Download luận văn thạc sĩ ngành y học dự phòng với đề tài: Thực trạng lo âu, trầm cảm và nhu cầu hỗ trợ tâm lý xã hội của người bệnh ung thư vú điều trị tại một số bệnh viện ở Hà Nội năm 2015
Download luận văn thạc sĩ ngành y học dự phòng với đề tài: Thực trạng lo âu, trầm cảm và nhu cầu hỗ trợ tâm lý xã hội của người bệnh ung thư vú điều trị tại một số bệnh viện ở Hà Nội năm 2015
Nhận viết luận văn đại học, thạc sĩ trọn gói, chất lượng, LH ZALO=>0909232620
Tham khảo dịch vụ, bảng giá tại: https://vietbaitotnghiep.com/dich-vu-viet-thue-luan-van
Download luận án tiến sĩ ngành y học với đề tài: Thực trạng trầm cảm và hành vi tìm kiếm hỗ trợ ở phụ nữ mang thai, sau sinh tại huyện Đông Anh, Hà Nội, cho các bạn tham khảo
Download luận án tiến sĩ ngành ngôn ngữ văn học anh với đề tài: Lòng từ bi, bác ái trong tác phẩm tuyển chọn của thích nhất hạnh gắn với giáo dục giá trị cho sinh viên Việt Nam, cho các bạn làm luận án tham khảo
Đây là bộ tài liệu chuyên môn dùng cho mục đích tham khảo, học tập, huấn luyện của Câu lạc bộ Trăng Non (thuộc Hội Khoa học Tâm lý – Giáo dục Tp.HCM), cũng đã đuợc dùng làm bài đọc tham khảo trong khuôn khổ giảng dạy lý thuyết tại trường Đại học Văn hiến từ 2005 đến 2013.
Tất cả các bài soạn ở đây đều đã được đăng trên website tâm lý Trị liệu kể từ năm 2007, sau này vẫn tiếp tục được lưu trữ trên trang thông tin của CLB Trăng Non (trangnonclb.blogspot.com).
Biên soạn và chịu trách nhiệm về nội dung:
1. Bác sĩ NGUYỄN MINH TIẾN
2. Thạc sĩ Tâm lý TRẦN THỊ THU VÂN
Khảo sát và đánh giá thực trạng nhu cầu TVHĐ của học sinh trường THCS Giáp Bát và THCS Tân Định ở nội thành thành phố Hà Nội. Đề xuất một số khuyến nghị đáp ứng NC TVHĐ của học sinh THCS trên địa bàn thành phố Hà Nội.
Nhận viết luận văn đại học, thạc sĩ trọn gói, chất lượng, LH ZALO=>0909232620
Tham khảo dịch vụ, bảng giá tại: https://baocaothuctap.net
Download luận án tiến sĩ ngành tâm lí học với đề tài: Cách ứng phó với những cảm xúc âm tính trong quan hệ xã hội của trẻ vị thành niên thành phố Huế, cho các bạn tham khảo
Kết quả can thiệp trẻ rối loạn phổ tự kỷ tại bệnh viện chỉnh hình và phục hồi...TÀI LIỆU NGÀNH MAY
Để xem full tài liệu Xin vui long liên hệ page để được hỗ trợ
: https://www.facebook.com/thuvienluanvan01
HOẶC
https://www.facebook.com/garmentspace/
https://www.facebook.com/thuvienluanvan01
https://www.facebook.com/thuvienluanvan01
tai lieu tong hop, thu vien luan van, luan van tong hop, do an chuyen nganh
Nhận viết luận văn đại học, thạc sĩ trọn gói, chất lượng, LH ZALO=>0909232620
Tham khảo dịch vụ, bảng giá tại: https://vietbaitotnghiep.com/dich-vu-viet-thue-luan-van
Download luận án tiến sĩ ngành văn hóa học với đề tài: Hành hương Phật giáo chùa Hương hiện nay, cho các bạn làm luận án tham khảo
Muốn Hiệu Quả Cần Luyện Tâm (How to Train Your Mind for Success)W J
"In nearly every part of the world, be it rich or poor countries, mental health conditions – and the lack of caring responses – cause significant suffering for children and young people and are a top cause of death, disease and disability, especially for older adolescents. It is estimated that more than 13 per cent of adolescents gloally live with a mental disorder." from United Nations UNICEF report on the state of children and young people around the world in 2021.
Over the past 40 years, the medical and psychology professions at major medical schools and research centers around the world have become increasingly interested and have made groundbreaking research into the between the mind and the body, especially a lot of scientific studies have clearly found and demonstrated the great benefits of bringing meditation and mindfulness into daily life to help our children and young people (K12, college students, and even adults) to have a more balanced, happy, healthy and productive life, study and work in the world of increasing complexity and uncertainty. With the wish to bring young people as well as parents a diverse and practical view of mind training every day so that we can more easily achieve peace and efficiency in life, study, and work, we would like to share :
1. The enormous benefits of practicing meditation and mindfulness in children and young people’s studies and lives in the light of modern science over the past 40 years .
2. The simplest and easiest-to-understand concepts possible to help young people have an easier connection with meditation and mindfulness as an integral part of daily life
3. A variety of mind training exercises to make it easier for children and young people to practice every day.
Tài liệu được lược dịch bởi Ngô Minh Uy, theo tài liệu của APA: Careers in Psychology (2011)
Tham khảo toàn văn bản theo địa chỉ:
http://www.apa.org/careers/resources/guides/careers.pdf
Nhận viết luận văn đại học, thạc sĩ trọn gói, chất lượng, LH ZALO=>0909232620
Tham khảo dịch vụ, bảng giá tại: https://vietbaitotnghiep.com/dich-vu-viet-thue-luan-van
Download luận án tiến sĩ ngành y học với đề tài: Thực trạng trầm cảm và hành vi tìm kiếm hỗ trợ ở phụ nữ mang thai, sau sinh tại huyện Đông Anh, Hà Nội, cho các bạn tham khảo
Download luận án tiến sĩ ngành ngôn ngữ văn học anh với đề tài: Lòng từ bi, bác ái trong tác phẩm tuyển chọn của thích nhất hạnh gắn với giáo dục giá trị cho sinh viên Việt Nam, cho các bạn làm luận án tham khảo
Đây là bộ tài liệu chuyên môn dùng cho mục đích tham khảo, học tập, huấn luyện của Câu lạc bộ Trăng Non (thuộc Hội Khoa học Tâm lý – Giáo dục Tp.HCM), cũng đã đuợc dùng làm bài đọc tham khảo trong khuôn khổ giảng dạy lý thuyết tại trường Đại học Văn hiến từ 2005 đến 2013.
Tất cả các bài soạn ở đây đều đã được đăng trên website tâm lý Trị liệu kể từ năm 2007, sau này vẫn tiếp tục được lưu trữ trên trang thông tin của CLB Trăng Non (trangnonclb.blogspot.com).
Biên soạn và chịu trách nhiệm về nội dung:
1. Bác sĩ NGUYỄN MINH TIẾN
2. Thạc sĩ Tâm lý TRẦN THỊ THU VÂN
Khảo sát và đánh giá thực trạng nhu cầu TVHĐ của học sinh trường THCS Giáp Bát và THCS Tân Định ở nội thành thành phố Hà Nội. Đề xuất một số khuyến nghị đáp ứng NC TVHĐ của học sinh THCS trên địa bàn thành phố Hà Nội.
Nhận viết luận văn đại học, thạc sĩ trọn gói, chất lượng, LH ZALO=>0909232620
Tham khảo dịch vụ, bảng giá tại: https://baocaothuctap.net
Download luận án tiến sĩ ngành tâm lí học với đề tài: Cách ứng phó với những cảm xúc âm tính trong quan hệ xã hội của trẻ vị thành niên thành phố Huế, cho các bạn tham khảo
Kết quả can thiệp trẻ rối loạn phổ tự kỷ tại bệnh viện chỉnh hình và phục hồi...TÀI LIỆU NGÀNH MAY
Để xem full tài liệu Xin vui long liên hệ page để được hỗ trợ
: https://www.facebook.com/thuvienluanvan01
HOẶC
https://www.facebook.com/garmentspace/
https://www.facebook.com/thuvienluanvan01
https://www.facebook.com/thuvienluanvan01
tai lieu tong hop, thu vien luan van, luan van tong hop, do an chuyen nganh
Nhận viết luận văn đại học, thạc sĩ trọn gói, chất lượng, LH ZALO=>0909232620
Tham khảo dịch vụ, bảng giá tại: https://vietbaitotnghiep.com/dich-vu-viet-thue-luan-van
Download luận án tiến sĩ ngành văn hóa học với đề tài: Hành hương Phật giáo chùa Hương hiện nay, cho các bạn làm luận án tham khảo
Muốn Hiệu Quả Cần Luyện Tâm (How to Train Your Mind for Success)W J
"In nearly every part of the world, be it rich or poor countries, mental health conditions – and the lack of caring responses – cause significant suffering for children and young people and are a top cause of death, disease and disability, especially for older adolescents. It is estimated that more than 13 per cent of adolescents gloally live with a mental disorder." from United Nations UNICEF report on the state of children and young people around the world in 2021.
Over the past 40 years, the medical and psychology professions at major medical schools and research centers around the world have become increasingly interested and have made groundbreaking research into the between the mind and the body, especially a lot of scientific studies have clearly found and demonstrated the great benefits of bringing meditation and mindfulness into daily life to help our children and young people (K12, college students, and even adults) to have a more balanced, happy, healthy and productive life, study and work in the world of increasing complexity and uncertainty. With the wish to bring young people as well as parents a diverse and practical view of mind training every day so that we can more easily achieve peace and efficiency in life, study, and work, we would like to share :
1. The enormous benefits of practicing meditation and mindfulness in children and young people’s studies and lives in the light of modern science over the past 40 years .
2. The simplest and easiest-to-understand concepts possible to help young people have an easier connection with meditation and mindfulness as an integral part of daily life
3. A variety of mind training exercises to make it easier for children and young people to practice every day.
Tài liệu được lược dịch bởi Ngô Minh Uy, theo tài liệu của APA: Careers in Psychology (2011)
Tham khảo toàn văn bản theo địa chỉ:
http://www.apa.org/careers/resources/guides/careers.pdf
GIAO TRINH TRIET HOC MAC - LENIN (Quoc gia).pdfLngHu10
Chương 1
KHÁI LUẬN VỀ TRIẾT HỌC VÀ TRIẾT HỌC MÁC - LÊNIN
A. MỤC TIÊU
1. Về kiến thức: Trang bị cho sinh viên những tri thức cơ bản về triết học nói chung,
những điều kiện ra đời của triết học Mác - Lênin. Đồng thời, giúp sinh viên nhận thức được
thực chất cuộc cách mạng trong triết học do
C. Mác và Ph. Ăngghen thực hiện và các giai đoạn hình thành, phát triển triết học Mác - Lênin;
vai trò của triết học Mác - Lênin trong đời sống xã hội và trong thời đại ngày nay.
2. Về kỹ năng: Giúp sinh viên biết vận dụng tri thức đã học làm cơ sở cho việc nhận
thức những nguyên lý cơ bản của triết học Mác - Lênin; biết đấu tranh chống lại những luận
điểm sai trái phủ nhận sự hình thành, phát triển triết học Mác - Lênin.
3. Về tư tưởng: Giúp sinh viên củng cố niềm tin vào bản chất khoa học và cách mạng
của chủ nghĩa Mác - Lênin nói chung và triết học Mác - Lênin nói riêng.
B. NỘI DUNG
I- TRIẾT HỌC VÀ VẤN ĐỀ CƠ BẢN CỦA TRIẾT HỌC
1. Khái lược về triết học
a) Nguồn gốc của triết học
Là một loại hình nhận thức đặc thù của con người, triết học ra đời ở cả phương Đông và
phương Tây gần như cùng một thời gian (khoảng từ thế kỷ VIII đến thế kỷ VI trước Công
nguyên) tại các trung tâm văn minh lớn của nhân loại thời cổ đại. Ý thức triết học xuất hiện
không ngẫu nhiên, mà có nguồn gốc thực tế từ tồn tại xã hội với một trình độ nhất định của
sự phát triển văn minh, văn hóa và khoa học. Con người, với kỳ vọng được đáp ứng nhu
cầu về nhận thức và hoạt động thực tiễn của mình đã sáng tạo ra những luận thuyết chung
nhất, có tính hệ thống, phản ánh thế giới xung quanh và thế giới của chính con người. Triết
học là dạng tri thức lý luận xuất hiện sớm nhất trong lịch sử các loại hình lý luận của nhân
loại.
Với tư cách là một hình thái ý thức xã hội, triết học có nguồn gốc nhận thức và nguồn
gốc xã hội.
