Atlas inwestycyjny 'Jak zadbać o swoje finanse czyli wykład z oszczędzania i inwestowania' (cz. 2) by Grzegorz Chłopek Prezes Nationale-Nederlanden Powszechne Towarzystwo Emerytalne S.A. wg stanu na 31.10.2017

1. Atlas
inwestycyjny
wg stanu na 31.10.2017
Grzegorz Chłopek, CFA

2. Spis treści
2
Struktura MSCI
USA, EMU
Japonia, UK
Kanada, Szwajcaria
Australia, Emerging Markets
Polska
Podsumowanie

3. MSCI ACWI - udziały obszarów
3
Obliczenia własne (dane źródłowe MSCI)

4. MSCI ACWI - udziały obszarów
4
Obliczenia własne (dane źródłowe MSCI)
MSCI
# krajów Mkt Cap # pozycji 10 pozycji
udział w
ACWI
udział w
World
udział w
Em Mar
(miliard USD)
ACWI 47 44 266 2 490 9,8%
World 23 39 077 1 652 11,1% 88,3%
USA 1 23 068 632 18,9% 52,1% 59,0%
EMU 10 4 830 241 22,2% 10,9% 12,4%
Japan 1 3 480 321 19,0% 7,9% 8,9%
UK 1 2 580 109 44,4% 5,8% 6,6%
Canada 1 1 385 93 46,8% 3,1% 3,5%
Switzerland 1 1 166 36 78,1% 2,6% 3,0%
Australia 1 997 70 54,7% 2,3% 2,6%
Other DM 7 1 572 150 3,6% 4,0%
Em Mar 24 5 189 838 25,7% 11,7%
EM Asia 9 3 822 561 33,3% 8,6% 73,7%
EM EMEA 10 732 163 37,0% 1,7% 14,1%
EM Latin 5 635 114 38,2% 1,4% 12,2%
Poland 5 68 22 78,3% 0,2% 1,3%

5. MSCI ACWI - udziały obszarów
5
Obliczenia własne (dane źródłowe MSCI)
MSCI IMI
# krajów Mkt Cap # pozycji 10 pozycji
udział w
ACWI
udział w
World
udział w
Em Mar
(miliard USD)
ACWI 47 51 199 8 582 8,5%
World 23 45 234 5 915 9,6% 88,3%
USA 1 26 481 2 433 16,4% 51,7% 58,5%
EMU 10 5 476 703 19,6% 10,7% 12,1%
Japan 1 4 239 1 219 15,6% 8,3% 9,4%
UK 1 3 037 371 37,8% 5,9% 6,7%
Canada 1 1 617 311 40,0% 3,2% 3,6%
Switzerland 1 1 287 111 70,8% 2,5% 2,8%
Australia 1 1 151 219 47,3% 2,2% 2,5%
Other DM 7 1 946 548 3,8% 4,3%
Em Mar 24 5 965 2 667 22,3% 11,7%
EM Asia 9 4 447 2 105 28,6% 8,7% 74,5%
EM EMEA 10 809 336 33,5% 1,6% 13,6%
EM Latin 5 710 226 34,2% 1,4% 11,9%
Poland 5 77 37 68,9% 0,2% 1,3%

6. Rynek amerykański
6
 Wykres S&P 500 TR w skali logarytmicznej
 Wykres BV dla indeksu w skali logarytmicznej
Obliczenia własne (dane źródłowe Bloomberg)
1989-12
1990-12
1991-12
1992-12
1993-12
1994-12
1995-12
1996-12
1997-12
1998-12
1999-12
2000-12
2001-12
2002-12
2003-12
2004-12
2005-12
2006-12
2007-12
2008-12
2009-12
2010-12
2011-12
2012-12
2013-12
2014-12
2015-12
2016-12
2017-12
S&P S&P-BV

7. Rynek amerykański
7
 Średni geometryczny wzrost BV w ostatnich 15,8 latach – 7,9%
Obliczenia własne (dane źródłowe Bloomberg)
-15%
-10%
-5%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017.10
Zmiana BV S&P

8. Rynek amerykański
8
 Wykres wskaźnika cena/wartość księgowa (P/BV)
Obliczenia własne (dane źródłowe Bloomberg)
1989-12
1990-12
1991-12
1992-12
1993-12
1994-12
1995-12
1996-12
1997-12
1998-12
1999-12
2000-12
2001-12
2002-12
2003-12
2004-12
2005-12
2006-12
2007-12
2008-12
2009-12
2010-12
2011-12
2012-12
2013-12
2014-12
2015-12
2016-12
2017-12
S&P - P/BV P/BV = 1

9. Rynek amerykański
9
Obliczenia własne (dane źródłowe Bloomberg)
S&P TR WK S&P Obligacje Inflacja Rent. 5Y C/WK
2002 -22,1% -3,5% 11,8% 2,4% 2,7% 2,78
2003 28,7% 14,9% 2,2% 1,9% 3,2% 3,11
2004 10,9% 18,6% 3,5% 3,3% 3,6% 2,91
2005 4,9% 11,6% 2,8% 3,4% 4,4% 2,73
2006 15,8% 11,7% 3,1% 2,5% 4,7% 2,83
2007 5,5% 8,0% 9,0% 4,1% 3,4% 2,77
2008 -37,0% -12,8% 13,7% 0,1% 1,6% 2,00
2009 26,5% 17,4% -3,6% 2,7% 2,7% 2,15
2010 15,1% 14,0% 5,9% 1,5% 2,0% 2,17
2011 2,1% 8,2% 9,8% 3,0% 0,8% 2,05
2012 16,0% 11,4% 2,0% 1,7% 0,7% 2,14
2013 32,4% 9,6% -2,7% 1,5% 1,7% 2,58
2014 13,7% 3,8% 5,1% 0,8% 1,7% 2,82
2015 1,4% 3,5% 0,8% 0,7% 1,8% 2,77
2016 12,0% 5,5% 1,0% 2,1% 1,9% 2,94
2017.10 16,9% 7,0% 2,1% 1,5% 2,0% 3,21
liczba lat : 15,8 7,4% 7,9% 4,1% 2,1% -0,14% -0,4%
odch. stand. 17,1% 7,6% 4,7% 1,0%
 Porównanie stóp zwrotu ze zmianą WK dla indeksu akcji,
obligacji oraz inflacji (C/WK2001 = 3,44; YTM 5Y2001 = 4,3%)

