t1

1. Hak Cipta SBPZon Timur 2007Hak Cipta SBPZon Timur 2007
SEJARAHSEJARAH
TINGKATAN 1TINGKATAN 1
BAB 11BAB 11:: SABAHSABAH

2. Hak Cipta SBPZon Timur 2007
Objektif pembelajaranObjektif pembelajaran::
• Pada akhir bab ini, murid akan dapatPada akhir bab ini, murid akan dapat::
1.1. Memahami latar belakang sejarah,Memahami latar belakang sejarah,
keadaan masyarakat, kegiatankeadaan masyarakat, kegiatan
sosiobudaya, dan ekonomi negeri Sabahsosiobudaya, dan ekonomi negeri Sabah

3. Hak Cipta SBPZon Timur 2007
SABAHSABAH
• Latar Belakang SejarahLatar Belakang Sejarah
• Masyarakat SabahMasyarakat Sabah
• Kegiatan SosiobudayaKegiatan Sosiobudaya
• Kegiatan EkonomiKegiatan Ekonomi

4. Hak Cipta SBPZon Timur 2007
Pertalian dengan KesultananPertalian dengan Kesultanan
Brunei dan SuluBrunei dan Sulu
• Nama Sabah berasal dari perkataan 'saba' iaitu sejenisNama Sabah berasal dari perkataan 'saba' iaitu sejenis
buah pisang yang dipanggil pisang saba.buah pisang yang dipanggil pisang saba.
• Pisang ini dipanggil pisang jaba oleh etnik Bajau.Pisang ini dipanggil pisang jaba oleh etnik Bajau.
• Sebelum abad ke-16, Sabah tidak mempunyaiSebelum abad ke-16, Sabah tidak mempunyai
pemerintahan beraja, sultan atau organisasi yang bolehpemerintahan beraja, sultan atau organisasi yang boleh
diiktiraf sebagai sebuah negeridiiktiraf sebagai sebuah negeri
• Sistem pemerintahan di Sabah terbahagi kepada tiga,Sistem pemerintahan di Sabah terbahagi kepada tiga,
iaitu:iaitu:
• Sistem politik kesukuanSistem politik kesukuan
• Sistem politik kesultananSistem politik kesultanan
• Sistem politik ketua kebasSistem politik ketua kebas

5. Hak Cipta SBPZon Timur 2007
Kumpulan Etnik dan PenempatanKumpulan Etnik dan Penempatan
• Mempunyai pelbagai kumpulan etnikMempunyai pelbagai kumpulan etnik (>30(>30
kumpulan etnik)kumpulan etnik)
• Antara kumpulan etnik utamaAntara kumpulan etnik utama ialahialah
Kadazandusun, Bajau, Melayu-Brunei,Kadazandusun, Bajau, Melayu-Brunei,
Murut, Suluk, Orang Sungei, Kedayan,Murut, Suluk, Orang Sungei, Kedayan,
dan Bisayadan Bisaya

6. Hak Cipta SBPZon Timur 2007
Sistem politik kesukuanSistem politik kesukuan
• Wujud di daerah pedalaman yangWujud di daerah pedalaman yang
diduduki peribumi spt Kadazandusun,diduduki peribumi spt Kadazandusun,
Murut dan Orang SungeiMurut dan Orang Sungei
• Hidup dalam kelompok kecilHidup dalam kelompok kecil
• Terpisah dari kumpulan lain oleh bentukTerpisah dari kumpulan lain oleh bentuk
muka bumi spt banjaran, sungai,dll.muka bumi spt banjaran, sungai,dll.
• Diamalkan di daerah pedalamanDiamalkan di daerah pedalaman

7. Hak Cipta SBPZon Timur 2007
Sistem politik kesultananSistem politik kesultanan
• Diamalkan di bahagian pesisiran pantaiDiamalkan di bahagian pesisiran pantai
barat dan timur Sabahbarat dan timur Sabah
• Bermula bila Sabah dikuasai KesultananBermula bila Sabah dikuasai Kesultanan
Brunei dan Sulu pada abad ke-17Brunei dan Sulu pada abad ke-17
• Sultan Muyiddin serahkan kawasan timurSultan Muyiddin serahkan kawasan timur
laut Brunei kepada sultan Sulu keranalaut Brunei kepada sultan Sulu kerana
tolong tewaskan musuh pada tahun 1704.tolong tewaskan musuh pada tahun 1704.
• Akibatnya, Sabah diperintah oleh duaAkibatnya, Sabah diperintah oleh dua
kesultanan iaitu Brunei dan Sulukesultanan iaitu Brunei dan Sulu

8. Hak Cipta SBPZon Timur 2007
PendidikanPendidikan
1.1. Pendidikan formalPendidikan formal
 TerhadTerhad
 Tertumpu pada pendidikan agama IslamTertumpu pada pendidikan agama Islam
 Diadakan di surau, pondok, serta rumah guruDiadakan di surau, pondok, serta rumah guru
agamaagama
2.2. Pendidikan tidak formalPendidikan tidak formal
 Dipelajari melalui keluarga atau masyarakatDipelajari melalui keluarga atau masyarakat
bertujuan memberi kemahiranbertujuan memberi kemahiran
 Contoh seperti bertukang, menyumpit,Contoh seperti bertukang, menyumpit,
memanjat, dan memancing.memanjat, dan memancing.

