийнҮ ү рчл лтийн бусад т рл дөө ө ө үү
A13 - 60 Олон улсын мч хувьчлалын худалдан авалтө • Олон ДК-ууд гадаад улс орнуудын засгийнҮ газраас бизнес худалдан авсан байдаг. • Шилжилт нь м нг н урсгал, жишигө ө г гд л, эдийн засгийн болон улс т рийнө ө ө ө н хц л, валютын ханш, санх жилтийнө ө үү зардал гэх мэт олон тодорхойг й байдлыгү бий болгодог тул эдгээр бизнес дийгүү нэлэхэд ихэвчлэн х ндрэлтэй байдаг.ү ү ДК-ийн б тцийнҮ ү рчл лтийн бусад т рл дөө ө ө үү
A13 - 61 Олон улсын алъянс • ДК-ууд гол т л в хамтарсан йлдвэр,Ү ө ө ү лицензийн гэрээ зэргээр гадаад компаниудтай алъянсд ордог. • Эхний зарцуулсан м нг нь ихэвчлэнө ө бага байх боловч х лээн авах м нг нү ө ө урсгал м н ихэвчлэн бага байдаг.ө ДК-ийн б тцийнҮ ү рчл лтийн бусад т рл дөө ө ө үү
A13 - 62 Олон улсын хэсэгчилсэн худалдаа • ДК ГШХО-аа хэвээр лдээх эсвэлҮ ү худалдах эсэхээ тодорхойлохын тулд еү е дахин нэлэх хэрэгтэй.ү ү • ДК т слийг ргэлжл лэх еийн х лээнҮ ө ү үү ү ү авах м нг н урсгалын н гийн нэө ө ө өө ү цэнийг худалдах еийн х лээн авахү ү ашигтай (татварын дараах) харьцуулж болно. ДК-ийн б тцийнҮ ү рчл лтийн бусад т рл дөө ө ө үү
A13 - 63 Бодит тохируулга хэлбэрээр рчл н байгуулах шийдвэрөө ө • Б тцийн рчл лтийн шийдвэр дү өө ө үү бодит опцион эсвэл бодит х р нгийн далд опционыгө ө оролцуулж болно. • Хэрэв санал болгож буй т с л нь нэмэлтө ө йлдвэрлэл эрхлэх опцион эзэмшиж байгаа болү т с лө ө бодит х р нгийн худалдан авахө ө опционтой байна. • Хэрэв санал болгож буй т с л нь хэсэгчлэн эсвэлө ө б хэлд нь худалдах опцион эзэмшиж байгаа болү т с лө ө бодит х р нгийн худалдах опциотойө ө байна.
A13 - 64 • Бодит опцион б хий т слийн х лээгдэжү ө ү буй н гийн цэвэр нэ цэнийг хувилбарө өө ү тус б рийн магадлал болон хувилбарү б рт харгалзах NPV-ийн ржвэрийнү ү нийлбэр гэж тооцож болно. E(NPV) = S pi × NPVi i pi = i хувилбарын магадлал NPVi = i хувилбарын NPV Бодит тохируулга хэлбэрээр рчл н байгуулах шийдвэрөө ө
A13 - 65 ДК-ийн б тцийн рчл лтийн ДК-ийнҮ ү өө ө Ү нэ цэнэд з лэх н лү ү үү ө өө ( ) ( )[ ] ( )∑ ∑               + × = n t t m j tjtj k1= 1 ,, 1 ERECFE =Value E (CFj,t ) = t еийн эцэст АНУ-ын толгойү компаний х лээн авахү j валюаарх х лээгдэж буйү м нг н урсгалө ө E (ERj,t ) = t еийн эцэст доллар руу х рв хү ө ө j валютын х лээгдэж буй ханшү ДК-ийн б тцийнҮ ү рчл лтийн шийдвэрөө ө
A13 - 66 Улсын эрсдлийн шинжилгээ 16Б лэгү
A13 - 67 Б лгийн зорилгоү • Улс орны улс т рийн болон санх гийнө үү эрсдлийг хэмжихийн тулд ДК-ийнҮ ашигладаг нийтлэг х чин з йлсийгү ү тодорхойлох; • Улсын эрсдлийг хэмжихэд ашигладаг арга техник дийг тайлбарлах;үү • ДК санх гийн шийдвэр гаргахдааҮ үү улсын эрсдлийн нэлгээг хэрхэнү ашигладгийг тайлбарлах.
A13 - 68 Улсын эрсдлийн шинжилгээ • Улсын эрсдэл нь ДК-ийн м нг нҮ ө ө урсгалд з лэх улс орны орчныү үү болзошг й с р г н л г илэрхийлнэ.ү ө ө ө өө
A13 - 69 Улсын эрсдлийн шинжилгээ • Улсын эрсдлийг дараах з йлсэд ашиглажү болно: ¤ ДК-ийн одоогийн бизнес эрхэлж буй улсҮ орнуудыг хянах; ¤ Хэт их эрсдэлтэй улс орнуудад бизнес эрхлэхээс зайлсхийхийн тулд илр лэхүү хэрэгсэл байдлаар; ¤ Урт хугацаат х р нг оруулалт эсвэлө ө ө санх жилтийн шийдвэр гаргалтадүү ашиглагддаг шинжилгээг сайжруулах.
A13 - 70 Улс т рийн эрсдлийнө х чин з йлсү ү • Х лээн авагч улсын хэрэглэгчдийн хандлагаү ¤ Зарим хэрэглэгчид ндэсний йлдвэрлэлд машү ү нэнч байж болно.ү • Х лээн авагч улсын засгийн газрын хандлагаү ¤ Х лээн авагч улсын засгийн газар онцгойү шаардлага буюу татвар ногдуулах, х р нгийнө ө шилж лгийг хязгаарлах, орон нутгийнүү компанид татаас олгох эсвэл зохиогчийн эрхийн тухай хуулийн хэрэгжилтэд анхаарахг й байж болно.ү
A13 - 71 Улс т рийн эрсдлийнө х чин з йлсү ү • Х р нгийн шилж лгийг хаахө ө үү ¤ Т гжигдсэн х р нг оновчтойү ө ө ө ашиглагдахг й байж болно.ү • Валютын л х рв х байдалү ө ө ¤ ДК-ийн толгой компани барааны орлогооҮ солилцох хэрэгтэй байж болно.
A13 - 72 • Дайн ¤ Дотоод болон гадаад дайн, эсвэл дайны заналхийлэл нь гамшгийн н л тэй байжө өө болно. • Х нд сурталү ¤ Бизнесийг х ндр лж болох х нд суртал.ү үү ү • Авилга ¤ Авилга нь бизнес эрхлэх зардлыг сг ж,ө ө орлогыг бууруулж болно. Улс т рийн эрсдлийнө х чин з йлсү ү
A13 - 73 Санх гийн эрсдлийнүү х чин з йлсү ү • Улс орны эдийн засгийн одоогийн болон боломжит н хц л байдалө ө ¤ Эдийн засгийн хямрал эрэлтийг ихээхэн бууруулж болно. ¤ Санх гийн хямрал м н засгийн газар ДК-ийнүү ө Ү йл ажиллагааг хязгаарлах шалтгаан болдог.ү • Эдийн засгийн с лтийн индикаторуудө ө ¤ Улс орны ЭЗ нь х ний т вшин, валютынӨ үү ү ханш, инфляци гэх мэт хэд хэдэн санх гийнүү х чин з йлсээс хамаарна.ү ү
A13 - 74 Улсын эрсдлийн нэлгээний т рл дү ө үү • Улсын эрсдлийн макро нэлгээү нь ДК-Ү ийн бизнесийг харгалзааг й улсын нийтү эрсдлийн нэлгээ юм.ү • Улсын эрсдлийн микро нэлгээү нь ДК-Ү ийн бизнесийн т р лтэй хамааралтайө ө улсын эрсдлийн нэлгээ юм.ү
A13 - 75 Улсын эрсдлийн нэлгээний т рл дү ө үү • Улсын эрсдлийн нийт нэлгээ ньү дараахаас б рдэнэ:ү  Макро улс т рийн эрсдэлө  Макро санх гийн эрсдэлүү  Микро улс т рийн эрсдэлө  Микро санх гийн эрсдэлүү
A13 - 76 • Янз б рийн эрсдлийн нэлгээчдийн саналү ү бодол дараах субъектив чанараараа ялгаатайг анхаар: ¤ Холбогдох улс т р, санх гийн х чинө үү ү з йлсийг тодорхойлох,ү ¤ Х чин з йл тус б рийн харьцангуй ачү ү ү холбогдлыг тодорхойлох, ¤ Бодитой хэмжиж чадахг й байгаа х чинү ү з йл дийн утгыг таамаглахад.ү үү Улсын эрсдлийн нэлгээний т рл дү ө үү
A13 - 77 Улсын эрсдлийг нэлэхү арга техник дүү • Шалгах хуудасны аргад б х тодорхойлсонү х чин з йлсийн нэлгээ болон жинлэлтү ү ү багтах б г д нийт нэлгээгө өө ү боловсруулахын тулд нэлгээ болонү жинг дийг нэгтгэнэ.үү • Delphi арга техникт янз б рийн биеү даасан санал цуглуулж, тэдгээр саналын дундаж болон тархалтыг хэмжинэ.
A13 - 78 Улсын эрсдлийг нэлэхү арга техник дүү • Янз б рийн эрсдэлт х чин з йлсээсү ү ү хамаарах бизнесийн мэдрэмжийг нэлэхийн тулд регрессийн шинжилгээү зэрэг тоон шинжилгээний арга техник дийг т хэн г гд лд ашиглажүү үү ө ө ө болно. • Хяналтын айлчлалд улс орон руу аялж, т рийн албан тушаалтнууд, компанийө захирлууд болон хэрэглэгчидтэй уулзаж тодорхой бус байдлыг тодруулах арга
A13 - 79 • Ихэвчлэн компаниуд улсын эрсдлийн нэлгээний янз б рийн аргаү ү техник дийг ашигладаг.үү • Жишээ нь тэд нийт улсын эрсдлийн нэлгээг х гж лэхийн тулд шалгахү ө үү хуудасны аргыг ашиглаж болох ба бусад зарим арга техник дийг авч зсэн х чинүү ү ү з йлсийн рейтингийг тогтооход ашиглажү болно. Улсын эрсдлийг нэлэхү арга техник дүү
A13 - 80 Улсын эрсдлийн рейтинг боловсруулах • Шалгах хуудасны арга нь дараах алхамуудыг шаарддаг:  Улс т рийн эрсдлийн х чин з йлсэд утгаө ү ү болон жин онооно.  Х чин з йлийн утгуудыг харгалзахү ү жингээр нь рж лж, нийлбэрийг ньү үү олсноор улс т рийн эрсдлийн нэлгээгө ү гд г.ө ө  М н адил санх гийн эрсдлийнө үү рейтингийг гарган авна.
A13 - 81 Улсын эрсдлийн рейтинг боловсруулах  Рейтинг дийг харгалзах жингээр ньүү рж лж, нийлбэрийг олсноор нийтү үү улсын эрсдлийн нэлгээг гд г.ү ө ө  Улс т рийн болон санх гийнө үү рейтинг дэд харгалзах ач холбогдлынүү жинг онооно. • Шалгах хуудасны арга нь дараах алхамуудыг шаарддаг:
A13 - 82 Улсын эрсдлийн рейтинг боловсруулах • Янз б рийн улсын эрсдлийн нэлгээчидү ү улсын эрсдлийг тооцох рийн гэсэнөө процедуртай байдаг. • Хэдийгээр ихэнх процедур нь бие даасан эрсдэлт х чин з йлсийн рейтинг болонү ү жинг авч здэг боловч х чин з йлсийнү ү ү тоо, т р л, рейтинг, болон жин нь нэлжө ө ү буй улс орон б рийн хувьд р р байхү өө өө ба м н т нчлэн т л вл ж буй аж ахуйнө үү ө ө ө йл ажиллагааны т р л нь ч р байна.ү ө ө өө
A13 - 83 Улсын эрсдлийн рейтинг боловсруулах • Компаниуд боломжит т сл дийгө үү шигших, одоогийн т сл дийг хянах едө үү ү улсын эрсдлийн рейтингийг ашиглаж болно. • Жишээ нь охин компанийг рг ж лэхө ө үү тухай шийдвэр, толгой компани руу хийх х р нгийн шилж лэг, болонө ө үү санх жилтийн эх свэр б гдэнд ньүү үү ү улсын эрсдлийн рейтингийн рчл лтөө ө н л лж болно.ө өө
A13 - 84 Улс орнуудын хоорондох эрсдлийн рейтингийг харьцуулах • Улс орнуудын хоорондох улс т рийнө болон санх гийн рейтингийг харьцуулахүү нэг арга нь гадаадын х р нг оруулалтынө ө ө эрсдлийн матриц (FIRM) юм. • Матрицийн нэг тэнхлэг нь санх гийнүү (буюу эдийн засгийн), н г тэнхлэг ньө өө улс т рийн эрсдлийг авч здэг.ө ү • Улс орон б р улс т рийн болонү ө санх гийн рейтингээрээ матриц дээрүү байрлана.
A13 - 85 Улс орнуудын бодит улсын эрсдлийн рейтинг • Зарим улс орнууд нь зарим эрсдлийн х чинү з йлсээрээ нд р нэлэгдэж, харин бусадү ө ө ү х чин з йлсээр доогуур нэлэгдсэн байж болно.ү ү ү • Ер нхийд аж йлдвэржсэн орнууд нд рө өө ү ө ө нэлэгдэх хандлагатай байдаг бол х гжиж буйү ө улс орнууд доогуур эрсдлийн рейтингтэй байх хандлагатай байдаг. • Улсын эрсдлийн рейтинг цаг хугацааны явцад эрсдэлт х чин з йлсийн рчл лтийн хариудү ү өө ө рчл гдд г.өө ө ө
A13 - 86 Улсын эрсдлийг капитал т с вл лт д тусгахө ө ө ө • Хэрэв тухайн б с нь улсын эрсдлийнү рейтингээрээ х лээн з вш р гдс н болү ө өө ө ө тухайн оронд холбоотой т сл дийг цаашидө үү анхааралдаа авах хэрэгтэй. • Улсын эрсдлийг т слийн капиталө т с вл лт д дараах аргаар нэгтгэж болноө ө ө ө  Хорогдуулах хувийг тохируулах замаар, эсвэл  Тооцсон м нг н урсгалуудыг тохируулахө ө замаар.
A13 - 87 • Хорогдуулалтын хувийн тохируулга ¤ Х лээн з вш р гдс н эрсдэл нд р болү ө өө ө ө ө ө т слийн м нг н урсгалд ашиглах ёстойө ө ө хорогдуулалтын хувь нд р байна.ө ө • Тооцсон м нг н урсгалын тохируулгаө ө ¤ Эрсдлийн т р л б р м нг н урсгалдө ө ү ө ө хэрхэн н л лдгийг тооцох замаар ДКө өө Ү т слийн н гийн цэвэр нэ цэнийнө ө өө ү магадлалын тархалтыг тодорхойлж чадна. Улсын эрсдлийг капитал т с вл лт д тусгахө ө ө ө
A13 - 88 Улсын эрсдлийн шинжилгээний хэрэглээ • Эрсдлийн нэлгээчдийн сэрэмжл лснээрү үү Gulf Oil Ираны газрын тосны алдагдлын талаар хэлэлцэхээр т л вл сн р, Ираныө ө ө өө шах д рв н сарын дараа суудлаасаа унахө ө ед гол алдагдлаас зайлсхийх боломжтойү болсон. • Хэдийгээр улсын эрсдлийн нэлгээү хэрэгтэй байж болох ч энэ нь ирж буй хямралыг ргэлж илр лж чадахг й юм.ү үү ү
A13 - 89 Улсын эрсдлийн шинжилгээний хэрэглээ • Кувейтийн Ирак руу хийх довтолгоог жишээ нь таамаглахад хэц юм. Гэсэнүү хэдий ч олон ДК-ууд улсын эрсдлээ нэнҮ даруй дахин нэлж, йл ажиллагаагааү ү шинэчилдэг. • 1997-98 оны Азийн хямрал нь ДК-уудҮ нд р с лттэй Азийн орнуудадө ө ө ө тохиолдож болох боломжит санх гийнүү асуудлуудыг дутуу нэлсэн болохыгү харуулдаг.
A13 - 90 Зочин улсын засгийн газрын х р нг хураах эрсдлийг бууруулахө ө ө • ГШХО-ын р ашиг нь улсын эрсдлээр н х гд жү ө ө ө болох ба хамгийн х нд асуудал нь х лээн авагчү ү улсын засгийн газрын х чээр х р нг хураахү ө ө ө явдал юм. • Х лээн авагч улсын засгийн газрын х р нгү ө ө ө хураах магадлалыг бууруулахын тулд компаниуд ихэвчлэн дараах стратегиудыг ашигладаг:  Богино хугацааг ашиглах ¤ Энэ арга техник нь н х х м нг н урсгалыг хурданө ө ө ө т вл рл лдэг.ө ө үү
A13 - 91 Зочин улсын засгийн газрын х р нг хураах эрсдлийг бууруулахө ө ө  Онцгой хангамж буюу технологид тулгуурлах ¤ Энэ замаар х лээн авагч улсын засгийнү газар охин компаний йл ажиллагаагү б рэн хяналтандаа байлгах боломжг йү ү болно.  Орон нутгийн ажиллагсдыг ажилд авах ¤ Орон нутгийн ажилчид засгийн газартаа шахалт з лж болно.ү үү
A13 - 92  Орон нутгийн х р нгийг зээлэхө ө ¤ Орон нутгийн банкууд засгийн газартаа шахалт з лж болно.ү үү  Даатгал худалдан авах ¤ Эзэн улс, х лээн авагч улс эсвэл олонү улсын агентлагийн санал болгодог х р нг оруулалтын батлан даалтынө ө ө х т лб р д улсын эрсдлийн янз б рийнө ө ө үү ү хэлбэрийг тодорхой хэмжээгээр даатгадаг. Зочин улсын засгийн газрын х р нг хураах эрсдлийгө ө ө бууруулах
A13 - 93 Улсын эрсдлийн ДК-ийнҮ нэ цэнэд з лэх н лү ү үү ө өө ( ) ( )[ ] ( )∑ ∑               + × = n t t m j tjtj k1= 1 ,, 1 ERECFE =Value E (CFj,t ) = t еийн эцэст АНУ-ын толгойү компаний х лээн авахү j валютаарх х лээгдэж буйү м нг н урсгалө ө E (ERj,t ) = t еийн эцэст доллар руу х рв хү ө ө j валютын х лээгдэж буй ханшү Улсын эрсдэлд рт хө ө гадаад т сл дө үү
A13 - 94 ДК-ийн капиталын рт г баҮ ө ө капиталын б тэцү 17Б лэгү
A13 - 95 Б лгийн зорилгоү • Корпорацийн болон улсын шинж чанарууд ДК-ийн капиталын рт гтҮ ө ө хэрхэн н л лдгийг тайлбарлах;ө өө • Улс орнуудын капиталын рт г яагаадө ө ялгаатай байдгийг тайлбарлах; • ДК капиталын б тцээ тогтоох едээҮ ү ү корпорацийн болон улсын шинж чанаруудыг хэрхэн авч здэгийгү тайлбарлах.
A13 - 96 Капиталын рт гө ө • Компаний капитал нь эзний мчө (хувьцаагаа гаргах замаар олж авсан хуримтладгсан ашиг ба х р нг ) болонө ө ө р сө өө (зээлсэн х р нг )ө ө ө б рддэг.ү • мчийн рт г алдагдсан боломжийн зардлыгӨ ө ө тусгадаг бол рийн рт г нь х ний зардлыгө ө ө үү тусгадаг. • Компаниуд капиталын рт г болон т слийнө ө ө шаардлагатай г жийн т вшинг бууруулахө өө ү капиталын б тцийг х сдэг.ү ү
A13 - 97 • Компаний капиталын жинэлсэн дундаж рт гө ө kc = ( D )kd (1_ t) + ( E )ke D+E D+E энд D нь компаний рийн хэмжээө E нь компаний мчө kd нь рийн татварын мн х зардалө ө ө t нь корпорацийн татварын хувь ke мчийн санх жилтийн рт гө үү ө ө Капиталын рт гө ө
A13 - 98 • рийн х ний т лб р нь татвараасӨ үү ө ө хасагдах зардал болдог. Гэсэн хэдий ч, х ний зардал с х д дампуурахүү ө ө ө магадлал м н сн .ө ө ө • Дампуурлын магадлал рийг ашиглахө татварын давуу талыг н х х йцө ө ү хангалттай их болох тэр цэг х ртэлү рийн санх жилтийн хэрэглээгө үү нэмэгд лэх нь тохиромжтой юм.үү Капиталын рт гө ө
A13 - 99 ДК-ийн капиталын рт гҮ ө ө • ДК-ийн капиталын рт г дараахҮ ө ө ялгаануудаас болоод дотоодын компаниудынхаас р байж болно.өө  Компаний хэмжээ. Тэдгээрийн хэмжээнээс болоод ДК-ууд ихэвчлэнҮ зээлд лэгчдээс х нг л лттэй зээлүү ө ө ө авдаг. Тэд м н ргэлж ил бага нэгжийнө ү үү гаргалтын зардлыг олж авдаг.
