Downloaded 23 times
Uploaded byMazni Salleh
Bab 11
Dokumen ini membincangkan latar belakang sejarah, masyarakat, dan budaya negeri Sabah, termasuk sistem pemerintahan, kumpulan etnik, dan aktiviti sosiobudaya. Ia menjelaskan perlunya memahami latar belakang etnik untuk meningkatkan perpaduan nasional dan semangat cinta akan negara. Selain itu, ia turut menerangkan kesenian, pendidikan, dan kegiatan ekonomi yang mempengaruhi kehidupan masyarakat Sabah.
Bab 11
- 1. Hak Cipta SBPZonTimur 2007Hak Cipta SBPZon Timur 2007 SEJARAHSEJARAH TINGKATAN 1TINGKATAN 1 BAB 11BAB 11:: SABAHSABAH
- 2. Hak Cipta SBPZonTimur 2007 Objektif pembelajaranObjektif pembelajaran:: • Pada akhir bab ini, murid akan dapatPada akhir bab ini, murid akan dapat:: 1.1. Memahami latar belakang sejarah,Memahami latar belakang sejarah, keadaan masyarakat, kegiatankeadaan masyarakat, kegiatan sosiobudaya, dan ekonomi negeri Sabahsosiobudaya, dan ekonomi negeri Sabah
- 3. Hak Cipta SBPZonTimur 2007 SABAHSABAH • Latar Belakang SejarahLatar Belakang Sejarah • Masyarakat SabahMasyarakat Sabah • Kegiatan SosiobudayaKegiatan Sosiobudaya • Kegiatan EkonomiKegiatan Ekonomi
- 4. Hak Cipta SBPZonTimur 2007 Pertalian dengan KesultananPertalian dengan Kesultanan Brunei dan SuluBrunei dan Sulu • Nama Sabah berasal dari perkataan 'saba' iaitu sejenisNama Sabah berasal dari perkataan 'saba' iaitu sejenis buah pisang yang dipanggil pisang saba.buah pisang yang dipanggil pisang saba. • Pisang ini dipanggil pisang jaba oleh etnik Bajau.Pisang ini dipanggil pisang jaba oleh etnik Bajau. • Sebelum abad ke-16, Sabah tidak mempunyaiSebelum abad ke-16, Sabah tidak mempunyai pemerintahan beraja, sultan atau organisasi yang bolehpemerintahan beraja, sultan atau organisasi yang boleh diiktiraf sebagai sebuah negeridiiktiraf sebagai sebuah negeri • Sistem pemerintahan di Sabah terbahagi kepada tiga,Sistem pemerintahan di Sabah terbahagi kepada tiga, iaitu:iaitu: • Sistem politik kesukuanSistem politik kesukuan • Sistem politik kesultananSistem politik kesultanan • Sistem politik ketua kebasSistem politik ketua kebas
- 5. Hak Cipta SBPZonTimur 2007 Kumpulan Etnik dan PenempatanKumpulan Etnik dan Penempatan • Mempunyai pelbagai kumpulan etnikMempunyai pelbagai kumpulan etnik (>30(>30 kumpulan etnik)kumpulan etnik) • Antara kumpulan etnik utamaAntara kumpulan etnik utama ialahialah Kadazandusun, Bajau, Melayu-Brunei,Kadazandusun, Bajau, Melayu-Brunei, Murut, Suluk, Orang Sungei, Kedayan,Murut, Suluk, Orang Sungei, Kedayan, dan Bisayadan Bisaya