10. Rynek amerykański
10
Obliczenia własne (dane źródłowe Bloomberg)
 Średni geometryczny wzrost BVS&P500 – 7,9%
 Indeks wzrósł średnio o 7,4%
 Różnica wynika ze spadku wskaźnika P/BV z poziomu 3,44 na koniec 2001 do 3,21 na koniec
października 2017 roku – średni spadek to 0,4% rocznie
 Spełnione jest równanie (1 + 7,9%) * (1 – 0,4%) = (1 + 7,4%)
 Equity risk premium za podany okres wynosi 3,8 p.p. względem BV
 Statystyki dla wskaźnika C/WK w okresie 2001/grudzień – 2017/październik
 Liczba obserwacji : 827
 Mediana : 2,71
 Wartość średnia : 2,60
 Połowa drogi od minimum do maksimum : 2,31
 Wartość obecna : 3,21 (2017/10/31)
 % obserwacji z wyceną niższą : 97%
 Zmienność cen akcji jest bardzo duża
 Zmienność zmian BV i stóp zwrotu z obligacji jest zbliżona
100% 3,48
90% 3,04
80% 2,90
70% 2,83
60% 2,79
50% 2,71
40% 2,59
30% 2,38
20% 2,18
10% 2,05
0% 1,53

11. Rynek euro
11
 Wykres SXXT w skali logarytmicznej
 Wykres BV dla indeksu w skali logarytmicznej
Obliczenia własne (dane źródłowe Bloomberg)
€1992-12
1993-12
1994-12
1995-12
1996-12
1997-12
1998-12
1999-12
2000-12
2001-12
2002-12
2003-12
2004-12
2005-12
2006-12
2007-12
2008-12
2009-12
2010-12
2011-12
2012-12
2013-12
2014-12
2015-12
2016-12
2017-12
SXXT SXXT-BV

12. Rynek euro
12
 Średni geometryczny wzrost BV w ostatnich 15,8 latach – 6,8%
Obliczenia własne (dane źródłowe Bloomberg)
€
-10%
-5%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017.10
Zmiana BV SXXT

13. Rynek euro
13
 Wykres wskaźnika cena/wartość księgowa (P/BV)
Obliczenia własne (dane źródłowe Bloomberg)
€
1992-12
1993-12
1994-12
1995-12
1996-12
1997-12
1998-12
1999-12
2000-12
2001-12
2002-12
2003-12
2004-12
2005-12
2006-12
2007-12
2008-12
2009-12
2010-12
2011-12
2012-12
2013-12
2014-12
2015-12
2016-12
2017-12
SXXT - P/BV P/BV = 1

14. Rynek euro
14
Obliczenia własne (dane źródłowe Bloomberg)
€ Porównanie stóp zwrotu ze zmianą WK dla indeksu akcji,
obligacji oraz inflacji (C/WK2001 = 2,64; YTM 5Y2001 = 4,4%)
SXXT TR WK SXXT net Obligacje Inflacja Rent. 5Y C/WK
2002 -33,4% 1,4% 9,0% 2,3% 3,4% 1,74
2003 20,8% 4,9% 3,8% 2,0% 3,5% 2,00
2004 12,3% 11,7% 7,3% 2,3% 3,0% 2,01
2005 25,8% 23,1% 5,4% 2,3% 3,1% 2,05
2006 23,0% 14,6% -0,4% 1,9% 3,9% 2,20
2007 7,3% 12,6% 2,0% 3,1% 4,1% 2,10
2008 -44,6% -6,5% 12,3% 1,6% 2,3% 1,24
2009 27,6% 10,3% 1,9% 0,9% 2,4% 1,44
2010 2,7% 11,7% 6,2% 2,2% 1,8% 1,32
2011 -15,2% 1,1% 9,6% 2,8% 0,8% 1,11
2012 19,3% 3,1% 4,5% 2,2% 0,3% 1,28
2013 23,7% 1,3% -2,2% 0,8% 0,9% 1,57
2014 4,1% 8,4% 10,3% -0,2% 0,0% 1,51
2015 10,3% 5,1% 0,4% 0,2% 0,0% 1,58
2016 4,1% 6,2% 3,9% 1,1% -0,5% 1,55
2017.10 16,0% 1,6% -0,8% 0,8% -0,4% 1,77
liczba lat : 15,8 4,1% 6,8% 4,5% 1,7% -0,30% -2,5%
odch. stand. 20,3% 6,8% 4,2% 0,9%

15. Rynek euro
15
Obliczenia własne (dane źródłowe Bloomberg)
€
 Średni geometryczny wzrost BVSXXT – 6,8%
 Indeks wzrósł średnio o 4,1%
 Różnica wynika ze spadku wskaźnika P/BV z poziomu 2,64 na koniec 2001 do 1,77 na koniec
października 2017 roku – średni spadek to 2,5% rocznie
 Spełnione jest równanie (1 + 6,8%) * (1 – 2,5%) = (1 + 4,1%)
 Equity risk premium za podany okres wynosi 2,2 p.p. względem BV
 Statystyki dla wskaźnika C/WK w okresie 2001/grudzień – 2017/październik
 Liczba obserwacji : 827
 Mediana : 1,61
 Wartość średnia : 1,66
 Połowa drogi od minimum do maksimum : 1,50
 Wartość obecna : 1,77 (2017/10/31)
 % obserwacji z wyceną niższą : 64%
 Zmienność cen akcji jest bardzo duża
 Zmienność zmian BV i stóp zwrotu z obligacji jest zbliżona
100% 2,38
90% 2,18
80% 2,05
70% 1,91
60% 1,71
50% 1,61
40% 1,51
30% 1,43
20% 1,33
10% 1,20
0% 0,95

