backlink

1. İnsanoğlunudiğercanlılardanayıranentemel farklılıklardanbirtanesi,doğal çevreyle etkileşim
şeklidir.Buetkileşim,insanınkendisini diğertümcanlılardanayıranaklı sayesinde doğal çevreyi aynı
zamandaihtiyaçlarıdoğrultusunda şekillendirmesiyle ilişkilidir.İlkolarakavcıtoplayıcıbir yaşam
tarzına sahipolaninsanındoğal çevre ile etkileşimi,insanıntarımyapmayı keşfederekyerleşikhayata
geçmesi ve busayede nüfusununartmasıylakalıcıolarakdeğişmiştir.Buetkileşim,birsüre sonra
insanındoğal çevreyi ve onunkaynaklarını,artanihtiyaçlarınıkarşılayabilmekamacıyla,denetim
altına almahedefineyönelmiştir.İnsanındoğaüzerindeki etkisi,genellikle bilgi düzeyi,teknoloji
seviyesive geliştirdiğialetlerle olmaktadır.Çevre sorunlarınagidenyoluntemellerininbusüreçte
atıldığını söylemekmümkündür.Doğayıdenetimaltınaalmayolundateknolojikilerlemeyıllar
geçtikçe hızlanmışve insanoğlugeçenzamaniçerisinde doğal kaynaklarıkullanmadakendisini
doğanınhâkimi olarakgörmeye başlamıştır.Bugörüş,sanayi devrimindensonrabüyükbirivme
kazanmıştır.Doğayı kontrol etme isteği artıkinsanınsonsuzhırsıylabirleşmişve teknoloji-hammadde-
enerji üçgeninde insanuygarlığıbaşdöndürücübirhızlagelişmeye başlamıştır.Doğal kaynaklar
üzerindekibuaşırı baskı ve her şeye rağmengelişme hırsı,büyükçevre sorunlarınınbaşlangıcı
olmuştur.
ÇEVRE:
Dünyadabütüncanlılar organikya da inorganikmaddelerdenoluşmuşbellibirortamdave karşılıklı
etkileşimiçinde yaşamlarınısürdürürler.Canlıvarlıklarınyaşamsal bağlarlabağlıoldukları,
etkiledikleri ve aynızamandaçeşitli yollardanetkilendikleri bualanaçevre yada ortam denir.Başka
bir ifadeyle,biryuvaveyaevdendünyanıntümüne kadarcanlılarınyaşadığıortamların tümüçevredir.
ÇEVRE SORUNLARI:
Çevre sorunlarıherşeydenönce dahaiyi birçevre ile dahaçok üretim, yada bugünkükuşakların
gereksinimleri ile gelecektekileringereksinimleri arasındabirkarar verme sonucudur.Birilişkiler
sistemi olançevreninbozulmasıve çevre sorunlarınınortayaçıkması, genellikle insankaynaklı
etkenlerindoğal dengeleri bozmasıylabaşlamıştır.İnsanyaşamıçeşitli dengelerüzerinekurulmuştur.
İnsanınçevresiyle oluşturduğudoğal dengeyi meydanagetirenzincirinhalkalarındameydanagelen
kopmalar,zincirintümünüetkileyip,budengeninbozulmasınasebepolmaktave çevre sorunlarını
oluşturmaktadır. Ulusal kaynaklarınülke çıkarlarınauygundeğerlendirilememesi ve çevre
duyarsızlığının, uluslararasıalandaki işbirliği ve barışçıl diyalogeksikliğiile birleşmesi;Çevre
Sorunlarınıntehlikeli boyutlaraulaşmasınanedenolmaktadır.
ÇEVRESORUNLARININ TARİHÎGELİŞİMİ:
Canlı yaşamı,içinde bulunduğuortamınbirürünüolduğundançevrenin,doğal yadaçeşitli
müdahalelerledeğişmesi obölgedebulunantümcanlılıkfaaliyetlerinide aynıorandaetkilemektedir.
