Erromanikoaren garaiaren aurkezpen laburtua

1. GEOGRAFIA ETA HISTORIA
ERROMANIKOAREN GARAIA 2. DBH 3. GAIA
GAIA
ERROMANIKOA

2. GEOGRAFIA ETA HISTORIA
ERROMANIKOAREN GARAIA 2. DBH 3. GAIA
• Erdi Aroko Europako herrialde gehienetan kristautasuna zen erlijio
hedatuena.
• XI-XIII.mendeen bitartean, Europako kristauaren mugak zabalduz joan
ziren, iparraldetik, ekialdetik eta hegoaldetik.

3. GEOGRAFIA ETA HISTORIA
ERROMANIKOAREN GARAIA 2. DBH 3. GAIA
• Elizaren presentzia eguneroko bizitzan oso nabarmena zen.
• Elizak bizitza pribatua arautzen zuen (bataioak, ezkontzak, festak,
egutegiak,…).
• Elizak gainditu zuen eremu erlijiosoa eta gizarte arloa eta ekonomian
eta politikan esku hartzen ere hasi zen.
– Monasterioek eta gotzaindegiek lurralde ugari kontrolatzen zuten.
– Apaiz eta fraideek feudoetako jaunen jokabidea izaten zuten eta
errentak kobratzen zizkieten nekazariei.
– Hamarrena kobratzen hasi ziren.
– Elizak errege-erregina kristauengan eragin politiko handia ere
bazuen.
– Alde militarrean, kristautasunaren aldeko Gurutzadak edo Lurralde
Santuak berreskuratzeko gerra erlijiosoak bultzatu zituen.

4. GEOGRAFIA ETA HISTORIA
ERROMANIKOAREN GARAIA 2. DBH 3. GAIA
GURUTZADAK
• XI-XIII.mendeen artean erresuma kristauen konkista espedizioak
• Helburua: Islamiarrak Lur Santuetatik botatzea eta Kristoren hilobia askatzea

5. GEOGRAFIA ETA HISTORIA
ERROMANIKOAREN GARAIA 2. DBH 3. GAIA
ERDI AROKO PENTSAMOLDEA
•Jainkoa Unibertsoaren zentroa zen eta dena
bere inguruan mugitzen zen (teozentrismoa).
• Arte mota hau Elizak sorturiko artea zen,
erlijio- artea da, Eliza katolikoaren zerbitzura
jarritako artea .
• Artelanen helburu nagusia fededunak
Elizara hurbiltzea da.
• Oso arte sinbolikoa da.
• Erromanikoko lanek funtzio didaktikoa
dute, esanahi espirituala

6. GEOGRAFIA ETA HISTORIA
ERROMANIKOAREN GARAIA 2. DBH 3. GAIA
KRISTAUTASUNAREN HEDAPENA ETA ERROMANIKOA
E r d i A r o a
Erromanikoaren garaia
I II II
I
I
V
V VI
V II
V II
I
I
X
X XIX II
• XI. mendetik aurrera, arte-estilo berria
hedatu zen Mendebaldeko Europan:
ERROMANIKOA.
• Mendebaldeko Erromatar Inperioaren
desagerpenaz geroztik, lehenengo aldiz,
agertu zen arte-estilo komuna Europako
herrialde gehienetan
X II
I
XI
V
XV
XVI
XV II
XV II
I
XI
X
XX
XXI

7. GEOGRAFIA ETA HISTORIA
ERROMANIKOAREN GARAIA 2. DBH 3. GAIA
1. ARKITEKTURA ZIBILA
-HARRESIZ INGURATURIKO HIRIAK
-GAZTELUAK
2.ARKITEKTURA ERLIJIOSOA
-ELIZA
-MONASTEGIA

8. GEOGRAFIA ETA HISTORIA
ERROMANIKOAREN GARAIA 2. DBH 3. GAIA
1. HARRESIZ INGURATURIKO HIRIA

9. GEOGRAFIA ETA HISTORIA
ERROMANIKOAREN GARAIA 2. DBH 3. GAIA
2. GAZTELUAK
Loarreko gaztelua

10. GEOGRAFIA ETA HISTORIA
ERROMANIKOAREN GARAIA 2. DBH 3. GAIA
1. ELIZA ERROMANIKOA
Fatxada
nagusian
dorre bat edo
bi eraikitzen
ziren,
kanpandorre
gisa erabiltzen
zirenak.
Kontrahorma.
Kanoi-ganga.
Besoak gurutzatzen diren lekuari gurutzadura
deitzen zaio. Gurutzaduraren gainean zinborio
izeneko kupula bat ezartzen zen.
Gurutzearen beso
luzea nabe batek
edo batzuek osatzen
zuten, hauek abside
batean amaitzen
ziren.
Batzuetan alboetako
nabeak luzatu eta
berauek girola
osatzen zuten. Honek
aldare nagusia
inguratzea eta bertan
gordetzen ziren
erlikiak ikustea
ahalbidetzen zuen
Kasu batzuetan solairu bat
baino gehiago zeukaten.
3-5 nabe artean eduki
ohi zituzten. Erdialdekoa
aldeetakoak baino
altuagoa zen.