A13 - 100  Олон улсны х р нгийн зах зээлд нэвтрэх.ө ө ДК-ууд ихэвчлэн олон улсын х р нгийнҮ ө ө зах зээлээр дамжуулан х р нг олж авахө ө ө боломжтой байдаг тул х р нгийн зардалө ө нь бага байж болно.  Олон улсын диверсификаци. ДК-ууд олонҮ улсын диверсификациар илүү тогтвортой м нг н урсгалыг бий болгожө ө болох тул дампуурах магадлал нь бага байж болно. ДК-ийн капиталын рт гҮ ө ө
A13 - 101  Валютын ханшийн эрсдэлд рт х.ө ө ДК-Ү ууд валютын ханшийн хэлбэлзэлд илүү их рт ж болох тул тэдгээрийн м нг нө ө ө ө урсгал ил тодорхой бус, дампуурахүү магадлал нь ил нд р байж болно.үү ө ө  Улсын эрсдэлд рт х.ө ө Гадаад улс орнуудад оруулсан х р нгийн хувь илө ө үү нд ртэй ДК-ууд улсын эрсдэлд илө ө Ү үү ртд г.ө ө ДК-ийн капиталын рт гҮ ө ө
A13 - 102 • Капитал х р нгийн нэлгээний загварыгө ө ү (CAPM) ДК-ийн шаардлагатай г жийнҮ ө өө т вшин цэвэр дотоодын компаниудаас хэрү ялгаатай байгааг нэлэхэд ашиглажү болно. • CAPM-ын дагуу ke = Rf + b(Rm – Rf) энд ke = хувьцааны шаардлагатай г жө өө Rf = эрсдэлг й г жийн т вшинү ө өө ү Rm = зах зээлийн г жө өө ДК-ийн капиталын рт гҮ ө ө
A13 - 103 • Хувьцааны бета нь зах зээлийн г ж сө өө өө хамаарах хувьцааны г жийн мэдрэмжийгө өө илэрхийлдэг шиг т слийн бета нь зах зээлийнө н хцл с хамаарах т слийн м нг нө өө ө ө ө урсгалын мэдрэмжийг илэрхийлдэг. • Системийн бус эрсдлийг диверсификаци хийж болох тул т слийн бета бага едө ү системийн эрсдэл бага байх ба шаардлагатай г жийн хувь ч м н бага байна.ө өө ө ДК-ийн капиталын рт гҮ ө ө
A13 - 104 • Гадаад борлуулалтаа нэмэгд лж буйүү ДК хувьцааны бетаг, улмаар х р нгҮ ө ө ө оруулагчийн шаардлагатай г жийгө өө бууруулах боломжтой байж болно. Энэ нь капиталын нийт ртгийг бага болгоно.ө • Гэсэн хэдий ч ДК-ууд гадаад т слийнҮ ө шаардлагатай г жийн т вшингө өө ү тодорхойлох ед системийн бус эрсдлийгү чухал х чин з йл болгон авч зэж болно.ү ү ү ДК-ийн капиталын рт гҮ ө ө
A13 - 105 • ДК ижил салбар дахь цэвэр дотоодынҮ компаниас бага капиталын рт гтэйө ө байх ед бид итгэлтэй байж чадахг й юм.ү ү ДК-ийн капиталын рт гҮ ө ө
A13 - 106 Улс орнуудын капиталын рт гө ө • Улс орнуудын капиталын рт г р рө ө өө өө байж болно:  Зарим улс орнуудын ДК-ууд бусдаас илҮ үү рс лд х давуу талтай байж болно;ө ө ө  ДК-ууд з р г капиталчлахын тулд олонҮ ө үү улсын йл ажиллагаа болон х р нгийн эхү ө ө свэрээ тохируулах боломжтой байж болно;үү  Зарим улс орнуудын ДК-ууд ил их рийнҮ үү ө эрчимтэй капиталын б тэцтэй байж болно.ү
A13 - 107 Улс орнуудын капиталын рт гө ө • Компаний рийн рт г ндсэндээө ө ө ү  зээлсэн валютын зонхилох эрсдэлг й х нийү үү т вшинү  зээлд лэгчдийн шаардсанүү эрсдлийн урамшууллаар тодорхойлогддог. • Эрсдэлг й х ний т вшин нь х р нгийнү үү ү ө ө эрэлт нийл лэлтийн харилцан йлчлэлээрүү ү тодорхойлогддог. Энэ нь янз б рийнү татварын хуулиуд, х н ам з й, м нг нийү ү ө ө бодлого, болон эдийн засгийн н хцл рө өө өө ялгаатай байж болно.
A13 - 108 Улс орнуудын капиталын рт гө ө • Эрсдлийн урамшуулал нь зээлдэгч рө өө т л х боломжг й байх зээлд лэгчийнө ө ү үү эрсдлийг н хд г.ө ө • Эрсдлийн урамшуулал нь янз б рийнү эдийн засгийн н хц л, корпораци болонө ө зээлд лэгчдийн хоорондын харилцаа,үү засгийн газрын зохицуулалт, болон санх гийн х ш ргийн зэргээрээүү ө үү ялгаатай байж болно.
A13 - 109 Улс орнуудын капиталын рт гө ө • Хэдийгээр улс орнуудын рийн рт гө ө ө ялгаатай байж болох ч хугацааны туршид улс орнуудын рийн ртгийн т вшинө ө ү эерэг хамааралтай байж болно.
A13 - 110 Улс орнуудын капиталын рт гө ө • Улс орны мчийн рт г нь алдагдсанө ө ө боломжийн зардлыг илэрхийлдэг – мчө х р нг ижил эрсдэл б хий х р нгө ө ө ү ө ө ө оруулалтуудад тархаагдсан едү тэдгээрээс олж болох ашиг. • рийн х р нгийн г жийг эрсдэлг йӨө ө ө ө өө ү х ний т вшин дээр компаний эрсдлийнүү ү шагналыг нэмэх замаар хэмжиж болно.
A13 - 111 Улс орнуудын капиталын рт гө ө • Улс орны мчийн ртгийг м н г гдс нө ө ө ө ө ө ашгийн урсгалд нэ/ашиг харьцаагү хэрэглэх замаар тооцож болно. • нэ/ашиг харьцаа нд р байх ньҮ ө ө компани ашгийн г гдс н т вшиндө ө ө ү шинэ хувьцаа худалдах ед нд р нэү ө ө ү х лээн авна гэсэн г. Иймээс мчийнү ү ө санх жилтийн рт г бага байна.үү ө ө
A13 - 112 Улс орнуудын капиталын рт гө ө • Капиталын нийт ртгийг гарган авахынө тулд р болон мчийн харьцангуй хувийгө ө жин болгон ашиглаж рийн болонө мчийн ртгийг нэгтгэж болно.ө ө
A13 - 113 Гадаад т сл дийг нэлэхэдө үү ү капиталын ртгийг ашиглахө • ДК-ийн капиталын жинэлсэн дундажҮ рт г (WACC) нь зохистой шаардлагатайө ө г жийн т вшин биш байж болох тулө өө ү гадаад т сл дийн эрсдлийн т вшинө үү ү ДК-ийнхаас р байж болно.Ү өө • Энэ эрсдлийн ялгааг капитал т с вл лтийн процесст тусгах янзө ө ө б рийн арга байдаг.ү
A13 - 114 Гадаад т сл дийг нэлэхэдө үү ү капиталын ртгийг ашиглахө  WACC-д суурилан NPV-г гарган авах. ¤ Гадаад т с л нь ядаж наад зах нь компанийө ө WACC-тай тэнц г ж бий болгохүү ө өө магадлалыг тодорхойлохын тулд NPV-ийн магадлалын тархалтыг тооцож болно.  WACC-ийг эрсдлийн ялгаагаар тохируулах. ¤ ДК т слийг санх ж лэхэд шаардлагатайҮ ө үү үү х р нгийн мчийн рт г болон рийнө ө ө ө ө ө татварын дараах ртгийг тооцож болно.ө
A13 - 115 ДК-ийн капиталын б тцийнҮ ү шийдвэр • ДК-ийн нийт капиталын б тэц ньҮ ү ндсэндээ толгой компани болон охинү компаниудын капиталын б тцийнү хослол байдаг. • Капиталын б тцийн шийдвэрт рийнү ө болон мчийн санх жилтийн сонголт баө үү корпорацийн болон улсын шинж чанаруудын н л г авч знэ.ө өө ү
A13 - 116 ДК-ийн капиталын б тцийнҮ ү шийдвэр Корпорацийн шинж чанар • М нг н урсгалын тогтвортой байдал.ө ө Илүү тогтвортой м нг н урсгал б хий ДК-ууд ил ихө ө ү Ү үү р ашигладаг.ө • Зээлийн эрсдэл. Зээлийн эрсдэл багатай ДК-уудҮ ил их зээл ашигладаг.үү • Хуримтлагдсан ашгийг хэрэглэх боломж. Ашигтай ДК-ууд болон бага с лттэй ДК-уудҮ ө ө Ү х р нг оруулалтынхаа ихэнхийг хуримтлагдсанө ө ө ашгаар санх ж лэх боломжтой байж болно.үү үү
A13 - 117 ДК-ийн капиталын б тцийнҮ ү шийдвэр • Агентийн асуудал. Охин компанийг толгой компаний талаас биш х лээнү авагч улсын хувьцаа эзэмшигчид хянаж болно. • рийн баталгаа.Ө Хэрэв толгой компани охин компаний рийг дэмжиж байгаа бол охинө компани ил их зээлэх боломжтой байж болно.үү Корпорацийн шинж чанар
A13 - 118 Улсын шинж чанар • Х р нгийн хязгаарлалт.ө ө Х р нгө ө ө оруулагчдын хувьд х р нг оруулалтынө ө ө боломж багатай улс орнуудын ДК-уудҮ бага зардлаар рийн х р нг сг хөө ө ө өө ө ө боломжтой байж болно. • Х ний т вшин.үү ү Зарим улс оронд ДК-Ү ууд бага зардлаар зээлийн х р нг ( р)ө ө ө ө олох боломжтой байж болно. ДК-ийн капиталын б тцийнҮ ү шийдвэр
A13 - 119 • Улсын эрсдэл. Хэрэв х лээн авагч улсынү засгийн газар х р нгийг т гжих, хураахө ө ү магадлалтай байгаа бол охин компани рийн санх жилтийг ил д зэж болно.ө үү үү ү ДК-ийн капиталын б тцийнҮ ү шийдвэр • Х чтэй валют.ү ДК-ууд х лээн авагч улсынҮ ү валютын ханш унана гэж х лээж байгаа едү ү валютын ханшийн эрсдлээ бууруулахын тулд тухайн валютыг зээлэх хандлагатай байдаг. Улсын шинж чанар
A13 - 120 • Татварын хуулиуд. Хэрэв орон нутгийн татварын хувь (корпорацийн татварын хувь, татварын суутгал, гэх мэт) нд рө ө бол ДК-ууд орон нутгийн рийнҮ ө санх жилтийг ил их ашиглаж болно.үү үү ДК-ийн капиталын б тцийнҮ ү шийдвэр Улсын шинж чанар
A13 - 121 Охин ба толгой компаний санх жилтийн шийдвэрийнүү хоорондын харилцан йлчлэлү Охин компани рийн санх жилтээ сг хө үү ө ө ⇒ Толгой компаний хувьд их хэмжээний дотоод х р нг боломжтой байж болно.ө ө ө ⇒ Толгой компаний рийн санх жилтийнө үү хэрэгцээг буурч болно. • рийн санх жилтийн шинэчилсэнӨ үү б тэц нь р т лб рийн сонирхол, м нү ө ө ө ө т нчлэн ДК-ийн нийт валютынүү Ү ханшийн эрсдэлд н л лж болно.ө өө
A13 - 122 Охин ба толгой компаний санх жилтийн шийдвэрийнүү хоорондын харилцан йлчлэлү Охин компани рийн санх жилтээ бууруулахө үү ⇒ Толгой компанид бага хэмжээний дотоод х р нг боломжтой байж болно.ө ө ө ⇒ Толгой компаний рийн санх жилтийнө үү хэрэгцээ сч болно.ө • рийн санх жилтийн шинэчилсэн б тэцӨ үү ү нь р т лб рийн сонирхол, м н т нчлэнө ө ө ө үү ДК-ийн нийт валютын ханшийн эрсдэлдҮ н л лж болно.ө өө
A13 - 123 Орон нутгийн ба глобал ндэслэлээр зорилтот капиталынү б тцийг ашиглахү • ДК орон нутгийн зайлшг й н хц л байдлаасҮ ү ө ө болоод “орон нутгийн” зорилтот капиталын б тцээсээ хазайж болно.ү • Гэсэн хэдий ч нэг охин компани дахь рийнө болон мчийн санх жилтийн хувь нь рө үү өө нэг охин компаний хэвийн бус санх гийнүү х ш ргийн зэргийг н х хийн тулдө үү ө ө тохируулагдаж болно. • Иймээс ДК одоо ч гэсэн рийн “глобал”Ү өө зорилтот капиталын б тэцтээ х рч болно.ү ү
A13 - 124 Орон нутгийн ба глобал ндэслэлээр зорилтот капиталынү б тцийг ашиглахү • Капиталын б тцийн засвар нь илү үү нд р капиталын б тцэд х ргэжө ө ү ү болзошг й юм.ү • Иймээс хэрэв ашиг нийт зардлаас давбал ер бусын нд р эсвэл бага санх гийнө ө үү х ш ргийн зэргийг сонгох хэрэгтэй.ө үү
A13 - 125 • Санх гийн зах зээлд гаргасан рийн болонүү ө мчийн нэт цаасны хэмжээ улс орнуудадө ү харилцан адилг й байгаа нь зарим улс орнуудү дахь (Япон зэрэг) компаниуд дунджаар нд рө ө санх гийн х ш ргийн зэрэгтэй байгаагүү ө үү харуулж байна. • Гэсэн хэдий ч цаг хугацааны явцад н хц л байдалө ө рчл гд ж болно. Жишээ нь Германд компаниудөө ө ө орон нутгийн банкны зээлээс рийн нэт цаасө ү болон мчийн зах зээлийг ашиглах чиглэл рө үү шилжиж байна. Орон нутгийн ба глобал ндэслэлээр зорилтот капиталынү б тцийг ашиглахү
A13 - 126 ДК-ийн капиталын б тцийн шийдвэрийнҮ ү ДК-ийн нэ цэнэд з лэх н лҮ ү ү үү ө өө ( ) ( )[ ] ( )∑ ∑               + × = n t t m j tjtj k1= 1 ,, 1 ERECFE =Value E (CFj,t ) = t еийн эцэст АНУ-ын толгойү компаний х лээн авахү j валютаарх х лээгдэж буйү м нг н урсгалө ө E (ERj,t ) = t еийн эцэст доллар руу х рв хү ө ө j валютын х лээгдэж буй ханшү Толгой компаний капиталын б тцийн шийдвэрү
A13 - 127 Урт хугацааны санх жилтүү 18Б лэгү
A13 - 128 Б лгийн зорилгоү • Яагаад ДК-ууд гадаад валютын уртҮ хугацааны санх жилтийг авч здэгийгүү ү тайлбарлах; • Гадаад валютын урт хугацаат санх жилтийн боломжийг хэрхэнүү нэлэхийг тайлбарлах;ү • Гадаад валютын урт хугацаат санх жилтийн нэлгээг х в гч х тэйүү ү ө ө үү бондоор хэрхэн тохируулахыг тайлбарлах.
A13 - 129 Урт хугацаат санх жилтийн шийдвэрүү • Гадаад валютаар илэрхийлэгдсэн бонд заримдаа бага г ж шаарддаг тул ДК-ө өө Ү ууд ихэвчлэн гадаад валютын урт хугацаат санх жилтийг авч здэг.үү ү • Ийм санх жилтийн бодит зардал ньүү тогтоосон х ний т вшнээс, м нүү ү ө т нчлэн зээлийн хугацааны туршидүү зээлсэн валютын нэ цэнийнү рчл лт с хамаарна.өө ө өө
A13 - 130 • Урт хугацаат санх жилтийн шийдвэрүү гаргахын тулд ДК ...Ү  Шаардлагатай х р нгийн хэмжээгө ө тодорхойлох,  Гаргаж болох бондын нийг (х нийү үү т вшин) таамаглах,ү  Бонд эзэмшигчид т лб р (купон баө ө ндсэн т лб р) хийх хугацааны туршидү ө ө зээлсэн валютын ханшийг таамаглах. Урт хугацаат санх жилтийн шийдвэрүү
A13 - 131 • Дараа нь бондын санх жилтийнүү ртгийн магадлалын тархалтыгө тодорхойлж болно. • Гадаад валютаар илэрхийлэгдсэн бонд гаргасан ДК гол зардлын бууралтыгҮ олж авч болно, гэхдээ хугацааны туршид зээлсэн валютын ханш св л нд рө ө ө ө зардал гаргах магадлалтай юм. Урт хугацаат санх жилтийн шийдвэрүү
A13 - 132 • Цэгэн нэлэлтээр валютын ханшийнү таамаглал нь валютын ханшийн хэлбэлзлийн боломжит н л г хангалттай тооцожө өө чадахг й юм.ү • Оронд нь х лээгдэж буй санх жилтийн рт гү үү ө ө болон т ний магадлалын тархалтыгүү тодорхойлохын тулд валютын ханшийн магадлалын тархалтыг байгуулах хэрэгтэй. • Компьютерийн симуляци уг процесст тус болж болох юм. Валютын ханшийн эрсдлийг удирдах
A13 - 133 Валютын ханшийн эрсдлийг удирдах • Гадаад валютаарх бондын санх жилтаасүү бий болох валютын ханшийн эрсдлийг дараахыг ашиглан бууруулж болно:  Зээлсэн валютаарх орох м нг нө ө урсгалаар н х хө ө  Форвардын гэрээ  Валютын свопс
A13 - 134 • Гадаад валютаарх бондын санх жилтаасүү бий болох валютын ханшийн эрсдлийг дараахыг ашиглан бууруулж болно: Валютын ханшийн эрсдлийг удирдах  параллель (back-to-back) зээл  Хэд хэдэн гадаад валютаар илэрхийлэгдсэн бондын т р лжс н багц эсвэл валютынө ө ө коктейль бонд (олон валютын нэгжээр илэрхийлэгдсэн бонд, жишээ нь SDR)
A13 - 135 Х в гч х тэй бондө ө үү • Евробондыг ихэвчлэн х в гч купонтойө ө гаргадаг. Жишээ нь, х нь Londonүү Interbank Offer Rate (LIBOR)-той холбоотой байдаг. • Хэрэв купон нь х в гч бол валютын ханшө ө болон х ний т вшин хоёуланд ньүү ү прогноз шаардлагатай.
A13 - 136 • ДК х ний т вшний эрсдэлд рт хҮ үү ү ө ө х в гч х тэй бонд гаргах ед уг эрсдлийгө ө үү ү хедж хийхийн тулд х ний т вшнийүү ү свопсыг ашиглаж болно. • Х ний т вшний свопс нь компанидүү ү тогтмол х ний т лб рийг хувьсах х нийүү ө ө үү т лб р р солих м н эсрэг боломжө ө өө ө олгодог. Бонд гаргагч ирээд йн бондынү т лб рийг ил таатай б тэц р дахинө ө үү ү үү тохируулахын тулд нийг ашигладаг.үү Х в гч х тэй бондө ө үү
A13 - 137 • Санх гийн зуучид ихэвчлэн свопүү гэрээнд оролцдогийг тэмдэглэе. Тэд оролцогчдыг зуучилж, т лб рийнө ө чадварын эрсдлийг йлчилгээнийү шимтгэлд орсон гэж здэг.ү Х в гч х тэй бондө ө үү
A13 - 138 р т лб рийн хугацааныӨ ө ө шийдвэр гаргалтад г жийнө өө муруйг ашиглах • ДК боломжит р т лб р б рийнҮ ө ө ө ү дуусгавар болох хугацааг шийдэх ёстой. нийг хийхийн тулд ДК зээл авсанҮү Ү валютын улсын г жийн муруйгө өө нэлэхийг х сч болно.ү ү • Улс орнуудын г жийн муруйн налалтө өө р р байж болох тул богино хугацаат,өө өө дунд хугацаат, урт хугацаат рийнө санх жилтийн сонголт улс орон б ртүү ү р р байж болно.өө өө
A13 - 139 Урт хугацаат санх жилтийн шийдвэрийнүү ДК-ийн нэ цэнэд з лэх н лҮ ү ү үү ө өө ( ) ( )[ ] ( )∑ ∑               + × = n t t m j tjtj k1= 1 ,, 1 ERECFE =Value E (CFj,t ) = t еийн эцэст АНУ-ын толгойү компаний х лээн авахү j валютаарх х лээгдэж буйү м нг н урсгалө ө E (ERj,t ) = t еийн эцэст доллар руу х рв хү ө ө j валютын х лээгдэж буй ханшү Толгой компаний урт хугацаат санх жилтийн шийдвэрүү