- 6. Hak Cipta SBPZonTimur 2007 Sistem politik kesukuanSistem politik kesukuan • Wujud di daerah pedalaman yangWujud di daerah pedalaman yang diduduki peribumi spt Kadazandusun,diduduki peribumi spt Kadazandusun, Murut dan Orang SungeiMurut dan Orang Sungei • Hidup dalam kelompok kecilHidup dalam kelompok kecil • Terpisah dari kumpulan lain oleh bentukTerpisah dari kumpulan lain oleh bentuk muka bumi spt banjaran, sungai,dll.muka bumi spt banjaran, sungai,dll. • Diamalkan di daerah pedalamanDiamalkan di daerah pedalaman
- 7. Hak Cipta SBPZonTimur 2007 Sistem politik kesultananSistem politik kesultanan • Diamalkan di bahagian pesisiran pantaiDiamalkan di bahagian pesisiran pantai barat dan timur Sabahbarat dan timur Sabah • Bermula bila Sabah dikuasai KesultananBermula bila Sabah dikuasai Kesultanan Brunei dan Sulu pada abad ke-17Brunei dan Sulu pada abad ke-17 • Sultan Muyiddin serahkan kawasan timurSultan Muyiddin serahkan kawasan timur laut Brunei kepada sultan Sulu keranalaut Brunei kepada sultan Sulu kerana tolong tewaskan musuh pada tahun 1704.tolong tewaskan musuh pada tahun 1704. • Akibatnya, Sabah diperintah oleh duaAkibatnya, Sabah diperintah oleh dua kesultanan iaitu Brunei dan Sulukesultanan iaitu Brunei dan Sulu
- 8. Hak Cipta SBPZonTimur 2007 PendidikanPendidikan 1.1. Pendidikan formalPendidikan formal TerhadTerhad Tertumpu pada pendidikan agama IslamTertumpu pada pendidikan agama Islam Diadakan di surau, pondok, serta rumah guruDiadakan di surau, pondok, serta rumah guru agamaagama 2.2. Pendidikan tidak formalPendidikan tidak formal Dipelajari melalui keluarga atau masyarakatDipelajari melalui keluarga atau masyarakat bertujuan memberi kemahiranbertujuan memberi kemahiran Contoh seperti bertukang, menyumpit,Contoh seperti bertukang, menyumpit, memanjat, dan memancing.memanjat, dan memancing.
- 9. Hak Cipta SBPZonTimur 2007 Peraturan dan Adat ResamPeraturan dan Adat Resam • Undang-undang adat memainkan berperanan pentingUndang-undang adat memainkan berperanan penting dalam kehidupan masyarakat bumiputera Sabahdalam kehidupan masyarakat bumiputera Sabah • Undang-undang adat bertujuanUndang-undang adat bertujuan memelihara danmemelihara dan menjamin kesejahteraan hidupmenjamin kesejahteraan hidup • Amalan undang-undang adat sepertiAmalan undang-undang adat seperti babasbabas,, sogitsogit, dan, dan kepanasankepanasan dijalankan untuk mengeratkan hubungandijalankan untuk mengeratkan hubungan masyarakatmasyarakat • Masyarakat Kadazandusun percaya jika melanggarMasyarakat Kadazandusun percaya jika melanggar undang-undang adat, akan berlaku malapetaka sepertiundang-undang adat, akan berlaku malapetaka seperti bencana alambencana alam • Beberapa undang-undang adat yang diamalkanBeberapa undang-undang adat yang diamalkan penduduk Sabah ialah yang berkaitanpenduduk Sabah ialah yang berkaitan pertanianpertanian,, perkahwinanperkahwinan, dan, dan kematiankematian..