16. Rynek japoński
16
 Wykres TOPIX TR w skali logarytmicznej
 Wykres BV dla indeksu w skali logarytmicznej
Obliczenia własne (dane źródłowe Bloomberg)
1989-12
1990-12
1991-12
1992-12
1993-12
1994-12
1995-12
1996-12
1997-12
1998-12
1999-12
2000-12
2001-12
2002-12
2003-12
2004-12
2005-12
2006-12
2007-12
2008-12
2009-12
2010-12
2011-12
2012-12
2013-12
2014-12
2015-12
2016-12
2017-12
Topix Topix- BV

17. Rynek japoński
17
 Średni geometryczny wzrost BV w ostatnich 15,8 latach – 5,7%
Obliczenia własne (dane źródłowe Bloomberg)
-15%
-10%
-5%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017.10
Zmiana BV Topix

18. Rynek japoński
18
 Wykres wskaźnika cena/wartość księgowa (P/BV)
Obliczenia własne (dane źródłowe Bloomberg)
1989-12
1990-12
1991-12
1992-12
1993-12
1994-12
1995-12
1996-12
1997-12
1998-12
1999-12
2000-12
2001-12
2002-12
2003-12
2004-12
2005-12
2006-12
2007-12
2008-12
2009-12
2010-12
2011-12
2012-12
2013-12
2014-12
2015-12
2016-12
2017-12
TOPIX - P/BV P/BV = 1

19. Rynek japoński
19
Obliczenia własne (dane źródłowe Bloomberg)
 Porównanie stóp zwrotu ze zmianą WK dla indeksu akcji,
obligacji oraz inflacji (C/WK2001 = 1,50; YTM 5Y2001 = 0,5%)
Topix WK Topix Obligacje Inflacja Rent. 5Y C/WK
2002 -17,5% -2,9% 3,2% -0,3% 0,3% 1,28
2003 25,2% 1,6% -0,7% -0,4% 0,6% 1,57
2004 11,3% 8,8% 1,3% 0,2% 0,6% 1,61
2005 45,2% 17,8% 0,7% -0,1% 0,9% 1,98
2006 3,0% 9,8% 0,3% 0,3% 1,3% 1,86
2007 -11,1% 6,4% 2,6% 0,7% 1,0% 1,55
2008 -40,6% -11,9% 3,7% 0,4% 0,7% 1,05
2009 7,6% 0,7% 0,9% -1,7% 0,5% 1,12
2010 1,0% 5,1% 2,4% 0,0% 0,4% 1,08
2011 -17,0% 0,0% 2,2% -0,2% 0,3% 0,89
2012 20,9% 9,7% 1,8% -0,1% 0,2% 0,98
2013 54,4% 19,2% 2,2% 1,6% 0,2% 1,27
2014 10,3% 13,0% 4,9% 2,4% 0,0% 1,24
2015 12,1% 7,8% 1,3% 0,2% 0,0% 1,29
2016 0,3% 2,1% 3,7% 0,3% -0,1% 1,27
2017.10 18,6% 7,7% -0,2% 0,4% -0,1% 1,40
liczba lat : 15,8 5,2% 5,7% 1,9% 0,2% -0,04% -0,5%
odch. stand. 22,8% 7,5% 1,5% 0,9%

20. Rynek japoński
20
Obliczenia własne (dane źródłowe Bloomberg)
 Średni geometryczny wzrost BVTOPIX – 5,7%
 Indeks wzrósł średnio o 5,2%
 Różnica wynika ze spadku wskaźnika P/BV z poziomu 1,50 na koniec 2001 do 1,40 na koniec
października 2017 roku – średni spadek to 0,5% rocznie
 Spełnione jest równanie (1 + 5,7%) * (1 – 0,5%) = (1 + 5,2%)
 Equity risk premium za podany okres wynosi 3,8 p.p. względem BV
 Statystyki dla wskaźnika C/WK w okresie 2001/grudzień – 2017/październik
 Liczba obserwacji : 827
 Mediana : 1,28
 Wartość średnia : 1,34
 Połowa drogi od minimum do maksimum : 1,31
 Wartość obecna : 1,40 (2017/10/31)
 % obserwacji z wyceną niższą : 64%
 Zmienność cen akcji jest bardzo duża
 Zmienność zmian BV i stóp zwrotu z obligacji jest zbliżona
100% 2,06
90% 1,80
80% 1,61
70% 1,52
60% 1,36
50% 1,28
40% 1,22
30% 1,16
20% 1,08
10% 0,97
0% 0,84

21. Rynek brytyjski
21
 Wykres FTSE 100 TR w skali logarytmicznej
 Wykres BV dla indeksu w skali logarytmicznej
Obliczenia własne (dane źródłowe Bloomberg)
1992-12
1993-12
1994-12
1995-12
1996-12
1997-12
1998-12
1999-12
2000-12
2001-12
2002-12
2003-12
2004-12
2005-12
2006-12
2007-12
2008-12
2009-12
2010-12
2011-12
2012-12
2013-12
2014-12
2015-12
2016-12
2017-12
FTSE 100 FTSE 100-BV

22. Rynek brytyjski
22
 Średni geometryczny wzrost BV w ostatnich 15,8 latach – 7,5%
Obliczenia własne (dane źródłowe Bloomberg)
-5%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017.10
Zmiana BV FTSE 100