11. GEOGRAFIA ETA HISTORIA
ERROMANIKOAREN GARAIA 2. DBH 3. GAIA
ERROMANIKOAREN EZAUGARRI OROKORRAK
1. Ekialdeko Europa guztira zabaldu zen XI. mendetik aurrera.
2. Arte erlijiosoa da: artelanen helburua fededunak Jainkoarengana
hurbiltzea zen.
3. Arte sinbolikoa da, guztiak mezu bat erakutsi nahi du.
4. Artistak artisau hutsak ziren.

12. GEOGRAFIA ETA HISTORIA
ERROMANIKOAREN GARAIA 2. DBH 3. GAIA
ARKITEKTURA
11.. FFuunnttzziiooaa: arte erlijiosoa, elizak, katedralak eta monastegiak eraikitzen
ziren batez.
2. Ezaugarriak:
 Materiala: harria.
 Elementu arkitektonikoak: kanoi-ganga, kupulak, erdi-puntuko
arkuak, pareta lodiak eta kontrahormak.
 Tamaina txikia.
 Argi gutxi.
 Latindar gurutzedun oinplanoa.

13. GEOGRAFIA ETA HISTORIA
ERROMANIKOAREN GARAIA 2. DBH 3. GAIA
Hasierako elizak
• Ordura arteko elizak zurezko
teilatuak zituzten eta argia
tea eta kandelekin egiten
zenez, sarritan erretzen
ziren.
• Hori izan zen eraikuntza
berriak lortzeko arrazoia,
batez ere harrizko gangak
(bobedak), estilo
erromanikoaren ezaugarri
ARKITEKTURA
Harrizko bat.
ganga

14. GEOGRAFIA ETA HISTORIA
ERROMANIKOAREN GARAIA 2. DBH 3. GAIA
ARKITEKTURA
Berezitasunak
• mazizoak
• astunak,
• argitasun gutxikoak,
• ilunak,
• leiho txiki eta gutxi,
• baxuak

15. GEOGRAFIA ETA HISTORIA
ERROMANIKOAREN GARAIA 2. DBH 3. GAIA
• HARRIA
• ADREILUA
• ZURA
• MARMOLA
HARRI LANDUA: HARLANDUZKO HORMAK
MATERIALAK

16. GEOGRAFIA ETA HISTORIA
ERROMANIKOAREN GARAIA 2. DBH 3. GAIA
Tinpanoa Arkiboltak
Dintela
Mainela
(parteluz)
Janbak
Atea
ATEA

17. GEOGRAFIA ETA HISTORIA
ERROMANIKOAREN GARAIA 2. DBH 3. GAIA
BAO GUTXI: ILUNTASUNA
HORMA SENDOAK
HORIZONTALTASUNA

18. GEOGRAFIA ETA HISTORIA
ERROMANIKOAREN GARAIA 2. DBH 3. GAIA
OINPLANOAK
Veneziako Marcos Deuna
Saint-Étienne (Nevers) - Saint-Sernin (Toulouse) - Sainte-Foy (Conques)

19. GEOGRAFIA ETA HISTORIA
ERROMANIKOAREN GARAIA 2. DBH 3. GAIA
GIROLA
DORREA
NABE ZENTRALA
ALBOKO NABEA
GURUTZADURA
ABSIDIOLOA
TRANTSEPTUA
ABSIDEA
PEREGRINAZIO-ELIZA

20. GEOGRAFIA ETA HISTORIA
ERROMANIKOAREN GARAIA 2. DBH 3. GAIA
ALBOKO PORTADA
ABSIDIOLOAK
ALBOKO NABEA
GIROLA
NABE ZENTRALA
DORREAK
ZINBORRIOA
ABSIDEA
TRANTSEPTUA

21. GEOGRAFIA ETA HISTORIA
ERROMANIKOAREN GARAIA 2. DBH 3. GAIA
MONASTERIOAK
Cluny-ko monastegia

22. GEOGRAFIA ETA HISTORIA
ERROMANIKOAREN GARAIA 2. DBH 3. GAIA

23. GEOGRAFIA ETA HISTORIA
ERROMANIKOAREN GARAIA 2. DBH 3. GAIA
XI.mendea XII.mendea

24. GEOGRAFIA ETA HISTORIA
ERROMANIKOAREN GARAIA 2. DBH 3. GAIA

25. GEOGRAFIA ETA HISTORIA
ERROMANIKOAREN GARAIA 2. DBH 3. GAIA
ARKITEKTURA ZIBILA: GARESKO ZUBIA

26. GEOGRAFIA ETA HISTORIA
ERROMANIKOAREN GARAIA 2. DBH 3. GAIA
ARKITEKTURA ERLIJIOSOA
LEIREKO MONASTEGIAREN ELIZA

27. GEOGRAFIA ETA HISTORIA
ERROMANIKOAREN GARAIA 2. DBH 3. GAIA
 Funtzioa:
 Arte erlijiosoa: lanek bizitza espirituala islatzen zuten,
ez edertasuna.
 Hezteko helburua: eszenek erlijio kristauaren gertakari
eta gai nagusiak erakusten zituzten.
 Estiloa:
 Eskulturak arkitekturari egokitzen zitzaizkion.
 Ez daukate naturalismorik.
 Polikromia, kolore biziekin margotzen ziren.
 Motak:
 Kokapenagatik: elizako portaleetan edo zutabeen kapiteletan.
 Materialengatik: harrizkoa edo egurrezkoa.
 Gaiagatik: Ama Birjina Umearekin, Kristo gurutziltzatua.