Bu sebeple 21.yüzyıldaçevre konularınagösterilenhassasiyetve bukonudauygulanmasıgereken
yaklaşımlarartarak önemkazanmıştır.Çevre kirlenmesiinsanlığınen önemli konulardanbiri olmuş,
bu kirlenmeninönlenmesi ve çevreninkorunmasıulusal sınırlarıaşanbir boyutkazanmıştır.Gelecek
nesillerindahasağlıklıve güvenilirbirortamdayaşamalarınısağlamakiçinçevreye duyarlıbireyler
yetiştirmek,birzorunlulukhâline gelmiştir.
Çevre sorunlarıilkkezII.DünyaSavaşı sonrası ortaya çıktığında, bunlarınson tahlilde sanayileşmenin
bir sonucuolduğuve sadece bulunduklarıbölgeleri ilgilendirdiği sanılıyordu.Böylece,bunlarlailgili
çözümve bilinçde bölgesel ve mahallîolarakdüşünülüyordu.Çevre sorunlarınınortayaçıktığı
bölge/bölgelerde yaşamayaninsanlarbusorunlarailgi duymadıklarıgibi,çözümükonusundadabir
endişe hissetmiyorlardı.Ancak,çevre sorunlarınınsebepolduğubazısonuçlarınınevrenselliği
anlaşıldıktansonraküresel anlamdabirçevre bilinci uyanmayabaşladı.İnsanlarancako zaman

2. anlayabildilerki:Tekbirdünyamızvar.Hepimizaynıgezegeninüzerindeyiz.Birçevre düşünürünün
kullandığısimge ile “aynıgemideyiz,bugemininbatmasıile hepimizbatacağız.Herne kadar üst
güvertede yaşayanlardahaçok sorumluolsada.”Belirtildiği gibi“çevre sorunlarının”insanlık
üzerindekietkilerinintamolarakanlaşılmasısonyirmi yıldameydanageldi.Dahaönceleri suve hava
kirlenmesi olarakgörülenve dahaçoksanayi bölgelerinderastlanançevre sorunlarının,zehirli
atıklardan,ozontabakasının incelmesine,tabiattaki biyolojikzenginliğinyokolmasına,yani bazıcanlı
türlerininbirdahadönmemecesineyokolmasına,iklimdeğişikliklerine, denizve okyanusların
kirlenmesine kadaruzandığıgörüldü.Ayrıcaçevre kirliliğininsadece insanınmaddîve ruh sağlığını
tehditetmediği;medeniyetve kültürel varlıklarıdatehditettiği ortayaçıktı.Dahası bu sorunlar
sadece zenginve gelişmişülkelerideğil,gelişmemişveyagelişmekte olanülkeleri de aynıderecede
etkilemektedir.Busorunlarınbazılarıküresel iken,birkısmıbölgesel ve diğerbirkısmıise mahallî
sorunlarolarakkarşımıza çıkmaktadır.
Tüm insanlığıtehditedenküresel çevre sorunlarınınbaşlıcaları:İklimdeğişmesi,seraetkisi,ozon
tabakasının incelmesi ve hızlınüfusartışıdır. Dünyamızâdetabir canlı gibi hassasekosistemlerden
meydanageldiğinden,küreselçevre sorunlarınınsonuçlarındantümcanlılarlaberaberinsanlarda
etkilenmektedirler.Bunedenle,busorunlarsadece meydanaçıktıklarıyerlerdeki insanlarıve çevreyi
tehditetmiyorlar.Tüminsanlarınsağlığınıve geleceğinitehditediyorlar.Bölgesel ÇevreSorunlarıise
daha çok ortaya çıktıkları bölgedekiekosistemleri ve dolayısıylainsanlarıtehditedensorunlardır.En
önemlileri ise,Ekosistemlerintahribive Biyolojikzenginliğinkaybolmasıdır.MahallîÇevre
Sorunlarınagelince,bunlardahaçokortaya çıktıkları yerleri tehditedensorunlarolupbaşlıcaları:Atık
maddeler(çöpler),sanayi atıkları,kimyasalve zehirli atıklardır.Birkaçyıl öncesine kadarçevre
sorunlarıkonusundainsanlarıaydınlatmakbazenzorolabiliyordu.Yerel yönetimleri ve yetkilileri
uyarmakiçinbilimselraporlaraihtiyaçduyuluyordu.Birçokinsanise çevre sorunlarınıciddiye
almıyordu.Ancak,günümüzde herkesbirşeylerintersgittiğini bizzatkendi beşduyusuylatecrübe
edebiliyor:Kirlenenhava,suve denizinyanında,yokolanormanlarve buralardayaşayancanlılar.