Recommended

Basic01
Basic01Basic01
Basic01
Baterdene Batchuluun
 
Chap007 ch
Chap007 chChap007 ch
Chap007 ch
Baterdene Batchuluun
 
Basic19 21
Basic19 21Basic19 21
Basic19 21
Baterdene Batchuluun
 
Basic04
Basic04Basic04
Basic04
Baterdene Batchuluun
 
Chap013 ch
Chap013 chChap013 ch
Chap013 ch
Baterdene Batchuluun
 
Chap009 ch
Chap009 chChap009 ch
Chap009 ch
Baterdene Batchuluun
 
Chap012 ch
Chap012 chChap012 ch
Chap012 ch
Baterdene Batchuluun
 
Chap011 ch
Chap011 chChap011 ch
Chap011 ch
Baterdene Batchuluun
 

Recommended

Basic01
Basic01Basic01
Basic01
Baterdene Batchuluun
 
Chap007 ch
Chap007 chChap007 ch
Chap007 ch
Baterdene Batchuluun
 
Basic19 21
Basic19 21Basic19 21
Basic19 21
Baterdene Batchuluun
 
Basic04
Basic04Basic04
Basic04
Baterdene Batchuluun
 
Chap013 ch
Chap013 chChap013 ch
Chap013 ch
Baterdene Batchuluun
 
Chap009 ch
Chap009 chChap009 ch
Chap009 ch
Baterdene Batchuluun
 
Chap012 ch
Chap012 chChap012 ch
Chap012 ch
Baterdene Batchuluun
 
Chap011 ch
Chap011 chChap011 ch
Chap011 ch
Baterdene Batchuluun
 
Basic08
Basic08Basic08
Basic08
Baterdene Batchuluun
 
Basic10, 11, 12
Basic10, 11, 12Basic10, 11, 12
Basic10, 11, 12
Baterdene Batchuluun
 
Chap005 ch
Chap005 chChap005 ch
Chap005 ch
Baterdene Batchuluun
 
Basic03
Basic03Basic03
Basic03
Baterdene Batchuluun
 
Basic07
Basic07Basic07
Basic07
Baterdene Batchuluun
 
Basic06
Basic06Basic06
Basic06
Baterdene Batchuluun
 
Chap001 ch
Chap001 chChap001 ch
Chap001 ch
Baterdene Batchuluun
 
Basic05
Basic05Basic05
Basic05
Baterdene Batchuluun
 
Basic02
Basic02Basic02
Basic02
Baterdene Batchuluun
 
Basic09
Basic09Basic09
Basic09
Baterdene Batchuluun
 
Macro economics diagram
Macro economics diagramMacro economics diagram
Macro economics diagram
Baterdene Batchuluun
 
Chap008 ch
Chap008 chChap008 ch
Chap008 ch
Baterdene Batchuluun
 
оуб лекц №11
оуб лекц №11оуб лекц №11
оуб лекц №11
Khaliuna Khina
 
оуб лекц №12
оуб лекц №12оуб лекц №12
оуб лекц №12
Khaliuna Khina
 
International trade 14
International trade 14International trade 14
International trade 14Очироо Очирсүрэн
 
Glossary 1
Glossary 1Glossary 1
Glossary 1Munkh Orgil
 
№13
№13№13
№13
Khaliuna Khina
 
үндэстэн дамнасан корпораци
үндэстэн дамнасан корпорациүндэстэн дамнасан корпораци
үндэстэн дамнасан корпорациoyunsuren84
 
оуб лекц №10
оуб лекц №10оуб лекц №10
оуб лекц №10
Khaliuna Khina
 
Lecture 4
Lecture 4Lecture 4
Lecture 4
Энхтамир Ш
 
15 working capital and current assets management
15 working capital and current assets management15 working capital and current assets management
15 working capital and current assets management
Baterdene Batchuluun
 
11 capital budgeting cash flows
11 capital budgeting cash flows11 capital budgeting cash flows
11 capital budgeting cash flows
Baterdene Batchuluun
 

More Related Content

What's hot

Basic10, 11, 12
Basic10, 11, 12Basic10, 11, 12
Basic10, 11, 12
Baterdene Batchuluun
 
Chap005 ch
Chap005 chChap005 ch
Chap005 ch
Baterdene Batchuluun
 
Chap001 ch
Chap001 chChap001 ch
Chap001 ch
Baterdene Batchuluun
 
Macro economics diagram
Macro economics diagramMacro economics diagram
Macro economics diagram
Baterdene Batchuluun
 
Chap008 ch
Chap008 chChap008 ch
Chap008 ch
Baterdene Batchuluun
 
оуб лекц №11
оуб лекц №11оуб лекц №11
оуб лекц №11
Khaliuna Khina
 
оуб лекц №12
оуб лекц №12оуб лекц №12
оуб лекц №12
Khaliuna Khina
 
№13
№13№13
№13
Khaliuna Khina
 
үндэстэн дамнасан корпораци
үндэстэн дамнасан корпорациүндэстэн дамнасан корпораци
үндэстэн дамнасан корпорациoyunsuren84
 
оуб лекц №10
оуб лекц №10оуб лекц №10
оуб лекц №10
Khaliuna Khina
 

What's hot (20)

Basic08
Basic08Basic08
Basic08
 
Basic10, 11, 12
Basic10, 11, 12Basic10, 11, 12
Basic10, 11, 12
 
Chap005 ch
Chap005 chChap005 ch
Chap005 ch
 
Basic03
Basic03Basic03
Basic03
 
Basic07
Basic07Basic07
Basic07
 
Basic06
Basic06Basic06
Basic06
 
Chap001 ch
Chap001 chChap001 ch
Chap001 ch
 
Basic05
Basic05Basic05
Basic05
 
Basic02
Basic02Basic02
Basic02
 
Basic09
Basic09Basic09
Basic09
 
Macro economics diagram
Macro economics diagramMacro economics diagram
Macro economics diagram
 