- 10. Hak Cipta SBPZonTimur 2007 Adat PertanianAdat Pertanian • MonogitMonogit: upacara puja semangat padi: upacara puja semangat padi semasa tanam dan tuai padisemasa tanam dan tuai padi • Selepas menuai, antara perayaan pentingSelepas menuai, antara perayaan penting Kadazandusun ialah Pesta MenuaiKadazandusun ialah Pesta Menuai • Semasa Pesta Menuai tarian SumazauSemasa Pesta Menuai tarian Sumazau ditarikan sebagai hiburan. Penariditarikan sebagai hiburan. Penari memakai baju hitam bersulamkan benangmemakai baju hitam bersulamkan benang emasemas
- 11. Hak Cipta SBPZonTimur 2007 Adat PerkahwinanAdat Perkahwinan • Perkahwinan bagi kaum Bajau diadakan padaPerkahwinan bagi kaum Bajau diadakan pada 14 dan 15 hari bulan Hijrah14 dan 15 hari bulan Hijrah • Cahaya bulan yang terang pada tarikh ituCahaya bulan yang terang pada tarikh itu sebagai tanda pengantin akan dimurahkansebagai tanda pengantin akan dimurahkan rezekirezeki • Upacara kahwin turut diadakan pada hari RabuUpacara kahwin turut diadakan pada hari Rabu dan Ahaddan Ahad • Perkahwinan dijalankan antara kaum kerabatPerkahwinan dijalankan antara kaum kerabat dengan adakan upacara maglamilamidengan adakan upacara maglamilami ((beramai-beramai- ramairamai), iaitu menjamu selera dan saksikan), iaitu menjamu selera dan saksikan hiburanhiburan
- 12. Hak Cipta SBPZonTimur 2007 Adat KematianAdat Kematian • Bila ada kematian dlm kalangan etnikBila ada kematian dlm kalangan etnik Bajau, saudara mara akan pukul tiangBajau, saudara mara akan pukul tiang rumah.rumah. • Mayat dibersihkan, dan dipakaikanMayat dibersihkan, dan dipakaikan pakaian sebelum dikebumikan dalampakaian sebelum dikebumikan dalam posisi dudukposisi duduk • Mayat dibakar dalam tembikar danMayat dibakar dalam tembikar dan disimpan dalam rumah selama tujuh haridisimpan dalam rumah selama tujuh hari
- 13. Hak Cipta SBPZonTimur 2007 Agama dan KepercayaanAgama dan Kepercayaan • Pada peringkat awal, etnik di Sabah adalah pagan danPada peringkat awal, etnik di Sabah adalah pagan dan amalkan kepercayaan animismeamalkan kepercayaan animisme • Pengaruh agama Islam pada awal abad ke-16 secaraPengaruh agama Islam pada awal abad ke-16 secara beransur membawa perubahan kpd masyarakat Sabah,beransur membawa perubahan kpd masyarakat Sabah, dan nilai-nilai Islam telah diamalkan terutamanya etnikdan nilai-nilai Islam telah diamalkan terutamanya etnik Bajau dan Melayu-BruneiBajau dan Melayu-Brunei • Ini mewujudkan kumpulan etnik beragama Islam danIni mewujudkan kumpulan etnik beragama Islam dan paganpagan • Kumpulan etnik ini mewujudkan sistem ketuaKumpulan etnik ini mewujudkan sistem ketua ((kampungkampung)) atau orang tuaatau orang tua (rumah panjang) bagi menjaga(rumah panjang) bagi menjaga keharmonian dan kebahagiaan hidup bermasyarakatkeharmonian dan kebahagiaan hidup bermasyarakat
- 14. Hak Cipta SBPZonTimur 2007 KesenianKesenian • Masyarakat Sabah terkenal dgn. SeniMasyarakat Sabah terkenal dgn. Seni budaya tersendiribudaya tersendiri • Antara seni budaya masyarakat SabahAntara seni budaya masyarakat Sabah ialah tarian, muzik, kraftangan, anyaman,ialah tarian, muzik, kraftangan, anyaman, pertahanan diri, pertukangan, ukiran, danpertahanan diri, pertukangan, ukiran, dan binaanbinaan