Bunlarınsonucuolarak iklimdeğişmektedir.Artıkinsanlıkçevre üzerindeki tahribatlarınınsonuçlarını,
bir yandankavurucusıcaklar,bir yandansel felaketleri yaşayarakaçıkçagörmektedirler.
KENTLEŞME, TEKNOLOJİKPROBLEMLER VETEKNOLOJİKÇÖZÜMLER:
200 yıldanberi süregelenbilimsel çalışmalarve teknikgelişmeler,insanlaradahamodernyaşama
imkânlarısağlamıştır.Diğertaraftan,geçmişte,endüstrileşmede elde edilenbaşarılarınnegatif bir
etkisininolacağıdüşünülmemiştir.Nitekimtoprak,suve havakirliliklerinde artıştespitedilmişfakat
bu kirliliklerinde ileridedahabüyüksorunlarıortayaçıkaracağı ciddiyetleincelenmemiştir.Hatta
1950’lerde Vinil Klorürgibi kanserojenmaddelernarkozilacıolarakkullanılmıştır.Teknolojik
gelişmeninberaberindegetirdiği kolaylıklarve imkânlarsonucuinsanoğlununömrü(özellikle gelişmiş
ülkelerde) uzamışve budaberaberinde nüfusartışınıgetirmiştir.Özellikle Çin,Asyave Afrika’daki
hızlı nüfusartış oranı sonucuözellikle şehirlinüfusoranındaciddi biryükselme meydanagelmiştir.
2005 yılında şehirli nüfus3.18 milyarkişiye ulaşmıştır.Bumiktar,toplamdünyanüfusuolan6.46
milyarkişinin%49’unadenkgelmektedir.Yakınbirgelecekte,dünyauygarlıktarihinde ilkdefa,şehirli
nüfusoranı kırsal nüfusoranını geride bırakacaktır.
Kentleşmeninbuderece hızlıolması,özellikle SanayiDevrimindensonrayukarıyadoğruhızlıbir ivme
kazananteknolojikgelişiminönemlibirsonucudur.Sanayi alanındameydanagelenilerleme sağlık
alanını da etkilemişve tarihboyuncaçare bulunamayanveba,kolera,cüzam, sıtmagibi pekçokciddi
hastalığıntedavisi bulunmuştur.Ancakdünyanınenfakirbölgelerinde,ençokAfrika’da,bu
hastalıklarhalencanalmaktave Malthausianetkisi yaratmaktadır.Besinmaddelerihızlaartannüfusa
oranlaçok daha yavaşartmakta ortaya ciddi biraçlık sorunuçıkmaktadır. Kırsal alandaki bozulmalar
insanlarıimkânlarındahaiyi olduğuşehirlere yönlendirmekte ancakburalardaki olumsuzkoşullar

3. (kalabalıknüfus,kirli yaşamkoşulları) hastalıklariçinçokelverişliortamlarhazırlamaktadır.2020
yılında enaz 68 milyonkişininAIDS’denölmesibeklenmektedir.Bunlarınçoğunluğuda(55 milyon)
GüneyAfrika’daolacaktır.Tümbu sorunlarınaşılıp daha yaşanabilirbirdünyanınoluşturulmasındaen
büyükrol,doğal kaynaklarınve zenginliğinenbüyükpayınasahipolangelişmişülkelere düşmektedir.
