1. ARTE ERROMANIKOA:
Aro feudalaren arte mota da.
Irrazionaltasuna,iluntasuna eta erlijio misteriotasunaz betetako
.EZAUGARRIAK Solidotasuna,sendotasuna
Teknika ezagutza escasa arkitekturan,bano edo lehio gutxi.
Estamentuzko artea:Noblezia eta goi elizako artea da.(monastegiak eta
gotorlekuak)
Gizartearen geldotasuna,arteinguru escasa.
Nekazal ekonomiatik nekazal arkitektura
nagusi.(zubiak,dorreak,errotak,gaztelu eta gotorlekuak…)
I.-ARKITEKTURA
Arte adierazpen garrantzitsuena zen.
Clunyko arte estiloa (santuen erlikiak arte monastiko-mojeena)
Milenarismoan:(dirua gehiago kontrolatu behar)
Monastegi asko,bideask eta arkitektoak mojeak ziren gehien
Erromesaldi bideak: -Jerusalem Lurra Santua
-Mont St.Michel
-Done Jaku Bidea
Ezaugarri orokorrak: Geometrismoa
Landako artea ,toskoa,bolumen puruak
Elizaren estetika bilatu beharrean Jainkoari eskeintza
bezala. Inguru naturala eta arkitektura bat egina.
Arkitektura elizako elitearena da.
Tenplua: - Oinplanoa:Nabeak,gurutzadura,absidea,kaperak eta girola.
- Altxatua:basilikala,banoak,tribuna eta triforioa,tronpak eta
petxinak eta kanpai dorreak.
-Klaustroko tenpluak
dira(klaustroa,eliza,sakristia,sukaldea,liburutegia,zeldak-gelak)
-Estalkiak:Kanoi bobeda,ertz bobeda, esfera laurdenekoa..etab.
-Euskarriak:murru lodiak,pilareak,zutabeak,kanoi
gangak,fajoiak,estriboak..etab.
-Zutabe erromanikoak eta kapitelak apaindutakoak ezena
historiko edo irudiekin.
- Ataria:Abozinatua,arkiboltak,irudiak erradialak,jambak..etab.
Tinpanoa eta bi ataleko atea(dintelduna)
-Aleroak: Arku itsuak,lonbardiar bandak..
-Lehioak: Bano abozinatuak eta apainduak,xake
apaindurak..etab.
2. Tenplu nagusiak: Borgoinan: Clunyko abadia
Vezelayko Andra Mari
-FRANTZIAN: Erromesaldiak: Toulouseko S.Saturnino
Conqueseko S.Fe
-ESPAINIAN: Bi adar nagusi -Clunitik eta Lonbardiatik
-Pirinioan: Tahulleko S.Clemente(pintura)
Jakako Katedrala (ark.)
-Gaztelan: Siloseko S.Domingo
Fromistako S.Martin
-Iparmendebaldean: Leoneko S.Isidoro
Compostekako Santiago
Zamora eta Salamankako
Katedralak (erromaniko berantiarra)
II.-ESKULTURA:
Aurrekariak:herri germaniarrak eta bizantziko eragina.
Gaia erlijiosoak,misteriotsuak,sinbolismoa eta etika estetika gainetik.
Frontalismoa,estilizazioa eta helburua apaingarria izan baina era didaktikoan.
Lekuak:
Arkitekturaren osagarriak dira: Kapiteletan,atarian.
Eskultura mukulu biribilekoak:Kristo gurutzatuta eta Teotokoak?
Espainian: - Santiagoko Plateriasko atean
-Leoneko Gloriako Ataria
III.-PINTURA:
Apaingarri gisakoa da.Miniaturak bizantizaleak,freskoak eta hormairudiak.
Lekuak: Absidean,Kupulan,alboetan eta alboko murruetan
Sinbolismoa:hieratismoa,adierazkortasun eza,konbenzionaltasuna
(pertsonalitate gabekoak)
Perspektiba eza.
Teknika:siluetak beteta agertzen dira,kolore lauak,kolore gradatzailerik ez.
Konposizioa:soila,lineala,simetrikoa eta jerarkikoa
Frontaltasuna:irudiak beti aurrera begira,begirune adierazpen
era,isocefalia…
Apaingarri eza,ez paisaia,ezta arkitekturak ere,pintura kontzeptuala.