* Nguồn gốc nhận thức
Nhận thức thế giới là một nhu cầu tự nhiên, khách quan của con người. Về mặt lịch
sử, tư duy huyền thoại và tín ngưỡng nguyên thủy là loại hình triết lý đầu tiên mà con
người dùng để giải thích thế giới bí ẩn xung quanh. Người nguyên thủy kết nối những hiểu
biết rời rạc, mơ hồ, phi lôgích... của mình trong các quan niệm đầy xúc cảm và hoang
tưởng thành những huyền thoại để giải thích mọi hiện tượng. Đỉnh cao của tư duy huyền
thoại và tín ngưỡng nguyên thủy là kho tàng những câu chuyện thần thoại và những tôn
9
giáo sơ khai như Tô tem giáo, Bái vật giáo, Saman giáo. Thời kỳ triết học ra đời cũng là
thời kỳ suy giảm và thu hẹp phạm vi của các loại hình tư duy huyền thoại và tôn giáo
nguyên thủy. Triết học chính là hình thức tư duy lý luận đầu tiên trong lịch sử tư tưởng
nhân loại thay thế được cho tư duy huyền thoại và tôn giáo.
Trong quá trình sống và cải biến thế giới, từng bước con người có kinh nghiệm và có
tri thức về thế giới. Ban đầu là những tri thức cụ thể, riêng lẻ, cảm tính. Cùng với sự tiến
bộ của sản xuất và đời sống, nhận thức của con người dần dần đạt đến trình độ cao hơn
trong việc giải thích thế giới một cách hệ thống
Download luận văn thạc sĩ ngành giáo dục học với đề tài: Dạy học làm văn tự sự ở Trung học phổ thông theo hướng phát triển năng lực sáng tạo cho học sinh, cho các bạn làm luận văn tham khảo
50000483
Download luận văn thạc sĩ ngành giáo dục học với đề tài: Dạy học làm văn tự sự ở Trung học phổ thông theo hướng phát triển năng lực sáng tạo cho học sinh
50000483
Luân Văn Quan điểm của triết học Mác về vấn đề hạnh phúc với việc giáo dục lố...sividocz
Luân Văn Quan điểm của triết học Mác về vấn đề hạnh phúc với việc giáo dục lối sống cho thế hệ trẻ ở nước ta hiện nay. các bạn có thể tham khảo thêm nhiều tài liệu và luận văn ,bài mẫu điểm cao tại luanvanmaster.com
Chủ đề Nền tảng tâm lý học:
1. Tâm lý học phát triển (đặc điểm phát triển con người qua các giai đoạn lứa tuổi)
2. Học thuyết nhân cách theo các cách tiếp cận khác nhau (Nhân cách khỏe mạnh và nhân cách bệnh lý)
Kết quả đạt được sau đào tạo (mong đợi): Học viên có thể:
Hiểu biết và nắm bắt rõ ràng những khía cạnh và đặc trưng phát triển của con người qua các giai đoạn lứa tuổi khác nhau;
Hiểu biết và nắm bắt được rõ ràng những cách thức tiếp cận khác nhau đối với sự hình thành và phát triển nhân cách con người
CÁC BIỆN PHÁP KỸ THUẬT AN TOÀN KHI XÃY RA HỎA HOẠN TRONG.pptxCNGTRC3
Cháy, nổ trong công nghiệp không chỉ gây ra thiệt hại về kinh tế, con người mà còn gây ra bất ổn, mất an ninh quốc gia và trật tự xã hội. Vì vậy phòng chông cháy nổ không chỉ là nhiệm vụ mà còn là trách nhiệm của cơ sở sản xuất, của mổi công dân và của toàn thể xã hội. Để hạn chế các vụ tai nạn do cháy, nổ xảy ra thì chúng ta cần phải đi tìm hiểu nguyên nhân gây ra các vụ cháy nố là như thế nào cũng như phải hiểu rõ các kiến thức cơ bản về nó từ đó chúng ta mới đi tìm ra được các biện pháp hữu hiệu nhất để phòng chống và sử lý sự cố cháy nổ.
Mục tiêu:
- Nêu rõ các nguy cơ xảy ra cháy, nổ trong công nghiệp và đời sống; nguyên nhân và các biện pháp đề phòng phòng;
- Sử dụng được vật liệu và phương tiện vào việc phòng cháy, chữa cháy;
- Thực hiện được việc cấp cứa khẩn cấp khi tai nạn xảy ra;
- Rèn luyện tính kỷ luật, kiên trì, cẩn thận, nghiêm túc, chủ động và tích cực sáng tạo trong học tập.
GIÁO TRÌNH 2-TÀI LIỆU SỬA CHỮA BOARD MONO TỦ LẠNH MÁY GIẶT ĐIỀU HÒA.pdf
https://dienlanhbachkhoa.net.vn
Hotline/Zalo: 0338580000
Địa chỉ: Số 108 Trần Phú, Hà Đông, Hà Nội
Để xem full tài liệu Xin vui long liên hệ page để được hỗ trợ
:
https://www.facebook.com/garmentspace/
https://www.facebook.com/thuvienluanvan01
HOẶC
https://www.facebook.com/thuvienluanvan01
https://www.facebook.com/thuvienluanvan01
tai lieu tong hop, thu vien luan van, luan van tong hop, do an chuyen nganh
1. T hư ngỏ
Tâm Lý Học Đông Tây là bản tin điện tử do WE Link phát hành với mục tiêu xây dựng một diễn
đàn nơi độc giả cùng chia sẻ những góc nhìn khác nhau về tâm lý học. Đó có thể là góc nhìn khoa
học, góc nhìn từ cuộc sống, từ chính kinh nghiệm hành nghề tâm lý, hay góc nhìn của một người
quan tâm đến tâm lý học như một công cụ để nâng cao chất lượng cuộc sống.
Bản tin Tâm Lý Học Đông Tây sẽ ra mắt độc giả trong tuần đầu tiên của mỗi tháng và mỗi kỳ
phát hành sẽ xoay quanh một chủ đề nhất định. Chủ đề của tháng 6 tập trung giới thiệu các đề
tài xoay quanh trẻ em và gia đình.
Mỗi bản tin sẽ bao gồm các chuyên mục sau:
Tin tức & Sự kiện
Chuyên mục dành đăng các
tin bài đáng chú ý về các sự
kiện hoặc các nhân vật liên
quan đến tâm lý học với mục
tiêu cung cấp cho độc giả
những tin thời sự quan trọng
trong lĩnh vực tâm lý học
trong nước và quốc tế.
Khoa học tâm lý
Nơi chia sẻ những bài viết
tổng luận và các kết quả
nghiên cứu khoa học của các
nhà chuyên môn trong lĩnh
vực nghiên cứu và thực hành
tâm lý. Các bài nghiên cứu
được trình bày theo đúng
chuẩn quốc tế của Hiệp hội
Tâm lý học Hoa Kỳ (American
Psychological Association)
về định dạng bài viết và cách
thức trích dẫn.
Ai? Chuyện gì? Ở đâu?
Giới thiệu thông tin về các tổ
chức, cá nhân, hoặc sự kiện có
liên quan đến tâm lý học tại
Việt Nam và trên thế giới.
Chuyện ngành, chuyện
nghề là nơi chia sẻ tâm tư và
trải nghiệm của chính những
người trong ngành.Từ đó, độc
giả sẽ có cái nhìn sâu sắc hơn
về cuộc sống của các nhà tâm
lý học cũng như đam mê của
họ với ngành nghề và khát
vọng phát triển tâm lý học để
góp phần nâng cao chất lượng
cuộc sống cho người Việt.
Psych Café
Nơi độc giả sẽ khám phá
nhiều góc nhìn, nhiều luồng
quan điểm khác nhau về các
đề tài tâm lý học mang tính
thời sự. Độc giả được khuyến
khích đóng góp ý kiến để làm
cho cuộc tranh luận phong
phú, sôi nổi hơn với mục tiêu
cuối cùng là chia sẻ kiến thức
và kinh nghiệm sống.
Tôi là ai? Ai là tôi?
Đăng tải các bài viết thú vị và
các trắc nghiệm giúp độc giả
khám phá bản thân và những
người xung quanh.
Tâm lý học cho cuộc
sống với các bài viết ứng
dụng tâm lý vào những sinh
hoạt và những mối quan hệ xã
hội thường nhật mong muốn
đem khoa học tâm lý đến với
mọi người một cách gần gũi
và thiết thực hơn.
Trên kệ sách
Đồng hành cùng độc giả với
những quyển sách liên quan
đến tâm lý học không thể bỏ
qua.
Nghiên cứu mới
Cập nhật cho các nghiên cứu
tâm lý học vừa được công bố
để độc giả nhanh chóng nắm
bắt xu hướng phát triển của
bộ môn khoa học tâm lý trên
khắp thế giới.
Để bản tin thực sự trở thành nơi học hỏi, chia sẻ, giao lưu phong phú và ý nghĩa, Ban biên
tập kêu gọi tất cả độc giả cùng nhau đóng góp bài viết cho các chuyên mục của bản tin. Hãy
để tiếng nói của chúng ta được lắng nghe, kinh nghiệm của chúng ta được chia sẻ, kiến thức
của chúng ta được phản biện, và những đóng góp của chúng ta vào sự phát triển của khoa học
tâm lý ở Việt Nam được ghi nhận. Đó cũng là những lợi ích thiết thực mà bản tin mong muốn
đem lại cho độc giả.
Ban biên tập rất mong nhận được những góp ý chân thành của độc giả để bản tin Tâm Lý Học
Đông Tây thật sự trở thành một kênh giao lưu hiệu quả và thú vị giữa những người có cùng
mối quan tâm đến tâm lý học, cùng chung tâm huyết muốn đóng góp vào sự phát triển của bộ
môn khoa học này tại Việt Nam.
Trân trọng,
Ban biên tập
Để gửi bài viết đóng góp cho bản tin, hoặc gửi góp ý nhằm giúp phát triển bản tin, xin liên
hệ với Ban biên tập tại email: press@welink.vn
Nội dung
- Tin tức và sự kiện 2
- Khoa học tâm lý 3
- Ai? Chuyện gì? Ở đâu? 7
- Psych Cafe 9
- Tôi là ai? Ai là tôi? 10
- Tâm lý học cho cuộc sống 13
- Trên kệ sách 14
- Nghiên cứu mới 15
Liên hệ gửi bài: Ngô Thúy Anh
ĐT: 0932.754.762
Email: press@welink.vn với tiêu đề “Bản
tin TLH Đông Tây-Tên chuyên mục-Tên
bài viết”
Ban biên tập: Ngô Thúy Anh
Nguyễn Đức Như Thủy
Chịu trách nhiệm nội dung:
Ngô Minh Uy
Thiết kế: Nguyễn Văn Toàn
2. TIN TỨC & SỰ KIỆN
“Tôi cảm thấy rất phấn khởi vì đến
lần đại hội này, rất nhiều gương
mặt trẻ đã xuất hiện, đứng lên và
phát biểu những ý kiến xác đáng,
có giá trị.”
Đó là lời nhận định của GS.TS.
Nguyễn Ngọc Giao (chủ tịch Liên
hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật
TP.HCM) trong Hội thảo và Đại
hội của Hội khoa học Tâm lý –
Giáo dục TP.HCM diễn ra vào Thứ
Bảy ngày 25/05 vừa qua.
Hội thảo và Đại hội Hội khoa học
Tâm lý – Giáo dục TP.HCM(lần thứ 5)
Khởi sắc với nguồn nhân lực trẻ
Bản tin tâm lý học Đông Tây 1
Hội thảo khoa học – sôi nổi
ngoài sự mong đợi
Thật vậy, so với kỳ Đại hội và Hội thảo
gần nhất cách đây 6 năm, lần này Hội thảo
đặc biệt sôi nổi với hơn 60 lượt ý kiến trao
đổi chỉ trong thời lượng 2 tiếng đồng hồ.
Hội thảo buổi sáng bao gồm 3 nhóm chủ
đề: tâm lý học giáo dục, tâm lý học trong
chăm sóc sức khỏe tâm thần, và tâm lý
học ứng dụng trong công tác xã hội. Mỗi
nhóm chủ đề có hơn 10 báo cáo tham
luận với nội dung đa dạng và cập nhật về
các ứng dụng của tâm lý học trong nhiều
môi trường khác nhau như học đường,
doanh nghiệp, công tác xã hội, sức khỏe
tâm thần... Hội thảo có sự góp mặt của
nhiều gương mặt trẻ, như tiến sĩ Nguyễn
Minh Anh (báo cáo về “Ứng dụng tranh vẽ
trong chẩn đoán và tham vấn tâm lý”), bác
sĩ Lâm Hiếu Minh (trưởng chi hội Thăng
Hoa – báo cáo về “Động kinh trong các rối
loạn phát triển ở trẻ em”), thạc sĩ Lê Thị
Minh Tâm (báo cáo về “Mô hình thúc đẩy
sự thành công”)…
Một cách trùng hợp, các nhóm hội thảo
đều đặc biệt “nóng” lên khi các tham luận
liên quan đến vấn đề giới tính được trình
bày. Trong nhóm hội thảo về Tâm lý học
Giáo dục, báo cáo của ông Ngô Minh Uy
(giám đốc Cty Dịch vụ Tư vấn & Giáo
dục WE Link) nhấn mạnh đến tầm quan
trọng của việc truyền thông đối với vấn đề
bình đẳng trong các xu hướng giới tính đã
nhận được sự quan tâm của những người
tham dự và được ông Huỳnh Công Minh
(nguyên giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo
TP.HCM) gợi mở thêm: “Tôi mong đợi
các nhà tâm lý tiếp cận sâu hơn vấn đề về
giới tính trong bối cảnh nhà trường. Ví dụ
như khi trong lớp có một em học sinh có
xu hướng tính dục thiểu số, giáo viên cần
được chuẩn bị và huấn luyện về tâm lý như
thế nào để có những cư xử tôn trọng và
hiệu quả trong quá trình tương tác với học
sinh đó.”