Chap008 ch
Chap008 chChap008 ch
Chap008 ch
 
оуб лекц №11
оуб лекц №11оуб лекц №11
оуб лекц №11
 
оуб лекц №12
оуб лекц №12оуб лекц №12
оуб лекц №12
 
International trade 14
International trade 14International trade 14
International trade 14
 
Glossary 1
Glossary 1Glossary 1
Glossary 1
 
№13
№13№13
№13
 
үндэстэн дамнасан корпораци
үндэстэн дамнасан корпорациүндэстэн дамнасан корпораци
үндэстэн дамнасан корпораци
 
оуб лекц №10
оуб лекц №10оуб лекц №10
оуб лекц №10
 
Lecture 4
Lecture 4Lecture 4
Lecture 4
 

Similar to Basic13 18

15 working capital and current assets management
15 working capital and current assets management15 working capital and current assets management
15 working capital and current assets management
Baterdene Batchuluun
 
11 capital budgeting cash flows
11 capital budgeting cash flows11 capital budgeting cash flows
11 capital budgeting cash flows
Baterdene Batchuluun
 
EXBS Oct. 2016 Mongolia I-O Seminar_GE - ICP at GE (MN)
EXBS Oct. 2016 Mongolia I-O Seminar_GE - ICP at GE (MN)EXBS Oct. 2016 Mongolia I-O Seminar_GE - ICP at GE (MN)
EXBS Oct. 2016 Mongolia I-O Seminar_GE - ICP at GE (MN)
The Business Council of Mongolia
 
9 the cost of capital
9 the cost of capital9 the cost of capital
9 the cost of capital
Baterdene Batchuluun
 
Н.Алгаа "Уул уурхай ба бизнесийн эрх чөлөө"
Н.Алгаа "Уул уурхай ба бизнесийн эрх чөлөө"Н.Алгаа "Уул уурхай ба бизнесийн эрх чөлөө"
Н.Алгаа "Уул уурхай ба бизнесийн эрх чөлөө"
Unuruu Dear
 
14 payout policy
14 payout policy14 payout policy
14 payout policy
Baterdene Batchuluun
 
chapter 9
chapter 9chapter 9
chapter 9
Baterdene Batchuluun
 
4 cash flow and financial planning
4 cash flow and financial planning4 cash flow and financial planning
4 cash flow and financial planning
Baterdene Batchuluun
 
ОУХО-3
ОУХО-3ОУХО-3
ОУХО-3
Khaliuna Khina
 
ОУХО-2
ОУХО-2ОУХО-2
ОУХО-2
Khaliuna Khina
 
2013.02.21 Эдийн засгийн шинэчлэлийн зорилтууд, О.Чулуунбат
2013.02.21 Эдийн засгийн шинэчлэлийн зорилтууд, О.Чулуунбат2013.02.21 Эдийн засгийн шинэчлэлийн зорилтууд, О.Чулуунбат
2013.02.21 Эдийн засгийн шинэчлэлийн зорилтууд, О.Чулуунбат
The Business Council of Mongolia
 
16 current liabilities management
16 current liabilities management16 current liabilities management
16 current liabilities management
Baterdene Batchuluun
 
Erdenes mongoloct2014
Erdenes mongoloct2014Erdenes mongoloct2014
Erdenes mongoloct2014HeRo GoOd Job
 
10 capital budgeting techniques
10 capital budgeting techniques10 capital budgeting techniques
10 capital budgeting techniques
Baterdene Batchuluun
 
3 financial statements and ratio analysis
3 financial statements and ratio analysis3 financial statements and ratio analysis
3 financial statements and ratio analysis
Baterdene Batchuluun
 
Lecture_8._Cost_of_Capital_2022_2023.pptx
Lecture_8._Cost_of_Capital_2022_2023.pptxLecture_8._Cost_of_Capital_2022_2023.pptx
Lecture_8._Cost_of_Capital_2022_2023.pptx
BibnAav
 
ОУХО-1
ОУХО-1ОУХО-1
ОУХО-1
Khaliuna Khina
 
6 interest rates and bond valuation
6 interest rates and bond valuation6 interest rates and bond valuation
6 interest rates and bond valuation
Baterdene Batchuluun
 
12 risk and refinements in capital budgeting
12 risk and refinements in capital budgeting12 risk and refinements in capital budgeting
12 risk and refinements in capital budgeting
Baterdene Batchuluun
 

Similar to Basic13 18 (20)

15 working capital and current assets management
15 working capital and current assets management15 working capital and current assets management
15 working capital and current assets management
 
11 capital budgeting cash flows
11 capital budgeting cash flows11 capital budgeting cash flows
11 capital budgeting cash flows
 
EXBS Oct. 2016 Mongolia I-O Seminar_GE - ICP at GE (MN)
EXBS Oct. 2016 Mongolia I-O Seminar_GE - ICP at GE (MN)EXBS Oct. 2016 Mongolia I-O Seminar_GE - ICP at GE (MN)
EXBS Oct. 2016 Mongolia I-O Seminar_GE - ICP at GE (MN)
 
9 the cost of capital
9 the cost of capital9 the cost of capital
9 the cost of capital
 
Н.Алгаа "Уул уурхай ба бизнесийн эрх чөлөө"
Н.Алгаа "Уул уурхай ба бизнесийн эрх чөлөө"Н.Алгаа "Уул уурхай ба бизнесийн эрх чөлөө"
Н.Алгаа "Уул уурхай ба бизнесийн эрх чөлөө"
 
14 payout policy
14 payout policy14 payout policy
14 payout policy
 
chapter 9
chapter 9chapter 9
chapter 9
 
4 cash flow and financial planning
4 cash flow and financial planning4 cash flow and financial planning
4 cash flow and financial planning
 
ОУХО-3
ОУХО-3ОУХО-3
ОУХО-3
 
ОУХО-2
ОУХО-2ОУХО-2
ОУХО-2
 
2013.02.21 Эдийн засгийн шинэчлэлийн зорилтууд, О.Чулуунбат
2013.02.21 Эдийн засгийн шинэчлэлийн зорилтууд, О.Чулуунбат2013.02.21 Эдийн засгийн шинэчлэлийн зорилтууд, О.Чулуунбат
2013.02.21 Эдийн засгийн шинэчлэлийн зорилтууд, О.Чулуунбат
 
16 current liabilities management
16 current liabilities management16 current liabilities management
16 current liabilities management
 
Erdenes mongoloct2014
Erdenes mongoloct2014Erdenes mongoloct2014
Erdenes mongoloct2014
 
10 capital budgeting techniques
10 capital budgeting techniques10 capital budgeting techniques
10 capital budgeting techniques
 
3 financial statements and ratio analysis
3 financial statements and ratio analysis3 financial statements and ratio analysis
3 financial statements and ratio analysis
 
Lecture_8._Cost_of_Capital_2022_2023.pptx
Lecture_8._Cost_of_Capital_2022_2023.pptxLecture_8._Cost_of_Capital_2022_2023.pptx
Lecture_8._Cost_of_Capital_2022_2023.pptx
 
Chp005
Chp005Chp005
Chp005
 
ОУХО-1
ОУХО-1ОУХО-1
ОУХО-1
 
6 interest rates and bond valuation
6 interest rates and bond valuation6 interest rates and bond valuation
6 interest rates and bond valuation
 
12 risk and refinements in capital budgeting
12 risk and refinements in capital budgeting12 risk and refinements in capital budgeting
12 risk and refinements in capital budgeting
 