İnsanömrününuzaması ve kentlerinsunduğuimkânlar,kırsal alanlardanşehirlere ciddibirgöç
dalgasıyaratmış ve kentlerinnüfusuhızlaartmayabaşlamıştır.Ancakbuhızlı artış, doğal kaynaklar
üzerinde dahaönce benzeri görülmemişbirbaskıyaratmıştır.Önceleri gelişmişliğinbirgöstergesi
olanşehirler,birsüre sonraendüstri nüfusbağlamındadeğişikkültürlerdengeleninsanlarınhızlıgöçü
sonucuekolojik ilişkilerinbozulmasınabağlıçevre sorunlarınınkaynağıolmuştur.Buhızlışehirleşme
ve şehirlerinhızlabüyüyerek48 genişbiralanayayılması,dünyagenelinde birçokçevre sorununuda
beraberinde getirmiştir.Özellikle canlılarındoğal yaşamakaynaklarıolanhava,su ve topraktaki
kirlenme insansağlığınıbile tehditedenboyutlaraulaşmıştır.Bununlabirlikte,plansızyada plana
uymayanşehirleşmeninbirsonucuolarak,genişalanlardaortayaçıkanyeşil alankayıplarıdolaylı
olarakinsanınsağlıklıyaşamını engelleyenşartlarınoluşmasınanedenolmaktadır.
Şehirlerdeyaşayanve sayısıhergeçengün artan insanlarıngünlükihtiyaçlarınıkarşılamakgittikçe
zorlaşmaktave doğal kaynaklarüzerindeki baskıdahergeçengünyoğunlaşmaktadır.Sukaynakları
tükenme noktasınagelmekte,canlıtürleri yokolmaktave küreseliklimdeğişiklikleri yaşanmaktadır.
Bu değişiklikler,dahaçokgelişmekte olanülkeleri etkilemekte,gelişmişülkelerteknoloji yardımıyla
ve bilinçli çevre korumacılarınçalışmalarıylabunlardandahaazetkilenmektedirler.Ancakçevre
sorunlarınınartık dünya genelinde etkisinigöstermesive şimdiye kadarbukonudasorumluluk
almaktankaçınan gelişmişülkelerinde ciddi çevre problemleriyleuğraşmakzorundakalması,
sorunlarıngörmezdengelinmesini zorlaştırmaktave geleceknesillere de yaşanabilirbirdünyave
sağlıklıdoğal kaynaklarbırakılmasını insanlığınenönemli görevihâlinegetirmektedir.
Şehirleşme günümüzde artıkçözümolmaktanziyade birproblemdir.Kentlerinyoksulbölgelerinde
yaşayaninsannüfususürekli artmaktave hızlıekonomikbüyümeyebağlıolarakendüstriyelkirlilik
havayı ve suyuciddi orandakirletmektedir.Ancakşehirlereolangöçdalgasıkısa vadede yavaşlayacak
gibi görünmemektedir.Çünküşehirlerinsahipoldukları yaşamavantajlarıve sunduklarıseçenekler
gelişmekte olanve hattafakirülkelerdebilekentsel yerleşimleri halenönplanaçıkarmaktadır.Bu
durumdayapılabilecektekve enyararlışeyşehirlere çevre ve doğayladahadost,çevreye dahaaz
zarar verenve doğal kaynaklarıdaha akılcı kullananbiryaşamtarzını egemenkılmaktır.Çalışmanınbu
kısmında şehirlerde ve kırsal alanlardateknolojikimkânlardandayararlanılarakoluşturulançevre
dostufaaliyetlere ve yaşamtarzlarınaörneklerverilecektir.

4. İnsanı diğerorganizmalardanayıranentemel farklılıklardanbiri,insanlarındoğal çevreleriyle
etkileşimbiçimidir.Buetkileşim, insanındoğal çevresini diğertümcanlılardanayıranakıl sayesinde
kendi ihtiyaçlarınagöre şekillendirmesi ileilgilidir.Başlangıçtabiravcı-toplayıcıyaşamtarzı olan
insanlarındoğal çevre ile etkileşimi, tarımve yerleşiminkeşfive insannüfusununartmasıylasonsuza
dekdeğişti.Buetkileşimsonundainsanlarınartanihtiyaçlarınıve insantarafındangeliştirilenaraçları
karşılamakiçindoğal çevreyi ve kaynaklarınıkontrol etme hedefine dönüştü.Busüreçte çevre
sorunlarınagidenyolundöşendiği söylenebilir.Doğayıkontrol etmeyeyönelikteknolojikilerleme
yıldanyıla hızlanıyorve zamanlainsanlarkendilerini doğanınefendisi olarakgörmeye başlıyor,doğal
kaynaklarısömürüyor.Doğayahükmetme arzusuartıkinsanınsınırsız hırsı ile birleşmiş ve insan
uygarlığı teknoloji,hammaddeve enerji üçgenindebaşdöndürücübirhızlagelişmeye başlamıştır.