Còn ở nhóm hội thảo về tâm lý học trong
chăm sóc sức khỏe tâm thần, khi bác sĩ
Phan Thiệu Xuân Giang trình bày đề tài
“Rối loạn định dạng giới”, một số câu hỏi
đặt ra cũng đề cập đến việc truyền thông
về các vấn đề giới tính. Bên cạnh đó là các
câu hỏi về các thông tin trái chiều, thiếu
chứng cứ khoa học tràn lan trên internet
hiện nay bị dán nhãn “tâm lý học”. Trả lời
các câu hỏi trên, bác sĩ Giang nhấn mạnh
rằng, các thông tin tâm lý học rất dễ bị suy
diễn thiếu chứng cớ, cho nên từng cá nhân
hành nghề cần phải không ngừng nghiên
cứu và cập nhật liên tục các thông tin
chuyên ngành trên thế giới.
Tham luận của Tiến sĩ Nguyễn Minh Anh
về Ứng dụng tranh vẽ trong chẩn đoán và
tham vấn tâm lý dù được trình bày gần
cuối giờ, khi quỹ thời gian còn rất hạn hẹp,
nhưng vẫn nhận được rất nhiều câu hỏi về
các kinh nghiệm lâm sàng thực tế, về sự
hữu dụng của các loại công cụ và kỹ năng
liên quan đến tranh vẽ hiện đang được sử
dụng trên thế giới nhưng vẫn chưa được
biết đến nhiều ở Việt Nam. Điều này cho
thấy nhu cầu không nhỏ của những nhà
hành nghề được cập nhật và huấn luyện
các công cụ và kỹ năng mới trong thực
hành tâm lý.
Bài học cho nhiệm kỳ tới: Bên
cạnh nhiệt tình vốn có, cần
thêm các hoạt động chuyên
nghiệp.
Được khích lệ bởi TS. Đinh Phương Duy
(chủ tịch Hội Khoa học Tâm lý và Giáo
dục TP.HCM), đại hội buổi chiều cũng rất
sôi nổi với các ý kiến đóng góp thẳng thắn
và xác đáng. Anh Trần Công Bình (CLB
Công tác xã hội chuyên nghiệp TP.HCM)
đã nhấn mạnh sự cần thiết của việc tập
trung phân tích các khó khăn của ngành
nghề để tìm hướng giải quyết, đồng thời
TIN
TRONG NƯỚC
TS Đinh Phương Duy, chủ tịch Hội Khoa học Tâm lý -Giáo dục TP.HCM phát biễu khai mạc
3. Lắng nghe các ý kiến từ các trưởng chi hội,
ông Huỳnh Công Minh đúc kết: “Nếu chỉ
dừng lại ở nhiệt tình và tâm huyết thì không
thể phát triển được. Hội cần xem xét trong
hoàn cảnh khó khăn hiện tại, Hội có thể
làm được những gì để phát huy vai trò của
một nghiệp đoàn, bảo vệ và phát triển cho
những người hành nghề chân chính. Ban
chấp hành cần liên hệ hiệu quả với Sở Giáo
dục và Đào tạo để hoạt động hiệu quả hơn.
Bên cạnh nhiệt tình vốn có, cần thêm các
hoạt động chuyên nghiệp.”
Những đóng góp thẳng thắn, tuy đau
nhưng thấm, đã cho ban chấp hành nhiều
gợi ý cho những hoạt động trong nhiệm kỳ
sắp tới, và cũng là cơ hội để lực lượng trẻ
đóng góp công sức vào công tác Hội nói
riêng và sự phát triển ngành Tâm lý học –
Giáo dục học nói chung.
Trong dịp này, đại hội cũng đã thống nhất
và thông qua danh sách Ban chấp hành
nhiệm kỳ V (2013-2018) gồm 32 thành
viên.
Như Thủy tường thuật
liên kết chặt chẽ hơn giữa các chi hội và
các thành viên hội để tăng cường sự hỗ trợ
lẫn nhau trong các hoạt động. Anh cũng
đề xuất các cách thức để phát triển truyền
thông nội bộ và cộng đồng thông qua
email và mạng xã hội.
Ý kiến liên kết các chi hội đặc biệt nhận
được sự đồng tình từ bác sĩ Nguyễn Minh
Tiến (trưởng chi hội Trăng Non). Bác
sĩ cũng nêu ra nhu cầu của các nhà thực
hành tâm lý cần được hỗ trợ trong việc
đăng ký thực hiện nghiên cứu khoa học,
hỗ trợ kinh phí cho nghiên cứu và phản
biện đề tài.
Tin tức & Sự kiện
Bản tin tâm lý học Đông Tây 2
TIN
THẾ GIỚI
Nhận trị liệu tâm lý? Chuyện
bình thường ở Argentina
29/04/2013, CNN
Điểm khác biệt của Argentina là đất nước
này có số lượng nhà tâm lý học bình quân
đầu người cao hơn bất kỳ quốc gia nào
trên thế giới. Gần một nửa số chuyên gia
tâm lý của nước này tập trung tại thủ đô
Buenos Aires. Theo Daniela Frankenberg,
một nhà tâm lý học tại Argentina, việc tìm
đến sự hỗ trợ của một nhà trị liệu tâm lý
để giải quyết các vấn đề của bản thân có
thể được xem là phù phiếm ở nhiều quốc
gia, nhưng tuyệt nhiên đó là điều hết sức
bình thường ở Buenos Aires. Trị liệu tâm
lý là một công cụ, “không chỉ để chữa lành
những tổn thương về cảm xúc hay tâm lý,
mà còn để phát triển con người và nhân
cách nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống
của mỗi chúng ta” (theo nhà tâm lý học
Modesto Alonso).
Thông cáo truyền thông: Hội
thảo về công việc, áp lực, và
sức khỏe làm nổi bật sự kết
hợp giữa bảo vệ và nâng cao
sức khỏe và an toàn của người
lao động
09/05/2013
Los Angeles, California.
Trong khuôn khổ chuỗi hội thảo về công
việc, áp lực và sức khỏe, những vấn đề liên
quan đến bản chất thay đổi của công việc
và ảnh hưởng của những thay đổi liên tục
này lên sức khỏe, an toàn và phúc lợi của
người lao động đã được đưa ra bàn luận.
Hội thảo đề cập đến nhiều chủ đề phong
phú được người lao động, người làm công
tác quản lý, những người trong nghề và
các nhà nghiên cứu quan tâm.
Sự kết hợp giữa tâm lý học và
khiêu vũ ballet: cuộc gặp gỡ
với “tiến sĩ khiêu vũ”
10/05/2013, CNN
Cô Kaslow, 56 tuổi, là một nhà tâm lý và
đồng thời cũng là một vũ công ballet. Cô
bắt đầu học múa từ năm 3 tuổi, nhưng sau
đó cô lựa chọn theo đuổi tâm lý học ở cả
đại học và các bậc học sau đó. Cô đã phải
đấu tranh rất nhiều giữa việc theo đuổi
tâm lý học hay việc tiếp tục khiêu vũ bal-
let. Khoảng 5 năm trước, Kaslow mở một
số lớp dạy ballet tại Trung tâm Ballet At-
lanta. Tại đây cô gặp giám đốc của trung
tâm, Sharon Story, và giám đốc nghệ thuật
của Atlanta Ballet, John McFall, và nhận
ra rằng, vẫn có một cách để có thể “dàn
xếp” mối mâu thuẫn giữa niềm đam mê
ballet và sự nghiệp tâm lý học của cô. Sau
đó, Kaslow trở thành nhà tâm lý học đầu
tiên làm việc cho Atlanta Ballet. Cô trợ
giúp các sinh viên cũng như các vũ công
múa chuyên nghiệp thông qua các chương
trình chăm sóc sức khỏe và trị liệu tâm lý.
Công việc của cô đã và đang giúp đỡ rất
nhiều vũ công giải quyết các vấn đề của
họ, bao gồm rối loạn lo âu khi trình diễn
và xu hướng cầu toàn của các vũ công.
Hội nghị khoa học lần thứ
6 của Hiệp hội Quốc tế về
Nghiên cứu các Phương pháp
Can thiệp trên Internet
16-18/05/2013
Chicago, Illinois
Tại Hội nghị khoa học quốc tế lần thứ 6:
Nghiên cứu về các hình thức tư vấn tâm lý
trên mạng Internet (ISRII), các nhà nghiên
cứu, nhà tâm lý lâm sàng, nhà làm luật và
đại diện các ngành công nghiệp đã cùng
thảo luận các chương trình nghiên cứu về
việc khuyến khích, phòng ngừa, điều trị và
củng cố sức khỏe thông qua công cụ mạng
Internet với mục tiêu cải thiện sức khỏe
hành vi và tâm thần, cũng như chất lượng
cuộc sống cho mỗi cá nhân.
Hội nghị lần thứ 16 của Hiệp
hội tâm lý tổ chức và công
việc Châu Âu
22-25/05/2013
Münster, Đức
Chủ đề cho Hội nghị lần thứ 16 của Hiệp
hội tâm lý tổ chức và công việc Châu Âu
là: “Hình dung về thế giới trong tương lai:
Chúng ta muốn làm công việc như thế nào
vào ngày mai?”. Hội nghị này tập trung vào
việc cải thiện môi trường làm việc trước
những thách thức như toàn cầu hóa, thay
đổi trong dân cư và khủng hoảng tài chính
thế giới.
(Mai Anh dịch)
4. KHOA HỌC
TÂM LÝ
LIỆU PHÁP KHAY CÁT
(SANDTRAY THERAPY)
BS NGUYỄN MINH TIẾN
(Câu lạc bộ Tâm lý Trị liệu TRĂNG NON – thuộc Hội KH Tâm lý Giáo dục Tp.HCM)
Về mặt ứng dụng, người ta nhận thấy khay cát có thể được áp dụng ở cả trẻ em, vị thành
niên lẫn cả những thân chủ người lớn. Tại phòng trị liệu của CLB Trăng Non, chúng tôi
bắt đầu đưa công cụ khay cát và thực hành lâm sàng trong hơn 2 năm qua, bắt đầu từ việc
thực hành trải nghiệm qua hoạt động trên khay cát bởi những sinh viên và cử nhân tâm
lý, sau đó dần dần áp dụng trên những thân chủ trẻ em và người lớn. Khay cát cũng được
sử dụng trong đào tạo, huấn luyện và cả trong một số buổi giám sát. Trong bài viết này,
chúng tôi sẽ trình bày một số cơ sở lý luận có tính nền tảng của liệu pháp sử dụng khay
cát, cách thức thực hiện liệu pháp trong thực tế và minh họa một số các trường hợp lâm
sàng để có thể chia sẻ một số kinh nghiệm cùng những kết quả sơ khởi trong việc thực
hành lâm sàng của chúng tôi.
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA LIỆU PHÁP KHAY CÁT
THEO QUAN ĐIỂM CỦA TRƯỜNG PHÁI NHÂN
VĂN (HUMANISTIC SANDTRAY THERAPY)
Trò chơi trên cát là một loại công cụ sử dụng trong chơi trị liệu (play therapy) – một hình
thức tâm lý trị liệu cho trẻ nhỏ có vấn đề tâm lý, đôi khi có thể áp dụng cho cả trẻ lớn, vị
thành niên, cá nhân người lớn hoặc cả gia đình. Những hình mẫu thu nhỏ (miniatures),
tượng trưng cho những con người, thú vật, hoặc sự vật thông thường có thật trong thực
tế, sẽ được sử dụng để tạo nên những bối cảnh và nội dung chơi trên bề mặt của cát. Tên
Chơi (play) và sáng tạo nghệ
thuật (arts) từ lâu đã được
biết đến như những công cụ
được ứng dụng vào việc thực
hành tâm lý liệu pháp ở trẻ
em và vị thành niên. Trong
số các loại hình chơi và sáng
tạo nghệ thuật ấy, có một loại
công cụ đặc biệt mà từ khá lâu
cũng đã được các nhà tâm lý
trị liệu trên thế giới đưa vào
thực hành, đó là khay cát
(sand tray), một loại công cụ
vừa có tính đa dạng về mặt
thể hiện vừa tạo nên một bức
tranh sinh động mang tính
ẩn dụ mà qua đó nhà trị liệu
và thân chủ có thể thực hiện
những tương tác có tính trị
liệu.
BS NGUYỄN MINH TIẾN
Bản tin tâm lý học Đông Tây 3
5. thông dụng trong tiếng Anh chỉ cách làm
này là sandplay (trò chơi trên cát) hoặc
sandtray therapy (liệu pháp chơi trên khay
cát), hoặc như cách gọi tên của Magaret
Lowensfeld (tác giả của phương pháp) là
World Technique (Kỹ thuật Thị hiện Thế
giới). Phép tiếp cận này được sử dụng
trong một bối cảnh có tính nghi thức, có
sự chuyển tiếp hoặc như một phương pháp
chữa lành các sang chấn, đau khổ về tinh
thần. Trong bài này để đơn giản chúng tôi
sẽ gọi tên phương pháp là “Trò chơi trên
cát” khi gọi với ý nghĩa chung và “liệu
pháp khay cát” khi phương pháp được áp
dụng trong bối cảnh trị liệu tâm lý.
