Ang dokumento ay naglalarawan ng mga pangunahing katangian at uri ng balita, kabilang ang tabloid at broadsheet. Tinatalakay nito ang mga salik na nakakaimpluwensya sa pagsulat at pagkakaunawa ng balita, tulad ng kawilihan, pangyayari, at pamamaraan. Ipinapakita rin ang iba't ibang uri ng balita batay sa estruktura at paggamot ng paksa, kasama ang mga halimbawa ng tuwirang balita at mga balitang may pamukaw-damdamin.

1. Tabloid vs.
Broadsheet

3. Ito ay ulat na maaaring pasulat o
pasalita ng mga bagay na naganap
na, nagaganap o magaganap pa
lamang.
 Naglalarawan ito sa ating
kalagayan, at maaaring maisulat sa
pahayagan.

4.  Ang balita ay anumang pangyayaring
hindi karaniwan, isang
ulat, nakapagbibigay impormasyon at
mapaglilibangan ng
mambabasa, nakikinig at nanunuod.

5. MGA MAHAHALAGANG SALIK
 Mga pangyayari o mga detalye nito.
 Kawilihan
 Mambabasa

7. KAPANAHUNAN O NAPAPANAHON
(Immediate or Timeless)
 Pangyayaring kagaganap o katutuklas pa
lamang.
KALAPITAN
(Nearness or Proximity)
 Ang kalapitan ay maaaring tumukoy rin
sa kalapitang
heograpiya, kaangkan, kapakanan.

8. KATANYAGAN
(Prominence)
 Maaaring ito ay ukol sa isang pinuno ng
pamahalaan, lider ng purok, mga taong kilala o dakila
o tanyag sa lipunan. Maaari ring paksain ang isang
matulaing pook.
TUNGGALIAN
(Conflict or Struggle)
 Ito ay maaaring pagtutunggali ng katawang pisikal at
mental; tao laban sa kapwa tao; tao laban sa hayop;
tao laban sa kalikasan; tao laban sa kanyang sarili.

9. KAHULUGAN O KALALABASAN
(Significance or Consequence)
 Ano ang kahulugan o kalalabasan ng
isang pangyayari.
DI – KARANIWAN, PAMBIHIRA
(Oddity, Unusualness)
 Mga bagay na imposibleng mangyari o
bihira mangyari.

10. PAGBABAGO
(Change)
 Mga nangyayaring pagbabago sa paligid.
PAMUKAW – DAMDAMIN O KAWILIHAN
(Human Interest)
 Mga bagay na takaw pansin o mga nakakaantig
ng damdamin.
ROMANSA AT PAKIKIPAGSAPALARAN
(Romance and Adventure)
 Ang romansa ay hindi nauukol sa pag – iibigan
lamang.

11.  HAYOP (Animals)
 PANGALAN(Names)
 DRAMA (Drama)
 Ang misteryo, pag – aalinlangan (suspense) o
komedya ay nagbibigay ng kulay sa isang
kwento.

12.  KASARIAN (Sex)
 Ito ay nagbibigay kawilihan na karaniwang
natutunghayan sa romansa, pag –
aasawa, paghihiwalay o pagdidibursyo.
 PAG – UNLAD O PAGSULONG
(Progress or Advancement)
 MGA BILANG (Numbers)

14. Ganap na kawastuhan
 kawastuhang paktwal; tunay na pangyayari;
katumpakan ng pangkahalatang impresyon;
kaayusan ng mga detalye, tamang pag –
bibigay diin, hindi magulo o masalimuot ang
diwa.

15.  Timbang
 kaukulangdiin sa bawat
katotohanan, kaugnay ng ibang tunay na
pangyayari; kawatuhan.
 Walang kinikilingan (objective, unbiased)
 Kaiklian
 Kalinawan
 Kasariwaan

17. (According to Scope or Origin)
 Balitang Lokal o Nasyonal
(Local News)
 Balitang dayuhan o Banyaga
(Foreign News)
 Balitang may Petsa o Pinanggalingan
(Dateline News)

18. (According to Chronology or Sequence)
 Paunang Balita (Advance or Anitcipated)
 Ulat na ukol sa inaasahang pangyayari tulad
ng gaganaping patimpalak;
konsiyerto, dula, palaro, kampanya, atbp.
 Ito’y maaaring ilathala nang serye na
inilalarawan ang iba’t – ibang paksa sa bawat
isyu.
 Pamaraan sa pagsulat ng Tuwirang Balita o ng
Balitang Lathalain.

19.  Balitang Di – inaasahan
(Spot News)
 Balitang isinulat ukol sa pangyayaring
naganap na ‘di inaasahan.
 Balitang Itinalaga
(Coverage News)
 Balitang isinulat o isusulat pa, batay sa isang
palagiang o pirmihang pinagkukunan gaya ng
kongreso, ospital, fire department, tanggapan ng
punong – guro, aklatan atbp.

20.  Balitang Panibaybay
(Follow – Up News)
 Ulat sa pinakabagong pangyayari bilang
karagdagan o kasunod ng naunang balita.
 Balitang Rutin o Kinagawian
(Routine News Story)
 Ukol sa inaasahang magaganap tulad ng
regular na pagpupulong, panahunang
pagsusulit, palatuntunan.

21. According to Structure

22. TUWIRANG BALITA
( Straight News )
 Inverted Pyramid
Inilalathala ng tuwiran at walang
paligoy – ligoy.
Maikli, simple at madaling
maunawaan.

23. BALITANG LATHALAIN
( News Features )
o Nababatay sa tunay na pangyayari.
Nakaayos sa pinakamahalagang
o
pangyayari, kagaya ng pagkakaayos ng
isang kwento.
Nahahawig din ito sa
o
pagbabalita, editoryal at lathalain.

24. BALITANG IISANG PAKSA O TALA
( Single Feature or One – Incident Story )
 Kinapapalooban ng iisang pangyayari o
paksa ang taglay ng pamatnubay.
 Sa katawan ng balita ipinapaliwanag ang
mga detalye.

25. BALITANG MARAMING
ITINATAMPOK
( Several Features or Composite Story )
 pahupang kahalagahan ( according to
decreasing importance )
 ang pagpapaliwanag sa mga paksa
ay nakaayos mula sa
pinakamahalaga hanggang sa hindi
gaanong kahalagang pangyayari.

26. (According to Treatment of the Topics)
 Balitang May Pamukaw – Damdamin o
Kawilihan
(Human Interest Story)
 Karaniwang maiikli, ngunit nagagawa nitong
paiyakin, patawanin, pagalitn o pagdadamin
ang mambabasa.

27. Balitang May Pagpapakahulugan
(Interpretatve or Interpretative News)
 Hindi ipinahahayag ang pangyayari sa payak
o tuwirang paraang lamang, kundi nilalakipan
ng interpretasyon upang lalong maunawaan
ng mambabasa.

28. Balitang May Lalim
(In – Depth Report)
Ito ay nasasalig sa backgrounding mula sa
pagsasaliksik, o paghahanap pa ng mga
bagay o pangyayaring higit sa nakita o
nasaksihan. Nagbibigay kahulugan ito sa mga
pangyayari ngunit hindi lumalabas na opinion
ng sumulat.

29. Batay sa mga talang nakuha (Fact Story)
 Batay sa Kilos o Aksiyon (Action Story)
 Ukol sa Talumpati o Panayam
(Quote, Speech, or Interview Story)
 Balitang Pangkatnig (Sidebar)
 Balitang Kinipil (News Brief)
 Bulitin (Bulletin)
 Dagliang Balita (News Flash)