Doğal kaynaklarüzerindekibuaşırı baskı ve her şeye rağmengelişme hırsı,büyükbirçevre
sorunununbaşlangıcıydı.
ÇEVRE:
Yeryüzündeki tümcanlılar,birbirleriyle etkileşimhalindeolanorganikve inorganikmaddelerden
oluşansürekli birortamdayaşarlar.Canlıorganizmalarınyaşambağlarıylabağlıolduğuve çeşitli
şekillerde etkilendiği ve etkilendiğibualanaçevre veyaçevre denir.Başkabirdeyişle çevre,evve
evlerdengenel olarakdünyayakadarcanlılarınyaşadığı tüm ortamlardır.
ÇEVRE SORUNLARI:
Çevre sorunları,başlangıçtadaha iyi birçevre ile dahafazlaüretimarasında veyaşimdiki neslin
ihtiyaçlarıile geleceknesillerinihtiyaçlarıarasındaseçimyapmanınsonucudur.İnsanilişkileri sistemi
olançevreninbozulmasıve çevre sorunlarınınortayaçıkması,genellikledoğanındengesini bozan
insanyapımı faktörlerle başlamaktadır.İnsanhayatıçeşitli dengelerüzerine kuruludur.İnsanın
çevresiylekurduğudoğal dengeyioluşturanzincirhalkasındameydanagelenbirkopukluk,zinciri bir
bütünolaraketkilemekte,budengeyi ağırlaştırarakçevre sorunlarınanedenolmaktadır.Ulusal
kaynaklarıulusal çıkarlaragöre değerlendirememeve çevresel kayıtsızlıkile uluslararası işbirliği ve
barışçıl diyalogeksikliğininbirkombinasyonu.Çevre sorunlarının tehlikeliboyutlaraulaşmasınısağlar.
ÇEVRE SORUNLARININ TARİHSELGELİŞİMİ:
Canlılık,içinde bulunduğuçevreninbirürünüolduğuiçin,isterdoğal isterse çeşitlimüdahaleler
sonucuortamda meydanagelendeğişiklikler,bölgedeki tümyaşamaktivitelerini aynıorandaetkiler.
21. yüzyıldaçevresel duyarlılıkve ilgili yaklaşımlargiderekdahaönemli hale gelmektedir.Kirlilik,
insanlığınkarşı karşıya olduğuenönemli sorunlardanbiri haline gelmiş,kirliliğinönlenmesi ve
çevreninkorunmasıulusal sınırlarıaşanbir düzeye ulaşmıştır.Geleceknesillerindahasağlıklıve
güvenli birçevrede yaşayabilmesi içinçevreyeduyarlıinsanlarınyetiştirilmesi gerekli hale gelmiştir.
Çevre sorunlarıönce II. DünyaSavaşı'ndansonra ortaya çıktıklarında,nihayetindesanayileşmeninbir
sonucuolarakkabul edildilerve sadece bulunduklarıbölgeleri etkilediler.Dolayısıylaçözümleri ve
algıları da bölgesel ve yerel olarakele alındı.Çevre sorunlarınınyaşandığıbölgelerde yaşamayanlar,
sorunlarlailgilenmedilerve onlarıçözmekle ilgilenmiyorlardı.Ancakçevre sorunlarınınbazı
sonuçlarınınevrenselliği anlaşıldıktansonra küreselçevre bilinci uyanmayabaşladı. İnsanlarancako
zaman Anlayabilirlerdi:sadece birdünyamızvar.Hepimizaynıgezegendeyiz.Çevreci düşünürlerinbir
simgesi,"Aynıgemideyiz.Bugemininbatmasıylahepimizbatıyoruz.Gerçi dahaüstmevkilerde
olanlardahasorumlu."Yukarıda da belirttiğimizgibi,geçtiğimiz20yıl içerisinde geldiğimiznokta
"çevre sorunlarının"insanlıküzerindekietkisinin tamolarakanlaşılmasına,ozontabakasının
delinmesine,doğanınbiyolojikzenginliğininyokolmasına,yani organizmalarınyokolmasınakadar.