Liệu pháp khay cát được phát triển nên bởi
bác sĩ Magaret Lowensfeld trong thập niên
1920 do bà đã cảm hứng khi đọc Floor-
games (Trò chơi trên sàn nhà) của H.G.
Wells (1906), và được áp dụng tại Trung
tâm Trị liệu Trò chơi tại Luân Đôn, Anh
quốc. Wells và các con trai của mình đã
cùng chơi những trò chơi trên sàn nhà; họ
chọn lấy đồ chơi là những hình mẫu thu
nhỏ để bày ra những cảnh chơi đầy kịch
tính trên sàn nhà của một căn phòng sau
khi đã dọn sạch các vật dụng khác. Những
trò chơi này đã cho phép gia đình của
Wells có được một phương tiện để khám
phá các chủ đề trong cuộc sống. Và Wells
cũng đã khuyến cáo mọi người cùng với
trẻ em nên tham gia vào một tiến trình
chơi như thế.
Lowensfeld, cũng giống như Freud, Klein
và Winnicott, hiểu rằng em cần có những
loại công cụ khác không phải ngôn ngữ để
có thể giao tiếp và có thể tạo nên ý nghĩa
cho những trải nghiệm của mình. Bà cũng
nhận ra hoạt động chơi có khả năng giúp
chuyển biến và tổng hợp lại những thế giới
quan còn hạn chế của trẻ. Bằng sự thông
thái của mình, bà đã không chỉ đưa thêm
vào khay đựng những nội dung chơi mà
còn cho cả cát và nước vào để cho phép
đứa trẻ giải bày ra những trạng thái sinh
học và siêu hình rất phức tạp. Bộ công cụ
này nhằm giúp trẻ cảm nhận được các trải
nghiệm của mình chứ không giúp gia tăng
khả năng diễn giải của nhà trị liệu về thực
tại của đứa trẻ.
Những thân chủ trẻ con của Lowensfeld
đã sử dụng các vật liệu chơi này một cách
hết sức nhiệt tình. Bộ công cụ cũng có
những tính chất rất hấp dẫn, đa năng và
đa chiều kích. Và đặc biệt là nó không cần
đến bất cứ kỹ năng đặc biệt nào. Thật vậy
đã có một đứa trẻ gọi đó là “Cả thế giới
để vui chơi” – điều này khiến bà đôi khi
gọi đó là “Trò chơi Thế giới” (Worldplay;
hay tiếng Đức là Weltspiel), đó cũng là
tiền thân cho các tên gọi World Apparatus
hoặc Lowensfeld World Technique về sau.
Nhiều thập niên trôi qua kể từ ngày
Lowensfeld đưa kỹ thuật làm việc này vào
Trung tâm trị liệu của bà, các giáo viên,
những nhà tư vấn và nhà nghiên cứu thuộc
nhiều trường phái lý thuyết khác nhau đã
cung cấp bộ công cụ này cho những đối
tượng mà họ làm việc. Theo thời gian, trò
chơi trên cát đã được sử dụng để giúp con
người kết nối và trở nên quan tâm hơn đến
thực tại cá nhân và liên cá nhân trong đời
sống con người. Những nhà thực hành
đã sử dụng nó để gia tăng khả năng của
ý thức, khả năng tự bình phục, giảng dạy,
học tập, sáng tạo, giao tiếp và những mối
quan hệ lành mạnh giữa con người với
nhau.
Do bởi khay cát là công cụ có tính chất rất
hữu hiệu và thú vị, nhiều tác giả đã phát
kiến nên những tên gọi riêng cho phương
pháp của mình nhằm mô tả những cách
thức tiếp cận cuộc chơi trên khay cát; mỗi
cách gọi tên thể hiện cách thức thực hiện
cũng như quan điểm riêng của từng tác giả
về những tiến trình xảy ra trong khay cát.
Liệu pháp khay cát nay đã vươn xa ra khỏi
phạm vi tham vấn và trị liệu tâm lý; nó
được áp dụng trong giáo dục, trong những
hành trình tìm kiếm về mặt tinh thần,
trong công việc, cũng như bất cứ hoàn
cảnh nào mà những người có nguồn gốc
xuất thân và văn hóa khác nhau muốn
hiểu biết lẫn nhau trong thâm sâu con
người của mình.
Cách gọi tên phương pháp cũng là cách
thức đặc biệt gợi lên những câu chuyện kể
hoặc những thực tại có tính chuyên biệt.
Trong một nghiên cứu về trò chơi trên
cát tại Úc, một đứa bé trai 12 tuổi đã gọi
tên phương pháp của Lowensfeld là “bức
tranh cát” (sand picture) hoặc “tranh vẽ
các ý nghĩ” (thinking picture). Đứa trẻ nói:
“Cháu đã nói rất nhiều về mọi việc đã xảy
ra, nhưng ở đây cháu im lặng, cháu bận
suy nghĩ. Suy nghĩ là một người anh em
khó tính. Không ai có thể nghe được bạn,
nhưng ở đây, bức tranh trên cát là một thứ
suy nghĩ, và người ta có thể nghe thấy nó
lên tiếng”.
Liệu pháp khay cát là một hình thức tâm
lý trị liệu có tính năng động và diễn đạt
(dynamic and expressive), giúp cho thân
chủ có thể giải bày thế giới nội tâm của họ
thông qua các biểu tượng và hình ảnh ẩn
dụ. Liệu pháp khay cát theo trường phái
nhân văn nhấn mạnh đến việc hình thành
một mối quan hệ trị liệu sâu sắc và có tính
chấp nhận, cùng với một cách tiếp cận xử
lý nội dung trong khay cát chủ yếu dựa
trên những trải nghiệm của thân chủ tại
đây và ngay lúc này (here-and-now).
Quan điểm nhân văn tin rằng khi con
người tăng trưởng và phát triển ở lứa tuổi
trẻ em và vị thành niên, họ sẽ có thể bị mất
đi mối liên lạc với chính con người mà
mình đang là. Họ có thể đã học cách chấp
nhận một số cảm xúc nào đó và không
chấp nhận những cảm xúc khác. Trong
tiến trình chối bỏ những gì thuộc về con
người thật của mình, họ có thể trở nên
mất liên lạc với bản ngã thực sự của chính
mình. Liệu pháp khay cát theo trường phái
nhân văn mang đến những trải nghiệm về
sự tái kết nối của con người với bản ngã
chân thực của mình và giúp con người trở
lại khám phá các ước mơ, hy vọng và tầm
nhìn của mình.
Giống như liệu pháp chơi (play therapy) ở
trẻ nhỏ, liệu pháp khay cát mang lại một
trải nghiệm có tính chủ động, không lời,
gián tiếp và mang tính biểu tượng. Giai
đoạn tạo cảnh (scene creation phase),
trong đó thân chủ sắp đặt các hình mẫu
thu nhỏ vào trong khay cát, là một giai
đoạn rất quan trọng và cũng là giai đoạn
trung tâm đạt đến các trải nghiệm từ khay
cát. Trong liệu pháp khay cát theo trường
phái nhân văn, giai đoạn xử lý (processing
phase) sẽ mang lại thêm những trải ng-
hiệm vốn đã hình thành trong giai đoạn
tạo cảnh và cho phép suy xét lại trải ng-
hiệm ấy. Thông qua giai đoạn xử lý, thân
chủ có thể nhìn lại bối cảnh trong khay và
trải nghiệm về tác động của nó.
Tất cả các thành phần như khay cát,
những hình mẫu thu nhỏ, không gian
an toàn trong khay cát, những lời nói sử
dụng trong khi chơi trên cát và cả công
việc trong giai đoạn xử lý đều có tầm quan
trọng trong việc tạo nên hiệu quả trị liệu.
Liệu pháp khay cát có thể được sử dụng
cho trẻ em từ 8 tuổi trở lên, vị thành niên
và cả người lớn. Giống như liệu pháp chơi,
thân chủ được trị liệu với khay cát cũng
thể hiện bản thân theo cách ẩn dụ. Mặc dù
trong giai đoạn xử lý, nhà trị liệu sử dụng
Khoa học tâm lý
Bản tin tâm lý học Đông Tây 4
6. lời nói nhiều hơn trong liệu pháp chơi
dành cho trẻ nhỏ, việc sử dụng và xử lý
hình ảnh ẩn dụ cũng tương tự như trong
liệu pháp chơi.
Nhà trị liệu trường phái nhân văn xem
thân chủ là những người có khả năng
tự hiện thực hóa bản thân và vốn có sẵn
khuynh hướng phát huy tiềm năng của
mình. Họ có thể tự nhận biết bản thân
mình và chịu trách nhiệm về những lựa
chọn của mình. Con người là sinh vật có
tính xã hội và có nhu cầu mạnh mẽ muốn
kết nối với người khác. Trong liệu pháp
nhân văn, mối quan hệ trị liệu là nguồn
lực nền tảng tạo nên những thay đổi có
tính xây dựng ở thân chủ (Cain, 2002).
Mục đích cơ bản của mối quan hệ trị liệu
là tạo nên một bầu khí tối ưu thuận lợi cho
sự tăng trưởng xảy ra. Rogers đã viết: “Hầu
hết trẻ em, nếu được sống trong một môi
trường bình thường đáp ứng phù hợp với
những nhu cầu về cảm xúc, trí tuệ và xã
hội của trẻ, đều có khuynh hướng đạt đến
sự lành mạnh để đáp ứng và thích nghi với
đời sống” (Kirschenbaum, 1979).
Khi nhà trị liệu gặp thân chủ, dù là trẻ
em hay người lớn, họ thậm chí còn cần
nhiều hơn một “môi trường bình thường
phù hợp” như thế, bởi vì họ đã không thể
có được lòng tin của một trẻ nhỏ. Vì vậy,
việc thiết lập một bầu khí tối ưu cho tăng
trưởng là điều tuyệt đối quan trọng. Mối
quan hệ trị liệu là trung tâm của bầu khí
này, và khả năng tự nhận biết bản thân
cùng với kỹ năng của nhà trị liệu có thể
tạo nên bầu khí này và làm chất xúc tác
cho sự tăng trưởng nơi thân chủ.
Trong liệu pháp khay cát, nhà trị liệu tạo
lập một không gian an toàn và có tính
chấp nhận để thân chủ có thể đối diện với
các chủ đề cốt lõi của họ. Giống như trong
liệu pháp chơi, bản chất mang tính ẩn dụ
của khay cát giúp tạo nên một khoảng
cách an toàn để thân chủ có thể giải bày
những cảm xúc đau khổ của họ. Khay cát
cho phép thân chủ bộc lộ bản thân họ dưới
hình thức những biểu tượng không lời,
đồng thời tạo nên một sản phẩm phóng
chiếu có tính thị hiện những thực tại chủ
quan trong nội tâm cũng như trong các
mối quan hệ của thân chủ.
CHUẨN BỊ PHƯƠNG
TIỆN VÀ CÁC BƯỚC
THỰC HIỆN
Đối tượng
Như đã nêu trên đối tượng làm việc với
khay cát là những trẻ em từ 8 tuổi trở lên,
vị thành niên và cả người lớn. Cần phân
biệt việc sử dụng khay cát để tạo cảnh có
tính ẩn dụ với việc sử dụng cát như một
loại vật liệu vô định hình trong các hoạt
động chơi giúp phát triển tâm vận động ở
trẻ em. Các đối tượng của liệu pháp khay
cát là những trẻ em và người lớn không có
vấn đề thiểu năng trí tuệ hoặc rối loạn phát
triển tâm vận động, mà chủ yếu là những
thân chủ có trí năng phát triển tốt nhưng
đang trải qua các sang chấn, đau khổ hoặc
bế tắc trong đời sống tâm lý. Khay cát cũng
có thể tạo khung cảnh để một người đi sâu
vào việc tìm hiểu và khám phá các trải
nghiệm cảm xúc của bản thân. Trong thực
tế lâm sàng, chúng tôi đã sử dụng khay cát
cho các trẻ em mồ côi sống trong các cơ
sở bảo trợ xã hội, trẻ em trong gia đình
có xung đột, trẻ gặp khó khăn trong học
tập và những vị thành niên hoặc người lớn
có vấn đề khó khăn về cảm xúc. Tại Trăng
Non, khay cát cũng được sử dụng như một
công cụ cho những người đang học tập và
thực hành tâm lý trị liệu tự khám phá các
trải nghiệm của bản thân.
Phương tiện
Phương tiện chính là một khay đựng cát.
Kích thước khay cát có thể lớn hay nhỏ tùy
theo mục đích sử dụng và tuổi của thân
chủ, sao cho có thể đủ rộng để thân chủ có
thể diễn đạt các cảnh chơi. Khay cát có thể
đặt trên nền nhà hoặc đặt trên bàn cao để
thân chủ đứng hoặc ngồi bên cạnh khay.
Bên trong khay là cát sạch, có thể là cát
khô hoặc có thể cho nước vào để làm ướt
cát, nhờ đó thân chủ để thể tạo hình cho
địa thế của cát trong cảnh diễn.