Basic13 18

  • 1. IV хэсэг Урт хугацаат х р нг ба рийн удирдлагаө ө ө ө Зочин улсын одоогийн татварын хууль Валютын ханшийн т л вл лтө ө ө Улсын эрсдлийн шинжилгээ ДТ слийнҮ ө в рм цө ө ө эрсдэл ДК-ийнҮ капиталын рт гө өУрт хугацаат х р нгийнө ө олон улсын х нийүү т вшинү ДК-ийн гадаадҮ санх жилтүү ашиглах боломж Зочин улсын татварын хууль ба бусад заалтуудын боломжит хяналт ДТ слийнҮ ө тооцсон м нг нө ө урсгал ДТ слийнҮ ө шаардлагатай г жө өө ДК-ийнҮ капитал т с вл лтийнө ө ө шийдвэр
  • 2. Гадаадын шууд х р нг оруулалтө ө ө 13Б лэгү
  • 3. A13 - 3 Б лгийн зорилгоү • Гадаадын шууд х р нг оруулалтыгө ө ө татах нийтлэг мотивыг тайлбарлах; • Олон улсын диверсификацийн ашиг тусыг харуулах.
  • 4. A13 - 4 ГШХО-ын мотив • ГШХО нь ашигт ажиллагааг нэмэгд лж,үү хувьцаа эзэмшигчдийн х р нгийг сг ж,ө ө ө ө орлогыг нэмэгд лж, зардлыгүү бууруулдаг. Орлогоос хамаарах мотив  Эрэлтийн шинэ эх свэр татах, ялангуяаүү дотоодын с лтийн потенциалө ө хязгаарлагдмал ед.ү
  • 5. A13 - 5 ГШХО-ын мотив  Монополь давуу талыг ашиглах, ялангуяа рс лд гч компаниуд олох боломжг йө ө ө ү н ц ба ур чадварыг эзэмших.өө  Худалдааны хязгаарлалтад эсэрг цэлүү з лэх.ү үү Орлогоос хамаарах мотив  Ашигтай зах зээлд нэвтрэх.
  • 6. A13 - 6 Зардлаас хамаарах мотив  Эдийн засгийн цар хэмжээний б рэн ашигү тус, ялангуяа олон тоног т х р мж ашиглахө өө ө компаниудын хувьд.  йлдвэрлэлийн хямд гадаад х чин з йлсийгҮ ү ү ашиглах.  Гадаад т хий эд ашиглах, ялангуяа хэрэвүү ДК тухайн улсын хэрэглэгчдэд эцсийнҮ б тээгдэх нийг буцаан худалдахү үү т л вл г тэй бол.ө ө ө өө ГШХО-ын мотив
  • 7. A13 - 7 ГШХО-ын мотив  Гадаад валют дутуу нэлэгдсэн едү ү валютын ханшийн х д лг нд хариуө ө өө з лэх. ГШХО нь м н ДК-ийн валютынү үү ө Ү ханшийн хэлбэлзлийн эрсдлийг бууруулахад тусалж чадна.  Борлуулалт/ йлдвэрлэлийг олон улсадү т р лж лэх.ө ө үү Зардлаас хамаарах мотив  Гадаад технологи ашиглах.
  • 8. A13 - 8 • Компани гадаад зах зээлд нэвтрэх оптимал арга нь зах зээлийн шинж чанараас хэсэгчлэн хамааралтай байна. • Жишээ нь, хэрэв хэрэглэгчид дотоодын б тээгдэх н худалдан авx дассан гэвэлү үү лицензийн гэрээ эсвэл хамтарсан йлдвэр нь ил тохиромжтой байжү үү болох юм. ГШХО-ын мотив
  • 9. A13 - 9 • Гадаад улсад х р нг оруулахын мнө ө ө ө ө боломжит ашиг нь зардал болон эрсдэлтэй жинлэгдэх ёстой. • Н хц л байдал цаг хугацааны явцадө ө рчл гдд г шиг зарим улс орнуудөө ө ө ГШХО-ыг татах сонирхол ихтэй байхад бусад орнууд сонирхол бага байдаг байна. ГШХО-ын мотив
  • 10. A13 - 10 Олон улсын диверсификацийн ашиг тус • Олон улсын диверсификацийн ндсэнү зарчим нь хугацааны туршид нд рө ө хамааралг й г йцэтгэлийн т вшин б хийү ү ү ү гадаад т сл дийг сонгох явдал юм.ө үү
  • 11. A13 - 11 Merrimack Co.-ийн диверсификацийн ашиг АНУ-ын компани Merrimack Co. шинэ х р нг оруулалтынө ө ө т слийн байршлаа хэлэлцэж байна.ө Санал болгож буй т слийнө шинж чанар АНУ Их Британи Т слийн х лээгдэж буйө ү жилийн дундаж татварын дараах г жө өө Т слийн г жийнө ө өө стандарт хазайлт Т слийн г ж баө ө өө одоогийн АНУ-ын бизнесийн корреляци 25% .09 .80 25% .11 .02
  • 12. A13 - 12 • г жийн хувьд, аль ч шинэ т с л ньӨ өө ө ө давуу талг й.ү • Эрсдэлтэй холбоотойгоор шинэ т с л ньө ө АНУ-д байршилтай бол г ж нь арайө өө бага хэлбэлзэлтэй байх т л втэй байна.ө ө Merrimack Co.-ийн диверсификацийн ашиг
  • 13. A13 - 13 • Т с л Merrimack-ийн нийт х р нгийнө ө ө ө 30%-ийг эзэлдэг ба одоогийн АНУ-ын бизнест Merrimack-ийн г жийнө өө стандарт хазайлт нь .10 гэе. • Хэрэв шинэ т с л нь АНУ-д байршилтайө ө бол нийт компаний портфелийн дисперс Merrimack Co.-ийн диверсификацийн ашиг ( )( )( )( )( ) 008653. 80.09.10.30.70.209.30.10.70. σσ2 2222 2222 = ++= ++= ABBABABBAA CORRwwww σσ
  • 14. A13 - 14 • Хэрэв шинэ т с л Их Британид байршилтайө ө бол нийт компаний портфелийн дисперс Merrimack Co.-ийн диверсификацийн ашиг • Иймээс б хэлд нь авч звэл хэрэв шинэү ү т с л Их Британид байршилтай болө ө Merrimack ил тогтвортой г ж олно.үү ө өө ( )( )( )( )( ) 0060814. 02.11.10.30.70.211.30.10.70. 2 2222 2222 = ++= ++= ABBABABBAA CORRwwww σσσσ
  • 15. A13 - 15 • Олон улс орнуудад с рг р н л лжө өө ө өө болох тул ДК дэлхийн хямралаасҮ тусгаарлагдахг й байж болно.ү • Гэсэн хэдий ч ДК нэг улсад анхаарлааҮ хандуулахаас Азийн улс орнуудын дунд т р лж лэх нь ил сайн байж болохыгө ө үү үү 1997-98 оны Азийн хямралаас харж болно. Тэр ч байтугай тив дийн хоорондүү т р лж лэх нь ил сайн байх болно.ө ө үү үү Олон улсын диверсификацийн ашиг тус
  • 16. A13 - 16 • Ил олон т сл дийг портфельдүү ө үү нэмэхэд портфелийн дисперс тодорхой цэг х ртэл дунджаар буурна.ү • Гэсэн хэдий ч янз б рийн улс орнуудадү хэрэгж лсэн т сл дийн г жүү ө үү ө өө хоорондоо бага хамааралтай улмаас эрсдлийг бууруулах зэрэг нь глобал портфелийн хувьд дотоодын портфелиос ил их байна.үү Олон улсын диверсификацийн ашиг тус
  • 17. A13 - 17 • Дэлхий даяар байрласан т сл д б хийө үү ү ДК нь т слийн эрсдэл ба г жийнҮ ө ө өө шинж чанарын талаар санаа зовдог. Олон улсын диверсификацийн ашиг тус
  • 18. A13 - 18 • р ашгийн муруйн дагуух т слийнҮ ө портфелиуд нь г гдс н х лээгдэж буйө ө ө ү г жийн хувьд хамгийн бага эрсдлийгө өө харуулна. • Эдгээр р ашигт портфелийн хувьд ДКү Ү эрсдлийг нь х лээн з вш р х д бэлэнү ө өө ө ө байгаа харгалзах нэг портфелийг сонгож болно. Олон улсын диверсификацийн ашиг тус
  • 19. A13 - 19 • Зарим ДК-ийн р ашигт т слийнҮ ү ө портфелийн муруй нь бусад ДК-ийнҮ муруйнаас ил зохимжтой байдаг.үү Олон улсын диверсификацийн ашиг тус
  • 20. A13 - 20 ГШХО хийх шийдвэр дүү • Зарим тогтмол шийдвэр д шаардлагатайүү байдаг. ¤ Цаашид рг жих хэрэгтэй юу?ө ө ¤ Ашгаа толгой компани руу шилж лэхүү хэрэгтэй юу эсвэл охин компанид ашиглах уу?
  • 21. A13 - 21 ГШХО-ын талаарх зочин улсын засгийн газрын зэлү • Засгийн газрын хувьд хамгийн тохиромжтой ГШХО нь орон нутгийн компаниудаас бизнесийг нь булаахг йгээр ажилг йдэл, технологийнү ү хоцрогдол зэрэг асуудлыг шийддэг. • Засгийн газар х сч буй ГШХО-ынү хэлбэр дийг дэмжих инсентивээрүү хангаж, х сэхг й байгаа ГШХО-ынү ү хэлбэр дэд урьдчилан сэргийлэх хоригүү саадын н хцлийг бий болгож болно.ө
  • 22. A13 - 22 ГШХО-ын талаарх зочин улсын засгийн газрын зэлү • Зочин улсын засгийн газрын ГШХО-ыг татах чадвар нь тухайн улсын зах зээл болон н ц, м н т нчлэн засгийн газрынөө ө үү зохицуулалт болон инсентивээс хамаарна. • Зочин улсын санал болгодог нийтлэг инсентивд татварын х нг л лт д, газарө ө ө үү болон барилгын т рээсийн х нг л лт, багаү ө ө ө х тэй зээл, эрчим х чний татаас, болонүү ү байгаль орчны хязгаарлалт бага байх зэрэг орно.
  • 23. A13 - 23 ГШХО-ын талаарх зочин улсын засгийн газрын зэлү • Зочин улсын засгийн газрын нийтлэг ногдуулдаг хориг саадад нэгдэх/нийлэхэд саад хийх х ч, гадаадынү давамгай эзэмшлийг хязгаарлах, хэт их процедур бичиг баримтын шаардлага (улаан тууз), болон йл ажиллагааныү н хц л байдал.ө ө
  • 24. A13 - 24 ГШХО-ын шийдвэр дийн ДК-ийн нэүү Ү ү цэнэд з лэх н лү үү ө өө ( ) ( )[ ] ( )∑ ∑               + × = n t t m j tjtj k1= 1 ,, 1 ERECFE =Value E (CFj,t ) = t еийн эцэст АНУ-ын толгойү компаний х лээн авахү j валютаарх х лээгдэж буйү м нг н урсгалө ө E (ERj,t ) = t еийн эцэст доллар руу х рв хү ө ө j валютын х лээгдэж буй ханшү k = толгой компаний капиталын жинэлсэн Бизнес болон байршлын хэлбэрийн талаарх ГШХО-ын шийдвэр дүү
  • 25. A13 - 25 ДК-ийн капитал т с вл лтҮ ө ө ө 14Б лэгү
  • 26. A13 - 26 Б лгийн зорилгоү • ДК-ийн охин компани болон толгойҮ компаний капитал т с вл лтийнө ө ө шинжилгээг харьцуулах; • Олон улсын т с л хэрэгжих хэрэгтэйө ө эсэхийг тодорхойлохын тулд ДК-ийнҮ капитал т с вл лтийг хэрхэн хэрэглэхө ө ө талаар харуулах; • Олон улсын т слийн эрсдлийг хэрхэнө нэлж болох тайлбарлах.ү
  • 27. A13 - 27 Охин ба Толгой компаний хэтийн т л вө ө • ндэстэн дамнасан т слийн капиталҮ ө т с вл лтийг т слийг удирдах охинө ө ө ө компаний днээс хийх ёстой юу эсвэлүү санх жилтийн ихэнхийг хангах толгойүү компаний днээс хийх ёстой юу?үү • Толгой компани руу урсах татварын дараах орох цэвэр м нг н урсгал охин компани рууө ө урсах м нг н урсгалаас ихээхэн ялгаатайө ө байж болох тул алийг нь сонгохоос шалтгаалж р д н р р байж болно.ү ү өө өө
  • 28. A13 - 28 Охин ба Толгой компаний хэтийн т л вө ө М нг ний орох урсгалын ялгаа нь дараахтайө ө холбоотой юм : • Татварын ялгаа ¤ Х р нгийн шилж лгийн татварын хувь гэж юуө ө үү вэ? • Шилж лгийг хязгаарлах зохицуулалтүү • Хэт их гуйвуулга ¤ Толгой компани охин компанидаа маш нд рө ө удирдлагын т лб р ногдуулж болно.ө ө • Валютын ханшийн х д лг нө ө өө
  • 29. A13 - 29 • Толгой компаний хувьд эерэг цэвэр н гийн нэ цэнэ бий болгох т с л б рө өө ү ө ө ү компаний нэ цэнийг сг д г тулү ө ө ө т слийг нэлэхэд толгой компанийө ү хэтийн т л в тохиромжтой юм.ө ө • Гэсэн хэдий ч толгой компани гадаад охин компанийг б рэн эзэмшдэгг й едү ү ү энэ д рмээс гажиж болох юм.ү Охин ба Толгой компаний хэтийн т л вө ө
  • 30. A13 - 30 ДК-ийн капиталҮ т с вл лтийн орцө ө ө Дараах таамаглалууд ихэвчлэн шаардлагатай байдаг: 1. Анхны х р нг оруулалтө ө ө 2. Хэрэглэгчдийн эрэлт хэрэгцээ 3. Б тээгдэх ний нэү үү ү 4. Хувьсах зардал 5. Тогтмол зардал 6. Т слийн хугацааө 7. лдэх (татан буулгах) нэ цэнэҮ ү
  • 31. A13 - 31 Дараах таамаглалууд ихэвчлэн шаардлагатай байдаг: ДК-ийн капиталҮ т с вл лтийн орцө ө ө 9. Татварын хуулиуд 10. Валютын ханш 11. Шаардлагатай г жийн хувьө өө 8. Х р нгийн шилж лгийнө ө үү хязгаарлалт
  • 32. A13 - 32 ДК-ийн капитал т с вл лтҮ ө ө ө • Капитал т с вл лт нь ач холбогдолтойө ө ө б хий л урт хугацааны т сл дийн хувьдү ө үү шаардлагатай юм. • Шинжилгээ хийх нэг нийтлэг арга нь толгой компаний х лээн авах м нг нү ө ө урсгал болон лдэх нэ цэнийг тооцохү ү болон т слийнө н гийн цэвэр нэ цэнэө өө ү (NPV)-г тооцох явдал юм.
  • 33. A13 - 33 ДК-ийн капитал т с вл лтҮ ө ө ө • NPV = – эхний зарцуулсан м нгө ө n + S t едэхм нг нурсгалү ө ө t =1 (1+k)t + лдэх нэ цэнэү ү (1 + k )n k = т слийн шаардлагатай г жийн хувьө ө өө n = т слийн ргэлжлэх хугацаа еэрө ү ү • Хэрэв NPV > 0 бол т слийг х лээн авна.ө ү
  • 34. A13 - 34 Капитал т с вл лтийн шинжилгээө ө ө t еү 1. Эрэлт (1) 2. Нэгжийн нэү (2) 3. Нийт орлого (1)×(2)=(3) 4. Нэгжийн хувьсах зардал (4) 5. Нийт хувьсах зардал (1)×(4)=(5) 6. Жилийн т рээсийн зардалү (6) 7. Бусад тогтмол еийн зардалү
  • 35. A13 - 35 Капитал т с вл лтийн шинжилгээө ө ө t еү 13. Охин компаний цэвэр МУрсгал (12)+(8)=(13) 14. Толгой компани руу шилж лэгүү (14) 15. Шилж лгийн татварүү tax rate×(14)=(15) 16. Суутгалын дараах шилж лэгүү (14)–(15)=(16) 17. лдэх нэ цэнэҮ ү (17) 18. Валютын ханш (18) 19. Толгой компаний МУ
  • 36. A13 - 36 ДК-ийн капитал т с вл лт дҮ ө ө ө ө авч зэх х чин з йлсү ү ү  Валютын ханшийн хэлбэлзэл. Янз б рийнү хувилбаруудыг тэдгээрийн тохиолдох магадлалтай хамт авч зэх хэрэгтэй.ү  Инфляци. нэ/зардлын таамаглал ньҮ далд инфляцийг агуулдаг б г д заримө өө улс орнуудын хувьд инфляци жилээс жилд маш тогтворг й байж болно.ү
  • 37. A13 - 37 ДК-ийн капитал т с вл лт дҮ ө ө ө ө авч зэх х чин з йлсү ү ү  Санх жилтийн зохицуулалтүү . Санх жилтийн зардал нь ихэвчлэнүү хорогдуулалтын хувьд туссан байдаг. Гэсэн хэдий ч олон гадаад т сл дийг гадаадө үү охин компаниуд хэсэгчлэн санх ж лдэг.үү үү  Т гжигдсэн х р нгү ө ө ө. Зарим улс орнууд ашгийг толгой компани руу шилж лэхийнүү мн тодорхой хугацааны туршид оронө ө нутагт дахин х р нг оруулахыг шаардажө ө ө болно.
  • 38. A13 - 38 ДК-ийн капитал т с вл лт дҮ ө ө ө ө авч зэх х чин з йлсү ү ү  Тодорхой бус лдэх нэ цэнэү ү . лдэх нэ цэнэ ньҮ ү ихэвчлэн т слийн NPV-д их хэмжээний н лө ө өө з лдэг ба ДК хугарлын цэгийн лдэх нэү үү Ү ү ү цэнийг тооцох х сэлтэй байж болно.ү  Зонхилох м нг н урсгалд з лэх т слийнө ө ү үү ө н лө өө. Шинэ х р нг оруулалт нь ижилө ө ө йлчл лэгчидтэй одоогийн бизнестэйү үү рс лд ж болно.ө ө ө  Зочин улсын засгийн газрын инсентив. Эдгээрийг м н шинжилгээнд авч зэхө ү