Bazı türler,iklimdeğişikliği,denizve denizkirliliği. Ayrıcaçevre kirliliği sadece insanlarınbedenve ruh

5. sağlığını tehditetmemektedir.Uygarlığıve kültürel mirasıdatehditettiği ortayaçıktı.Üstelikbu
sorunlarsadece zenginve gelişmişülkeleri değil,aynışekilde azgelişmişve gelişmekte olanülkeleri
de etkilemektedir.Busorunlardanbazılarıküresel,bazılarıbölgesel ve bazılarıyereldir.
Tüm insanlığıtehditedenbaşlıcaküresel çevre sorunlarıiklimdeğişikliği,seraetkisi,ozontabakasının
incelmesive hızlınüfusartışıdır. Dünyamızcanlılar gibi hassasekosistemlerdenoluştuğuiçintüm
canlılar gibi insanlardaküresel çevre sorunlarındanetkilenmektedir.Dolayısıylabusorunlaryalnızca
insanlarıve ortaya çıktıkları çevreyi tehditetmemektedir.Tüminsanlarınsağlığınıve geleceğinitehdit
ediyorlar.Öte yandanbölgesel çevresorunlarıekosistemi tehditetmekteve bölge insanınıtehdit
etmektedir.Enönemlisi ekosistemtahribatıve biyolojikzenginlikkaybıdır.Yerel çevre sorunlarına
gelince,bunlarbaştaatık(çöp),endüstriyel atık,kimyasal atıkve toksikatıkolmaküzere menşe yerini
tehditedensorunlardır. Birkaçyıl öncesine kadarinsanlarıçevre sorunlarıhakkındaeğitmekbazen
zordu.Yerel yetkilileri ve yetkilileri uyarmakiçinbilimsel birraporaihtiyaçvardı.Birçok insançevre
sorunlarınıciddiye almadı.Amabugün,herkesbir şeylerinyanlışolduğunubeşduyusuile hissedebilir.
Kirlenmişhava,su,denizler,tahripolmuşormanlarve oradayaşayancanlılar.Sonuçolarak,iklim
değişiyor.Artık insanlıkbiryandankavurucubirsıcaklıkve diğeryandanyıkıcı selleri deneyimlediğine
göre,yıkımın çevresel etkisiniaçıkçagörebiliyoruz.
KENTLEŞME, TEKNİK SORUNLARVE TEKNİKÇÖZÜMLER:
200 yıldır bilimsel araştırmalarve teknolojikgelişmelerinsanlaradahamodernkonutseçenekleri
sunmuştur.Biryandansanayileşmeninbaşarısınınolumsuzbiretki yaratacağışimdiye kadar
düşünülmüyordu.Nitekimtoprak,suve havakirliliğiningiderekarttığınadikkatçekilmiş,ancakbu
kirlilikleringelecekte dahabüyüksorunlarayol açacağı ciddi olarakaraştırılmamıştır. Vinil klorürgibi
kanserojenler1950'lerdenberi anestezikolarakkullanılmaktadır.Teknolojik gelişmeningetirdiği
kolaylıklarve fırsatlarsonucundainsanlar(özelliklegelişmişülkelerde) dahauzunyaşamaktave bu da
nüfusartışına nedenolmaktadır.Özellikle Çin,Asyave Afrika'dakihızlınüfusartışı,kentsel nüfusta
önemli artışlaranedenolmuştur.2005 yılındakentsel nüfus 3,18milyaraulaştı.Bu miktar6,46 milyar
olandünyanüfusunun%49'unatekabül etmektedir. Yakıngelecekte,dünyauygarlıktarihinde ilkkez,
kentsel nüfuskırsal nüfusugeçecek.
Kentleşmehızı,özellikle sanayi devriminden sonraivme kazananteknolojikgelişmelerinönemli bir
sonucudur.Sanayi sektöründekigelişmelersağlıksektörünüde etkilemişve veba,kolera,cüzzamve
sıtma gibi birçokciddi hastalıktarihboyuncatedavi edilmiştir.Hastalık halaölümcül ve Maltaetkisi
yaratıyor. Besinler,hızlabüyüyenbirnüfustançokdahayavaşartar ve ciddi biraçlık sorunuyaratır.