9. Hak Cipta SBPZon Timur 2007
Peraturan dan Adat ResamPeraturan dan Adat Resam
• Undang-undang adat memainkan berperanan pentingUndang-undang adat memainkan berperanan penting
dalam kehidupan masyarakat bumiputera Sabahdalam kehidupan masyarakat bumiputera Sabah
• Undang-undang adat bertujuanUndang-undang adat bertujuan memelihara danmemelihara dan
menjamin kesejahteraan hidupmenjamin kesejahteraan hidup
• Amalan undang-undang adat sepertiAmalan undang-undang adat seperti babasbabas,, sogitsogit, dan, dan
kepanasankepanasan dijalankan untuk mengeratkan hubungandijalankan untuk mengeratkan hubungan
masyarakatmasyarakat
• Masyarakat Kadazandusun percaya jika melanggarMasyarakat Kadazandusun percaya jika melanggar
undang-undang adat, akan berlaku malapetaka sepertiundang-undang adat, akan berlaku malapetaka seperti
bencana alambencana alam
• Beberapa undang-undang adat yang diamalkanBeberapa undang-undang adat yang diamalkan
penduduk Sabah ialah yang berkaitanpenduduk Sabah ialah yang berkaitan pertanianpertanian,,
perkahwinanperkahwinan, dan, dan kematiankematian..

10. Hak Cipta SBPZon Timur 2007
Adat PertanianAdat Pertanian
• MonogitMonogit: upacara puja semangat padi: upacara puja semangat padi
semasa tanam dan tuai padisemasa tanam dan tuai padi
• Selepas menuai, antara perayaan pentingSelepas menuai, antara perayaan penting
Kadazandusun ialah Pesta MenuaiKadazandusun ialah Pesta Menuai
• Semasa Pesta Menuai tarian SumazauSemasa Pesta Menuai tarian Sumazau
ditarikan sebagai hiburan. Penariditarikan sebagai hiburan. Penari
memakai baju hitam bersulamkan benangmemakai baju hitam bersulamkan benang
emasemas

11. Hak Cipta SBPZon Timur 2007
Adat PerkahwinanAdat Perkahwinan
• Perkahwinan bagi kaum Bajau diadakan padaPerkahwinan bagi kaum Bajau diadakan pada
14 dan 15 hari bulan Hijrah14 dan 15 hari bulan Hijrah
• Cahaya bulan yang terang pada tarikh ituCahaya bulan yang terang pada tarikh itu
sebagai tanda pengantin akan dimurahkansebagai tanda pengantin akan dimurahkan
rezekirezeki
• Upacara kahwin turut diadakan pada hari RabuUpacara kahwin turut diadakan pada hari Rabu
dan Ahaddan Ahad
• Perkahwinan dijalankan antara kaum kerabatPerkahwinan dijalankan antara kaum kerabat
dengan adakan upacara maglamilamidengan adakan upacara maglamilami ((beramai-beramai-
ramairamai), iaitu menjamu selera dan saksikan), iaitu menjamu selera dan saksikan
hiburanhiburan

12. Hak Cipta SBPZon Timur 2007
Adat KematianAdat Kematian
• Bila ada kematian dlm kalangan etnikBila ada kematian dlm kalangan etnik
Bajau, saudara mara akan pukul tiangBajau, saudara mara akan pukul tiang
rumah.rumah.
• Mayat dibersihkan, dan dipakaikanMayat dibersihkan, dan dipakaikan
pakaian sebelum dikebumikan dalampakaian sebelum dikebumikan dalam
posisi dudukposisi duduk
• Mayat dibakar dalam tembikar danMayat dibakar dalam tembikar dan
disimpan dalam rumah selama tujuh haridisimpan dalam rumah selama tujuh hari

13. Hak Cipta SBPZon Timur 2007
Agama dan KepercayaanAgama dan Kepercayaan
• Pada peringkat awal, etnik di Sabah adalah pagan danPada peringkat awal, etnik di Sabah adalah pagan dan
amalkan kepercayaan animismeamalkan kepercayaan animisme
• Pengaruh agama Islam pada awal abad ke-16 secaraPengaruh agama Islam pada awal abad ke-16 secara
beransur membawa perubahan kpd masyarakat Sabah,beransur membawa perubahan kpd masyarakat Sabah,
dan nilai-nilai Islam telah diamalkan terutamanya etnikdan nilai-nilai Islam telah diamalkan terutamanya etnik
Bajau dan Melayu-BruneiBajau dan Melayu-Brunei
• Ini mewujudkan kumpulan etnik beragama Islam danIni mewujudkan kumpulan etnik beragama Islam dan
paganpagan
• Kumpulan etnik ini mewujudkan sistem ketuaKumpulan etnik ini mewujudkan sistem ketua ((kampungkampung))
atau orang tuaatau orang tua (rumah panjang) bagi menjaga(rumah panjang) bagi menjaga
keharmonian dan kebahagiaan hidup bermasyarakatkeharmonian dan kebahagiaan hidup bermasyarakat