Phòng chơi cũng phải có sẵn thật nhiều
những mẫu vật thu nhỏ (miniatures) đại
diện cho thật nhiều những nhân vật, thú
vật và sự vật hiện diện trong đời sống để
thân chủ có thể sử dụng bằng cách đưa vào
bên trong khay cát để tạo cảnh. Các mẫu
vật ấy có thể gồm:
• Những hình người: lớn, nhỏ, già, trẻ,
đàn ông, phụ nữ, có sắc phục và tư thế
tượng trưng cho nhiều loại nghề nghiệp
hoặc kiểu người khác nhau như nông dân,
binh lính, y tá, bác sĩ, cảnh sát, học sinh...
Thậm chí có cả những mẫu người trong
phim hoặc truyện như siêu nhân, robot,
batman hoặc người tiền sử vv... để trẻ có
thể tưởng tượng
• Những thú vật phổ biến: Nên sắp xếp
và phân loại thành các thú hoang và thú
nhà, chim hoang và gia cầm, thú hiền và
thú dữ, loài vật sống trên rừng, trên đồng
hoặc dưới nước, các loài thông dụng hiện
có mặt trên đời lẫn các loài vật cổ đã tuyệt
chủng như khủng long, hoặc loài vật chỉ
có trong truyền thuyết như rồng, quái
vật... Thậm chí có cả những con vật đã
được nhân cách hóa hoặc con vật nổi tiếng
từ phim, truyện như vịt Donald, chuột
Mickey... Nếu có thể, mỗi loài vật nên có
những con kích thước lớn nhỏ khác nhau
để khi cần thân chủ có thể diễn cảnh gia
đình của loài vật ấy.
• Những sự vật, đồ vật: Cần những mẫu
vật đại diện cho rất nhiều các đồ vật và
sự vật trên đời, từ những vật vô tri trong
thiên nhiên như sỏi, đá, những hình tượng
thực vật: cây cỏ, bông hoa, cho đến những
vật thể nhân tạo lớn nhỏ khác nhau như
nhà cửa, xe cộ, bàn ghế, xích đu, biển báo,
đèn hiệu, vân vân và vân vân... Các mẫu
vật càng đa dạng thì khả năng diễn cảnh
càng phong phú.
Mục đích và thời lượng
làm việc
Chỉ sử dụng khay cát khi thân chủ đã có
được lòng tin khá sâu sắc với nhà trị liệu.
Không thực hiện liệu pháp khi thân chủ
vẫn còn lưỡng lự. Homeyer và Sweeney
(1998) cho rằng khay cát nên được sử
dụng một cách có mục đích và có dự định.
Nhà trị liệu nên trình bày rõ những mục
đích và thời lượng sử dụng khay cát trên
từng thân chủ cụ thể. Hai tác giả này đề
nghị sử dụng khay cát như cách thức để
thay đổi bước đi trong làm việc với thân
chủ, như một cách thức để tiếp thêm sức
mạnh cho tiến trình trị liệu hoặc đưa việc
trị liệu đến các tầng mức can thiệp sâu xa
hơn. Khuyến cáo này cũng phù hợp với
điều đã nêu ở phần trên: khay cát có hiệu
quả khi làm việc với những thân chủ bị bế
tắc.
Khoa học tâm lý
Bản tin tâm lý học Đông Tây 5
7. Các bước thực hiện
1. Giai đoạn tạo cảnh
(scene creation phase)
Homeyer và Sweeney (1998) thường cho
thân chủ một câu mào đầu trước khi bước
vào giai đoạn tạo cảnh như “Bạn hãy tạo
một quang cảnh về đời sống của bạn như
nó đang có trong hiện tại. Bạn cũng có thể
sử dụng những hình ảnh trong quá khứ
cũng như tương lai nhưng hãy trung thực
với chính bạn về cuộc sống của bạn vào
lúc này”.
Trong giai đoạn tạo cảnh, nhà trị liệu cần
phải đặt mình trong hiện tại càng nhiều
càng tốt nhưng họ không nói gì đặc hiệu
cả. Điều quan trọng đối với thân chủ là
phải có được một trải nghiệm bên trong về
sự kết nối với các hình mẫu thu nhỏ và lựa
chọn cái nào trong số đó để tạo cảnh. Nhà
trị liệu không làm gián đoạn tiến trình bên
trong này nhưng cần phải làm cho thân
chủ biết rằng nhà trị liệu đang ở cùng thân
chủ trong lúc họ trải nghiệm những phút
giây thực hiện việc tạo cảnh.
Điều thú vị là một số nhà trị liệu khay
cát tin rằng tiến trình bình phục trong
liệu pháp khay cát chỉ xảy ra trong giai
đoạn tạo cảnh. Vì thế, các nhà trị liệu này
không đi qua giai đoạn xử lý. Một số nhà
trị liệu khác lại sử dụng những cảnh quan
trên khay cát làm chủ đề khởi điểm cho
các tương tác bằng lời. Việc xử lý các nội
dung trong khay cát bằng lời nói có thể
giúp khai triển và mở rộng những việc
đang diễn biến trong nội tâm thân chủ mà
những việc này đã bắt đầu trong giai đoạn
tạo cảnh.
Giai đoạn tạo cảnh sẽ giúp hình thành nên
sắc thái cho quá trình thân chủ tự thăm
dò và khám phá bản thân khi họ nhìn
vào những hình mẫu thu nhỏ và tìm thấy
những mối liên hệ với chúng. Một số thân
Khoa học tâm lý
chủ cảm thấy lạc lối khi tìm cách sắp xếp
các hình mẫu thu nhỏ đúng theo ý mình
muốn. Nếu giai đoạn tạo cảnh được trải
nghiệm một cách có ý nghĩa đối với thân
chủ, nếu thân chủ nhìn vào và suy nghĩ về
những khía cạnh trong đời sống mà họ
thường không chú ý đến, khi đó giai đoạn
xử lý đã bắt đầu bên trong nội tâm của họ.
Việc chuyển sang giai đoạn xử lý bằng lời
sẽ trở nên tự nhiên hơn rất nhiều khi thân
chủ cho phép bản thân họ trải nghiệm giai
đoạn tạo cảnh.
2. Giai đoạn xử lý
(processing phase)
Một cách điển hình, nhà trị liệu sẽ bắt
đầu giai đoạn xử lý bằng cách nói với thân
chủ: “Hãy nói về quang cảnh mà bạn đã
tạo nên”. Tuy nhiên, chúng ta cũng có thể
bắt đầu khi thân chủ cảm nhận được một
điều gì đó ngay trong giai đoạn tạo cảnh.
Nhà trị liệu có thể nói: “Bạn trông có vẻ rất
buồn. Bạn đang chú ý điều gì vào lúc này?”
Khái niệm về việc hiện diện cùng thân
chủ trong từng khoảnh khắc là khái niệm
trung tâm trong cách tiếp cận nhân văn ở
giai đoạn xử lý. Cách tiếp cận nhân văn tập
trung vào việc khám phá chứ không làm
kỹ thuật diễn giải. Tiến trình khám phá là
một trải nghiệm sâu sắc. Hầu hết những gì
nhà trị liệu thực hiện trong giai đoạn xử lý
là tạo thuận lợi cho tiến trình khám phá và
hiểu biết bản thân của thân chủ. Theo luận
điểm của Rogers, những đáp ứng có tính
trị liệu và có hiệu lực mạnh mẽ nhất là
những đáp ứng nhằm giúp thân chủ vươn
xa hơn mức độ hiểu biết về bản thân mà
họ có trước đó.
KẾT LUẬN
Việc sử dụng khay cát có vai trò như một
đòn bẩy, một bước chuyển để thúc đẩy
tiến trình trị liệu đi tới hoặc để mở rộng
tầm nhìn hoặc tạo khúc quanh trong cách
nhìn của thân chủ về bản thân cũng như
về cuộc sống của họ.
Việc ứng dụng sự trải nghiệm với khay
cát không có mục tiêu giải quyết một vấn
đề cụ thể nào trong cuộc sống thực tế của
thân chủ, mà mục tiêu chính là giúp thân
chủ khám phá và thấu hiểu hơn về cuộc
sống của bản thân. Khay cát là một công
cụ giúp thể hiện và trải nghiệm; nó được
lựa chọn khi có sự bế tắc hoặc khó khăn
trong giải bày cảm xúc cũng như trong đối
thoại; nó không thay thế cho những công
cụ khác trong tâm lý liệu pháp nói chung
và cũng không có vai trò quyết định hoặc
kết thúc tiến trình trị liệu.
Cũng như đối với nhiều loại công cụ khác
trong tâm lý liệu pháp, việc lượng giá hiệu
quả của khay cát cũng dựa trên những chỉ
báo có tính chủ quan và định tính. Trong
hai trường hợp minh họa nêu trên, các
chỉ báo ấy có thể kể ra bao gồm: thân chủ
chú tâm khám phá các trải nghiệm cảm
xúc của bản thân, chủ động tham gia vào
việc giải bày nội tâm qua các hình ảnh
ẩn dụ, thân chủ đối thoại về các ý nghĩa
của những chủ đề được trình bày qua các
hình ảnh ấy, đối thoại với nhà trị liệu về
cuộc sống của bản thân một cách có trách
nhiệm, và đồng thời không thể hiện bất kỳ
biểu hiện nào của sự phòng vệ hoặc phản
kháng, không có sự chỉ trích hoặc quy lỗi
cho hoàn cảnh và người khác. Hiệu quả
của việc sử dụng khay cát trong hai trường
hợp minh họa cũng được nhận thấy thông
qua việc nó thúc đẩy tiến trình thay đổi
vẫn tiếp diễn cả trong những phiên trị liệu
cũng như trong đời sống bên ngoài, bước
đầu có thể thay đổi về cách nhìn, về tâm
trạng và rộng ra hơn là cải thiện các mối
quan hệ và chất lượng đời sống.
Ngoài những tình huống áp dụng khay
cát như một công cụ trị liệu tâm lý, chúng
tôi cũng sử dụng khay cát để giúp những
người học tâm lý lâm sàng tại Trăng Non
có cơ hội trải nghiệm và khám phá bản
thân. Những cảm xúc có thể rất sống động
khi tạo cảnh, y như đang trải nghiệm một
cảnh sống thực. Trong cảnh diễn ấy, sự
phân định giữa cảnh chơi và cảnh đời,
giữa cảnh ảo và cảnh thực đôi khi không
còn cần thiết nữa.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Gisela Schubach De Dominico, Ph.D.,
The Sandtray Network Journal, 1998,
Vol.2, No.3 , http://www.sandtray.org
2. Elisabeth Kwasniewski, “What is
Sandtray Therapy”, Tone Magazine, 2005,
Vol.20, No.10, p70-72
* Ghi chú của Ban biên tập:
Quý độc giả có thể tham khảo và tải bài viết gốc
bao gồm 2 trường hợp ứng dụng liệu pháp khay
cát vào trị liệu tâm lý tại đường dẫn sau: http://
welink.vn/lieu-phap-khay-cat-santray-therapy/
Bản tin tâm lý học Đông Tây 6
8. AI?
CHUYỆN GÌ?
Ở ĐÂU?
Công ty Tư vấn
& Giáo dục WE Link
Sứ mạng
- Hỗ trợ và Thăng tiến Sức khỏe tâm lý người Việt
- Thúc đẩy sự phát triển ngành và nghề Tâm lý học tại Việt Nam
Cty TNHH Dịch vụ Tư vấn và Giáo dục WE Link
64 Hồ Hảo Hớn, P. Cô Giang, Q.1, TP. HCM (Lầu 2)
(08) 62912900 contact@welink.vn www.welink.vn
WE are… WE Link
www.facebook.com/welinkvietnam
Bản tin tâm lý học Đông Tây 7
9. Câu Lạc Bộ
TRĂNG NON
GIỚI THIỆU
Trăng Non được thành lập từ năm
2001 với ba sáng lập viên gồm ông
Nguyễn Minh Tiến (bác sĩ), bà
Nguyễn Thị Thanh Điệp (nhân viên
xã hội) và bà Nguyễn Thị Thuyên
(đại diện phụ huynh).
Hơn 10 năm qua, Trăng Non hoạt động
chủ yếu trong lĩnh vực tâm lý lâm sàng,
tâm lý trị liệu cho đối tượng trẻ em có các
vấn đề khó khăn về tâm lý và phát triển.
Trăng Non còn mở rộng phục vụ cho cả
đối tượng vị thành niên, thanh niên và các
gia đình có vấn đề khó khăn về tâm lý, cảm
xúc và khó khăn trong các mối quan hệ xã
hội mà vì đó đã gây trở ngại cho sự phát
triển và trưởng thành của bản thân.
Ý NGHĨA “TRĂNG NON”
Trăng non là trăng sắp tròn, ví như lứa
tuổi trẻ em và tuổi vị thành niên vẫn chưa
lớn, chưa tròn đầy. Đó cũng là đối tượng
chính của các dịch vụ tâm lý do Trăng Non
cung cấp.
Hơn thế nữa, trăng thể hiện ra là tròn hay
khuyết là tùy ở chỗ trăng được chiếu sáng
đầy đủ hay không; Dẫu ta thấy trăng non,
Dịch vụ cung cấp
Trẻ em có vấn đề
tâm lý và phát triển
Tư vấn và trị liệu tâm lý cho các
trường hợp trẻ tự kỷ, chậm phát triển
ngôn ngữ, rối loạn hành vi (đái dầm,
ngỗ nghịch, ăn cắp, xung đột với bố
mẹ, .v..v...)