  • 39. A13 - 39 Т слийн нэлгээг эрсдлээрө ү тохируулах • Хэрэв ДК-ийн санал болгож буй т слийнҮ ө м нг н урсгал тодорхой биш бол тухайнө ө эрсдлийн хувьд нэлгээг тохируулах хэрэгтэй.ү • Нэг арга нь эрсдлээр тохируулсан хорогдуулалтын хувийг ашиглах явдал юм. Тодорхой бус байдал их байвал хэрэглэж байгаа хорогдуулалтын хувь их байна. • Олон компьютерийн программ хангамжийн багц ашиглан мэдрэмжийн шинжилгээ болон симуляци хийх боломжтой байдаг.
  • 40. A13 - 40 ДК-ийн капитал т с вл лтийн ДК-ийнҮ ө ө ө Ү нэ цэнэд з лэх н лү ү үү ө өө ( ) ( )[ ] ( )∑ ∑               + × = n t t m j tjtj k1= 1 ,, 1 ERECFE =Value E (CFj,t ) = t еийн эцэст АНУ-ын толгойү компаний х лээн авахү j валютаарх х лээгдэж буйү м нг н урсгалө ө E (ERj,t ) = t еийн эцэст доллар руу х рв хү ө ө j валютын х лээгдэж буй ханшү ДК-ийн капиталҮ т с вл лтийн шийдвэрө ө ө
  • 41. A13 - 41 ДК-ийн б тцийн рчл лтҮ ү өө ө 15Б лэгү
  • 42. A13 - 42 Б лгийн зорилгоү • ДК-ийн б тцийн рчл лтийн хэлбэр болохҮ ү өө ө ДК-ийн олон улсын нэгдэх йл явцыгҮ ү танилцуулах; • ДК-ууд хэрхэн гадаад зорилтотҮ компаниудын нэлгээг хийдгийг тайлбарлах;ү • Зорилтот компаниудын нэлгээ ДК-уудынү Ү дунд яагаад р р байж болохыгөө өө тайлбарлах; • ДК-ийн б тцийн рчл лтийн бусадҮ ү өө ө аргуудыг тодорхойлох.
  • 43. A13 - 43 ДК-ийн б тцийн рчл лтҮ ү өө ө • Шинэ охин компани байгуулах, компани худалдан авах, охин компаниа худалдах, йлү ажиллагааны цар х рээгээ бууруулах, охинү компаниудын хооронд йлдвэрлэлээү шилж лэх зэрэг нь б гд ДК-ийн б тцийнүү ү Ү ү рчл лтийн хэлбэр д юм.өө ө үү • ДК-ууд улс орнуудын рчл гд н буй эдийнҮ өө ө ө засаг, улс т р болон аж йлдвэрийн н хцлийгө ү ө капиталжуулахын тулд ДК-ийн б тцийнҮ ү рчл лтийн боломжит хэлбэр дийг ргэлжөө ө үү ү нэлж байдаг.ү
  • 44. A13 - 44 Олон улсын нэгдэлт • Зорилт нь нэгэнт байрлал тул олон улсын нэгдэх йл ажиллагаар дамжуулан компаниү олон улсын бизнесээ нэн даруй рг ж лжө ө үү болох ба аль хэдийн тогтсон хэрэглэгчийн харилцаанаас ашиг тус х ртэнэ.ү • Гэсэн хэдий ч шинэ охин компаний байгуулах нь ихэвчлэн бага зардалтай байдаг ба худалдан авсан компанитай толгой компаний менежментийг нэгтгэх шаардлагаг й болно.ү
  • 45. A13 - 45 • Бусад урт хугацааны т слийн адилө компани худалдан авах эсэхийг тодорхойлоход капитал т с вл лтийнө ө ө шинжилгээг ашиглаж болно. • Иймээс худалдан авах шийдвэр нь н гийн цэвэр нэ цэнээр (NPV)ө өө ү хэмжигддэг ашиг ба зардлын харьцуулалтад суурилж болно. Олон улсын нэгдэлт
  • 46. A13 - 46 • NPV = – эхний зарцуулсан м нгө ө n + S t еийнү м нг нө ө урсгал t =1 (1+k)t + лдэх нэ цэнэү ү (1 + k )n k = худалдан авалтын шаардлагатай г жө өө n = худалдан авсан компаний амьдрах хугацаа • Хэрэв NPV > 0 бол компанийг худалдан Олон улсын нэгдэлт
  • 47. A13 - 47 • Холбогдох валютын ханш, татвар, болон т гжигдсэн х р нгийн хязгаарлалтыгү ө ө анхаарах хэрэгтэй. • Нэгдэх, нийлэх йл явцыг хянадагү засгийн газрын агентлагуудын тавьж болох саадуудыг даван туулах зардлыг м н анхаарах хэрэгтэй.ө Олон улсын нэгдэлт
  • 48. A13 - 48 • Ийм саадуудын жишээнд дээрэнг йү эзэмшлийн эсрэг хууль, гадаад давамгай эзэмшлийн хязгаарлалт, “улаан тууз,” болон тусгай шаардлага орно. Олон улсын нэгдэлт
  • 49. A13 - 49 • Азийн хямрал хор н л тэй байсан хэдий чө өө энэ нь зарим ДК-уудад Азид шинэ бизнесҮ эрхлэх боломж олгосон юм. • Азид л х дл х х р нгийн нэ цэнэ буурч,ү ө ө ө ө ү валютын ханш суларч, олон компаниуд бараг дампуурч, засгийн газрууд хямралыг шийдвэрлэхийг х сч байсан.ү • Гэсэн хэдий ч эдгээр ДК-ууд Ази дахь буурчҮ буй эдийн засгийн с лтийг л тоомсорложө ө ү байв. Олон улсын нэгдэлт
  • 50. A13 - 50 • Европт хэд хэдэн орнуудын орон нутгийн валют нь евро байхаар баталсан нь ДКҮ оролцогч орнууд дахь янз б рийнү боломжит зорилтот компаниудыг харьцуулах шинжилгээг хялбар болгосон юм. Олон улсын нэгдэлт
  • 51. A13 - 51 Гадаад зорилгын х лээгдэж буй м нг нү ө ө урсгалд н л лд г х чин з йлсө өө ө ү ү Зорилт-Тодорхой х чин з йлсү ү  Зорилтын мн х м нг н урсгалө ө ө ө . Эдгээр нь ирээд йн м нг н урсгалыг тооцох анхдагчү ө ө суурь болж болох юм.  Зорилтот удирдлагын чадвар. Нэгтгэж буй компани нь нэгтгэгдсэн компанид нэгдэхийн мн байсан шиг удирдах, компанийгө ө цомхотгох, эсвэл йл ажиллагаандааү б тцийн рчл лт хийхийг нь з вш рчү өө ө ө өө болно.
  • 52. A13 - 52 Улс орны-Тодорхой х чин з йлсү ү  Зорилтот орон нутгийн эдийн засгийн н хц лө ө . Эдийн засгийн н хц л байдалө ө х чтэй ед эрэлт нд р байхү ү ө ө магадлалтай байна.  Зорилтот орон нутгийн улс т рийнө н хц лө ө . Улс т рийн н хц л байдалө ө ө таатай ед м нг н урсгалын шок гарахү ө ө магадлал бага байдаг. Гадаад зорилгын х лээгдэж буй м нг нү ө ө урсгалд н л лд г х чин з йлсө өө ө ү ү
  • 53. A13 - 53  Зорилтот валютын н хц лө ө . Цаг хугацаа нг р х д х чтэй болохоор х лээгдэжө ө ө ө ү ү буй валютийг ихэвчлэн ил д знэ.үү ү  Зорилтот аж йлдвэрийн н хц лү ө ө . нд рӨ ө с лтийн боломжтой, хэт их рс лд нг й ажө ө ө ө өө ү йлдвэр дийг ил д знэ.ү үү үү ү Улс орны-Тодорхой х чин з йлсү ү Гадаад зорилгын х лээгдэж буй м нг нү ө ө урсгалд н л лд г х чин з йлсө өө ө ү ү
  • 54. A13 - 54  Зорилтод тохирох татвар. Нэгтгэж буй компанид тулгарах асуудал нь шилж лсэнүү х р нгийн хэлбэрээр х лээн авах татварынө ө ү дараах м нг н урсгал юм.ө ө  Зорилтот орон нутгийн х р нгийн зах зээлийн н хц лө ө ө ө . Орон нутгийн х р нгийн зах зээлийн нэ ер нхийд бага ед зорилтотө ө ү ө өө ү тохиромжтой худалдан авах нэ м н адил бага байх магадлалтайү ө юм. Улс орны-Тодорхой х чин з йлсү ү Гадаад зорилгын х лээгдэж буй м нг нү ө ө урсгалд н л лд г х чин з йлсө өө ө ү ү
  • 55. A13 - 55 нэлгээний процессҮ • Ирээд йн зорилтуудыг тодорхойлохынү тулд эхлээд ойр нэлгээг олж шалгана.ү • Эхний хяналтын процессийг давсан зорилт б рт капитал т с вл лтийнү ө ө ө шинжилгээ хийнэ. • З вх н х лээн з вш р гдс н н гийнө ө ү ө өө ө ө ө өө цэвэр нэ цэнээс бага нэлэгдсэнү ү зорилтуудыг хэрэгж лэх нь з йтэй байжүү ү болох юм.
  • 56. A13 - 56 Зорилгын нэлгээ яагаад ДК-ү Ү иудын дунд р р байж болдогөө өө вэ  Гадаад зорилтын тооцсон м нг н урсгал.ө ө ¤ р р ДК-ууд зорилтот йлӨө өө Ү ү ажиллагааг р р р удирдана.өө өө өө ¤ ДК б р зорилтыг ДК-ийн б тцэдҮ ү Ү ү нийц лэх р р т л вл г тэй байжүү өө өө ө ө ө өө болно. ¤ Зарим улс орнууд дахь нэгтгэгч компаниудын ашгийн шилж лэг багаүү татварт рт ж болох юм.ө ө
  • 57. A13 - 57 Зорилгын нэлгээ яагаад ДК-ү Ү иудын дунд р р байж болдогөө өө вэ  Х р нгийн шилж лэгт з лэх валютынө ө үү ү үү ханшийн н л .ө өө ¤ р р ДК-ууд зорилтоос нэгтгэгчӨө өө Ү компани руу хийх х р нгийн шилж лгийнө ө үү хувьд р р т л вл г тэй байдаг.өө өө ө ө ө өө
  • 58. A13 - 58 Зорилгын нэлгээ яагаад ДК-ү Ү иудын дунд р р байж болдогөө өө вэ  Нэгтгэгч компаний шаардлагатай г ж.ө өө ¤ Зорилтын х лээн з вш р гдс н эрсдэлү ө өө ө ө нь р р байж болохын адил р рөө өө өө өө ДК-ууд зорилтын хувьд р рҮ өө өө т л вл г тэй байж болно.ө ө ө өө ¤ Янз б рийн улс орнуудын ДК-уудынү Ү хувьд орон нутгийн эрсдэлг й х нийү үү т вшин р р байж болно.ү өө өө
  • 59. A13 - 59 Олон улсын хэсэгчилсэн худалдан авалт • ДК зорилтын менежмент ба йлҮ ү ажиллагааны зарим хяналтыг олж авахын тулд гадаад компаний одоогийн хувьцааны ихээхэн хэсгийг худалдан авч болно. • Компаний нэлгээ нь компанийг хянахадү хангалттай хувьцаа худалдан авахаар (м нө м нг н урсгалд н л л х) т л вл жө ө ө өө ө ө ө ө байгаа эсэхээс хамаардаг. ДК-ийн б тцийнҮ ү рчл лтийн бусад т рл дөө ө ө үү
  • 60. A13 - 60 Олон улсын мч хувьчлалын худалдан авалтө • Олон ДК-ууд гадаад улс орнуудын засгийнҮ газраас бизнес худалдан авсан байдаг. • Шилжилт нь м нг н урсгал, жишигө ө г гд л, эдийн засгийн болон улс т рийнө ө ө ө н хц л, валютын ханш, санх жилтийнө ө үү зардал гэх мэт олон тодорхойг й байдлыгү бий болгодог тул эдгээр бизнес дийгүү нэлэхэд ихэвчлэн х ндрэлтэй байдаг.ү ү ДК-ийн б тцийнҮ ү рчл лтийн бусад т рл дөө ө ө үү
  • 61. A13 - 61 Олон улсын алъянс • ДК-ууд гол т л в хамтарсан йлдвэр,Ү ө ө ү лицензийн гэрээ зэргээр гадаад компаниудтай алъянсд ордог. • Эхний зарцуулсан м нг нь ихэвчлэнө ө бага байх боловч х лээн авах м нг нү ө ө урсгал м н ихэвчлэн бага байдаг.ө ДК-ийн б тцийнҮ ү рчл лтийн бусад т рл дөө ө ө үү
  • 62. A13 - 62 Олон улсын хэсэгчилсэн худалдаа • ДК ГШХО-аа хэвээр лдээх эсвэлҮ ү худалдах эсэхээ тодорхойлохын тулд еү е дахин нэлэх хэрэгтэй.ү ү • ДК т слийг ргэлжл лэх еийн х лээнҮ ө ү үү ү ү авах м нг н урсгалын н гийн нэө ө ө өө ү цэнийг худалдах еийн х лээн авахү ү ашигтай (татварын дараах) харьцуулж болно. ДК-ийн б тцийнҮ ү рчл лтийн бусад т рл дөө ө ө үү
  • 63. A13 - 63 Бодит тохируулга хэлбэрээр рчл н байгуулах шийдвэрөө ө • Б тцийн рчл лтийн шийдвэр дү өө ө үү бодит опцион эсвэл бодит х р нгийн далд опционыгө ө оролцуулж болно. • Хэрэв санал болгож буй т с л нь нэмэлтө ө йлдвэрлэл эрхлэх опцион эзэмшиж байгаа болү т с лө ө бодит х р нгийн худалдан авахө ө опционтой байна. • Хэрэв санал болгож буй т с л нь хэсэгчлэн эсвэлө ө б хэлд нь худалдах опцион эзэмшиж байгаа болү т с лө ө бодит х р нгийн худалдах опциотойө ө байна.
  • 64. A13 - 64 • Бодит опцион б хий т слийн х лээгдэжү ө ү буй н гийн цэвэр нэ цэнийг хувилбарө өө ү тус б рийн магадлал болон хувилбарү б рт харгалзах NPV-ийн ржвэрийнү ү нийлбэр гэж тооцож болно. E(NPV) = S pi × NPVi i pi = i хувилбарын магадлал NPVi = i хувилбарын NPV Бодит тохируулга хэлбэрээр рчл н байгуулах шийдвэрөө ө
  • 65. A13 - 65 ДК-ийн б тцийн рчл лтийн ДК-ийнҮ ү өө ө Ү нэ цэнэд з лэх н лү ү үү ө өө ( ) ( )[ ] ( )∑ ∑               + × = n t t m j tjtj k1= 1 ,, 1 ERECFE =Value E (CFj,t ) = t еийн эцэст АНУ-ын толгойү компаний х лээн авахү j валюаарх х лээгдэж буйү м нг н урсгалө ө E (ERj,t ) = t еийн эцэст доллар руу х рв хү ө ө j валютын х лээгдэж буй ханшү ДК-ийн б тцийнҮ ү рчл лтийн шийдвэрөө ө
  • 66. A13 - 66 Улсын эрсдлийн шинжилгээ 16Б лэгү
  • 67. A13 - 67 Б лгийн зорилгоү • Улс орны улс т рийн болон санх гийнө үү эрсдлийг хэмжихийн тулд ДК-ийнҮ ашигладаг нийтлэг х чин з йлсийгү ү тодорхойлох; • Улсын эрсдлийг хэмжихэд ашигладаг арга техник дийг тайлбарлах;үү • ДК санх гийн шийдвэр гаргахдааҮ үү улсын эрсдлийн нэлгээг хэрхэнү ашигладгийг тайлбарлах.
  • 68. A13 - 68 Улсын эрсдлийн шинжилгээ • Улсын эрсдэл нь ДК-ийн м нг нҮ ө ө урсгалд з лэх улс орны орчныү үү болзошг й с р г н л г илэрхийлнэ.ү ө ө ө өө
  • 69. A13 - 69 Улсын эрсдлийн шинжилгээ • Улсын эрсдлийг дараах з йлсэд ашиглажү болно: ¤ ДК-ийн одоогийн бизнес эрхэлж буй улсҮ орнуудыг хянах; ¤ Хэт их эрсдэлтэй улс орнуудад бизнес эрхлэхээс зайлсхийхийн тулд илр лэхүү хэрэгсэл байдлаар; ¤ Урт хугацаат х р нг оруулалт эсвэлө ө ө санх жилтийн шийдвэр гаргалтадүү ашиглагддаг шинжилгээг сайжруулах.
  • 70. A13 - 70 Улс т рийн эрсдлийнө х чин з йлсү ү • Х лээн авагч улсын хэрэглэгчдийн хандлагаү ¤ Зарим хэрэглэгчид ндэсний йлдвэрлэлд машү ү нэнч байж болно.ү • Х лээн авагч улсын засгийн газрын хандлагаү ¤ Х лээн авагч улсын засгийн газар онцгойү шаардлага буюу татвар ногдуулах, х р нгийнө ө шилж лгийг хязгаарлах, орон нутгийнүү компанид татаас олгох эсвэл зохиогчийн эрхийн тухай хуулийн хэрэгжилтэд анхаарахг й байж болно.ү
  • 71. A13 - 71 Улс т рийн эрсдлийнө х чин з йлсү ү • Х р нгийн шилж лгийг хаахө ө үү ¤ Т гжигдсэн х р нг оновчтойү ө ө ө ашиглагдахг й байж болно.ү • Валютын л х рв х байдалү ө ө ¤ ДК-ийн толгой компани барааны орлогооҮ солилцох хэрэгтэй байж болно.
  • 72. A13 - 72 • Дайн ¤ Дотоод болон гадаад дайн, эсвэл дайны заналхийлэл нь гамшгийн н л тэй байжө өө болно. • Х нд сурталү ¤ Бизнесийг х ндр лж болох х нд суртал.ү үү ү • Авилга ¤ Авилга нь бизнес эрхлэх зардлыг сг ж,ө ө орлогыг бууруулж болно. Улс т рийн эрсдлийнө х чин з йлсү ү
  • 73. A13 - 73 Санх гийн эрсдлийнүү х чин з йлсү ү • Улс орны эдийн засгийн одоогийн болон боломжит н хц л байдалө ө ¤ Эдийн засгийн хямрал эрэлтийг ихээхэн бууруулж болно. ¤ Санх гийн хямрал м н засгийн газар ДК-ийнүү ө Ү йл ажиллагааг хязгаарлах шалтгаан болдог.ү • Эдийн засгийн с лтийн индикаторуудө ө ¤ Улс орны ЭЗ нь х ний т вшин, валютынӨ үү ү ханш, инфляци гэх мэт хэд хэдэн санх гийнүү х чин з йлсээс хамаарна.ү ү
