a Disable-people are caring also the chiilll&cool ContentS .

1. Over Autisme
Wat is autisme?
Om te kunnen begrijpen wat autisme is, is het van belang om de drie belangrijkste theorieën over autisme te kennen.
De drie belangrijkste theorieën over autisme zijn:
1 Centrale coherentie
"Ik ging naar een simpele mimevoorstelling voor kinderen. Alles had ik gez ien: wat voor hoed de mannelijke
hoofdrolspeler droeg, hoe er een veertje over het podium dwarrelde. Maar waar het over ging? Geen idee."
Ros Blackb urn
Er is sprake van een verminderd samenhangdenken. Peter Vermeulen noemt dit contextdenken. Van de drie theorieën
is de theorie van de centrale coherentie het breedst toepasbaar. Bij mensen met autisme worden de prikkels die via de
zintuigen de hersenen binnenkomen minder met elkaar in verband gebracht. Daardoor ontstaat er minder samenhang
(context) en hebben ze minder overzicht. Door het verminderde samenhangdenken hebben mensen met autisme
minder inzicht in sociale relaties. Daardoor zijn ze naïever, beïnvloedbaarder en kwetsbaarder, maar ook het
tegenovergestelde komt voor.
De theorie van de centrale coherentie beschrijft zowel de problemen als de talenten van mensen met autisme.
Sterke kanten:
Detailwaarneming
Logisch denken
Feitenkennis
Minder sterke kanten:
Omgaan met anderen
Planning en organisatie
Flexibel zijn
Gedrevenheid, autonoom, focussen
Bij mensen met autisme is er vaak sprake van onevenwichtigheid in hun functioneren. Intelligentietests laten meestal
een disharmonisch profiel zien. Mensen met autisme hebben uitgesproken (piek)vaardigheden, daar tegenover staan
eigenschappen waar ze beduidend minder op scoren, of zelfs op uitvallen.
10% van de mensen met autisme heeft zelfs uitzonderlijke talenten.
2 Theory of Mind
Een jongen komt voor het avondeten aan tafel. Na een paar happen zegt hij: "Het is niet te eten." Zijn tante die op
b ez oek is, z egt tegen hem dat zij dit keer gekookt heeft en niet z ijn moeder. Hierop z egt de jongen: "Wordt het daar
lekkerder van of z o?"
Met Theory of Mind (TOM) wordt bedoeld dat mensen in staat zijn zich in anderen te verplaatsen. Mensen met autisme
hebben er problemen mee zich een beeld te vormen wat andere mensen denken en voelen. De Theory of Mind wordt
ook wel gedachtenblindheid genoemd. Het gebrek aan empathie kan variëren van licht tot ernstig, maar is bij elke
persoon met autisme aanwezig. Mensen met een goed verstand kunnen hun autisme compenseren middels een
bewuste Theory of Mind. Een bewuste Theory of Mind is niet intuïtief of automatisch en daardoor trager en moeilijk
toepasbaar in de sociale omgang.
In het geval van een 100% afwezige Theory of Mind, is er sprake van een volledig letterlijke wereld.
De problemen met betekenisverlening hangen nauw samen met de TOM. Betekenisverlening betekent: verder kijken
dan de feitelijkheid, verder kijken dan de letterlijke woorden.
Ook als mensen hun eigen autisme niet zien hangt dit samen met de Theory of Mind. Zonder TOM kan je alleen vanuit
jezelf denken en waarnemen.