23. Rynek brytyjski
23
 Wykres wskaźnika cena/wartość księgowa (P/BV)
Obliczenia własne (dane źródłowe Bloomberg)
1992-12
1993-12
1994-12
1995-12
1996-12
1997-12
1998-12
1999-12
2000-12
2001-12
2002-12
2003-12
2004-12
2005-12
2006-12
2007-12
2008-12
2009-12
2010-12
2011-12
2012-12
2013-12
2014-12
2015-12
2016-12
2017-12
FTSE 100 - P/BV P/BV = 1

24. Rynek brytyjski
24
Obliczenia własne (dane źródłowe Bloomberg)
 Porównanie stóp zwrotu ze zmianą WK dla indeksu akcji,
obligacji oraz inflacji (C/WK2001 = 2,35; YTM 5Y2001 = 5,1%)
FTSE100 WK FTSE100 Obligacje Inflacja Rent. 5Y C/WK
2002 -22,2% -1,3% 9,4% 1,3% 4,2% 1,86
2003 17,9% 3,9% 2,0% 1,4% 4,6% 2,10
2004 11,2% 4,5% 6,7% 1,3% 4,5% 2,24
2005 20,8% 15,9% 8,1% 2,1% 4,2% 2,33
2006 14,4% 5,2% 0,5% 2,3% 5,1% 2,54
2007 7,4% 17,4% 5,2% 2,3% 4,4% 2,32
2008 -28,3% 5,7% 13,1% 3,6% 2,4% 1,57
2009 27,3% 6,0% -1,3% 2,2% 2,8% 1,89
2010 12,6% 16,8% 7,6% 3,3% 2,2% 1,82
2011 -2,2% 10,9% 16,7% 4,5% 1,0% 1,61
2012 10,0% 0,0% 2,8% 2,8% 0,9% 1,77
2013 18,7% 4,9% -4,3% 2,6% 1,9% 2,00
2014 0,7% 8,2% 14,7% 1,5% 1,2% 1,87
2015 -1,3% 1,1% 0,5% 0,0% 1,3% 1,82
2016 19,1% 20,5% 10,6% 0,7% 0,5% 1,80
2017.10 8,5% 2,6% 0,2% 2,2% 0,8% 1,90
liczba lat : 15,8 6,1% 7,5% 5,7% 2,1% -0,27% -1,3%
odch. stand. 12,9% 6,3% 6,0% 1,1%

25. Rynek brytyjski
25
Obliczenia własne (dane źródłowe Bloomberg)
 Średni geometryczny wzrost BVFTSE100 – 7,5%
 Indeks wzrósł średnio o 6,1%
 Różnica wynika ze spadku wskaźnika P/BV z poziomu 2,90 na koniec 2001 do 1,90 na koniec
października 2017 roku – średni spadek to 1,3% rocznie
 Spełnione jest równanie (1 + 7,5%) * (1 – 1,3%) = (1 + 6,1%)
 Equity risk premium za podany okres wynosi 1,8 p.p. względem BV
 Statystyki dla wskaźnika C/WK w okresie 2001/grudzień – 2017/październik
 Liczba obserwacji : 827
 Mediana : 1,90
 Wartość średnia : 1,97
 Połowa drogi od minimum do maksimum : 1,83
 Wartość obecna : 1,90 (2017/10/31)
 % obserwacji z wyceną niższą : 50%
 Zmienność cen akcji jest bardzo duża
 Zmienność zmian BV i stóp zwrotu z obligacji jest zbliżona
100% 2,67
90% 2,41
80% 2,28
70% 2,07
60% 1,95
50% 1,90
40% 1,86
30% 1,82
20% 1,75
10% 1,66
0% 1,25

26. Rynek kanadyjski
26
 Wykres S&P/TSX TR w skali logarytmicznej
 Wykres BV dla indeksu w skali logarytmicznej
Obliczenia własne (dane źródłowe Bloomberg)
1992-12
1993-12
1994-12
1995-12
1996-12
1997-12
1998-12
1999-12
2000-12
2001-12
2002-12
2003-12
2004-12
2005-12
2006-12
2007-12
2008-12
2009-12
2010-12
2011-12
2012-12
2013-12
2014-12
2015-12
2016-12
2017-12
S&P/TSX S&P/TSX-BV

27. Rynek kanadyjski
27
 Średni geometryczny wzrost BV w ostatnich 15,8 latach – 8,2%
Obliczenia własne (dane źródłowe Bloomberg)
-10%
-5%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017.10
Zmiana BV S&P/TSX

28. Rynek kanadyjski
28
 Wykres wskaźnika cena/wartość księgowa (P/BV)
Obliczenia własne (dane źródłowe Bloomberg)
1992-12
1993-12
1994-12
1995-12
1996-12
1997-12
1998-12
1999-12
2000-12
2001-12
2002-12
2003-12
2004-12
2005-12
2006-12
2007-12
2008-12
2009-12
2010-12
2011-12
2012-12
2013-12
2014-12
2015-12
2016-12
2017-12
S&P/TSX - P/BV P/BV = 1