Kırsal alanlarınbozulması, insanlarıdahaiyi fırsatlarasahipşehirlere yönlendirir, ancakolumsuz
koşullar(aşırıkalabalık,kirli yaşamkoşulları) hastalıkiçinoldukçaelverişli birortamyaratır. 2020'de
enaz 68 milyonkişininAIDS'tenölmesi bekleniyor.Bunlarınçoğu(55 milyon) GüneyAfrika'da.Tüm
bu sorunlarınaşılmasındave daha yaşanabilirbirdünyayaratılmasındaenbüyükpayasahipolan
gelişmişülkeler,doğal kaynaklarve zenginlikleraçısındanenbüyükpaya sahiptir.
Artan insanömrüve şehirlerinsunduğufırsatlar,ciddibirkırdankente göçdalgasınanedenolduve
kentsel nüfushızlaartmayabaşladı.Ancakbu hızlıartış, doğal kaynaklar üzerinde benzeri görülmemiş
bir baskıoluşturuyor.Birzamanlargelişmişlikgöstergesiolanşehirler,endüstriyel ve demografik
bağlamlardafarklıkültürlerdeninsanların hızlıgöçüsonucundaekolojikkoşullarınbozulması
nedeniyle zamanlaçevre sorunlarınınkaynağıhaline gelmiştir.Buhızlıkentleşmeve şehirlerinhızla
büyümesi ve genişlemesi dünyaçapındabirçokçevre sorununa nedenolmuştur.Özellikleyaşamın
doğal kaynaklarıolanhava, suve toprakkirliliğiinsansağlığınıbile tehditedecekboyutlaraulaşmıştır.
Ancakplansızveyaplansızkentleşme nedeniylegeniş alanlardayeşilalankaybıdolaylıolarak
insanlarınsağlıklıyaşamsürmesini engelleyenkoşullarınoluşmasınanedenolmaktadır.

6. Kentlileringünlükihtiyaçlarınıkarşılamakgiderekzorlaşmakta,sayılarıhergeçengünartmaktave
doğal kaynaklarüzerindeki baskıhergeçengünartmaktadır.Tükenensukaynaklarına, türlerinyok
oluşunave küresel iklimdeğişikliğinetanıkoluyoruz.Budeğişiklikleröncelikle gelişmekte olanülkeleri
etkileyecek,gelişmişülkelerteknolojininyardımıylave bilinçli çevrecilerinçalışmalarındandahaaz
etkilenecektir.Ancakçevre sorunlarınındünyaüzerindekietkisi ve bukonudasorumlulukalmaktan
kaçınan gelişmişülkelerinartıkciddi çevre sorunlarıylauğraşmakzorundakalması,dünyayıdaha
yaşanılır ve sağlıklıbir yerhaline getirecektir. Gelecek nesilleriçindoğal kaynaklarınkorunmasını
teşviketmeyi zorlaştırıyor.Geleceknesilleriçininsanlığınenönemlieseridir.
Kentleşme artıkbirçözümdençokbirsorundur.Kentsel gecekondulardayaşayannüfusartmaya
devamediyorve endüstriyelkirlilik,hızlıekonomikbüyüme ilehavayıve suyuciddi şekilde kirletiyor.
Ancakkentsel göçdalgasınınyakın vadede azalmasıpekolasıdeğil.Kentsel konutlarınavantajlarıve
kentlerinsunduğufırsatlarnedeniylekentsel yerleşim,gelişmekteolanve yoksul ülkelerde bile
gündemde olanbirkonu olmayadevametmektedir.Budurumdaşehirlerindahayeşil,dahaaz
kirletenyaşambiçimlerinehâkimolmasıve doğal kaynaklarındahaakılcı kullanılmasıtekve enfaydalı
olanıdır.Kırsal alanlardateknolojikimkanlarkullanılarakoluşturulançevre dostufaaliyetlerve yaşam
tarzlarına örneklervermektedir.