2. ik ander
Mensen zonder autisme denken als het ware rond, ze vergelijken zichzelf constant met de ander en de wereld om zich
heen. Compromissen sluiten en water bij de wijn doen, zijn zaken die passen bij rond denken.
Mensen met autisme, denken vanuit zichzelf recht vooruit en dus van zichzelf af. Er bestaat daardoor maar één waarheid
en dat is hun eigen waarheid. Ik heb altijd gelijk en dit ook volhouden, past in die zin bij autisme. Mensen met autisme
zijn weliswaar scherpe waarnemers, maar tegelijkertijd wordt ook veel informatie gemist.
3 Executieve functies
Executieve functies spelen een belangrijke rol bij impulscontrole, planning en flexibiliteit. Er is sprake van beperkingen
in de zelforganisatie.
The absent self
Een overkoepelende theorie lijkt die van 'The absent self' van Uta Frith. In deze theorie wordt de verminderde
aanwezigheid van een innerlijke directeur bij mensen met autisme beschreven. De coördinator, de regisseur, degene
die de grote lijnen bewaakt en ingrijpt als de werkzaamheden dreigen fout te lopen, doet zijn werk niet goed, of is zelfs
afwezig. Als je het vergelijkt met een fabriek, dan gaat alles goed zo lang het de dagelijkse routine betreft, maar als er
onverwachte dingen gebeuren, is er direct paniek.
Minpunt van deze theorie vind ik dat het uitgangspunt is, dat het mensen met autisme aan iets ontbreekt.
Leven in extremen
Het ingewikkelde is dat autisme tot op heden een gedragsdiagnose is, maar geen enkel gedrag exclusief is voor
autisme. Het probleem is dat veel mensen, autisme voortdurend aan bepaald gedrag willen koppelen. Maar het is niet
het gedrag dat op autisme duidt, maar de oorzaak van dat gedrag. De hersenen van mensen met autisme verwerken
informatie anders.
Uta Frith beschrijft autisme als het ontbreken van een innerlijke directeur, er is onvoldoende sturing van binnenuit. Er is
in sterke mate sprake van verminderd zelforganiserend vermogen. Als de innerlijke directeur ontbreekt, is het moeilijk
om zaken te reguleren, het overzicht ontbreekt, besluiten worden genomen op detailniveau, waardoor het moeilijk is om
op koers te blijven en er al snel extreem gedrag ontstaat.
Geen enkele vorm van menselijk gedrag is mensen met autisme vreemd, alleen maat houden is moeilijk voor hen. De
positieve kant hiervan is dat mensen met autisme enorm gedreven kunnen zijn.
Onderstaande lijnen visualiseren het gedrag van mensen met autisme. Om tussen de haakjes te komen, heb je een
innerlijke directeur nodig, die overzicht heeft en van daaruit tot keuzes komt.
Mensen met autisme zitten niet persé aan een kant van de lijn, in hun gedrag kunnen ze ook van de ene, naar de andere
kant springen. Het middenstuk wordt consequent, of beter gezegd noodgedwongen overgeslagen.

3. Orde/netheid
Chaos
Neem de orde in een huis. De meeste mensen zitten ergens in het midden, in ieder geval tussen de haakjes. Mensen
met autisme zitten al snel buiten de haakjes. Doordat de innerlijke directeur ontbreekt, zijn ze of overdreven, zelfs
dwangmatig netjes, of hun leefruimte is een chaos. Beiden zijn een gevolg van hetzelfde, er is geen innerlijke directeur.
Het is de kunst om ervoor te zorgen dat je leven niet in het teken staat van een schoon huis, maar dat je ook niet omkomt
in de rotzooi.
Veelprater
Zwijgzaam
Mensen met autisme zijn niet altijd zwijgzaam, sommigen zijn juist onbegrensde praters. Er is weinig sprake van een
uitwisseling en ze stemmen onvoldoende af op signalen van de ander. Betreft dit punt staan veel mensen met autisme
op aan, of uit. Ze kunnen dus aan beide kanten zitten.
Rationeel
Emotioneel
Sommige mensen met autisme zijn opvallend rationeel, anderen zijn weer zeer gevoelig/emotioneel. Vaak is er sprake
van beide uitersten tegelijk, uiterst emotioneel en voortdurend rationaliserend, het middenstuk wordt wederom
consequent overgeslagen.
Passief
Actief
Betreft contact met anderen:
Sommige mensen met autisme zijn passief in het contact. Ze voelen zich onzeker, hebben moeite met keuzes maken,
kunnen zich niet uiten, hebben een negatief zelfbeeld. Vaak bestaat hun verbale vocabulaire uit slechts enkele woorden.
"Ja, nee, weet ik niet." Ze geven antwoord op vragen, maar verder blijft het stil. Ze zitten opgesloten in zichzelf. Soms
hebben ze een andere manier gevonden om zich toch te kunnen uiten, bijvoorbeeld in sport, muziek of de computer.
Andere mensen met autisme nemen juist weer erg veel ruimte. Ze zijn opdringerig en grensoverschrijdend. Ze
stemmen niet goed af, komen aan je en in je persoonlijke ruimte.
Het is veelal eenrichtingsverkeer, er is verminderd sprake van uitwisseling en wederzijdse beïnvloeding. Het gesprek
bestaat uit telkens weer hetzelfde verhaal. Vaak gaat hun monoloog over het disfunctioneren van anderen, of is het een
aanklacht tegen de maatschappij.
Angstig
Onbevreesd
Mensen met autisme zijn vaak angstig, zorgelijk, gestrest. Dat is ook niet vreemd als je bedenkt dat ze weinig overzicht
hebben.
Toch komt ook het tegenovergestelde voor. Sommige mensen met autisme voelen geen angst en zien geen gevaar, ze
zijn als het ware onbevreesd.
Soms kun je het bij kinderen met autisme zien. Ze zien en voelen geen gevaar en gedragen zich roekeloos. Voorbeelden
zijn het verkeer, of zeggen wat je vindt en denkt. Ook de combinatie komt voor, in het ene geval onbevreesd, in het andere
geval angstig. Ik ken een militair met autisme die wordt geprezen om zijn koelbloedigheid in extreme situaties.
Totale controle
Alles loslaten
Veel mensen met autisme hebben de dringende behoefte om alles onder controle te houden. Dit heeft uiteraard alles
met hun andere manier van informatie verwerken te maken, maar omdat er in het leven eigenlijk voortdurend dingen
gebeuren die niet zijn ingepland is dit vaak frustrerend. Met andere woorden, ze worden constant gestoord in hetgeen ze
in hun hoofd hebben.
In het geval dat de volledige controle niet haalbaar blijkt, kunnen ze in een keer alles loslaten.
Niks uitstellen
Alles uitstellen
Sommige mensen met autisme kunnen maar niet starten, met name wat niet binnen hun interessegebieden valt, blijven
ze maar uitstellen. Starten met hetgeen ze graag doen, kost geen enkele moeite.
Anderen kunnen juist weer niet afwijken van de planning. Als de planning om de een of andere reden niet worden
gevolgd, brengt dit stress, of zelfs paniek teweeg. Ook als het zaken betreft die voor anderen onbelangrijk zijn.
Gefocust
Afgeleid