Thanh thiếu niên,
gia đình có những
vấn đề về tâm lý
Tư vấn và trị liệu tâm lý cho các
trường hợp thanh thiếu niên gặp các
vấn đề như kém thích nghi về học
tập, khó khăn trong quan hệ xã hội,
lo âu, ám ảnh sợ, nghiện ngập, .v..v...
Sinh viên, cán bộ
thực hành tâm lý
Đào tạo lý thuyết tại Đại học Văn
Hiến, Hội Khoa Học Tâm lý Giáo Dục
TP.HCM và các cơ sở thực hành khác.
Đào tạo thực hành và kiểm huấn cho
các sinh viên và cán bộ thực hành tự
nguyện tham gia Trăng Non.
CƠ SỞ
Địa chỉ: 29 Phan Xích Long, P.3,
Phú Nhuận, Tp.HCM
Điện thoại: (084) 8-3-9095280
Cơ sở bao gồm một phòng trò
chơi trị liệu cho trẻ nhỏ và một
phòng dành vừa để tiếp phụ
huynh, vừa dành cho trị liệu các
thân chủ vị thành niên và gia
đình.
Ai? Chuyện gì? Ở đâu?
Lấy sự học và làm tâm lý
để giúp nâng cao
chất lượng cuộc sống
tinh thần cho bản thân
và cho người khác
“
”
nhưng thực tế trăng luôn tròn đầy đều đặn.
Điều ngụ ý ấy cũng là điều tâm niệm của
những thành viên Trăng Non khi làm việc
với những trẻ em khiếm khuyết, những
con người bất hạnh hoặc cả khi đang học
tập, rèn luyện khả năng nghiệp vụ của
chính bản thân mình.
Bản tin tâm lý học Đông Tây 8
10. Psych Café
“BỤT CHÙA NHÀ
KHÔNG THIÊNG” VÀ
NHỮNG KẺ TÀI HOA
THUA NGAY TRÊN
SÂN NHÀ.
Thảo luận tự do về “sức hấp dẫn”
của những chuyên viên đến từ trời
Tây
Người viết xin thưa đầu tiên, tôi không
phải là một trong những kẻ tài hoa. Và vì
cái ưu thế mình không hề tài hoa, tôi tự
cho phép mình viết những dòng ngô nghê
như một kẻ bên lề chứng kiến bi kịch của
những kẻ tài hoa mang cùng quốc tịch.
Đó là một chủ doanh nghiệp, bước ra thị
trường với một dòng sản phẩm chất lượng,
giá tốt, và tự hào gắn mác “Made in Viet-
nam”. Sau vài tháng tung ra thị trường, sản
phẩm ấy lao đao chìm nổi bao phen, rồi
cuối cùng...chìm nghỉm giữa những thứ
“Made in Thailand”, “Made in USA”, made
in... đâu đó ngoài Việt Nam. Có thể đây là
vấn đề về PR, về Marketing, về rất rất nhiều
thứ chi phối sự thành công của một dòng
sản phẩm khi được tung ra thị trường.
Nhưng trong vô vàn các vấn đề, tôi cứ bị lôi
kéo sự chú ý của mình tới câu ông bà xưa
nhắc nhở, “bụt chùa nhà không thiêng”.
Đó là một trường mầm non, giảng dạy
bằng tiếng Việt, giáo viên người Việt tràn
đầy tâm huyết và lòng yêu trẻ. Nhưng sao
có thể sánh bằng những trường mầm non
quốc tế, một môi trường tiếng Anh trăm
phần trăm với những giáo viên bản ngữ?
Và với lời cam kết tương lai của đứa con
thân yêu của ta sẽ vươn ra biển lớn. Những
giáo viên bản ngữ có chắc sẽ mang đến cho
con cái của ta một chương trình thật sự
chất lượng, với những giáo án bài bản, dựa
trên chứng cứ khoa học, hay cái được đem
ra đảm bảo ở đây chính là quốc tịch của
người đứng lớp?
Tôi lại có một vài câu hỏi. Tại sao hai con
người, so sánh về bậc học, về kinh nghiệm,
về sự uyên bác, về tinh thần đóng góp, thảy
đều không ai hơn kém ai, thì người đến
từ phương Tây sẽ được chọn, hoặc được
hưởng những ưu đãi hơn người trong
nước? Bạn có thể nhún vai và buông một
chữ “tùy!”, bạn thật sáng suốt. Đúng là tùy,
có thể ngành học ấy quá mới trong nước,
và ta có quyền kỳ vọng nhiều hơn ở một
người đã hấp thụ tinh hoa của một quốc
gia tiên tiến từ nhỏ. Cũng có thể là do ta đã
có không ít kinh nghiệm đau đớn với các
chuyên viên trong nước. Nhưng, bạn thử
hít lấy một hơi dài và trung thực hoàn toàn
với chính mình một lần, có phải, của Tây
vẫn hơn? Đã có khi nào bạn lựa chọn một
khóa học, vì những cái tên giảng viên thật
kêu đến từ phương trời xa xôi bên kia Đại
Tây Dương hơn là vì tài năng, kiến thức,
và phương pháp của họ?
Tôi chắc mẩm là độc giả có đọc đến đây
thì đã rõ rành rành ra là tôi đang chẳng có
khách quan tí nào trong bài viết này rồi.
Tôi tin các độc giả, với sự thông minh của
mình, sẽ dễ dàng nhận thấy tôi đang ngông
nghênh phê phán sự bất công mù quáng
trong lựa chọn của chính những người
trong nước đối với những chuyên viên
trong nước. Và dù là đang đặt ra lắm nghi
vấn, tôi vẫn đặt cái quan điểm cá nhân của
tôi lên mà lèo lái những con chữ hòng truy
tìm cho ra cái lý do của sự phân biệt đối xử
ấy của chính những người cùng quốc tịch.
Tôi, mượn một chút tư cách của ban biên
tập, để lại ở đây một lời mời cho số thứ
hai vào tháng sau, mong các bạn trải rộng
tâm tư thành văn bản, và gửi lại cho chúng
tôi những quan điểm đặc sắc của cá nhân
mình về vấn đề này.
Như Thủy
Bài viết tham gia diễn
đàn xin gửi về email
Bản tin tâm lý học Đông Tây 9
press@welink.vn
11. TÔI LÀ
AI?
AI LÀ
TÔI?
BẠN THUỘC TUÝP CHA MẸ NÀO?
Hãy lựa chọn mức độ thường xuyên cho các hành động nuôi dạy con dưới đây của bạn. Thang điểm 5 dao
động từ “Không bao giờ” đến “Luôn luôn.” Kết thúc mỗi phần, tính tổng điểm các câu hỏi trong phần đó và
chia cho số lượng câu hỏi để đạt được điểm từng phần. Điểm số của bạn chính là tổng điểm của bạn cho mỗi
kiểu cha mẹ. Điểm cao nhất ở kiểu cha mẹ nào thể hiện xu hướng trội hơn của bạn đối với kiểu cha mẹ đó.
1. Tôi chú ý đến cảm xúc và đáp lại nhu cầu của con.
Không bao giờ 1 2 3 4 5 6 Luôn luôn
2. Trước khi yêu cầu con làm điều gì, tôi xem xét đến nguyện vọng và ước muốn
của chúng.
Không bao giờ 1 2 3 4 5 6 Luôn luôn
3. Tôi giải thích cho con cảm xúc của mình trước từng cách cư xử tốt/chưa tốt
của con.
Không bao giờ 1 2 3 4 5 6 Luôn luôn
4. Tôi khuyến khích con nói lên cảm xúc và vấn đề của chính mình.
Không bao giờ 1 2 3 4 5 6 Luôn luôn
5. Tôi khuyến khích con tự do bày tỏ suy nghĩ, cho dù có thể con không có cùng
ý kiến với tôi.
Không bao giờ 1 2 3 4 5 6 Luôn luôn
6. Tôi giải thích lý do đằng sau những mong đợi và kỳ vọng của tôi.
Không bao giờ 1 2 3 4 5 6 Luôn luôn
7. Tôi đem đến sự thoải mái và thấu hiểu khi con lo lắng, bất an.
Không bao giờ 1 2 3 4 5 6 Luôn luôn
8. Tôi khen ngợi con.
Không bao giờ 1 2 3 4 5 6 Luôn luôn
9. Tôi cân nhắc sở thích và nguyện vọng của con khi thực hiện các kế hoạch gia
đình (như du lịch cuối tuần và nghỉ lễ).
Không bao giờ 1 2 3 4 5 6 Luôn luôn
Bản tin tâm lý học Đông Tây 10
Kiểu cha mẹ
quyết đoán
12. Tôi là ai? Ai là tôi?
1. Khi con hỏi về lý do tại sao chúng phải làm điều mà tôi yêu cầu,
tôi trả lời “đó là vì tôi bảo thế,” “tôi là cha mẹ chúng,” hoặc “bởi vì
đó là điều tôi muốn”.
Không bao giờ 1 2 3 4 5 6 Luôn luôn
2. Tôi phạt con bằng cách lấy đi những đặc quyền của chúng (ví dụ:
Ti-vi, game, thăm viếng bạn bè).
Không bao giờ 1 2 3 4 5 6 Luôn luôn
3. Tôi la mắng khi tôi không bằng lòng với cách cư xử của con.
Không bao giờ 1 2 3 4 5 6 Luôn luôn
4. Tôi bộc lộ cơn nóng giận trước mặt con.
Không bao giờ 1 2 3 4 5 6 Luôn luôn
5. Tôi đánh con khi không thích những điều mà con nói hay làm.
Không bao giờ 1 2 3 4 5 6 Luôn luôn
6. Để dạy con cách thay đổi cách cư xử, tôi phê bình chúng.
Không bao giờ 1 2 3 4 5 6 Luôn luôn
7. Tôi dùng những lời đe dọa như là một hình thức phạt mà đưa ra
ít hoặc không có lời giải thích nào.
Không bao giờ 1 2 3 4 5 6 Luôn luôn
8. Tôi phạt con bằng cách không thể hiện sự yêu thương
(ví dụ: hôn và ôm ấp).
Không bao giờ 1 2 3 4 5 6 Luôn luôn
Kiểu cha mẹ
độc đoán
9. Tôi mắng con công khai khi chúng cư xử trái với
mong đợi của tôi.
Không bao giờ 1 2 3 4 5 6 Luôn luôn
10. Tôi cảm thấy chật vật khi phải cố gắng thay đổi suy nghĩ và
cảm xúc của con về các vấn đề.
Không bao giờ 1 2 3 4 5 6 Luôn luôn
11. Tôi cảm thấy cần phải chỉ rõ những sai phạm trong quá
khứ của con để đảm bảo chúng không tái phạm lại.
Không bao giờ 1 2 3 4 5 6 Luôn luôn
12. Tôi nhắc nhở con rằng tôi là cha/ mẹ của chúng.
Không bao giờ 1 2 3 4 5 6 Luôn luôn
13. Tôi nhắc nhở con những điều tôi đã và đang làm vì chúng.
Không bao giờ 1 2 3 4 5 6 Luôn luôn
10. Tôi tôn trọng ý kiến của con và khuyến khích con trẻ thể hiện quan điểm cá nhân.
Không bao giờ 1 2 3 4 5 6 Luôn luôn
11. Tôi đối xử với con bình đẳng và xem con ngang hàng với các thành viên khác trong
gia đình.
Không bao giờ 1 2 3 4 5 6 Luôn luôn
12. Tôi cho con những lý do về sự mong đợi của tôi đối với con.
Không bao giờ 1 2 3 4 5 6 Luôn luôn
13. Tôi có những khoảng thời gian ấm áp và gần gũi bên con.
Không bao giờ 1 2 3 4 5 6 Luôn luôn
Bản tin tâm lý học Đông Tây 11
Tổng điểm
…….. / 13
= …….
Tổng điểm
…….. / 13
= …….
13. 1. Tôi cảm thấy kỷ luật con là việc khó khăn.
Không bao giờ 1 2 3 4 5 6 Luôn luôn
2. Tôi đầu hành trước những hành động gây náo loạn của con.
Không bao giờ 1 2 3 4 5 6 Luôn luôn
3. Tôi làm hư con trẻ.
Không bao giờ 1 2 3 4 5 6 Luôn luôn
4. Tôi làm ngơ trước những hành vi xấu của con.
Không bao giờ 1 2 3 4 5 6 Luôn luôn
Tôi là ai? Ai là tôi?
Kiểu cha mẹ: Trên mỗi dòng dưới đây, bạn ghi lại theo thứ tự điểm cho từng kiểu cha mẹ của mình để xác định bạn có xu
hướng thiên về kiểu cha mẹ nào:
1) ………………………………………………………………………………….. Điểm:............
2) ………………………………………………………………………………….. Điểm:............
3) ………………………………………………………………………………….. Điểm:............
Giải đáp
CÁC KIỂU CHA MẸ
VÀ TÍNH CÁCH TƯƠNG ỨNG CỦA TRẺ
1. Kiểu quyết đoán:
Ở kiểu giáo dục này, cha mẹ quan tâm, có trách nhiệm, cảm thông, nhưng cũng đặt ra
những giới hạn nghiêm khắc cho trẻ. Họ cố gắng điều chỉnh hành vi của trẻ bằng cách
thảo luận với trẻ, đưa ra lý lẽ và giảng giải các quy định trong gia đình. Họ lắng nghe
và thấu hiểu quan điểm của trẻ nhưng không phải luôn chấp nhận chúng.