29. Rynek kanadyjski
29
Obliczenia własne (dane źródłowe Bloomberg)
 Porównanie stóp zwrotu ze zmianą WK dla indeksu akcji,
obligacji oraz inflacji (C/WK2001 = 2,11; YTM 5Y2001 = 4,6%)
TSX TR WK TSX Obligacje Inflacja Rent. 5Y C/WK
2002 -12,4% 2,1% 8,5% 3,8% 4,0% 1,81
2003 26,7% 4,2% 5,7% 2,1% 3,9% 2,20
2004 14,5% 9,0% 7,0% 2,1% 3,7% 2,31
2005 24,1% 7,2% 6,9% 2,1% 3,9% 2,68
2006 17,3% 21,2% 3,5% 1,7% 4,0% 2,59
2007 9,8% 10,6% 5,0% 2,4% 3,9% 2,57
2008 -33,0% 14,9% 11,8% 1,2% 1,7% 1,50
2009 35,1% 5,8% -1,6% 1,3% 2,8% 1,92
2010 17,6% 5,2% 6,1% 2,4% 2,4% 2,14
2011 -8,7% 6,7% 9,6% 2,3% 1,3% 1,83
2012 7,2% 8,7% 2,3% 0,8% 1,4% 1,81
2013 13,0% 6,7% -2,3% 1,2% 1,9% 1,91
2014 10,6% 10,3% 7,1% 1,5% 1,3% 1,92
2015 -8,3% 7,7% 3,7% 1,6% 0,7% 1,63
2016 21,1% 4,4% -0,4% 1,5% 1,1% 1,90
2017.10 7,3% 7,0% 0,3% 1,9% 1,6% 1,90
liczba lat : 15,8 7,5% 8,2% 4,6% 1,9% -0,19% -0,7%
odch. stand. 16,6% 4,4% 3,9% 0,7%

30. Rynek kanadyjski
30
Obliczenia własne (dane źródłowe Bloomberg)
 Średni geometryczny wzrost BVS&P/TSX – 8,2%
 Indeks wzrósł średnio o 7,5%
 Różnica wynika ze spadku wskaźnika P/BV z poziomu 2,11 na koniec 2001 do 1,90 na koniec
października 2017 roku – średni spadek to 0,7% rocznie
 Spełnione jest równanie (1 + 8,2%) * (1 – 0,7%) = (1 + 7,5%)
 Equity risk premium za podany okres wynosi 3,7 p.p. względem BV
 Statystyki dla wskaźnika C/WK w okresie 2001/grudzień – 2017/październik
 Liczba obserwacji : 827
 Mediana : 1,93
 Wartość średnia : 2,05
 Połowa drogi od minimum do maksimum : 1,88
 Wartość obecna : 1,90 (2017/10/31)
 % obserwacji z wyceną niższą : 44%
 Zmienność cen akcji jest bardzo duża
 Zmienność zmian BV i stóp zwrotu z obligacji jest zbliżona
100% 2,85
90% 2,59
80% 2,37
70% 2,16
60% 2,04
50% 1,93
40% 1,89
30% 1,84
20% 1,79
10% 1,72
0% 1,25

31. Rynek szwajcarski
31
 Wykres SMI TR w skali logarytmicznej
 Wykres BV dla indeksu w skali logarytmicznej
Obliczenia własne (dane źródłowe Bloomberg)
2001-12
2002-12
2003-12
2004-12
2005-12
2006-12
2007-12
2008-12
2009-12
2010-12
2011-12
2012-12
2013-12
2014-12
2015-12
2016-12
2017-12
SMI SMI-BV

32. Rynek szwajcarski
32
 Wykres wskaźnika cena/wartość księgowa (P/BV)
Obliczenia własne (dane źródłowe Bloomberg)
2001-12
2002-12
2003-12
2004-12
2005-12
2006-12
2007-12
2008-12
2009-12
2010-12
2011-12
2012-12
2013-12
2014-12
2015-12
2016-12
2017-12
SMI - P/BV P/BV = 1

33. Rynek szwajcarski
33
 Średni geometryczny wzrost BV w ostatnich 15,8 latach – 5,7%
Obliczenia własne (dane źródłowe Bloomberg)
-15%
-10%
-5%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017.10
Zmiana BV SMI

34. Rynek szwajcarski
34
Obliczenia własne (dane źródłowe Bloomberg)
 Porównanie stóp zwrotu ze zmianą WK dla indeksu akcji,
obligacji oraz inflacji (C/WK2001 = 2,81; YTM 5Y2001 = 3,0%)
SMI WK SMI Obligacje Inflacja Rent. 5Y C/WK
2002 -26,6% -12,5% 12,5% 0,9% 1,4% 2,34
2003 20,9% 8,0% 0,9% 0,6% 2,0% 2,62
2004 5,5% 6,2% 5,5% 1,3% 1,6% 2,61
2005 36,0% 14,1% 4,6% 1,0% 1,8% 3,11
2006 18,0% 23,5% -0,6% 0,6% 2,5% 2,97
2007 -1,4% 4,7% -0,9% 2,0% 2,8% 2,80
2008 -32,8% -9,5% 9,0% 0,7% 1,6% 2,08
2009 22,1% 4,4% 3,8% 0,3% 1,0% 2,43
2010 1,2% 11,2% 3,3% 0,5% 1,1% 2,21
2011 -4,6% 5,0% 7,2% -0,7% 0,2% 2,01
2012 19,1% 6,6% 1,9% -0,4% 0,1% 2,24
2013 23,9% 6,9% -1,9% 0,1% 0,2% 2,60
2014 12,9% 12,1% 4,2% -0,3% -0,1% 2,62
2015 1,2% 4,1% 2,0% -1,3% -0,6% 2,54
2016 -3,4% 4,6% 0,0% 0,0% -0,7% 2,35
2017.10 16,1% 5,2% -0,8% 0,9% -0,5% 2,59
liczba lat : 15,8 5,2% 5,7% 3,1% 0,4% -0,23% -0,5%
odch. stand. 17,7% 8,0% 3,8% 0,8%