4. Mensen met autisme kunnen zich vaak niet zetten tot zaken die hen niet interesseren. De weerstand, de te nemen
drempel is vele keren hoger dan bij mensen zonder autisme.
Als iets hen boeit, of ze hebben er hun zinnen op gezet, dan kunnen ze zich focussen als geen ander. Ze kunnen al het
andere vergeten, volledig opgaan in wat ze doen, de tijd en zelfs slaap, honger en dorst, worden vergeten.
Kwetsbaar
Onaantastbaar
De meeste mensen met autisme zijn verhoogd kwetsbaar, maar er zijn ook mensen met autisme die een dikke muur
hebben opgetrokken en die juist onkwetsbaar lijken. Achter dit pantser van onaantastbaarheid zit iemand die niet in
staat is om naar zichzelf te kijken en niet in staat is om contact aan te gaan.
Ja
Nee
Sommige mensen met autisme zeggen altijd "ja". De reden hiervoor is gebrek aan overzicht, dus niet weten wanneer je,
"ja" of "nee" wilt/moet zeggen. Daarbij is "ja" zeggen de snelste manier om iemand te laten ophouden met vragen
stellen. Met "nee", lok je alleen maar discussies uit. Het "ja" waar het hier over gaat, heeft echter net zo veel waarde als
"nee", want de volgende keer blijkt het toegezegde toch niet gedaan. "Och, helemaal vergeten, niet meer aan gedacht."
Wat overigens meestal ook echt zo is.
Ander
Zichzelf
Mensen met autisme zijn niet per definitie gericht op zichzelf, ook hier is er weer sprake van extremen. Volledig gefocust
op de ander en totaal voorbijgaand aan zichzelf.
Autisme
Neurotypical
Autisme
Als we het over neurotypicals (mensen zonder autisme) hebben, zouden zij juist tussen de haakjes zitten. Stabiel, maar
weinig talentvol, want talenten zitten natuurlijk juist in de extremen.
De term neurotypical is bedacht door mensen met autisme voor mensen zonder autisme. De neurotypicals kunnen dus
ook vlak voor de haakjes zitten wat betekent dat ze wel kenmerken hebben, maar onvoldoende voor de diagnose
autisme.
De lijst met extremen is op zich eindeloos. Andere voorbeelden zijn:
Alles uitgeven - Alles oppotten
Altijd op tijd - Altijd te laat
Nooit studeren - Altijd studeren
Doorzetten - Opgeven
Goed - Slecht
Zwart - Wit
Vertrouwen - Wantrouwen
Gedreven - Onverschillig
Snel - Langzaam
Mythes ov er autisme
Het is uiterst moeilijk om autisme te begrijpen. De meeste mensen blijven in hun pogingen autisme te begrijpen,
autisme ophangen aan bepaald gedrag. Dit is echter onmogelijk, want geen enkel gedrag is exclusief voor autisme. Het
gaat bij autisme niet om vreemd gedrag, maar om normaal menselijk gedrag in extreme mate.
Mythes over gedrag bij autisme zijn onder andere de volgende:
Mensen met autisme hebben geen gevoel voor humor.
Mensen met autisme hebben minder behoefte aan sociaal contact.
Mensen met autisme zijn niet in staat relaties met anderen aan te gaan.
Mensen met autisme hebben minder emoties, zijn zakelijker, functioneler.
Mensen met autisme zijn goed in wiskunde.
Mensen met autisme zijn introvert.
Mensen met autisme zijn slim.
Mensen met autisme hebben geen fantasie.
Mensen met autisme houden van orde en netheid.
Mensen met autisme zijn chaotisch.
Mensen met autisme willen alles precies op tijd.

5. Mensen met autisme zijn nerds.
© Alex Henkelman
Home
Over Autismepunt
Cursussen
Lezingen
Wat we doen
Over autisme
Visie Autismepunt
Wat is autisme?
Diagnostiek
Autisme en talenten
Vrouwen en autisme
Autisme en drugs
Blind zijn voor je autisme
Links
Contact
terug | top
Autismepunt - Kanaaldijk Zuid 15 - 5611VA Eindhoven - 040 8795062