Trẻ được nuôi lớn với kiểu giáo dục này thường thân thiện, năng động,
vui vẻ, tự lực, tự chủ, tò mò, hợp tác, và chú trọng đến việc đạt nhiều
thành quả.
2. Kiểu dễ dãi:
Ở kiểu giáo dục này, cha mẹ ấm áp nhưng không có nguyên tắc. Họ không đặt ra được
những giới hạn nghiêm khắc, không giám sát kỹ các hoạt động của trẻ, cũng không
đòi hỏi trẻ cư xử một cách trưởng thành.
Trẻ được nuôi lớn với kiểu giáo dục này thường bốc đồng, hay chống
đối, sống thiếu mục đích, độc đoán, bạo lực, ít khả năng tự lực, tự chủ
và ít đạt được những thành quả.
Bản tin tâm lý học Đông Tây 13
Kiểu cha mẹ dễ dãi Tổng điểm
…….. / 4 = …….
2. Kiểu độc đoán:
Ở kiểu giáo dục này, cha mẹ thiếu linh hoạt, đòi hỏi cao và có xu hướng khống chế, điều
khiển trẻ. Cha mẹ đặt ra rất nhiều luật lệ và đòi hỏi quyền uy cũng như sự vâng lời của trẻ.
Họ ưa sử dụng hình phạt để kiểm soát hành vi của trẻ.
Trẻ được nuôi lớn với kiểu giáo dục này thường cáu kỉnh, e sợ, sợ hãi, ủ rũ,
buồn rầu, dễ tức giận, không thân thiện, dễ hờn dỗi, dễ bị stress, và sống
thiếu mục đích.
14. LỜI KHUYÊN VỀ CÁCH GIAO TIẾP
DÀNH CHO CÁC BẬC CHA MẸ
HÃY ĐỂ CON CÁI BIẾT RẰNG BẠN LUÔN LẮNG
NGHE CHÚNG
- Khi con bạn chia sẻ về những lo lắng của chúng, hãy dừng bất cứ
việc gì bạn đang làm để lắng nghe chúng.
- Bày tỏ sự quan tâm đến những điều chúng nói và tránh không
quá xâm phạm riêng tư của con.
- Lắng nghe để hiểu quan điểm của con bạn, dù cho điều đó có khó
khăn đi chăng nữa.
- Hãy để chúng nói hết ý trước khi bạn trả lời hay phản ứng lại.
- Lặp lại những điều bạn nghe để chắc chắn rằng bạn hiểu đúng ý
của con.
PHẢN ỨNG LẠI THEO CÁCH MÀ CON BẠN SẼ
LẮNG NGHE
- Hạn chế hoặc làm dịu lại những phản ứng quá mạnh mẽ; con trẻ
sẽ lãng tránh nếu bạn tỏ ra giận dữ hay bảo thủ.
- Trình bày ý kiến của bạn nhưng không được bác bỏ quan điểm
của con trẻ; xác nhận cho trẻ biết rằng việc có ý kiến khác nhau là
hoàn toàn bình thường.
- Cố gắng không tranh cãi việc ai đúng ai sai. Thay vào đó hãy nói
rằng: “Ba/Mẹ biết có thể con không đồng ý, tuy nhiên đây là điều
ba/mẹ nghĩ.”
- Trong cuộc đối thoại, cần tập trung vào cảm nhận của con cái hơn
là cảm giác của bản thân
HÃY NHỚ:
• Luôn hỏi con trẻ rằng chúng cần gì khi trò
chuyện với bạn; chúng cần một lời khuyên,
cần được lắng nghe, hay cần bạn giúp giải
quyết một số cảm xúc hoặc một số vấn đề?
• Con trẻ học hỏi bằng cách bắt chước. Thông
thường, con trẻ sẽ mô phỏng cách bạn đối
mặt với cơn giận dữ, giải quyết các vấn đề,
hay xử lý các cảm xúc khó khăn.
• Trò chuyện với con – đừng diễn thuyết, phê
bình, đe dọa hay nói những điều làm chúng
tổn thương
• Con trẻ học được nhiều thứ từ chính sự lựa
chọn của chúng; bạn nên tránh can thiệp vào
quyết định của con trẻ, miễn là lựa chọn của
chúng không mang lại nguy hiểm gì.
• Con trẻ có thể thử thách bạn bằng cách chỉ
chia sẻ một phần nhỏ trong những điều đang
làm chúng phiền lòng. Vì vậy, bạn cần lắng
nghe thật chăm chú, khuyến khích và khơi gợi
con trẻ trò chuyện và chúng có thể sẽ chia sẻ
tất cả câu chuyện với bạn.
LÀM CHA MẸ LÀ MỘT VIỆC KHÓ KHĂN
Lắng nghe và trò chuyện là chìa khóa cho một
mối quan hệ tốt đẹp giữa bạn và con cái. Tuy vậy,
làm cha mẹ vẫn là công việc rất khó khăn và việc
duy trì mối quan hệ tốt với trẻ ở tuổi vị thành
niên có thể sẽ rất thử thách, đặc biệt là khi cha mẹ
đang phải đối mặt với nhiều áp lực khác.
Nếu bạn đã gặp vấn đề trong một thời gian dài,
bạn nên cân nhắc việc tham khảo ý kiến chuyên
môn và tìm kiếm sự giúp đỡ từ các chuyên gia
tâm lý.
LUÔN SẴN SÀNG DÀNH THỜI GIAN CHO CON
- Chú ý đến những lúc trẻ hay trò chuyện nhất (như trước khi đi
ngủ, trong bữa cơm tối, khi ngồi xe, …) và luôn sẵn sàng cho cuộc
nói chuyện.
- Hãy bắt đầu cuộc đối thoại; điều đó cho con trẻ biết bạn quan tâm
đến những gì đang xảy ra trong cuộc sống của chúng.
- Dành thời gian mỗi tuần cho một hoạt động riêng với con, và
tránh sắp xếp các kế hoạch khác trong thời gian đó.
- Tìm hiểu các sở thích của con về âm nhạc, thể thao, hay các hoạt
động yêu thích và thể hiện sự quan tâm của bạn đến các hoạt động
đó.
- Bắt đầu câu chuyện với việc chia sẻ những điều bạn đang nghĩ sẽ
hiệu quả hơn nhiều việc bắt đầu bằng các câu hỏi.
Bản tin tâm lý học Đông Tây 13
TÂM LÝ HỌC
CHO CUỘC SỐNG
15. TRÊN
KỆ SÁCH
Tuổi vị thành niên là khoảng thời gian của nhiều căng thẳng và rối loạn – không chỉ đối
với trẻ trong độ tuổi đó mà còn đối với cả các bậc làm cha làm mẹ. Trong suốt khoảng
thời gian này, con trẻ bắt đầu khám phá cảm giác tự do một cách mạnh mẽ và quyết liệt,
dẫn đến sự giận dữ và bất lực của các bậc phụ huynh vốn đang ngày càng cảm thấy tách
biệt khỏi cuộc sống của con cái mình. Quyển sách “Kỷ luật tích cực đối với thanh thiếu
niên” sẽ giúp những người làm cha mẹ phá vỡ vòng luẩn quẩn của những cảm xúc tội
lỗi và trách móc để có thể giao tiếp tốt hơn và thấu hiểu những đứa con trong tuổi vị
thành niên của mình.
Với cuốn sách này, bạn sẽ:
• Tìm ra cách khuyến khích và động viên cho con trẻ cũng như chính bản thân bạn
• Dần hiểu ra rằng khi con ở tuổi vị thành niên, con vẫn rất cần đến bạn, dù theo một
cách khác hơn.
• Học cách tìm hiểu để biết con của bạn thực sự là người như thế nào
• Khám phá cách đưa ra những đánh giá đúng đắn mà không tỏ ra phán xét
• Học cách luôn luôn thực hiện đúng lời nói của mình để có được sự tôn trọng và kính nể
của con trẻ
Đây là cuốn sổ tay về cách nuôi dạy con của nhà giáo, thạc sĩ Doãn Kiến Lợi. Sách đề
cập đến rất nhiều vấn đề lớn nhỏ trong quá trình nuôi dạy con cái, nhưng tựu trung
lại có thể gói gọn thành hai vế: đó là nuôi dưỡng tâm hồn và trí tuệ của con trẻ.
Tác giả không viết về những thứ quá vĩ mô và trừu tượng mà ngược lại, thạc sĩ Doãn
Kiến Lợi nuôi dưỡng tâm hồn và trí tuệ của trẻ từ những điều đơn giản nhất, như
chính tác giả đã viết “Với trẻ em không có chuyện nhỏ, mọi chuyện nhỏ đối với trẻ
đều là chuyện lớn”.
Cuốn sách được trình bày dưới dạng những bài viết nhỏ, mỗi bài viết đề cập đến một
vấn đề trong quá trình nuôi dạy con cái mà hầu hết các bậc phụ huynh đều gặp phải
như: làm thế nào để trẻ không sợ tiêm chích, trả lời thế nào khi trẻ hỏi em bé từ đâu
đến, làm thế nào khi con trẻ nói dối, tạo lập những phẩm chất tính cách tốt đẹp cho
con trẻ… đến những vấn đề trong học tập như dạy con biết chữ, làm toán, viết văn…
Những bài viết này rất chân thực, gần gũi, dễ hiểu, không đi vào lối mòn sáo rỗng và
nặng về lý thuyết, rất dễ dàng cho các bậc phụ huynh đọc và ứng dụng.
Trải qua rất nhiều năm, hàng triệu bậc phụ huynh đã tin tưởng loạt sách kinh điển “Kỷ
luật tích cực” với cách tiếp cận nhất quán và gần gũi đến việc nuôi dạy con trẻ. Trong
cuốn sách này, bạn sẽ khám phá các phương pháp đã được chứng minh và có hiệu quả
trong việc xây dựng mối quan hệ tích cực với con trẻ tuổi vị thành niên.
“Tôi thực sự đánh giá rất cao cuốn sách dành cho những bậc làm cha làm mẹ, giáo viên và
tất cả những người làm việc với thanh thiếu niên. Đây là một trong những cuốn sách hiệu
quả nhất trong việc giúp phụ huynh và con em chuyển hoá mâu thuẫn thành sự thuận hoà.
Một điều đáng ghi nhận nữa là, cuốn sách sẽ chỉ ra cho bạn cách làm thế nào thực hiện
được sự chuyển biến trên trong khi giúp đỡ con trẻ phát huy lòng dũng cảm, sự tự tin, tinh
thần trách nhiệm, sự hợp tác, lòng tự trọng và sự tin tưởng. Tôi rất mong là bạn sẽ đọc cuốn
sách này.” – Tiến sĩ H. Stephen Glenn, đồng tác giả cuốn “Raising Self-Reliant Children
in a Self-Indulgent World”.
Cuốn sách “KỶ LUẬT
TÍCH CỰC ĐỐI VỚI
THANH THIẾU NIÊN”
Cuốn sách “NGƯỜI MẸ
TỐT HƠN LÀ NGƯỜI
THẦY TỐT”
Bản tin tâm lý học Đông Tây 14
Tác giả cuốn sách là một nhà giáo, một chuyên gia giáo dục có nhiều năm làm công tác giảng dạy, tư vấn và nghiên cứu giáo dục gia
đình, nhưng trên hết chị còn là một người mẹ. Vì vậy, trong cuốn sách này, ngoài những quan niệm giáo dục độc đáo đầy trí tuệ,
người đọc còn có thể bắt gặp tình yêu con sâu sắc ngập tràn trong từng trang viết của chị. Tác giả quan niệm: Các bậc phụ huynh
cần đứng trên góc độ của con trẻ để nhìn nhận vấn đề, đừng bắt ép con trẻ sống theo lối sống mà người lớn áp đặt cho chúng. Bởi vì “trẻ
em là một thế giới tồn tại độc lập hoàn mỹ, trong cơ thể bé nhỏ của chúng ẩn chứa sức sống mạnh mẽ vô biên, trong quá trình trưởng
thành chúng có một tiềm lực biểu đạt tự mình nhào nặn, tự mình thành hình, giống như bên trong một hạt giống có ẩn chứa rễ, lá, hoa,
trong điều kiện thích hợp tự nhiên sẽ phát triển (Trích “Người mẹ tốt hơn là người thầy tốt”). Đây thực sự là một quan niệm giáo dục
độc đáo và đầy tiến bộ, rất đáng cho chúng ta nghiên cứu và học hỏi.