  • 74. A13 - 74 Улсын эрсдлийн нэлгээний т рл дү ө үү • Улсын эрсдлийн макро нэлгээү нь ДК-Ү ийн бизнесийг харгалзааг й улсын нийтү эрсдлийн нэлгээ юм.ү • Улсын эрсдлийн микро нэлгээү нь ДК-Ү ийн бизнесийн т р лтэй хамааралтайө ө улсын эрсдлийн нэлгээ юм.ү
  • 75. A13 - 75 Улсын эрсдлийн нэлгээний т рл дү ө үү • Улсын эрсдлийн нийт нэлгээ ньү дараахаас б рдэнэ:ү  Макро улс т рийн эрсдэлө  Макро санх гийн эрсдэлүү  Микро улс т рийн эрсдэлө  Микро санх гийн эрсдэлүү
  • 76. A13 - 76 • Янз б рийн эрсдлийн нэлгээчдийн саналү ү бодол дараах субъектив чанараараа ялгаатайг анхаар: ¤ Холбогдох улс т р, санх гийн х чинө үү ү з йлсийг тодорхойлох,ү ¤ Х чин з йл тус б рийн харьцангуй ачү ү ү холбогдлыг тодорхойлох, ¤ Бодитой хэмжиж чадахг й байгаа х чинү ү з йл дийн утгыг таамаглахад.ү үү Улсын эрсдлийн нэлгээний т рл дү ө үү
  • 77. A13 - 77 Улсын эрсдлийг нэлэхү арга техник дүү • Шалгах хуудасны аргад б х тодорхойлсонү х чин з йлсийн нэлгээ болон жинлэлтү ү ү багтах б г д нийт нэлгээгө өө ү боловсруулахын тулд нэлгээ болонү жинг дийг нэгтгэнэ.үү • Delphi арга техникт янз б рийн биеү даасан санал цуглуулж, тэдгээр саналын дундаж болон тархалтыг хэмжинэ.
  • 78. A13 - 78 Улсын эрсдлийг нэлэхү арга техник дүү • Янз б рийн эрсдэлт х чин з йлсээсү ү ү хамаарах бизнесийн мэдрэмжийг нэлэхийн тулд регрессийн шинжилгээү зэрэг тоон шинжилгээний арга техник дийг т хэн г гд лд ашиглажүү үү ө ө ө болно. • Хяналтын айлчлалд улс орон руу аялж, т рийн албан тушаалтнууд, компанийө захирлууд болон хэрэглэгчидтэй уулзаж тодорхой бус байдлыг тодруулах арга
  • 79. A13 - 79 • Ихэвчлэн компаниуд улсын эрсдлийн нэлгээний янз б рийн аргаү ү техник дийг ашигладаг.үү • Жишээ нь тэд нийт улсын эрсдлийн нэлгээг х гж лэхийн тулд шалгахү ө үү хуудасны аргыг ашиглаж болох ба бусад зарим арга техник дийг авч зсэн х чинүү ү ү з йлсийн рейтингийг тогтооход ашиглажү болно. Улсын эрсдлийг нэлэхү арга техник дүү
  • 80. A13 - 80 Улсын эрсдлийн рейтинг боловсруулах • Шалгах хуудасны арга нь дараах алхамуудыг шаарддаг:  Улс т рийн эрсдлийн х чин з йлсэд утгаө ү ү болон жин онооно.  Х чин з йлийн утгуудыг харгалзахү ү жингээр нь рж лж, нийлбэрийг ньү үү олсноор улс т рийн эрсдлийн нэлгээгө ү гд г.ө ө  М н адил санх гийн эрсдлийнө үү рейтингийг гарган авна.
  • 81. A13 - 81 Улсын эрсдлийн рейтинг боловсруулах  Рейтинг дийг харгалзах жингээр ньүү рж лж, нийлбэрийг олсноор нийтү үү улсын эрсдлийн нэлгээг гд г.ү ө ө  Улс т рийн болон санх гийнө үү рейтинг дэд харгалзах ач холбогдлынүү жинг онооно. • Шалгах хуудасны арга нь дараах алхамуудыг шаарддаг:
  • 82. A13 - 82 Улсын эрсдлийн рейтинг боловсруулах • Янз б рийн улсын эрсдлийн нэлгээчидү ү улсын эрсдлийг тооцох рийн гэсэнөө процедуртай байдаг. • Хэдийгээр ихэнх процедур нь бие даасан эрсдэлт х чин з йлсийн рейтинг болонү ү жинг авч здэг боловч х чин з йлсийнү ү ү тоо, т р л, рейтинг, болон жин нь нэлжө ө ү буй улс орон б рийн хувьд р р байхү өө өө ба м н т нчлэн т л вл ж буй аж ахуйнө үү ө ө ө йл ажиллагааны т р л нь ч р байна.ү ө ө өө
  • 83. A13 - 83 Улсын эрсдлийн рейтинг боловсруулах • Компаниуд боломжит т сл дийгө үү шигших, одоогийн т сл дийг хянах едө үү ү улсын эрсдлийн рейтингийг ашиглаж болно. • Жишээ нь охин компанийг рг ж лэхө ө үү тухай шийдвэр, толгой компани руу хийх х р нгийн шилж лэг, болонө ө үү санх жилтийн эх свэр б гдэнд ньүү үү ү улсын эрсдлийн рейтингийн рчл лтөө ө н л лж болно.ө өө
  • 84. A13 - 84 Улс орнуудын хоорондох эрсдлийн рейтингийг харьцуулах • Улс орнуудын хоорондох улс т рийнө болон санх гийн рейтингийг харьцуулахүү нэг арга нь гадаадын х р нг оруулалтынө ө ө эрсдлийн матриц (FIRM) юм. • Матрицийн нэг тэнхлэг нь санх гийнүү (буюу эдийн засгийн), н г тэнхлэг ньө өө улс т рийн эрсдлийг авч здэг.ө ү • Улс орон б р улс т рийн болонү ө санх гийн рейтингээрээ матриц дээрүү байрлана.
  • 85. A13 - 85 Улс орнуудын бодит улсын эрсдлийн рейтинг • Зарим улс орнууд нь зарим эрсдлийн х чинү з йлсээрээ нд р нэлэгдэж, харин бусадү ө ө ү х чин з йлсээр доогуур нэлэгдсэн байж болно.ү ү ү • Ер нхийд аж йлдвэржсэн орнууд нд рө өө ү ө ө нэлэгдэх хандлагатай байдаг бол х гжиж буйү ө улс орнууд доогуур эрсдлийн рейтингтэй байх хандлагатай байдаг. • Улсын эрсдлийн рейтинг цаг хугацааны явцад эрсдэлт х чин з йлсийн рчл лтийн хариудү ү өө ө рчл гдд г.өө ө ө
  • 86. A13 - 86 Улсын эрсдлийг капитал т с вл лт д тусгахө ө ө ө • Хэрэв тухайн б с нь улсын эрсдлийнү рейтингээрээ х лээн з вш р гдс н болү ө өө ө ө тухайн оронд холбоотой т сл дийг цаашидө үү анхааралдаа авах хэрэгтэй. • Улсын эрсдлийг т слийн капиталө т с вл лт д дараах аргаар нэгтгэж болноө ө ө ө  Хорогдуулах хувийг тохируулах замаар, эсвэл  Тооцсон м нг н урсгалуудыг тохируулахө ө замаар.
  • 87. A13 - 87 • Хорогдуулалтын хувийн тохируулга ¤ Х лээн з вш р гдс н эрсдэл нд р болү ө өө ө ө ө ө т слийн м нг н урсгалд ашиглах ёстойө ө ө хорогдуулалтын хувь нд р байна.ө ө • Тооцсон м нг н урсгалын тохируулгаө ө ¤ Эрсдлийн т р л б р м нг н урсгалдө ө ү ө ө хэрхэн н л лдгийг тооцох замаар ДКө өө Ү т слийн н гийн цэвэр нэ цэнийнө ө өө ү магадлалын тархалтыг тодорхойлж чадна. Улсын эрсдлийг капитал т с вл лт д тусгахө ө ө ө
  • 88. A13 - 88 Улсын эрсдлийн шинжилгээний хэрэглээ • Эрсдлийн нэлгээчдийн сэрэмжл лснээрү үү Gulf Oil Ираны газрын тосны алдагдлын талаар хэлэлцэхээр т л вл сн р, Ираныө ө ө өө шах д рв н сарын дараа суудлаасаа унахө ө ед гол алдагдлаас зайлсхийх боломжтойү болсон. • Хэдийгээр улсын эрсдлийн нэлгээү хэрэгтэй байж болох ч энэ нь ирж буй хямралыг ргэлж илр лж чадахг й юм.ү үү ү
  • 89. A13 - 89 Улсын эрсдлийн шинжилгээний хэрэглээ • Кувейтийн Ирак руу хийх довтолгоог жишээ нь таамаглахад хэц юм. Гэсэнүү хэдий ч олон ДК-ууд улсын эрсдлээ нэнҮ даруй дахин нэлж, йл ажиллагаагааү ү шинэчилдэг. • 1997-98 оны Азийн хямрал нь ДК-уудҮ нд р с лттэй Азийн орнуудадө ө ө ө тохиолдож болох боломжит санх гийнүү асуудлуудыг дутуу нэлсэн болохыгү харуулдаг.
  • 90. A13 - 90 Зочин улсын засгийн газрын х р нг хураах эрсдлийг бууруулахө ө ө • ГШХО-ын р ашиг нь улсын эрсдлээр н х гд жү ө ө ө болох ба хамгийн х нд асуудал нь х лээн авагчү ү улсын засгийн газрын х чээр х р нг хураахү ө ө ө явдал юм. • Х лээн авагч улсын засгийн газрын х р нгү ө ө ө хураах магадлалыг бууруулахын тулд компаниуд ихэвчлэн дараах стратегиудыг ашигладаг:  Богино хугацааг ашиглах ¤ Энэ арга техник нь н х х м нг н урсгалыг хурданө ө ө ө т вл рл лдэг.ө ө үү
  • 91. A13 - 91 Зочин улсын засгийн газрын х р нг хураах эрсдлийг бууруулахө ө ө  Онцгой хангамж буюу технологид тулгуурлах ¤ Энэ замаар х лээн авагч улсын засгийнү газар охин компаний йл ажиллагаагү б рэн хяналтандаа байлгах боломжг йү ү болно.  Орон нутгийн ажиллагсдыг ажилд авах ¤ Орон нутгийн ажилчид засгийн газартаа шахалт з лж болно.ү үү
  • 92. A13 - 92  Орон нутгийн х р нгийг зээлэхө ө ¤ Орон нутгийн банкууд засгийн газартаа шахалт з лж болно.ү үү  Даатгал худалдан авах ¤ Эзэн улс, х лээн авагч улс эсвэл олонү улсын агентлагийн санал болгодог х р нг оруулалтын батлан даалтынө ө ө х т лб р д улсын эрсдлийн янз б рийнө ө ө үү ү хэлбэрийг тодорхой хэмжээгээр даатгадаг. Зочин улсын засгийн газрын х р нг хураах эрсдлийгө ө ө бууруулах
  • 93. A13 - 93 Улсын эрсдлийн ДК-ийнҮ нэ цэнэд з лэх н лү ү үү ө өө ( ) ( )[ ] ( )∑ ∑               + × = n t t m j tjtj k1= 1 ,, 1 ERECFE =Value E (CFj,t ) = t еийн эцэст АНУ-ын толгойү компаний х лээн авахү j валютаарх х лээгдэж буйү м нг н урсгалө ө E (ERj,t ) = t еийн эцэст доллар руу х рв хү ө ө j валютын х лээгдэж буй ханшү Улсын эрсдэлд рт хө ө гадаад т сл дө үү
  • 94. A13 - 94 ДК-ийн капиталын рт г баҮ ө ө капиталын б тэцү 17Б лэгү
  • 95. A13 - 95 Б лгийн зорилгоү • Корпорацийн болон улсын шинж чанарууд ДК-ийн капиталын рт гтҮ ө ө хэрхэн н л лдгийг тайлбарлах;ө өө • Улс орнуудын капиталын рт г яагаадө ө ялгаатай байдгийг тайлбарлах; • ДК капиталын б тцээ тогтоох едээҮ ү ү корпорацийн болон улсын шинж чанаруудыг хэрхэн авч здэгийгү тайлбарлах.
  • 96. A13 - 96 Капиталын рт гө ө • Компаний капитал нь эзний мчө (хувьцаагаа гаргах замаар олж авсан хуримтладгсан ашиг ба х р нг ) болонө ө ө р сө өө (зээлсэн х р нг )ө ө ө б рддэг.ү • мчийн рт г алдагдсан боломжийн зардлыгӨ ө ө тусгадаг бол рийн рт г нь х ний зардлыгө ө ө үү тусгадаг. • Компаниуд капиталын рт г болон т слийнө ө ө шаардлагатай г жийн т вшинг бууруулахө өө ү капиталын б тцийг х сдэг.ү ү
  • 97. A13 - 97 • Компаний капиталын жинэлсэн дундаж рт гө ө kc = ( D )kd (1_ t) + ( E )ke D+E D+E энд D нь компаний рийн хэмжээө E нь компаний мчө kd нь рийн татварын мн х зардалө ө ө t нь корпорацийн татварын хувь ke мчийн санх жилтийн рт гө үү ө ө Капиталын рт гө ө
  • 98. A13 - 98 • рийн х ний т лб р нь татвараасӨ үү ө ө хасагдах зардал болдог. Гэсэн хэдий ч, х ний зардал с х д дампуурахүү ө ө ө магадлал м н сн .ө ө ө • Дампуурлын магадлал рийг ашиглахө татварын давуу талыг н х х йцө ө ү хангалттай их болох тэр цэг х ртэлү рийн санх жилтийн хэрэглээгө үү нэмэгд лэх нь тохиромжтой юм.үү Капиталын рт гө ө
  • 99. A13 - 99 ДК-ийн капиталын рт гҮ ө ө • ДК-ийн капиталын рт г дараахҮ ө ө ялгаануудаас болоод дотоодын компаниудынхаас р байж болно.өө  Компаний хэмжээ. Тэдгээрийн хэмжээнээс болоод ДК-ууд ихэвчлэнҮ зээлд лэгчдээс х нг л лттэй зээлүү ө ө ө авдаг. Тэд м н ргэлж ил бага нэгжийнө ү үү гаргалтын зардлыг олж авдаг.
  • 100. A13 - 100  Олон улсны х р нгийн зах зээлд нэвтрэх.ө ө ДК-ууд ихэвчлэн олон улсын х р нгийнҮ ө ө зах зээлээр дамжуулан х р нг олж авахө ө ө боломжтой байдаг тул х р нгийн зардалө ө нь бага байж болно.  Олон улсын диверсификаци. ДК-ууд олонҮ улсын диверсификациар илүү тогтвортой м нг н урсгалыг бий болгожө ө болох тул дампуурах магадлал нь бага байж болно. ДК-ийн капиталын рт гҮ ө ө
  • 101. A13 - 101  Валютын ханшийн эрсдэлд рт х.ө ө ДК-Ү ууд валютын ханшийн хэлбэлзэлд илүү их рт ж болох тул тэдгээрийн м нг нө ө ө ө урсгал ил тодорхой бус, дампуурахүү магадлал нь ил нд р байж болно.үү ө ө  Улсын эрсдэлд рт х.ө ө Гадаад улс орнуудад оруулсан х р нгийн хувь илө ө үү нд ртэй ДК-ууд улсын эрсдэлд илө ө Ү үү ртд г.ө ө ДК-ийн капиталын рт гҮ ө ө
  • 102. A13 - 102 • Капитал х р нгийн нэлгээний загварыгө ө ү (CAPM) ДК-ийн шаардлагатай г жийнҮ ө өө т вшин цэвэр дотоодын компаниудаас хэрү ялгаатай байгааг нэлэхэд ашиглажү болно. • CAPM-ын дагуу ke = Rf + b(Rm – Rf) энд ke = хувьцааны шаардлагатай г жө өө Rf = эрсдэлг й г жийн т вшинү ө өө ү Rm = зах зээлийн г жө өө ДК-ийн капиталын рт гҮ ө ө
  • 103. A13 - 103 • Хувьцааны бета нь зах зээлийн г ж сө өө өө хамаарах хувьцааны г жийн мэдрэмжийгө өө илэрхийлдэг шиг т слийн бета нь зах зээлийнө н хцл с хамаарах т слийн м нг нө өө ө ө ө урсгалын мэдрэмжийг илэрхийлдэг. • Системийн бус эрсдлийг диверсификаци хийж болох тул т слийн бета бага едө ү системийн эрсдэл бага байх ба шаардлагатай г жийн хувь ч м н бага байна.ө өө ө ДК-ийн капиталын рт гҮ ө ө
  • 104. A13 - 104 • Гадаад борлуулалтаа нэмэгд лж буйүү ДК хувьцааны бетаг, улмаар х р нгҮ ө ө ө оруулагчийн шаардлагатай г жийгө өө бууруулах боломжтой байж болно. Энэ нь капиталын нийт ртгийг бага болгоно.ө • Гэсэн хэдий ч ДК-ууд гадаад т слийнҮ ө шаардлагатай г жийн т вшингө өө ү тодорхойлох ед системийн бус эрсдлийгү чухал х чин з йл болгон авч зэж болно.ү ү ү ДК-ийн капиталын рт гҮ ө ө
  • 105. A13 - 105 • ДК ижил салбар дахь цэвэр дотоодынҮ компаниас бага капиталын рт гтэйө ө байх ед бид итгэлтэй байж чадахг й юм.ү ү ДК-ийн капиталын рт гҮ ө ө
  • 106. A13 - 106 Улс орнуудын капиталын рт гө ө • Улс орнуудын капиталын рт г р рө ө өө өө байж болно:  Зарим улс орнуудын ДК-ууд бусдаас илҮ үү рс лд х давуу талтай байж болно;ө ө ө  ДК-ууд з р г капиталчлахын тулд олонҮ ө үү улсын йл ажиллагаа болон х р нгийн эхү ө ө свэрээ тохируулах боломжтой байж болно;үү  Зарим улс орнуудын ДК-ууд ил их рийнҮ үү ө эрчимтэй капиталын б тэцтэй байж болно.ү