35. Rynek szwajcarski
35
Obliczenia własne (dane źródłowe Bloomberg)
 Średni geometryczny wzrost BVSMI – 5,7%
 Indeks wzrósł średnio o 5,2%
 Różnica wynika ze spadku wskaźnika P/BV z poziomu 2,81 na koniec 2001 do 2,59 na koniec
października 2017 roku – średni spadek to 0,5% rocznie
 Spełnione jest równanie (1 + 5,7%) * (1 – 0,5%) = (1 + 5,2%)
 Equity risk premium za podany okres wynosi 2,6 p.p. względem BV
 Statystyki dla wskaźnika C/WK w okresie 2001/grudzień – 2017/październik
 Liczba obserwacji : 827
 Mediana : 2,56
 Wartość średnia : 2,53
 Połowa drogi od minimum do maksimum : 2,33
 Wartość obecna : 2,59 (2017/10/31)
 % obserwacji z wyceną niższą : 54%
 Zmienność cen akcji jest bardzo duża
 Zmienność zmian BV i stóp zwrotu z obligacji jest zbliżona
100% 3,29
90% 2,94
80% 2,77
70% 2,68
60% 2,62
50% 2,56
40% 2,48
30% 2,38
20% 2,26
10% 2,10
0% 1,65

36. Rynek australijski
36
 Wykres AS30 TR w skali logarytmicznej
 Wykres BV dla indeksu w skali logarytmicznej
Obliczenia własne (dane źródłowe Bloomberg)
1992-12
1993-12
1994-12
1995-12
1996-12
1997-12
1998-12
1999-12
2000-12
2001-12
2002-12
2003-12
2004-12
2005-12
2006-12
2007-12
2008-12
2009-12
2010-12
2011-12
2012-12
2013-12
2014-12
2015-12
2016-12
2017-12
AS30 AS30-BV

37. Rynek australijski
37
 Średni geometryczny wzrost BV w ostatnich 15,8 latach – 9,7%
Obliczenia własne (dane źródłowe Bloomberg)
-15%
-10%
-5%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017.10
Zmiana BV AS30

38. Rynek australijski
38
 Wykres wskaźnika cena/wartość księgowa (P/BV)
Obliczenia własne (dane źródłowe Bloomberg)
1992-12
1993-12
1994-12
1995-12
1996-12
1997-12
1998-12
1999-12
2000-12
2001-12
2002-12
2003-12
2004-12
2005-12
2006-12
2007-12
2008-12
2009-12
2010-12
2011-12
2012-12
2013-12
2014-12
2015-12
2016-12
2017-12
AS30 - P/BV P/BV = 1

39. Rynek australijski
39
Obliczenia własne (dane źródłowe Bloomberg)
 Porównanie stóp zwrotu ze zmianą WK dla indeksu akcji,
obligacji oraz inflacji (C/WK2001 = 2,44; YTM 5Y2001 = 5,5%)
AS30 WK AS30 Obligacje Inflacja Rent. 5Y C/WK
2002 -8,1% 19,9% 9,3% 2,9% 4,8% 1,87
2003 15,9% 2,7% 2,8% 2,4% 5,6% 2,11
2004 27,6% 33,1% 6,9% 2,5% 5,2% 2,02
2005 21,1% -8,5% 5,7% 2,8% 5,2% 2,67
2006 25,0% 18,5% 2,7% 3,3% 6,0% 2,82
2007 18,0% 20,9% 3,8% 2,9% 6,7% 2,75
2008 -40,4% 4,6% 17,4% 3,7% 3,4% 1,57
2009 39,6% 5,0% 0,0% 2,1% 5,2% 2,09
2010 3,3% 5,9% 5,8% 2,8% 5,4% 2,04
2011 -11,4% 12,3% 12,6% 3,0% 3,3% 1,60
2012 18,8% 6,8% 6,7% 2,2% 2,8% 1,79
2013 19,7% 9,7% 1,3% 2,7% 3,5% 1,95
2014 5,0% 8,3% 10,5% 1,7% 2,3% 1,89
2015 3,8% 7,5% 2,5% 1,7% 2,2% 1,82
2016 11,6% 5,3% 2,8% 1,5% 2,3% 1,93
2017.10 8,2% 7,8% 3,1% 1,3% 2,2% 1,94
liczba lat : 15,8 8,1% 9,7% 5,8% 2,5% -0,21% -1,4%
odch. stand. 18,1% 9,2% 4,5% 0,7%

40. Rynek australijski
40
Obliczenia własne (dane źródłowe Bloomberg)
 Średni geometryczny wzrost BVAS30 – 9,7%
 Indeks wzrósł średnio o 8,1%
 Różnica wynika ze spadku wskaźnika P/BV z poziomu 2,44 na koniec 2001 do 1,94 na koniec
października 2017 roku – średni spadek to 1,4% rocznie
 Spełnione jest równanie (1 + 9,7%) * (1 – 1,4%) = (1 + 8,1%)
 Equity risk premium za podany okres wynosi 3,9 p.p. względem BV
 Statystyki dla wskaźnika C/WK w okresie 2001/grudzień – 2017/październik
 Liczba obserwacji : 827
 Mediana : 1,97
 Wartość średnia : 2,08
 Połowa drogi od minimum do maksimum : 2,03
 Wartość obecna : 1,94 (2017/10/31)
 % obserwacji z wyceną niższą : 42%
 Zmienność cen akcji jest bardzo duża
 Zmienność zmian BV i stóp zwrotu z obligacji jest zbliżona
100% 3,14
90% 2,75
80% 2,27
70% 2,10
60% 2,02
50% 1,97
40% 1,94
30% 1,90
20% 1,81
10% 1,70
0% 1,31

41. Rynki emerging
41
 Wykres dyskonta P/BV rynku EM względem DM w skali logarytmicznej
 Nie pokazano wykresu BV bo nie jest to rynek w jednej walucie
(różne waluty wypaczają wnioski)
Obliczenia własne (dane źródłowe Bloomberg)
-90%
-80%
-70%
-60%
-50%
-40%
-30%
-20%
-10%
0%
10%
1998-12
1999-12
2000-12
2001-12
2002-12
2003-12
2004-12
2005-12
2006-12
2007-12
2008-12
2009-12
2010-12
2011-12
2012-12
2013-12
2014-12
2015-12
2016-12
Dyskonto EM do DM wg P/BV