-------------------------------------------
16. NGHIÊN CỨU MỚI
Xu hướng mới trong nghiên
cứu về giấc mơ và những cơn
ác mộng của trẻ em
Kết quả nghiên cứu về giấc mơ và những
cơn ác mộng của trẻ em đã bổ sung nhiều
hiểu biết rõ ràng và sâu sắc về việc giấc
mơ tiết lộ những thay đổi trong quá trình
trưởng thành như thế nào. Năm nghiên
cứu đã được tiến hành ở nhiều nền văn
hóa với rất nhiều phương pháp thu thập
dữ liệu về giấc mơ, bao gồm: nghiên cứu
giấc mơ trong phòng thí nghiệm, nhật kí
giấc mơ, giấc mơ được thu âm, và giấc mơ
trong quá khứ được khơi gợi lại. Khi trẻ
lớn lên, trẻ có khả năng nhớ về giấc mơ tốt
hơn, tường thuật lại giấc mơ dài hơn, và
đặc biệt trẻ ít mơ hơn về việc bị biến thành
nạn nhân, thay vào đó là tương tác giữa
các nhân vật trong giấc mơ trở nên phong
phú hơn. Sự khác biệt về tuổi tác và giới
tính trong quá trình gợi nhớ giấc mơ, sự
tương tác và giới tính của nhân vật trong
mơ cho thấy nghiên cứu giấc mơ là một
“vùng đất màu mỡ” cho việc nghiên cứu
sự phát triển của trẻ em và sự thay đổi về
mặt chức năng của giấc mơ theo thời gian.
Nhận biết được khi nào nên
nghingờ:xâydựnglậptrường
khi học hỏi từ người khác
Trẻ con có thể thiên về hướng chấp nhận
rằng những thông tin mà chúng tiếp nhận
được là sự thật, nhưng thật sự là chúng
được tiếp xúc với các thông tin sai lệch
từ rất nhiều nguồn, và việc phát triển
tính nghi ngờ cũng là điều cần thiết. Bài
báo cáo nghiên cứu này tập trung tìm
hiểu những thay đổi cũng như những bất
biến trong quá trình phát triển khả năng
nhận biết của trẻ em về sự thiếu thông tin,
thông tin thiếu tính chính xác và thuyết
phục, thông tin gia trá và thông tin đã bị
thay đổi. Điều đặc biệt được nhấn mạnh
ở đây là nghiên cứu đã cho thấy trẻ em lý
luận như thế nào về việc khi nào thì nên
tin tưởng và khi nào thì nên nghi ngờ.
Phần còn lại của báo cáo tiếp tục đưa ra
một khuôn khổ tiêu chuẩn đế đánh giá các
nghiên cứu đang tồn tại và khuyến khích
các nghiên cứu mới. Báo cáo kết thúc với
phần thảo luận về các vấn đề bao quát cần
được xem xét khi muốn phát triển một mô
hình để giải thích những khác biệt về quá
trình phát triển, khác biệt giữa các cá nhân
và các tình huống đối với khả năng đánh
giá thông tin của trẻ em.
Tin tưởng có chọn lọc: cách
trẻ em sử dụng hiểu biết về
mục đích và kết quả của hành
động
Sự thận trọng ở trẻ em được nghiên cứu
thông qua việc xem xét cách trẻ em lý luận
về mục đích và kết quả hành động của
một người khác. Trong một nghiên cứu sử
dụng thiết kế 2x2, những đứa trẻ 5 và 6
tuổi chứng kiến một số người đưa ra lời
khuyên với ý định muốn giúp đỡ hoặc lừa
gạt người khác về nơi cất giấu những món
quà, và những lời khuyên này đưa đến kết
quả tích cực hoặc tiêu cực. Những người
này sau đó gợi ý cho những đứa trẻ nơi
cất giấu những món quà. Kết quả là những
đứa trẻ tin tưởng những người mà trước
đó đã cố gắng giúp đỡ người khác hơn
là những người mà trước đó cố lừa gạt
người khác, bất kể kết quả là tích cực hay
tiêu cực. Ngoài ra, những đứa trẻ này còn
tin tưởng những người đã đưa lời khuyên
với kết quả tích cực hơn những người đưa
lời khuyên với kết quả tiêu cực, bất kể ý
định của họ là gì. Bằng cách thay đổi biến
kết quả và biến ý định một cách độc lập,
nghiên cứu này đã chỉ ra rằng khi trẻ em
quyết định có nên tin tưởng lời khuyên
của một người hay không, chúng chú ý
đến cả ý định lẫn kết quả lời khuyên của
người đó trong quá khứ.
Tìm hiểu khả năng học hỏi về
thức ăn của trẻ sơ sinh và trẻ
em: những nghiên cứu gần
đây và triển vọng trong tương
lai.
Các nhà tâm lý học phát triển đã chú ý
đặc biệt đến việc nghiên cứu cách trẻ em
học hỏi từ hành động, cảm xúc, và chứng
cứ lời nói của người khác. Tuy nhiên, hầu
hết các nghiên cứu này xem xét khả năng
học tập từ xã hội của trẻ em đối với các
hiện vật. Chuyên mục hiện tại tập trung
vào một nội dung chưa nhận được nhiều
sự chú ý, đó là thức ăn. Chúng tôi bắt đầu
bằng việc xem xét những tài liệu viết về
sự phát triển nhận thức của trẻ sơ sinh và
trẻ nhỏ về thức ăn và xác định những tình
huống thành công và thất bại của trẻ khi
tương tác với đồ ăn. Chúng tôi đặc biệt tập
trung vào vai trò mà người lớn đảm nhiệm
trong việc hướng dẫn trẻ cách ăn uống và
đề xuất ý kiến rằng để hiểu được cách trẻ
tương tác với thức ăn thành công hay thất
bại đòi hỏi chúng ta xem quá trình đó là
một hiện tượng học hỏi từ xã hội. Tiếp
theo, chúng tôi đưa ra một loạt các câu hỏi
giúp định hướng cho các nghiên cứu sau
và gợi ý rằng việc xem sự lựa chọn thực
phẩm của trẻ nhỏ như là một hiện tượng
xã hội có thể giúp làm rõ hơn các cơ chế
cơ bản của việc trẻ nhỏ học hỏi về việc ăn
uống từ những người xung quanh. Đồng
thời nó cũng cung cấp những ý tưởng giúp
sớm phát triển những mối quan hệ xã hội
lành mạnh của trẻ nhỏ và những thói quen
ăn uống trong quá trình phát triển của trẻ.
(Mai Anh dịch)
Bản tin tâm lý học Đông Tây 15
17. Củng cố gia đình là cách
phòng tránh các vấn đề về
hành vi của thanh thiếu niên
Nuôi dạy con hiệu quả là cách tốt nhất để
giảm thiểu các vấn đề về hành vi của thanh
thiếu niên. Việc phổ biến các phương pháp
can thiệp dành cho gia đình đã được nghiên
cứu kiểm chứng còn khá chậm; trong khi
đó, hầu hết những người hành nghề vẫn
đang triển khai những chương trình kém
hiệu quả. Bài viết này xem xét 2 nghiên cứu
liên bang tìm kiếm những chương trình
can thiệp vào gia đình hiệu quả cho các đối
tượng là trẻ sơ sinh cho tới trẻ vị thành niên:
“Ngăn ngừa lạm dụng thuốc ở trẻ vị thành
niên : Các cách tiếp cận đặt trọng tâm là gia
đình” của Trung tâm Ngăn ngừa Lạm dụng
Thuốc (1998) và “Củng cố gia đình Mỹ” của
R. Alvarado, K. L. Kumpfer, K. Kendall, S.
Beesley, & C. Lee-Cavaness (2000). Kết quả
đưa ra được 3 cách tiếp cận phòng ngừa có
kết quả tốt, 13 nguyên tắc đánh giá hiệu quả
và 35 chương trình can thiệp.
Vai trò của đạo đức trong việc
xây dựng niềm tin có chọn lọc
của trẻ em
Liệu vẻ bề ngoài có một vai trò trong tính
nhạy cảm của trẻ đối với việc sử dụng kiến
thức đạo đức cho việc học có chọn lọc?
Trong thí nghiệm này, chúng tôi tìm giải
đáp cho câu hỏi trên bằng cách cho trẻ rừ 3
đến 5 tuổi tiếp xúc với những người có cách
cư xử phù hợp hoặc không phù hợp với các
chuẩn mực đạo đức xã hội, chẳng hạn như
giúp đỡ người khác lấy một món đồ chơi
hoặc cố ý làm rách một tác phẩm nghệ
thuật của người khác. Những người “tốt” và
“xấu” này sẽ được đối sánh với những người
cư xử một cách trung lập. Để xác định vai
trò của việc sử dụng thông tin về đạo đức
trong việc xây dựng niềm tin có chọn lọc ở
trẻ nhỏ, chúng tôi đo lường khả năng phân
biệt giữa những loại người khác nhau mà
trẻ tiếp xúc cũng như mức độ sẵn sàng học
hỏi của trẻ từ những người này. Nghiên cứu
cho thấy trẻ em có khả năng phân biệt giữa
những người “xấu” và những người “trung
lập” tốt hơn là giữa người “tốt” và người
“trung lập.” Trái lại, mức độ sử dụng những
kiến thức đạo đức về cách cư xử tốt hay xấu
lại không khác biệt; cả hai loại thông tin này
đều được sử dụng để định hướng cho việc
xây dựng niềm tin.
Khác biệt giới tính của
trí thông minh: bài học
cho giáo dục
Khác biệt giới tính của trí thông
minh là một trong những đề tài
mang tính chính trị bất ổn nhất
của tâm lý học hiện đại. Mặc dù
không có khám phá nào đạt được
sự ủng hộ nhất trí, kết luận từ
nhiều nghiên cứu khác nhau cho
rằng: trung bình thì phái nữ trội
hơn trong các công việc đòi hỏi
sự nhanh nhạy trong việc truy cập
và sử dụng thông tin về ngữ âm và
ngữ nghĩa từ bộ nhớ dài hạn, phải
xử lý những đoạn văn phức tạp,
kỹ năng về vận động tinh nhạy, và
tốc độ nhận thức. Trên trung bình,
phái nam lại trội hơn trong các
hoạt động đòi hỏi sự linh hoạt của
bộ nhớ làm việc (working memo-
ry) khi xử lý những thay đổi của
tín hiệu hình ảnh và không gian,
khả năng lý luận logic và trừu
tượng (fluid reasoning) đặc trưng
trong các lĩnh vực toán học và
khoa học. Tuy nhiên, khá nhiều
nam giới bị đánh giá thấp trong
các phạm trù như chậm phát triển
tâm thần, rối loạn về khả năng tập
trung, chứng khó đọc, nói lắp, và
chậm nói. Một mô hình tâm lý-
sinh học-xã hội dựa trên các các
mối liên kết chặt chẽ giữa nền tảng
sinh học của trí thông minh và các
yếu tố môi trường được đề xuất
nhằm thay thế cho mô hình lưỡng
phân giữa tự nhiên (nature) và sự
nuôi dưỡng (nurture). Những ý
nghĩa mang tính xã hội và những
ứng dụng cho giảng dạy và học tập
cũng được đề xuất.
(Thanh Nhân dịch)
Nghiên cứu bổ dọc về mối
quan hệ giữa việc trẻ em tiếp
xúc với cảnh bạo lực trên
truyền hình và hành vi hung
hăng của trẻ ở tuổi trưởng
thành: 1977-1992
Nghiên cứu đã chứng minh rõ mối liên
hệ giữa việc xem phim bạo lực trên TV và
tính hung hăng của trẻ nhỏ. Tuy nhiên,
chỉ có một vài nghiên cứu khảo sát mối
quan hệ này từ lúc trẻ còn nhỏ cho đến
khi trưởng thành. Các nghiên cứu này có
đối tượng tham gia là trẻ em sinh trưởng
trong những năm 1960 và kết quả cho
thấy mối liên hệ nêu trên chủ yếu xảy ra ở
các bé trai. Nghiên cứu của chúng tôi xem
xét mối quan hệ theo chiều dọc giữa việc
xem phim bạo lực trên truyền hình lúc
6 cho tới 10 tuổi và biểu hiện hung hăng
khoảng 15 năm sau đó khi trẻ đã trưởng
thành. Đối tượng tham gia nghiên cứu là
các trẻ em sinh ra trong những năm 1970
và 1980. Dữ liệu theo dõi được lưu trữ
(N=450) và dữ liệu phỏng vấn (N=329)
cho thấy rằng trong thời thơ ấu việc tiếp
xúc với các nội dung truyền thông mang
tính bạo lực có thể dự đoán hành vi hung
hăng ở tuổi trưởng thành với cả nam và
nữ. Sự đồng nhất hóa với các nhân vật
truyền hình hung hăng và sự nhận thức
thực tế về bạo lực thể hiện trên truyền
hình cũng dự đoán được tính hung hăng
sau này. Các kết quả nghiên cứu trên vẫn
tồn tại ngay cả khi chúng tôi kiểm soát
về mặt thống kê các yếu tố như: các tác
động từ tình trạng kinh tế xã hội của cá
nhân, khả năng trí tuệ, và một loạt các
ảnh hưởng từ cách nuôi dạy của cha mẹ.
Nghiên cứu mới
Bản tin tâm lý học Đông Tây 16
18. Ban biên tập xin mời các độc giả quan tâm gửi bài viết cho bản tin tâm lý học Đông Tây
số ra tháng 7 với chủ đề:
TÂM LÝ HỌC XUYÊN VĂN HÓA
Bài viết xin gửi về địa chỉ email: press@welink.vn
Độc giả là tổ chức muốn giới thiệu đơn vị của mình trên bản tin xin liên hệ
với chúng tôi tại văn phòng WE Link
Địa chỉ: 64, Hồ Hảo Hớn, P.Cô Giang, Q.1, TP.HCM
Email: contact@welink.vn | Điện thoại: 08 6291 2900