28. GEOGRAFIA ETA HISTORIA
ERROMANIKOAREN GARAIA 2. DBH 3. GAIA
ESKULTURAREN EZAUGARRIAK
Arkitekturari egokitzen zaio
Giza irudiek ez
dute
naturaltasunik
Jantziak zurrunak
dira eta
gorputzaren
gehiengoa
estaltzen dute
Eskulturak kolore
biziekin margotuta
daude

29. GEOGRAFIA ETA HISTORIA
ERROMANIKOAREN GARAIA 2. DBH 3. GAIA
ESKULTURAREN GAI NAGUSIAK
Ama birjina umearekin
Kristo gurutziltzatua

30. GEOGRAFIA ETA HISTORIA
ERROMANIKOAREN GARAIA 2. DBH 3. GAIA
ESKULTURAREN EZAUGARRIAK
Animaliak eta landareak Eszena erlijiosoak

31. GEOGRAFIA ETA HISTORIA
ERROMANIKOAREN GARAIA 2. DBH 3. GAIA
ESKULTURAREN EZAUGARRIAK
Egunerokotasuna

32. GEOGRAFIA ETA HISTORIA
ERROMANIKOAREN GARAIA 2. DBH 3. GAIA
Moissac San Pedroko
portalea, Frantzia
ESKULTURAREN EZAUGARRIAK
Arkiboltak.
Mainela.
Tinpanoa.

33. GEOGRAFIA ETA HISTORIA
ERROMANIKOAREN GARAIA 2. DBH 3. GAIA
Irudien kokapen hierarkikoa.
Garrantzitsuenak erdialdean agertzen
dira eta handiagoak dira.
Serafina.
Kristo koroatuta dago. Eskuineko
eskuarekin benedikatu egiten du eta
ezkerrekoarekin Jainkoaren hitzaren
liburuari eusten dio.
Serafina.
Hogeita lau agure
lurrin-kopekin eta
musika-tresnekin.
Guztiak erdialdeari begira.
Tetramorfoak. Lau
ebanjelariak irudikatzen
zituzten ikurrak: Mateo
(gizon hegalduna),
Markos (lehoi
hegalduna), Lukas (zezen
hegalduna) eta Juan
(arranoa).
TINPANOA

34. GEOGRAFIA ETA HISTORIA
ERROMANIKOAREN GARAIA 2. DBH 3. GAIA
 Funtzioa:
 Arte erlijiosoa: lanek bizitza espirituala
islatzen zuten, ez edertasuna.
 Hezteko helburua: eszenek erlijio kristauaren
gertakari eta gai nagusiak erakusten zituzten.
 Estiloa:
 Naturaltasun eza; eskematikoa eta gogorra.
 Pertsonaien hierarkizazioa tamainagatik.
 Gai erlijiosoak.
 Kolore biziak. Irudiak marra beltz lodiarekin
inguratzen ziren.
 Atzealdean ez zen paisairik jartzen.
 Motak:
 Horma pinturak: elizetako hormetan; freskoen teknika.
 Taula gaineko pintura: aldareen eta erretaulen aurrealdea; tenplearen teknika.
 Miniaturak: liburuak ilustratzeko.

35. GEOGRAFIA ETA HISTORIA
ERROMANIKOAREN GARAIA 2. DBH 3. GAIA
Itxura eskematikoa eta postura gogorrak
Pertsona batzuk
besteak baino
askoz
handiagoak dira
Kolore biziak
Ez dago paisairik
hondoan
Marra beltz lodia
perfilatzeko
MARGOEN EZAUGARRIAK

36. GEOGRAFIA ETA HISTORIA
ERROMANIKOAREN GARAIA 2. DBH 3. GAIA
Taüllgo San Clementeren absidea
Bedeinkatzen ari
den eskua
Lau ebanjelarien
irudiek Kristo
inguratzen dute
Pantokratoa edo
Kristo
Erregeren irudia
MARGO MOTAK
Almendra
mistikoa edo
mandorla
Liburu bat,
bertan Ego
sum lux
mundi
irakurtzen da

37. GEOGRAFIA ETA HISTORIA
ERROMANIKOAREN GARAIA 2. DBH 3. GAIA
Leongo San Isidoroko errege-erreginen panteoia
Kristoren jaiotza
iragartzen ari den
aingerua.
MARGO MOTAK
Landaredia.
Abereak.
Artzainak. Mendiak.