14. Hak Cipta SBPZon Timur 2007
KesenianKesenian
• Masyarakat Sabah terkenal dgn. SeniMasyarakat Sabah terkenal dgn. Seni
budaya tersendiribudaya tersendiri
• Antara seni budaya masyarakat SabahAntara seni budaya masyarakat Sabah
ialah tarian, muzik, kraftangan, anyaman,ialah tarian, muzik, kraftangan, anyaman,
pertahanan diri, pertukangan, ukiran, danpertahanan diri, pertukangan, ukiran, dan
binaanbinaan

15. Hak Cipta SBPZon Timur 2007
TarianTarian
1.1. Tarian MagunatipTarian Magunatip (etnik(etnik MurutMurut))
2.2. Tarian Sumazau (etnik Kadazandusun)Tarian Sumazau (etnik Kadazandusun)
3.3. Tarian Limbai (etnik Bajau)Tarian Limbai (etnik Bajau)
4.4. Tarian Mangalang (etnik Murut)Tarian Mangalang (etnik Murut)

16. Hak Cipta SBPZon Timur 2007
Alat MuzikAlat Muzik
1.1. BasBas
2.2. SompotonSompoton
3.3. GabangGabang
4.4. SulingSuling
5.5. Kulintangan dan salunKulintangan dan salun

17. Hak Cipta SBPZon Timur 2007
Seni binaSeni bina
• Kebanyakan rumah panjang diperbuatKebanyakan rumah panjang diperbuat
daripada hasil hutan spt buluh, rotan, dandaripada hasil hutan spt buluh, rotan, dan
daun rumbiadaun rumbia
• Masyarakat yang tinggal di rumah panjangMasyarakat yang tinggal di rumah panjang
dianggap istimewa kerana dapat hidupdianggap istimewa kerana dapat hidup
dalam keluarga yang besardalam keluarga yang besar
• Ketua rumah panjang jadi penghubungKetua rumah panjang jadi penghubung
pemerintah dengan rakyatpemerintah dengan rakyat

18. Hak Cipta SBPZon Timur 2007
Kraf tanganKraf tangan
1.1. Kain tenunKain tenun
2.2. SenjataSenjata
3.3. Alat muzikAlat muzik
4.4. AnyamanAnyaman ((bakul, tikarbakul, tikar))

19. Hak Cipta SBPZon Timur 2007
PerdaganganPerdagangan
• Pasar tamu adalah tempat masyarakat pelbagai etnikPasar tamu adalah tempat masyarakat pelbagai etnik
bertukar barang dan berjual belibertukar barang dan berjual beli
• Perdagangan secara tukar barangPerdagangan secara tukar barang
• Contoh barang yang ditukar ialah damar dan getahContoh barang yang ditukar ialah damar dan getah
percaperca
• Perdagangan dengan pedagang Cina dijalankan denganPerdagangan dengan pedagang Cina dijalankan dengan
menggunakan wangmenggunakan wang
• Di pasar tamu, peniaga berkumpul dari kawasanDi pasar tamu, peniaga berkumpul dari kawasan
pedalaman dan kampung berdekatan untuk berjual-belipedalaman dan kampung berdekatan untuk berjual-beli
• Pasar tamu mengeratkan hubungan serta wujudkanPasar tamu mengeratkan hubungan serta wujudkan
semangat muhibah dan harmoni antara etniksemangat muhibah dan harmoni antara etnik

20. Hak Cipta SBPZon Timur 2007
RumusanRumusan
• Pembelajaran tentang Sabah pentingPembelajaran tentang Sabah penting
dalam meningkatkan perpaduan nasionaldalam meningkatkan perpaduan nasional
• Pengetahuan tentang latar belakangPengetahuan tentang latar belakang
sesuatu etnik memudahkan kitasesuatu etnik memudahkan kita
memahami budaya etnik tersebutmemahami budaya etnik tersebut
• Ini dapat tingkatkan semangat cinta akanIni dapat tingkatkan semangat cinta akan
negara dalam kalangan warga Malaysianegara dalam kalangan warga Malaysia

21. Hak Cipta SBPZon Timur 2007
Kegiatan EkonomiKegiatan Ekonomi
• Kegiatan ekonomi dipengaruhi bentukKegiatan ekonomi dipengaruhi bentuk
muka bumi persekitaran tempat tinggalmuka bumi persekitaran tempat tinggal
mereka.mereka.
• Petempatan pula menentukan jenis aktivitiPetempatan pula menentukan jenis aktiviti
ekonomi yang dijalankan sama adaekonomi yang dijalankan sama ada
pertanian sara diri, perikanan ataupertanian sara diri, perikanan atau
perdagangan.perdagangan.

22. Hak Cipta SBPZon Timur 2007Hak Cipta SBPZon Timur 2007
Sekian…Sekian…
Selamat mengulangkajiSelamat mengulangkaji