- 15. Hak Cipta SBPZonTimur 2007 TarianTarian 1.1. Tarian MagunatipTarian Magunatip (etnik(etnik MurutMurut)) 2.2. Tarian Sumazau (etnik Kadazandusun)Tarian Sumazau (etnik Kadazandusun) 3.3. Tarian Limbai (etnik Bajau)Tarian Limbai (etnik Bajau) 4.4. Tarian Mangalang (etnik Murut)Tarian Mangalang (etnik Murut)
- 16. Hak Cipta SBPZonTimur 2007 Alat MuzikAlat Muzik 1.1. BasBas 2.2. SompotonSompoton 3.3. GabangGabang 4.4. SulingSuling 5.5. Kulintangan dan salunKulintangan dan salun
- 17. Hak Cipta SBPZonTimur 2007 Seni binaSeni bina • Kebanyakan rumah panjang diperbuatKebanyakan rumah panjang diperbuat daripada hasil hutan spt buluh, rotan, dandaripada hasil hutan spt buluh, rotan, dan daun rumbiadaun rumbia • Masyarakat yang tinggal di rumah panjangMasyarakat yang tinggal di rumah panjang dianggap istimewa kerana dapat hidupdianggap istimewa kerana dapat hidup dalam keluarga yang besardalam keluarga yang besar • Ketua rumah panjang jadi penghubungKetua rumah panjang jadi penghubung pemerintah dengan rakyatpemerintah dengan rakyat
- 18. Hak Cipta SBPZonTimur 2007 Kraf tanganKraf tangan 1.1. Kain tenunKain tenun 2.2. SenjataSenjata 3.3. Alat muzikAlat muzik 4.4. AnyamanAnyaman ((bakul, tikarbakul, tikar))
- 19. Hak Cipta SBPZonTimur 2007 PerdaganganPerdagangan • Pasar tamu adalah tempat masyarakat pelbagai etnikPasar tamu adalah tempat masyarakat pelbagai etnik bertukar barang dan berjual belibertukar barang dan berjual beli • Perdagangan secara tukar barangPerdagangan secara tukar barang • Contoh barang yang ditukar ialah damar dan getahContoh barang yang ditukar ialah damar dan getah percaperca • Perdagangan dengan pedagang Cina dijalankan denganPerdagangan dengan pedagang Cina dijalankan dengan menggunakan wangmenggunakan wang • Di pasar tamu, peniaga berkumpul dari kawasanDi pasar tamu, peniaga berkumpul dari kawasan pedalaman dan kampung berdekatan untuk berjual-belipedalaman dan kampung berdekatan untuk berjual-beli • Pasar tamu mengeratkan hubungan serta wujudkanPasar tamu mengeratkan hubungan serta wujudkan semangat muhibah dan harmoni antara etniksemangat muhibah dan harmoni antara etnik
- 20. Hak Cipta SBPZonTimur 2007 RumusanRumusan • Pembelajaran tentang Sabah pentingPembelajaran tentang Sabah penting dalam meningkatkan perpaduan nasionaldalam meningkatkan perpaduan nasional • Pengetahuan tentang latar belakangPengetahuan tentang latar belakang sesuatu etnik memudahkan kitasesuatu etnik memudahkan kita memahami budaya etnik tersebutmemahami budaya etnik tersebut • Ini dapat tingkatkan semangat cinta akanIni dapat tingkatkan semangat cinta akan negara dalam kalangan warga Malaysianegara dalam kalangan warga Malaysia
- 21. Hak Cipta SBPZonTimur 2007 Kegiatan EkonomiKegiatan Ekonomi • Kegiatan ekonomi dipengaruhi bentukKegiatan ekonomi dipengaruhi bentuk muka bumi persekitaran tempat tinggalmuka bumi persekitaran tempat tinggal mereka.mereka. • Petempatan pula menentukan jenis aktivitiPetempatan pula menentukan jenis aktiviti ekonomi yang dijalankan sama adaekonomi yang dijalankan sama ada pertanian sara diri, perikanan ataupertanian sara diri, perikanan atau perdagangan.perdagangan.
- 22. Hak Cipta SBPZonTimur 2007Hak Cipta SBPZon Timur 2007 Sekian…Sekian… Selamat mengulangkajiSelamat mengulangkaji