42. Rynki emerging
42
 Wykres wskaźnika cena/wartość księgowa (P/BV)
Obliczenia własne (dane źródłowe Bloomberg)
1995-12
1996-12
1997-12
1998-12
1999-12
2000-12
2001-12
2002-12
2003-12
2004-12
2005-12
2006-12
2007-12
2008-12
2009-12
2010-12
2011-12
2012-12
2013-12
2014-12
2015-12
2016-12
2017-12
MXEF - P/BV P/BV = 1

43. Rynki emerging
43
Obliczenia własne (dane źródłowe Bloomberg)
 Porównanie stóp zwrotu ze zmianą WK dla indeksu akcji, obligacji oraz inflacji (C/WK2001 = 1,47)
MXEF Obligacje Inflacja C/WK
2002 -6,0% 13,1% 5,0% 1,35
2003 56,3% 25,7% 4,5% 1,78
2004 26,0% 11,7% 4,9% 1,79
2005 34,5% 10,7% 5,1% 2,08
2006 32,6% 9,9% 4,4% 2,30
2007 39,8% 6,3% 6,7% 2,80
2008 -53,2% -10,9% 7,2% 1,34
2009 79,0% 28,2% 4,3% 2,01
2010 19,2% 12,0% 6,3% 1,97
2011 -18,2% 8,5% 6,1% 1,50
2012 18,6% 18,5% 4,8% 1,60
2013 -2,3% -6,6% 5,4% 1,48
2014 -1,8% 5,5% 4,8% 1,47
2015 -14,6% 1,2% 4,8% 1,38
2016 11,6% 10,2% 4,5% 1,48
2017.10 32,6% 8,9% 2,3% 1,78
liczba lat : 15,8 11,3% 9,2% 5,1%
odch. stand. 30,8% 9,6% 1,1%

44. Rynki emerging
44
Obliczenia własne (dane źródłowe Bloomberg)
 Trudno wyznaczyć wzrosty BV dla całego indeksu ze względu na efekty różnych walut, co
może prowadzić do dziwnych wniosków – trzeba analizować każdy kraj oddzielnie
 Indeks wzrósł średnio o 11,3% ale obligacje również nieźle dały zarobić przy dużo mniejszej
zmienności – 9,2% (pytanie jednak jaki wpływ na ten rezultat miały efekty walut do USD)
 Jedyny wskaźnik P/BV, który wzrósł z poziomu 1,47 na koniec 2001 do 1,78 na koniec
października 2017 roku – średni wzrost to 1,2% rocznie
 Wysoka inflacja, gigantyczna zmienność cen (przyczynia się do tego waluta)
 Okres zamykania dyskonta do Dev Mark – lata 1999-2007
 Okres kryzysu i pokryzysowy – lata 2008-2010
 Okres zwiększania się dyskonta – lata 2011-2015
 Z czym więc mamy do czynienia od 2016 - ?
 Statystyki dla wskaźnika C/WK w okresie 2001/grudzień – 2017/październik
 Liczba obserwacji : 827
 Mediana : 1,64
 Wartość średnia : 1,75
 Połowa drogi od minimum do maksimum : 1,71
 Wartość obecna : 1,78 (2017/10/31)
 % obserwacji w wyceną niższą : 61%
100% 2,86
90% 2,30
80% 2,04
70% 1,90
60% 1,77
50% 1,64
40% 1,57
30% 1,52
20% 1,46
10% 1,38
0% 1,02

45. Rynek polski
45
 Wykres WIG w skali logarytmicznej
 Wykres BV dla indeksu w skali logarytmicznej
Obliczenia własne (dane źródłowe Bloomberg)
2001-05
2002-08
2003-11
2005-02
2006-05
2007-08
2008-11
2010-02
2011-05
2012-08
2013-11
2015-02
2016-05
2017-08
WIG WIG-BV

46. Rynek polski
46
 Średni geometryczny wzrost BV w ostatnich 15,8 latach – 10,2%
Obliczenia własne (dane źródłowe Bloomberg)
0%
5%
10%
15%
20%
25%
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017.10
Zmiana BV WIG

47. Rynek polski
47
 Wykres wskaźnika cena/wartość księgowa (P/BV)
Obliczenia własne (dane źródłowe Bloomberg)
2001-05
2002-08
2003-11
2005-02
2006-05
2007-08
2008-11
2010-02
2011-05
2012-08
2013-11
2015-02
2016-05
2017-08
WIG - P/BV P/BV = 1

48. Rynek polski
48
Obliczenia własne (dane źródłowe Bloomberg)
 Porównanie stóp zwrotu ze zmianą WK dla indeksu akcji,
obligacji oraz inflacji (C/WK2001 = 1,46; YTM 5Y2001 = 9,6%)
WIG WK WIG Obligacje Inflacja Rent. 5Y C/WK
2002 3,2% 21,0% 20,0% 0,8% 5,5% 1,24
2003 44,9% 10,8% 3,0% 1,7% 6,6% 1,62
2004 27,9% 13,8% 8,8% 4,4% 6,1% 1,82
2005 33,7% 17,7% 9,4% 0,7% 5,0% 2,07
2006 41,6% 19,2% 5,2% 1,4% 5,0% 2,46
2007 10,4% 11,8% 1,7% 4,0% 6,1% 2,43
2008 -51,1% 10,8% 9,0% 3,3% 5,2% 1,07
2009 46,9% 8,6% 4,1% 3,5% 5,9% 1,45
2010 18,8% 9,9% 6,5% 3,1% 5,5% 1,57
2011 -20,8% 14,0% 5,8% 4,6% 5,3% 1,09
2012 26,2% 7,6% 13,4% 2,4% 3,2% 1,28
2013 8,1% 3,8% 2,0% 0,7% 3,6% 1,33
2014 0,3% 3,0% 9,5% -1,0% 2,1% 1,30
2015 -9,6% 5,1% 1,7% -0,5% 2,2% 1,11
2016 11,4% 2,1% 0,3% 0,8% 2,9% 1,22
2017.10 25,3% 4,8% 3,9% 0,9% 2,6% 1,45
liczba lat : 15,8 10,2% 10,2% 6,5% 1,9% -0,44% 0,0%
odch. stand. 25,7% 5,1% 3,6% 1,7%