  • 107. A13 - 107 Улс орнуудын капиталын рт гө ө • Компаний рийн рт г ндсэндээө ө ө ү  зээлсэн валютын зонхилох эрсдэлг й х нийү үү т вшинү  зээлд лэгчдийн шаардсанүү эрсдлийн урамшууллаар тодорхойлогддог. • Эрсдэлг й х ний т вшин нь х р нгийнү үү ү ө ө эрэлт нийл лэлтийн харилцан йлчлэлээрүү ү тодорхойлогддог. Энэ нь янз б рийнү татварын хуулиуд, х н ам з й, м нг нийү ү ө ө бодлого, болон эдийн засгийн н хцл рө өө өө ялгаатай байж болно.
  • 108. A13 - 108 Улс орнуудын капиталын рт гө ө • Эрсдлийн урамшуулал нь зээлдэгч рө өө т л х боломжг й байх зээлд лэгчийнө ө ү үү эрсдлийг н хд г.ө ө • Эрсдлийн урамшуулал нь янз б рийнү эдийн засгийн н хц л, корпораци болонө ө зээлд лэгчдийн хоорондын харилцаа,үү засгийн газрын зохицуулалт, болон санх гийн х ш ргийн зэргээрээүү ө үү ялгаатай байж болно.
  • 109. A13 - 109 Улс орнуудын капиталын рт гө ө • Хэдийгээр улс орнуудын рийн рт гө ө ө ялгаатай байж болох ч хугацааны туршид улс орнуудын рийн ртгийн т вшинө ө ү эерэг хамааралтай байж болно.
  • 110. A13 - 110 Улс орнуудын капиталын рт гө ө • Улс орны мчийн рт г нь алдагдсанө ө ө боломжийн зардлыг илэрхийлдэг – мчө х р нг ижил эрсдэл б хий х р нгө ө ө ү ө ө ө оруулалтуудад тархаагдсан едү тэдгээрээс олж болох ашиг. • рийн х р нгийн г жийг эрсдэлг йӨө ө ө ө өө ү х ний т вшин дээр компаний эрсдлийнүү ү шагналыг нэмэх замаар хэмжиж болно.
  • 111. A13 - 111 Улс орнуудын капиталын рт гө ө • Улс орны мчийн ртгийг м н г гдс нө ө ө ө ө ө ашгийн урсгалд нэ/ашиг харьцаагү хэрэглэх замаар тооцож болно. • нэ/ашиг харьцаа нд р байх ньҮ ө ө компани ашгийн г гдс н т вшиндө ө ө ү шинэ хувьцаа худалдах ед нд р нэү ө ө ү х лээн авна гэсэн г. Иймээс мчийнү ү ө санх жилтийн рт г бага байна.үү ө ө
  • 112. A13 - 112 Улс орнуудын капиталын рт гө ө • Капиталын нийт ртгийг гарган авахынө тулд р болон мчийн харьцангуй хувийгө ө жин болгон ашиглаж рийн болонө мчийн ртгийг нэгтгэж болно.ө ө
  • 113. A13 - 113 Гадаад т сл дийг нэлэхэдө үү ү капиталын ртгийг ашиглахө • ДК-ийн капиталын жинэлсэн дундажҮ рт г (WACC) нь зохистой шаардлагатайө ө г жийн т вшин биш байж болох тулө өө ү гадаад т сл дийн эрсдлийн т вшинө үү ү ДК-ийнхаас р байж болно.Ү өө • Энэ эрсдлийн ялгааг капитал т с вл лтийн процесст тусгах янзө ө ө б рийн арга байдаг.ү
  • 114. A13 - 114 Гадаад т сл дийг нэлэхэдө үү ү капиталын ртгийг ашиглахө  WACC-д суурилан NPV-г гарган авах. ¤ Гадаад т с л нь ядаж наад зах нь компанийө ө WACC-тай тэнц г ж бий болгохүү ө өө магадлалыг тодорхойлохын тулд NPV-ийн магадлалын тархалтыг тооцож болно.  WACC-ийг эрсдлийн ялгаагаар тохируулах. ¤ ДК т слийг санх ж лэхэд шаардлагатайҮ ө үү үү х р нгийн мчийн рт г болон рийнө ө ө ө ө ө татварын дараах ртгийг тооцож болно.ө
  • 115. A13 - 115 ДК-ийн капиталын б тцийнҮ ү шийдвэр • ДК-ийн нийт капиталын б тэц ньҮ ү ндсэндээ толгой компани болон охинү компаниудын капиталын б тцийнү хослол байдаг. • Капиталын б тцийн шийдвэрт рийнү ө болон мчийн санх жилтийн сонголт баө үү корпорацийн болон улсын шинж чанаруудын н л г авч знэ.ө өө ү
  • 116. A13 - 116 ДК-ийн капиталын б тцийнҮ ү шийдвэр Корпорацийн шинж чанар • М нг н урсгалын тогтвортой байдал.ө ө Илүү тогтвортой м нг н урсгал б хий ДК-ууд ил ихө ө ү Ү үү р ашигладаг.ө • Зээлийн эрсдэл. Зээлийн эрсдэл багатай ДК-уудҮ ил их зээл ашигладаг.үү • Хуримтлагдсан ашгийг хэрэглэх боломж. Ашигтай ДК-ууд болон бага с лттэй ДК-уудҮ ө ө Ү х р нг оруулалтынхаа ихэнхийг хуримтлагдсанө ө ө ашгаар санх ж лэх боломжтой байж болно.үү үү
  • 117. A13 - 117 ДК-ийн капиталын б тцийнҮ ү шийдвэр • Агентийн асуудал. Охин компанийг толгой компаний талаас биш х лээнү авагч улсын хувьцаа эзэмшигчид хянаж болно. • рийн баталгаа.Ө Хэрэв толгой компани охин компаний рийг дэмжиж байгаа бол охинө компани ил их зээлэх боломжтой байж болно.үү Корпорацийн шинж чанар
  • 118. A13 - 118 Улсын шинж чанар • Х р нгийн хязгаарлалт.ө ө Х р нгө ө ө оруулагчдын хувьд х р нг оруулалтынө ө ө боломж багатай улс орнуудын ДК-уудҮ бага зардлаар рийн х р нг сг хөө ө ө өө ө ө боломжтой байж болно. • Х ний т вшин.үү ү Зарим улс оронд ДК-Ү ууд бага зардлаар зээлийн х р нг ( р)ө ө ө ө олох боломжтой байж болно. ДК-ийн капиталын б тцийнҮ ү шийдвэр
  • 119. A13 - 119 • Улсын эрсдэл. Хэрэв х лээн авагч улсынү засгийн газар х р нгийг т гжих, хураахө ө ү магадлалтай байгаа бол охин компани рийн санх жилтийг ил д зэж болно.ө үү үү ү ДК-ийн капиталын б тцийнҮ ү шийдвэр • Х чтэй валют.ү ДК-ууд х лээн авагч улсынҮ ү валютын ханш унана гэж х лээж байгаа едү ү валютын ханшийн эрсдлээ бууруулахын тулд тухайн валютыг зээлэх хандлагатай байдаг. Улсын шинж чанар
  • 120. A13 - 120 • Татварын хуулиуд. Хэрэв орон нутгийн татварын хувь (корпорацийн татварын хувь, татварын суутгал, гэх мэт) нд рө ө бол ДК-ууд орон нутгийн рийнҮ ө санх жилтийг ил их ашиглаж болно.үү үү ДК-ийн капиталын б тцийнҮ ү шийдвэр Улсын шинж чанар
  • 121. A13 - 121 Охин ба толгой компаний санх жилтийн шийдвэрийнүү хоорондын харилцан йлчлэлү Охин компани рийн санх жилтээ сг хө үү ө ө ⇒ Толгой компаний хувьд их хэмжээний дотоод х р нг боломжтой байж болно.ө ө ө ⇒ Толгой компаний рийн санх жилтийнө үү хэрэгцээг буурч болно. • рийн санх жилтийн шинэчилсэнӨ үү б тэц нь р т лб рийн сонирхол, м нү ө ө ө ө т нчлэн ДК-ийн нийт валютынүү Ү ханшийн эрсдэлд н л лж болно.ө өө
  • 122. A13 - 122 Охин ба толгой компаний санх жилтийн шийдвэрийнүү хоорондын харилцан йлчлэлү Охин компани рийн санх жилтээ бууруулахө үү ⇒ Толгой компанид бага хэмжээний дотоод х р нг боломжтой байж болно.ө ө ө ⇒ Толгой компаний рийн санх жилтийнө үү хэрэгцээ сч болно.ө • рийн санх жилтийн шинэчилсэн б тэцӨ үү ү нь р т лб рийн сонирхол, м н т нчлэнө ө ө ө үү ДК-ийн нийт валютын ханшийн эрсдэлдҮ н л лж болно.ө өө
  • 123. A13 - 123 Орон нутгийн ба глобал ндэслэлээр зорилтот капиталынү б тцийг ашиглахү • ДК орон нутгийн зайлшг й н хц л байдлаасҮ ү ө ө болоод “орон нутгийн” зорилтот капиталын б тцээсээ хазайж болно.ү • Гэсэн хэдий ч нэг охин компани дахь рийнө болон мчийн санх жилтийн хувь нь рө үү өө нэг охин компаний хэвийн бус санх гийнүү х ш ргийн зэргийг н х хийн тулдө үү ө ө тохируулагдаж болно. • Иймээс ДК одоо ч гэсэн рийн “глобал”Ү өө зорилтот капиталын б тэцтээ х рч болно.ү ү
  • 124. A13 - 124 Орон нутгийн ба глобал ндэслэлээр зорилтот капиталынү б тцийг ашиглахү • Капиталын б тцийн засвар нь илү үү нд р капиталын б тцэд х ргэжө ө ү ү болзошг й юм.ү • Иймээс хэрэв ашиг нийт зардлаас давбал ер бусын нд р эсвэл бага санх гийнө ө үү х ш ргийн зэргийг сонгох хэрэгтэй.ө үү
  • 125. A13 - 125 • Санх гийн зах зээлд гаргасан рийн болонүү ө мчийн нэт цаасны хэмжээ улс орнуудадө ү харилцан адилг й байгаа нь зарим улс орнуудү дахь (Япон зэрэг) компаниуд дунджаар нд рө ө санх гийн х ш ргийн зэрэгтэй байгаагүү ө үү харуулж байна. • Гэсэн хэдий ч цаг хугацааны явцад н хц л байдалө ө рчл гд ж болно. Жишээ нь Германд компаниудөө ө ө орон нутгийн банкны зээлээс рийн нэт цаасө ү болон мчийн зах зээлийг ашиглах чиглэл рө үү шилжиж байна. Орон нутгийн ба глобал ндэслэлээр зорилтот капиталынү б тцийг ашиглахү
  • 126. A13 - 126 ДК-ийн капиталын б тцийн шийдвэрийнҮ ү ДК-ийн нэ цэнэд з лэх н лҮ ү ү үү ө өө ( ) ( )[ ] ( )∑ ∑               + × = n t t m j tjtj k1= 1 ,, 1 ERECFE =Value E (CFj,t ) = t еийн эцэст АНУ-ын толгойү компаний х лээн авахү j валютаарх х лээгдэж буйү м нг н урсгалө ө E (ERj,t ) = t еийн эцэст доллар руу х рв хү ө ө j валютын х лээгдэж буй ханшү Толгой компаний капиталын б тцийн шийдвэрү
  • 127. A13 - 127 Урт хугацааны санх жилтүү 18Б лэгү
  • 128. A13 - 128 Б лгийн зорилгоү • Яагаад ДК-ууд гадаад валютын уртҮ хугацааны санх жилтийг авч здэгийгүү ү тайлбарлах; • Гадаад валютын урт хугацаат санх жилтийн боломжийг хэрхэнүү нэлэхийг тайлбарлах;ү • Гадаад валютын урт хугацаат санх жилтийн нэлгээг х в гч х тэйүү ү ө ө үү бондоор хэрхэн тохируулахыг тайлбарлах.
  • 129. A13 - 129 Урт хугацаат санх жилтийн шийдвэрүү • Гадаад валютаар илэрхийлэгдсэн бонд заримдаа бага г ж шаарддаг тул ДК-ө өө Ү ууд ихэвчлэн гадаад валютын урт хугацаат санх жилтийг авч здэг.үү ү • Ийм санх жилтийн бодит зардал ньүү тогтоосон х ний т вшнээс, м нүү ү ө т нчлэн зээлийн хугацааны туршидүү зээлсэн валютын нэ цэнийнү рчл лт с хамаарна.өө ө өө
  • 130. A13 - 130 • Урт хугацаат санх жилтийн шийдвэрүү гаргахын тулд ДК ...Ү  Шаардлагатай х р нгийн хэмжээгө ө тодорхойлох,  Гаргаж болох бондын нийг (х нийү үү т вшин) таамаглах,ү  Бонд эзэмшигчид т лб р (купон баө ө ндсэн т лб р) хийх хугацааны туршидү ө ө зээлсэн валютын ханшийг таамаглах. Урт хугацаат санх жилтийн шийдвэрүү
  • 131. A13 - 131 • Дараа нь бондын санх жилтийнүү ртгийн магадлалын тархалтыгө тодорхойлж болно. • Гадаад валютаар илэрхийлэгдсэн бонд гаргасан ДК гол зардлын бууралтыгҮ олж авч болно, гэхдээ хугацааны туршид зээлсэн валютын ханш св л нд рө ө ө ө зардал гаргах магадлалтай юм. Урт хугацаат санх жилтийн шийдвэрүү
  • 132. A13 - 132 • Цэгэн нэлэлтээр валютын ханшийнү таамаглал нь валютын ханшийн хэлбэлзлийн боломжит н л г хангалттай тооцожө өө чадахг й юм.ү • Оронд нь х лээгдэж буй санх жилтийн рт гү үү ө ө болон т ний магадлалын тархалтыгүү тодорхойлохын тулд валютын ханшийн магадлалын тархалтыг байгуулах хэрэгтэй. • Компьютерийн симуляци уг процесст тус болж болох юм. Валютын ханшийн эрсдлийг удирдах
  • 133. A13 - 133 Валютын ханшийн эрсдлийг удирдах • Гадаад валютаарх бондын санх жилтаасүү бий болох валютын ханшийн эрсдлийг дараахыг ашиглан бууруулж болно:  Зээлсэн валютаарх орох м нг нө ө урсгалаар н х хө ө  Форвардын гэрээ  Валютын свопс
  • 134. A13 - 134 • Гадаад валютаарх бондын санх жилтаасүү бий болох валютын ханшийн эрсдлийг дараахыг ашиглан бууруулж болно: Валютын ханшийн эрсдлийг удирдах  параллель (back-to-back) зээл  Хэд хэдэн гадаад валютаар илэрхийлэгдсэн бондын т р лжс н багц эсвэл валютынө ө ө коктейль бонд (олон валютын нэгжээр илэрхийлэгдсэн бонд, жишээ нь SDR)
  • 135. A13 - 135 Х в гч х тэй бондө ө үү • Евробондыг ихэвчлэн х в гч купонтойө ө гаргадаг. Жишээ нь, х нь Londonүү Interbank Offer Rate (LIBOR)-той холбоотой байдаг. • Хэрэв купон нь х в гч бол валютын ханшө ө болон х ний т вшин хоёуланд ньүү ү прогноз шаардлагатай.
  • 136. A13 - 136 • ДК х ний т вшний эрсдэлд рт хҮ үү ү ө ө х в гч х тэй бонд гаргах ед уг эрсдлийгө ө үү ү хедж хийхийн тулд х ний т вшнийүү ү свопсыг ашиглаж болно. • Х ний т вшний свопс нь компанидүү ү тогтмол х ний т лб рийг хувьсах х нийүү ө ө үү т лб р р солих м н эсрэг боломжө ө өө ө олгодог. Бонд гаргагч ирээд йн бондынү т лб рийг ил таатай б тэц р дахинө ө үү ү үү тохируулахын тулд нийг ашигладаг.үү Х в гч х тэй бондө ө үү
  • 137. A13 - 137 • Санх гийн зуучид ихэвчлэн свопүү гэрээнд оролцдогийг тэмдэглэе. Тэд оролцогчдыг зуучилж, т лб рийнө ө чадварын эрсдлийг йлчилгээнийү шимтгэлд орсон гэж здэг.ү Х в гч х тэй бондө ө үү
  • 138. A13 - 138 р т лб рийн хугацааныӨ ө ө шийдвэр гаргалтад г жийнө өө муруйг ашиглах • ДК боломжит р т лб р б рийнҮ ө ө ө ү дуусгавар болох хугацааг шийдэх ёстой. нийг хийхийн тулд ДК зээл авсанҮү Ү валютын улсын г жийн муруйгө өө нэлэхийг х сч болно.ү ү • Улс орнуудын г жийн муруйн налалтө өө р р байж болох тул богино хугацаат,өө өө дунд хугацаат, урт хугацаат рийнө санх жилтийн сонголт улс орон б ртүү ү р р байж болно.өө өө
  • 139. A13 - 139 Урт хугацаат санх жилтийн шийдвэрийнүү ДК-ийн нэ цэнэд з лэх н лҮ ү ү үү ө өө ( ) ( )[ ] ( )∑ ∑               + × = n t t m j tjtj k1= 1 ,, 1 ERECFE =Value E (CFj,t ) = t еийн эцэст АНУ-ын толгойү компаний х лээн авахү j валютаарх х лээгдэж буйү м нг н урсгалө ө E (ERj,t ) = t еийн эцэст доллар руу х рв хү ө ө j валютын х лээгдэж буй ханшү Толгой компаний урт хугацаат санх жилтийн шийдвэрүү