49. Rynek polski
49
Obliczenia własne (dane źródłowe Bloomberg)
 Średni geometryczny wzrost BVWIG – 10,2%
 Indeks wzrósł średnio o 10,2%
 Brak różnicy wynika z bardzo zbliżonej wartości wskaźnika P/BV na koniec 2001 (1,46) i na
koniec października 2017 roku (1,45) – średnia zmiana roczna wynosi więc 0,0%
 Spełnione jest równanie (1 + 10,2%) * (1 + 0,0%) = (1 + 10,2%)
 Equity risk premium za podany okres wynosi 3,7 p.p. względem BV
 Statystyki dla wskaźnika C/WK w okresie 2001/grudzień – 2017/październik
 Liczba obserwacji : 827
 Mediana : 1,40
 Wartość średnia : 1,56
 Połowa drogi od minimum do maksimum : 1,63
 Wartość obecna : 1,45 (2017/10/31)
 % obserwacji z wyceną niższą : 56%
 Zmienność cen akcji jest bardzo duża
 Zmienność zmian BV i stóp zwrotu z obligacji jest zbliżona
100% 3,11
90% 2,32
80% 1,86
70% 1,66
60% 1,50
50% 1,40
40% 1,33
30% 1,28
20% 1,20
10% 1,14
0% 0,85

50. Wszystkie rynki - podsumowanie
50
Obliczenia własne (dane źródłowe Bloomberg)
obszar
MSCI
waga
indeks
akcji
BV akcji
zmiana
P/BV
obligacje
rentowność
GOV 5Y
inflacja
zmiana
GOV 5Y
korelacja
akcji i
obligacji
Wpływ P/BV
na stopę
zwrotu (5Y)
USA 52,1% 7,4% 7,9% -0,4% 4,1% 2,0% 2,1% -14 pb -0,83 -3,3%
EMU 10,9% 4,1% 6,8% -2,5% 4,5% -0,4% 1,7% -30 pb -0,74 -1,9%
Japonia 7,9% 5,2% 5,7% -0,5% 1,9% -0,1% 0,2% -4 pb -0,46 -1,7%
UK 5,8% 6,1% 7,5% -1,3% 5,7% 0,8% 2,1% -27 pb -0,53 0,0%
Kanada 3,1% 7,5% 8,2% -0,7% 4,6% 1,6% 1,9% -19 pb -0,59 0,3%
Szwajcaria 2,6% 5,2% 5,7% -0,5% 3,1% -0,5% 0,4% -23 pb -0,62 -0,2%
Australia 2,3% 8,1% 9,7% -1,4% 5,8% 2,2% 2,5% -21 pb -0,82 0,3%
Em Mar 11,7% 11,3% 9,2% 5,1% 0,80 -1,7%
Polska 0,2% 10,2% 10,2% 0,0% 6,5% 2,6% 1,9% -44 pb -0,11 -0,8%

51. Wszystkie rynki - podsumowanie
51
Obliczenia własne (dane źródłowe Bloomberg)
Polska USA EMU Japonia UK Kanada Szajcaria Australia Em Mar
PLN USD EUR JPY GBP CAD CHF AUD USD
100% 3,11 3,48 2,38 2,06 2,67 2,85 3,29 3,14 2,86
90% 2,32 3,04 2,18 1,80 2,41 2,59 2,94 2,75 2,30
80% 1,86 2,90 2,05 1,61 2,28 2,37 2,77 2,27 2,04
70% 1,66 2,83 1,91 1,52 2,07 2,16 2,68 2,10 1,90
60% 1,50 2,79 1,71 1,36 1,95 2,04 2,62 2,02 1,77
50% 1,40 2,71 1,61 1,28 1,90 1,93 2,56 1,97 1,64
40% 1,33 2,59 1,51 1,22 1,86 1,89 2,48 1,94 1,57
30% 1,28 2,38 1,43 1,16 1,82 1,84 2,38 1,90 1,52
20% 1,20 2,18 1,33 1,08 1,75 1,79 2,26 1,81 1,46
10% 1,14 2,05 1,20 0,97 1,66 1,72 2,10 1,70 1,38
0% 0,85 1,53 0,95 0,84 1,25 1,25 1,65 1,31 1,02
31.10.2017 1,45 3,21 1,77 1,40 1,90 1,90 2,59 1,94 1,78
percentyl 56% 97% 64% 64% 50% 44% 54% 42% 61%
do mediany -3,8% -15,5% -9,3% -8,0% 0,0% 1,6% -1,2% 1,6% -8,4%

52. Najlepsze IKZE i IKZE znajdziesz na nnikze.pl
52

54. Nota
54
 Niniejszy dokument jest materiałem statystycznym i edukacyjnym.
 Wyraża opinie prywatne autora.
 Autor i Nationale-Nederlanden PTE nie biorą odpowiedzialności za wyniki
inwestycyjne podejmowane na bazie powyższego opracowania.
 Niniejszy materiał nie jest rekomendacją inwestycyjną.
 Autor starał się rzetelnie przedstawić zebrane dane - nie daje jednak gwarancji,
że są absolutnie poprawne.